پیش بینی والدستیزی بر اساس تمایل به رفتارهای نابهنجار فرزندان و کیفیت روابط زوجین

محورهای موضوعی : خانواده و ارتباطات

مهدی قیاسی ¹ , بهمن کرد ^{2 *}

1 - گروه روانشناسی، واحد مهاباد، دانشگاه آزاد اسلامی، مهاباد، ایران
2 - دانشیار گروه روانشناسی، واحد مهاباد، دانشگاه آزاد اسلامی، مهاباد، ایران

تاریخ دریافت : 1404/02/25 تاریخ پذیرش : 1404/03/09 تاریخ انتشار : 1404/04/07

کلید واژه: والدستیزی, تمایل به رفتارهای نابهنجار, کیفیت, روابط زوجین,

چکیده مقاله :

مطالعه حاضر با هدف پیش‌بینی والدستیزی بر اساس تمایل به رفتارهای نابهنجار فرزندان و کیفیت روابط زوجین انجام شده است. این تحقیق از نوع توصیفی و همبستگی بوده و جامعه پژوهش شامل دانش‌آموزان مقطع متوسطه شهر تهران با جمعیتی معادل7/2 میلیون نفر است. برای تعیین حجم نمونه، با استفاده از جدول مورگان، تعداد نمونه۳۸۴ نفر محاسبه شد. روش نمونه‌گیری انتخاب شده،  تصادفی  خوشه‌ای چند مرحله­ای است که در آن ابتدا خوشه‌ها (مدارس متوسطه) انتخاب و سپس از هر مدرسه تعدادی از کلاس ها به‌صورت تصادفی انتخاب گردیدند. برای جمع‌آوری داده‌ها از ابزارهای تحقیق شامل پرسشنامه رفتارهای نابهنجار رستمی و راد (1392)، پرسشنامه والدستیزی پیانتا (1992) و پرسشنامه کیفیت روابط زوجین کونودی و همکاران (2016) استفاده شد. داده‌ها با نرم‌افزار SPSS نسخه26 مورد تحلیل گرفت. نتایج تحلیل همبستگی کانونی نشان می‌دهد که مجموع سه مؤلفه کیفیت روابط والدین (تعارض، نزدیکی و وابستگی) و تمایل به رفتارهای نابهنجار فرزندان می‌توانند7/31 درصد از واریانس والدستیزی را تبیین کنند. یافته‌های پژوهش نشان داد که کیفیت روابط زوجین تأثیر معناداری بر والدستیزی دارد. بر همین اساس بین دو مؤلفه تعارض و وابستگی با والدستیزی، رابطه مثبت و معنی‌داری وجود دارد؛ در حالی که مؤلفه نزدیکی در رابطه والدین با فرزندان و تمایل به رفتارهای نابهنجار با والدستیزی رابطه منفی و معنی‌داری دارد. این نتایج به‌روشنی نشان می‌دهند که بهبود کیفیت روابط زوجین و کاهش رفتارهای نابهنجار فرزندان می‌تواند نقش مؤثری در کاهش والدستیزی ایفا کند

چکیده انگلیسی:

The present study aimed to predict parental hostility based on the tendency toward abnormal behaviors and the quality of parental relationships. This study is descriptive and correlational; the research population includes high school students in Tehran with a population of 2.7 million. To determine the sample size, the Morgan table calculated the number of samples as 384. The selected sampling method is multi-stage cluster random sampling, in which clusters (high schools) were first selected and then several classes were randomly selected from each school. To collect data, research tools including Rostami and Rad's Abnormal Behavior Questionnaire (2013), Pianta parental hostility questionnaire (1992), and Chonudi's Relationship Quality Questionnaire (2016) were used. Data were analyzed using SPSS version 26 software. The results of Canonical correlation analysis show that the sum of the three components of parental relationship quality (conflict, closeness, and dependence) and the tendency for children to behave abnormally can explain 31.7% of the variance in parental hostility. The study's findings showed that the quality of parental relationships and the tendency for children to behave abnormally significantly affects parental hostility. Accordingly, there is a positive and significant relationship between the two components of conflict and dependence and parental hostility; In contrast, the component of closeness in the relationship between parents and children has a negative and significant relationship with parental hostility. These results clearly show that improving the quality of parental relationships and reducing children's abnormal behaviors can effectively reduce parental hostility.

منابع و مأخذ:

ابارشی زهره، طهماسیان کارینه، مظاهری محمد علی، پناغی لیلی.(1388). تأثیر آموزش برنامه " ارتقای رشد روانی- اجتماعی کودک از طریق بهبود تعامل مادر- کودک" بر خود اثرمندی والدگری و رابطه مادر و کودک زیر سه سال. پژوهش در سلامت روانشناختی. ۳ (۳) :۴۹-۵۸
ایمان تقی زاده فیروزجانی، زهره سادات، محسن تقدسی، بدری ترکی حبیب آبادی (1396). خصوصیات روان سنجی پرسشنامه کیفیت روابط بین زوجین. پایش. 17 (1) :85-94
حبیبی عسگرآباد، مجتبی؛ قنبری، نیکزاد؛ سییوندیان، مولود؛ مهدی زاده هنجنی، هانیه. (1398). نقش الگوها و کنترل‌های محافظت کننده خانوادگی، همسالان، مدرسه و همسایگان در پیش‌بینی رفتارهای انحرافی در نوجوانان. سلامت اجتماعی ، 6(1), 44-52.
خسروجردی، زهرا. (1398). رابطه توانمندیهای منش و دلبستگی نوجوان به والدین و همسالان با تعارض با پدر و مادر. خانواده پژوهی، 15(3) ،347-360.
رستمی، نیر، و راد، فیروز. (1392). بررسی عوامل اجتماعی مرتبط با گرایش دانش آموزان به رفتارهای نابهنجار: مطالعه دانش-آموزان دختر مقطع متوسطه شهر اهر. مطالعات جامعه شناسی، 5(20)، 55-75.
شریفی اردانی، علیرضا؛ خرمائی، فرهاد.(1401). مهارت‌های اجتماعی فرزندان بر اساس سرمایه اجتماعی خانواده با توجه به نقش واسطه‌ای ‌منش‌های اخلاقی والدین. رویش روان شناسی، ۱۱ (۲)،۷۰-۵۹.
شریفی اردانی، علیرضا؛ یاوری، فاطمه؛ سجادی پور، فریده سادات؛ یزدانی، سمیه؛ اکرمی ابرقوئی، غلام رضا. (1402). بررسی نقش توانمندی‌های منش والدین در تبیین اجتماعی سازی هیجانی با توجه به نقش میانجی‌گری نظم‌بخشی هیجان. فصلنامه پژوهش‌های روانشناسی اجتماعی، 13(49)، 45-60.
عامری، فریده؛ عمویی، ناهید. (1395). نقش عملکرد خانواده در میزان تجربه بحران هویت و تمایزیافتگی نوجوانان، فصلنامه علمی- پژوهشی خانواده و پژوهش، ۱۳ (۱) :۷۷-۹۲.
فخارزاده، نادره ؛ چابکی نژاد، زهرا ؛ سعیدی منش، محسن. (1402). پیش بینی رفتار پر خطر بر اساس اعتیاد به اینترنت، کارکرد خانواده و سبک هویت یابی در بین نوجوانان مقطع متوسطه اول شهرستان یزد. کنفرانس ملی مدیریت، روان شناسی و علوم رفتاری، 4(4) ، 438-442.
کریمی عقدا، هادی؛ شریفی اردانی، علیرضا؛ صباغیان بغداد آباد، حمیده؛ غلامزاده بافقی، طیبه؛ پور غلامی، فرزاد. (1403). تبیین مهارت اجتماعی فرزندان بر اساس تنظیم هیجان والدین: بررسی نقش میانجی‌گری روابط والد-کودک. پژوهش های روانشناسی اجتماعی، 14(53) ، 93-108.
لطفی، رضا و لطفی، فاطمه. (1400). نقش والدین در بروز اختلالات رفتاری کودکان، فصلنامه رهیافت های نوین در مطالعات اسلامی، شماره2، 1-23.
محمدی نسب، حمیده؛ حیدری، محمود. (1400). نیازهای نوجوانان در رابطه والد فرزندی، یک مطالعه کیفی. مجله مطالعات روانشناسی تربیتی، دوره18، شماره42، 63-80.
نامنی، ابراهیم و دهمرده، مریم. (1399). اثربخشی خانواده درمانی ساختاری بر راهبردهای مقابله ای، انسجام و انطباق پذیری خانواده در زوجین دارای نارضایتی زناشویی. فصلنامه فرهنگ مشاوره و روانشناسی، سال11، شماره44، 187-218.
aikin, A., & Paul, A. (2019). Hold Me Tight/Let Me Go Enrichment Program for Families and Teens. Encyclopedia of Couple and Family Therapy, 1389-1393. ‏
Bronfenbrenner, U., & Morris, P. A. (2006). Bioecological model of human development. In W. Damon (Series Ed.) & R. M. Lerner (Vol. Ed.), Handbook of child psychology: Theoretical models of human development (pp. 793-828). New York, NY: John Wiley.
Goisis, A., & Palma, M. (2021). Medically assisted reproduction and parent–child relationships during adolescence: evidence from the UK Millennium Cohort Study. Human Reproduction, 36(3), 702-711. ‏
Goisis, A., & Palma, M. (2021). Medically assisted reproduction and parent–child relationships during adolescence: evidence from the UK Millennium Cohort Study. Human Reproduction, 36(3), 702-711. ‏
Hajal, N. J., & Paley, B. (2020). Parental emotion and emotion regulation: A critical target of study for research and intervention to promote child emotion socialization. Developmental Psychology, 56(3), 403–417.
Janssens, J. J., Achterhof, R., Lafit, G., Bamps, E., Hagemann, N., Hiekkaranta, A. P., ... & Kirtley, O. J. (2021). The impact of COVID‐19 on adolescents’ daily lives: The role of parent–child relationship quality. Journal of Research on Adolescence, 31(3), 623-644. ‏
Komanchuk, J., Toews, A. J., Marshall, S., Mackay, L. J., Hayden, K. A., Cameron, J. L., ... & Letourneau, N. (2023). Impacts of parental technoference on parent–child relationships and child health and developmental outcomes: a scoping review. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 26(8), 579-603. ‏
Lanjekar, P. D., Joshi, S. H., Lanjekar, P. D., & Wagh, V. (2022). The effect of parenting and the Parent-Child relationship on a Child's cognitive development: a literature review. Cureus, 14(10). ‏
Mastrotheodoros, S., Van der Graaff, J., Deković, M., Meeus, W. H., & Branje, S. (2020). Parent–adolescent conflict across adolescence: Trajectories of informant discrepancies and associations with personality types. Journal of youth and Adolescence, 49, 119-135. ‏
Shek, D. T., & Dou, D. (2020). Perceived parenting and parent-child relational qualities in fathers and mothers: Longitudinal findings based on Hong Kong adolescents. International journal of environmental research and public health, 17(11), 4083. ‏
Westlake, F., Westlake, M., & Totsika, V. (2024). A systematic review and meta‐analysis of the effectiveness of interventions targeting the parent–child relationship in families of children with an intellectual disability. Journal of Applied Research in Intellectual Disabilities, 37(6), e13273. ‏
Zhao, F., Liu, M., & Li, S. (2020). Paternal co-parenting behavior and adolescent prosocial behaviors: Roles of parent-child attachment, peer attachment, and gender. Children and Youth Services Review, 119, 105629