• صفحه اصلی
  • رابطه ویژگی‌های سه‌گانه تاریک شخصیت و ارتباطات اجتماعی آنلاین با میانجی‌گری راهبردهای ناسازگار تنظیم شناختی هیجان

اشتراک گذاری

آدرس مقاله


کد مقاله : 140309151192656 بازدید : 161 صفحه: 1 - 14

10.82548/5H4Q-2485

نوع مقاله: پژوهشی

رابطه ویژگی‌های سه‌گانه تاریک شخصیت و ارتباطات اجتماعی آنلاین با میانجی‌گری راهبردهای ناسازگار تنظیم شناختی هیجان

محورهای موضوعی : روانشناسی فضای مجازی

سهیل ابوسعیدی جیرفتی 1 , فاطمه نعمتی سوگلی تپه 2 * , نیلوفر ابوسعیدی جیرفتی 3

1 - دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی، گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
2 - دانشیار گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
3 - دانشجوی کارشناسی ارشد مشاوره خانواده، گروه مشاوره، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران.

تاریخ دریافت : 1403/09/16 تاریخ پذیرش : 1403/11/09 تاریخ انتشار : 1404/02/20

کلید واژه: ارتباطات اجتماعی آنلاین, اینترنت, تنظیم شناختی هیجان, صفات تاریک شخصیت.,

چکیده مقاله :

هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی رابطه ویژگی‌های سه‌گانه تاریک شخصیت و ارتباطات اجتماعی آنلاین با میانجی‌گری راهبردهای ناسازگار تنظیم شناختی هیجان بود. طرح این مطالعه توصیفی/ همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانشجویان دانشگاه تبریز در سال 1403 بودند که به روش نمونه‌گیری در دسترس تعداد 341 نفر انتخاب شدند. جمع‌آوری داده‌ها با استفاده از مقیاس دوجین کثیف (TPQ)، مقیاس استفاده آسیب‌زا از اینترنت (PIUQ) و مقیاس تنظیم شناختی هیجان (CERQ) انجام شد. به ‌منظور تجزیه‌ و تحلیل داده‌ها از روش تحلیل مسیر با استفاده  از نرم‌افزارهای26  Spss و 24 Amos استفاده گردید. نتایج نشان داد سه‌گانه تاریک شخصیت و ارتباطات اجتماعی آنلاین رابطه مثبت و معناداری دارند (05/0p<)، همچنین بین راهبردهای شناختی تنظیم هیجان ناسازگار با ارتباطات اجتماعی آنلاین رابطه مثبت و معنی‌داری یافت شد (01/0p<). اثر غیرمستقیم صفات تاریک ماکیاولیسم و خودشیفتگی و کینه‌توزی بر ارتباطات اجتماعی آنلاین مثبت و معنادار بود (01/0p<). بااین‌حال اثر غیرمستقیم صفت جامعه‌ستیزی بر ارتباطات اجتماعی آنلاین از نظر آماری معنادار نبود (01/0<p). یافته‌ها حاکی از برازش مطلوب مدل پژوهش بود و با توجه به یافته‌های این پژوهش متخصصان حوزه سلامت روان با آگاهی و تکیه بر این مدل می‌توانند بر راهبردهای تنظیم شناختی هیجان سازگار جهت کاهش اثرات مخرب ویژگی‌های تاریک شخصیت بر ارتباطات اجتماعی آنلاین تمرکز کنند.

چکیده انگلیسی:

The aim of the present study was to investigate the relationship between dark triad personality traits and online social communication with the mediation of maladaptive cognitive emotion regulation strategies. The design of this study was descriptive/correlational. The statistical population of the study included all students of University of Tabriz in 2024, of whom 341 were selected by convenience sampling. Data collection was carried out using the Traits of Personality Questionnaire (TPQ), Problematic use of the Internet questionnaire (PIUQ), and Cognitive Emotion Regulation questionnaire (CERQ). Path analysis was used to analyze the data using the Spss 26 and Amos 24 software. The results showed that the dark triad of personality and online social communication have a positive and significant relationship (p<0.05), and a positive and significant relationship was found between maladaptive cognitive emotion regulation strategies and online social communication (p<0.01). The indirect effect of the dark traits of Machiavellianism and narcissism and resentment on online social communication was positive and significant (p<0.01). However, the indirect effect of the trait of psychopathy on online social communication was not statistically significant (p<0.01). The findings indicated a favorable fit of the research model, and according to the findings of this study, mental health professionals, with awareness and reliance on this model, can focus on adaptive cognitive emotion regulation strategies to reduce the destructive effects of dark personality traits on online social communication.

منابع و مأخذ:

منابع
حاجلو؛ نادر؛ قاسمی نژاد؛ محمدعلی؛ جنگی؛ شهلا؛ انصار حسین؛ سروین (1394). رابطه بین سه جنبه تاریک شخصیت و آزارگری سایبری در دانشجویان کاربر اینترنت. مجله علوم پزشکی کرمانشاه، 19(1)، 24-31.
بشارت، م. (1395). پرسشنامه تنظیم شناختی هیجان: روش اجرا و نمره گذاری. روانشناسی تحولی (روانشناسان ایرانی)، 13(50)، 221-223.
یوسفی، رحیم، و پیری، فائزه. (1395). ویژگی های روان سنجی نسخه فارسی پرسشنامه دوجین کثیف. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران (اندیشه و رفتار)، 22(1 )، 67-76.
احمدپور، ج.، اصغری، س.ز.، سلطانیان، ع.، محمدی، ی.، و پورالعجل؛ ج. (1397). بررسی روایی و پایایی ویرایش فارسی پرسشنامه استفاده آسیب‌زا از اینترنت. مجله تخصصی اپیدمیولوژی ایران، 14(1)، 62-53.

References
Arpaci, I. (2018). The moderating effect of gender in the relationship between narcissism and selfie-posting behavior. Personality and Individual Differences, 134, 71–74.
Kline, R. B. (2023). Principles and practice of structural equation modeling. Guilford publications.
Seigfried-Spellar, K. C., & Lankford, C. M. (2018). Personality and online environment factors differ for posters, trolls, lurkers, and confessors on Yik Yak. Personality and individual differences, 124, 54-56.
Buckels, E. E., Jones, D. N., & Paulhus, D. L. (2013). Behavioral confirmation of everyday sadism. Psychological science, 24(11), 2201-2209.

Gao, L., Kong, F., Liu, F., Zhang, Z., & Wang, X. (2023). Shyness and Adolescents' Smartphone Addiction: Roles of Maladaptive Cognitive Emotion Regulation, Experiential Avoidance, and Online Social Support. Psychology in the Schools.
Zsido, A. N., Arato, N., Lang, A., Labadi, B., Stecina, D., & Bandi, S. A. (2021). The role of maladaptive cognitive emotion regulation strategies and social anxiety in problematic smartphone and social media use. Personality and Individual Differences, 173, 110647.
Astleitner, H., Bains, A., & Hörmann, S. (2023). The effects of personality and social media experiences on mental health: Examining the mediating role of fear of missing out, ghosting, and vaguebooking. Computers in Human Behavior, 138, 107436.
Balta, S., et al. (2019). "Dark personality traits and problematic smartphone use: The mediating role of fearful attachment." Personality and Individual Differences 149: 214-219.
Caplan, S. E. (2010). Theory and measurement of generalized problematic Internet use: A two-step approach. Computers in human behavior, 26(5), 1089-1097.
Gajda, A. Moroń, M. Królik, M. Małuch, M. & Mraczek, M. (2022). The Dark Tetrad, cybervictimization, and cyberbullying: The role of moral disengagement. Current Psychology, 1-9.
Garnefski, N., & Kraaij, V. (2006). Cognitive emotion regulation questionnaire–development of a short 18-item version (CERQ-short). Personality and individual differences, 41(6), 1045-1053.
Garnefski, N., & Kraaij, V. (2006). Cognitive emotion regulation questionnaire–development of a short 18-item version (CERQ-short). Personality and individual differences, 41(6), 1045-1053.
Garnefski, N., Kraaij, V., and Spinhoven, P. (2001). Negative life events, cognitive emotion regulation and depression. Personal. Individ. Differ. 30, 1311–1327.
Günaydın, N., Kaşko Arıcı, Y., Kutlu, F. Y., & Yancar Demir, E. (2022). The relationship between problematic Internet use in adolescents and emotion regulation difficulty and family Internet attitude. Journal of community psychology, 50(2), 1135-1154.
Guo, Y., Chen, H., You, X., Liu, X., Sun, X., & Jin, Y. (2024). Relationship between parenting style and internet addiction: Interpersonal relationship problem as a mediator and gender as a moderator. Heliyon, 10(2).
Hong, J. C., Cao, W., Liu, X., Tai, K. H., & Zhao, L. (2023). Personality traits predict the effects of Internet and academic self-efficacy on practical performance anxiety in online learning under the COVID-19 lockdown. Journal of Research on Technology in Education, 55(3), 426-440.
Jonason, P. K., & Webster, G. D. (2010). The dirty dozen: a concise measure of the dark triad. Psychological assessment, 22(2), 420.
Kircaburun, K., & Griffiths, M. D. (2018). The dark side of internet: Preliminary evidence for the associations of dark personality traits with specific online activities and problematic internet use. Journal of behavioral addictions, 7(4), 993-1003.
Ladanyi, J. & Doyle-Portillo, S. (2017). The development and validation of the Grief Play Scale (GPS) in MMORPGs. Personality and Individual Differences, 114, 125–133.
Lin, S. S. & Tsai, C. C. (2002). Sensation seeking and Internet dependence of Taiwanese high school adolescents. Computers in Human Behavior, 18(4), 411–426.
Lomakin, S., Solovyova, Y., Sharapova, D., & Shernazarov, F. (2023). Biopsychosocial model of internet-dependent behavior. Risk factors for the formation of the internet. Science and innovation, 2(D12), 205-211.
Nan, Y., Xie, Y., & Hu, Y. (2023). Internet use and depression among Chinese older adults: the mediating effect of interpersonal relationship. Frontiers in Public Health, 11, 1102773.
Nocera, T. R. & Dahlen, E. R. (2020). Dark triad personality traits in cyber aggression among college students. Violence and victims, 35(4), 524-538
Reiners, N. (2024). The power of interpersonal relationships: A socio-legal approach to international institutions and human rights advocacy. Review of International Studies, 50(2), 252-270.
Schunk, F., Zeh, F., & Trommsdorff, G. (2022). Cybervictimization and well-being among adolescents during the COVID-19 pandemic: The mediating roles of emotional self-efficacy and emotion regulation. Computers in human behavior, 126, 107035.
Turan, M. E., Adam, F., Kaya, A., & Yıldırım, M. (2024). The mediating role of the dark personality triad in the relationship between ostracism and social media addiction in adolescents. Education and Information Technologies, 29(4), 3885-3901.
Yang, X., Liao, T., Wang, Y., Ren, L., & Zeng, J. (2024). The association between digital addiction and interpersonal relationships: A systematic review and meta-analysis. Clinical Psychology Review, 102501.
Zeigler-Hill, V., & Vonk, J. (2015). Dark personality features and emotion dysregulation. Journal of Social and Clinical Psychology, 34(8), 692-704.
متن کامل:


 

C:\Users\tirajeh\Desktop\Bahmani\Header En\Untitled-22.jpg 

­

The Relationship between Dark triad Personality traits and Online Social Communication with the Mediation of Maladaptive Cognitive Emotion Regulation Strategies

 

 

Sohil Abousaedi Jirofti1, Fatemeh Nemati Sogli Tape2=, Nelifar Abousaedi Jirofti3

 

 

1 . Master's Student in Clinical psychology, Department of Psychology, University of Tabriz, Tabriz, Iran.

2=. Associate Professor, Department of Psychology, University of Tabriz, Tabriz, Iran.

3.  Master's student in Family Counseling, Counseling Department, University of Hormozgan, Bandar Abbas, Iran.

img0 

img0 

 

Home Page: https://sanad.iau.ir/journal/cp

                         

URL: https://sanad.iau.ir/Journal/cp/Article/1192656

C:\Users\tirajeh\Desktop\Untitled-1 copy.jpg        

img0 

undefined 

Article Information                          ABSTRACT

The aim of the present study was to investigate the relationship between dark triad personality traits and online social communication with the mediation of maladaptive cognitive emotion regulation strategies. The design of this study was descriptive/correlational. The statistical population of the study included all students of University of Tabriz in 2024, of whom 341 were selected by convenience sampling. Data collection was carried out using the Traits of Personality Questionnaire (TPQ), Problematic use of the Internet questionnaire (PIUQ), and Cognitive Emotion Regulation questionnaire (CERQ). Path analysis was used to analyze the data using the Spss 26 and Amos 24 software. The results showed that the dark triad of personality and online social communication have a positive and significant relationship (p<0.05), and a positive and significant relationship was found between maladaptive cognitive emotion regulation strategies and online social communication (p<0.01). The indirect effect of the dark traits of Machiavellianism and narcissism and resentment on online social communication was positive and significant (p<0.01). However, the indirect effect of antisocial trait through maladaptive emotion regulation on online social communication was not statistically significant (p<0.01). The findings indicated a favorable fit of the research model, and according to the findings of this study, mental health professionals, with awareness and reliance on this model, can focus on adaptive cognitive emotion regulation strategies to reduce the destructive effects of dark personality traits on online social communication.

Keywords: Cognitive emotion regulation ؛dark traits personality ؛internet ؛ online social communication.

Article History:

Received; 2024/12/06

Accepted; 2025/02/07

Revised; 2025/02/07

Pulished; 2025/05/04

Article Type:

Research Paper

Subject Area:

Psychology of Cyber Space

Corresponding Author: 

Fatemeh Nemati Sogli Tape

E-mail:

f-nemati@tabrizu.ac.ir

ORCID:

0000-0001-9278-2529

Citation This Paper: Abousaedi Jirofti, Soheil., Nemati. Fateme., & Abousaedi Jirofti, Nilofar. (2025). The Relationship between Dark triad Personality traits and Online Social Communication with the Mediation of Maladaptive Cognitive Emotion Regulation Strategies. Quarterly of Communications Psychology, 2(2), pp. 1-14. [In Persian]  https://doi.org/10.82548/5H4Q-2485

     Publisher: Islamic Azad University Press, Iran                  ISSN : 3092-6432                ISSN (Online): 3092-6440

 

  Quarterly of Communications Psychology(CPQ)           Spring 2025, Volume 2, Number 2, (pp. 1-14)

 

img0 

 

رابطه ویژگی‌های سه‌گانه تاریک شخصیت و ارتباطات اجتماعی آنلاین با میانجی‌گری راهبردهای ناسازگار تنظیم شناختی هیجان

 

سهیل ابوسعید جیرفتی1، فاطمه نعمتی سوگلی تپه2=، نیلوفر ابوسعید جیرفتی3

 

1. دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی، گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

2=. دانشیار گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

3. دانشجوی کارشناسی ارشد مشاوره خانواده، گروه مشاوره، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران.

 

C:\Users\tirajeh\Desktop\Untitled-1 copy.jpg 

 

 

Home Page: https://sanad.iau.ir/journal/cp

 

 

URL: https://sanad.iau.ir/Journal/cp/Article/1192656

img0 

img0 

undefined 

img0 

اطلاعات مقاله                              چکیده

تاریخ های مقاله:

تاریخ دریافت؛ 16/09/1403

تاریخ بازنگری؛ 09/11/1403

تاریخ پذیرش؛ 19/11/1403

تاریخ انتشار؛ 14/02/ 1404

هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی رابطه ویژگی‌های سه‌گانه تاریک شخصیت و ارتباطات اجتماعی آنلاین با میانجی‌گری راهبردهای ناسازگار تنظیم شناختی هیجان بود. طرح این مطالعه توصیفی/ همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانشجویان دانشگاه تبریز در سال 1403 بودند که به روش نمونه‌گیری در دسترس تعداد 341 نفر انتخاب شدند. جمع‌آوری داده‌ها با استفاده از مقیاس دوجین کثیف (TPQ)، مقیاس استفاده آسیب‌زا از اینترنت (PIUQ) و مقیاس تنظیم شناختی هیجان (CERQ) انجام شد. به ‌منظور تجزیه‌ و تحلیل داده‌ها از روش تحلیل مسیر با استفاده از نرم‌افزارهای26 Spss و 24 Amos استفاده گردید. نتایج نشان داد سه‌گانه تاریک شخصیت و ارتباطات اجتماعی آنلاین رابطه مثبت و معناداری دارند (05/0p<)، همچنین بین راهبردهای شناختی تنظیم هیجان ناسازگار با ارتباطات اجتماعی آنلاین رابطه مثبت و معنی‌داری یافت شد (01/0p<). اثر غیرمستقیم صفات تاریک ماکیاولیسم و خودشیفتگی و جامعه‌ستیزی بر ارتباطات اجتماعی آنلاین مثبت و معنادار بود (01/0p<). بااین‌حال اثر غیرمستقیم صفت جامعه‌ستیزی به واسطه تنظیم هیجان ناسازگار بر ارتباطات اجتماعی آنلاین از نظر آماری معنادار نبود (01/0<p). یافته‌ها حاکی از برازش مطلوب مدل پژوهش بود و با توجه به یافته‌های این پژوهش متخصصان حوزه سلامت روان با آگاهی و تکیه بر این مدل می‌توانند بر راهبردهای تنظیم شناختی هیجان سازگار جهت کاهش اثرات مخرب ویژگی‌های تاریک شخصیت بر ارتباطات اجتماعی آنلاین تمرکز کنند.

 واژگان کلیدی: ارتباطات اجتماعی آنلاین؛ اینترنت؛ تنظیم شناختی هیجان؛ صفات تاریک شخصیت

نوع مقاله:

مقاله پژوهشی

حوزه موضوعی:

روانشناسی فضای مجازی

=نویسنده مسئول:

فاطمه نعمتی سوگلی تپه

رایانامه:

f-nemati@tabrizu.ac.ir

ارکید:

0000-0001-9278-2529

ناشر: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی                            شاپا: 6432-3092                      شاپا الکترونیکی: 6440-3092  

استناد به این مقاله: ابوسعید جیرفتی، سهیل.، نعمتی سوگلی تپه، فاطمه.، و ابوسعید جیرفتی، نیلوفر. (1404). رابطه ویژگی‌های سه‌گانه تاریک شخصیت و ارتباطات اجتماعی آنلاین با میانجی‌گری راهبردهای ناسازگار تنظیم شناختی هیجان. فصلنامه روانشناسی ارتباطات، 2(2)، صص. 1-14 . https://doi.org/10.82548/5H4Q-2485

 

 

 

مقدمه

 

روابط بین‌فردی به تعاملات و ارتباطات میان دو یا چند نفر اشاره دارد که بر اساس تبادل اطلاعات، عواطف، و رفتارها شکل می‌گیرد. این روابط در بسترهای مختلفی از جمله خانوادگی، دوستانه، شغلی و اجتماعی ایجاد می‌شوند و تحت تأثیر عوامل روان‌شناختی (مانند ویژگی‌های شخصیتی و هیجانات)، اجتماعی (مانند فرهنگ و هنجارها)، و شرایط محیطی قرار دارند (یانگ و همکاران1، 2024). امروزه روابط بین فردی به شبکه‌های اجتماعی گسترش یافته و تحت تأثیر عوامل فرهنگی، اجتماعی، و روان‌شناختی هستند. روابط مثبت و حمایتی با ارتقای سلامت روان و بهزیستی همراه است، درحالی‌که روابط منفی یا ناسالم می‌توانند منجر به تنش و آسیب روانی شوند (راینرز2، 2024). با توجه به دهکده جهانی و گسترش روز افزون شبکه اینترنت در سراسر جهان، روابط اجتماعی نیز به همان میزان گسترش یافته اند. گسترش اینترنت به‌طور چشمگیری روابط انسانی را تغییر داده است و ابعاد جدیدی به ارتباطات اجتماعی اضافه کرده است (جیو و همکاران3، 2024). اینترنت ابزارهایی مانند شبکه‌های اجتماعی، پیام‌رسان‌ها و پلتفرم‌های اشتراک‌گذاری محتوا فراهم کرده است که ارتباطات را سریع‌تر، آسان‌تر و جهانی‌تر کرده‌اند. با این حال، این تحولات چالش‌هایی از جمله کاهش تعاملات حضوری، ایجاد وابستگی به ارتباطات دیجیتال و افزایش پدیده‌هایی مانند تنهایی دیجیتال و قلدری سایبری نیز به همراه داشته است. به‌طور کلی، اینترنت ساختار و ماهیت روابط انسانی را به‌طرزی بی‌سابقه متحول کرده است (لوماکین و همکاران4، 2023). پژوهش‌ها نشان داده‌اند کشیده شدن افراد به سمت ارتباطات اجتماعی آنلاین با بسیاری از زمینه‌های روانشناختی و شخصیتی فرد می‌تواند رابطه مستقیم داشته باشد (نان و همکاران5، 2023). هنگ و همکاران6 (2023) در پژوهش خود نشان دادند که روان رنجوری و برونگرایی می تواند اضطراب عملکرد عملی دانش آموزان را از طریق اینترنت پیش بینی کند. علاوه بر این، روان رنجوری می تواند به طور منفی استفاده از اینترنت را پیش بینی کند. نتایج مطالعه آستلیتنر و همکاران7 (2023) نشان داد که ویژگی‌های سه‌گانه تاریک شخصیت در استفاده از شبکه های اجتماعی و سلامت روان نقشی کلیدی ایفا می کنند. باتوجه به آنچه گفته شد می‌توان استنباط کرد که ویژگی‌های شخصیتی از جمله عوامل اثرگذار در ارتباطات بین فردی و به خصوص ارتباطات اجتماعی آنلاین هستند (توران و همکاران8، 2024).

شخصیت به‌عنوان الگوهای نسبتاً پایدار در رفتار، تفکر، و احساسات تعریف می‌شود. در روان‌شناسی شخصیت، یکی از محورهای اصلی تحقیق بررسی ویژگی‌هایی است که می‌توانند به رفتارهای اجتماعی نامطلوب منجر شوند. برخی از ویژگی‌های شخصیتی، که به‌عنوان صفات تاریک شخصیت شناخته می‌شوند، رفتارهای ناکارآمد و آسیب‌زننده را تشویق می‌کنند و شامل صفات خودشیفتگی، ماکیاولیسم، و روان‌پریشی است. این صفات می‌توانند تأثیرات مخربی بر تعاملات اجتماعی و رفتارهای اخلاقی داشته باشند (هارتونگ9و همکاران، 2022). مدل شخصیت تاریک از سه ویژگی (ماکیاولیسم، جامعه‌ستیزی و خودشیفتگی10) تشکیل شده بود (لیونز11، 2019). ماکیاولیسم، به‌عنوان یکی از ابعاد سه‌گانه تاریک شخصیت، شامل ویژگی‌هایی مانند بی‌تفاوتی، تمایل به دست‌کاری دیگران، فریب‌کاری، و منفعت‌طلبی است. این افراد معمولاً در روابط بین فردی خودمحور عمل می‌کنند و بر کنترل و بهره‌برداری از دیگران تمرکز دارند. خودشیفتگی، یکی دیگر از ابعاد شخصیت تاریک، با صفاتی همچون خودبزرگ‌بینی، احساس استحقاق، نیاز به تحسین، و باور به برتری فردی شناخته می‌شود. این دو بعد به‌طور مستقیم بر تعاملات اجتماعی و کیفیت روابط تأثیر می‌گذارند و اغلب رفتارهای مخرب را در پی دارند (لیمون12و همکاران، 2020). جامعه‌ستیزی، به‌عنوان سومین بُعد شخصیت تاریک، شامل دو جنبه اصلی است. نخست، ویژگی‌هایی مانند بی‌رحمی، خودخواهی، فریبکاری، تکانشی بودن، و کمبود عاطفه که اغلب به استثمار دیگران و فقدان همدلی می‌انجامد. دوم، نقص عاطفی که به‌صورت خصومت و رفتارهای خلاف قانون ظاهر می‌شود. این صفات، تمایل به زیر پا گذاشتن هنجارها و مسئولیت‌گریزی را تقویت کرده و به رفتارهای مخرب و آسیب‌رسان منجر می‌شوند (لیمون و همکاران، 2020).

مطالعات (گجدا 13و همکاران، 2022) بسیاری نشان داده است که صفات تاریک شخصیت می توانند بر نحوه ارتباطات اجتماعی به خصوص در شبکه‌های اجتماعی آنلاین و اینترنت اثر بگذارند و این متغیرها رابطه مستقیم و معناداری با یکدیگر دارند (کایکابارن و گریفث14، 2018) ماکیاولیسم در ارتباطات اجتماعی آنلاین تلاش برای سوءاستفاده از دیگران و کسب منفعت شخصی حضور پیدا می کند (لادانی و پورتیلو15، 2017). افراد جامعه ستیز با ویژگی های مخربی همچون آزار و اذیت و جعل اطلاعات و قربانی سازی دیگران در ارتباطات آنلاین شرکت دارند (لین و تسای16، 2002). همچنین افراد دارای ویژگی‌های خودشیفته با انتشار تصاویر مختلف از خود و اغراق در توانایی‌های خود، بدنبال کسب تایید اجتماعی در ارتباطات آنلاین بر می آیند (آرپاکی17، 2018). پژوهش‌های مختلف نشان دادند صفات تاریک شخصیت می توانند بر روابط بین فردی در محیط‌های انلاین و شبکه های اجتماعی تاثیر بگذارند (نوکرا و داهلن18، 2020). بطور مثال حاجلو و همکاران (1394) در یک پژوهش نشان دادند ویژگی‌های تاریکی همچون جامعه‌ستیزی و ماکیاولیسم با روابط اجتماعی آنلاین رابطه مستقیم و معناداری دارند. از سوی دیگر، در تحقیق بالتا19و همکاران (2019) نشان داده شد بین صفات تاریک خودشیفتگی، جامعه‌ستیزی و کینه‌توزی با حضور در شبکه‌های اجتماعی و روابط آنلاین همبستگی قوی و مستقیم وجود دارد. با توجه آنچه گفته شد بین صفات تاریک شخصیت با ارتباطات اجتماعی آنلاین رابطه معناداری وجود دارد (بالتا و همکاران، 2019) اما آنچه می‌تواند اهمیت داشته باشد بررسی متغیرهای میانجی احتمالی در روابط بین این متغیرهاست. در این پژوهش از راهبردهای ناسازگارانه تنظیم شناختی هیجان به عنوان میانجی استفاده شده است، چرا که راهبردهای ناسازگارانه تنظیم شناختی هیجان علاوه بر تاثیرپذیری از صفات تاریک شخصیت (زیگلر و وانک، 2015)، بر پیامدهای این پژوهش یعنی ارتباطات اجتماعی آنلاین تاثیر می‌گذارد (گونایدین و همکاران، 2022)، لذا راهبردهای ناسازگارانه تنظیم شناختی هیجان می‌توانند میانجی‌کننده مناسبی برای این پژوهش باشد.

تنظیم شناختی هیجان، بر اساس نظریه گارنفسکی و همکاران20 (2001)، به استراتژی‌های شناختی اشاره دارد که افراد برای مدیریت و تنظیم پاسخ‌های هیجانی خود به وقایع منفی استفاده می‌کنند. این نظریه بر نقش فرآیندهای شناختی در تعدیل شدت و نوع هیجانات تأکید دارد و استراتژی‌ها را به دو دسته سازگارانه (مانند ارزیابی مجدد مثبت) و ناسازگارانه (مانند نشخوار فکری یا سرزنش خود) تقسیم می‌کند. استفاده از این استراتژی‌ها می‌تواند بر سلامت روانی و اجتماعی افراد تأثیر بگذارد(گارنفسکی و همکاران، 2001). مطالعات مختلف نشان داده اند که صفات تاریک شخصیت با راهبردهای تنظیم هیجان رابطه مستقیم دارند، بدین صورت که در هنگام تجربه وقایع استرس‌زا و رویدادهای بحران‌زا از راهبردهای ناسازگار تنظیم شناختی هیجان استفاده می‌کنند (بالتا و همکاران، 2019) و از سوی دیگر، راهبردهای ناسازگار تنظیم هیجان با ارتباطات اجتماعی آنلاین نیز در ارتباط هستند (شانک و همکاران، 2022). بدین‌صورت که راهبردهای ناسازگار تنظیم هیجان (خود سرزنشگری، دیگر سرزنشگری، نشخوارگری، فاجعه نمایی) رابطه بین ارتباطات اجتماعی آنلاین را با برخی آشفتگی‌های هیجانی نظیر افسردگی و اضطراب را واسطه می‌کند (مک کوماس و گیل ریواس ، 2022). باتوجه به آنچه گفته شد می توان اینگونه گفت که افراد دارای ویژگی های تاریک شخصیت در هنگام بحران از راهبردهای ناسازگار تنظیم هیجان استفاده می کنند (بالتا و همکاران، 2019) و احتمالا این راهبردهای ناسازگار تنظیم شناختی هیجان شرایط بروز صفات مخرب ویژگی‌های تاریک شخصیت در ارتباطات آنلاین را فراهم می کنند (شانک و همکاران، 2022). در بیان خلاء و ضرورت پژوهشی می توان گفت پژوهش‌های پیشین بیشتر بر ویژگی‌های تاریک شخصیت در رفتارهای اجتماعی آفلاین متمرکز بوده‌اند و تأثیر آن‌ها بر تعاملات آنلاین و نقش راهبردهای ناسازگار تنظیم هیجان کمتر بررسی شده است. در نتیجه، انجام پژوهش‌هایی که به‌طور خاص این متغیرها را در زمینه ارتباطات آنلاین تحلیل و بررسی کنند ضروری می باشد. همچنین با گسترش روزافزون ارتباطات اجتماعی آنلاین، تأثیر ویژگی‌های سه‌گانه تاریک شخصیت (ماکیاولیسم، خودشیفتگی، جامعه‌ستیزی) بر تعاملات مجازی و پیامدهای آن بر سلامت روانی و اجتماعی برجسته‌تر شده است. از آنجا که راهبردهای ناسازگار تنظیم شناختی هیجان می‌توانند نقش میانجی در این رابطه ایفا کنند، بررسی نقش ناسازگارانه این راهبردها ضرورت دارد. این پژوهش می‌تواند به شناسایی مکانیسم‌های روان‌شناختی اثرگذار در این حوزه کمک کرده و راهکارهایی برای بهبود کیفیت ارتباطات آنلاین ارائه دهد. ازاین‌رو پژوهش حاضر به دنبال خلاء پژوهشی موجود به این منظور طراحی‌شده است تا با بررسی این عوامل به تبیین نقش میانجی راهبردهای ناسازگارانه تنظیم شناختی هیجان در رابطه بین ویژگی‌های تاریک شخصیت با ارتباطات اجتماعی آنلاین بپردازد. همچنین این پژوهش به دنبال پاسخ به این سؤال بود: آیا مدل نقش میانجی راهبردهای ناسازگارانه تنظیم شناختی هیجان در رابطه بین ویژگی‌های تاریک شخصیت با ارتباطات اجتماعی آنلاین از برازش مطلوبی برخوردار است؟ 

روش

این پژوهش از نوع بنیادی با روش توصیفی-همبستگی است. جامعه آماری آن شامل دانشجویان دانشگاه تبریز در سال تحصیلی 1402-1403 بود و نمونه‌گیری به روش در دسترس انجام شد. طبق پیشنهاد کلاین (2023)، برای هر متغیر 12 تا 20 نفر انتخاب شده و حداقل حجم نمونه 200 نفر تعیین گردید. با درنظر گرفتن افت نمونه، حجم نمونه به 341 نفر رسید. شرایط ورود شامل دسترسی به اینترنت، آگاهی از اهداف پژوهش، و رضایت آگاهانه بود. معیارهای حذف شامل پاسخ‌های تکراری یا داده‌های پرت بود.

ابزارهای پژوهش

پرسشنامه دوجین کثیف (TPQ)21: این ابزار، که توسط جنسون و وبستر22 (2013) طراحی شده، برای ارزیابی سه صفت تاریک شخصیت (ماکیاولیسم، جامعه‌ستیزی و خودشیفتگی) استفاده می‌شود و شامل 12 گویه است که بر اساس مقیاس لیکرت 7 درجه‌ای (کاملا مخالفم=1 تا کاملا موافقم=2) ارزیابی می‌شوند. هر خرده مقیاس از طریق 4 گویه جداگانه سنجیده می شود. پژوهش جنسون و وبستر (2013) نشان‌دهنده روایی و پایایی بالای این ابزار بود، که با ضریب بازآزمایی 76/0 تا 87/0 تأیید شد. در ایران نیز یوسفی و پیری (1395) ویژگی‌های روان‌سنجی آن را بررسی کرده و به نتایج مشابهی دست یافتند. این مقیاس با ابزارهای معتبر دیگر همبستگی بالایی نشان داده است و همچنین روایی سازه آن مورد تایید قرار گرفته است. ضریب بازآزمایی برای کل پرسشنامه 75/0 و برای مولفه‌های ماکیاولیسم 80/0، خودشیفتگی 79/0 و جامعه‌ستیزی 66/0 گزارش شد. همچنین یوسفی و پیری (1395) ضریب آلفای کرونباخ برای مولفه‌های ماکیاولیسم، خودشیفتگی و جامعه ستیزی را به ترتیب 72/0، 77/0، 68 و برای کل مقیاس 76/0 گزارش دادند. در پژوهش حاضر میزان آلفای کرونباخ برای ماکیاولیسم 82/0، خودشیفتگی 85/0 و جامعه‌ستیزی 75/0 بدست آمد.

مقیاس استفاده آسیب‌زا از اینترنت کاپلان (PIUQ)23: مقیاس استفاده آسیب‌زا از اینترنت کاپلان، پرسشنامه‌ای است که در سال 2010 توسط کاپلان24 برای سنجش استفاده‌های مشکل‌ساز از اینترنت طراحی و تدوین‌شده است. این پرسشنامه شامل 15 گویه و 5 عامل است که شامل ترجیح تعامل اجتماعی آنلاین، تنظیم خلق‌وخو، اشتغال ذهنی، استفاده جبری از اینترنت و پیامدهای منفی می‌باشد. شرکت‌کنندگان بر اساس یک طیف لیکرت 7 درجه‌ای پاسخ خود را طبقه‌بندی می‌کنند و نمرات در دامنه‌ای از 29 تا 145 قرار دارند. در پژوهش کاپلان در سال 2010، پایایی پرسشنامه با استفاده از روش آلفای کرونباخ به میزان 91/0 گزارش شد و روایی همگرای این مقیاس را 85/0 به دست آوردند (کاپلان، 2010). در ایران، این پرسشنامه توسط (احمدپور و همکاران، 1397) اعتبارسنجی شده است، که ضریب آلفای کرونباخ برای این پرسشنامه 92/0 برآورد شده است، که نشان‌دهنده پایایی مناسب آن می‌باشد. در این پژوهش، روایی پرسشنامه از طریق روش "نسبت اعتبار محتوا" (Content Validity Ratio یا CVR) که توسط لوشه (Lowshe) معرفی شده است، بررسی گردید. این نویسندگان نسبت اعتبار محتوایی به‌عنوان شاخصی از روایی ابزار را برای کل پرسشنامه 85/0 گزارش کردند. همچنین بر اساس نتایج تحلیل عاملی، پنج عامل اصلی شناسایی شدند که مقادیر ویژه‌ی بالاتر از 1 داشتند. این عوامل 705/83 درصد از واریانس کل را تبیین می‌کنند. درصد تجمعی 705/83 درصد به این معناست که در مجموع 5 عامل مذکور حدود 84 درصد از واریانس کل را تبیین می‌کنند (احمدپور و همکاران، 1397). در پژوهش حاضر میزان همسانی درونی به روش آلفای کرونباخ برای هرکدام از عامل‌های ترجیح تعامل آنلاین، تنظیم خلق و خو، اشتغال ذهنی، استفاده جبری از اینترنت و پیامدهای منفی به ترتیب 81/0، 85/0، 86/0، 86/0، 80/0 و برای کل مقیاس86/0 به دست آمد.

مقیاس تنظیم هیجان گارنفسکی (CERQ)25: پرسشنامه تنظیم شناختی هیجان توسط گارنفسکی و کرایچ (2006) طراحی شد. این مقیاس یک ابزار 18 گویه‌ای است و راهبردهای ناسازگارانه و سازگارانه تنظیم شناختی هیجان را در پاسخ به حوادث تهدیدکننده و تنیدگی‌زای زندگی در اندازه‌های 5 درجه‌ای از 1 (هرگز) تا 5 (همیشه) می‌سنجد. در پژوهش حاضر فقط از راهبردهای ناسازگارانه تنظیم شناختی هیجان استفاده گردید که شامل: سرزنش خود، سرزنش دیگران، نشخواری و فاجعه نمایی می‌شود. در پژوهش گارنفسکی و کرایج (2006) کمترین مقدار آلفای کرونباخ 67/0 برای خرده مقیاس سرزنش خود بود و برای سایر خرده مقیاس‌ها بین 73/0 تا 81/0 گزارش شد. همچنین برای بررسی روایی این پرسشنامه، گارنفسکی و کرایچ (2006) از روایی هم‌زمان با پرسشنامه افسردگی استفاده کردند، که بین 21/0 (ارزیابی مجدد مثبت) تا 53/0 ( فاجعه سازی) به دست آمد. نسخه فارسی این مقیاس در ایران توسط بشارت (1395) اعتبارسنجی شد. در پژوهش ذکرشده کمترین آلفای کرونباخ برای خرده مقیاس سرزنش خود 68/0 و بیشترین آلفای کرونباخ برای فاجعه نمایی 81/0 به دست آمد. بنابراین، نتایج نشان‌دهنده همسانی درونی مناسب برای این مقیاس می‌باشد. روایی این مقیاس از طریق همبستگی ماده‌های آن با مقیاس‌های افسردگی و اضطراب سلامت به ترتیب 35/0 و 37/0 در سطح خطای (۰۰۱/0=P) به دست آمد (یوسفی، 1385). در پژوهش حاضر مقدار آلفای کرونباخ برای راهبردهای ناسازگار تنظیم شناختی هیجان شامل سرزنش خود، سرزنش دیگران، نشخواری و فاجعه نمایی به ترتیب 83/0، 81/0، 75/0، 81/0 بدست آمد

[1] .Yang

[2] . Reiners

[3] . Guo

[4] . Lomakin

[5] . Nan

[6]  .Hong

[7] . Astleitner

[8] . Turan

[9] . Hartung

[10]  .Machiavellianism & psychopathy & Narcissism

[11]  .Lyons

[12]  .Limone

[13]  .Gajda

[14]  .Kirkuburn & Griffths

[15]  .Ladanyi & Portillo

[16]  .Lin & Tsai

[17]  .Arpaci

[18]  .Nocera & Dahlen

[19]  .Balta

[20] . Garnefski

[21] .Traits of  Personality Questionnaire

[22] . Jonason & Webster

[23]  .Problematic use of the Internet questionnaire

[24]  .Caplan

[25]  .Cognitive emotion regulation questionnaire

جدول 1. میانگین، انحراف معیار، چولگی و کشیدگی متغیرهای پژوهش

متغیر

مؤلفه

میانگین

انحراف معیار

چولگی

کشیدگی

صفات تاریک شخصیت

 

ماکیاولیسم

35/9

37/5

13/1

66/0

جامعه‌ستیزی

40/12

88/4

04/0

55/0-

خودشیفتگی

76/19

06/6

91/0-

25/0

تنظیم هیجان ناسازگار

 

سرزنش خود

20/5

07/2

72/0

30/0

نشخوار

03/7

79/1

36/0-

30/0-

فاجعه سازی

97/4

13/2

56/0

46/0-

سرزنش دیگران

35/4

03/2

62/0

28/0

نمره کل تنظیم هیجان ناسازگار

95/27

95/5

26/1

15/0-

استفاده مشکل‌ساز از اینترنت

تعامل اجتماعی آنلاین

48/9

17/5

58/0

66/0-


 

نتایج مندرج در جدول 1 نشان می­دهد که پراکندگی متغیرهای مورد مطالعه در حد بهینه بوده و امکان تحلیل داده‌ها با استفاده از روش‌های آماری پارامتریک میسر است. جدول 2 ماتریس همبستگی بین متغیرهای پژوهش را نشان می­دهد.

 

جدول 2. ماتریس همبستگی متغیرهای پژوهش

متغیر

1

2

3

4

5

1. ماکیاولیسم

1

 

 

 

 

2. جامعه‌ستیزی

**13/0

1

 

 

 

3. خودشیفتگی

**27/0

**18/0

1

 

 

4. تنظیم هیجان ناسازگار

**26/0

00/0

**27/0

1

 

5. تعامل اجتماعی آنلاین

**14/0

**17/0

**18/0

**17/0

1

 ** p < 01/0; * p < 05/0

 

ماتریس همبستگی بین متغیرها نشان می‌دهد بین متغیرهای پژوهش همبستگی وجود دارد (01/0 >P) به جز رابطه تنظیم هیجان ناسازگار با جامعه‌ستیز که معنادار نبودند (05/0 <P). قبل از انجام تحلیل‌مسیر مفروضه‌های نرمال بودن متغیرهای پژوهش، عدم هم‌خطی چندگانه و استقلال منابع خطا بررسی شد. در بررسی نرمال بودن توزیع داده‌ها، قدر مطلق چولگی و کشیدگی تمامی متغیرها در محدوده کمتر از |2| قرار داشت، بنابراین پیش‌فرض نرمال بودن مورد تائید قرار گرفت. هم‌چنین مفروضه عدم هم خطی چندگانه با شاخص‌های آماره تحمل (بزرگ‌تر از 1/0) و عامل تورم واریانس (کمتر از 10) به ترتیب در متغیر ماکیاولیسم 77/0 و 36/1، خودشیفتگی 85/0 و 22/1، جامعه‌ستیزی 59/0 و 68/1، تنظیم هیجان ناسازگار 78/0 و 09/1 و تعامل اجتماعی آنلاین 63/0 و 71/1 ارزیابی شد. پس می‌توان گفت بین متغیرهای پژوهش هم خطی وجود ندارد. درنهایت مفروضه استقلال منابع خطا از طریق آزمون دوربین ‌واتسون ارزیابی شد و با توجه به اینکه مقدار محاسبه‌شده (98/1) از دو حد بحرانی (5/1- 5/2) عبور نکرده بود، این پیش‌فرض نیز محقق شد. بنابراین استفاده از روش تحلیل مسیر، برای تحلیل داده‌های پژوهش بلامانع بود. مدل فرضی پژوهش در شکل 1 نشان داده شده است.

 

 

img0 

شکل1. مدل فرضی پژوهش

 

بررسی ضرایب مسیر در مدل فرضی نشان‌داد که از بین صفات تاریک شخصیت، ماکیاولیسم با ارتباطات اجتماعی آنلاین و جامعه‌ستیزی با راهبردهای ناسازگار تنظیم هیجان رابطه معناداری ندارند (05/0 <P)، و از آن‌جایی که برازش مطلوبی در مدل پژوهش نداشتند به منظور برازش بهتر شاخص‌های مدل پژوهش، از مدل اولیه حذف شدند. بر همین اساس با حذف این مسیرها مدل اصلاح شد. در این راستا مدل اصلاح شده نهایی پژوهش به همراه ضرایب استاندارد در شکل2 به‌طور کامل آمده است. 

 

img0 

شکل2. مدل اصلاح شده نهایی پژوهش

 

شکل (2) مسیرها و ضرایب استاندارد مربوط به مدل نهایی نقش واسطه‌ای تنظیم هیجان ناسازگار در رابطه بین صفات تاریک شخصیت با ارتباطات اجتماعی آنلاین را نشان می‌دهد. در مدل مفهومی بر اساس نتایج تحلیل مسیر، ضرایب همه مسیرهای حاضر در مدل معنادار شدند. در این مدل، صفات تاریک شخصیت متغیر برون‌زا بوده و نقش مستقیم آن‌ها بر تنظیم هیجان ناسازگار و نقش غیرمستقیم آن‌ها به‌واسطه‌ی تنظیم هیجان ناسازگار بر ارتباطات اجتماعی آنلاین مورد بررسی قرار گرفت. هم‌چنین نقش مستقیم تنظیم‌هیجان ناسازگار بر ارتباطات اجتماعی آنلاین نیز بررسی شد.

 

 

   متغیر برون‌زا متغیر درون‌زا

B

β

S.E.

T (C.R)

P

ماکیاولیسم img0 تنظیم هیجان ناسازگار

26/0

23/0

057/0

51/4

0001/0

خودشیفتگی img0 ارتباطات اجتماعی آنلاین

38/0

13/0

168/0

26/2

023/0

خودشیفتگی img0 تنظیم هیجان ناسازگار

23/0

24/0

050/0

68/4

0001/0

جامعه ستیزی img0 ارتباطات اجتماعی آنلاین

32/0

13/0

202/0

44/2

014/0

تنظیم هیجان ناسازگار img0 ارتباطات اجتماعی آنلاین

29/0

13/0

169/0

14/2

032/0

 

 

همان‌طور که جدول (2) نشان می‌دهد، اثرات مستقیم صفات تاریک خودشیفتگی 13/0 و جامعه‌ستیزی 13/0 در سطح خطای (05/0 >P) به لحاظ آماری بر ارتباطات اجتماعی آنلاین معنادار است. همچنین، اثر مستقیم صفت تاریک ماکیاولیسم و خودشیفتگی به لحاظ آماری بر راهبردهای تنظیم هیجان ناسازگار معنی‌دار بودند (01/0 >P). اثر مستقیم راهبردهای تنظیم هیجان ناسازگار نیز به میزان 13/0 بر ارتباطات اجتماعی آنلاین معنی‌دار بود (05/0 >P) . همچنین مقدار R2 برای متغیر میانجی13/0 و برای متغیر درون‌زا 06/0 به دست آمد. بدین معنا که 13 درصد از متغیر میانجی از طریق متغیرهای برون‌زا و 6 درصد از متغیر درون‌زا از طریق متغیر میانجی و برون‌زا تبیین می‌شود.

 

 

 

 

جدول3. برآوردهای ضرایب اثر غیرمستقیم (بوت استروپ) 

متغیر برون‌زا

          میانجی

             متغیر درون‌زا

β

حد بالا

حد پایین 

P

ماکیاولیسم

تنظیم هیجان ناسازگار

ارتباطات اجتماعی آنلاین

037/0

064/0

002/0

0001/0

خودشیفتگی

تنظیم هیجان ناسازگار

ارتباطات اجتماعی آنلاین

040/0

063/0

002/0

0001/0

 

 

همان‌طور که جدول (3) نشان می‌دهد، اثرات غیرمستقیم صفات تاریک ماکیاولیسم و خودشیفتگی به‌واسطه‌ی تنظیم هیجان ناسازگار بر ارتباطات اجتماعی آنلاین مثبت و معنادار است (01/0 >P).

 

جدول4. شاخص‌های برازش مدل نهایی

 

X2/df

CFI

RMSEA

GFI

AGFI

NFI

پژوهش حاضر

0/30

98/0

0/05

0/99

0/99

0/96

قابل‌قبول

کمتر از 3

بیشتر از 90/0

کمتر از 08/0

بیشتر از 90/0

بیشتر از 90/0

بیشتر از 90/0

 

شاخص‌های برازش مدل در جدول شماره 4 نشان داده‌شده است. میزان این شاخص‌ها حاکی از برازش مطلوب مدل نهایی پژوهش می‌باشد. مقدار (CFI، GFI، AGFI، NFI) بالاتر از 90/0 می‌باشد و مقدار (RMSEA) کمتر از 05/0 می‌باشد که حاکی از برازش مطلوب مدل دارد. CFI نشان‌دهنده برازش مدل نسبت به مدل استقلال است و شاخص اقتصاد مدل X2/df  و RMSEA حاکی از اقتصادی بودن آن است.

بحث و نتیجه گیری

این پژوهش با هدف بررسی رابطه ویژگی‌های سه‌گانه تاریک شخصیت و ارتباطات اجتماعی آنلاین با میانجی‌گری راهبردهای ناسازگار تنظیم شناختی هیجان صورت گرفت. یافته‌های مربوط به شاخص‌های برازندگی نشان دادند که الگوی طراحی‌شده از برازش مناسبی برخوردار است.

نتایج پژوهش حاضر نشان داد که راهبردهای تنظیم شناختی هیجان ناسازگارانه در رابطه بین ماکیاولیسم با ارتباطات اجتماعی آنلاین رابطه معنی‌داری وجود دارد. این نتیجه می تواند با نتایج تحقیقات شانک و همکاران (2022)، زسیدو و همکاران1 (2021) و جائو و همکاران2 (2023) همسویی داشته باشد. در تبیین نتایج فوق می‌توان گفت رابطه میان ماکیاولیسم و ارتباطات اجتماعی آنلاین به دلیل ماهیت ابزاری و هدف‌محور ماکیاولیسم، تمایل دارند در روابط خود رفتارهایی کنترل‌گرانه و منفعت‌طلبانه نشان دهند. در ارتباطات اجتماعی آنلاین، این تمایلات اغلب از طریق راهبردهای ناسازگارانه نظیر سرزنش دیگران، نشخوار فکری، یا فاجعه‌سازی تقویت می‌شوند. این راهبردها می‌توانند به دو شیوه عمل کنند. اول از طریق مدیریت برداشت، بدین صورت افراد ماکیاولیست از این روش‌ها برای تأثیرگذاری بر دیدگاه دیگران و جلب اعتماد استفاده می‌کنند. این امر باعث می‌شود که آن‌ها با موفقیت روابط اجتماعی خود را به سمت اهداف شخصی هدایت کنند. دوم از طریق پاسخ به چالش‌ها، بدین صورت که در مواجهه با تضادها یا ناهمخوانی‌ها، آن‌ها ممکن است از سرزنش دیگران یا تحریف واقعیت برای کاهش اثرات منفی بر خود بهره‌برند. مطالعات (زسیدو و همکاران، 2021) نشان داده‌اند که این رفتارها در ارتباطات آنلاین، که فرصت‌های بیشتری برای دستکاری و کنترل فراهم می‌آورد، بیشتر دیده می‌شوند. این ویژگی‌ها به‌ویژه در محیط‌های کم‌نظارت یا با تعاملات متنی (مانند پیام‌رسان‌ها) برجسته‌تر می‌شوند. لذا منطقی است گفته شود که راهبردهای تنظیم شناختی هیجان ناسازگارانه در رابطه بین ماکیاولیسم و ارتباطات اجتماعی آنلاین نقش میانجی دارد.

نتایج پژوهش حاضر نشان داد که راهبردهای تنظیم شناختی هیجان ناسازگارانه در رابطه بین خودشیفتگی با ارتباطات اجتماعی آنلاین رابطه معنی‌داری وجود دارد. این نتیجه می تواند با نتایج تحقیقات مک کوماس و گیل ریواس (2022)، شانک و همکاران (2022)، زسیدو و همکاران (2021) همسویی داشته باشد. در تبیین نتایج فوق می‌توان گفت رابطه بین خودشیفتگی و ارتباطات اجتماعی آنلاین با واسطه راهبردهای ناسازگار تنظیم شناختی هیجان به این دلیل شکل می‌گیرد که افراد خودشیفته به شدت به تأیید اجتماعی و تصویری ایده‌آل از خود در محیط‌های آنلاین نیاز دارند. این افراد در مواجهه با نقد یا ناکامی در جلب توجه، ممکن است از راهبردهای ناسازگار در تنظیم هیجان مانند نشخوار فکری، سرزنش دیگران، یا سرزنش خود استفاده کنند که اضطراب و ناامنی آن‌ها را افزایش می‌دهد. این چرخه باعث می‌شود رفتارهای نامناسبی نظیر پرخاشگری یا تمایل به خودنمایی بیشتر در ارتباطات آنلاین انجام دهند و در نتیجه ارتباطات اجتماعی آنلاین در آن‌ها مختل گردد. در حقیقت می‌توان گغت افراد دارای ویژگی‌های خودشیفتگی در شبکه‌های اجتماعی هنگامی که با ناکامی و انتقاد مواجه می شوند، از راهبردهای ناسازگار تنظیم شناختی هیجان استفاده می‌کنند و در نتیجه این راهبردها باعث پرخاشگری و تحقیر و توهین به دیگران در روابطه آنلاین می‌گردد و در نتیجه ارتباطات اجتماعی آنها با مشکل و اختلال مواجه می‌شود (شانک و همکاران، 2022). پس می‌توان گفت که راهبردهای تنظیم شناختی هیجان ناسازگارانه در رابطه بین خودشیفتگی و ارتباطات اجتماعی آنلاین نقش میانجی دارد.

نتایج پژوهش حاضر نشان داد که راهبردهای تنظیم شناختی هیجان ناسازگارانه در رابطه بین جامعه‌ستیزی با ارتباطات اجتماعی آنلاین رابطه معنی‌داری وجود ندارد. این نتیجه می تواند با نتایج تحقیقات باکلز و همکاران3 (2013) و سین رفراید و لانفورد4 (2018) همسویی داشته باشد. در تبیین این نتیجه می‌توان گفت رابطه بین جامعه‌ستیزی و ارتباطات اجتماعی آنلاین، حتی با نبود تأثیر قابل‌توجه راهبردهای ناسازگار تنظیم شناختی هیجان، می‌تواند به دلیل ویژگی‌های ذاتی این دو عامل تبیین شود. افراد جامعه‌ستیز تمایل به رفتارهای تکانشی، خصمانه و بی‌عاطفه دارند که در محیط آنلاین به دلیل ماهیت ناشناس و عدم نظارت مستقیم تسهیل می‌شود. در این محیط، رفتارهای جامعه‌ستیزانه ممکن است بدون نیاز به تنظیم هیجانی بروز یابد، زیرا این افراد برای دستیابی به اهداف خود، از جمله سلطه‌طلبی یا فریب دیگران، به کنترل هیجانی کمتری نیاز دارند. همچنین، محیط آنلاین به دلیل ساختارهای اجتماعی غیررسمی و نبود الزامات عاطفی پیچیده، به افراد جامعه‌ستیز اجازه می‌دهد بدون نیاز به استفاده از راهبردهای تنظیم هیجانی، رفتارهای نظیر کنترل دیگران، رفتارهای تکانشی، پرخاشگری و فریب دیگران را اعمال کنند. این امر می‌تواند توضیح دهد که چرا رابطه معناداری بین جامعه‌ستیزی و راهبردهای تنظیم هیجان در تعاملات آنلاین دیده نمی‌شود (باکلز و همکاران، 2013). پس می‌توان گفت که راهبردهای تنظیم شناختی هیجان ناسازگارانه در رابطه بین جامعه‌ستیزی و ارتباطات اجتماعی آنلاین نقش میانجی ندارد.

این پژوهش، مشابه دیگر مطالعات، با محدودیت‌هایی مواجه بوده است. داده‌ها از طریق پرسشنامه‌های خودگزارشی جمع‌آوری شده‌اند که ممکن است دچار سوگیری باشند. برای افزایش دقت این پژوهش، مطالعات آینده باید با نمونه‌های بزرگ‌تر و استفاده از روش‌های کیفی یا ترکیبی انجام شوند. محدودیت دیگر، تمرکز نمونه بر دانشجویان بود که تعمیم نتایج را با محدودیت مواجه می‌سازد. همچنین، باتوجه به نقش میانجی تنظیم هیجان ناسازگار، طراحی و اجرای برنامه‌های آموزشی برای بهبود تنظیم هیجان پیشنهاد می‌شود.

تقدیر و تشکر

از تمام شرکت کنندگانی که ما را در انجام این پژوهش یاری کردند، تشکر و قدردانی می‌کنیم.

منابع

حاجلو؛ نادر؛ قاسمی نژاد؛ محمدعلی؛ جنگی؛ شهلا؛ انصار حسین؛ سروین (1394). رابطه بین سه جنبه تاریک شخصیت و آزارگری سایبری در دانشجویان کاربر اینترنت. مجله علوم پزشکی کرمانشاه، 19(1)، 24-31.

بشارت، م. (1395). پرسشنامه تنظیم شناختی هیجان: روش اجرا و نمره گذاری. روانشناسی تحولی (روانشناسان ایرانی)، 13(50)، 221-223.

یوسفی، رحیم، و پیری، فائزه. (1395). ویژگی های روان سنجی نسخه فارسی پرسشنامه دوجین کثیف. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران (اندیشه و رفتار)، 22(1 )، 67-76.

احمدپور، ج.، اصغری، س.ز.، سلطانیان، ع.، محمدی، ی.، و پورالعجل؛ ج. (1397). بررسی روایی و پایایی ویرایش فارسی پرسشنامه استفاده آسیب‌زا از اینترنت. مجله تخصصی اپیدمیولوژی ایران، 14(1)، 62-53.

 

References

Arpaci, I. (2018). The moderating effect of gender in the relationship between narcissism and selfie-posting behavior. Personality and Individual Differences, 134, 71–74.

Kline, R. B. (2023). Principles and practice of structural equation modeling. Guilford publications. 

Seigfried-Spellar, K. C., & Lankford, C. M. (2018). Personality and online environment factors differ for posters, trolls, lurkers, and confessors on Yik Yak. Personality and individual differences, 124, 54-56.

Buckels, E. E., Jones, D. N., & Paulhus, D. L. (2013). Behavioral confirmation of everyday sadism. Psychological science, 24(11), 2201-2209.

Gao, L., Kong, F., Liu, F., Zhang, Z., & Wang, X. (2023). Shyness and Adolescents' Smartphone Addiction: Roles of Maladaptive Cognitive Emotion Regulation, Experiential Avoidance, and Online Social Support. Psychology in the Schools.

Zsido, A. N., Arato, N., Lang, A., Labadi, B., Stecina, D., & Bandi, S. A. (2021). The role of maladaptive cognitive emotion regulation strategies and social anxiety in problematic smartphone and social media use. Personality and Individual Differences, 173, 110647.

Astleitner, H., Bains, A., & Hörmann, S. (2023). The effects of personality and social media experiences on mental health: Examining the mediating role of fear of missing out, ghosting, and vaguebooking. Computers in Human Behavior, 138, 107436.

Balta, S., et al. (2019). "Dark personality traits and problematic smartphone use: The mediating role of fearful attachment." Personality and Individual Differences 149: 214-219.

Caplan, S. E. (2010). Theory and measurement of generalized problematic Internet use: A two-step approach. Computers in human behavior, 26(5), 1089-1097.

Gajda, A. Moroń, M. Królik, M. Małuch, M. & Mraczek, M. (2022). The Dark Tetrad, cybervictimization, and cyberbullying: The role of moral disengagement. Current Psychology, 1-9.

Garnefski, N., & Kraaij, V. (2006). Cognitive emotion regulation questionnaire–development of a short 18-item version (CERQ-short). Personality and individual differences, 41(6), 1045-1053. 

Garnefski, N., & Kraaij, V. (2006). Cognitive emotion regulation questionnaire–development of a short 18-item version (CERQ-short). Personality and individual differences, 41(6), 1045-1053.

Garnefski, N., Kraaij, V., and Spinhoven, P. (2001). Negative life events, cognitive emotion regulation and depression. Personal. Individ. Differ. 30, 1311–1327.

Günaydın, N., Kaşko Arıcı, Y., Kutlu, F. Y., & Yancar Demir, E. (2022). The relationship between problematic Internet use in adolescents and emotion regulation difficulty and family Internet attitude. Journal of community psychology, 50(2), 1135-1154.

Guo, Y., Chen, H., You, X., Liu, X., Sun, X., & Jin, Y. (2024). Relationship between parenting style and internet addiction: Interpersonal relationship problem as a mediator and gender as a moderator. Heliyon, 10(2).

Hong, J. C., Cao, W., Liu, X., Tai, K. H., & Zhao, L. (2023). Personality traits predict the effects of Internet and academic self-efficacy on practical performance anxiety in online learning under the COVID-19 lockdown. Journal of Research on Technology in Education, 55(3), 426-440.

Jonason, P. K., & Webster, G. D. (2010). The dirty dozen: a concise measure of the dark triad. Psychological assessment, 22(2), 420.

Kircaburun, K., & Griffiths, M. D. (2018). The dark side of internet: Preliminary evidence for the associations of dark personality traits with specific online activities and problematic internet use. Journal of behavioral addictions, 7(4), 993-1003.

Ladanyi, J. & Doyle-Portillo, S. (2017). The development and validation of the Grief Play Scale (GPS) in MMORPGs. Personality and Individual Differences, 114, 125–133.

Lin, S. S. & Tsai, C. C. (2002). Sensation seeking and Internet dependence of Taiwanese high school adolescents. Computers in Human Behavior, 18(4), 411–426.

Lomakin, S., Solovyova, Y., Sharapova, D., & Shernazarov, F. (2023). Biopsychosocial model of internet-dependent behavior. Risk factors for the formation of the internet. Science and innovation, 2(D12), 205-211.

Nan, Y., Xie, Y., & Hu,5 Y. (2023). Internet use and depression among Chinese older adults: the mediating effect of interpersonal relationship. Frontiers in Public Health, 11, 1102773.

Nocera, T. R. & Dahlen, E. R. (2020). Dark triad personality traits in cyber aggression among college students. Violence and victims, 35(4), 524-538

Reiners, N. (2024). The power of interpersonal relationships: A socio-legal approach to international institutions and human rights advocacy. Review of International Studies, 50(2), 252-270.

Schunk, F., Zeh, F., & Trommsdorff, G. (2022). Cybervictimization and well-being among adolescents during the COVID-19 pandemic: The mediating roles of emotional self-efficacy and emotion regulation. Computers in human behavior, 126, 107035. 

Turan, M. E., Adam, F., Kaya, A., & Yıldırım, M. (2024). The mediating role of the dark personality triad in the relationship between ostracism and social media addiction in adolescents. Education and Information Technologies, 29(4), 3885-3901. 

Yang, X., Liao, T., Wang, Y., Ren, L., & Zeng, J. (2024). The association between digital addiction and interpersonal relationships: A systematic review and meta-analysis. Clinical Psychology Review, 102501.

Zeigler-Hill, V., & Vonk, J. (2015). Dark personality features and emotion dysregulation. Journal of Social and Clinical Psychology, 34(8), 692-704.

 

 

 

 

 

 

[1]  . Zsido

[2]  . Gao

[3]  . Buckels

[4]  . Seigfried& Lankford

[5]  

 

 


مقالات مرتبط

حقوق این وب‌سایت متعلق به سامانه مدیریت نشریات دانشگاه آزاد اسلامی است.
حق نشر © 1404-1400

صفحه اصلی| عضویت/ ورود| درباره سند| تماس با ما|
[English] [العربية] [en] [ar]