بازاندیشی روش علمی در حوزه علوم ارتباطات
محورهای موضوعی : روانشناسی و ارتباطات
1 - دانشیار گروه آموزش زبان انگلیسی، واحد اهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اهر، ایران
کلید واژه: تفکر استقرایی, تفکر قیاسی, روش علمی, علوم انسانی, علوم ارتباطات ,
چکیده مقاله :
سواد علمی جزء‌لاینفک در هر حوزه‌ی آموزشی در جامعه علمی است و به عنوان یکی از ارکان اساسی در توسعه و پیشرفت دانش بشری مطرح می‌باشد. به مثابه دانش ارتباطی، که مستلزم دانستن چیزی فراتر از سیستم کدگذاری و انتقال اطلاعات است، سواد علمی نیز نیازمند درک و آگاهی از جنبه‌های عمیق‌تری فراتر از صرفاً یک مجموعه حقایق و اطلاعات است. به کلامی دیگر، اگر دانش ارتباطی همانا آگاهی از عوامل اصلی و سازنده ارتباطات در سطحی وسیع‌تر است؛ سواد علمی نیز مستلزم آگاهی از ساختار و اصول روش علمی به‌عنوان بنیانی برای تحلیل و پژوهش در تمامی حوزه‌ها می‌باشد. این مقاله در نظر دارد تا نگاهی متفاوت و عمیق‌تر به روش علمی داشته و درکی تازه از آن را ارایه دهد. هرچند به‌ظاهر، پذیرش یک روش واحد برای تمامی علوم نوعی پرمدعایی به نظر می‌رسد، لیکن قرار دادن مطالب در چهارچوب علمی مستلزم توجیه و استدلالی است که قادر به ایجاد جوهر معرفتی کافی باشد. در نهایت، این مقاله در نظر دارد با نگاهی نو به روش علمی سنتی در علوم انسانی، به‌ویژه در حوزه روانشناسی ارتباطات، به معرفی ساختاری متفاوت پرداخته و ابعاد جدیدی از روش‌های تحقیق را به پژوهشگران این حوزه ارائه کند. این بازاندیشی نه‌تنها می‌تواند به غنای علمی پژوهش‌های آتی کمک کند، بلکه به ایجاد رویکردهای نوین و خلاقانه در عرصه‌های تحقیقاتی و آموزشی نیز منجر شود.
Scientific literacy is an indispensable component in every educational field within the scientific community and is regarded as one of the fundamental factors in the development and advancement of human knowledge. Similar to communication knowledge, which requires understanding something beyond the coding system and information transmission, scientific literacy also necessitates comprehension and awareness of deeper aspects beyond merely a set of facts and information. In other words, if communication knowledge is an awareness of the main factors and constituents of communication at a broader level, scientific literacy also entails being aware of the structure and principles of the scientific method as a foundation for analysis and research across all domains. This article aims to provide a deeper perspective on the scientific method and offer a fresh understanding of it. Although it may appear pretentious to adopt a single method for all sciences, placing content within a scientific framework requires justification and reasoning that is capable of creating sufficient epistemic substance. Ultimately, this article intends to introduce a different structure in the traditional scientific method in the humanities, particularly in the field of communication psychology, and to present new dimensions of research methods to researchers in this field. This rethinking can not only contribute to the scientific richness of future research but also lead to the development of innovative and creative approaches in research and educational domains.
منابع فارسی:
افتخاری، قاسم (1387)، تلاش ناکام تحمیل بینش فلسفیبه روش علمی در قرن بیستم. پژوهشنامه علوم سیاسی، 3(3)، 7-45.
تاجیک، محمد رضا (1386)، پساساختارگرايي و روش. روش شناسي علوم انساني، 13(50)، 43-70.
رمضانی، رضا (1381)، معرفت شناسی عرفانی. فصلنامه علمی پژوهشی قبسات، 7(24)، 15-39.
نژادایران، محمد، و حسام قاضی، روژان (1399)، نقد و بررسی آنارشیسم روش شناختی فایرابند در نظریه بر ضد روش: طرح نظریه آنارشیستی معرفت. پژوهش نامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی، 5 (20)، 363-386.
نورانی، خدیجه، سرمدی، محمدرضا، و ابراهیم زاده، عیسی (1393)، دلالتهاي آموزشی ایده ساختارشکنی دریدا در آموزش مجازي. پژوهش در یادگیري آموزشگاهی، 1(4)، 55-68.
منابع انگلیسی:
Bryman, A. (2008). The end of the paradigm wars? In P. Alasuutari, L. Bickman, & J. Brannen (Eds.), The SAGE handbook of social research methods (pp. 12-25). SAGE.
Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2018). Research methods in education. (8th ed.). Routledge.
Denzin, N. K., & Lincoln, Y. S. (2005). The Sage handbook of qualitative research (3rd Ed.). Sage.
Geertz, C. (1973). The interpretation of cultures. Basic Books.
Gough, D. (2021). Appraising evidence claims. Review of Research in Education, 45, 1-26. doi: 10.3102/0091732X20985072
Habermas, J. (1972) Knowledge and human interests (trans. J. Shapiro). Heinemann.
Hammersley, M. (2013). What is qualitative research? Bloomsbury Academic.
Horkheimer, M. (1972). Critical theory: Selected essays (trans. M. Connell). Herder & Herder.
Kerlinger, F. N. (1970). Foundations of behavioral research. Holt, Rinehart & Winston.
Kettley, N. (2012). Theory building in educational research. Continuum Books.
Kosso, P. (2011). A summary of scientific method. Springer.
Kuhn, T., S. (1962). The structure of scientific revolutions. University of Chicago Press.
Lather, P. (2004) Critical inquiry in qualitative research: Feminist and poststructural perspectives – science ‘after truth’. In K. de Marrais, & S. D. Lapan (Eds.), Foundations for research: Methods of inquiry in education and the social sciences (pp. 203-215). Lawrence Erlbaum.
Lukenchuk, A. (2013). Paradigms of research for the 21st century. Peter Lang.
Palmer, R. (1969). Hermeneutics. Northwestern University Press.
Phillips, D. C., & Burbules, N. C. (2000). Postpositivism and educational research. Rowman & Littlefield Publishers.
Pigott, T. D., Tocci, C., Ryan, A. M., & Galliher, A. (2021). Quality of research evidence in education: How do we know? Review of Research in Education, 45, vii–xii. doi: 10.3102/0091732X211001824
Pring, R. (2015). Philosophy of educational research (3rd Ed.). Bloomsbury Academic.
Thompson, E. P. (1978). The poverty of theory and other essays. Merlin.
Tibbetts, G. G. (2013). How the great scientists reasoned: The scientific method in action. Elsevier.
Toulmin, S. (1961). Foresight and understanding. Harper & Row.
Truzzi, M. (1974). Verstehen: Subjective understanding in the social sciences. Addison-Wesley.
Weaver, K. (2018). Pragmatic paradigm. In B. B. Frey (Ed.), The SAGE encyclopedia of educational research, measurement, and evaluation (pp. 1287-1288). SAGE.