Investigating the Sports Health Marketing Strategic Plan in the Handball Federation based on the SWOT Model
Subject Areas : Curriculum Design and Development
Mohammad Eskandari
1
,
Nematullah Nemati
2
,
Tahereh Bagherpour
3
1 - Associate Professor, Sports Management Department, Damghan Branch, Islamic Azad University, Damghan, Iran.
2 - Associate Professor, Sports Management Department, Damghan Branch, Islamic Azad University, Damghan, Iran.
3 - Associate Professor, Sports Management Department, Damghan Branch, Islamic Azad University, Damghan, Iran.
Keywords: Strategic Plan, , , , , Marketing, , , , , Sports Health, , , , , Handball Federation,
Abstract :
Purpose: The sports health marketing plays an important role in improving the status of sports federations. As a result, the purpose of this study was investigating the sports health marketing strategic plan in the handball federation based on the SWOT model.Methodology: This study in terms of purpose was applied and in terms of implementation method was descriptive. The research population was presidents and vice-presidents past and present of the handball federation, referees, coaches and selected athletes of the national team and scientific and implementation experts with number of 52 people, which all of them were selected as samples by census sampling method. The research tool was a researcher-made questionnaire, which its face and content validity was confirmed by the opinion of experts and its reliability was calculated by Cronbach's alpha method for strengths 0.86, weaknesses 0.84, opportunities 0.91 and threats 0.89. Data were analyzed by weighted average and rank methods in SPSS software.Findings: The findings showed that for the strategic plan for the sports health marketing strategic plan were identified 11 strengths, 14 weaknesses, 10 opportunities and 11 threats. Also, the evaluation of the internal factors of the sports health marketing strategic plan in the handball federation showed that the amount of attention to strengths in compared to weaknesses was higher and the evaluation of its external factors showed that the amount of attention to opportunities in compared to threats was higher.Conclusion: According to the results of the present study, the attention of managers and officials to
Investigating the Sports Health Marketing Strategic Plan in the Handball Federation based on the SWOT Model
Abstract
Purpose: The sports health marketing plays an important role in improving the status of sports federations. As a result, the purpose of this study was investigating the sports health marketing strategic plan in the handball federation based on the SWOT model.
Methodology: This study in terms of purpose was applied and in terms of implementation method was descriptive. The research population was presidents and vice-presidents past and present of the handball federation, referees, coaches and selected athletes of the national team and scientific and implementation experts with number of 52 people, which all of them were selected as samples by census sampling method. The research tool was a researcher-made questionnaire, which its face and content validity was confirmed by the opinion of experts and its reliability was calculated by Cronbach's alpha method for strengths 0.86, weaknesses 0.84, opportunities 0.91 and threats 0.89. Data were analyzed by weighted average and rank methods in SPSS software.
Findings: The findings showed that for the strategic plan for the sports health marketing strategic plan were identified 11 strengths, 14 weaknesses, 10 opportunities and 11 threats. Also, the evaluation of the internal factors of the sports health marketing strategic plan in the handball federation showed that the amount of attention to strengths in compared to weaknesses was higher and the evaluation of its external factors showed that the amount of attention to opportunities in compared to threats was higher.
Conclusion: According to the results of the present study, the attention of managers and officials to the strengths, weaknesses, opportunities and threats of the sports health marketing strategic plan in the handball federation can have appropriate consequences.
Keywords: Strategic Plan, Marketing, Sports Health, Handball Federation.
بررسی برنامه استراتژیک بازاریابی سلامت ورزشی در فدراسیون هندبال بر اساس مدل SWOT
چکیده
هدف: بازاریابی سلامت ورزشی نقش مهمی در بهبود وضعیت فدراسیون‌های ورزشی دارد. در نتیجه، هدف این مطالعه بررسی برنامه استراتژیک بازاریابی سلامت ورزشی در فدراسیون هندبال بر اساس مدل SWOT بود.
روش: این مطالعه از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه اجرا توصیفی بود. جامعه پژوهش رئیس‌ها و نایب رئیس‌ها قبل و حال فدراسیون هندبال، داوران، مربیان و ورزشکاران منتخب تیم ملی و صاحب‌نظران علمی و اجرایی به تعداد 52 نفر بودند که همه آنها با روش نمونه‌گیری سرشماری به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق‌ساخته بود که روایی صوری و محتوایی آن با نظر متخصصان تایید و پایایی آن با روش آلفای کرونباخ برای قوت‌ها 86/0، ضعف‌ها 84/0، فرصت‌ها 91/0 و تهدیدها 89/0 محاسبه شد. داده‌ها با روش‌های میانگین وزنی و رتبه در نرم‌افزار SPSS تحلیل شدند.
یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد که برای برنامه استراتژیک بازاریابی سلامت ورزشی تعداد 11 قوت، 14 ضعف، 10 فرصت و 11 تهدید شناسایی شد. همچنین، ارزیابی عوامل درونی برنامه استراتژیک بازاریابی سلامت ورزشی در فدراسیون هندبال نشان داد که میزان توجه به قوت‌ها نسبت به ضعف‌ها بیشتر و ارزیابی عوامل بیرونی آن نشان داد که میزان توجه به فرصت‌ها نسبت به تهدیدها بیشتر بود.
نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج مطالعه حاضر، توجه مدیران و مسئولان به قوت‌ها، ضعف‌ها، فرصت‌ها و تهدیدهای برنامه استراتژیک بازاریابی سلامت ورزشی در فدراسیون هندبال می‌تواند پیامدهای مناسبی برای فدراسیون هندربال به‌دنبال داشته باشد.
کلید واژه‌ها: برنامه استراتژیک، بازاریابی، سلامت ورزشی، فدراسیون هندبال.
مقدمه
در همه دنیا، سلامت پیش‌شرط تحقق توسعه پایدار است و سلامت افراد نقش مهم و اساسی در توسعه پایدار کشورها در مقایسه با یکدیگر دارد (جانسون1 و همکاران، 2020). سلامت حالت فقدان بیماری و معلولیت و داشتن احساس آسایش، آرامش و کامیابی زیستی، روانی، اجتماعی و معنوی است (گلدنهیوس2 و همکاران، 2023). ورزش به‌عنوان ابزاری چندبعدی در حوزه‌های مختلف تاثیرهای گسترده‌ای بر جای می‌گذارد و امروزه ورزش در سلامت افراد، گذراندن اوقات فراغت سالم و با نشاط و لذت‌بخش، آموزش و پرورش نسل نوجوان، ایجاد روابط اجتماعی سالم در جامعه، پیشگیری از ابتلاء به بیماری‌ها، پیشگیری از مفاسد اجتماعی و انحرافات اخلاقی نقش خود را متجلی ساخته است. همچنین، ورزش یکی از راه‌هایی است که افراد می‌توانند به کمک آن بر فشارهای جسمی، روحی، روانی و اجتماعی ناشی از دنیای متلاطم و پرتنش فائق آیند ( عصاره دزفولی، علم و ضرغامی، 1399). ورزش از نظر توسعه‌یافتگی معنای گسترده و ژرفی داشته و بسیاری از کشورها یا تقریباً همه کشورها به‌دنبال توسعه و گسترش ورزش و فعالیت‌های ورزشی هستند (ادواردز و راوی3، 2019). یکی از پدیده‌های اجتماعی که در سال‌های اخیر رشد بسیاری داشته و تقریباً همه افراد را تحت تاثیر قرار داده، ورزش و فعالیت بدنی است که می‌تواند نقش مهمی در سلامت افراد داشته باشد (جانسون و مک‌ری4، 2020).
فعالان حوزه سلامت از اواسط دهه هشتاد میلادی به‌طور جدی وارد حوزه بازاریابی شدند و در سال 1985 با ذکر جزئیات استفاده از دیدگاه بازاریابی در حوزه سلامت از آن به‌عنوان رویکردی منظم و سازماندهی‌شده برای ارتقای سلامت و ارتباطات، کسب درآمد و ایجاد اشتغال و مزیت رقابتی استفاده کردند (رضایی پندری و کشاورز محمدی، 1393). بازاریابی خدمات به‌دنبال ترویج فعالیت‌های اقتصادی و خدماتی توسط یک کسب‌وکار به مشتریان در حوزه‌های مختلف مالی، آموزشی، گردشگری، بهداشت، درمان و غیره است و بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته با سرمایه‌گذاری و ایجاد بسترهای مناسب در حوزه‌های مختلف خدمات علاوه بر ایجاد اشتغال، کسب درآمد می‌کنند (دی یونگ5 و همکاران، 2021). یکی از حوزه‌های خدمات یا خدمت‌رسانی، حوزه سلامت بوده و از آنجایی که یکی از شاخص‌های میزان توسعه‌یافتگی کشورها در کنار عواملی نظیر درآمد خالص ملی و آموزش بحث میزان سلامت آن جامعه است، این بخش به‌عنوان یکی از بخش‌های زیربنایی در توسعه اقتصادی قلمداد می‌شود. همچنین، سهم خدمات سلامت و بازاریابی آن از تولید ناخالص ملی در کشورهای توسعه‌یافته 10 درصد می‌باشد، در حالی که در ایران 1/7 درصد است و در آینده باید رشد یابد (محمدزاده طاهری و همکاران، 1398).
یکی از مفاهیم مهم در بازاریابی سلامت ورزشی، برنامه استراتژیک است که به‌عنوان فرآیند ایجاد و توسعه روندها و عملیات ضروری برای دستیابی به آینده تعریف می‌شود (کوریا6 و همکاران، 2020). برنامه استراتژیک علم و هنر پیش‌بینی تغییرها و تحول‌های محیط درونی و بیرونی سازمان، آماده‌سازی سازمان و تخصیص بهینه منابع برای پاسخگویی مناسب و به‌موقع به تغییرها و تحول‌ها می‌باشد (تیکسیریا و جونیور7، 2019). این برنامه شامل تحلیل استراتژیک سازمان و محیط پیرامون آن، تعریف و تشریح مأموریت‌های سازمان، تعیین اهداف و چشم‌اندازهای استراتژیک سازمان و طراحی استراتژی‌هایی برای دستیابی به اهداف و چشم‌اندازها است (ریزو8 و همکاران، 2023). برنامه استراتژیک ابزاری در اختیار سازمان‌ها می‌گذارد تا بتوانند تدوین و اجرای استراتژی‌ها را در ابعاد مختلف سازمان دنبال و عملکرد استراتژیک خود را مدیریت نمایند (سولارد9 و همکاران، 2018). یکی از چالش‌های اساسی مدیران و برنامه‌ریزان سازمانی، پیاده‌سازی برنامه استراتژیک است که معنای آن توسعه توانایی‌های سازمانی و رسیدن به اهداف مورد نظر بر اساس برنامه‌ریزی‌های قبلی می‌باشد (کیبا- جانیک10، 2019). برنامه استراتژیک اهداف سازمان را با توجه به رسالت آن تعیین و از طریق مطالعات محیطی، قوت‌ها، ضعف‌ها، فرصت‌ها و تهدیدهای سازمان را شناسایی می‌کند تا از این طریق هدف‌های واقع‌بینانه‌تری را تعیین و به اجرا درآورد و بهره‌گیری از این برنامه در بلندمدت می‌تواند پیامدهای مثبتی را برای سازمان در پی داشته باشد (ویلیس، کاوی و کیونک11، 2018). امروزه سرعت تغییرها و تحول‌ها به حدی است که هیچ سازمانی بدون برنامه استراتژیک نمی‌تواند به حیات خود ادامه دهد و آینده از آن سازمان‌هایی است که استراتژی بلندمدت را متناسب با وضع سازمان خود تدوین، اجرا و ارزیابی می‌کند (سیوی و ویلکیوما12، 2022).
یکی از مدل‌های مهم در برنامه استراتژیک مدل SWOT است که برای شناسایی قوت‌ها، ضعف‌ها، فرصت‌ها و تهدیدها به‌کار می‌رود (لانگشنگ13 و همکاران، 2022). این مدل به‌دنبال شناسایی نظام‌مند عواملی است که راهبرد باید بهترین سازگاری را با شرایط داشته باشد و منطق این است که راهبرد اثربخش باید قوت‌ها و فرصت‌ها را به حداکثر و ضعف‌ها و تهدیدها را به حداقل برساند (اگییکیوم، انساه و افورنیو14، 2020). مدل مذکور از طریق سنجش و تجزیه و تحلیل محیط درونی و ضعف‌ها به قوت‌ها و از طریق سنجش و تجزیه و تحلیل محیط بیرونی و تهدیدها به فرصت‌های مناسبی جهت رشد دست می‌یابد و باعث بهبود وضعیت سازمان می‌شود (دی- ماداریا15 و همکاران، 2022).
پژوهش‌های اندکی درباره برنامه استراتژیک بازاریابی ورزشی انجام شده و پژوهشی در این زمینه بر روی بازاریابی سلامت ورزشی در فدراسیون هندبال انجام نشده است. بر همین اساس در ادامه نتایج مهم‌ترین پژوهش‌ها در این زمینه گزارش می‌شوند.
شربت‌زاده، نادری‌نسب و علیدوست قهفرخی (1401) ضمن پژوهشی درباره طراحی برنامه راهبردی ورزش قهرمانی برای المپیک 2024 به این نتیجه رسیدند که برای آن 10 قوت از جمله تدوین برنامه‌های راهبردی برای کلیه سازمان‌های ورزشی و ساختار سازمانی مناسب در وزارت ورزش و جوانان، 16 ضعف از جمله عدم توجه به حمایت از ورزشکاران در زمینه‌های مختلف و عدم به‌کارگیری متخصصان ورزش در بدنه وزارت ورزش و جوانان و کمیته ملی المپیک، 10 فرصت از جمله رشد اسپانسرینگ ورزشی در جهان و وجود دنیای الکترونیک و اینترنت در جهان و 12 تهدید از جمله عدم توجه به ورزش در سطوح پایه و تحریم‌های بین‌المللی و عدم ثبات سیاسی در کشورهای همسایه شناسایی شد.
حقدار ساحلی و همکاران (1401) ضمن پژوهشی مهم‌ترین برنامه راهبردی بازاریابی فدراسیون ورزش دانش‌آموزی را در زمینه قوت‌ها شامل قابل اعتمادبودن نهاد آموزش‌وپرورش برای دانش‌آموزان و والدین، کسب رتبه و افتخار در سطوح آسیایی و جهانی، دسترسی به شبکه وسیع شامل بیش از یک‌صد هزار مدرسه و برگزاری منظم مسابقات، جشنواره‌ها و المپیادهای درون‌مدرسه‌ای، استانی و کشوری و در زمینه فرصت‌ها شامل تمایل حامیان مالی گوناگون برای ورود به مدارس، علاقه دانش‌آموزان به ورزش و افزایش تمایل بیشتر والدین به ورزش فرزندان در سال‌های اخیر، وجود شرکت‌ها و تولیدکننده‌های داخلی در حوزه تولید وسایل ورزشی و وجود برنامه توسعه و سند چشم‌انداز در ورزش شناسایی کردند.
میرزا راه‌کوشکی، زارعی و خدایاری (1399) ضمن پژوهشی درباره تدوین برنامه استراتژیک توسعه نظام سلامت با رویکرد تربیت‌بدنی و ورزش به این نتیجه رسیدند که مهم‌ترین قوت‌ها شامل وجود دانشگاه‌های علوم پزشکی در همه استان‌ها، دیدگاه مثبت مردم نسبت به ورزش به‌منظور شرکت در برنامه‌های ورزشی، وجود دانشکده‌ها و گروه‌های تربیت‌بدنی دانشگاه‌ها در همه استان‌ها، الزام وزارت بهداشت به اجرای نظام خدمات جامع سلامت با اولویت پیشگیری بر درمان و وجود سند راهبردی طرح جامع ورزش کشور، مهم‌ترین ضعف‌ها شامل عدم وجود برنامه‌های بلندمدت در حوزه سلامت با رویکرد فعالیت‌بدنی و ورزش، سهم اندک ورزش از بودجه کشور در حوزه فعالیت‌بدنی و ورزش، عدم برنامه‌های سلامت‌محور با رویکرد ورزشی در حوزه نظام سلامت، عدم توسعه سرمایه‌گذاری ورزش در سطح پایه ورزش قبل از دبستان (مهد و خانواده) و عدم توسعه سرمایه‌گذاری ورزش کشور در سطوح پایه ورزش دانش‌آموزی، مهم‌ترین فرصت‌ها شامل رشد فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات (رسانه‌های اطلاعاتی و دسترسی به اینترنت)، تاکید قانون اساسی به تأمین و ارتقای سلامت جامعه، وجود تکلیف قانونی دولت به تأمین سلامت به‌عنوان حق همگانی، ابلاغ سیاست‌های کلی سلامت توسط رهبری به دولت و کم‌هزینه بودن فعالیت‌های ورزش همگانی متناسب با اقتصاد مقاومتی در ورزش و مهم‌ترین تهدیدها شامل عدم بودجه مستقل و پایدار ورزشی در حوزه نظام سلامت، کمبود هماهنگی‌های بین‌بخشی در سطوح کلان و خرد کشور، سرانه بسیار کم فضای سبز و پارک‌ها به‌ویژه در شهرهای بزرگ، آلودگی هوای کلان‌شهرها و کمبود اکسیژن کافی در فعالیت‌های ورزشی، عدم شایسته‌سالاری در انتخاب مدیران در سطح کلان ورزش و تاثیرات منفی آن و مشخص‌شدن عوارض کم‌تحرکی و پیامدهای مثبت فعالیت‌بدنی در بلندمدت بودند.
فرزان و همکاران (1398) ضمن پژوهشی درباره برنامه استراتژی فدراسیون شمشیربازی به روش تحلیل SWOT به این نتیجه رسیدند که فدراسیون شمشیربازی باید از راهبردهای تدافعی استفاده کند و به تدوین برنامه‌های راهبردی مانند طراحی و ساخت فضاهای ورزشی مناسب این رشته با توجه به مقتضیات فرهنگی، اجتماعی و تحلیلی بپردازد تا بتواند ضعف‌ها را به حداقل برساند و از تهدیدها دوری نماید.
آریامنش و همکاران (1397) ضمن پژوهشی درباره تدوین برنامه راهبردی برنامه‌های ورزشی به این نتیجه رسیدند که برای آن 11 قوت از جمله پخش زنده مسابقات ورزشی داخلی و خارجی و تنوع تولیدات ورزشی، وجود شبکه‌های تلویزیونی مختص ورزش و پوشش گسترده برنامه‌های ورزشی، ظرفیت بالقوه در جذب تبلیغات و حمایت مالی، عملکرد خوب در بعد سرگرمی و اطلاع‌رسانی و داشتن قدمت طولانی برنامه‌های ورزشی صداوسیما و اعتماد عمومی به آن، 11 ضعف از جمله کمبود نظارت و کنترل در برنامه‌های ورزشی، وجود مدیران و نیروی انسانی غیرتخصصی در شبکه‌های صداوسیما، نداشتن انسجام، استراتژی و استانداردهای لازم جهت دستیابی به تبلیغات ورزشی، فقدان قوانین جامع و مدون در صداوسیما در ارتباط با برنامه‌های ورزشی و کمبود تعامل مناسب بین بخش‌های ورزشی صداوسیما، 8 فرصت از جمله اقبال عمومی جوانان و خانواده‌ها نسبت به برنامه‌های ورزشی، وجود مراکز علمی و دانشگاهی در حوزه ورزش و رسانه در کشور، وجود رویدادهای مختلف ورزشی داخلی و خارجی جهت پوشش رسانه‌ای، بی‌رقیب بودن و دردسترس بودن و ضریب نفوذ و اثرگذاری بالا در سطح جامعه و تاکید آموزه‌های دینی و مسئولان کشور بر حمایت از ارکان مختلف ورزش و 11 تهدید از جمله نبود قوانین جامع جهت اخذ حق و حقوق ورزشی مانند حق پخش و حقوق مالکیت معنوی، گسترش رسانه‌های مختلف انند شبکه‌های ماهواره‌ای و رسانه‌های مجازی، پاسخگو نبودن مدیران و مسئولان در شرایط بحرانی، فشارهای بیرونی سازمان برای جلوگری از نقد و انتقاد در حوزه ورزش و کم اعتمادی نخبگان علمی و ورزشی به محتوای برنامه‌های ورزشی شناسایی شد.
والنتی، سیلس و ماروی16 (2020) ضمن پژوهشی عوامل موثر در استراتژی‌های ورزشی موفقیت فوتبال بین‌المللی را شامل بررسی وضعیت موجود، ضعف جایگاه، استراتژی تغییر، برنامه‌ریزی دقیق، تربیت مربیان، نیروی انسانی باتجربه، برگزاری دوره‌های آموزشی و ارتقای علمی مربیان معرفی نمودند.
دا سیلوا و لاس کاساس17 (2017) ضمن پژوهشی به این نتیجه رسیدند که عوامل موثر در برنامه بازاریابی ورزش شامل دانش بازاریابی، شفافیت موقعیت، اهداف و طرفداران، بازاریابی ورزشی، تمرکز بر مشتری، بیانیه مأموریت، باشگاه‌های ورزشی، مزیت رقابتی، پاسخگویی، امکانات فیزیکی، اسپانسر تیم، نوآوری و انسجام بود.
راتن18 (2016) ضمن پژوهشی درباره پویایی بازاریابی ورزشی برای برنامه‌ریزی بازاریابی به این نتیجه رسیدند که عوامل موثر در این زمینه شامل بسته‌بندی صحیح، ترفیع به‌موقع، تحویل سریع، تأمین نیازها و خواسته‌های مشتریان، بازاریابی تفکیکی، محصول، قمیت، مکان، ایجاد موقعیت مناسب، مسئولیت‌پذیری و توجه به مأموریت‌ها و ارزش‌های سازمان بودند.
درباره اهمیت و ضروت پژوهش حاضر می‌توان گفت که فدراسیون‌های ورزشی به‌عنوان بالاترین مرجع ذی‌صلاح در هر رشته ورزشی تشکیل می‌شوند و متولیان اصلی توسعه رشته‌های مختلف ورزشی در کشور هستند. با توجه به اینکه سازمان‌ها برای رسیدن به اهداف خود نیاز به برنامه استراتژیک دارند و با توجه به ضعف برنامه استراتژیک برای بازاریابی سلامت ورزشی در بسیاری از فدراسیون‌ها اهمیت این پژوهش مضاعف می‌گردد. نکته حائز اهمیت دیگر اینکه پژوهش‌های اندکی درباره برنامه استراتژیک بازاریابی ورزشی انجام شده و پژوهشی در این زمینه بر روی بازاریابی سلامت ورزشی در فدراسیون هندبال انجام نشده است. بنابراین، انجام این پژوهش و پژوهش‌های مشابه می‌تواند به متخصصان و برنامه‌ریزان فدراسیون هندبال در شناسایی قوت‌ها، ضعف‌ها، فرصت‌ها و تهدیدهای برنامه استراتژیک بازاریابی سلامت ورزشی کمک نماید و راهکارهایی برای بهبود وضعیت موجود را به آنها معرفی کند. با توجه به مطالب مطرح شده و از آنجایی بازاریابی سلامت ورزشی نقش مهمی در بهبود وضعیت فدراسیون‌های ورزشی دارد، هدف این مطالعه بررسی برنامه استراتژیک بازاریابی سلامت ورزشی در فدراسیون هندبال بر اساس مدل SWOT بود.
روش
این مطالعه از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه اجرا توصیفی بود. جامعه پژوهش رئیس‌ها و نایب رئیس‌ها قبل و حال فدراسیون هندبال، داوران، مربیان و ورزشکاران منتخب تیم ملی و صاحب‌نظران علمی و اجرایی به تعداد 52 نفر بودند که همه آنها با روش نمونه‌گیری سرشماری به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. زمانی از روش نمونه‌گیری سرشماری استفاده می‌شود که حجم جامعه اندک باشد که در این شرایط همه اعضای جامعه به‌عنوان نمونه انتخاب و به ابزار یا ابزارهای پژوهش پاسخ می‌دهند.
مراحل اجرایی پژوهش حاضر به این صورت بود که ابتدا اسناد و مدارک موجود مربوط به سوابق و فعالیت‌های جاری و گذشته فدراسیون هندبال و برنامه‌های تدوین‌شده فدراسیون هندبال مورد بررسی قرار گرفت. در مرحله بعد اقدام به طراحی پرسشنامه برنامه استراتژیک بازاریابی سلامت ورزشی شد و این ابزار در چهار بخش قوت‌ها، ضعف‌ها، فرصت‌ها و تهدیدها ساخته شد. پس از بررسی پیشینه و ساخت ابزار، اقدام به تعیین و شناسایی نمونه‌ها شد و برای آنها اهمیت و ضرورت پژوهش بیان و درباره رعایت ملاحظات اخلاقی از جمله رازداری، آزادی برای شرکت یا عدم شرکت در پژوهش، حفظ حریم نمونه‌ها و غیره اطمینان داده شد. در نهایت، موافقت آنها جهت شرکت در پژوهش اخذ و از آنان خواسته شد تا با نهایت دقت به ابزارهای پژوهش پاسخ دهند.
ابزارهای پژوهش حاضر شامل دو بخش بود. بخش اول شامل فرم اطلاعات جمعیت‌شناختی بود که توسط پژوهشگران پژوهش حاضر طراحی شد و اطلاعاتی درباره میزان تحصیلات، رشته تحصیلی و دامنه سنی را مورد بررسی کرد.
بخش دوم شامل پرسشنامه برنامه استراتژیک بازاریابی سلامت ورزشی در فدراسیون هندبال بود که توسط پژوهشگران پژوهش حاضر با 46 گویه در چهار مولفه قوت‌ها (11 گویه)، ضعف‌ها (14 گویه)، فرصت‌ها (10 گویه) و تهدیدها (11 گویه) طراحی شد. برای پاسخگویی به هر گویه از مقیاس پنج گزینه‌ای لیکرت شامل اهمیت بسیار زیاد با نمره پنج، اهمیت زیاد با نمره چهار، اهمیت متوسط با نمره سه، اهمیت کم با نمره دو و اهمیت بسیار کم با نمره یک استفاده شد و نمره هر مولفه با مجموع نمره گویه‌های سازنده آن مولفه محاسبه می‌شود. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه محقق‌ساخته با نظر متخصصان تایید و پایایی آن با روش آلفای کرونباخ برای قوت‌ها 86/0، ضعف‌ها 84/0، فرصت‌ها 91/0 و تهدیدها 89/0 محاسبه شد که حاکی از روایی و پایایی مناسب ابزار بود.
داده‌های پژوهش حاضر بر اساس مدل SWOT با روش‌های میانگین وزنی و رتبه در نرم‌افزار SPSS تحلیل شدند. روش SWOT روشی کارآمد برای شناسایی عوامل یا شرایط درونی و عوامل یا شرایط بیرونی سازمان است؛ به‌طوری که قوت‌ها و ضعف‌ها عوامل درونی سازمان و فرصت‌ها و تهدیدها عوامل بیرونی سازمان را نشان می‌دهند. قوت‌ها همان منابع و توانایی است که سازمان با کمک آن می‌تواند یک مزیت رقابتی ایجاد نماید. ضعف‌ها همان نبودن برخی توانایی‌ها است که منجر به تضعیف سازمان شده و شناخت آن می‌تواند در تبدیل ضعف‌ها به قوت‌ها موثر واقع شود. فرصت‌ها به معنای شناخت و بررسی محیط خارجی برای بهبود جایگاه سازمان و آغازگری مسیر جدیدی جهت توسعه و رشد می‌باشد و تهدیدها می‌تواند سبب تضعیف و حتی منحل‌شدن سازمان یا تغییر اهداف آن گردد.
يافته‌ها
ریزشی در نمونه‌های پژوهش اتفاق نیفتاد و تحلیل‌ها برای 52 نفر از رئیس‌ها و نایب رئیس‌ها قبل و حال فدراسیون هندبال، داوران، مربیان و ورزشکاران منتخب تیم ملی و صاحب‌نظران علمی و اجرایی انجام شد. فراوانی و درصد فراوانی اطلاعات جمعیت‌شناختی نمونه‌های پژوهش حاضر در جدول 1 ارائه شد.
جدول 1. فراوانی و درصد فراوانی اطلاعات جمعیت‌شناختی نمونه‌های پژوهش حاضر
متغیر | سطح | فراوانی | درصد فراوانی |
میزان تحصیلات | دیپلم | 6 | 54/11 |
فوق‌دیپلم | 7 | 46/13 | |
کارشناسی | 24 | 15/46 | |
کارشناسی ارشد | 15 | 85/28 | |
رشته تحصیلی | مدیریت | 36 | 23/69 |
تربیت‌بدنی | 12 | 08/23 | |
سایر | 4 | 69/7 | |
دامنه سنی | 30-26 سال | 5 | 62/9 |
35-31 سال | 15 | 85/28 | |
40-36 سال | 8 | 38/15 | |
45-41 سال | 11 | 15/21 | |
50-46 سال | 8 | 38/15 | |
بالاتر از 50 سال | 5 | 62/9 |
همان‌طور که در جدول 1 قابل مشاهده است، بیشتر نمونه‌های پژوهش حاضر دارای میزان تحصیلات کارشناسی (15/46 درصد)، رشته تحصیلی مدیریت (23/69 درصد) و دامنه سنی 35-31 سال (85/28 درصد) بودند. قوت‌ها، ضعف‌ها، فرصت‌ها و تهدیدهای برنامه استراتژیک بازاریابی سلامت ورزشی در فدراسیون هندبال در جدول 2 ارائه شد.
جدول 2. قوت‌ها، ضعف‌ها، فرصت‌ها و تهدیدهای برنامه استراتژیک بازاریابی سلامت ورزشی در فدراسیون هندبال
ابعاد SWOT | گویه‌ها | میانگین رتبه | رتبه |
قوت‌ها (Strengths: S) | 1. توانمندی مدیریت عالی فدراسیون هندبال در جذب حامیان مالی | 97/3 | 5 |
2. وجود مدیران تحصیل‌کرده و توانمند در بدنه فدراسیون هندبال | 27/4 | 2 | |
3. ترانسفر مربیان، داوران و ورزشکاران ماهر به کشورهای متقاضی برای کسب درآمد | 71/3 | 9 | |
4. توانمندی هیأت‌های هندبال در برگزاری رقابت‌های جذاب و پرتماشاگر | 55/3 | 10 | |
5. آموزش و ارتقای سطح فنی ورزشکاران برای افزایش کیفیت رقابت‌ها | 95/3 | 6 | |
6. برگزاری کلاس‌های آموزشی برای مربیان و داوران در سطوح مختلف توسط فدراسیون و هیأت‌ها جهت ارتقاء و کسب درآمد | 20/4 | 3 | |
7. برگزاری رویدادهای بین‌المللی هندبال در کشور | 16/4 | 4 | |
8. کسب نتایج موفقیت‌آمیز در رقابت‌های فراملی | 44/4 | 1 | |
9. وجهه مثبت فدراسیون هندبال به‌عنوان یک برند سازمانی معتبر | 75/3 | 8 | |
10. وجود وب‌سایت و کانال اجتماعی تخصصی فدراسیون هندبال | 23/3 | 11 | |
11. وجود باشگاه‌های متعدد هندبال در سطح کشور | 87/3 | 7 | |
ضعف‌ها (Weaknesses: W) | 1. نبود برنامه راهبردی بازاریابی در فدراسیون هندبال | 21/4 | 2 |
2. نبود کمیته تخصصی بازاریابی در فدراسیون هندبال | 98/3 | 6 | |
3. شفاف نبودن منابع درآمدی | 71/3 | 10 | |
4. عدم آشنایی با مهارت‌های بازاریابی در مدیران و کارشناسان فدراسیون | 55/3 | 13 | |
5. عدم برون‌سپاری فعالیت‌های بازاریابی به شرکت‌های تخصصی | 02/4 | 5 | |
6. عدم برگزاری سمینارها، همایش‌ها و کارگاه‌های علمی بازاریابی در فدراسیون و هیأت‌های مربوطه | 57/3 | 12 | |
7. عدم تلاش مجدانه و سازمان‌یافته درباره کسب کرسی‌های بین‌المللی در حوزه بازاریابی هندبال | 43/3 | 14 | |
8. عدم جذب حامیان مالی بین‌المللی | 32/4 | 1 | |
9. عدم وجود فعالیت‌های مرتبط با کارآفرینی، نواوری و خلاقیت در حوزه بازاریابی فدراسیون هندبال | 05/4 | 4 | |
10. بهره‌گیری محدود از فناوری اطلاعات در بازاریابی ورزشی | 74/3 | 9 | |
11. وابستگی به منابع دولتی و منابع مالی غیررسمی | 11/4 | 3 | |
12. کمبود کمپ‌های تخصصی هندبال برای برگزاری اردوهای آماده‌سازی تیم ملی | 75/3 | 8 | |
13. به‌روز نبودن اغلب فضاهای ورزشی هندبال در استان‌ها و شهرستان‌ها | 68/3 | 11 | |
14. عدم پیگیری موثر در بخش مسابقات ورزشی هندبال در رسانه ملی | 81/3 | 7 | |
فرصت‌ها (Opportunities: O) | 1. بازار گسترده داخلی و علاقه جوانان و اقبال عمومی به ورزش هندبال | 98/3 | 6 |
2. وجود ترکیب جمعیتی جوان و نوجوان مستعد در ورزش هندبال | 65/3 | 10 | |
3. تنوع پوشش رسانه‌ای و ماهواره‌ای | 15/4 | 3 | |
4. امکان بهره‌گیری از گردشگران خارجی و منطقه‌ای در رویدادهای هندبال | 78/3 | 8 | |
5. افزایش سطح علمی و فناوری کشور و کمک به تولید امکانات آزمایشگاهی تجهیزات ورزشی هندبال | 92/3 | 7 | |
6. وجد پتانسیل‌های مختلف اقلیمی جغرافیایی جهت تنوع‌بخشی و گسترش فعالیت‌های ورزش هندبال در کشور و رشد بازاریابی | 61/3 | 9 | |
7. وجود بستر بازاریابی اینترنتی با توجه به رشد شبکه‌های اینترنتی | 12/4 | 4 | |
8. تأسیس باشگاه‌های ورزشی در بخش خصوصی | 00/4 | 5 | |
9. تاثیرگذاری مثبت رسانه‌های گروهی مانند صداوسیما | 19/4 | 2 | |
10. پذیرش میزبانی رویدادهای بین‌المللی سالانه هندبال در کشور | 23/4 | 1 | |
تهدیدها (Threats: T) | 1. سهم اندک ورزش هندبال در سبد خانوار | 42/3 | 9 |
2. عدم توجه به درآمدهای ناشی از توسعه پایدار از جمله صنعت ورزش | 85/3 | 7 | |
3. فقدان نگرش‌های کلان مدیریتی ورزش کشور به مقوله بازاریابی | 15/4 | 4 | |
4. تاثیرپذیری برنامه‌های ورزش هندبال در جریانات سیاسی | 25/4 | 1 | |
5. وجود ارتباطات گسترده‌تر کشورهای خارجی در مقایسه با ایران در بخش هندبال با مجامع علمی و آکادمی و ارتباط گسترده با یکدیگر | 95/3 | 6 | |
6. امکان بروز فساد مالی در شبکه‌های مدیریت ورزش کشور، ضعف کنترل و نظارت و عدم شفاف‌سازی و نبود برخورد قاطع با مفسدین | 23/4 | 2 | |
7. فقدان سرمایه‌گذاری‌های خارجی و مشارکت در ورزش کشور | 18/4 | 3 | |
8. میزان سرمایه‌گذاری اندک زیربنایی و خصوصی در کشور | 18/4 | 3 | |
9. رشد اندک تجهیزات و لوازم ورزشی و عدم حمایت جدی از تولیدات داخلی | 01/4 | 5 | |
10. عدم توجه به مدل‌های تجاری موفق کشورهای توسعه‌یافته در بخش ورزش | 82/3 | 8 | |
11. عدم برگزاری مسابقات جهانی و بین‌المللی هندبال در کشور | 01/4 | 5 |
همان‌طور که در جدول 2 قابل مشاهده است، برای برنامه استراتژیک بازاریابی سلامت ورزشی تعداد 11 قوت، 14 ضعف، 10 فرصت و 11 تهدید شناسایی شد. ارزیابی عوامل درونی برنامه استراتژیک بازاریابی سلامت ورزشی در فدراسیون هندبال در جدول 3 ارائه شد.
جدول 3. ارزیابی عوامل درونی برنامه استراتژیک بازاریابی سلامت ورزشی در فدراسیون هندبال
قوت‌ها | گویه‌ها | اهمیت | شدت | اهمیت × شدت |
1. توانمندی مدیریت عالی فدراسیون هندبال در جذب حامیان مالی | 049/0 | 4 | 196/0 | |
2. وجود منابع انسانی توانمند در بدنه فدراسیون هندبال | 050/0 | 4 | 200/0 | |
3. کسب نتایج موفقیت‌آمیز در رقابت‌های فراملی | 034/0 | 4 | 136/0 | |
4. وجود کمیته اثربخش و آموزش اثربخش در فدراسیون هندبال | 049/0 | 4 | 196/0 | |
5. آموزش و ارتقای سطح فنی ورزشکاران برای افزایش کیفیت رقابت‌ها | 021/0 | 4 | 084/0 | |
6. برگزاری کلاس‌های آموزشی برای مربیان و داوران در سطوح مختلف توسط فدراسیون و هیأت‌ها جهت ارتقاء و کسب درآمد | 051/0 | 4 | 204/0 | |
7. کسب کرسی بین‌المللی در رشته هندبال | 048/0 | 4 | 192/0 | |
8. وجود سایت فدراسیون هندبال و استفاده از ابزارهای ترویجی | 050/0 | 4 | 200/0 | |
9. درآمدزایی ناشی از برگزاری مسابقات رده‌های مختلف سنی در سطوح ملی | 050/0 | 3 | 150/0 | |
10. وجود وب‌سایت و کانال اجتماعی تخصصی فدراسیون هندبال | 051/0 | 4 | 200/0 | |
11. وجود باشگاه‌های متعدد هندبال در سطح کشور | 052/0 | 3 | 156/0 | |
ضعف‌ها | گویه‌ها | اهمیت | شدت | اهمیت × شدت |
1. نبود برنامه راهبردی بازاریابی در فدراسیون هندبال | 051/0 | 1 | 051/0 | |
2. نبود کمیته تخصصی بازاریابی در فدراسیون هندبال | 047/0 | 1 | 047/0 | |
3. منابع مالی محدود دولتی | 051/0 | 1 | 051/0 | |
4. عدم آشنایی با مهارت‌های بازاریابی در مدیران و کارشناسان فدراسیون | 059/0 | 2 | 118/0 | |
5. عدم برون‌سپاری فعالیت‌های بازاریابی به شرکت‌های تخصصی | 048/0 | 1 | 048/0 | |
6. عدم برگزاری سمینارها، همایش‌ها و کارگاه‌های علمی بازاریابی در فدراسیون و هیأت‌های مربوطه | 051/0 | 1 | 051/0 | |
7. عدم جذب حامیان مالی بین‌المللی | 050/0 | 1 | 050/0 | |
8. عدم وجود فعالیت‌های مرتبط با کارآفرینی، نواوری و خلاقیت در حوزه بازاریابی فدراسیون هندبال | 049/0 | 1 | 049/0 | |
9. بهره‌گیری محدود از فناوری اطلاعات در بازاریابی ورزشی | 051/0 | 1 | 051/0 | |
10. کمبود کمپ‌های تخصصی هندبال برای برگزاری اردوهای آماده‌سازی تیم ملی | 050/0 | 2 | 100/0 | |
11. به‌روز نبودن اغلب فضاهای ورزشی هندبال در استان‌ها و شهرستان‌ها | 051/0 | 2 | 102/0 | |
12. عدم پیگیری موثر در بخش مسابقات ورزشی هندبال در رسانه ملی | 050/0 | 1 | 050/0 | |
مجموع ضرایب اهمیت عوامل درونی |
|
| 682/2 | |
همان‌طور که در جدول 3 قابل مشاهده است، مهم‌ترین قوت‌ها شامل برگزاری کلاس‌های آموزشی در سطوح مختلف توسط فدراسیون و هیأت‌ها جهت ارتقاء و کسب درآمد، وجود منابع انسانی توانمند در بدنه فدراسیون هندبال، وجود سایت فدراسیون هندبال و استفاده از ابزارهای ترویجی، وجود وب‌سایت و کانال اجتماعی تخصصی فدراسیون هندبال، توانمندی مدیریت عالی فدراسیون هندبال در جذب حامیان مالی و وجود کمیته اثربخش و آموزش اثربخش در فدراسیون هندبال و مهم‌ترین ضعف‌ها شامل عدم آشنایی با مهارت‌های بازاریابی در مدیران و کارشناسان فدراسیون، به‌روز نبودن اغلب فضاهای ورزشی هندبال در استان‌ها و شهرستان‌ها، نبود برنامه راهبردی بازاریابی در فدراسیون هندبال، منابع مالی محدود دولتی، عدم برگزاری سمینارها، همایش‌ها و کارگاه‌های علمی بازاریابی در فدراسیون و هیأت‌های مربوطه و بهره‌گیری محدود از فناوری اطلاعات در بازاریابی ورزشی بودند. همچنین، ارزیابی عوامل درونی در قوت‌ها و ضعف‌های برنامه استراتژیک بازاریابی سلامت ورزشی در فدراسیون هندبال نشان داد که مجموع اهمیت ضربدر رتبه آن با مقدار 682/2 به دلیل میانگین بالاتر از 5/2 نشان‌دهنده توجه بیشتر به قوت‌ها نسبت به ضعف‌ها بود. ارزیابی عوامل بیرونی برنامه استراتژیک بازاریابی سلامت ورزشی در فدراسیون هندبال در جدول 4 ارائه شد.
جدول 4. ارزیابی عوامل بیرونی برنامه استراتژیک بازاریابی سلامت ورزشی در فدراسیون هندبال
فرصت‌ها | گویه‌ها | اهمیت | شدت | اهمیت × شدت |
1. امکان ایجاد ارتباطات اثربخش با سایر دستگاه‌های دولتی و خصوصی | 054/0 | 4 | 216/0 | |
2. وجود ترکیب جمعیتی جوان و نوجوان مستعد در ورزش هندبال | 048/0 | 4 | 112/0 | |
3. تنوع پوشش رسانه‌ای و ماهواره‌ای | 044/0 | 4 | 176/0 | |
4. امکان بهره‌گیری از گردشگران خارجی و منطقه‌ای | 047/0 | 4 | 188/0 | |
5. امکان پذیرش میزبانی رویدادهای بین‌المللی سالانه هندبال در کشور | 043/0 | 4 | 172/0 | |
6. وجود پتانسیل‌های مختلف اقلیمی جهت تنوع‌بخشی و گسترش فعالیت‌های ورزشی هندبال و رشد بازاریابی | 047/0 | 4 | 188/0 | |
7. وجود بستر بازاریابی اینترنتی با توجه به رشد شبکه‌های اینترنتی | 059/0 | 4 | 236/0 | |
8. تأسیس باشگاه‌های ورزشی در بخش خصوصی | 057/0 | 4 | 228/0 | |
9. وجود پتانسیل بالقوه دستگاه‌های دولتی و خصوصی با فدراسیون هندبال | 059/0 | 4 | 236/0 | |
تهدیدها | گویه‌ها | اهمیت | شدت | اهمیت × شدت |
1. سهم اندک ورزش هندبال در سبد خانوار | 058/0 | 1 | 058/0 | |
2. عدم توجه به درآمدهای ناشی از توسعه پایدار از جمله صنعت ورزش | 046/0 | 1 | 046/0 | |
3. فقدان نگرش‌های کلان مدیریتی ورزش کشور به مقوله بازاریابی | 055/0 | 1 | 055/0 | |
4. تاثیرپذیری برنامه‌های ورزش هندبال در جریانات سیاسی | 047/0 | 1 | 047/0 | |
5. وجود ارتباطات گسترده‌تر کشورهای خارجی در مقایسه با ایران در بخش هندبال با مجامع علمی و آکادمی و ارتباط گسترده با یکدیگر | 054/0 | 2 | 108/0 | |
6. امکان بروز فساد مالی در شبکه‌های مدیریت ورزش کشور، ضعف کنترل و نظارت و عدم شفاف‌سازی و نبود برخورد قاطع با مفسدین | 055/0 | 1 | 055/0 | |
7. فقدان سرمایه‌گذاری‌های خارجی و مشارکت در ورزش کشور | 055/0 | 2 | 011/0 | |
8. میزان سرمایه‌گذاری اندک زیربنایی و خصوصی در کشور | 053/0 | 2 | 106/0 | |
9. رشد اندک تجهیزات و لوازم ورزشی و عدم حمایت جدی از تولیدات داخلی | 053/0 | 1 | 053/0 | |
10. عدم توجه به مدل‌های تجاری موفق کشورهای توسعه‌یافته در بخش ورزش | 055/0 | 2 | 011/0 | |
11. عدم برگزاری مسابقات جهانی و بین‌المللی هندبال در کشور | 054/0 | 1 | 054/0 | |
مجموع ضرایب اهمیت عوامل درونی |
|
| 784/2 | |
همان‌طور که در جدول 4 قابل مشاهده است، مهم‌ترین فرصت‌ها شامل وجود بستر بازاریابی اینترنتی با توجه به رشد شبکه‌های اینترنتی، وجود پتانسیل بالقوه دستگاه‌های دولتی و خصوصی با فدراسیون هندبال، تأسیس باشگاه‌های ورزشی در بخش خصوصی و امکان ایجاد ارتباطات اثربخش با سایر دستگاه‌های دولتی و خصوصی و مهم‌ترین ضعف‌ها شامل وجود ارتباطات گسترده‌تر کشورهای خارجی در مقایسه با ایران در بخش هندبال با مجامع علمی و آکادمی و ارتباط گسترده با یکدیگر، میزان سرمایه‌گذاری اندک زیربنایی و خصوصی در کشور، سهم اندک ورزش هندبال در سبد خانوار، فقدان نگرش‌های کلان مدیریتی ورزش کشور به مقوله بازاریابی و امکان بروز فساد مالی در شبکه‌های مدیریت ورزش کشور، ضعف کنترل و نظارت و عدم شفاف‌سازی و نبود برخورد قاطع با مفسدین بودند. همچنین، ارزیابی عوامل بیرونی در فرصت‌ها و تهدیدهای برنامه استراتژیک بازاریابی سلامت ورزشی در فدراسیون هندبال نشان داد که مجموع اهمیت ضربدر رتبه آن با مقدار 784/2 به دلیل میانگین بالاتر از 5/2 نشان‌دهنده توجه بیشتر به فرصت‌ها نسبت به تهدیدها بود.
بحث و نتیجه‌گیری
بازاریابی سلامت ورزشی می‌تواند نقش مهمی در بهبود وضعیت فدراسیون‌های ورزشی داشته باشد. بنابراین، هدف این مطالعه بررسی برنامه استراتژیک بازاریابی سلامت ورزشی در فدراسیون هندبال بر اساس مدل SWOT بود.
یافته‌های این مطالعه نشان داد که برای برنامه استراتژیک بازاریابی سلامت ورزشی تعداد 11 قوت، 14 ضعف، 10 فرصت و 11 تهدید شناسایی شد. دیگر یافته‌ها نشان داد که مهم‌ترین قوت‌ها شامل برگزاری کلاس‌های آموزشی در سطوح مختلف توسط فدراسیون و هیأت‌ها جهت ارتقاء و کسب درآمد، وجود منابع انسانی توانمند در بدنه فدراسیون هندبال، وجود سایت فدراسیون هندبال و استفاده از ابزارهای ترویجی، وجود وب‌سایت و کانال اجتماعی تخصصی فدراسیون هندبال، توانمندی مدیریت عالی فدراسیون هندبال در جذب حامیان مالی و وجود کمیته اثربخش و آموزش اثربخش در فدراسیون هندبال و مهم‌ترین ضعف‌ها شامل عدم آشنایی با مهارت‌های بازاریابی در مدیران و کارشناسان فدراسیون، به‌روز نبودن اغلب فضاهای ورزشی هندبال در استان‌ها و شهرستان‌ها، نبود برنامه راهبردی بازاریابی در فدراسیون هندبال، منابع مالی محدود دولتی، عدم برگزاری سمینارها، همایش‌ها و کارگاه‌های علمی بازاریابی در فدراسیون و هیأت‌های مربوطه و بهره‌گیری محدود از فناوری اطلاعات در بازاریابی ورزشی بودند. همچنین، ارزیابی عوامل درونی در قوت‌ها و ضعف‌های برنامه استراتژیک بازاریابی سلامت ورزشی در فدراسیون هندبال نشان داد که مجموع اهمیت ضربدر رتبه آن با مقدار 682/2 به دلیل میانگین بالاتر از 5/2 نشان‌دهنده توجه بیشتر به قوت‌ها نسبت به ضعف‌ها بود. یافته‌های دیگر نشان داد که مهم‌ترین فرصت‌ها شامل وجود بستر بازاریابی اینترنتی با توجه به رشد شبکه‌های اینترنتی، وجود پتانسیل بالقوه دستگاه‌های دولتی و خصوصی با فدراسیون هندبال، تأسیس باشگاه‌های ورزشی در بخش خصوصی و امکان ایجاد ارتباطات اثربخش با سایر دستگاه‌های دولتی و خصوصی و مهم‌ترین ضعف‌ها شامل وجود ارتباطات گسترده‌تر کشورهای خارجی در مقایسه با ایران در بخش هندبال با مجامع علمی و آکادمی و ارتباط گسترده با یکدیگر، میزان سرمایه‌گذاری اندک زیربنایی و خصوصی در کشور، سهم اندک ورزش هندبال در سبد خانوار، فقدان نگرش‌های کلان مدیریتی ورزش کشور به مقوله بازاریابی و امکان بروز فساد مالی در شبکه‌های مدیریت ورزش کشور، ضعف کنترل و نظارت و عدم شفاف‌سازی و نبود برخورد قاطع با مفسدین بودند. همچنین، ارزیابی عوامل بیرونی در فرصت‌ها و تهدیدهای برنامه استراتژیک بازاریابی سلامت ورزشی در فدراسیون هندبال نشان داد که مجموع اهمیت ضربدر رتبه آن با مقدار 784/2 به دلیل میانگین بالاتر از 5/2 نشان‌دهنده توجه بیشتر به فرصت‌ها نسبت به تهدیدها بود.
با اینکه پژوهشی درباره برنامه استراتژیک بازاریابی سلامت ورزشی در فدراسیون هندبال انجام نشده، اما یافته‌های این مطالعه از جهاتی با یافته‌های مطالعه‌های شربت‌زاده و همکاران (1401)، حقدار ساحلی و همکاران (1401)، میرزا راه‌کوشکی و همکاران (1399)، فرزان و همکاران (1398)، آریامنش و همکاران (1397)، والنتی و همکاران (2020)، دا سیلوا و لاس کاساس (2017) و راتن (2016) همسو بودند. در تشریح یافته‌های این مطالعه می‌توان استنباط کرد که مأموریت برنامه بازاریابی، محیط درونی و بیرونی و رقابت فدراسیون ورزشی، مسیر و فلسفه وجودی فدارسیون‌های ورزشی را نشان می‌دهند و رقابت فشرده، بهره ناکافی از تکنولوژی، جوانی جمعیت، قابلیت مدیران، ضعف در جذب اسپانسرها و غیره زمینه جایگاه‌یابی فدراسیون هندبال را شکل می‌دهد. یک برنامه بازاریابی استراتژیک بدون اهداف، چشم‌اندازها و استراتژی‌ها قابل اجرا نخواهد بود و آنها منابع تولید، توزیع و بازاریابی را در دنیای واقعی مشخص می‌کنند. اهداف، چشم‌اندازها و استراتژی‌های برنامه استراتژیک بازاریابی سلامت ورزشی در فدراسیون هندبال مشخص می‌کنند که باید از چه تکنیک‌ها و تاکتیک‌های استفاده کرد. بر اساس یافته‌های این مطالعه توسعه ورزش قهرمانی، مشارکت کارکنان اجرایی، استراتژی تهاجمی، حفظ و نگهداشت بازیکنان، حضور بانوان در ورزشگاه‌ها، خرید بازیکنان نخبه و غیره از مولفه‌های اهداف، چشم‌اندازها و استراتژی‌های برنامه استراتژیک بازاریابی سلامت ورزشی در فدراسیون هندبال هستند. ضعف برنامه‌ریزی، نگرش نامناسب جامعه، ضعف نیروی انسانی، مشکلات زیرساخت‌ها، عملکرد ضعیف رسانه‌ها و مسائل مالی عوامل بحران‌زا در ورزش قهرمانی و همگانی هستند. همچنین، برنامه استراتژیک بازاریابی سلامت ورزشی خوب باید فرصت‌های موجود در بازار که ممکن است در بلندمدت تاثیرگذاری زیادی بر سازمان داشته باشد را شناسایی کند و منابع خود را به مواردی اختصاص دهد که بیشترین بازخورد و منفعت را به سازمان برساند. در این برنامه، بسیار مهم است که گروه مخاطبان هدف خود را برای تمام محصولات و خدمات شناسایی کنند؛ به‌طوری که شناسایی بازار هدف کمک می‌کند که راحت‌تر درباره نیازها و خواسته‌های مخاطبان تحقیق و از این طریق میزان درآمدزایی خود را افزایش دهند. علاوه بر آن، در برنامه استراتژیک بازاریابی سلامت ورزشی مبحث بودجه بازاریابی اهمیت زیادی دارد و مشخص کردن بودجه مورد نیاز برای انجام برنامه بازاریابی مهم‌ترین جزء برنامه مذکور است. تعیین بودجه کمک می‌کند تا اولویت اجرایی سازمان متناسب با بودجه موجود مشخص و اجرایی گردد. بنابراین، لازم است که دوره‌های تأمین مالی، بودجه‌بندی، حمایت و مدیریت رویداد به‌عنوان شایستگی‌های مدیران ورزشی مهم جلوه داده شوند و از مهم‌ترین ابزارهای راهبردی برای رسیدن به اهداف بودجه، سیاست‌گذاری مناسب در مرحله تدوین و اجرای صحیح توسط متخصصان است. بودجه مهم‌ترین و موثرترین ابزار پیگیری سیاست‌ها و اولویت‌ها، برنامه‌ریزی، اصلاح، تعدیل و کنترل فعالیت‌ها است و بر همین اساس شناخت و به‌کارگیری اصولی آن و فراگیری شیوه مناسب و بهینه تخصیص آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
هر پژوهشی با محدودیت‌هایی مواجه است و از محدودیت‌های این پژوهش و مطالعه می‌توان به عدم وجود ابزاری جهت سنجش برنامه استراتژیک بازاریابی سلامت ورزشی، عدم یافتن پیشینه پژوهشی درباره آن و پیشینه پژوهشی اندک درباره بازاریابی سلامت ورزشی اشاره کرد. بنابراین، انجام پژوهش‌های بیشتر درباره برنامه استراتژیک بازاریابی سلامت ورزشی در فدراسیون‌های مختلف ورزشی و ساخت ابزارهای توسط متخصصان و خبرگان با تخصص متفاوت پیشنهاد می‌شود. از آنجایی که این مطالعه فقط به بررسی قوت‌ها، ضعف‌ها، فرصت‌ها و تهدیدهای برنامه استراتژیک بازاریابی سلامت ورزشی در فدراسیون هندبال پرداخت، لذا پیشنهاد می‌شود که پژوهشگران آتی در پژوهش‌هایی منسجم برای آنها راهکارهایی کارآمد و کاربردی ارائه نمایند. به‌عنوان آخرین پیشنهاد می‌توان به انجام پژوهش درباره برنامه استراتژیک بازاریابی سلامت ورزشی در سایر فدراسیون‌ها از جمله فدارسیون فوتبال، شنا و غیره اشاره کرد.
با توجه به قوت‌ها، ضعف‌ها، فرصت‌ها و تهدیدهای برنامه استراتژیک بازاریابی سلامت ورزشی در فدراسیون هندبال پیشنهاد می‌شود که سطوح توانمندی مدیران عالی فدراسیون‌های ورزشی کشور به‌ویژه هندبال در راستای جذب حامیان مالی از طریق آموزش‌های مدون و منظم افزایش یابد. در سطوح عالی تصمیم‌گیری از مدیران تحصیل کرده و توانمند در بدنه فدراسیون‌های ورزشی استفاده شود. در فدراسیون‌های ورزشی کمیته‌های تخصصی بازاریابی سلامت تشکیل و راه‌اندازی شود. برای تبلیغ از تنوع پوشش رسانه‌ای و ماهواره‌ای استفاده شود. سطح علمی و فناوری کشور افزایش و به تولید امکانات آزمایشگاهی تجهیزات ورزشی کمک شود. به درآمدهای ناشی از توسعه پایدار از جمله صنعت ورزش توجه ویژه‌ای شود و از آن به‌عنوان راهکاری جهت درآمدزایی استفاده گردد. برای انتخاب مدیران و مسئولان فدراسیون‌های ورزشی از افراد با تجربه و متخصص در زمینه‌های اقتصادی و بازاریابی استفاده شود. نقش رسانه‌های جمعی از جمله مطبوعات ورزشی برای پخش رشته‌های غیرفوتبالی از جمله هندبال بیشتر مورد تاکید قرار گیرد و این رسانه‌ها اقدام به گزارش بیشتر رشته‌های غیرفوتبالی کنند. زمینه افزایش حمایت از حضور حداکثری حامیان مالی با تاکید بر ایمن‌سازی و جذاب نمودن سرمایه‌گذاری فراهم شود. نظام استعدادیابی در کنار توجه به هوش تجاری و هوش فرهنگی مورد توجه مدیران، بازیکنان و لیدرها قرار گیرد.
تشکر و قدردانی
در پایان، از همه کسانی که به نحوی در انجام این مطالعه سهیم بودند، صمیمانه تشکر و قدردانی می‌شود.
References
Agyekun EB, Ansah MNS, Afornu KB. (2020). Nuclear energy for sustainable development: SWOT analysis on Ghana’s nuclear agenda. Energy Reports; 6: 107-115. [Link]
Ariamanesh A, Keshkar S, Ghasemi H, Honari H. (2018). Designing a strategic planning model for IRIB sport programs. New Trends in Sport Management; 6(22): 105-117. [Link]
Asare Dezfuli M, Alam S, Zarghami M. (2021). Development of health with the use of exercise with a combination of design approaches and ISM modeling. Razi Journal of Medical Sciences; 27(12): 78-89. [Link]
Correia T, Gomes I, Nunes P, Dussault G. (2020). Health workforce monitoring in Portugal: Does it support strategic planning and policy-making? Health Policy; 124(3): 303-310. [Link]
Da Silva EC, Las Casas AL. (2017). Sports marketing plan: An alternative framework for sports club. International Journal of Marketing Studies; 9(4): 15-28. [Link]
De Jong A, De Ruyter K, Keeling DI, Polyakova A, Ringberg T. (2021). Key trends in business-to-business services marketing strategies: Developing a practice-based research agenda. Industrial Marketing Management; 93: 1-9. [Link]
De-Maria E, Mira J, Carrillo I, Afif W, Ang D, Antelo M, et al. (2022). The present and future of gastroenterology and hepatology: an international SWOT analysis (the GASTROSWOT project). The Lancet: Gastroenterology & Hepatology; 7(5): 485-494. [Link]
Edwards MB, Rowe K. (2019). Managing sport for health: An introduction to the special issue. Sport Management Review; 22(1): 1-4. [Link]
Farzan M, Haji Anzahai Z, Nikaein Z, Bagheri Y. (2019). Developing a strategic plan for Iran fencing federation with SWOT analysis method. Sport Physiology & Sport Management Investigations; 11(3): 105-115. [Link]
Geldenhuys AG, Burgess T, Roche S, Hendricks S. (2023). Return to rugby following musculoskeletal injuries: A survey of views, practices and barriers among health and sport practitioners. Physical Therapy in Sport; 59: 49-59. [Link]
Haghdar Saheli M, Mahmoudi A, Ghorbani MH, Hallaji M. (2022). Compiling a marketing strategic plan for Iran's student sports federation. Quarterly Journal of Education; 38(3): 105-124. [Link]
Johnson KE, McRee AL. (2020). Calling the shots: Primary care providers discuss addressing health-risk behaviors during sports physicals. Journal of Pediatric Health Care; 34(2): 109-116. [Link]
Johnson S, Van Hoye A, Donaldson A, Lemonnier F, Rostan F, Vuillemin A. (2020). Building health-promoting sports clubs: a participative concept mapping approach. European Journal of Public Health; 188: 8-17. [Link]
Kiba-Janiak M. (2019). EU cities’ potentials for formulation and implementation of sustainable urban freight transport strategic plans. Transportation Research Procedia; 39: 150-159. [Link]
Longsheng C, Aki Shah SA, Solangi YA, Ahmad M, Ali Sh. (2022). An integrated SWOT-multi-criteria analysis of implementing sustainable waste-to-energy in Pakistan. Renewable Energy; 195: 1438-1453. [Link]
Mirza Rahkoushki MH, Zarei A, Khodayari A. (2020). Designing health system development action plan with a physical education and sport approach. New Trends in Sport Management; 8(28): 23-39. [Link]
Mohammadzadeh Taheri H, Hajiha A, Roosta A, Khorshidi A. (2020). Designing an innovative services acceptance model: A new approach in health marketing. Journal of Productivity Management; 13(51): 71-97. [Link]
Rezaei Pandari H, Keshavarz Mohammadi N. (2014). Social marketing approach in health care: A review study. Journal of Health Education and Health Promotion; 2(2): 109-130. [Link]
Ratten V. (2016). The dynamics of sports marketing: Suggestions for marketing intelligence and planning. Marketing Intelligence & Planning; 34(2): 162-168. [Link]
Rezo Z, Steiner S, Mihetec T, Cokorilo O. (2023). Strategic planning and development of air traffic management system in Europe: A capacity-based review. Transportation Research Procedia; 69: 5-12. [Link]
Seeve T, Vikkumaa E. (2022). Identifying and visualizing a diverse set of plausible scenarios for strategic planning. European Journal of Operational Research; 298(2): 596-610. [Link]
Sharbatzadeh R, Naderinasab M, Alidost Ghahfarrokhi E. (2022). Designing the IRAN Championship sport strategic plan for the 2024 Olympic. Strategic Studies on Youth and Sports; 21(57): 123-148. [Link]
Soulard J, Knollenberg W, Boley BB, Perdue RR, McGehee NG. (2018). Social capital and destination strategic planning. Tourism Management; 69: 189-200. [Link]
Teixeira GF, Junior OC. (2019). How to make strategic planning for corporate sustainability? Journal of Cleaner Production; 230: 1421-1431. [Link]
Valenti M, Scelles N, Morrowi S. (2020). Elite sport policies and international sporting success: A panel data analysis of European women's national football team performance. European Sport Management Quarterly; 20(3): 300-320. [Link]
Willis G, Cave S, Kunc M. (2018). Strategic workforce planning in healthcare: A multi-methodology approach. European Journal of Operational Research; 267(1): 250-263. [Link]
[1] . Johnson
[2] . Geldenhuys
[3] . Edwards & Rowe
[4] . Johnson & McRee
[5] . De Jong
[6] . Correia
[7] . Teixeira & Junior
[8] . Rezo
[9] . Soulard
[10] . Kiba-Janiak
[11] . Willis, Cave & Kunc
[12] . Seeve & Vikkumaa
[13] . Longsheng
[14] . Agyekun, Ansah & Afornu
[15] . De-Madaria
[16] . Valenti, Scelles & Morrowi
[17] . Da Silva & Las Casas
[18] . Ratten