دراسة روایة «شیکاجو» لعلاء الأسوانی علی ضوء نظریة الواقعیة العظیمة لجورج لوکاتش

محورهای موضوعی : Contemporary Literature Studies

محمود رضا توکلی محمدی ¹ ( باحث مرحلة مابعد الدکتوراه، جامعة طهران )
محمد علی آذرشب ² ( أستاذ، جامعة طهران )

تاریخ دریافت : 1398/10/26 تاریخ پذیرش : 1398/10/26 تاریخ انتشار : 1398/09/10

کلید واژه:

چکیده مقاله :

وفق نظریة جورج لوکاتش، فی علمیة البحث الأدبی یجب ألّا ینظر إلی الأدب من منظار الأدبیة فحسب، بل علی الناقد أن یتفرس الأثر الأدبی لکی یجد فیه صلةً بین الأدیب وبین مجتمعه. تقوم نظریة لوکاتش علی نقد الشکل والمضمون وطرح لها عدة معاییر هی: المضمون الإجتماعی، النموذج، الواقعیة وعلاقة العلة والمعلول. فی هذا الصدد سمّی لوکاتش الواقعیة فی نظریته بالواقعیة العظیمة وطرح لها عدّة سمات منها الواقعیة الحقیقیة أو انتصار الواقعیة والواقعیة النقدیة وشعبیة الأدب. حاول هذا المقال وعلی ضوء المنهج الوصفی- التحلیلی أن یدرس روایة شیکاجو لعلاء الأسوانی، الکاتب المصری المعاصر، فی إطار نظریة الواقعیة العظیمة لجورج لوکاتش ویبحث عن مدی نجاح الواقعیة فی الرّوایة المذکورة. فیدلّ مجمل نتائج البحث علی أنّ الأسوانی استطاع أن یدرس بعض القضایا الإجتماعیة المرتبطة بالمثقفین المصریین خارج الحدود المصریة کما حاول أن یدرس المجتمع الأمریکی ولکنّه أدخل فی دراسته آرائه الفردیة وایدئولوجیته وفی بعض آرائه الإجتماعیة إبتعد عما طرحه لوکاتش فی واقعیته العظیمة.

چکیده انگلیسی:

Numerous ideas and theories on literature have been studied in contemporary era. Many theorists of this field believe in the relationship between literature and other sciences specifically social sciences, psychologies and political sciences. György Lukács was affected by Marxist ideas and thoughts of Karl Marx and propounded literature’s social criticism. According to this theory in the studying process, the attention shouldn’t be paid exclusively from its literary viewpoint, but also the critic of the literary work should study the literary work in order to discover the relationship between literature and society. Lukács’s theory is based on form and content criticism and he determines some criteria for it: social content, sample, reality and cause and effect relation. Lukács called reality in his theory “Big Reality” in this field and some characteristics proposed for it: actual reality or victory of reality, critical reality and literature publicity. The present research which is based on descriptive – analytical method, intends to study “Chicago” novel by Alaa Al-Aswany – contemporary Egyptian author – based on Lukács’s “Big Reality” theory and describe his success. The results show Al-Aswany could study some social issues relating Egyptian intellectuals who live abroad (Egypt); but he interferes his own viewpoints and ideologies and kept aloof of what Lukács calls “Big Reality”.

منابع و مأخذ:

أبوشقراء، محی الدین. لا تا، مدخل إلی سوسیولوجیا الأدب العربی، الطبعة الأولی، بیروت: المرکز الثقافی العربی.

اسکارپیت، روبیر. 1999م، سوسیولوجیا الأدب، تعریب: آمال أنطوان عرمونی، الطبعة الثالثة، بیروت- لبنان: عویدات للنشر والطباعة.

الأسوانی، علاء. 2007م، شیکاجو، الطبعة الأولی، مصر- القاهرة: دار الشروق.

أمین، جلال. 2011م. مصر والمصریون فی عهد مبارک 2011- 1981، مصر: دار الشروق.

عسگری، عسگر. 1386ش، نقد اجتماعی رمان معاصر فارسی، چاپ دوم، تهران: فروزان.

فضل، صلاح. 1417ق، مناهج النقد المعاصر، الطبعة الأولی، القاهرة: دار الآفاق العربی.

لوکاتش، جورج. 1985م، دراسات فی الواقعیة، ترجمة: نایف بلّوز، الطبعة الثالثة، بیروت: المؤسسة العامة للدراسات والنشر والتوزیع.

لوکاچ، جورج. 1373ش، پژوهشی در رئالیسم اروپایی، ترجمه اکبر افسری، تهران: اندیشه‌های عصر حاضر.

الماضی، شکری عزیز. 1986م، فی نظریة الأدب، الطبعة الأولی، بیروت: دار الحداثة.

نجیب محمود، زکی. 1967م، کتاب أرسطوطالیس فی الشعر، تحقیق: الدکتور شکری عیاد، القاهرة: دار الکتب العربی.

هویدی، صالح. 1426ق، النقد الأدبی الحدیث، قضایاه ومناهجه، الطبعة الأولی، لیبیا: منشورات جامعة السابع من أبریل.

 

المقالات

أفضلی، زهرا و صلاح الدین عبدی و میترا خدادادیان. 1395ش، «نقد رمان عمارت یعقوبیان اثر علاء الأسوانی»، دوفصلنامه‌ علمی پژوهشی نقد ادب معاصر عربی، سال ششم، ش12، صص 80- 57.

علایی، مشیت. 1380ش، «نقد ادبی و جامعه شناسی»، کتاب ماه ادبیات و فلسفه، شماره‌ 10 و 11، سال چهارم، صص 33- 20.

منتظری، آزاده و محمد خاقانی و منصوره زرکوب. 1391ش، «النقد الإجتماعی للأدب، نشأته وتطوره»، فصلیة إضاءات نقدیة(فصلیة محکمة)، السنة الثانیة، العدد السادس، صیف 1391ش/ حزیران 2012م. صص 151- 172.

مهرگان کوثری، مسعود. 1379ش، «جامعه شناسی گونه‌های ادبی»، نشریه‌ علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی، شماره 10، صص 138- 109.

المواقع الإلکترونیة

https://m.marefa.org      علاء الأسوانی

 www. Ar.m.wikipedia.org        تاریخ مصر تحت حکم مبارک

Arabic Books

Al-Aswani, Alaa (2007) Chicago, 1st Edition, Egypt, Cairo: Dar Al-Shorouk.

Abu-Shaqra, Mohieddin (undated) Introduction to Sociology of Arabic Literature, 1st ed., Beirut: Arab Cultural Center.

Escarbett, Robert (1999) The Sociology of Literature, Arabization: Amal Antoine Aramouni, Third Edition, Beirut, Lebanon: Oweidat for Publishing and Printing.

Amin, Galal (2011) Egypt and the Egyptians in the Mubarak era 2011- 1981, Egypt: Dar Al-Shorouk.

Fadl, Salah (1417 BC) Methods of contemporary criticism, the first edition, Cairo: Dar Arab Horizons.

Lukacs, George (1985) Studies in Realism, Translated by: Naif Blues, Third Edition, Beirut: The Public Institution for Studies, Publishing and Distribution.

Al-Madi, Shukri Aziz (1986) in Literary Theory, 1st ed., Beirut: Dar Al-Hadatha.

Naguib Mahmoud, Zaki (1967), Aristotle's Book of Poetry, edited by Dr. Shukri Ayyad. Cairo: Arabic Book House.

Huwaidi, Saleh (1426) Modern Literary Criticism, Issues and Methods, 1st ed. Libya: Seventh University Publications from April.

Persian books

Asgari, Asgar (2007) Social Criticism of Contemporary Persian Novel, Second Edition, Tehran: Forouzan.

Lukács, George (1994) Research in European Realism. Translated by: Akbar Afsari, Tehran: Contemporary Thoughts Publications.

Magazines

Afzali, Zahra and Abdi, Salaheddin and Khodadadian, Mitra (1395) A Novel Critique of the Emaarat of Yaghoubian by Ala al-Aswani, Quarterly Journal of Contemporary Arabic Literature Criticism, Volume Six, Twelve Pounds, pp. 57-80.

Ala'i, Mashiyat (1380) Literary Criticism and Sociology, month Book of Literature and Philosophy, No. 10 and 11, Fourth Year, pp. 20-33.

Montazeri, Azadeh and Khagani, Mohammad and Zarkoub, Mansoura (1391) Social Criticism of Literature, its Development and Evolution, Critical Illuminations Quarterly, Second Year, Issue 6, Summer 1391 st, June 2012. Pp. 151—172.

Mehregan Kosari, Masood (1379) Sociology of Literary Species, Journal of Social Sciences, Allameh Tabataba'i University. No. 10, pp. 109 - 138.