فهرست مقالات برحسب موضوع شعر
-
دسترسی آزاد مقاله
1 - مقایسه عنصر بلاغی حس آمیزی در شعر رهی معیری و دیوان عبدالوهاب البیاتی بر اساس نظریه اولمن
فاطمه اعظم السادات مدیرزاده طهرانی شهین اوجاق علیزاده فاطمه امامیحس آمیزی در آفرینش و خلق نگاره ها و شمایل زیبای شعری و مضمون آفرینی نو به شاعر کمک می کند.این آرایه با انعکاس عواطف و احساسات شاعر و شکستن حد و مرز میان حواس، سبب گسترش معانی و قدرت کلام گوینده می شود و با ایجاد موسیقی معنوی به تاثیر بر مخاطب خود می افزاید. سابقه طولانی چکیده کاملحس آمیزی در آفرینش و خلق نگاره ها و شمایل زیبای شعری و مضمون آفرینی نو به شاعر کمک می کند.این آرایه با انعکاس عواطف و احساسات شاعر و شکستن حد و مرز میان حواس، سبب گسترش معانی و قدرت کلام گوینده می شود و با ایجاد موسیقی معنوی به تاثیر بر مخاطب خود می افزاید. سابقه طولانی به کارگیری این آرایه چه در ادب فارسی و چه در سروده های شاعران عرب، نشان از اهمیت و ارزش آن دارد که به مرور زمان گاه کم رنگ شده است اما هیچ گاه به طور کامل محو نگردیده است و در دوره معاصر با استقبال گسترده شاعران مواجه شده است و در کار برخی از آنان اساس سبک و خلاقیت شعری قرار گرفته است.این پژوهش، درنگ و تاملی است در به کارگیری این صنعت زیبای ادبی در شعر دو شاعر معاصر ایرانی و عرب( رهی معیری و عبدالوهاب البیاتی) تا حس آمیزی های استخراج شده در اشعارشان از نظر چگونگی ترکیب حواس و بسامد استفاده هر کدام از آن ها مورد بررسی قرار گیرد و سپس این ترکیبات حس آمیز بر اساس نظریه اولمن زبان شناس مجار و به صورت تطبیقی نگارش شود. روش تحقیق در این پژوهش به شیوه توصیفی، تحلیلی و کتابخانه ای است. نتیجه این پژوهش توجه و علاقه این دو شاعر را در به کارگیری حواس گوناگون و بسامد استفاده از این موهبت شعری را در اشعارشان با توجه به نظریه اولمن مشخص خواهد کرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - بررسی تطبیقی کارکرد نمادهای رنگ سرخ در شعر پایداری (با تکیه بر اشعار شهریار و جواهری)
رمضان رضائیگاهی شاعر سخن گفتن را از طریق کلماتی که نماد، رمز و سمبول هستند، برای خود یک اصل قرار میدهد و از این طریق، بی نیاز از شرح موضوعات گوناگون و بسط سخن است. رنگبعنوان برجستهترین عنصر در حوزۀ محسوسات، از دیرباز تاکنون مورد توجه انسان بوده و همواره روح وروان آدمی را مسحور ق چکیده کاملگاهی شاعر سخن گفتن را از طریق کلماتی که نماد، رمز و سمبول هستند، برای خود یک اصل قرار میدهد و از این طریق، بی نیاز از شرح موضوعات گوناگون و بسط سخن است. رنگبعنوان برجستهترین عنصر در حوزۀ محسوسات، از دیرباز تاکنون مورد توجه انسان بوده و همواره روح وروان آدمی را مسحور قدرت خود کردهاست. رنگها علاوه بر دلالتهای وصفی، در بیان تجربههای افراد نیز نقش عمدهای ایفا میکنند. امروزه نیز رنگ مهمترین عنصر در بروز خلاقیتهای هنری و بهرهوری محسوب میشود و شاعران به عنوان زیباشناسان جهان آفرینش از واژگان رنگین در عینیتر شدن ایماژهای شاعرانه و گاه در راستای تبیین مفاهیم بیان ناشدنی فضای نمادین اشعار خویش بهرهها میبرند. با شناخت ویژگیها و تاثیرات رنگها در فضایی واقعی، کنایی، رمزی و اسطورهای میتوان به رازهای پنهان بسیاری دست یافت و یا پیامهایی را به مخاطب منتقل کرد. از همین روی در شعر پایداری نیز بهکارگیری عنصر رنگ، بیانگر آرمانها و خواستههای شاعران است. شهریار و جواهری نیز با بهکارگیری رنگها به ویژه رنگ سرخ به عنوان یکی از اجزای مهم صور خیال در اشعار خود، تداعیهای پر رمز و رازی را با زمینههای فرهنگی، آیینی و تاریخی خلق کردهاند. این جستار با استفاده از روش تحلیلی ـ توصیفی و با تکیه بر مکتب امریکایی در ادبیات تطبیقی سعی در تبیین کارکرد رنگ سرخ در اشعار پایداری این دو شاعر دارد. یافتههای این پژوهش نشانگر آن است که در شعر هر دو شاعر، رنگ سرخ بیانگر شهادت، قیام، اعتراض،ایستادگی و پایداری است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - بررسی تطبیقی بازتاب آثار عطار در ادبیات شرق و غرب
علی مزارعی عسگر صلاحی مهرداد آقائیچکیدهانسان با اخلاق و ادب به نقطة کمال دست مییابد و علم همچون نردبانی است برای رسیدن به قلّۀ اخلاق، و این زمانی میسّر است که با معرفت قرین شود. معرفت یا به عبارتی عرفان، مفهومی کاملاً اخلاقی است که عارف با آثار عرفانی خود، راه رسیدن به آن را هموار میکند. بسیاری از نوی چکیده کاملچکیدهانسان با اخلاق و ادب به نقطة کمال دست مییابد و علم همچون نردبانی است برای رسیدن به قلّۀ اخلاق، و این زمانی میسّر است که با معرفت قرین شود. معرفت یا به عبارتی عرفان، مفهومی کاملاً اخلاقی است که عارف با آثار عرفانی خود، راه رسیدن به آن را هموار میکند. بسیاری از نویسندگان و عارفان، در این راه قدم برمیدارند. ایران، مهد و خاستگاه شاعران عارفی بوده است که با خلق آثار عرفانی اسلامی نقطة عطفی در تاریخ عرفان بودهاند. عطّار نیشابوری از جملة شاعران ایرانی است که در محور عرفان اسلامی به عنوان قطب شناخته شده است. از اینرو این پژوهش بر آن است تا با روش توصیفی- تحلیلی، ضمن معرفی عطّار، به تحلیل جایگاه عطّار در عرفان اسلامی و نقش ایشان در آشنایی مردم شرق و غرب با عرفان اسلامی و میزان تأثیر و بازتاب آن در ادبیات این دو پهنه بپردازد. بنابر نتایج حاکی از این جستار میتوان گفت تأثیری که فکر و شعر عرفانی عطار بر ادبیات شرق و غرب گذاشته کمتر از تأثیر اسلام بر دلها نیست؛ چرا که عرفان عطار آمیزهای از مضامین اخلاقی و اسلامی با روح و روان شرقی است. به همین سبب عطّار پژوهی در بین ادیبان و شاعران شرق و غرب ناشی از الهام پذیری و گرایش عرفانی آنها به ذائقة عرفانی عطار است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - بررسی مؤلفه های عرفانی در متون دو مکتب اسلامی و هندی(باتیکه بر دیدگاههای مولوی و محمد داراشکوه)
قاسم احمدی فاطمه لاجوردی محمدرضا عدلیریشه مشترکات فرهنگی، ادبی و دینی ایران و هند را می توان از گذشته های بسیار دور جستجو کرد و بسیاری از مضامین و تمثیلات مورد استفاده در متون عرفانی ایرانی و هندی مشابه یکدیگر هستند. شباهت بین تصوف اسلامی با عرفان دیگر اقوام جهان، بی شک در خور توجه بسیار است، اگرچه ویژگی ه چکیده کاملریشه مشترکات فرهنگی، ادبی و دینی ایران و هند را می توان از گذشته های بسیار دور جستجو کرد و بسیاری از مضامین و تمثیلات مورد استفاده در متون عرفانی ایرانی و هندی مشابه یکدیگر هستند. شباهت بین تصوف اسلامی با عرفان دیگر اقوام جهان، بی شک در خور توجه بسیار است، اگرچه ویژگی های مشترکی در تجارب عرفان جهان وجود دارد اما نباید انتظار داشت که همیشه و همه جا با کلمات مشابهی بیان شده باشند. در این مقاله شباهتهای موجود در میان بعضی از آداب و آیینهای دو مکتب عرفانی اسلامی و هندی بررسی شده است. از مطالعۀ دقیق منابع هندی و کتابهای صوفی فارسی، در روشهای تربیتی و سیر و سلوک شباهتهای زیادی دیده میشود که مهمترین آنها عبارتند از: ارزش وجود انسان و اهمیت آن در ادبیات عرفانی ایران و هند، تجلی عشق و معرفت در عرفان ایرانی و هندی، تعدد منازل و مقامات سلوک، ارزش و اهمیت مقام دل، ارزش مقام پیر و مرشد، زهد و ریاضت، مبارزه با نفس، نظریۀ فنا. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - تحلیل ریخت شناسانه ی” داستان اسکندر و دارا " در شرفنامه بر اساس نظریه ریخت شناسی ولادیمیر پراپ “
سمیه عزتی ابولقاسم امیر احمدی علی عشقی سردهی علی تسنیمیتحلیل داستان ، نوین ترین شیوه های تحقیقات ادبی است .کانون توجه دانش پژوهان قرار گرفته. مقالات زیادی مانندمقاله ادبیات تطبیقی نوشته جعفر حمیدی عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی مقاله بررسی تطبیقی عنصر" طرح " درداستانهای کهن و امروزی نوشته منصوره شریف زاده هیات علمی پژوهشگ چکیده کاملتحلیل داستان ، نوین ترین شیوه های تحقیقات ادبی است .کانون توجه دانش پژوهان قرار گرفته. مقالات زیادی مانندمقاله ادبیات تطبیقی نوشته جعفر حمیدی عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی مقاله بررسی تطبیقی عنصر" طرح " درداستانهای کهن و امروزی نوشته منصوره شریف زاده هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و زارت علوم در مجله مطالعات ادبیات تطبیقی انجام شده . روش فرمالیستها که منجر به مکتب ساختارگرایی شد، برروش تحقیقات پزوهشگران موثر واقع شد. چهره ی تاثیر پذیر از روش فرمالیستها، ولادیمیر پراپ است. اوبا بررسی قصه پریان می کوشید قصه را به کوچکترین واحد ساختاری ( سی و یک خویشکار ) تجزیه کند و با کل داستان ارتباط دهد. روش پراپ بهترین شیوه های تحلیل و طبقه بندی ریخت داستان های حماسی آنهاست . این مقاله نمودار خویشکارهای پراپ و روش او در داستان " اسکندر و دارا" شرفنامه ی نظامی را بررسی می کند تا مشخص شود نظریه پراپ تا چه اندازه بر این داستان منطبق است . نتیجه بررسی نشان می دهد داستان قابل بررسی با کار کردهای ریخت شناسی پراپ می باشد. داستان ، حرکت از تعادل به عدم تعادل تا رسیدن به فاجعه نهایی است بخواسته رسیدن و ناکام ماندن دو کنش اساسی داستان هستند که اسکندر جویای برقراری عدل و داد تا حدی به آن دست مییابد به مقام پیغمبری میرسد. به آب حیات دست نمییابدخویشکاریهای داستان ( کشمکش و پیروزی ) ؛ ( کشمکش و ناکامی )است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - سایهروشن جدال زن سنتی و مدرن در ایران و سوریه (مورد پژوهانه: رمان «الدوامة» و «چراغها را من خاموش میکنم»)
سارا حسنی نفطه یحیی معروف علی سلیمی عبدالرضا نادریفریکی از مهمترین ابزارهای درک جایگاه زنان در جامعه، آثار ادبی هستند. در دهۀ اخیر، به دلیل تحوّل در ساختار اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی جوامع و بالا رفتن سطح آگاهی زنان، نویسندگان زن با دیدگاه انتقادی به بیان جایگاه و نقش اجتماعی زنان پرداختند و خواستار تغییر بنیادین در نگرش چکیده کاملیکی از مهمترین ابزارهای درک جایگاه زنان در جامعه، آثار ادبی هستند. در دهۀ اخیر، به دلیل تحوّل در ساختار اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی جوامع و بالا رفتن سطح آگاهی زنان، نویسندگان زن با دیدگاه انتقادی به بیان جایگاه و نقش اجتماعی زنان پرداختند و خواستار تغییر بنیادین در نگرش مردم و بازنگری در تفاسیر مردسالارنه از متون ادبی شدهاند. زویا پیرزاد و قمر کیلانی از نویسندگانی هستند که با شناختی که از وضعیت زنان جامعه عصر خود دارند به نوشتن داستانهایی با محوریت زنان اقدام کردهاند. مقاله پیش رو با روش توصیفی تحلیلی و با تکیه بر مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی به تحلیل و مقایسۀ شخصیت زنان سنتی و مدرن در رمانهای الدوامة اثر قمر کیلانی نویسندۀ معاصر سوری و چراغها را من خاموش میکنم اثر زویا پیرزاد میپردازد. آثار این دو نویسنده معاصر، تجلیگر رئالیسم و واقعگرایی آنان میباشد که بیانگر بسیاری از حوادث اجتماعی در دو جامعۀ سوری و ایرانی است. این دو نویسنده، شخصیت زنان سنتی را با ویژگیهایی چون خانهداری، انجام نقشهای جنسیتی، انفعال در برابر نظام مردسالار و تابعیت از سنن مرسوم، ترسیم میکنند و در مقابل چهرۀ زنان مدرن آثارشان با اموری چون اشتغال، اثبات هویت زنانه و مبارزه با مردسالاری و زیر پا نهادن سنن و عرف مرسوم توصیف شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - بررسی مناسبات بینامتنی مثنوی عرفانی " شاهد غیبی"از احمد و "یوسف و زلیخا"جامی
فاطمه ملکی علی پدرام میرزایی فاطمه کوپا حسین یزدانیبینامتنیت یکی از مباحث نوین در نقد ادبی است که به ارتباط و تعامل بین متون میپردازد. بر اساس این نظریه، هرمتنی با متون پیش از خود معنی مییابد و هیچ متنی مستقل نیست و گویندگان آگاهانه و یا ناخودآگاه از سرچشمههای ادبی و فکری یکدیگر بهرهمند شدهاند. بینامتنیت برای اولین چکیده کاملبینامتنیت یکی از مباحث نوین در نقد ادبی است که به ارتباط و تعامل بین متون میپردازد. بر اساس این نظریه، هرمتنی با متون پیش از خود معنی مییابد و هیچ متنی مستقل نیست و گویندگان آگاهانه و یا ناخودآگاه از سرچشمههای ادبی و فکری یکدیگر بهرهمند شدهاند. بینامتنیت برای اولین بار توسط ژولیا کریستوا مطرح گردید و بعدها ژرارژنت به عنوان یکی از تاثیرگذارترین پژوهشگران این عرصه با بررسی مطالعات او این نظریه را گسترش داد. ژنت مجموعه مطالعات خود را ترامتنیت نامید. او ترامتنیت را به پنج دسته تقسیم نمود که عبارتند از: بینامتنیت، پیرامتنیت، فرامتنیت، سرمتنیت، بیش متنیت. هر یک از این پنج دسته نوعی از روابط یک متن را با غیر خود طرح و بررسی می کند. که ازآن میان بینامتنیت بیشتر مورد توجه قرار گرفت. این پژوهش، تاثیرپذیری نسخه خطی " شاهد غیبی " از مثنوی" یوسف و زلیخا" ی عبدالرحمن جامی را بر اساس رویکرد بینامتنیت مورد واکاوی قرار داده است. ثمره این پژوهش نشان میدهد که اگرچه این دو اثر از نظر موضوع کاملا متفاوت، اما از نظر متنی و ساختار کلامی و روایی اشتراکات بسیاری دارند. و مؤلف " شاهد غیبی" تحت تأثیر افکار و اندیشه های جامی در " هفت اورنگ" به ویژه " بوسف و زلیخا"ی او بوده است و مناسبات بینامتنی به صورت صریح، غیرصریح و ضمنی در آن کاملا نمایان است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
8 - نقد اجتماعی اشعار شاملو با تأکید بر مقوله طنز
علی شربتی حسین منصوریان ناهید اکبرییکی از ابزارهایی که شاعران برای نقد جامعه استفاده میشود طنز است. طنز گونهای از ادبیات غنایی است که در ایجاد اشتیاق و جلب خواننده قدرت بی نظیری دارد و با نگرش نقادانه محقق میشود. در تاریخ فرهنگ مکتوب ایران موقعیت ویژه دارد و آن را بالاترین درجه نقد ادبی می دانند. ظرفی چکیده کاملیکی از ابزارهایی که شاعران برای نقد جامعه استفاده میشود طنز است. طنز گونهای از ادبیات غنایی است که در ایجاد اشتیاق و جلب خواننده قدرت بی نظیری دارد و با نگرش نقادانه محقق میشود. در تاریخ فرهنگ مکتوب ایران موقعیت ویژه دارد و آن را بالاترین درجه نقد ادبی می دانند. ظرفیت زبان طنز و دیگر شاخه های شوخطبعی، در بیان ابهامآمیز مسائل و ابتلائات بشری، خصوصاً در زمانه اختناق و فشار، آن را به یکی از اثرگذارترین انواع ادبی مبدل ساخته است. شاعران آزادیخواه و اجتماعی و پای بند به تعالی انسان، در دوره خویش با مشکلاتی اجتماعی، استبداد و بیعدالتی روبهرو بوده که مخالفت خود را به طرق مختلف آشکار و نهان و در قالب طنز و ابهام از این مشکلات انتقاد میکرد. این پژوهش به تحلیل شیوههای پرداخت طنز و مطایبه در مجموعه اشعار پرداخته است و هدف آن نشان دادن شگردهای طنز و مطایبه در اشعار شاعر معاصر ایرانی شاملو بوده است و شعرهای او را در فضای جامعه شاعر تحلیل میکند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
9 - بررسی بازتاب واژه های عربی و هندی در فرهنگ بحر عجم
ژاله شفیعی ابوالقاسم رادفر حمید طبسییکی از مسائل مهم در پژوهشهای ادبیات تطبیقی، واکاوی بازتاب واژگان و ساختارهای زبانی در ادبیات ملّتهای مختلف است. بدون شک روابط بین ملّتهای مختلف در طول قرنهای گذشته، موجب تبادلات فرهنگی گردید. چنین روابطی در میان سرزمین ایران از یک سو و کشورهای عربی و شبه قارّۀ هند ا چکیده کاملیکی از مسائل مهم در پژوهشهای ادبیات تطبیقی، واکاوی بازتاب واژگان و ساختارهای زبانی در ادبیات ملّتهای مختلف است. بدون شک روابط بین ملّتهای مختلف در طول قرنهای گذشته، موجب تبادلات فرهنگی گردید. چنین روابطی در میان سرزمین ایران از یک سو و کشورهای عربی و شبه قارّۀ هند از سوی دیگر موجب ورود کلمات فارسی به زبان عربی و هندی شد. یکی از مهمترین گروههای زبانی، هند و اروپایی است که همۀ زبان های شبه قارّۀ هند، ایران و نیز اروپایی را شامل میشود که تحت تأثیر عوامل گوناگونی مانند تسلط حاکمان مسلمان، مهاجرت ادیبان ایرانی، فتوحات، خویشاوندی دو زبان و فرهنگ و ... تبادل واژگانی میان آنها صورت پذیرفته است. در این پژوهش با روش توصیفی - تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانهای به واکاوی بازتاب برخی واژگان عربی و هندی در فرهنگ بحر عجم پرداخته شد و چنین استنتاج گشت که واژگان فارسی دخیل در زبان هندی عبارتند از: کلماتی که از عربی گرفته شده-اند و در زبان هندی یا دقیقاً به همان معنا به کار میروند، یا تلفّظ، معنا، مفهوم و یا ساختار آنها تغییر یافته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
10 - بنمایههای پایداری، از مشروطه تا انقلاب اسلامی با تکیه بر اشعار فرخی یزدی و بهجتی
اکبر رنجبر هادی حیدری نیا محمود صادق زادهادبیات پایداری، فریادِ رسای ملتهای مظلوم در برابر استعمار و حاکمان ظالم است. این نوع شعر هرچند در ادبیّات فارسی سابقه هزارساله دارد؛ ولی سرایش آن از زمان مشروطه به طور جدّی و هدفمند آغاز شد. شاعرانی چون فرخی در عصر مشروطیت و بهجتی در عصر انقلاب اسلامی از طلایه داران ا چکیده کاملادبیات پایداری، فریادِ رسای ملتهای مظلوم در برابر استعمار و حاکمان ظالم است. این نوع شعر هرچند در ادبیّات فارسی سابقه هزارساله دارد؛ ولی سرایش آن از زمان مشروطه به طور جدّی و هدفمند آغاز شد. شاعرانی چون فرخی در عصر مشروطیت و بهجتی در عصر انقلاب اسلامی از طلایه داران این عرصه بودند. با بررسی اجمالی سروده های شاعران مورد نظر می توان دریافت که این دو نسل از شاعران انقلابی از حیث اندیشه های سیاسی و اجتماعی نقاط اشتراک زیادی با هم دارند و مضامین ادبیات پایداری در سروده های آنها به وضوح مشاهده می شود. بنابراین، تحقیق در مضامین شعر این دو شاعر اهمیت دارد و بسیار ضروری می نماید. در این پژوهش تلاش شده است با روش توصیفی- تحلیلی، جلوه های پایداری را در اشعار این دو شاعر بررسی و به این سؤالات پاسخ داده شود؛ در حوزه مقاومت و پایداری چه مضامین و مؤلفههای مشترکی در اشعار فرخی و بهجتی میتوان مشاهده کرد؟ ویژگی های شعری این دو شاعر در حوزه پایداری چیست؟ پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
11 - بررسی تطبیقی کاربست شرقی و غربی نماد « شیر» از سوی نظامی و شکسپیر
زهره ساکیان محمد طاهرینمادگرایی رهیافتی ادبی است که از نمادها اعم از کلمات، افراد، نشانهها، مکانها یا ایدههای انتزاعی برای نشان دادن چیزی فراتر از معنای تحت اللفظی و مدلولهای حقیقی آنها در عالم واقع استفاده میکند. هدف از مقاله حاضر بررسی و مقایسه تطبیقی وجوه تشابه و تفاوت مفاهیم مرتبط ب چکیده کاملنمادگرایی رهیافتی ادبی است که از نمادها اعم از کلمات، افراد، نشانهها، مکانها یا ایدههای انتزاعی برای نشان دادن چیزی فراتر از معنای تحت اللفظی و مدلولهای حقیقی آنها در عالم واقع استفاده میکند. هدف از مقاله حاضر بررسی و مقایسه تطبیقی وجوه تشابه و تفاوت مفاهیم مرتبط با نمادپردازیهای استعاری و اسطورهای شیر در دو اثر اتللو و هملت از شکسپیر و اثر سترگ و غنایی خسرو و شیرین نظامی است. جستار پیشرو نشان میدهد استفاده از نماد اساطیری شیر در شیوه بیان هر دو نویسنده، مفاهیم انتزاعی گسترده و ویژهای را شامل میگردد. از جمله در هملتِ شکسپیر، نماد شیر با مفاهیمی چون: جنون، خشم، انتقام و نفرت و در خسرو و شیرین نظامی با مفاهیمی چون: شکوه، جلال و عظمت همراه است؛ در کتاب اتللو نیز شکسپیر به شیوهای متفاوت از نماد شیر در جایگاه یک استراتژی اجتماعی سود جسته است. بررسی تحلیلی نماد موجود نشان میدهد که نمادپردازی شیر نویسندگان را در ترغیب خواننده به باورداشت ذهنیت آنان و پذیرش کاراکترهای داستانی یاری رسانده است؛ علاوه بر این، شاهد آن هستیم که نویسندگان اهداف بلاغی مشترکی را از حیث ایجاز و اغراق دنبال کرده و به تبع نماد شیر علاوه بر مفاهیم متعارف آن در میان جوامع مختلف، در آثار این دو نویسنده از مشابهتهای خاص خود در نحوه کاربست برخوردار گشته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
12 - بررسی مضامین تعلیمی در شعر فرخی یزدی و ایرج میرزا
سیده مریم جزایری شهریار شادی گو ناهید جعفری دهکردیاز دیرباز تا کنون شاعران با در نظر گرفتن دستورالعمل های اخلاقی و تعلیمی در شعر خود سعی بر بهبود اوضاع جامعه داشته اند. با شکلگیری مشروطه و سیاستهای حاکم نیاز به تعلیم و اصول اخلاق به مردم جامعه احساس می شد. این پژوهش بر مبنای روش توصیفی-تحلیلی حاصل از مطالعات کتابخان چکیده کاملاز دیرباز تا کنون شاعران با در نظر گرفتن دستورالعمل های اخلاقی و تعلیمی در شعر خود سعی بر بهبود اوضاع جامعه داشته اند. با شکلگیری مشروطه و سیاستهای حاکم نیاز به تعلیم و اصول اخلاق به مردم جامعه احساس می شد. این پژوهش بر مبنای روش توصیفی-تحلیلی حاصل از مطالعات کتابخانهای انجام شده و هدف اصلی آن تبیین نمودهای تعلیمی در اشعار فرخی یزدی و ایرج میرزا است. فرخی یزدی و ایرج میرزا از جمله شاعران آزادی خواه عصر مشروطه هستند که به تعلیم و آگاهی بخشیدن مردم توجه داشتهاند. بررسی اشعار این دو شاعر نشان می دهد که، بینش اجتماعی آنها و موضع گیری متفاوتشان در مورد تعلیم و تربیت تا حد زیادی از طبقه اجتماعی آنها تأثیر پذیرفته است. نتیجه این پژوهش حکایت از آن دارد که، به دلیل تفاوتهای خانوادگی، فکری و سیاسی دو شاعر، مضامین تعلیماتی در شعر آن ها در دو جهت متفاوت سیر میکند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
13 - تحلیل و تطبیق ساختار روایی قطعات ابن یمین فریومدی و غزل قطعههای آرش آذرپیک بر اساس الگوی کنشی گریماس
زینب نوروزعلی نیلوفر مسیحمنتقدان بسیاری از جمله مکتب پاریس به بررسی ساختارها و فرمهای روایی و بررسی عناصر و قوانین ترکیب آنها پرداختهاند. از جمله میتوان الگوی گریماس را نام برد که با ابداع نظام مبتنی بر نمایش شکلوارهای برای روایت، طرحی بر پایۀ چگونگی روابط بین واحدها، پیشنهاد میکند. معنا چکیده کاملمنتقدان بسیاری از جمله مکتب پاریس به بررسی ساختارها و فرمهای روایی و بررسی عناصر و قوانین ترکیب آنها پرداختهاند. از جمله میتوان الگوی گریماس را نام برد که با ابداع نظام مبتنی بر نمایش شکلوارهای برای روایت، طرحی بر پایۀ چگونگی روابط بین واحدها، پیشنهاد میکند. معناشناسان مکتب پاریس و گریماس معتقدند واقعیت، همواره گریزنده است و عوامل بیرونی دخیل در پدید آمدن روایت و ریشههای واقعی آن همواره مبهماند. لذا روایت گونهای شبیهسازی از واقعیت است. در این نوشتار که به روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانهای صورت گرفته؛ با بررسی تطبیقی قطعههای ابن یمین و آثار آرش آذرپیک براساس الگوی کنشی گریماس درصدد پاسخ به این پرسش است که چه نوع رابطهای (تقلیدگرا، احیاءگرا، ابداعگرا، بدعتگرا، فراگرایی) بین آثار این دو برقرار است. در واقع هدف این پژوهش بررسی میزان انطباق و درک هر چه بهتر نسبت به قطعههای ابن یمین و آرش آذرپیک و شناخت الگوی گریماس است و نتیجه میگیرد که ساختار روایی قطعههای آرش آذرپیک نسبت به ابنیمین ابداعگرایانه است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
14 - بررسی تطبیقی اسطوره در رمانهای منتخب آلخو کارپانتیه و محمود دولتآبادی
اکرم رجبی رقیه صدرایی عبدالحسین فرزاداسطورهها در خلق آثار ادبی، بهویژه رمان، نقش بزرگی ایفا میکنند. رمانهای قلمرو این عالم و قرن روشنفکری آلخو کارپاتیه و روزگار سپری شده مردم سالخورده محمود دولتآبادی، از جمله رمانهایی هستند که در سبک و سیاق رئالیسم جادویی، ترکیبی از دنیای واقعی و وهمی و اساطیری ایجا چکیده کاملاسطورهها در خلق آثار ادبی، بهویژه رمان، نقش بزرگی ایفا میکنند. رمانهای قلمرو این عالم و قرن روشنفکری آلخو کارپاتیه و روزگار سپری شده مردم سالخورده محمود دولتآبادی، از جمله رمانهایی هستند که در سبک و سیاق رئالیسم جادویی، ترکیبی از دنیای واقعی و وهمی و اساطیری ایجاد کرده است. در زیر لایه واقعگرا و تاریخی این رمانها، ژرفساخت دنیای اساطیری، حضوری جدی و مداوم دارد. بر همین اساس، هدف اصلی این مقاله بررسی تطبیقی اسطورهها در سه رمان مذکور است. آلخو کارپانتیه و محمود دولتآبادی نویسندگانی از دو ملت متفاوت با دو زبان متفاوتاند که روابط تاریخی میان آنها برقرار نبوده است. در دوران معاصر هم این دو نویسنده شناخت و آگاهی از یکدیگر نداشتند که از آثار، اندیشهها، جریانات و گونهها، سبک و ساختار داستاننویسی یکدیگر تأثیر و تأثری گرفته باشند. به همین دلیل، در مقاله حاضر با روش تحلیلی- توصیفی در چارچوب رویکرد ادبیات تطبیقی مکتب آمریکایی کنشها و مفاهیم بنیادین اسطورهها در لایههای پنهان این سه رمان بررسی و تحلیل میشود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
15 - تطبیق خویش ودیگری در«از آلمان» اثرمادام استال و «غربزدگی» آلاحمد
ملاحت بابایاری روشتی مجید یوسفی بهزادیجلال آلاحمد(1348-1302 ش) و مادام دو استال(1817-1766 م) در عرصه ادبیّات ایران و فرانسه از نویسندگان برجسته، شمرده میشوند که زمانه زندگی آنها از دیدگاههای مختلف ادبی، اجتماعی و فرهنگی همسانیهایی داشته و این عامل در نهایت به تقابل رمانتیسم آلمان و کلاسیسیسم فرانسه در ا چکیده کاملجلال آلاحمد(1348-1302 ش) و مادام دو استال(1817-1766 م) در عرصه ادبیّات ایران و فرانسه از نویسندگان برجسته، شمرده میشوند که زمانه زندگی آنها از دیدگاههای مختلف ادبی، اجتماعی و فرهنگی همسانیهایی داشته و این عامل در نهایت به تقابل رمانتیسم آلمان و کلاسیسیسم فرانسه در از آلمان و غرب و شرق در غربزدگی منجر شده است. یکی از وجوه مشترک این دو نویسنده، قیاس است. حضور پُررنگ نگاه بهدیگری در نوشتار این دو نویسنده، عاملی تأثیرگذار در ارزیابیخویش است. چگونگی کاربرد نظریه پییر برونول(قانون ظهور) در القای اندیشههای آلاحمد و مادام دو استال، هدف اصلی این پژوهش است. در این پژوهش، با تکیه بر رویکرد تطبیقی خویش و دیگری که بیانگر قرابت و تضاد میان جامعهای که نگاه میکند و جامعهای که نگاه شده است، بهشرح و بیان این موضوع در این دو اثر میپردازیم و به این سوال پاسخ داده خواهد شد که چه عواملی، منجر به این اشتراکات فکری میگردد و این دو نویسنده را بههم نزدیک میکند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
16 - رویکرد کنشگری روشنفکر در «چشمهایش» و «دل کور» بر اساس نظریه کنش متقابل نمادین
مرتضی هادیان منصوره ثابت زاده حسین ابوالحسن تنهاییهنجارها در موضع قدرت و خواهان پیروزی هستند و با ایجاد سلطه بر فکر، آدمی را به فرمانبرداری وا میدارند. روشنفکر بر خود میداند که در مقابل هنجارهای کج بایستد و برای تحقق شرایط مطلوب فکری بکوشد. در روش شناسی کنش متقابل نمادین هربرت بلومر آگاهی انسان به خویشتنِ خویش در دنی چکیده کاملهنجارها در موضع قدرت و خواهان پیروزی هستند و با ایجاد سلطه بر فکر، آدمی را به فرمانبرداری وا میدارند. روشنفکر بر خود میداند که در مقابل هنجارهای کج بایستد و برای تحقق شرایط مطلوب فکری بکوشد. در روش شناسی کنش متقابل نمادین هربرت بلومر آگاهی انسان به خویشتنِ خویش در دنیای تجربی جامعه به وجود میآید. در این رویکرد جامعه شناختی روشنفکر کنشگری است که کنش او بر اساس تفسیر در موقعیت های اجتماعی- سیاسی روی می دهد و نقش او در دفاع یا نپذیرفتن هنجارها، جهت گیری می شود. رمان چشمهایش تصویری را از تاریخ پهلوی اول نشان میدهدکه در آن خود جمعی، آمیزه ای از خودی سنت گرا و متجدد است. منافع جمعی بر منافع فردی ترجیح دارد. روشنفکر فردی متجدد است و با مبارزه در برابر نظام اقتدارگرای سیاسی به کنشگری می پردازد. رمان دل کور روایتگر دوره پهلوی اول و دوم است. خود جمعی در این رمان، خودی منفعل و خشن است. در جهان رمان منافع فردی بر منافع جمعی ترجیح دارد. روشنفکر در رویارویی با خود جمعی بر اساس مهربانی و صلح طلبی کنشگری می کند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
17 - بررسی گفتمان روایی داستان «پادشاه و کنیزک» در مثنوی مولوی بر اساس نظریه ریختشناسی پراپ
مریم حجتی پور مهدی محمدی نیاحکایت و قصه، گونهای از اشکال روایی است که بین مردم سینه به سینه نقل شدهاند. در این میان حکایتهای مثنوی دریایی بیکران از تجربههای ناب بشری است. در پژوهش حاضر، کاربرد دیدگاه پراپ در داستان پادشاه و کنیزک مورد بررسی قرار میگیرد تا شیوه ارائه حکایتها و تفاوتها و شب چکیده کاملحکایت و قصه، گونهای از اشکال روایی است که بین مردم سینه به سینه نقل شدهاند. در این میان حکایتهای مثنوی دریایی بیکران از تجربههای ناب بشری است. در پژوهش حاضر، کاربرد دیدگاه پراپ در داستان پادشاه و کنیزک مورد بررسی قرار میگیرد تا شیوه ارائه حکایتها و تفاوتها و شباهتهای آنها با روایتهای معمول معلوم گردد. تحلیل داستان پادشاه و کنیزک و قابلیت تطبیق این روایت با الگوی پراپ است. این روایت یک روایت دوحرکتی شامل 21 خویشکاری است. حرکت اول 16 خویشکاری دارد که با شرارت آغاز و با پیروزی پایان مییابد. حرکت دوم شامل پنج خویشکاری است که با نیاز کنیزک شروع و با وصال پایان میپذیرد. خویشکاری نیاز با سه بار تکرار، بالاترین بسامد را داشته و پس از آن خویشکاریهای میانجیگری، اقدام یاریگر و خبردهی دوبار تکرار شدهاند. یافتههای این نوشتار گویای این است که با اندک جابهجایی در خویشکاریها و حذف برخی دیگر میتوان نظریه پراپ را در مورد داستانهای مثنوی بسط داد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
18 - بررسی دلالت معنایی نامهای مستعار در آثار طنز محمد خرمشاهی با تکیه بر دیوان خرم و مجله توفیق
علیاکبر قندهاری کبری نودهی طواق گلدی گلشاهیمحمّد خرّمشاهی از شاعران و نویسندگان معاصر و یکی از مستعارگویان عرصه طنز است که در طول نود سال فعالیت، با بیش از نود نام مستعار در این حوزه قلمفرسائی نموده تا جایی که به یکی از رکوردداران اسم مستعار در فضای مطبوعاتی ایران بدل شده است؛ اما با این همه فعالیت، از دید پژو چکیده کاملمحمّد خرّمشاهی از شاعران و نویسندگان معاصر و یکی از مستعارگویان عرصه طنز است که در طول نود سال فعالیت، با بیش از نود نام مستعار در این حوزه قلمفرسائی نموده تا جایی که به یکی از رکوردداران اسم مستعار در فضای مطبوعاتی ایران بدل شده است؛ اما با این همه فعالیت، از دید پژوهشگران هم مغفول مانده است. از آنجایی که وظیفه طنز، ضمن آگاه کردن مسئولان از مشکلات و نارسائیها باید تا حدّ امکان، درمان را نیز بازگو کرده و رفع موانع و مشکلات، ساعی و کوشا باشد. نگارنده در این مقاله تلاش نموده علاوه بر معرفی و شناساندن این شخصیت، رابطه و محتوای اسامی مستعار را با محتوا و مضامین اشعار و مطالب طنز وی بررسی کند. نتیجه پژوهش نشان میدهد که به طور نسبی بین اشعار و مطالب طنز خرّمشاهی با اسامی مستعار انتخابی، ارتباطی معنادار وجود دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
19 - تحلیل تطبیقی شرم در دو منظومه ویس و رامین و خسرو و شیرین
فائزه افتخاری روزبهانی محمد علی شفایی معصومه خدادادی مهاباد مجتبی انصاری شهیدیشخصیتهای یک منظومه غنایی، تصویرگر عواطف بشری هستند که از درون فرد و جامعه سرچشمه میگیرند. حس شرم به عنوان یکی از مهمترین عناصر احساسی در فرهنگ ایرانی و نیز روابط عاشقانه، همواره مطرح بوده است. انعکاس این درونمایه منجر به شکل گیری چکیده کاملشخصیتهای یک منظومه غنایی، تصویرگر عواطف بشری هستند که از درون فرد و جامعه سرچشمه میگیرند. حس شرم به عنوان یکی از مهمترین عناصر احساسی در فرهنگ ایرانی و نیز روابط عاشقانه، همواره مطرح بوده است. انعکاس این درونمایه منجر به شکل گیری انواع شرم میشود که هر یک واکنشهای گوناگونی را نیز در پی دارند. در این پژوهش با بررسی تطبیقی دو منظومه ویس و رامین و خسرو و شیرین، در دو محدوده زمانی متفاوت(پیش از اسلام و پس از اسلام)، روابط عاشقانه مورد کاوش قرار گرفته و ضمن تحلیل مفهومی بازتاب شرم و انتخاب کلیدواژههایی به مقایسه دو منظومه پرداخته شد. نتایج حاصل از این بررسی نشان میدهد که نوع شرم در این دو منظومه متفاوت است و ضمن داشتن بافتار متفاوت، در عملکرد میان عاشق و معشوق نیز به گونهای متفاوت پدیدار میگردد که به دقت مورد بررسی قرار گرفت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
20 - واکاوی جسم در شاهنامه و ایلیاد(تطبیق رستم و آخیلوس؛ اساطیر افسانهای ایران و یونان)
معصومه نمرودی ژاله احمدرضا کیخافرزانه مصطفی سالاریمعروفترین اثر حماسی فارسی، شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی و مشهورترین حماسه یونان باستان ایلیاد و اودیسه سروده هومر شاعر نابینای یونان است. در این تحقیق به بررسی جسم در شاهنامه و پهلوان نامی آن رستم و تطبیق با آخیلوس پرداخته شده است و قدرت بدنی و توان و نیروی این دو پهل چکیده کاملمعروفترین اثر حماسی فارسی، شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی و مشهورترین حماسه یونان باستان ایلیاد و اودیسه سروده هومر شاعر نابینای یونان است. در این تحقیق به بررسی جسم در شاهنامه و پهلوان نامی آن رستم و تطبیق با آخیلوس پرداخته شده است و قدرت بدنی و توان و نیروی این دو پهلوان با هم مقایسه شده است. این تحقیق به روش کتابخانهای و اسنادی صورت گرفته و دو کتاب شاهنامه و ایلیاد بررسی شده و مطالب فیش برداری شده است. نتیجه حاصل از این تحقیق بیان میدارد که آخیلوس پهلوان اول ایلیاد با رستم تفاوت و شباهتهایی دارد از نظر قد و قامت، پیل پیکری و نیرومندی با هم شباهت دارند از لحاظ رویین تنی تفاوت دارند. همچنین در در مقایسه رستم و آخیلوس میبینیم که هر دو پهلوان به وسیله نیروهای فرا طبیعی حمایت میشوند. آخیلوس به وسیله خدایان و رستم به وسیله سیمرغ. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
21 - ساخت و واسازی ابر روایتها در آثار مارتین لوئیس امیس: رویکردی لیوتاری
علی جمالی نصاری شهرام ولیدی هیوا ویسیژان فرانسوا لیوتار در نوشتههای خود به پست مدرنیسم و شرایط و خصوصیات آن پرداخته و ویژگیهایی را برای فرهنگ، آثار و ا ندیشههای پست مدرن برشمرده است. از جمله ویژگیهایی که پست مدرنیسم را از سایر دورهها و مکاتب ادبی و فرهنگی متمایز میسازد، بر افتادن و فروپاشی روایتها چکیده کاملژان فرانسوا لیوتار در نوشتههای خود به پست مدرنیسم و شرایط و خصوصیات آن پرداخته و ویژگیهایی را برای فرهنگ، آثار و ا ندیشههای پست مدرن برشمرده است. از جمله ویژگیهایی که پست مدرنیسم را از سایر دورهها و مکاتب ادبی و فرهنگی متمایز میسازد، بر افتادن و فروپاشی روایتهای کلان است. بر این اساس میتوان گفت آثار ادبی تا آنجا که روایتهای کلان را به زیر میکشند و بنیاد آنها را سست مینمایند، به سوی پست مدرنیسم گام برمیدارند و خود را به درجات کمتر یا بیشتر در میان آثار پست مدرن جا میدهند. مطالعه حاضر بر آن است تا سه اثر برگزیده مارتین امیس را از منظر ساخت و واسازی ابر روایت ها مورد بررسی قرار دهد و نشان دهد چگونه ادبیات و فلسفه شانه به شانه هم اضمحلال گفتمانهای متصلب را به تصویر میکشند و در وانفسای ناامیدی ها، امکان بروز و ظهور گفتمان یا روایتی جدید را ممکن می دانند. روش پژوهش حاضر مطالعات بین رشته ای است که به صورت کتابخانه ای انجام گرفته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
22 - بررسی تطبیقی دعا و نیایش در اشعار نظامی گنجوی و جمیل صدقی الزهاوی
خالد حفظی عبدالأمیر التمیمی مهرداد آقائیدر تارک ادب فارسی، شاعران و نویسندگان ایرانی و غیر ایرانی، با استناد به فرمایش پیامبر اکرم(ص) که فرمودند: هر کاری با نام خدا آغاز نشود ابتر است، از دیرباز سروده ها و نوشته های خود را با نام پروردگار جهان آغاز کرده اند و بزرگی و بخشندگی وی را ستوده، سر نیاز بر آستان او ن چکیده کاملدر تارک ادب فارسی، شاعران و نویسندگان ایرانی و غیر ایرانی، با استناد به فرمایش پیامبر اکرم(ص) که فرمودند: هر کاری با نام خدا آغاز نشود ابتر است، از دیرباز سروده ها و نوشته های خود را با نام پروردگار جهان آغاز کرده اند و بزرگی و بخشندگی وی را ستوده، سر نیاز بر آستان او نهاده اند. در ادب عربی نیز شاعران قدیم و جدید به صورت جسته و گریخته در اشعار خود به دعا و نیایش با پروردگار هستی پرداخته اند. نظامی گنجوی یکی از بزرگترین شاعران ادب فارسی در آغاز مثنوی های خود، ابیات زیادی را به حمد و مناجات با خدا اختصاص داده است. جمیل صدقی الزهاوی شاعر عراقی نیز در لابه لای دیوان خود به صورت پراکنده به ذکر و یاد خدا پرداخته، اما در بخش پایانی دیوان قصیده ای را تنها به نیایش و مناجات با خدا اختصاص داده است. هدف این پژوهش آن است تا با روش توصیفی- تحلیلی، با توجه به ارزش معنوی دعا و نیایش ها در ادبیات از نظر محتوا و کیفیت، به بررسی تطبیقی دعا و نیایش و محتوا و مضمون آن ها در اشعار نظامی گنجوی و جمیل صدقی الزهاوی بپردازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
23 - مقایسۀ ادبیات تاریخ بلعمی و ادبیات تاریخ ثعالبی
اشرف فرجزاده اصغر رضاپوریان امیرحسین همتیعنصر روایت یکی از مهمترین جنبههای ادبیات است که در چند دهة اخیر ذهن بسیاری از پژوهشگران حوزة نقد ادبی را به خود مشغول داشته است. اما در تاریخ ادبیات ایران تاریخ نگاری و آثار تاریخی فی النفسه اثر ادبی محسوب میشده، چراکه منشیان و ارباب رسایل و کارمندان دیوان انشاء و علم چکیده کاملعنصر روایت یکی از مهمترین جنبههای ادبیات است که در چند دهة اخیر ذهن بسیاری از پژوهشگران حوزة نقد ادبی را به خود مشغول داشته است. اما در تاریخ ادبیات ایران تاریخ نگاری و آثار تاریخی فی النفسه اثر ادبی محسوب میشده، چراکه منشیان و ارباب رسایل و کارمندان دیوان انشاء و علما و ادیبان به کار نوشتن تاریخ مشغول بودهاند و یکی از مهمترین بنیانهای تاریخ نگاری برای آنان آشنایی به فن انشاء و دبیری و مهارت در فنون ادبی بوده است. از نیمههای قرن چهارم به بعد رفته رفته کتابهای بلاغت فارسی، مستقل از رسالات بلاغت عربی، به نگارش درمیآید و بنابراین رسالات تاریخی نیز مورد نقد ادبی قرار میگیرد.دو کتاب مهم تاریخ بلعمی مربوط به قرن چهارم که به دست بلعمی دبیر نگارش یافته و تاریخ ثعالبی که ظاهراً به قلم یک عالم علوم دین نوشته شده به لحاظ نوع روایت و سبک و سیاق به کارگیری مولفههای روایی نمونهایی روشن از تغییر یا چگونگی روند تغییردر کاربری صنایع بلاغی در این یک قرن است. نوشتة حاضر به تحلیل تفاوت روایت در این دو اثر از نظر ارکان روایت، همچون زاویة دید، میزان استفاده از گفتگو به عنوان عنصر پیش برندة پیرنگ و جان بخشی به خوانش روایت، و دیگر مولفه های روایت بر مبنای آرای ناقدان جدید در حوزة روایت می پردازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
24 - مطالعه تطبیقی هنجار گریزی معنایی در اشعار ژاله اصفهانی و غادة السّمّان
زینب خطیری سید فضلالله رضوی پور آرش مشفقیهنجار گریزی یکی از نظریههای ادبی و تأثیرگذارترین روشها در برجستهسازی ادبی میباشد که در عرصه شعر بازخورد زیادی دارد. نظریه فرمالیستها بر این باور است که انسان همواره با دو نوع زبان در ارتباط است. اولی زبان عادی که انتقالدهنده پیامهای روزمره است و زبان ادبی که در ق چکیده کاملهنجار گریزی یکی از نظریههای ادبی و تأثیرگذارترین روشها در برجستهسازی ادبی میباشد که در عرصه شعر بازخورد زیادی دارد. نظریه فرمالیستها بر این باور است که انسان همواره با دو نوع زبان در ارتباط است. اولی زبان عادی که انتقالدهنده پیامهای روزمره است و زبان ادبی که در قلمرو هنر و ادبیات استعمال میشود و ظرافت خاص خود را دارد. آشناییزدایی همواره لذتهای ادبی را برای مخاطب برقرار میسازد و قدرت حواس آدمی را بهبود میبخشد. پژوهش حاضر در نظر دارد با شیوهای توصیفی - تحلیلی و تکیه بر اشعار ژاله اصفهانی و غادة السّمّان به مقوله هنجار گریزی معنایی و گونههای مختلف آن بپردازد و به این سؤال پاسخ دهد که هنجار گریزی معنایی چیست و حوزههای بسترساز این هنجار در اشعار ژاله اصفهانی و غادة السّمّان علیرغم وجوه اشتراک و افتراق چگونه به کار رفته است؟ یافتههای پژوهش از راه جستجوی کتابخانهای نشان میدهد که ژاله اصفهانی و غادة السّمّان هر دو از صور خیال و آرایههای معنوی بهرهمند گردیدهاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
25 - بررسی ریشه های تاریخی امثال و حکم مردم کرمان
عیسی مرادی ابولقاسم امیر احمدی علی عشقی سردهیچکیدهامثال و حکم ملّتها، علاوه بر بیان نصـایح و انـدرزهای تربیتـی و اجتمـاعی، اغلـب مبیّن خلقیّات و خصلتهای درونی آنهـا نیـز هسـت کـه بـه صـورت معـانی مجـازی و استعاری و گاهی نیز صریح و روشن بیان مـی شـوند. ایـن گفتارهـای حکیمانـه، گـاهی آمیخته به خرافات، احساسات و ان چکیده کاملچکیدهامثال و حکم ملّتها، علاوه بر بیان نصـایح و انـدرزهای تربیتـی و اجتمـاعی، اغلـب مبیّن خلقیّات و خصلتهای درونی آنهـا نیـز هسـت کـه بـه صـورت معـانی مجـازی و استعاری و گاهی نیز صریح و روشن بیان مـی شـوند. ایـن گفتارهـای حکیمانـه، گـاهی آمیخته به خرافات، احساسات و اندیشـه هـای خـام و یـا اسـطوره ای و افسـانه ای ظـاهر می شوند که همگی نشانهء عمق و گسترهء نوع احساسات و باورهای علمی یـا غیرعلمـی و افسانه ای گذشتگان است. هدف این مقاله بررسی نقش امثال و حکم رایج شهر کرمان در اشاعه فرهنگی مردم این دیار و بررسی چگونگی تحولات آنها می-باشد. برای این منظور با رویکرد تحلیلی به بررسی امثال و حکم رایج در شهر کرمان پرداخته و ریشههای تاریخی این امثال و حکم را مورد بررسی قرار دادهایم. در پایان نیز به نتیجهگیری پیرامون تاثیری که این ریشههای تاریخی بر اشاعه فرهنگی داشتهاند پرداختهایم. واژههای کلیدی: امثال و حکم، مثل، ریشههای تاریخی، اشاعه فرهنگی، کرمان. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
26 - تحلیل گفتمان مکتوبات عتبة الکتبة با رویکرد کاربردگرا بر اساس نظریه فرکلاف
رضا حیدری نوری دلارام بغدادیاین مقاله تحلیلی است بر اساس نظریه نورمن فرکلاف در عتبة الکتبة با رویکرد کاربردگرا که به بررسی و تجزیه و تحلیل صورت های زبانی، اهداف و کارکردهای آنها میپردازد. مبنای نظری پژوهش در چارچوب الگوی سه سطحی(لایهای) توصیف، تفسیر و تبیین میباشد. در مکاتیب و ترسلات عتبة الکت چکیده کاملاین مقاله تحلیلی است بر اساس نظریه نورمن فرکلاف در عتبة الکتبة با رویکرد کاربردگرا که به بررسی و تجزیه و تحلیل صورت های زبانی، اهداف و کارکردهای آنها میپردازد. مبنای نظری پژوهش در چارچوب الگوی سه سطحی(لایهای) توصیف، تفسیر و تبیین میباشد. در مکاتیب و ترسلات عتبة الکتبة، به دلیل ارتباط نزدیک زبان و ساختارهای اجتماعی و تأثر متن از روابط اجتماعی، ابعاد گفتمانی بسیار برجسته است. در این متن علاوه بر تأثیر روابط قدرت، گزینشهای زبانی خاص که مختص سبک این دوره است، در فرآیند تولید معنا متمایز میشود. هدف از این پژوهش نشان دادن نوع و سبک گفتمان قرن بیستم و نشان دادن قدرت نویسنده(منتجب جوینی) در شکل گفتمان وی است همچنین نگاه متفاوت بر ترسلات و معرفی و تحلیل بنیادی عتبة الکتبة از دیگر اهداف این مقاله می باشد. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی صورت گرفته است و به شیوه تحلیل محتوای کیفی و استناد به متن مکتوبات و ذکر شواهد مثال بررسی میگردد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
27 - تجلّی اندیشهها و دلتنگیهای سیاسی در اشعار سیاوش کسرایی و بدر شاکر السیّاب
خیرالنسا محمدپورادبیات انتقادی و اعتراضی منعکس کننده جهت گیری ها و دغدغه های معترضان علیه حاکمیت هاست. این اندیشه ها که خودآگاه و یا ناخودآگاه در آثار شاعران مجال ظهور می یابد؛ زمینه مشترکی را در ادبیات ملل مختلف فراهم کرده است. اشعار سیاوش کسرایی و بدر شاکر السیّاب(شاعر عراقی) به دلیل چکیده کاملادبیات انتقادی و اعتراضی منعکس کننده جهت گیری ها و دغدغه های معترضان علیه حاکمیت هاست. این اندیشه ها که خودآگاه و یا ناخودآگاه در آثار شاعران مجال ظهور می یابد؛ زمینه مشترکی را در ادبیات ملل مختلف فراهم کرده است. اشعار سیاوش کسرایی و بدر شاکر السیّاب(شاعر عراقی) به دلیل مواجه شدن با ناکامیهای سیاسی مشابه از این جهت قابل بررسی است. یافته های پژوهش پیش رو حاکی از آن است که ناامیدی، دلتنگی و سرخوردگی سیاسی از بن مایه های اصلی اشعار هر دو شاعر است. هر دو با پناه بردن به حسرت و تنهایی، ابراز عشق به وطن، استفاده از اسطوره ها، گله از زمانه و مردم زمانه و ابراز انزجار از خائنان برای بیان دلتنگی های سیاسی خود بهره برده اند. هر دو به دنبال بهشت گمشده ای جهت رهایی از فضای سیاسی موجود هستند. احساس شکست، فریب خوردن، سرگشتگی و حتی پشیمانی در اشعار کسرایی بارزتر است. امید و ناامیدی در اشعار کسرایی پابهپای هم پیش میروند ولی در اشعار سیّاب با دو مرحله زندگی اش در ارتباطاند. تنهایی و مرگ اندیشی در اشعار هر دو شاعر وجود دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
28 - روایتگری سمبولیسم و جریان سیال ذهن در سمفونی مردگان و به سوی فانوس دریایی
کیان پیشکارحوزه بررسی ادبیات تطبیقی یکی از بزرگترین و گستردهترین زمینههای مطالعاتی در ادبیات جهان میباشد که میتواند روزنههای بسیاری را برای شناخت ملل، ادبیات، فرهنگها، سنتها و تفکرات به روی مشتاقان ادبیات بگشاید. در بین نویسندههای بزرگ ایران و انگلیس کمتر کسی است که اسم چکیده کاملحوزه بررسی ادبیات تطبیقی یکی از بزرگترین و گستردهترین زمینههای مطالعاتی در ادبیات جهان میباشد که میتواند روزنههای بسیاری را برای شناخت ملل، ادبیات، فرهنگها، سنتها و تفکرات به روی مشتاقان ادبیات بگشاید. در بین نویسندههای بزرگ ایران و انگلیس کمتر کسی است که اسم عباس معروفی و خانم ویرجینیا وولف را نشنیده باشد و با آثار ارزشمند آنها که بی تردید بر ادیبات کشورشان و جهان تأثیر گذاشتهاند آشنا نباشند. رمانهای سمفونی مردگان عباس معروفی(1336) و به سوی فانوس دریایی ویرجینیا وولف(1941-1882) آثار ارزشمند و بزرگ ادبیات فارسی و انگلیسی میباشند که دارای مشخصات و ویژگیهای منحصر به فرد خود میباشند که بررسی تطبیقی نحوه روایت آنها که بر اساس روایتگری مدرن، قالب و ساختار جریان سیال ذهن ارائه شده میتواند ضمن تسهیل درک ادبی آنها، ارائهکننده روزنهای جدید در بررسی و مطالعه عملی ادبیات تطبیقی مدرن و پست مدرن باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
29 - مطالعۀ تطبیقی طنزپردازی ابوالقاسم حالت و احمد مَطَر
محمّد امین احسانی اصطهباناتی عنایت اللّه شریف پور محمدرضا صرفیطنز، یکی از روش های مبارزات کلامی گویندگان است که به واسطه آن، ساختارهای اجتماعی و سیاسی، به چالش کشیده می شوند. روش های طنز پردازی، بسیار متنوع است و گویندگان بسته به مضمون کلام، شیوه های مورد نظر خود را، به کار می برند. در این پژوهش، اشعار ابوالقاسم حالت، شاعر ایرانی چکیده کاملطنز، یکی از روش های مبارزات کلامی گویندگان است که به واسطه آن، ساختارهای اجتماعی و سیاسی، به چالش کشیده می شوند. روش های طنز پردازی، بسیار متنوع است و گویندگان بسته به مضمون کلام، شیوه های مورد نظر خود را، به کار می برند. در این پژوهش، اشعار ابوالقاسم حالت، شاعر ایرانی و احمد مطر، شاعر عراقی از نظر کاربرد شیوه های طنز، بررسی شد و به این نتیجه رسیدیم که تفاوت مضمون اشعار دو شاعر و اختلاف زمانی و مکانی، موجب شده است شیوه های طنز متفاوتی به کار رود. ابوالقاسم حالت، بیشتر به جنبه خنده آوری و سرگرمی و به چالش کشیدن رفتار های مردم توجّه داشته و در مواردی هم، وکلای مجلس را به سخره گرفته؛ از این رو، بیشتر از طریق کاربرد واژگان کوچه بازاری و تکرار و آیرونی موقعیّت، ایجاد طنز نموده ولی احمد مطر، بیشتر به اوضاع سیاسی پرداخته و طنز وی، جدّی تر بوده، وی خنده و شوخی ندارد و از شیوه های کنایه و استعاره تهکّمیّه، بیشتر بهره برده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
30 - واکاوی تطبیقی جامعهشناسانة خشونت (زنانه و مردانه) و انواع آن در رمانهای پرندة من «فریبا وفی» و عذاب وجدان «آلبا دسسپدس»، (بر اساس نظریة سرمایه پییر بوردیو)
مهتاب حاجی محمدی ساره زیرک مهرداد نوابخشتحلیل جامعهشناختی انواع خشونت مقوله مهمی است که با استفاده از آرای تئوریپردازانی همچون بوردیو میتوان به آن پرداخت. این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی به واکاوی شخصیتهای زن رمانهای پرندة من از فریبا وفی و دفترچة ممنوع از آلبا دسسپدس میپردازد. و با بررسی تطبیقی میزانِ چکیده کاملتحلیل جامعهشناختی انواع خشونت مقوله مهمی است که با استفاده از آرای تئوریپردازانی همچون بوردیو میتوان به آن پرداخت. این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی به واکاوی شخصیتهای زن رمانهای پرندة من از فریبا وفی و دفترچة ممنوع از آلبا دسسپدس میپردازد. و با بررسی تطبیقی میزانِ اثرگذاری انواع خشونت، در میدانهای اجتماعی، فرهنگی و کنشگریهای زنان و مردان بر یکدیگر، نشان میدهد که خشونت به (ویژه خشونت نمایان و کنشگرانة مردانه) و بازنمایی محدودیتهای زنان دو جامعه چگونه جلوة بیرونی مییابد و در کجاهای متن به صورت خشونت سیستمی، نمادین، پنهانی و رفتار کنشپذیرانه با همدستی عاملان در لایههای غایب جامعه، بر زنان تحمیل میشود. نتیجة پژوهش در قیاس بین کنشگران اجتماعی مرد و زن نشان میدهد که، زنان زخمخوردة انواع مختلف خشونت و کنترلهای اجتماعی هستند، در تولید و بازتولید سرمایهها در فضاهای اجتماعی و فرهنگی در فرودستی و کاستی نسبت به مردان قرار دارند. میزان خشونت وارده بر مردان نسبت به زنان و کودکان در درجة پایینتر و به شدت کمرنگتری قرار دارد. کنشگری مردان جامعه با توسل به سلطة مردانه و حاکمیت مردسالارانة جوامع در پنج نوع خشونت (نمادین، سیستمی، فیزیکی، جنسی و زبانی) نسبت به زنان و کودکان بیشتر است. خشونت سیستمی و خشونت نمادین، نسبت به خشونت فیزیکی و زبانی به طرزی پنهان بر زنان آسیب بیشتری وارد میکند، از طرفی همدستی و سلطهپذیری جوامع زنانه و کنشگران زن راه تسلط و سلطهگری مردان را بر زنان هموارتر میسازد. کلیدواژهها: جامعهشناسی، مقایسة تطبیقی، خشونت، بوردیو، زنان، مردان پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
31 - تحلیل تطبیقی سبکشناسی زبانی در رزم رستم با اشکبوس شاهنامه و رزم عمروعاص با علی (ع) علینامه
فرشاد اسکندری شرفی حسین صحراگرد حسن حیدریعلینامه نخستین حماسۀ دینی ادب فارسی، بازمانده از قرن پنجم هجری، است. سرایندۀ این منظومه، شاعری شیعی مذهب، متخلص به ربیع است که آن را در شرح مغازی امام علی (ع)، بهویژه جنگهای ایشان در جمل و صفین، و در مقابله با شاهنامه، سروده است. هدف پژوهش پیشرو که روشی توصیفی- تحلی چکیده کاملعلینامه نخستین حماسۀ دینی ادب فارسی، بازمانده از قرن پنجم هجری، است. سرایندۀ این منظومه، شاعری شیعی مذهب، متخلص به ربیع است که آن را در شرح مغازی امام علی (ع)، بهویژه جنگهای ایشان در جمل و صفین، و در مقابله با شاهنامه، سروده است. هدف پژوهش پیشرو که روشی توصیفی- تحلیلی دارد و با استفاده از منابع کتابخانهای صورت میگیرد، مشخص نمودن میزان تأثیرپذیری این حماسۀ دینی کمتر شناخته شده، از عناصر سبکی شاهنامه فردوسی، در سطح زبانی است. رویکرد پژوهش تطبیقی است؛ به همین منظور ابتدا دو داستانِ رزم رستم با اشکبوس و رزم عمروعاص با علی (ع) از شاهنامه فردوسی و علینامه ربیع انتخاب و از نظر مختصات آوایی، لغوی و نحوی بررسی و با هم مقایسه شده است تا ویژگیهای مشترک و متمایز سبکی آنها در سطح زبانی مشخص و تحلیل آماری گردد. یافتههای پژوهش نشان میدهد که علینامه اگر چه هفتاد سال پس از شاهنامه و در مقابله با آن سروده شده است؛ اما از نظر سبک زبانی تا حد فراوانی تحت تأثیر شاهنامه قرار گرفته است؛ بهگونهای که بسیاری از مختصات آوایی، لغوی و نحوی موجود در شاهنامه و سبک خراسانی در آن به کار رفته است. تأثیرپذیری فراوان علینامه از شاهنامه نشانگر این است که شاهنامه همواره بهعنوان اثری شاخص و صاحبسبک الهامبخش دیگر حماسهسرایان بوده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
32 - بررسی تطبیقی چگونگی استفاده از قواعد نحوی و دستوری با رویکرد فرمالیستی در اشعار اخوان ثالث و ادونیس
اعظم السادات هاشمیان شهری محمد شاه بدیع زاده رضا اشرف زادههر شاعری برای آفرینش شعر خود به ناگزیر از برخی اصول و قواعد دستوری عدول میکند و همواره سعیاش بر این است تا معنی را به صورتی شفاف بیان کند؛ چرا که در غیر این صورت، گامی در بیمقداری شعر و شاعر برداشته است. یکی از راههای شناخت شعر هر شاعری توجه به قواعد نحوی و دستوری ب چکیده کاملهر شاعری برای آفرینش شعر خود به ناگزیر از برخی اصول و قواعد دستوری عدول میکند و همواره سعیاش بر این است تا معنی را به صورتی شفاف بیان کند؛ چرا که در غیر این صورت، گامی در بیمقداری شعر و شاعر برداشته است. یکی از راههای شناخت شعر هر شاعری توجه به قواعد نحوی و دستوری بکار رفته در آن شعر است، بررسی چگونگی روابط بین اجزا و عنصرهای یک جمله آن هم با در نظر گرفتن قواعدی که در درون ساختمان یک جمله با زبانی خاص مورد توجه قرار میگیرد، ساختار نحوی و دستوری هر شعری را مشخص میکند.در این پژوهش تلاش شده است با روش تطبیقی و تحلیلی به بررسی چگونگی استفاده از قواعد نحوی و دستوری با رویکرد فرمالیستی در اشعار اخوان ثالث و ادونیس پرداخته شود؛ در این راستا جابجـایی عناصر جمله، حـذف، کابرد أفعال و .. در اشعار دو شاعر موردنظر بررسی شد. نتایج تحقیق نشان میدهد که ادونیس در مولفههای خروج از قواعد نحوی، جابهجایی عناصر جمله، تقدیم و تاخیر و حذف عناصر جمله در مقایسه با اخوان، پیشتازتر است و اخوان در زمینۀ کاربرد لغات و واژگان کهن فارسی و لغات آرکائیک توانسته است به هنجارگریزی نحوی بیشتری از ادونیس دست یابد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
33 - تکرار در مثنوی معنوی و حدیقه سنایی
فرشته یارمحمدی رضا حیدری نوری ملک محمد فرخزادیکی از انواع موسیقی شعر، موسیقی درونی است که بیشتر به صورت تکرار آوایی دیده میشود. این نوع موسیقی در کنار قافیه و ردیف علاوه بر این که به هماهنگی آوایی بیت کمک میکند، از نظر معنایی نیز دارای اهمیت است. گویندگان به دلایل مختلفی نظیر تأکید بر یک موضوع، نشان دادن اهمیت آ چکیده کاملیکی از انواع موسیقی شعر، موسیقی درونی است که بیشتر به صورت تکرار آوایی دیده میشود. این نوع موسیقی در کنار قافیه و ردیف علاوه بر این که به هماهنگی آوایی بیت کمک میکند، از نظر معنایی نیز دارای اهمیت است. گویندگان به دلایل مختلفی نظیر تأکید بر یک موضوع، نشان دادن اهمیت آن و جلب نظر مخاطب، به تکرار میگرایند. تکرار دارای انواعی است که با نامهای مختلف در آرایههای لفظی مطرح میشود: واجآرایی، جناس، تکرار هجا، تکرار کلمه، شبکه معنایی، ردالصدر علیالعجز، ردالعجر علیالصدر و ... در این پژوهش با هدف شناخت ویژگیهای آوایی مثنوی مولوی و حدیقه سنایی، به روش توصیفی-تحلیلی این دو اثر را از نظر نحوه تکرارها، مورد بررسی قرار داده و به این نتیجه رسیدهایم که تکرار کلمه یکی از عناصر مهم در این دو اثر به شمار میرود. تکرار کلمه در مثنوی هدفمندانهتر بوده و به انسجام معنایی و روابط طولی ابیات کمک کرده است. انواع دیگر تکرار از جمله: تکرار در آغاز ابیات متوالی، تکرار از ابتدای مصراعها، واجآرایی، شبکه معنایی، تکرار هجا، تکرار مصوت نیز در مثنوی مولوی و حدیقه سنایی دیده میشود اما در هر دو اثر به شیوهای هنرمندانه بدون گرایش به تکلف ایجاد شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
34 - بررسی تطبیقی رمانهای «شیکاگو» از علاء الأسوانی و «همسایهها» از احمد محمود
ماندانا منگلیرمان شیکاگو(2007م) یکی از قدرتمندترین و مخاطبپذیرترین رمانهای معاصر جهان در حوزه فرهنگ و ادب است. علاء اسوانی(متولد 1957م) نویسنده نامدار مصری، در رمان شیکاگو به تعارضهای زندگی مصری-آمریکایی میپردازد. تعارضهایی که حاصل رفتارهای یک جوان مصری در آمریکا است. احمد محمو چکیده کاملرمان شیکاگو(2007م) یکی از قدرتمندترین و مخاطبپذیرترین رمانهای معاصر جهان در حوزه فرهنگ و ادب است. علاء اسوانی(متولد 1957م) نویسنده نامدار مصری، در رمان شیکاگو به تعارضهای زندگی مصری-آمریکایی میپردازد. تعارضهایی که حاصل رفتارهای یک جوان مصری در آمریکا است. احمد محمود(1310- 1381ش) از نویسندگان مکتب جنوب، در ایران است و رمان همسایهها متناسب با دوره کودتای سال 1328 یعنی نیمه اول قرن 20 به نگارش در آمده است و به خواننده از لحاظ بسیاری از مسائل یکنواخت در نوع مشکلات و جو حاکم بر کشورها و مردم استعمارزده جهان سوم پرداخته و آنها را به تصویر میکشد. سمبلیسم در هر دو اثر وجود دارد. زمان و مکان و تعدد شخصیتها و طرح و پیرنگ و عناصر داستانی در هر دو بسیار قوی است. اسوانی از طریق جامعه روشنفکر به ظلم و تبعیض نگاه کرده و رسوخ بیکفایتیهای هیأت حاکمه را در این بخش ازجامعه و حتی در خارج از مرزها میبیند. ولی احمد محمود نگاهی انتفادی به شرائط حاکم بر مردم دارد و این موضوع را با مضمون فقر و فلاکت دنبال کرده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
35 - مقایسه تطبیقی اسطوره و عرفان در هفت شهر عشق عطار با غزلیات بیدل دهلوی
معصومه پازوکی خدابخش اسداللهی علیرضا نیکویی توفیق هاشم پور سبحانیاز نخستین ادوار رشد تدریجی و بلوغ فکری بشر، انسان همواره در جستوجوی مبانی و منابع بعضی از علوم در حوزههای گوناگون، به ویژه در حوزه علوم انسانی بوده است. در همین فرایند چه بسا در اندیشه کشف رمز و رازهای مرتبط با همگرایی این علوم نیز بوده باشد. بی گمان خاستگاه اغلب علوم چکیده کاملاز نخستین ادوار رشد تدریجی و بلوغ فکری بشر، انسان همواره در جستوجوی مبانی و منابع بعضی از علوم در حوزههای گوناگون، به ویژه در حوزه علوم انسانی بوده است. در همین فرایند چه بسا در اندیشه کشف رمز و رازهای مرتبط با همگرایی این علوم نیز بوده باشد. بی گمان خاستگاه اغلب علوم انسانی از وجوه مشترک برخوردارند، ولیکن در ادامه به جهت گسترش دامنه آنها، اینگونه به نظر میرسد که سرچشمههای تکوین و شکل گیری آنها باید متفاوت باشد. مقولههایی مانند اسطوره و عرفان اگرچه دارای رویکردی به ظاهر متفاوت میباشند اما هر دو از مظاهر بارز و برجسته هویت ایرانی هستند که در مواضع متعدد به ویژه در بعد نمادین بودن زبان، تأویل پذیری، روایتگری، رویکرد هنری، قرابت با متون دینی از همگرایی و همسویی برخوردارند و این اشتراک و همگرایی بیشتر در حوزه شعر و ادب خود را نمایان میسازد. لذا شعرای بسیاری از جمله حافظ از این نکته غافل نبودهاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
36 - مضامین و اصطلاحات عرفانی در شعر شاعران دوره بازگشت با تکیهبر چهار شاعر دوره قاجار و مشروطه: فروغی بسطامی، قاآنی، صفای اصفهانی، ادیب نیشابوری
شهریار شادی گو فرزانه شریفیمضامین شعر، دگرگونیهای مختلفی را تجربه کرده و آنچه به نحوی کامل دور نشده، مضامین عرفانی است. ازآنجاکه دوره بازگشت ادبی یکی از دورههای مهم در ادوار شعر و حلقه اتصال ادب کلاسیک با دوره معاصر است، توجه ویژه به بازتاب مضامین مختلف شعری آن مهم بوده. تعیین رویکردها و نگرش ش چکیده کاملمضامین شعر، دگرگونیهای مختلفی را تجربه کرده و آنچه به نحوی کامل دور نشده، مضامین عرفانی است. ازآنجاکه دوره بازگشت ادبی یکی از دورههای مهم در ادوار شعر و حلقه اتصال ادب کلاسیک با دوره معاصر است، توجه ویژه به بازتاب مضامین مختلف شعری آن مهم بوده. تعیین رویکردها و نگرش شاعران برتر دوره قاجارـ مشروطه در حیطه مضامین عرفانی به روش توصیفی - تحلیلی هدف این پژوهش است. شاعران منتخب این تحقیق تحت نفوذ سبکهای کهن و نیز شاعران برتر دورههای مختلف بودهاند و تقلید هرچند استادانه هم انجام شود، بازهم ارزش اثر اصلی را ندارد. تقلید از سکون و ایستایی شخص و جامعه مقلد روایت دارد اما مضامین عرفانی، به نحوی کامل از شعر این شاعران دور نشده و آنان سبک شخصی خود را نیز به حیطه اشعارشان وارد کرده اند. هرچند این مضامین در خدمت زیبایی و پر مفهوم شدن شعر استفاده شده اما به گونه ای جداگانه شعر سبک عارفانه محسوب نمیشوند. این شاعران به تعالیم هر دو مکتب خراسانی و بغدادی واقف بودهاند. توجه به همراهی همیشگی شور، محبت و عشق در مراحل عرفانی است و عرفان عملی بر عرفان نظری ارجحیت مییابد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
37 - تحلیل همسانی گفتارمتن های آوینی با یونگ و مولانا در تعالیم عرفانی
سیده زهرا حسینی نیا صابر امامی امیراسماعیل آذرهر متن بهعنوان یک ساختار، پدیدهای خودبسنده نیست، بلکه در مناسبت با متون قبل و بعد از خود، شبکهای درهمتنیده از دلالتها، مشابهتها وافتراقهای معناییوزبانی را تشکیل میدهد. ازاین منظرمعنا، امری تطبیقی و در تعامل با متون قبلوبعد از خود است. ادبیات دفاع مقدس بهعن چکیده کاملهر متن بهعنوان یک ساختار، پدیدهای خودبسنده نیست، بلکه در مناسبت با متون قبل و بعد از خود، شبکهای درهمتنیده از دلالتها، مشابهتها وافتراقهای معناییوزبانی را تشکیل میدهد. ازاین منظرمعنا، امری تطبیقی و در تعامل با متون قبلوبعد از خود است. ادبیات دفاع مقدس بهعنوان نحلهای از ادبیات معاصر، برخی از معانی خود را از خلال روابط تعاملی با متون قبل از خود بهویژه متون عرفانی کسب کرده است و از منظری تطبیقی با ادبیات عرفانی تا حدودی در راستای یک گفتمان معناساز مشترک قرار دارد. در این مقاله کوشیدهایم تا با روشِِتحلیلی توصیفی با رویکردی تطبیقی، خاستگاههای عرفانی و میزان همسانی گفتارمتنهای آوینی را با آثار مولانا وکارل گوستاو یونگ، واکاوی کنیم. نتایج این تحقیق همسویی و همرنگی سخنان آوینی را با مفاهیمی همچون؛ تجلی، نور، ظلمت و لقاءالله که از واژهها و مفاهیم پربسامد ابیات مولانا و عرفان است و با بیان تازه در پیشنهاد و فرایند فردیت یونگ بهکار گرفته شدهاند آشکار میکند پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
38 - سیاق محاورهای – گفتاری مقالات شمس و نامآواهای زبان
سید اسماعیل فرجی اصطلخ پشتی رضا حیدری نوری ملک محمد فرخزادتکنیکهای زبانی که در مقالات شمس مورد توجّه قرار گرفته است، بهنحو شایستهای در بیان مفاهیم عارفانه به مخاطب کمک مینماید. مقالات بهعنوان تنها اثر باقی مانده از شمس اهمّیت ویژهای در تاریخ ادبیات دارد؛ امّا کمتر مورد توجّه قرار گرفته است. مهمترین علّت این امر را شاید چکیده کاملتکنیکهای زبانی که در مقالات شمس مورد توجّه قرار گرفته است، بهنحو شایستهای در بیان مفاهیم عارفانه به مخاطب کمک مینماید. مقالات بهعنوان تنها اثر باقی مانده از شمس اهمّیت ویژهای در تاریخ ادبیات دارد؛ امّا کمتر مورد توجّه قرار گرفته است. مهمترین علّت این امر را شاید بتوان در ژانر گفتمانی خاص این کتاب دانست. آنچه در مقالات در نگاه نخست جلب توجّه میکند، سبک خاص نوشتاری آن است که بهصورت یادداشتهای گفتاری نوشته شدهاند، گویی یادداشتهای شخصیای است که هیچگاه حالت گفتاری خود را از دست نداده و در واقع به نوشته تبدیل نشده است. شفاهی بودن گفتمان مقالات در جایجای این کتاب به وضوح قابل مشاهده است و همین امر سبب ویژگیهای زبانی خاصّی در این کتاب شده است. زبان بهکار رفته در مقالات شمس، زبانی خاص و تا حدی متفاوت از زبان متون دورۀ پیش از خود و البته دورههای بعدی است. مقالات شمس برای خود سبک و سیاقی ویژه دارد از جمله استفاده از نامآوا که میتوان با تحلیل و بررسی، ویژگیهای زبانی آن را بهتر نشان داد. نامآواها (onomatopoein)یکی از خصوصیات زبان گفتار است که میتواند بهسهولت موقعیتهای طبیعی را بهشکلی واقعی در زبان بازنمایی کند. پژوهش حاضر که بهشیوۀ توصیفی- تحلیلی و روش کتابخانهای با هدف معرفی نوعی از نوشتار در مقالات شمس نگاشته شده است، نشان میدهد که شمس از ویژگیهای آوایی زبان در این اثر در جهت تبیین اغراض محاورهای گوینده بهخوبی استفاده کرده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
39 - تأثیر سبک خاقانی بر حافظ در تبیین اصطلاح- مفهوم پیر مغان
طاهره باباخانی علی حیدری مسعود سپه وندیپیر مغان اصطلاح - مفهومی است که همچون خرابات و کوی مغان از آیین مهری و دین زردتشت در زادبوم ایرانیان به یادگار مانده و بعد از انقلاب دینی در دواوین بعضی از شاعران برای افشای موضوعات ریایی به شکلی مقدس و برجسته جلوه نموده است که در این میان خاقانی را میتوان پیشقراول اس چکیده کاملپیر مغان اصطلاح - مفهومی است که همچون خرابات و کوی مغان از آیین مهری و دین زردتشت در زادبوم ایرانیان به یادگار مانده و بعد از انقلاب دینی در دواوین بعضی از شاعران برای افشای موضوعات ریایی به شکلی مقدس و برجسته جلوه نموده است که در این میان خاقانی را میتوان پیشقراول استفاده از آن دانست و حافظ با وامگیری از خاقانی و تقدسبخشی و جانمایی آن در کنار مفهوم غامض و وزین رند ، این اصطلاح – مفهوم را به گفتمان و ژانری دوپیر مغان اصطلاح- مفهومی است که همچون خرابات و کوی مغان از آیین مهری و دین زردتشت در زادبوم ایرانیان به یادگار مانده و بعد از انقلاب دینی در دواوین بعضی از شاعران برای افشای موضوعات ریایی به شکلی مقدس و برجسته جلوه نموده است که در این میان خاقانی را میتوان پیشقراول استفاده از آن دانست. خاقانی (۵۹۵-۵۲۰ق) یکی از مهمترین شاعرانی است که بعد از سنایی(۵۴۵-۴۷۳ق) و عطار (۶۱۸-۵۴۰ق) و قبل از مولوی(۶۷۲-۶۰۴ق) و حافظ به سرودن اشعار مغانهای اهتمام ورزیده است و در لفظ، معنا و ایجاد ساختار بیرونی و درونیِ شعر مغانهای بر حافظ (۷۹۲-۷۲۷ق) تأثیرِ مستقیم گذاشته است. حافظ نیز با وامگیری از خاقانی و تقدسبخشی و جانمایی آن در کنار مفهوم غامض و وزین رند، این اصطلاح- مفهوم را به گفتمان و ژانری دو وجهی تبدیل کرده است که بعد از عبور از صافیِ ذهن و زبان او از جهاتی شبیه و از جهاتی متفاوت از پیر مغانی است که خاقانی پیشتر با آن روشنگری کرده بود.تبدیل کرده است که از جهاتی شبیه و از جهاتی متفاوت از پیر مغانی است که خاقانی پیشتر با آن روشنگری کرده بود؛ زیرا جنبۀ هنری و رازآلودی و ایهامی پیرِ حافظ که صورت پیر را انتزاعی کرده، آنی نیست که خاقانی بیپرده و حقیقی با آن افشاگری و ستیهندگی نموده است. پس هر دو در راستای زمان به پیر مغان توجه داشتهاند؛ با این تفاوت که پیر خاقانی حقیقی و شفاف است؛ امّا پیر حافظ انتزاعی و رندانه. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
40 - بررسی جایگاه زنان در اشعار معجز شبستری و سید اشرفالدین گیلانی
زیبا اسماعیلیانقلاب مشروطه، مسائل زنان را به عنوان یکی از محوریترین موضوعات اجتماعی مورد توجه قرار داد. شاعران ترکزبان در کنار شاعران فارسیگو به انتشار مشکلات اجتماعی مربوط به زنان پرداختند. شاعرانی چون معجز شبستری و سیداشرفالدین گیلانی در این زمرهاند. این پژوهش به بررسی وجوه چکیده کاملانقلاب مشروطه، مسائل زنان را به عنوان یکی از محوریترین موضوعات اجتماعی مورد توجه قرار داد. شاعران ترکزبان در کنار شاعران فارسیگو به انتشار مشکلات اجتماعی مربوط به زنان پرداختند. شاعرانی چون معجز شبستری و سیداشرفالدین گیلانی در این زمرهاند. این پژوهش به بررسی وجوه اشتراک و افتراق خطوط فکری این دو شاعر در مسائل مربوط به زنان با تکیه بر روش تطبیقی- توصیفی پرداخته است تا مسائل بازتاب یافته در شعر دو شاعر و موضعگیری اجتماعی آنها در موضوع زنان را تحلیل و ارزیابی کند. آموزش زنان، تأسیس مدارس برای دختران، مبارزه با مذهبیون مخالف آموزش، مقایسه زنان ایران با زنان کشورهای دیگر، مبارزه با خرافات و ایجاد آگاهی برای زنان، آزادی زنان با رعایت حجاب، مشاغل زنان و ازدواج ایشان از محوریترین مضامین مشترک در شعر هر دو شاعر است. هر دو شاعر بر آموزش زنان تأکید دارند و به مذهبیون مخالف آموزش دختران اعتراض میکنند. معجز بر شاغل بودن زنان تأکید دارد اما سیداشرفالدین موضع خود در مورد شغل زنان را آشکار بیان نمیکند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
41 - نقد اجتماعی «همسایهها» و مقایسه آن با نظریه لوکاچ
الهه پلوئی منیره احمد سلطانی محمد همایون سپهردوره حکومت محمدرضا پهلوی میزان فروش نفت به کشورهای دیگر افزایش پیدا میکند و شرایط مالی کشور به نسبت قبل بهتر میشود و به تبع آن خرید کاغذ، نشر کتاب و... افزایش مییابد. از سویی سختگیری و سانسور به نسبت دوره رضاشاه کمتر است. از این رو در دوره حکومت پهلوی دوم داستان نوی چکیده کاملدوره حکومت محمدرضا پهلوی میزان فروش نفت به کشورهای دیگر افزایش پیدا میکند و شرایط مالی کشور به نسبت قبل بهتر میشود و به تبع آن خرید کاغذ، نشر کتاب و... افزایش مییابد. از سویی سختگیری و سانسور به نسبت دوره رضاشاه کمتر است. از این رو در دوره حکومت پهلوی دوم داستان نویسی رواج بیشتری دارد و نویسندگان متأثر از شرایط جامعه دست به خلق داستانهایی میزنند که شرایط جامعه و حوادث تاریخی آن دوره را بیان میکند. یکی از این داستانها، همسایهها است که اوضاع جنوب ایران در زمان ملی شدن نفت را بیان میکند. در این کتاب، شرایط سیاسی و اجتماعی حاکم بر آن دوره، زندگی مردم و افکار و اندیشه و آرزوها و مشکلات آنها، فقر مالی و فرهنگی و حتی لایههای پنهان زندگی و فکر انسانها بیان میشود و به صورت غیر مستقیم به نقش حزب توده در ایجاد این نهضت سیاسی اشاره شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
42 - جُستاری در دیدگاههای رادویانی و ارتباط ترجمان البلاغه با محاسن الکلام
رضا قاسمی امیرحسین همتی اصغر رضاپوریانملتهای اهل ادب در پی ارتباطات فکری و فرهنگی ناگزیر از تأثیر و تأثرند. یکی از جلوههای تأثیرپذیری در گستره فرهنگ اسلامی، بیگمان در حوزه بلاغت نمایان است. نظریه بینامتنیت درباره روابط و تأثیر و تأثرات متون از یکدیگر بحث میکند؛ بر اساس این نظریه، هیچ متنی متکی به خود نب چکیده کاململتهای اهل ادب در پی ارتباطات فکری و فرهنگی ناگزیر از تأثیر و تأثرند. یکی از جلوههای تأثیرپذیری در گستره فرهنگ اسلامی، بیگمان در حوزه بلاغت نمایان است. نظریه بینامتنیت درباره روابط و تأثیر و تأثرات متون از یکدیگر بحث میکند؛ بر اساس این نظریه، هیچ متنی متکی به خود نبوده و به نحوی با متون پیش از خود ارتباط دارد. کتاب ترجمان البلاغه یکی از آثار برجسته بلاغت زبان فارسی است که طبق شواهد موجود، به عنوان اولین اثر بلاغی مطرح شده و تا به امروز باقی مانده است. این اثر ارزشمند جایگاه ویژهای در بلاغت فارسی دارد و اغلب کتب بلاغی نیز متأثر از این کتاب شدهاند. هرچند مؤلف در نگارش ترجمان البلاغه، صاحبنظر و نوآور است، اما این کتاب از حیث نامگذاری و غالب تعاریف ترجمهای از کتاب محاسن الکلام است. روش پژوهش رادویانی در کتاب خود، دقیقتر از منبع اصلیاش بوده و فهرستی از آرایهها را در ابتدای کتاب ارائه داده است. تعداد آرایههای آن بیش از تعداد آنها در محاسن الکلام است. رادویانی در ترجمه کتاب سعی کرده است روح زبان فارسی را در آن بدمد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
43 - بررسی تطبیقی سیمای زن در اشعار نظامی و سعدی
خدیجه مرتضایی احمد حسنی رنجبراین مقاله به بررسی و مقایسه سیمای زن در اشعار دو شاعر بزرگ، نظامی و سعدی، از دیدگاه نقد سیمای زن میپردازد. این دیدگاهها در مورد مدح و ذمها درباره زن جایگاه بارزی پیدا میکند. در جستار حاضر تلاش بر آن است تا با بررسی صفات زن در اشعار این دو شاعر به سیمای حقیقی زن در آ چکیده کاملاین مقاله به بررسی و مقایسه سیمای زن در اشعار دو شاعر بزرگ، نظامی و سعدی، از دیدگاه نقد سیمای زن میپردازد. این دیدگاهها در مورد مدح و ذمها درباره زن جایگاه بارزی پیدا میکند. در جستار حاضر تلاش بر آن است تا با بررسی صفات زن در اشعار این دو شاعر به سیمای حقیقی زن در آن دوران پی ببریم و با اشاره به پارهای از اشعار به دیدگاه حقیقی آنها درباره زن عینیت بخشیم و نشان دهیم که در بسیاری از اوقات تنها تأثیر اوضاع اجتماعی نیست که موجب نگاه مردسالاری در نویسنده یا شاعر میشود، بلکه خصلتهای فردی، خانوادگی، محیط و باورهای سنتی بسیار مؤثر است. در این مقاله ابتدا نکات مثبت سپس جنبههای منفی زنان مورد بررسی قرار گرفته است. در نقد شخصیت زنان در آثار نظامی و سعدی میتوان گفت که شخصیتهای اصلی زنان شامل مهین بانو، شیرین، مریم، شکر، نوشابه بردعی و ماریه قبطی میباشند و در آثار سعدی از زن خاصی نام برده نشده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
44 - بررسی تطبیقی مضامین مشترک در اشعار حسّان العرب و حسّان العجم
مریم محمدزادهبا توجه به اینکه در مقوله ادبیات تطبیقی با نگاهی به آثار و منظومههای ادبی و هنری کشورهای مختلف میتوان شاهد اشتراکاتی در این آثار بود، نوشتار حاضر با هدف بازخوانی اهم مضامین و درونمایههای مشترک اشعار حسّان بن ثابت و خاقانی، به شیوه توصیفی- تحلیلی این وجوه را مورد واکا چکیده کاملبا توجه به اینکه در مقوله ادبیات تطبیقی با نگاهی به آثار و منظومههای ادبی و هنری کشورهای مختلف میتوان شاهد اشتراکاتی در این آثار بود، نوشتار حاضر با هدف بازخوانی اهم مضامین و درونمایههای مشترک اشعار حسّان بن ثابت و خاقانی، به شیوه توصیفی- تحلیلی این وجوه را مورد واکاوی قرار داده و به این نتیجه رسیده است که در زمینه مدحیّات، خاقانی بر خلاف حسّان در ستایش سلاطین از اغراقهای شاعرانه بهره گرفته؛ ولی در مدایح نبوی و منقبت خلفای راشدین، هر دو شاعر به بیان احوال و اوصاف واقعی پرداخته و از مبالغه گویی پرهیز کرده اند. حسّان در هجویات خود فقط به هجو اشخاص و قبایل خاص پرداخته؛ لیکن خاقانی علاوه بر هجو اشخاص، به هجو تیپهای شخصیتی پرداخته است. اشعار فخرآمیز خاقانی بیشتر محدود به خود اوست؛ لیکن اشعار فخرآمیز حسّان بیشتر دربرگیرنده مباهات به خاندان و قبیلهاش میباشد. خمریّات خاقانی قبل از تحول روحی او و خمریّات حسّان در دوره جاهلی سروده شده است و هر دو در دوره دوم زندگی خود از شراب و وصف مجالس بادهنوشی اجتناب ورزیدهاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
45 - منازعات گفتمانی در غزلیات حافظ مبتنی بر نظریه گفتمان لاکلا و موف
میترا داودی محمد جواد حجازی سیدعلیاصغر سلطانیمناقشات بر سر دینداری یا دینگریزی حافظ از دیرباز ادامه داشته است. مسأله در این مقاله این است که نظم گفتمانی موجود در دیوان غزلیات حافظ شناسایی گردد، و مشخص شود که در این نظم گفتمانی کدام گفتمانها خودی و برجستهسازی شدهاند و کدام گفتمانها غیر خودی و به حاشیه رانده چکیده کاملمناقشات بر سر دینداری یا دینگریزی حافظ از دیرباز ادامه داشته است. مسأله در این مقاله این است که نظم گفتمانی موجود در دیوان غزلیات حافظ شناسایی گردد، و مشخص شود که در این نظم گفتمانی کدام گفتمانها خودی و برجستهسازی شدهاند و کدام گفتمانها غیر خودی و به حاشیه رانده شدهاند. بدین صورت میتوان با روشی داده بنیاد و عینی از رویکرد حافظ نسبت به دین درک بهتری به دست آورد. مبنای نظری در پژوهش، نظریه گفتمان لاکلا و موف است و روش پژوهش مبتنی بر مدل نشانهشناسی گفتمانی سلطانی(۱۳۹۳) است. بر این اساس مشخص گردید که نظم گفتمانی موجود در دیوان حافظ شامل گفتمانهای حکومتی، دینی، تصوف و طریقت رندی حافظ است. گفتمان رندی، گفتمان برجستهسازی شده و خودی و سه گفتمان دینمحور دیگر گفتمانهای حاشیهرانی شده و غیر خودی هستند. همراستایی گفتمان رندی حافظ با انس و عشق او به قرآن گویای عدم تقابل این گفتمان با ارزشهای حقیقی دینی است. دال مرکزی در گفتمان رندی دال ریاستیزی است که در تقابل و تنازع و با ریاکاری در گفتمانهای دینمحور است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
46 - بررسی معانی قصر در لایههای پنهان سخن حافظ شیرازی و سنایی غزنوی
رقیه شفیع زاده سعید فرزانه فرد حسین نوینشعر زیبایی هایی دارد که شناخت آنها با چند مبحث سر و کار دارد. کاوش در بیرونیترین لایه شعر، مربوط به الفاظ بیت است که مربوط به علم بدیع میشود. پس از این لایه، علم بیان است؛ اما آن زیبایی پنهانی که برای یافتن آن، دقّت و تمرکز کافی نیاز است، زیبایی مربوط به بلاغت و دان چکیده کاملشعر زیبایی هایی دارد که شناخت آنها با چند مبحث سر و کار دارد. کاوش در بیرونیترین لایه شعر، مربوط به الفاظ بیت است که مربوط به علم بدیع میشود. پس از این لایه، علم بیان است؛ اما آن زیبایی پنهانی که برای یافتن آن، دقّت و تمرکز کافی نیاز است، زیبایی مربوط به بلاغت و دانش معانی است و در آفرینش هنری و زیبایی شعر نقش مؤثّری دارد. یکی از مهم ترین وظایف بلاغت به ویژه علم معانی، آن است که یاری گر انسان در انتقال درست تفکّر و احساس درونی خود می باشد. حافظ از شاعران توانای قرن هشتم است که از زبانی توانا برخوردار است و در بکارگیری شگردهای معانی شاعری قدرتمند و ماهر است. در این مقاله که به روش کتابخانهای نوشته شده است، به بررسی معانی قصر در غزلیات حافظ شیرازی و سنایی غزنوی پرداخته شده است، نتایج تحقیق نشان میدهد که هنرمندی حافظ در کاربرد این قسم از معانی، گاهی به زیرساخت جملات نفوذ کرده است؛ طوری که در روساخت جملات نمی توان به راحتی آن را دریافت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
47 - بررسی تطبیقی درونمایه ستمستیزی در اشعار پروین اعتصامی و احمد عبدالمعطی حجازی
مهدی شاهرخ علی بابایی دمطسوج سید سلیمان سادات اشکورپروین اعتصامی یکی از شاعران پرآوازه شعر معاصر فارسی است که مخالفت با ستم و ستمگران و همدردی با محرومان و ستمدیدگان از درونمایههای مهم شعر اوست. احمد عبدالمعطی حجازی نیز یکی از پیشگامان شعر معاصر عربی و از شاعران متعهد مصری است که شعرهایش تصویری از درد و اندوه مردم جام چکیده کاملپروین اعتصامی یکی از شاعران پرآوازه شعر معاصر فارسی است که مخالفت با ستم و ستمگران و همدردی با محرومان و ستمدیدگان از درونمایههای مهم شعر اوست. احمد عبدالمعطی حجازی نیز یکی از پیشگامان شعر معاصر عربی و از شاعران متعهد مصری است که شعرهایش تصویری از درد و اندوه مردم جامعه خود از جمله مبارزه آنها با ظلم است. این پژوهش در تلاش است با تکیه بر شیوه توصیفی- تحلیلی، نمودهای مشترک درونمایۀ ظلمستیزی را میان این دو شاعر مورد پژوهش و واکاوی قرار دهد. نتایج این پژوهش نشان میدهد مواردی چون جستوجوی اتوپیای تهی از ظلم و بیداد، اعتراض به بیعدالتی در توزیع درآمدها و وضع مالیاتهای سنگین، و انتقاد از بیمهری در تعامل با یتیمان و کودکان بیسرپرست، از جمله نمودهای مشترک ستمستیزی در اشعار دو شاعر است. اما با این وجود، پروین برای بیان انتقادات خود از زبان تمثیل، فابل و بیانی کنایه وار بهره می گیرد، اما در شعر حجازی، خبری از تمثیل های دور از ذهن نیست و او جسورانه و با صراحت کامل به انتقاد از شرایط سیاسی و اجتماعی حاکم بر جامعه میپردازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
48 - بررسی محتوای سیاسی پنج سفرنامه عتبات عالیات در عصر انقلاب اسلامی
سعیده عباسی محمدرضا سنگری ابوالقاسم رادفرسفرنامهها از جمله منابع مهم علمی در شناخت شهرها و کشورها محسوب میشوند. با توجه به اینکه سفرنامهنویس با هدف گزارشی از سفر خود، آن را مینگارد، یکی از بهترین منابع کسب اطلاعات سیاسی هستند. سفرنامههای عتبات عالیات با توجه به انگیزه مذهبیای که اغلب مسلمانان جهان را به چکیده کاملسفرنامهها از جمله منابع مهم علمی در شناخت شهرها و کشورها محسوب میشوند. با توجه به اینکه سفرنامهنویس با هدف گزارشی از سفر خود، آن را مینگارد، یکی از بهترین منابع کسب اطلاعات سیاسی هستند. سفرنامههای عتبات عالیات با توجه به انگیزه مذهبیای که اغلب مسلمانان جهان را به آنها ترغیب مینماید، اطلاعات مفیدی را در اختیار خوانندگان قرار میدهد. موضوع این مقاله تحلیل سیاسی چند سفرنامه عتبات عالیات در عصر انقلاب اسلامی میباشد؛ چراکه پس از تغییر حکومت طاغوت به حکومت اسلامی در ایران، توجه به نگارش این دسته از سفرنامهها پررنگتر شده است که در نوع خود قابل توجه است. اهمیت این تحقیق آن است که نویسندگان مردمی سیاسی نیستند و هر آنچه را که در جهان اطراف خود میبینند، بیان میکنند. این سفرنامهها راهنمای شناختی در ادبیات انقلاب اسلامی هستند. این پژوهش به شیوه توصیفی- تحلیلی و به روش کتابخانهای انجام شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
49 - بررسی تطبیقی طنز سیاه در "دیوان شوخ" از ابوالقاسم حالت و "بدوی سرخ پوست" از محمد ماغوط
فاطمه گوشه نشین پروین تاجبخش زینب شرافتی گورابیادبیات هموارهیکی از ابزارهای مهم نقد در جوامع بوده است و ادیبان و نویسندگان آن را به صورت غیر مستقیم و نمادین به کار بردهاند. یکی از روشهایی که ادیبان برای بیان مشکلات اجتماعی و همدردی با مردم از آن بهره میجویند، طنز است. طنز سیاه خندهای است آمیخته به درد که از درو چکیده کاملادبیات هموارهیکی از ابزارهای مهم نقد در جوامع بوده است و ادیبان و نویسندگان آن را به صورت غیر مستقیم و نمادین به کار بردهاند. یکی از روشهایی که ادیبان برای بیان مشکلات اجتماعی و همدردی با مردم از آن بهره میجویند، طنز است. طنز سیاه خندهای است آمیخته به درد که از درون فرد عاصی برای مقابله با عقاید و رفتارهای سیاسی و اجتماعی رایج و نادرست برمیآید. اشعار ابوالقاسم حالت و محمد ماغوط سرشار از این نوع طنز است که آن را برای بیان مشکلاتی چون فقر، دخالت بیگانان و... استفاده کردهاند. اما ماغوط طنز سیاه را در مفهومی گستردهتر به کار برده و به موضوعاتی چون جنگ، زندان، و مسائل دنیای عرب نیز پرداخته است. این دو شاعر از تکنیکهایی چون تناقض، تحقیر، و کوچکنمایی استفاده کردهاند. اما در عین حال از عبارات و واژگانی استفاده نکردهاند که منافی اخلاق و فرهنگ باشد. شرایط متفاوت فردی و اجتماعی این دو شاعر باعث شده که لحن کلام حالت ملایم و گزندگی کلام ماغوط بیشتر باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
50 - بررسی جلوههای ادبیات تطبیقی در «در امواج سند» و «مقتل سلطان تاج الدین»
فرشته ناصریاشعاری که به روایت حوادث و شخصیتهای تاریخی یک ملت میپردازند از آن رو که دارای پیامدهای غرورآفرینی در فرهنگ آن ملت هستند، جایگاه برجستهای در متون ادبی دارند. در این میان شعر در امواج سند حمیدی شیرازی که دارای مؤلفههای تعلیمی، تاریخی و حماسی ایرانیان در مقابله با یورش چکیده کاملاشعاری که به روایت حوادث و شخصیتهای تاریخی یک ملت میپردازند از آن رو که دارای پیامدهای غرورآفرینی در فرهنگ آن ملت هستند، جایگاه برجستهای در متون ادبی دارند. در این میان شعر در امواج سند حمیدی شیرازی که دارای مؤلفههای تعلیمی، تاریخی و حماسی ایرانیان در مقابله با یورش مغولان است و از سویی شعر مشابهی در ادبیات عرب با عنوان مقتل سلطان تاج الدین محمد الفیتوری شاعر معاصر سودان که روایتگر نبرد قبائل مسالیت در سودان با استعمار فرانسه در سال 1910، که به نبرد دروتی معروف است، از این دسته است. در این پژوهش دو شعر مذکور بر اساس مکتب ادبیات تطبیقی آمریکایی بررسی و تطبیق داده شده است تا دریابیم این دو شاعر در بیان روابط و مناسبات اجتماعی اشعار خویش، از چه تمهیداتی بهره جستهاند و کلام آنها تا چه حد توانسته در ایجاد فضای مناسب شعری و شخصیت پردازی قهرمانان، با بهره گیری از نشانه ها و دلالتهای گوناگون، در بیان مبانی تعلیمی و شاخصههای آن، توفیق یابد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
51 - بررسی تطبیقی ادبیات خلاقیت و هرمنوتیک مدرن با تأکید بر آراء مارتین هایدگر
لیلا احمدزاده افضل السادات حسینی دهشیری محسن ایمانی نایینیبا گسترش رشته های تخصّصی در مراکز آکادمیک جهان، هرمنوتیک از محدوده تفسیر متون دینی خارج شد و به عرصه علوم مختلفی همچون تاریخ، هنر، اقتصاد، علوم سیاسی و روان شناسی و در پی آن تعلیم و تربیت قدم گذاشت. هدف اصلی این تحقیق بررسی تطبیقی ادبیات خلاقیت و هرمنوتیک مدرن با تأکید چکیده کاملبا گسترش رشته های تخصّصی در مراکز آکادمیک جهان، هرمنوتیک از محدوده تفسیر متون دینی خارج شد و به عرصه علوم مختلفی همچون تاریخ، هنر، اقتصاد، علوم سیاسی و روان شناسی و در پی آن تعلیم و تربیت قدم گذاشت. هدف اصلی این تحقیق بررسی تطبیقی ادبیات خلاقیت و هرمنوتیک مدرن با تأکید بر آرای مارتین هایدگر میباشد. این تحقیق از نوع تحلیلی میباشد. نزدیکی به مسأله مورد بحث، پرسشگری و تفکر، انتقادگری و کیفیت فهم در فراگیر نشان دهنده نسبت بین هرمنوتیک مدرن با یادگیری خلاق است. ایجاد علاقه به تعلیم و تربیت در فراگیر، تهیه برنامههای تربیتی ایجاد علایق علمی در فراگیر و ایجاد فهم متقابل بین مربی و متربی از اهدافی است که بر مبنای هرمنوتیک برای یادگیری خلاق میتوان طراحی کرد. در هرمنوتیک مدرن به یادگیری خلاقانه اهمیت داده میشود و فرایند آن به گونهای است که در ابتدا میبایست روی یک مسأله به توافق رسیده و مورد نقد و انتقاد قرار داد تا کیفیت فهم در فراگیر ایجاد شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
52 - مقایسة دو منظومة سعادتنامة استرآبادی و ساقینامة ظهوری از منظر معناشناسی اعداد
زینب نوروزعلی احمد خیالی خطیبی علی اصغر حلبیدنیای اعداد در اساسیترین وجه خود دنیایی بسیار شگفتانگیز است. عدد اولین و مشخصترین نماد علم بهشمار میرود، به جامة آمار درمیآید و به هر بحثی سندیت میبخشد. اَعمال چهارگانه را به خود میپذیرد و قلب کوچکترین ذرات نوترونی را نشان میدهد. ساختن بزرگترین بناهای جهان همیشه از چکیده کاملدنیای اعداد در اساسیترین وجه خود دنیایی بسیار شگفتانگیز است. عدد اولین و مشخصترین نماد علم بهشمار میرود، به جامة آمار درمیآید و به هر بحثی سندیت میبخشد. اَعمال چهارگانه را به خود میپذیرد و قلب کوچکترین ذرات نوترونی را نشان میدهد. ساختن بزرگترین بناهای جهان همیشه از یک عدد کوچک و یک محاسبة ساده شروع میشود و همین عدد است که بالا و پایین شده، جذر و کسر میگیرد و مسیر رسیدن موشکی تا سطح کرة ماه را مشخص میکند. ازطرفی همین عدد منطقی و منظم که پایة جهان فیزیکیست بهراحتی میتواند در دنیای اسطورهها بتازد، رنگ قصه بهخود بگیرد و مفاهیم گستردة کهنالگویی را در خود جای دهد. در مبحث کهنالگویی برای اعداد قدرت و نشانهای خاص قائل هستند که میتوان با آن بر زندگی بشر و کل کائنات تاثیر گذارْد. اعداد از پرکاربردترین انگارههای کهنالگویی هستند. در این مقاله بهبررسی و تطبیق اعداد در سعادتنامة نظامالدیناسترآبادی و ساقینامةظهوریترشیزی میپردازیم. بهنظر میرسد، استرآبادی و ترشیزی شناخت عمیق و دقیقی از کهنالگوی اعداد داشته و آنها را با استفاده از عنصرخیال در آثار خود بهکار بردهاند. نگاه هر دو در مفاهیم کاربردی اعداد بههم شبیه بوده و از آن در اشعار خود و بهویژه در ابیات مذهبی استفاده کردهاند. اعداد با معانی نمادین مشابه ولی با بسامد متفاوت در هر دو دیوان آمده است. این پژوهش به روش توصیفیتحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانهای و دیجیتالی انجام شدهاست. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
53 - بررسی جامعهشناختی اشعار صائب و فضولی در دوره صفوی
آیت شوکتی غلامعلی حضرتقلی زاده جلیل امیرپور داریانیمسائل اجتماعی هر دورهای در روند شکلگیری ادبیّات آن دوره تاثیر بسزایی دارد. از آنجا که شاعران هم-عصر، اتّفاقات و اوضاع اجتماعی مشترکی داشته و شرایط فکری و فرهنگی تقریبا یکسانی را تجربه میکنند؛ لذا طبیعی است که گرایشات و مضامین مشترک در آثار آنها دیده شود. در این رهگذر چکیده کاملمسائل اجتماعی هر دورهای در روند شکلگیری ادبیّات آن دوره تاثیر بسزایی دارد. از آنجا که شاعران هم-عصر، اتّفاقات و اوضاع اجتماعی مشترکی داشته و شرایط فکری و فرهنگی تقریبا یکسانی را تجربه میکنند؛ لذا طبیعی است که گرایشات و مضامین مشترک در آثار آنها دیده شود. در این رهگذر، شعر صائب و فضولی به عنوان دو شاعر دوره صفوی از جهت جامعهشناسی به روش توصیفی- تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته است تا به این سوال پاسخ دهد که هر کدام از این دو شاعر به چه مضامین اجتماعی توجه داشتند و چه دغدغههای اجتماعی را در شعر خود بازتاب دادهاند. نتایج حاصل نشان میدهد که اشعار هر دو شاعر از قابلیت چشمگیری برای مطالعات جامعهشناسی برخوردار است. بخش عمدهای از مباحث اجتماعی در اشعار هر دو شاعر مشترک بودند امّا بندرت به مضامینی برخورد شد که فقط در شعر یک شاعر نمود داشت از جمله: گرایش به مخدّرات، عید فطر و شکایت از فلک. موضوع غربت و قربت از وطن نیز از موضوعاتی بود که نگرش متفاوت دو شاعر را به همراه داشت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
54 - همگراییها و واگراییهای خوانش کربن و فردید از هایدگر
جلال سبحانی فرد عزیز جوانپور هروی رضا نصیری حامدمارتین هایدگر، فیلسوف تأثیرگذار سده بیستم در ایران از اقبال قابل توجهی برخوردار بوده است. از نخستین اندیشمندانی که در ایران به اندیشه هایدگر توجه نمود، سیداحمد فردید بوده است. همزمان هانری کربن یکی از متفکران مهم معاصر که شارح و مترجم آثاری از هایدگر هم بوده است، با اله چکیده کاملمارتین هایدگر، فیلسوف تأثیرگذار سده بیستم در ایران از اقبال قابل توجهی برخوردار بوده است. از نخستین اندیشمندانی که در ایران به اندیشه هایدگر توجه نمود، سیداحمد فردید بوده است. همزمان هانری کربن یکی از متفکران مهم معاصر که شارح و مترجم آثاری از هایدگر هم بوده است، با الهام از بینشهای هایدگر به بازخوانی میراث فلسفی و حکمی ایران باستان اقدام کرد. همسویی و همگامی و نیز تفاوتهای بین این دو در مورد تأثیرپذیری از اندیشه هایدگر، موضوع نوشتار حاضر است. توجه به نوع رویکرد این دو به میراث هایدگر و تلاش برای کاربست آن در مسائل اندیشه ایران نشاندهنده آن است که هم فردید و هم کربن از منظر متفکرانی صاحبنظر به بحث و گفتوگو با هایدگر وارد شدهاند و با آنکه سودای شرح هایدگر و استفاده از مبانی نظریه او را داشتهاند، اما موضع فکری خود را بسط و گسترش دادهاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
55 - کلان استعاره دانش: بررسی تطبیقی اشعار شیرکو بی کس و عباس یمینی شریف
صمد علی آقایی وحید غلامی صادق محمدی بلبلان آباد عادل دست گشادهاز جمله نوین ترین رویکردهای نقد آثار ادبی، رویکرد شناختی میباشد. کلان استعارهها که برای درک آثار ادبی مورد نیاز هستند، از ساز و کارهای استعارههای مفهومی در این نگرش بهره می برند. در این جستار با تکیه بر مفهوم شناختی استعاره، نگارندگان قصد دارد کلان استعاره دانش را در چکیده کاملاز جمله نوین ترین رویکردهای نقد آثار ادبی، رویکرد شناختی میباشد. کلان استعارهها که برای درک آثار ادبی مورد نیاز هستند، از ساز و کارهای استعارههای مفهومی در این نگرش بهره می برند. در این جستار با تکیه بر مفهوم شناختی استعاره، نگارندگان قصد دارد کلان استعاره دانش را در اشعار بی کس و یمینی شریف به صورت تطبیقی بررسی کند. دادههای پژوهش، شعر کتاب از مجموعه شعر اینک دختری سرزمین من است(2011)، سروده بی کس و شعر کتاب خوب نوشته یمینی شریف میباشد. پرسشهای اصلی پژوهش عبارتاند از مفهوم دانش چگونه در این اشعار نمود پیدا کرده است و چگونه استعارههای مفهومی خُرد در روساخت این اشعار توسط کلان استعاره دانش انسجام یافتهاند. پژوهش حاضر بر اساس نظریات لیکاف و جانسون (1980) و کووچش(2010)، و به روش کیفی صورت گرفته است. یافتههای پژوهش نشان می دهند که استعارههای خُرد بکار رفته در روساخت این اشعار دارای زیرساختی پایهای به نام کلان استعاره دانش هستند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
56 - تطبیق فهم از متن، بر اساس نظریه گادامر با نظریه پست مدرنیسم در باب اقتباس لیندا هاچن*
رضا برآبادی علی شیخ مهدیاقتباس بحث مورد مناقشهای است. اینکه دانسته شود اقتباس نظریه یا مفهوم است یا فرآیند، مهم است. اما چیزی که مورد اهمیت است فرآیند اقتباس است که مد نظر است. متن ادبی اولین رخ نمود خود را در متون مقدس تمدنهای کهن و باستانی قبل از میلاد مسیح و بروز داد که تا عصر حاضر اشکال چکیده کاملاقتباس بحث مورد مناقشهای است. اینکه دانسته شود اقتباس نظریه یا مفهوم است یا فرآیند، مهم است. اما چیزی که مورد اهمیت است فرآیند اقتباس است که مد نظر است. متن ادبی اولین رخ نمود خود را در متون مقدس تمدنهای کهن و باستانی قبل از میلاد مسیح و بروز داد که تا عصر حاضر اشکالی از اقتباس به خود دیدهاند که باید دید دچار چه تغییرات بنیادین بوده است؟ در درجه دوم اهم بحث اثر مقتبس، تحلیل آن میباشد. از این رو محقق بر آن است با رویکرد تطبیقی فرایند اثر اقتباسی و تحلیل آن را دو متغیر بداند. اگر فرایند رسیدن به یک اثر اقتباسی از هر منبعی که گادامر آن را شامل هر متن دیداری و شنیداری میداند را متغیر مستقل بدانیم پس ناگزیر به بیان هرمنوتیک فلسفی قائل به متن هستیم. همچنین اگر خوانش اثر اقتباسی بر اساس نظریه پسامدرنی لیندا هاچن را متغیر وابسته بدانیم. در این مقاله دو متغیر مذکور به این دلیل مورد بررسی قرار خواهد گرفت، که آیا تحلیل محتوایی به تولید اثر اقتباسی منجر میشود و یا علم هرمنوتیک؟ پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
57 - بررسی تطبیقی احوال مسندالیه در ادبیات فروغ و اخوان با تأکید بر تولدی دیگر و زمستان
محمد شریفیان رجب فخرائیان حسین مهرابی بردردر زمینه زیبایی شناسی آثار ادبی، پژوهشهای زیادی انجام گرفته اما از دریچه علم معانی کمتر به این آثار نگریسته شده است. در مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی- تطبیقی و بر پایه منابع کتابخانهای، اغراض ثانوی در کاربرد بلاغی حالات مسندالیه در ذکر یا حذف، معرفه یا نکره، ت چکیده کاملدر زمینه زیبایی شناسی آثار ادبی، پژوهشهای زیادی انجام گرفته اما از دریچه علم معانی کمتر به این آثار نگریسته شده است. در مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی- تطبیقی و بر پایه منابع کتابخانهای، اغراض ثانوی در کاربرد بلاغی حالات مسندالیه در ذکر یا حذف، معرفه یا نکره، تقدیم یا تأخیر و معطوف، صفت و مقید بودن بر اساس کتب علوم بلاغی تجزیه و تحلیل شده است. تجزیه و تحلیل تولدی دیگر و زمستان نشان میدهد که ذکر مسندالیه بیش از حذف آن مورد توجه فروغ و اخوان بوده و به نظر میرسد هدف ایشان در هر دو حالت حذف یا ذکر، اغلب ابلاغ محتوا در کمترین زمان با بیشترین تأکید بوده است و در تقدیم و تأخیر مسندالیه، تقدیم مسندالیه، بیش از تأخیر مورد توجه است و ایشان از تقدیم و تأخیر مسندالیه برای اهداف قرار دادن مسندالیه در ذهن مخاطب و بیان درد و اندوه بهره بردهاند. فروغ و اخوان برای تأکید بیشتر، مسندالیه را با افزودن به یک اسم، ضمیر یا صفت، معرفه میکنند و از مسندالیه نکره کمتر از مسندالیه معرفه بهره بردهاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
58 - مقایسه تطبیقی رمزیابی و طلسم گشایی آغازگر بزمها در شاهنامه و هفت پیکر
لیلا ساعی ناصر ناصری تازه شهری شهریار حسن زادهیکی از ویژگیهای برجسته تمامی آثار داستانی با بنمایههای ذهنی، رمزآمیز بودن آنهاست به طوری که این ویژگی در شاهنامه و هفت پیکر، جلوه و برجستگی خاصی دارد از آنجایی که شهریاران و پهلوانان برای گشودن رمزهای پیچیده و طلسمات، به مدد نیروی اهورایی و خردورزی به مبارزه با نیرو چکیده کاملیکی از ویژگیهای برجسته تمامی آثار داستانی با بنمایههای ذهنی، رمزآمیز بودن آنهاست به طوری که این ویژگی در شاهنامه و هفت پیکر، جلوه و برجستگی خاصی دارد از آنجایی که شهریاران و پهلوانان برای گشودن رمزهای پیچیده و طلسمات، به مدد نیروی اهورایی و خردورزی به مبارزه با نیروهای اهریمنی میپرداختند و گاه برای گشودن گرههای فرو بسته و دشوار به کردارهای رمزآمیز روی میآوردند و به میمنت رمزگشایی به شادخواری و بزم میپرداختند. قهرمانان داستانها جهت گشودن رمزها و اسرار نهفته از ابزارهایی چون اخترشناسی و پیش بینی تقدیر الهی، و مشورت با موبدان و روحانیون و خوابگزاران سخن میگویند، و گاه برای نایل شدن به پیروزی، به طالع بینی و شناختن حالات سعد و نحس اختران سپهری روی میآورند. در این مقاله، به شیوه توصیفی- تحلیلی و مقایسهای علت یابی علمی به عمل آمده است و نتیجه تحقیق نشان میدهد اغلب جشنها ریشه در گشایش رمزها و طلسمها داشته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
59 - تصویرگری «لا» در شعر سنایی و خاقانی
افشار عزیزی دولت آبادی علی حسین رازانی کبری بهمنی علیرضا فاطمیمضمون آفرینی و تصویرگری شاعران با حروف سابقه طولانی دارد. اغلب شاعران در بکاربردن حروف در تصویرگریها جهت خلق مضامین، به شیوهای زیبا و شورانگیز، نهایت تلاش خود را به کار گرفتهاند. هر شاعری به نوبه خود در ابداع و خلق شگفتیهای جدید، ابداعات بکر و نوع آوریهای خاص در ای چکیده کاملمضمون آفرینی و تصویرگری شاعران با حروف سابقه طولانی دارد. اغلب شاعران در بکاربردن حروف در تصویرگریها جهت خلق مضامین، به شیوهای زیبا و شورانگیز، نهایت تلاش خود را به کار گرفتهاند. هر شاعری به نوبه خود در ابداع و خلق شگفتیهای جدید، ابداعات بکر و نوع آوریهای خاص در این وادی قدم برداشته است. سنایی و خاقانی از جمله شاعرانی هستند که با قریحه شاعری خویش این هنر را به غایت خود رساندهاند؛ به گونهای که خواننده را به تفکر در خلق تصاویر شگفت غرق میکنند. آنها با بهرهگیری از پدیدهها و استعمال معانی نمادین و اسطورهای از آنچه در محیط پیرامون خود دیدهاند، شگفتی آفریدهاند. این دو شاعر با خصوصیات منحصر به فردی که یکی از آنها مضمون آفرینی و تصویرگریهای زیبا با واژهها و حروف است و با این کار ضمن نوآوری و خلاقیت، بر اهمیت شعر خود افزودهاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
60 - تبیین شاخصه دینی در اندیشه حکومتی سعدی و طرطوشی؛ موردکاوی گلستان و سراج الملوک
فاضل عباس زاده شهرام دلشادآثار مختلفی در ادبیات فارسی و عربی پدید آمدهاند که با رویکردی موعظهگونه، اقشار مختلف مردم را مورد مناصحه و ارشاد قرار داده و سعی در تقویت اخلاق و تحکیم مدنیت جامعه داشتهاند. از جمله این اقشار سلاطین و شاهان هستند که نویسندگان این آثار، این گروه را مخاطب قرار داده و ت چکیده کاملآثار مختلفی در ادبیات فارسی و عربی پدید آمدهاند که با رویکردی موعظهگونه، اقشار مختلف مردم را مورد مناصحه و ارشاد قرار داده و سعی در تقویت اخلاق و تحکیم مدنیت جامعه داشتهاند. از جمله این اقشار سلاطین و شاهان هستند که نویسندگان این آثار، این گروه را مخاطب قرار داده و تلاش نموده اند جایگاه سلطان و شیوههایی حکومتی وی را تشریح نمایند و در این میان به اصول دینی، سیاسی، و اخلاقی و مدیریتی و نظائر آن توجه داشتهاند. سعدی در گلستان خود در بابی مخصوص به سیرت پادشاهان و در دیگر ابواب به طور گذرا، به اخلاق و محاسن و مساوی این گروه میپردازد و به نوعی بایدها و نبایدهای آنها را ذکر می کند. طرطوشی نیز در سراج الملوک درباره سلاطین سخن رانده و اصول اخلاقی و سیاسی که باید ملک به آن آراسته باشد را بیان می دارد. این پژوهش در صدد است تا به شکلی ویژه، نقش شاخصه دینی را در اندیشه حکومتی سعدی و طرطوشی در سه محور جایگاه سلطان، شیوه حکومتی، و مفهوم زوال پذیری حکومت، مورد بررسی قرار دهد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
61 - بررسی تطبیقی رذایل اخلاقی در حدیقة الحقیقة سنایی و بوستان سعدی
خدیجه فرجادزاده جواد مهربان قزلحصاراندرزها و تعالیم اخلاقی، همواره جزو مفاهیم برجسته شعر بوده و سنایی و سعدی از جمله شاعران اخلاق مدار و اخلاق گرا هستند. ما در این پژوهش به بررسی تطبیقی مضامین اخلاقی در حدیقۀ الحقیقة سنایی و بوستان سعدی با رویکرد تحلیل محتوا پرداخته ایم. نگارنده پس از مقدمه ای در اخلاق و چکیده کاملاندرزها و تعالیم اخلاقی، همواره جزو مفاهیم برجسته شعر بوده و سنایی و سعدی از جمله شاعران اخلاق مدار و اخلاق گرا هستند. ما در این پژوهش به بررسی تطبیقی مضامین اخلاقی در حدیقۀ الحقیقة سنایی و بوستان سعدی با رویکرد تحلیل محتوا پرداخته ایم. نگارنده پس از مقدمه ای در اخلاق و مضامین اخلاقی، عمده توجه را با در نظر گرفتن اندیشه های سنایی و سعدی در دو اثر مذکور بر اساس مبارزه با نفس معطوف داشته و در این زمینه ها از آیات قرآن، احادیث و اشعاری که گواه اثبات این مطلب بوده، استفاده شایانی کرده و در نتیجه گیری ملحوظ داشته است. در نهایت این دستاورد حاصل شد که محور مشترک تعالیم اخلاقی حدیقۀ الحقیقة سنایی و بوستان سعدی، سعادت انسان بوده است. سنایی با زبانی روان و با بیانی عرفانی و نگاه شریعت مدارانه، مخاطبانش را به رعایت فضایل اخلاقی و پرهیز از رذایل اخلاقی در جهت اصلاح جامعه دعوت می کند. سعدی هم انسان آرمانی خود را در هر مرتبه اجتماعی که باشد به مبارزه نفسانی و اخلاق مداری فرا می خواند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
62 - بررسی تطبیقی گیاه تباری در اساطیر جهان
زهره سرمداز اسطوره آفرینش تا مرگ، گیاهان همواره جایگاه ویژه ای در اندیشه های بشر نخستین داشته اند. اهمیت گیاهان در تغذیه انسان، جان بخشی به طبیعت، ارتباط با ماورا و میل به کشف رازهای دنیای مادی از دلایل ارتباط بشر با طبیعت است. گیاهتباری و خداگیاهی از نشانههای قبایل توتمیزم اس چکیده کاملاز اسطوره آفرینش تا مرگ، گیاهان همواره جایگاه ویژه ای در اندیشه های بشر نخستین داشته اند. اهمیت گیاهان در تغذیه انسان، جان بخشی به طبیعت، ارتباط با ماورا و میل به کشف رازهای دنیای مادی از دلایل ارتباط بشر با طبیعت است. گیاهتباری و خداگیاهی از نشانههای قبایل توتمیزم است که افراد به دنبال درگیریهای ذهنی درباره پیدایش خلقت و جهان پس از مرگ، نسل خود را به حیوان و یا گیاهی نسبت میدادند. نگرش به چرخه طبیعت، مرگ و زایش دوباره گیاهان و رویش آنان در کنار جسدی که به خاک سپرده میشد، اساطیر خلقت از گیاه و خدا گیاهان را در ذهن بارورتر مینمود. هدف از این جستار بررسی خداگیاهی و گیاه تباری در اساطیر ملل و همچنین علت همسانی برخی از این اساطیر است زیرا پژوهش در اسطورههای بدوی به سبب ماهیت یکسان آنها باعث کشف اشتراکات فرهنگی در میان جوامع میگردد. روش پژوهش در این تحقیق تحلیلی- توصیفی است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
63 - تحلیل مضمون و ساختار سرودههای سیاسی یوسف الخطیب و ملک الشعرای بهار
فاطمه معصومی شیخ احمد لویی کتایون فلاحی طاهره چالدرهتحلیل ساختاری و محتوایی در زبان صرفاً نمایی روبنایی نیست، بلکه بر عکس بخش اساسی از معنای رسانده شده توسط شاعر را تشکیل میدهد. این نوع تحلیل، از میان گونههای کاربرد زبان، بیش از همه به زبان در ادبیات توجه نشان میدهد و بخش عمده پژوهشها در این شاخه مطالعاتی بر شناسایی چکیده کاملتحلیل ساختاری و محتوایی در زبان صرفاً نمایی روبنایی نیست، بلکه بر عکس بخش اساسی از معنای رسانده شده توسط شاعر را تشکیل میدهد. این نوع تحلیل، از میان گونههای کاربرد زبان، بیش از همه به زبان در ادبیات توجه نشان میدهد و بخش عمده پژوهشها در این شاخه مطالعاتی بر شناسایی سبکهای ادبی، زبان شخصی و فردیتِ خلّاق مولّف متمرکز است. یوسف خطیب از جمله شاعران سیاسی معاصر فلسطین میباشد که خود عضو حزب بعث سوسیالیستی عربی بود که فعالیّتهای سیاسی بسیاری از خود بر جای گذاشته است و دیوان شعری وی پُر از مفاهیم سیاسی پیرامون جهان عرب است که در وراء این اشعار بر عنصر مقاومت و پایداری تأکید دارد. شباهتهای مفاهیم شعری یوسف الخطیب و ملک الشعرای بهار نگارندگان را بر آن داشت تا اشعار این دو را از منظر محتوایی و ساختاری مورد بحث و بررسی قرار دهند. نگارندگان در پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی- تحلیلی به بررسی و نقد دادهها میپردازند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
64 - بررسی تطبیقی تموز در ادبیات عرب با حاجی فیروز در ادبیات فارسی
زهرا علی یاری حسین شمس آبادی سبحان کاوسیحضور نمادین اسطوره و بازآفرینی آن در ادبیّات معاصر جهان، از جمله ادبیّات فارسی و عربی، سبب نوآوری و غنای ادبیّات گردیده است. بر اساس اهمیت و تاثیری که اسطوره ها در محتوا و اندیشه آثار ادبی دارند و لزوم بررسی تطبیقی این تاثیر در ادبیات ملل، در پژوهش حاضر با روش توصیفی-تح چکیده کاملحضور نمادین اسطوره و بازآفرینی آن در ادبیّات معاصر جهان، از جمله ادبیّات فارسی و عربی، سبب نوآوری و غنای ادبیّات گردیده است. بر اساس اهمیت و تاثیری که اسطوره ها در محتوا و اندیشه آثار ادبی دارند و لزوم بررسی تطبیقی این تاثیر در ادبیات ملل، در پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی، به تبیین علل و شیوههای کاربست نمادین اسطوره تموز در فرهنگ و ادبیات عربی و اسطوره حاجی فیروز در فرهنگ و ادبیات فارسی می پردازیم. نتایج این تحقیق بیانگر آن است اسطوره تموز در ادبیات عربی، به صورت نمادین به کار رفته و حاکی از رستاخیز، تجددخواهی،امید و حیات دوباره است و شاعرانی چون خلیل حاوی، بیاتی، سیاب و.. بنابر اوضاع سیاسی و اجتماع حاکم بر جوامع عربی به صورت نمادین از آن بهره گرفتهاند. از سویی دیگر شخصیت اسطوره ای حاجی فیروز در اشعار شاعران معاصر فارسی به کار نرفته اما در تصنیفهای عامیانه، به عنوان نمادی از نوروز، نوزایی، دگرگونی، شادی، مبارزه منفی، و بازگشت دوباره جلوهگر شده است. علیرغم برخی شباهتا میان اسطوره تموزی و حاجی فیروز، به نظر میرسد بازخوانی متنهای مرتبط با دو موزی و شباهتهای بین او و حاجی فیروز برای هم ریشه دانستن این دو کافی نیست و نمیتوان تموز و حاجی فیروز را دارای ریشهای مشترک دانست. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
65 - بررسی تطبیقی کارکردهای اسطورۀ ققنوس در منطقالطیر عطار نیشابوری و اشعار ادونیس
آسیه بهبودی امیراسماعیل آذر حمیدرضا اردستانیحیوانات از هنگام شکلگیری جوامع بشری، نقش عمدهای را در زندگی اجتماعی انسان برعهده داشتهاند. حیوانات مهمترین پروراننده، یاریگر و دشمن انسانها بوده و بشر از گذشته تا کنون در فرهنگ، اسطوره، حماسه و تمام ژانرهای ادبی خود از آنان بهره گرفته است. مرغان اسطورهای از مهمتری چکیده کاملحیوانات از هنگام شکلگیری جوامع بشری، نقش عمدهای را در زندگی اجتماعی انسان برعهده داشتهاند. حیوانات مهمترین پروراننده، یاریگر و دشمن انسانها بوده و بشر از گذشته تا کنون در فرهنگ، اسطوره، حماسه و تمام ژانرهای ادبی خود از آنان بهره گرفته است. مرغان اسطورهای از مهمترین حیوانات اساطیری و ققنوس یکی از شاخصترین پرندگان اساطیری است. مرغان اسطورهای از مهمترین حیوانات اساطیری هستند که در شعر فارسی و عربی حضوریافتهاند و ققنوس یکی از شاخصترین پرندگان اساطیری است که به سبب صفات برجستهای که در وجود این پرنده نهفته است، امکانات تأویلی بالقوه و متعددی را در اختیار ادبیات و شعر فارسی و عربی گذاشته است . نتایج تحقیق نشان میدهد که کارکردهای خاستگاه، خاکستر و زاده شدن، آوای ققنوس و میرایی از مهمترین کارکردهای اسطورۀ ققنوس در منطقالطیر عطار است. از مهمترین کارکردهای ققنوس در اشعار ادونیس نیز میتوان به نگرش شخصی در ابتدای راه به این اسطوره، درآمیختن و دگردیسی اسطورۀ ققنوس و بخشیدن جنبۀ اجتماعی به آن است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
66 - بررسی تطبیقی جلوههای میهندوستی در سرودههای خیرالدّین زرکلی و احمد شوقی
فاطمه قجری عنایت الله فاتحی نژاددر این مقاله به بررسی تطبیقی جلوههای میهندوستی در سرودههای خیرالدین زرکلی و احمد شوقی پرداختهایم. روش تحقیق، کتابخانهای بوده و نوع آن، تحلیلی-توصیفی است. نتایج پژوهش نشان میدهد که اگرچه این دو شاعر همواره در اشعار خویش به موضوع میهندوستی توجه ویژه نشان دادهاند، چکیده کاملدر این مقاله به بررسی تطبیقی جلوههای میهندوستی در سرودههای خیرالدین زرکلی و احمد شوقی پرداختهایم. روش تحقیق، کتابخانهای بوده و نوع آن، تحلیلی-توصیفی است. نتایج پژوهش نشان میدهد که اگرچه این دو شاعر همواره در اشعار خویش به موضوع میهندوستی توجه ویژه نشان دادهاند، اما بسامد مضامین مرتبط با میهن-دوستی در اشعار زرکلی بیشتر از اشعار شوقی است. علاوه بر این، شوقی به موضوع فلسطین واکنشی نشان نداده است. البته در کنار این تفاوتها، اشتراکات زیادی در زمینهی توجه دو شاعر به موضوع میهندوستی وجود دارد. زرکلی در کل دوران زندگی خویش به موضوع میهندوستی توجه نشان داده اما شوقی تا زمانی که در دربار بود، به موضوعات سیاسی چندان حسّاس نبود و در مراحل بعدی زندگی خویش به طور فزاینده به موضوع میهندوستی و مضامین مرتبط با آن توجه و علاقه نشان داده است. زرکلی بیش از شوقی به وطن خویش عشق میورزد و این موضوع با توجه به بازتاب چشمگیر موضوع غم غربت در اشعار زرکلی، قابل استناد و استنباط است. هر دو شاعر تنها راه رستگاری ملّتها را اتحّاد ملی و منطقهای میدانند. البته زرکلی به موضوع فلسطین توجه ویژه نشان داده اما شوقی به این موضوع چندذان نپرداخته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
67 - نگاهی تطبیقی بر «استعمار و استبداد ستیزی» در اشعار بشری البستانی و طاهره صفارزاده
بهنام فعلی عنایت الله فاتحی نژاد لطیفه سلامت باویلبشری البستانی در شعر معاصر عربی و طاهره صفارزاده در عرصه ادبیات معاصر فارسی از منادیان حقیقی استبدادستیزی به شمار میآیند. دو شاعر مذکور که نماینده قشر بااحساس و آگاه و فرهیخته جامعه خود هستند توانستند با تلاشی گسترده به سرودن شعرهای مهیج و تحریک احساسات خفته مردم مبادر چکیده کاملبشری البستانی در شعر معاصر عربی و طاهره صفارزاده در عرصه ادبیات معاصر فارسی از منادیان حقیقی استبدادستیزی به شمار میآیند. دو شاعر مذکور که نماینده قشر بااحساس و آگاه و فرهیخته جامعه خود هستند توانستند با تلاشی گسترده به سرودن شعرهای مهیج و تحریک احساسات خفته مردم مبادرت ورزند تا علاوه بر تأثیرگذاری در حوادث و رویدادها، در راستای مصالح سرزمینشان آثار ادبی ماندگاری از خود بر جای گذارند. پژوهش حاضر که از نوع توصیفی تحلیلی است و با روش کتابخانهای صورت گرفته به دنبال آن است تا مفهوم استبدادستیزی را که از مهمترین مضامین مشترک اشعار این دو شاعر میباشد از منظر ادبیات تطبیقی مورد بررسی قرار دهد. نتایج مقاله پیش رو حاکی از آن است که مهم ترین بن مایه های مشترک در شعر این دو شاعر مقاومت عبارتاند از مفاهیمی چون بیان وضعیت اسفبار کشور، پرده برداشتن از ظلم و ستم دشمنان داخلی و استعمارگران و آثار و تبعه هجوم آنها بر کشور عراق و ایران و در نهایت دعوت مردم به حفظ وحدت جهت پیروزی بر دشمنان. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
68 - ادبیّات نامهنگارانه و بررسی موردی و تطبیقی نامههای عاشقانۀ جبران خلیل جبران و آنتوان چخوف
محمدنبی احمدی حسنا منصوریادبیّات تطبیقی، شاخهای از ادبیّات است که به مقایسۀ آثار ادبی ملّتهای مختلف میپردازد. این مقاله، درپی همآزمایی تطبیقی نامههای دو تن از مشاهیر ادبیّات جهان است. جبران خلیل جبرانِ رمانتیک و آنتوان چخوفِ رئالیست با زنان مطلوب خود، نامههایی که در حوزۀ ادبیّات اعترافی چکیده کاملادبیّات تطبیقی، شاخهای از ادبیّات است که به مقایسۀ آثار ادبی ملّتهای مختلف میپردازد. این مقاله، درپی همآزمایی تطبیقی نامههای دو تن از مشاهیر ادبیّات جهان است. جبران خلیل جبرانِ رمانتیک و آنتوان چخوفِ رئالیست با زنان مطلوب خود، نامههایی که در حوزۀ ادبیّات اعترافی هستند را ردّ و بدل کردهاند. این جستار، برای عبور از مرزهای تنگ ملّی، به مقایسۀ تطبیقی علاقمند میباشد و این مکاتبات را به بستر فرهنگی که نویسندگان در آن متولّد شدهاند تعمیم دادهاست. در سایۀ این تعمیم، تنها به مفهوم عشق و زن در اندیشۀ آنها بسنده نگردیدهاست؛ بلکه در نگاهی جامعتر با تکیه بر ادبیات نامهنگارانه، جوامعی که این دو در آن زیستهاند، همسنجی شدهاست. جبران خلیل جبران و آنتوان چخوف معشوق را مقدّس میشمارند؛ امّا دایرۀ وسعت اثرگذاری عشق در دیدگاه آنها متفاوت است. این تفاوت علّتی دارد که لازم است ریشۀ حقیقی آن، در متن زندگی و احوالات ایشان بررسی شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
69 - بررسی تطبیقی ارتباطات کلامی در مثنوی مولوی و حدیقه سنایی
فرزانه غزالی مهناز رمضانی مریم یوزباشییکی از مسائلی که در تمام آثار ادبی مشهود و ملحوظ میباشد، ارتباط کلامی است که از رهگذر آن، افکار و عواطف مختلفی رد و بدل میشود. با توجه به ماهیت آثار ادبی باید گفت که این پدیده به شکلهای مختلف و با کمیتهای متفاوتی نمود مییابد. در پژوهش حاضر که با رهیافت توصیفی- تحلی چکیده کاملیکی از مسائلی که در تمام آثار ادبی مشهود و ملحوظ میباشد، ارتباط کلامی است که از رهگذر آن، افکار و عواطف مختلفی رد و بدل میشود. با توجه به ماهیت آثار ادبی باید گفت که این پدیده به شکلهای مختلف و با کمیتهای متفاوتی نمود مییابد. در پژوهش حاضر که با رهیافت توصیفی- تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانهای نوشته شده، تلاش بر آن است که انواع مختلف ارتباط کلامی در مثنوی مولوی و حدیقه سنایی مورد کنکاش قرار گیرد و اغراض مختلفی که در ورای این ارتباطات کلامی وجود دارد، در ترازوی نقد و بررسی قرار گیرد. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که مولوی از رهگذر این ارتباطات کلامی اغراضی همچون بیان عشق، نیایشی کردن کلام خود، ارائه مفاهیم و تعالیم عرفانی و کلامی، پیروی از اولیاء الله و داستان پردازی است را بیان کرده و هدف سنایی از کاربست این ارتباطات کلامی آن است که به تفسیر آیات و احادیث و نیز ارائه نکات ظریف اخلاقی و عرفانی بپردازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
70 - بررسی تطبیقی رمان «مسخ» اثرکافکا و «سامسا» اثر سلطان العمیمی
مریم بخشیرمان مسخ اثر کافکا، مورد توجه بسیاری از رمان نویسان و داستان پردازان زبانهای مختلف از جمله انگلیسی و فارسی و عربی قرار گرفته است؛ از آن جمله سلطان العمیمی رمان نویس معاصر عربی در داستان خود با نام سامسا از این رمان تأثیر پذیرفته است. سلطان العمیمی با نگاهی متفاوت به بح چکیده کاملرمان مسخ اثر کافکا، مورد توجه بسیاری از رمان نویسان و داستان پردازان زبانهای مختلف از جمله انگلیسی و فارسی و عربی قرار گرفته است؛ از آن جمله سلطان العمیمی رمان نویس معاصر عربی در داستان خود با نام سامسا از این رمان تأثیر پذیرفته است. سلطان العمیمی با نگاهی متفاوت به بحران هویت، سرنوشت قهرمان داستان را به گونهای متفاوت از سر میگیرد. از این رو مسأله اصلی این پژوهش، کیفیت تأثیرپذیری و تبیین نوع نگاه العمیمی به موضوع تنهایی، انزوا، بحران هویت و مسخ و در نهایت درک شباهتها و تفاوتهای موجود بین دو اثر است. بررسی حاضر که با روش توصیفی ـ تحلیلی و با تکیه بر مکتب ادبیات تطبیقی فرانسوی صورت گرفته، به این نتیجه رسیده است که درونمایه رمان کافکا، سرنوشت انسانی است که در اثر مشکلات جامعه به انزوا رانده شده و دچار استحاله میشود. العمیمی، با وجود این که ژرف ساخت داستان خود را از رمان کافکا گرفته اما درون مایه آن را تغییر داده و سرنوشت شخصیت را عوض کرده و آینده دیگری را برای او رقم میزند. شخصیت یا قهرمان داستان در هر دو روایت یکی است. در اولی استحاله به صورت حیوان و در دومی به شکل انسان صورت گرفته است؛ کافکا نگاهی بدبینانه و منزوی برای شخصیت در نظر گرفته که از اطرافیان فاصله میگیرد و سلطان العمیمی نگاهی خوشبینانه به شخصیت داشته و او را در قالب شخصیتی اجتماعی و شاد پردازش کرده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
71 - بررسی اندیشههای هستیگرایانه در شعر شاملو بر اساس آرای نیچه
پیمان پاسبان ذوقی لیدا نامدار جواد طاهری غلامرضا حیدریاگزیستانسیالیسم یا هستیگرایی از مفاهیم محوری اندیشه نیچه است که در شعر معاصر بهویژه در شعر شاملو نمود روشنی دارد. مصادیق برجسته آن از جمله تقدم وجود بر ماهیت، تعهد و مسئولیت، فردیت، گزاف بودن زندگی و جهان، مرگ و نیستی، آزادی، دلهره و اضطراب، وانهادگی و تنهایی در شعر ش چکیده کاملاگزیستانسیالیسم یا هستیگرایی از مفاهیم محوری اندیشه نیچه است که در شعر معاصر بهویژه در شعر شاملو نمود روشنی دارد. مصادیق برجسته آن از جمله تقدم وجود بر ماهیت، تعهد و مسئولیت، فردیت، گزاف بودن زندگی و جهان، مرگ و نیستی، آزادی، دلهره و اضطراب، وانهادگی و تنهایی در شعر شاملو با هنرمندی تمام بازنمایی شده است جستار حاضر به روش توصیفی- تحلیلی بر اساس گزارههای مکتب امریکایی ادبیات تطبیقی که به بررسی رابطه ادبیات با دیگر شاخههای علوم انسانی میپردازد. در پی پاسخ به این پرسش است که اندیشههای هستیگرایانه چگونه در ذهن و زبان شاملو پرورانده شده و نگاه او به هستی بر چه اندیشه و فلسفهای متمرکز بوده است؟ تبیین و ترسیم هستی شناسی در شعر شاملو با توجه به آرای نیچه هدف اصلی این نوشتار است. یافته های پژوهش نشان می دهد شاملو پیوند عمیقی با مباحث و اندیشههای هستیشناسانه داشته، مفاهیم و دغدغههای وجودی به صورت تأمل برانگیز و بسامد بسیار بالایی در سروده هایش سایه انداخته است. این مفاهیم با آرای هستیگرایانه نیچه نقاط تلاقی بسیاری دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
72 - بررسی تطبیقی توصیف یگانگی ازمنظرپیرهرات وعطار نیشابوری
لیلا موسوی سیاوش مرادی حسین آریانچکیده:توحید به عنوان یکی ازاصلی ترین تعالیم شرع مقدس اسلام، اولین شعار پیامبر بزرگوار اسلام بود. تا توحید تحقق نیابد دیگر ارکان شرع نیز عملی نخواهد شد. توحید مهمترین بحث عقیدتی مسلمانان است و به همین جهت عرفا بر این اصل فراوان تکیه کردهاند و عارفانی چون جنید بغدادی،مو چکیده کاملچکیده:توحید به عنوان یکی ازاصلی ترین تعالیم شرع مقدس اسلام، اولین شعار پیامبر بزرگوار اسلام بود. تا توحید تحقق نیابد دیگر ارکان شرع نیز عملی نخواهد شد. توحید مهمترین بحث عقیدتی مسلمانان است و به همین جهت عرفا بر این اصل فراوان تکیه کردهاند و عارفانی چون جنید بغدادی،مولانا برترین مجالس را نشستن و تفکر کردن در میدان توحید میداند.هرفرد نگرش خاصی به مقوله ی ویگانگی توحید دارد وخودرادرمسیری قرار میدهد که بدان برسد .سکوت ذهنی وتفکر در آفاق وانفس از دید عرفا یکی از بهترین راهها برای درک توحید ویگانگی می باشد. خواجه عبدالله انصاری به عنوان یکی از بزرگترین مفسران و عارفان شریعتمدار، به توحید در تمام آثار خویش نگاهی داشته است وآثارعطار نیشابوری ،زیباترین ودل انگیزترین منظومه های عرفانی است که در آنهاعطار در نهایت زیبایی آموزه های توحیدی ویگانگی رابیان میکند .عطار نیشابوری(متوفی618 ه.ق)از عارفان شاعری است که بطور دقیق وموشکافانه ای به مسأله یگانگی وتوحید بشکل زیبایی می پردازد .پژوهش حاضر در پی آن است تا نگاهی تطبیقی به مقوله توحید در آثارعطاروخواجه عبدالله انصاری بیندازد و نمونههایی را کاوش کند و به تحلیل وبررسی آن بپردازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
73 - بررسی تأثیرپذیری مکتب عرفانی بانو امین از عارفان بزرگ
سکینه کریم پور بارکوسرایی محمد تقی فعالی هادی وکیلیعرفان معرفتی است مبتنی بر حالتی روحانی و توصیف ناپذیر که در آن حالت، برای انسان این احساس پیش می آید که ارتباطی مستقیم و بی واسطه با وجود حق تعالی یافته است؛ این احساسات البته حالتی است روحانی، ورای وصف و حد که در طی آن عارف ذات مطلق را نه به برهان، بلکه به ذوق و وجدان چکیده کاملعرفان معرفتی است مبتنی بر حالتی روحانی و توصیف ناپذیر که در آن حالت، برای انسان این احساس پیش می آید که ارتباطی مستقیم و بی واسطه با وجود حق تعالی یافته است؛ این احساسات البته حالتی است روحانی، ورای وصف و حد که در طی آن عارف ذات مطلق را نه به برهان، بلکه به ذوق و وجدان درک می کند. سیّده نصرت بیگم امین مشهور به بانو امین(1265-1362ش) از جمله عارفان زن شیعه ایرانی میباشد که از همان اوان جوانی با قرآن و حکمت و عرفان آشنا بود و سرانجام به مقام اجتهاد رسید و نزد اساتید زمان بر آموزههای خود افزود؛ بانو امین در رویکرد عرفانی خود از عارفان نامی همچون ملاصدرا، ابن عربی، خواجه عبدالله انصاری و فیض کاشانی مفاهیم بنیادین اسفار اربعه، مراتب یقین و استعاذه، طریقت سالک و سلوک الی الله، و معرفت نفس را الهام گرفت. در این جستار ادبی، نگارندگان با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی تطبیقی میزان تأثیرپذیری بانو امین از ملاصدرا، ابن عربی، خواجه عبدالله انصاری و فیض کاشانی خواهند پرداخت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
74 - بررسی تطبیقی کاربرد ابزار و آلات جنگی در نسخه خطی اسکندرنامه و شاهنامه فردوسی (نمونه موردی شاهنامه بایسنقری و خمسه نظامی با عنتره بن شداد شاعر و جنگجوی عرب)
فاطمه شرفی سید علی اکبر شریعتی فر علی عشقی سردهیتاریخ ایران همواره سرشار از منابع ادبی غنی است که به ابعاد مختلف از جمله رزم و بزم پرداخته اند. از جمله این کتاب ها نسخه خطی اسکندرنامه و شاهنامه فردوسی است و یکی از این موضوعات که به فراخور حماسی بودن بخش های مهمی از این کتابهای سترگ در آن حضوری چشمگیر دارد، آیین ها و چکیده کاملتاریخ ایران همواره سرشار از منابع ادبی غنی است که به ابعاد مختلف از جمله رزم و بزم پرداخته اند. از جمله این کتاب ها نسخه خطی اسکندرنامه و شاهنامه فردوسی است و یکی از این موضوعات که به فراخور حماسی بودن بخش های مهمی از این کتابهای سترگ در آن حضوری چشمگیر دارد، آیین ها و فنون و ابزار های رزم است . از این رو پژوهش حاضر که در صدد بررسی تطبیق کاربرد ابزار و آلات جنگی در نسخه خطی اسکندرنامه و شاهنامه فردوسی (نمونه موردی شاهنامه بایسنقری و خمسه نظامی با عنتره بن شداد شاعر و جنگجوی عرب) است، پس از بسط فضای مفهومی موضوع تحقیق، به بررسی موضوع ابزار و آلات جنگی و کاربرد آنها خواهد پرداخت. مطابق با مستندات موضوعی ارائه شده در این پژوهش، روش تحقیق، توصیفی-تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات در این مقاله، کتابخانه ای می باشد. یافته های این مقاله حاکی از آن است که در شاهنامه فردوسی به مانند دیگر سرایندگان، از کاربرد ابزار و آلات جنگی ابزار بهره برده، و در این راستا شجاعت و دلاوری را با عشق و دلدادگی در هم می آمیزدبا توجه به اسکندر نامه و دیگر آثار نظامی این حقیقت بر ما روشن است که نظامی آشنایی کامل با انواع سازهای بزمی ، رزمی و آلات جنگی داشته است. عنترة بن شداد از شاعران طراز اول عصر جاهلی و یکی از سرایندگان "معلقات" است سرودههای وی دارای ظرافت و زیبایی قابل توجهی است. بنابراین اشعار وی در سه سطح موسیقیایی، نحوی و معنایی می پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
75 - بررسی تطبیقی صفت در شعر احمد شاملو و شعر شاعران نهضت مقاومت فرانسه
زهره ساکیان محمد طاهرییکی از شیوههای بررسی متن، سبکشناسی لایهای است. با بررسی سبکشناسی لایهای متن، پژوهشگران متن را به لایههای کوچکتر و مجزا تقسیم میکنند و بر اساس پربسامدترین ویژگیها به مطالعه سبک میپردازند؛ در جستار حاضر پژوهندگان برآنند با بررسی لایه واژگانی متن و بویژه بررسی صفا چکیده کاملیکی از شیوههای بررسی متن، سبکشناسی لایهای است. با بررسی سبکشناسی لایهای متن، پژوهشگران متن را به لایههای کوچکتر و مجزا تقسیم میکنند و بر اساس پربسامدترین ویژگیها به مطالعه سبک میپردازند؛ در جستار حاضر پژوهندگان برآنند با بررسی لایه واژگانی متن و بویژه بررسی صفات در مجموعه هوای تازه از احمد شاملو و بررسی تطبیقی لایه مذکور در مجموعه اشعار لویی آراگون (چشمهای الزا) و مجموعه اشعار پل الوار (با نیروی عشق) دو شاعر فرانسوی میزان تأثیرپذیری شاملو را در این لایه از سبکشناسی بررسی کرده و به نحوه تأثیرپذیری، اقتباس و تعمیم صفتها و به تبع نشاندار ساختن واژگان شعری شاعر بپردازند.بر اساس یافتههای این پژوهش، کاربرد تکراری صفتهایی مشابه در شعر شاملو و شیوه مشابه او در بهکارگیری این صفتها با صفتهای موجود در شعر شاعران فرانسوی بیانگر تأثیرپذیری بسیار شاملو از دو شاعر مذکور فرانسوی و بویژه پل الوار در این بخش از لایه واژگانی است؛ از جمله این صفتها میتوان به روشن، تیره، زمینی، گنگ، دوردست و ... اشاره کرد. اقتباس در این بخش از لایه واژگانی، سبک شعری شاملو را به سمت و سوی حسی و انتزاعی شدن کشانده و درک مخاطب را از شعر او ملموستر ساخته است. اقتباس شاملو و تعمیم صفتها در تصاویر مختلف، ایدئولوژی و جهانبینی شعری شاملو را گاه به موازات و گاه منطبق بر ایدئولوژی این دو شاعر فرانسوی پیش برده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
76 - بررسی تطبیقی جاودانگی در دنیای اساطیری سپهری و البیاتی
فتانه سمسار خیابانیان کامران پاشایی فخریانسان، از آغاز پیدایش برای درک و رسیدن به جاودانگی، تلاشهای بسیاری کرده است تا بر این خواسته فطری خود دست یازد. میل انسان به جاودانگی در قالب های مختلف هم چون اسطوره ها و ادبیات متجلی شده است به طوری که، آنان اولین دشمنان خود را دیوان و اهریمنان می پنداشته اند که مانع چکیده کاملانسان، از آغاز پیدایش برای درک و رسیدن به جاودانگی، تلاشهای بسیاری کرده است تا بر این خواسته فطری خود دست یازد. میل انسان به جاودانگی در قالب های مختلف هم چون اسطوره ها و ادبیات متجلی شده است به طوری که، آنان اولین دشمنان خود را دیوان و اهریمنان می پنداشته اند که مانع آنان در رسیدن به جاودانگی است.از آنجاکه یکی از جنبه های مهم اهریمن و قوای او، مرگ آفرینی است؛ از این رو، تلاش برای راندن اهریمن، به نوعی، با مرگ گریزی و دست یافتن به زندگی ابدی، پیوند می خورد. شعرای ملیت های مختلف، جلوه هایی مانا از امتزاج اسطوره جاودانگی و شعر بر بیکران عرصه ادب آفریده اند که در این مقال، سهراب سپهری و عبدالوهاب البیاتی را برگزیدیم تا نظاره گر اشتراکات ذهنی و ذوقی این دو شاعر با دو ملیت متفاوت در این حوزه باشیم.خلود و مرگ گریزی در دو شاعر مذکور، مشترکا با توسل به عشق، طبیعت و فرازمانی و مکانی بودن متجلی می شود که تبیین آن، عمده مبحث این نوشتار خواهد بود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
77 - بررسی دیدگاههای فلسفی وجودی (اگزیستانسیالیسم)در دفتر شعر«حجم سبز»سهراب سپهری و دفتر «زمستان» اخوان ثالث
زهرا میرزایی بهمن اباد میرزایی بهمن اباد فاطمه غفوری مهدی اباد پوران یوسفی پوراگزیستانسیالیست یکی از مکاتب فلسفی است، و به معنای اصالت وجود یا تقدم وجود بر ماهیت است، که تأثیر بسیاری بر جریانهای ادبی پس از خود برجا گذاشت. مبانی اصلی این فلسفه، تقدم وجّود بر ماهیت، فردیت، آزادی، درون ماندگاری، گزاف بودن جهان، نا امیدی، یأس، وانهادگی، غم و دلهره، چکیده کاملاگزیستانسیالیست یکی از مکاتب فلسفی است، و به معنای اصالت وجود یا تقدم وجود بر ماهیت است، که تأثیر بسیاری بر جریانهای ادبی پس از خود برجا گذاشت. مبانی اصلی این فلسفه، تقدم وجّود بر ماهیت، فردیت، آزادی، درون ماندگاری، گزاف بودن جهان، نا امیدی، یأس، وانهادگی، غم و دلهره، تنهایی و افسردگی میباشد. با توجّه به اوضاع سیاسی اجتماعی ایران در شهریور1320 و فضای نسبتاً باز جهت ایراد این اندیشهها و رواج آثار ترجمه شده از این دوره، بسیاری از شاعران و نویسندگان معاصر ادبیات از این اندیشه تأثیر پذیرفتند.که سهراب سپهری و اخوان ثالث از جمله کسانی بودند، که در بخشی از دوران افرینش ادبی شان از این اندیشه تأثیر پذیرفتند. بنابراین این پژوهش برآن است، تا این اندیشههای فلسفی را در منظومۀ حجم سبز و دفتر زمستان اخوان ٍثالث مورد بررسی و تحلیل قرار دهد. نگارنده در این پژوهش، بر اساس مطالعات کتابخانه ای و به شیوه تحلیلی- فلسفی به گردآوری مطالب و اثبات نظریات خود مبادرت ورزیده، و با بررسی اشعار این منظومه ها به این نتیجه رسیده، که درون مایههای فلسفۀ اگزیستانسیالیستی با شدّت و ضعف در دفتر حجم سبز سهراب سپهری و دفتر زمستان اخوان ثالث دیده میشود.کلمات کلیدی: مکاتب فکری - فلسفی، فلسفه اگزیستانسیالیسم، سهراب سپهری، اخوان ثالث. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
78 - بررسی تطبیقی مهمترین مضامین اجتماعی در اشعار قاسم حدّاد و احمد شاملو
رضا کوچری اردشیر صدرالدینی مصطفی یگانیمقایسة ادبای ایران و جهان عرب از جمله موضوعاتی است که مورد توجّه محقّقان عربی و فارسی قرارگرفته است. امروزه، مسائل مشترک اجتماعی، زمینههایی را جهت مشترکات فکری فراهم کرده است. همچنین مضامین اجتماعی، از مضامین پرتکرار میان ادبای معاصر در سراسر جهان به شمار میرود و به س چکیده کاملمقایسة ادبای ایران و جهان عرب از جمله موضوعاتی است که مورد توجّه محقّقان عربی و فارسی قرارگرفته است. امروزه، مسائل مشترک اجتماعی، زمینههایی را جهت مشترکات فکری فراهم کرده است. همچنین مضامین اجتماعی، از مضامین پرتکرار میان ادبای معاصر در سراسر جهان به شمار میرود و به سبب تقارب فرهنگی و اجتماعی که میان ادبیّات و ادبای ایران و جهان عرب وجود دارد، بررسی از این چشمانداز، دستاوردهای جدیدی به پژوهش خواهد داد. قاسم حدّاد و احمد شاملو دو شاعر بحرینی و ایرانی هستند که با توجّه به مسائل جامعه و مشکلات مردم، بخش عظیمی از اشعارشان را به بیان واقعیّتهای جامعه اختصاص دادهاند. در این پژوهش که به روش کتابخانهای و توصیفی-تحلیلی تدوین شده است، مضامین اجتماعی در اشعار هر دو شاعر با نگاه تطبیقی بررسی شده است. در این بررسی پی میبریم علیرغم تفاوت های زبانی و مکانی، اشعار حدّاد و شاملو به دلیل شرایط سیاسی و اجتماعی حاکم بر جوامع آنها، دارای مشترکات فراوانی میباشد. مباحثی چون؛ وطنپرستی، آزادی، ظلمستیزی و عدالتخواهی از موتیفهای مشترک این دو شاعر است که با بافت روایتگرانه و داستانگونه، گزیدن واژگان مناسب و استفاده از موسیقی درونی مطرح شدهاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
79 - بررسی مقایسه ای موضوعات عرفانی در نهجالبلاغه و تذکرةالاولیای عطّار
طاهره مراد زاده مقدم سید محمود رضا غیبی ایوب کوشان ژیلا صراطیبدون شک بعد از قرآن کریم، نهجالبلاغه، مهمترین کتاب دینی شیعیان است که تجلیگاه عشق، انسانیت، حکومت، عدالت، تربیت، عبادت و... است. تذکره الاولیاء نیز سرگذشتها، کرامتها و اندیشههای نودوشش تن از اولیا و مشایخ با ذکر مقامات و مناقب و مکارم اخلاقی و مواعظ و سخنان حکمتآ چکیده کاملبدون شک بعد از قرآن کریم، نهجالبلاغه، مهمترین کتاب دینی شیعیان است که تجلیگاه عشق، انسانیت، حکومت، عدالت، تربیت، عبادت و... است. تذکره الاولیاء نیز سرگذشتها، کرامتها و اندیشههای نودوشش تن از اولیا و مشایخ با ذکر مقامات و مناقب و مکارم اخلاقی و مواعظ و سخنان حکمتآمیز آنان است و تمام بخشهای آن آکنده از حکمت و معرفت و یک اثر بینظیر عرفانی است. این دو اثر گرانقدر، همواره در طول تاریخ، منابع مهمی برای دریافت و درک معانی عرفانی مسلمانان هستند و بررسی مقایسهای این دو اثر، بیشک زوایای مهمی از تفاوتها و شباهتها آنها را برای پژوهشگران روشن میسازد. در این پژوهش، ابتدا نکات مهم عرفانی، دو اثر استخراج گردید و سپس با بررسی مضامین، موارد مشترک و متفاوت آنها مشخص شد و بعدازآن با معیار قرار دادن بعضی از آیات قرآن و احادیث نبوی به تحلیل آنها پرداخته شد. این پژوهش به روش توصیفی و تحلیل مضمون انجامشده است و سعی شده است به پرسش اصلی پژوهش، یعنی موارد تشابه و تفاوت اندیشههای نهجالبلاغه و تذکره الاولیاء پرداخته شود. نتایج پژوهش نشان میدهد که هر دو اثر از منابع قرآن و سنّت سرچشمه گرفتند؛ ولی دلیل بعضی تفاوتها، نوع نگرش و تفسیر آنهاست. پس از بررسی و تحلیل نمونههای مستخرج، مهمترین نتایج بهدستآمده عبارتاند از: برتری جنبة ادبی تذکره بر جنبة تعلیمی آن، نگاه دینی و مذهبی و تعلیمی نهجالبلاغه، دیدگاههای افراطی بعضی اقوال تذکره، استفاده از آرایههای ادبی در تذکره، تناقض در اقوال و اغراقهای داستانی و... باعث تفاوتهایی در این دو اثر گشته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
80 - ادبیات اعتراض با نماد «شب» در قطعهسرودههای معاصر فارسی و عربی
فاروق نعمتیبیان نمادین به عنوان یکی از ظریفترین شگردهای هنری در میان عناصر گوناگون خیال، یکی از اصلیترین ساختارهای زبانی در شعر معاصر به حساب میآید. در این میان، عنصر شب، دارای بار معنایی متفاوتی در شعر معاصر عربی و فارسی است؛ به گونهای که فضای شبانه و موقعیت خاص آن، خوانشهای چکیده کاملبیان نمادین به عنوان یکی از ظریفترین شگردهای هنری در میان عناصر گوناگون خیال، یکی از اصلیترین ساختارهای زبانی در شعر معاصر به حساب میآید. در این میان، عنصر شب، دارای بار معنایی متفاوتی در شعر معاصر عربی و فارسی است؛ به گونهای که فضای شبانه و موقعیت خاص آن، خوانشهای متفاوتی را در میان سرایندگان دو زبان سبب شده است. بهرهگیری از این نماد طبیعی در راستای بیان اعتراض به وضعیتِ موجود، از کارکردهای شب در شعر دو زبان است؛ به نحوی که شاعران با استفاده از این ظرفیّت نمادین، اعتراض خویش را به تیرگی و خفقان اوضاع بیان میدارند. در این جستار با رویکرد تطبیقی و با روش تحلیلی- توصیفی و با بهرهگیری از مکتب آمریکایی در ادبیات تطبیقی، با انتخاب برخی سرایندگان از شعر معاصر عربی (بیاتی، سیاب، بلند حیدری و شابی) و شعر معاصر فارسی (نیما، طاهره صفارزاده و اخوان) به بررسی نمادپردازی از نماد شب به عنوان سمبلی اعتراضآمیز خواهیم پرداخت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
81 - بررسی تطبیقی مغفولات بلاغت در دو تفسیر قرآنی روض الجنان ابوالفتوح رازی و کشف الاسرار ابوالفضل میبدی
احمد نظری مسعود سپه وندی قاسم صحرائیبلاغت دانشی است که موضوع آن بررسی و نشان دادن شگردها و شیوههای هنریِ موثر ساختن کلام از طریق به کارگیری زیباییهای ادبی است. از آنجایی که بررسی وجوه مختلف زیبایی و نمایاندن جنبههای اعجاز آمیز قرآن کریم همواره در میان مفسران اهمیّت بسزایی داشته است شناخت بلاغت و شیوهه چکیده کاملبلاغت دانشی است که موضوع آن بررسی و نشان دادن شگردها و شیوههای هنریِ موثر ساختن کلام از طریق به کارگیری زیباییهای ادبی است. از آنجایی که بررسی وجوه مختلف زیبایی و نمایاندن جنبههای اعجاز آمیز قرآن کریم همواره در میان مفسران اهمیّت بسزایی داشته است شناخت بلاغت و شیوههای بلاغی قرآن، نه تنها پرده از وجوه اعجاز بلاغی این کتاب کریم بر میدارد، بلکه معانی نهفته و گنجینههای پنهان آن را نیز آشکار میسازد. نوشتار حاضر پژوهشی است که در آن نگارندگان کوشیدهاند با روش تحلیلی- توصیفی و رجوع مستقیم به دو تفسیر قرآنی و ادبی روض الجنان و روح الجنان ابوالفتوح رازی و کشف الاسرار و عدة الابرار ابوالفضل میبدی، زیباییهای ادبی که از چشم بلاغیون به دور مانده و یا کمتر به آنها پرداخته شده را یافته و مورد بررسی تطبیقی قرار دهند. نگارندگان پس از تحلیل نمونهها نتیجه میگیرند که در این دو تفسیر از صنایع خاصی همچون: بساط یا مقدمه چینی، قول یا اشارات مبادی به معنا، معقد یا شکستن کلمه در میان دو مصراع و غیره استفاده شده که دو مورد از آنان در روض الجنان، دو مورد در کشف الاسرار و دو مورد در هر دو تفسیر مورد استفاده قرار گرفته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
82 - مقایسه سنجشی و تحلیلی وجوه اشتراک سربازان راه ولایت مطالعه موردی: سردار شهید قاسم سلیمانی و سردار شهید مالک اشتر نخعی
شاهرخ حکمت اسماعیل اسلامیدقت نظر به صدر اسلام و توجه به سیره پیامبر (ص) و امیرالمومنین (ع) و همچنین طریق سیر و سلوک اصحاب پیامبر و اصحاب خاص حضرت امیرالمومنین (ع) سبب گشت تا بسیاری از شخصیتها در عصر حاضر نیز الگوی معرفتی خود را از میان اصحاب پیامبر (ع) و حضرت امیر (ع) انتخاب کنند. مالک اشتر نخ چکیده کاملدقت نظر به صدر اسلام و توجه به سیره پیامبر (ص) و امیرالمومنین (ع) و همچنین طریق سیر و سلوک اصحاب پیامبر و اصحاب خاص حضرت امیرالمومنین (ع) سبب گشت تا بسیاری از شخصیتها در عصر حاضر نیز الگوی معرفتی خود را از میان اصحاب پیامبر (ع) و حضرت امیر (ع) انتخاب کنند. مالک اشتر نخعی یکی از این شخصیتهاست. مالک از سرداران رشید اسلام و از سرسپردهترین یاران امیرالمومنین(ع) بود که ولایتمداری او شهره تاریخ است. مالک اشتر، از شخصیتهایى است که شایستگی سرمشق شدن و الگو بودن برای مؤمنان را دارد؛ چرا که وى، پس از مرتبه و مقام امامان معصوم(ع)، سرور و سرآمد زمان خود بود. ویژگی های فردی و اجتماعی مالک اشتر موجب شد که همیشه سرمشق و الگو باشند و همواره سبب ترس و اضطراب برای دشمنان بوده است. سردار شهید قاسم سلیمانی با الگو قرار دادن ایشان، یکی از سرداران برجستۀ تربیت شده در مکتب اسلام بود که همهی عمر خویش را به جهاد در راه خدا گذرانید. در این نوشتار ضمن معرفی این دو سردار، به طور اختصاصی به مفهوم کلیدواژهی ولایت میپردازیم. ماحصل این نوشتار آن شد که چند ویژگی مشترک در این دو فرمانده از بسامد بیشتری برخوردار است، از جمله: ولایتمداری، خدامحوری و معنویت، تکیهگاه و بازوی ولایت، شجاعت، خوشفکری و نبوغ و درایت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
83 - مقایسه تطبیقی عناصرچهارگانه طبیعت در اشعار منتخب افسانه شعبان نژاد و سنیه صالح (شاعر عرب)
حسین شهابی مریم جعفری غلامعباس ذاکریعناصرچهارگانه طبیعت در باورهای کهن اساس جهان ودرواقع پایه ی جهان را تشکیل می دادند واز عناصری هستند که در فرهنگ بشری با آفرینش هستی گره خورده اند. هدف از این پژوهش،مقایسه تطبیقی موضوعات مربوط به عناصر چهار گانه طبیعت در اشعار منتخب افسانه شعبان نژاد (شاعر فارسی زبان)و چکیده کاملعناصرچهارگانه طبیعت در باورهای کهن اساس جهان ودرواقع پایه ی جهان را تشکیل می دادند واز عناصری هستند که در فرهنگ بشری با آفرینش هستی گره خورده اند. هدف از این پژوهش،مقایسه تطبیقی موضوعات مربوط به عناصر چهار گانه طبیعت در اشعار منتخب افسانه شعبان نژاد (شاعر فارسی زبان)و سنیه صالح (شاعر عرب زبان) پس از معرفی اجمالی این دو ادیب ،به این صورت انجام شده که موضوعات وصف عناصر طبیعت به صورت جداگانه بررسی و شیوه پرداختن به این مفاهیم همراه با شاهد مثال ذکر شده است . در این مقاله به تعابیر پر تکرار شاعران مورد نظر پیرامون طبیعت پرداخته شده و از نظر کمی شاعرعرب بیشتر از شاعر فارسی زبان به خلق اثر پرداخته در حالی که شاعر فارسی زبان از واژگان آرام بخش و با نشاط در مقابل استفاده ی شاعر عرب زبان از کلمات خشن و ترس و وهم ،آثاری کیفی تر آفریده است . بدون تردید طبیعت و مظاهر آن از مبانی اصلی اشعار سنیه صالح و افسان شعبان نژاد است و در مقاله حاضر با بهره گیری از منابع منتخب دو شاعر کودک ونوجوان به بررسی تطبیقی عناصر چهارگانه طبیعت (آب،باد،خاک وآتش) و برخی واژه ها و تعابیر مرتبط با عناصر طبیعت پرداخته شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
84 - بررسی هنجارگریزی نوشتاری درشعر یوسف الخال و احمد شاملو
محمدرضا بیگی عزت ملاابراهیمی بهرام پروین گنابادی لیلا قاسمیبررسی آثار شعرا و نویسندگان بر اساس نظریههای ادبی راه را برای بررسی جنبههای گوناگون ادبیات باز کرده است و اینگونه است که چگونگی به عمل آوردن نظریهها در آثار به نمایش گذاشته میشود. مطالعاتی اینگونه و تطبیق آنها در زبان و ادبیاتهای مختلف عرصة مناسبی برای این است که ا چکیده کاملبررسی آثار شعرا و نویسندگان بر اساس نظریههای ادبی راه را برای بررسی جنبههای گوناگون ادبیات باز کرده است و اینگونه است که چگونگی به عمل آوردن نظریهها در آثار به نمایش گذاشته میشود. مطالعاتی اینگونه و تطبیق آنها در زبان و ادبیاتهای مختلف عرصة مناسبی برای این است که این نظریهها ملموستر و عینیتر شوند. فراهنجاری بر مبنای زبانشناسی از نظریههای نقد ادبی جدید است که در چهارچوب مکتب فرمالیسم روسی بیان شده است. یوسف الخال و احمد شاملو دو شاعر بزرگ و تقریبا معاصر هم دیگر در ادب عربی و فارسی هستند که در اشعارشان از هنجارگریزی و آشنایی زدایی بهره بردهاند یکی از این روش-ها، هنجارگریزی نوشتاری است که شاعر در این روش بدون توجه به لفظ و معنی دست به تغییر ظاهر کلمات و مصراعها میزند و شعر را از نظر ظاهری هنجارگریز میکند که در این جستار نگارندگان بر آنند که به بررسی و تحلیل این نوع از زیباییهای شعر این دو شاعر بر اساس الگوی لیچ بپردازند و ضمن نشان دادن هنجارگریزیهای نوشتاری در پایان میزان استفاده هر شاعر از هنجارگریزی را به صورت نمودار به تصویر کشیده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
85 - نقد و تحلیل روانکاوانه رنگ قرمز در اشعار عمر ابو ریشه و قیصر امین پور بر اساس نظریه ی ماکس لوشر
سکینه صارمی گروی رقیه مهماندوست کتلردر ادبیات امروز، نمادها نقش مهمی در تصویرآفرینی و انتقال معانی ایفا میکنند. یکی از این نمادها که به شکلی هوشمندانه از سوی شاعران مورد استفاده قرار میگیرد، عنصر رنگ است. از همین روی شاعران مقاومت با بکارگیری رنگهای مختلف سعی در بیان آرمانها و خواستههای خود دارند. به چکیده کاملدر ادبیات امروز، نمادها نقش مهمی در تصویرآفرینی و انتقال معانی ایفا میکنند. یکی از این نمادها که به شکلی هوشمندانه از سوی شاعران مورد استفاده قرار میگیرد، عنصر رنگ است. از همین روی شاعران مقاومت با بکارگیری رنگهای مختلف سعی در بیان آرمانها و خواستههای خود دارند. بهعنوان نمونه قیصر امینپور در ادبیات فارسی و عمرابوریشه در ادبیات عربی با بکارگیری نمادها در آثار خود، تداعیهای پر رمز و رازی در حوزههای تمثیلی با زمینههای گوناگون فرهنگی، آیینی و تاریخی آفریدهاند. عنصر رنگ یکی از اجزای مهم صورخیال و یکی از عناصر برجسته زبان نمادین این دو شاعر که در خدمت بیان مفاهیم موردنظرشان قرار گرفته است.. نقد و بررسی و تحلیل رنگ سرخ که بیشترین بسامد کاربردی را در اشعار این دو شاعر داشته است، موضوع اصلی این مقاله را تشکیل میدهد. روش کار به صورت توصیفی- تحلیلی بوده و نتایج نشان میدهد که هر دو شاعر از رنگ سرخ نماد کمال، شهادت، اعتراض و قیام بهره بردهاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
86 - بررسی تطبیقی نمادهای طبیعت در شعر سهراب سپهری و سمیح قاسم
یدالله رفیعیچکیدهرمز و نماد گاهی در قالب الفاظ و کلمات پدیدار میشود و در این صورت واژگان در معنای فرا واقعی خود به کار میروند، برخی از این واژگان، عناصر طبیعت است بر این اساس میتوان گفت؛ دادن جنبههای نمادین و تمثیلی به عناصری از طبیعت، هنری است که اگر هوشمندانه در شعر به کار رو چکیده کاملچکیدهرمز و نماد گاهی در قالب الفاظ و کلمات پدیدار میشود و در این صورت واژگان در معنای فرا واقعی خود به کار میروند، برخی از این واژگان، عناصر طبیعت است بر این اساس میتوان گفت؛ دادن جنبههای نمادین و تمثیلی به عناصری از طبیعت، هنری است که اگر هوشمندانه در شعر به کار رود دلالتهای ضمنی و خلاقانهای را ایجاد میکند.سهراب سپهری و سمیح قاسم دو شاعر از دو فرهنگ متفاوت ایرانی و عربی هستند که بررسی و تحقیق در شعرشان نشان میدهد که رمز و نماد در بیان مفاهیم، آموزهها و افکارشان بسیار مورد توجه بوده است و طبیعت گرایی یکی از وجوه مشترک آنها به شمار میرود. یافتههای این پژوهش که به روش تحلیلی- توصیفی انجام شده است بیانکنندۀ آن است که سهراب به عنوان یک شاعر نوپرداز و رمانتیست در اشعار خود بسیاری از عناصر طبیعت را به تصویر کشیده است و سمیح قاسم به عنوان یکی از بزرگان رمزگرا در شعر معاصر عربی، برای بیان واقعیت جامعه و مشکلات اجتماعی به عناصری از طبیعت، خاصیت نمادین بخشیده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
87 - بررسی تطبیقی مولفۀ «چندصدایی» در رمانهای معاصر عربی و فارسی با تأکید بر نظریات باختین ( سووشون سیمین دانشور- میرامار نجیب محفوظ)
زهره دست پاک سعید حمیدیان فرهاد طهماسبیپژوهش حاضر با بهرهگیری از آراء میخائیل باختین و بهطور خاص نظریۀ چندصدایی، سعی دارد به صورت تطبیقی گفتمانهای موجود در رمانهای سووشون اثر سیمین دانشور و میرامار اثر نجیب محفوظ را واکاوی نماید و با استفاده از روش توصیفی _تحلیلی به بازتاب چندصدایی در این رمانها بپرداز چکیده کاملپژوهش حاضر با بهرهگیری از آراء میخائیل باختین و بهطور خاص نظریۀ چندصدایی، سعی دارد به صورت تطبیقی گفتمانهای موجود در رمانهای سووشون اثر سیمین دانشور و میرامار اثر نجیب محفوظ را واکاوی نماید و با استفاده از روش توصیفی _تحلیلی به بازتاب چندصدایی در این رمانها بپردازد. نگارنده بر اساس منطق مکالمهای باختین و مؤلفههای موجود در آن این رمانها را مورد ارزیابی قرار میدهد و در ضمن پژوهش به این پرسش پاسخ داده است که چگونه چندصدایی در رمانهای منتخب بازنمایی شده است؟ نتایج پژوهش نشان میدهد که در داستانهای فوق ما شاهد چندصدایی هستیم، اما شکل و نحوۀ بیان این چندصدایی باهم متفاوت است و در هر داستان عواملی چون: جنسیت، ساختار اجتماعی و اقتصادی، جریانات روشنفکری در قالب دو قطب خودآگاهی و ازخودبیگانگی فرهنگی، در به ثمر رسیدن چندصدایی در قالب مؤلفهها خود را بیش از سایر عوامل بازنمایی میکنند. زنان غالباً نقش دنبالهرو اندیشهای که از مرجع اخلاقی داستان صادر میشود، دارند و عموماً با سبک بخشی موجب تقویت چندصدایی در داستان میشوند. ساختار اجتماعی و اقتصادی و تقابل و تضاد طبقاتی و جریانات روشنفکری در داستانها هرکدام با ایجاد دو قطب متقابل بهعنوان دیگری، زمینۀ تنوع گفتمانی را ایجاد میکنند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
88 - مطالعه تطبیقی مختصّات "سفرنامه حج" با تکیه بر سفرنامه ابن جبیر و ابن مازه
فاضل عباس زاده ساربان ودود ولی زادهبسیاری از جهانگردان و رحالون عربی و ایرانی مقصد و هدف سفرشان را مکه و انجام فریضه حج قرار داده اند و اگر این هدف نبود امروزه تنها با سفرنامه های انگشت شماری مواجه بودیم. در این میان، بسیاری از ادیبان در طی سفرشان به حج، به ذکر احوالات این سفر و تألیف کتابی در قالب سفرنا چکیده کاملبسیاری از جهانگردان و رحالون عربی و ایرانی مقصد و هدف سفرشان را مکه و انجام فریضه حج قرار داده اند و اگر این هدف نبود امروزه تنها با سفرنامه های انگشت شماری مواجه بودیم. در این میان، بسیاری از ادیبان در طی سفرشان به حج، به ذکر احوالات این سفر و تألیف کتابی در قالب سفرنامه پرداخته اند و شکل ادبی ویژه ای به نام "سفرنامه حج" پدید آورده اند که از جهت محتوا و ساختار و سائر مخصات سبکی و ادبی با سفرنامه به معنای عام فرق میکند. این پژوهش در صدد است ویژگی ها و مختصات سفرنامه حج را در ادب فارسی و عربی با تکیه بر دو سفرنامه کهن عربی و فارسی به نام هایی سفرنامه ابن مازه تحت عنوان "لطائف الأذکار للحضار والسفار فی المناسک والآداب" و سفرنامه ابن جبیر با عنوان "رسالة اعتبار الناسک فی ذکر الآثار الکریمة والمناسک"، مورد تطبیق و تحلیل قرار دهد. نتیجه نشان می دهد که هر دو سفرنامه از عنوان تا شکل و محتوا برای حج و به منظور حج بوده و ویژگی ها و مختصات ویژه ای در پردازش زمان و مکان و موضوع و ساختار و غیره که آن را از دیگر انواع و سفرنامه ها متمایز کرده است. این پژوهش بر اساس مکتب ادبیات تطبیقی آمریکایی به مطالعه تطبیقی این گونه ادبی در دو اثر مذکور می پردازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
89 - واکاوی فرآیند هویت و توسعه در تاریخ بیهقی و کلیله و دمنه
لیلا کامرانی پروانه عادل زاده کامران پاشایی فخریدرک کامل و عمیق آثار ادبی منوط به بررسی هر یک از آنها از جنبههای مختلف است. تاریخ بیهقی ازآنجاییکه حاوی پیامهایی در حوزهی تاریخ، حکمت و سیاست است پیش از هر چیزی غالباً از منظر اوضاع اجتماعی و جریانات حکومتی و سیاسی موردبررسی و پژوهش قرارگرفته است اما این کتاب غیر ا چکیده کاملدرک کامل و عمیق آثار ادبی منوط به بررسی هر یک از آنها از جنبههای مختلف است. تاریخ بیهقی ازآنجاییکه حاوی پیامهایی در حوزهی تاریخ، حکمت و سیاست است پیش از هر چیزی غالباً از منظر اوضاع اجتماعی و جریانات حکومتی و سیاسی موردبررسی و پژوهش قرارگرفته است اما این کتاب غیر از مؤلفههای مربوط به سیاست، حکومت و تاریخ، طیف وسیعی از موضوعاتی را که غالباً دارای هویتی جدا از تاریخ و سیاست مُدن هستند شامل میشود.در این مقاله، با تعمق در روایـت تـاریخی بیهقـی بـا بهرهگیری از گفتمـان فرکلاف به دنبال دستیابی بـه واکاوی فرآیند هویت و توسعه مؤلف هستیم و در ورای زبـان مولف، نگرشی که شالوده اصلی هویت و توسعه اوست جستجومی کنیم.همچنین کتاب کلیله و دمنه از آنجایی که حاوی پیام هایی در حوزه ی تاریخ، حکمت و سیاست است پیش از هر چیزی غالباً از منظر اوضاع اجتماعی و جریانات حکومتی و سیاسی مورد بررسی و پژوهش قرار گرفته است و با تمامی قدرو ارزشی که می توان برای تحقیقات به عمل آمده قائل شد بایستی توجّه داشت که مفاهیمی از قبیل توصیه به رعایت اخلاق، توسعه ی اقتصادی، مفاهیم اعتقادی و مذهبی و .. از نظرها دور مانده است. کلمات کلیدی: تاریخ بیهقی،کلیله و دمنه،ادبیات بینا رشته ای، هویت ایرانی- اسلامی، توسعهی ایرانی- اسلامی پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
90 - بررسی تطبیقی داستان جزیره از غزاله علیزاده و من میروم نوشته ژان اشنوز از منظر آرای باختین
مریم دیباج رضوان صادقی قهسارهدر این مقاله با استفاده از مولفه چندصدایی باختین، مصداق ها و کاربست آن را با شیوه توصیفی تحلیلی در داستان جزیره غزاله علیزاده و رمان من می روم از ژان اشنوز بررسی کرده ایم و کوشیده ایم در آغاز به این سوال پاسخ دهیم که چندآوایی چه مولفه هایی دارد و چگونه در این دو داستان چکیده کاملدر این مقاله با استفاده از مولفه چندصدایی باختین، مصداق ها و کاربست آن را با شیوه توصیفی تحلیلی در داستان جزیره غزاله علیزاده و رمان من می روم از ژان اشنوز بررسی کرده ایم و کوشیده ایم در آغاز به این سوال پاسخ دهیم که چندآوایی چه مولفه هایی دارد و چگونه در این دو داستان نمود پیدا می کند. بر این اساس، تاکید این جستار بر بینامتنیت، چندزبانی و گفتگومندی است، چرا که منطق گفتگومندی و چندصدایی زمینه ساز خلق مفهومی تازه از سوی ژولیا کریستوا به نام بینامتنیت شده است. در ادامه این مولفه ها در هر دو داستان بررسی و تحلیل میشوند. از منظرباختین چندآوایی به معنای وجود چندین صداست. هر شخصیّت بازنمای صداییست که یک خود فردی را جدای از دیگران نمایندگی میکند. داستان جزیرهی علیزاده متنی است که توانسته از نفوذ اندیشه تک گویه در گفتمان دوری جوید و زمینه ای مناسب را برای تضارب صداها واندیشه های متنفاوت و نگرش های ناهمگون و در نتیجه پذیرش دیگری به مثابه آگاهی مستقل و جداگانه فراهم آورد. در همین راستا در داستان من میروم اشنوز بازی با کلمات، ابهام، نمادپردازی، درهمآمیختن ژانرها، اتصال کوتاه، نقل قولهایی از نویسندگان دیگر یا بینامتنیت و طنز بیشتر به چشم میخورد. برآیند این مقاله آن است بینامتنیت که از مولفههای بدیع گفتگومندی میباشد در هر دو داستان به وضوح وجود دارد، لذا در نظر داریم با ذکر مثال نشان دهیم این مولفه چگونه در دو داستان نمود پیدا کرده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
91 - مطالعۀ تطبیقی دو اثر از منشآت فارسی «التّوسُّل الیالتّرسُّل» و «مصباحُالرسایل و مفتاحُالفضایل»
فاطمه اخترانفرالتَّوسُّل اِلیالتَّرسُّل و مصباحُالرَسایل و مفتاحُالفَضایل دو اثر از نوع مکاتیب با سبک فنّی و مزیّن است، که اولی مجموعهای از منشآت و دومی در آداب و رموز انشاست. بیگمان آثار موجود با نوع ادبی و دورۀ تاریخی واحد سبک و سیاق همسانی دارد، اما گاه اثری ممتاز پدید میآید چکیده کاملالتَّوسُّل اِلیالتَّرسُّل و مصباحُالرَسایل و مفتاحُالفَضایل دو اثر از نوع مکاتیب با سبک فنّی و مزیّن است، که اولی مجموعهای از منشآت و دومی در آداب و رموز انشاست. بیگمان آثار موجود با نوع ادبی و دورۀ تاریخی واحد سبک و سیاق همسانی دارد، اما گاه اثری ممتاز پدید میآید و مورد پیروی قرار میگیرد و یا همانندی دو اثر چنان است که درخور توجه و بررسی میشود. التَّوسُّل اّلیالتَّرسُّل نیز از متون ممتازی است، که مصباحُالرَسایل از کتب ارزشمند منشیانه و از نخستین آثار تحریر شده در ترسّل، شباهتی کمنظیر بدان دارد. این جستار در پی آن است تا پیروی موفّقبنمحمّد مجدی (مؤلّف مصباحُالرَسایل...) از سبک بهاءالدین محمّد بغدادی (مؤلّف التَّوسُّل...) و شباهت کمنظیر اثر آنان را نشان دهد. بنابراین دو اثر نامبرده با روش تطبیقی و تحلیلی مقایسه شده، ماحصل آن بر اساس مبانی سبکشناسی و ذکر شواهد محرز در این گفتار بیان میشود. نتایج بهدستآمده مبین آن است که موفّقبنمحمّد مجدی مراسلات بهاءالدین محمّد بغدادی را سرمشق کار خود نهاده و آداب و اصول انشا را مطابق آیین موجود در مکتوبات او نگاشته است. از رهگذر این پژوهش عوامل تمایز دو اثر مورد نظر نیز آشکار شده، شواهد موجود نشان میدهد که تفاوت آن دو برخاسته از موضوع متفاوت این کتب و گاه علایق فردی نویسندگان آنهاست. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
92 - جایگاه زن در ادبیات ایران و اسپانیا (مطالعة موردی: داستانهای کوتاه جلال آلاحمد و نمایشنامههای فدریکو گارسیا لورکا)
زهره اله دادی دستجردی سودابه باشی زادهدر این پژوهش تطبیقی جایگاه، نقش و ویژگیهای زنان در خانواده و جامعه در ادبیات ایران و اسپانیا مورد بررسی قرار میگیرد. برای محدودساختن حوزة مطالعاتی پژوهش به داستانهای کوتاه جلال آلاحمد و نمایشنامههای فدریکو گارسیا لورکا به عنوان دو نویسندة صاحب نام و صاحب نظر در هر چکیده کاملدر این پژوهش تطبیقی جایگاه، نقش و ویژگیهای زنان در خانواده و جامعه در ادبیات ایران و اسپانیا مورد بررسی قرار میگیرد. برای محدودساختن حوزة مطالعاتی پژوهش به داستانهای کوتاه جلال آلاحمد و نمایشنامههای فدریکو گارسیا لورکا به عنوان دو نویسندة صاحب نام و صاحب نظر در هر دو کشور اکتفا شدهاست. در آغاز به معرّفی اجمالی تاریخچۀ زندگی و فعالیّتهای سیاسی- اجتماعی- فرهنگی هر دو نویسنده پرداخته شده و زن، جایگاه و تصویر او ابتدا در آثار هر کدام به صورت جداگانه و سپس به صورت تطبیقی بررسی گردیدهاست. برای رسیدن به مقصود به بررسی تطبیقیِ عناوینِ مختلفی که حاکی از جایگاه زن در داستانهای کوتاه جلال آلاحمد و فدریکو گارسیا لورکا باشد، سخن به میان میآید؛ این مقایسه و تطبیق هم نمودار شباهتها و اشتراکات دو فرهنگ و هم گویای تفاوتها و اختلافنظر آنهاست؛ هم از مصادیق بیان واقعیّت اجتماعی و خانوادگی زن در زمینة تاریخی آثار نمونه آورده شده و هم آنجا که هر دو نویسنده از کلیشهها سخن گفتهاند؛ مشخّص گردیدهاست. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
93 - بررسی وجوه تشابه و تفاوت مقوله فضا در زبان شناسی و معماری
مجید رفعتی پرویز ضیاء شهابی عباس مسعودی مالک حسینیفضا، اگر چه معمولاً از آغاز قرن بیستم در کانون مباحثات معماری بوده است، اما هرگز مبنای نظریه های زبانشناختی و شعرشناختی قرار نگرفته و در نتیجه، شاعرانگی معماری نیز همچون زبانی فضامند به فهم و تجربه درنیامده است. از آنجا که ترکیب دانش ها در دوره معاصر، از اهمیت بالایی بر چکیده کاملفضا، اگر چه معمولاً از آغاز قرن بیستم در کانون مباحثات معماری بوده است، اما هرگز مبنای نظریه های زبانشناختی و شعرشناختی قرار نگرفته و در نتیجه، شاعرانگی معماری نیز همچون زبانی فضامند به فهم و تجربه درنیامده است. از آنجا که ترکیب دانش ها در دوره معاصر، از اهمیت بالایی برخوردار است، می توان بین معماری و ادبیات، وجوه اشتراک فراوانی یافت.این مقاله برمبنای روش توصیفی – تحلیلی، بدنبال این است تا مقوله فضا را در دو هنر معماری و ادبیات و برداشت های خاص آن مقایسه نماید و با تکیه بر نقدهای فلسفی شعر و گرایش های نوین زبان شناختی، وجوه تشابه و تفاوت بین معماری و ادبیات در مفهوم فضا را نقد و بررسی و تطبیق کند. از مهمترین یافته های این تحقیق می توان به این اشاره کرد که زبان هندسیِ معماری و بافت شهرهای سنتی با عناصر وجودی همچون دالان و هشتی و حیاط و ساباط و سایر فضاهای متباین مصداقی روشن از زبان اقامت و شعر فضاست. معماری و زبان، هردو واسطه ی مواجهه ی ما با جهان اند زیرا ما همواره درون معماری حضور داریم، همچنانکه همواره درون زبان حضور داریم. این شباهت، فضامندی هر دو را آشکار می کند. شعرِ فضا، تجربه پذیرکردن زبان است، پس ساخت فضایی آشکارکننده از یک سو و تجربه پذیر و تنبنیاد از سوی دیگر، چیزی است که شعر باید از معماری بیاموزد. اما آنچه معماری باید از شعر بیاموزد، در کار آوردنِ زبان معماری به گونه ای است که بیشتر از معماری باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
94 - مطالعهی مقایسهای معناجویی در شعر شهریار و اندیشه فرانکل
عزیزه یوسفیشهریار از ستارگان پرفروغ تاریخ ادب ایران است که در زمان حیات و مماتش نگاهها را به سوی خود معطوف داشته است. اشعار او زندگینامه و زبان حال اوست. مکاتب روانشناختی و فلسفی هر یک از زاویهای، به موضوع معنا در زندگی آدمی پرداختهاند. هدف پژوهش حاضر مطالعهی راهکارهای معناب چکیده کاملشهریار از ستارگان پرفروغ تاریخ ادب ایران است که در زمان حیات و مماتش نگاهها را به سوی خود معطوف داشته است. اشعار او زندگینامه و زبان حال اوست. مکاتب روانشناختی و فلسفی هر یک از زاویهای، به موضوع معنا در زندگی آدمی پرداختهاند. هدف پژوهش حاضر مطالعهی راهکارهای معنابخشی به زندگی در سرودههای استاد شهریار و در مکتب معنادرمانی فرانکل بود. روش پژوهش از نوع کیفی و تحلیل محتوا و توصیفی- تحلیلی از نوع مقایسهای است که به طریق کتابخانهای صورت گرفته است. یافتهها نشان داد، شهریار در مواجهه با ناملایمات و بحرانهای زندگی از رهگذر عشق، خلاقیت شعری و ارزشهای گرایشی، به معنابخشی به زندگی پرداخته و از ناامیدی برحذر مانده است. از نتایج مطالعه این است که شهریار در تجربه زیستی خود بدون این که در پی تئوریزه کردن دیدگاه خود باشد، در رابطه با راهکارهای معنادهی به زندگی دیدگاههایی نزدیک به اندیشه-های فرانکل ارایه کرده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
95 - تحلیل و تطبیق صفاءالقلوب شیروانی و نان و حلوای شیخ بهایی بر اساس نظریه ترامتنیت ژنت
آیت شوکتی محمدرضا بیگیشاعر یا نویسنده برای خلق اثر خود با دنیایی از تاثرات از متون دیگر در ذهن خود در چالش است و با ارتباطی که با آثار پیش یا معاصر خود دارد، دست به آفرینش میزند و از این طریق بین متنها به شیوه-های مختلف پیوند برقرار میکند که به عنوان ترامتنیت قابل مطالعه و بررسی است. نان چکیده کاملشاعر یا نویسنده برای خلق اثر خود با دنیایی از تاثرات از متون دیگر در ذهن خود در چالش است و با ارتباطی که با آثار پیش یا معاصر خود دارد، دست به آفرینش میزند و از این طریق بین متنها به شیوه-های مختلف پیوند برقرار میکند که به عنوان ترامتنیت قابل مطالعه و بررسی است. نان و حلوا به عنوان متنی است که شیروانی در نوشتن صفاءالقلوب از آن تاثیر پذیرفته است. هر دو اثر، اثری تعلیمی- عرفانی است. از آنجا که ترامتنیت ژنت به لحاظ تقسیمبندی و جزئینگری خیلی گستردهتر از نظریات بینامتنی دیگر است، هدف اصلی این پژوهش، کشف انواع روابط ترامتنی بین صفاءالقلوب و نان و حلوا است. در این مقاله تلاش شده به روش تطبیقی-تحلیلی- اسنادی به این پرسش پاسخ داده شود که کدامیک از تقسیمات نظریه ترامتنیت ژنت در مقایسه تطبیقی بین صفاءالقلوب و نان و حلوا مصداق پیدا میکند؟ نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد که شیروانی، آگاهانه با نان و حلوا رابطه بینامتنی برقرار کرده و در این راستا از انواع روابط ترامتنی از جمله بینامتنیت(صریح، غیرصریح و ضمنی)، پیرامتنیت، فرامتنیت، سرمتنیت و بیشمتنیت(همانگونگی و تراگونگی) بهره برده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
96 - تحلیل آثار آچه به و ساعدی از منظر ادبیات اتوپیایی
سعید رحیمی پورمقایسهی عرضی آثار هنری اخیرا مورد توجه محققان قرار گرفته است. در این مقاله موضوع آرزوی داشتن زندگی آرمانی در موضوعات داستان در آثار برگزیده چینوا آچه به و غلامسحین ساعدی مورد بررسی قرار گرفت. آچه به، راه رسیدن به رستگاری را در پایان دادن به استعمارگری غرب، نجات وطن، بر چکیده کاملمقایسهی عرضی آثار هنری اخیرا مورد توجه محققان قرار گرفته است. در این مقاله موضوع آرزوی داشتن زندگی آرمانی در موضوعات داستان در آثار برگزیده چینوا آچه به و غلامسحین ساعدی مورد بررسی قرار گرفت. آچه به، راه رسیدن به رستگاری را در پایان دادن به استعمارگری غرب، نجات وطن، برگشتن به رسم و رسومات و فرهنگ اصیل آفریقا می داند؛ ساعدی راه رسیدن به زندگی آرمانی را در سکوت و آرامش زندگی روستایی و خلاصی از مشکلات و گرفتاریهای زندگی مدرن و رهایی از مشکلات روحی و روانی می یابد. هر دو نویسنده در انتخاب شخصیت های داستان و صحنه پردازی ها در مسیر اهداف هنری خود، وجوه مشترک زیادی دارند. در این مقاله، دو بازیگر نقش اصلی داستان، ایده ها و اسیده الها، طرز فکر و تفکرات آنها از هستی و آرزوهای آرمانی و شیوه انتخاب صحنه و تاثیر پذیری آنها از جهت گیریهای سیاسی و اجتماعی تجزیه و تحلیل و تشابه آنها مشخص شد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
97 - بازتاب جشن های ایرانی در شعر شاعران مکتب آذربایجانی
لیلی کمالوند منوچهر جوکار اسد آبشیرینیدر ایران از کهن ترین زمان، جشن های گوناگونی برپا می شده است؛ امروزه بسیاری از این جشن ها فراموش شده اند و دیگر برگزار نمی شوند، اما می شود ردپا و بازتاب آن ها را در آثار گذشتگان و شاعران کلاسیک پیدا کرد؛ از جمله شاعران مکتب آذربایجانی. بر همین اساس این پژوهش به بازتاب ج چکیده کاملدر ایران از کهن ترین زمان، جشن های گوناگونی برپا می شده است؛ امروزه بسیاری از این جشن ها فراموش شده اند و دیگر برگزار نمی شوند، اما می شود ردپا و بازتاب آن ها را در آثار گذشتگان و شاعران کلاسیک پیدا کرد؛ از جمله شاعران مکتب آذربایجانی. بر همین اساس این پژوهش به بازتاب جشن های ایرانی و آیین های مربوط به آن در شعر شاعران مکتب آذربایجانی (با تاکید بر مجیرالدین بیلقانی، نظامی، خاقانی و فلکی شروانی) پرداخته است. بر اساس یافته های این پژوهش، از میان جشن های باستانی ایرانیان فقط چهار جشن باستانی نوروز، مهرگان، سده و یلدا، در اشعار شاعران مکتب آذربایجانی بازتاب پیدا کرده اند. از میان این چهار جشن نیز جشن نوروز بیشترین بازتاب را در اشعار شاعران مکتب آذربایجان داشته است و جشن سده نیز کمترین بازتاب را در میان اشعار آن ها داشته است. این پژوهش، از نوع پژوهش های نظری و کتابخانه ای است و ابزار گردآوری اطلاعات آن نیز، از طریق فیش برداری است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
98 - بررسی تطبیقی نظریۀ « احساس حقارت» و شیوههای مقابله با آن براساس روانشناسی فردگرای آدلر در اشعار شاعران زن ایران و عرب (سیمین بهبهانی، غاده السمان)
زهرا کریمی سپیده سپهری آرزو شمالی اسکویی الهه حاجیهانقد روانکاوانه، نقدی جدید و بینارشته‎ای است که در آن پژوهشگر و یا منتقد، بر آن است تا جنبه‎های پنهان و یا زوایای مختلف رفتاری و نشانههای روانی موجود در یک اثر مورد نظر، اعم از ادبی و یا .... را بکاود تا بدین وسیله به تحلیل شخصیت نویسنده، هنرمند و یا اشخاص داس چکیده کاملنقد روانکاوانه، نقدی جدید و بینارشته‎ای است که در آن پژوهشگر و یا منتقد، بر آن است تا جنبه‎های پنهان و یا زوایای مختلف رفتاری و نشانههای روانی موجود در یک اثر مورد نظر، اعم از ادبی و یا .... را بکاود تا بدین وسیله به تحلیل شخصیت نویسنده، هنرمند و یا اشخاص داستانی بپردازد. روانشناسی فردنگر بهوسیلة آلفرد آدلر پایهگذاری شده است و یکی از نظریههای موجود در این روانشناسی فردگرا، نظریۀ احساس حقارت است. در این مقاله که به شیوۀ توصیفی– تحلیلی بر مبنای سندکاوی و شیوۀ مطالعات کتابخانهای صورت گرفته است، اشعار دو تن از شاعران معاصر ایران و عرب (سیمین بهبهانی، غاده السمان) بر اساس نظریۀ احساس حقارت مبتنی روانشناسی فردگرای آدلر مورد تحلیل و بررسی قرار میگیرد. نتایج تحقیق نشان میدهد که احساس حقارت موجود در اشعار سیمین بهبهانی و غاده السمان به علت تبعیض جنسیتی موجود در جامعه بوده است و مهم‎ترین مؤلفه‎ها و شاخصههایی که بر اساس روانشناسی فردگرای آلفرد آدلر برای مقابله با احساس حقارت می‎توان در اشعار این دو بانوی شاعر دید، شامل مکانیزمهای برتریجویی، علاقۀ اجتماعی، یاس و تنهایی، انزوا و کنارهگیری؛ شکوه و اعتراض و عشق است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
99 - بررسی تطبیقی بازتاب ویژگی های اقلیمی و روستایی در رمان های: «زمین سوخته» اثراحمد محمود و«ملکة العنب» اثر نجیب الکیلانی
هایده عظیم اوغلی اسکوئی حجت رسولی سید ابراهیم آرمنادبیّات اقلیمی و روستایی به عنوان شاخهای از ادبیّات به بیان ویژگیهای جغرافیای طبیعی و انسانی و تحولات اجتماعی منطقۀ خاصی میپردازد و در ادبیات اکثر کشورها از جایگاه ویژهای برخوردار است. دو نویسنده بزرگ معاصر فارسی و عربی، از جمله نویسندگان متعهد با اتکا به فرهنگ بومی چکیده کاملادبیّات اقلیمی و روستایی به عنوان شاخهای از ادبیّات به بیان ویژگیهای جغرافیای طبیعی و انسانی و تحولات اجتماعی منطقۀ خاصی میپردازد و در ادبیات اکثر کشورها از جایگاه ویژهای برخوردار است. دو نویسنده بزرگ معاصر فارسی و عربی، از جمله نویسندگان متعهد با اتکا به فرهنگ بومی، مشکلات جامعه را مطرح نموده و اذهان را برای چارهجویی و درک آنها در قالب داستانهای خود فرا میخوانند. داستان ملکة العنب از آثار نجیب کیلانی در مورد روستایی با امید و رنج در امتداد تحولات تاریخی معاصر مصر در اواخر قرن بیستم است. اهمیت این رمان زمانی آشکار میشود که به شاخصههای روایت واقعگرا نزدیک و برگرفته از سلسله حوادثی است که در بطن جامعه رخ داده است. زمین سوخته اثر احمد محمود نیز به عنوان یک سند اجتماعی-تاریخی از وقایع جنگ و انعکاس اوضاع اقلیم جنوب و مصائب مردم با چیرهدستی در صحنههای نمایش داستان با سبک واقعگرا در نگاه نویسنده نقاد به تصویر کشیده است. ضرورت و بررسی این موضوع زمانی آشکار میشود که در صورت توسعه و پیشرفت جوامع اسلامی بسیاری از مشکلات فرهنگی و اجتماعی نیز در این جوامع حل میشد. پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی از محدودۀ مورد مطالعه به بررسی و ارزیابی عناصر اقلیمی با روش کیفی پرداخته است. ابتدا منابع اولیه در حیطههای جغرافیایی و محلی استخراج شده و در ارتباط با پیامدهای اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصل از این پژوهش جهت دستیابی به عناصر اقلیمی و بومی تأثیرگذار بمنظور اهداف توسعۀ پایدار لازم و ضروری است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
100 - بررسی و تحلیل مولفه معنایی وطن و عشق در اشعار گلچین گیلانی و جبران خلیل جبران
سکینه صارمی گرویتغییر و تحوّل اوضاع و احوال سیاسی، اجتماعی و عاطفی و همچنین، مدرنیسم و پیشرفت صنعت در برانگیختن حس غریب غربت، مؤثر است. نوستالژی مواردی نظیر دوری از سرزمین، دوری از معشوق، خاطرات کودکی و جوانی، از دست دادن ارزش ها، مهاجرت و گذشته ی اساطیری را شامل می شود. شاعران و نوی چکیده کاملتغییر و تحوّل اوضاع و احوال سیاسی، اجتماعی و عاطفی و همچنین، مدرنیسم و پیشرفت صنعت در برانگیختن حس غریب غربت، مؤثر است. نوستالژی مواردی نظیر دوری از سرزمین، دوری از معشوق، خاطرات کودکی و جوانی، از دست دادن ارزش ها، مهاجرت و گذشته ی اساطیری را شامل می شود. شاعران و نویسندگان بسیاری، صورتهای مختلفی از این احساس غریب را به نمایش گذاشتهاند؛ از جمله این شاعران فارسی و عرب زبان میتوان گلچین گیلانی و جبران خلیل جبران را نام برد. فرضیه این پژوهش بر این است که این دو شاعر هر چند اشتراک دیدگاه و عقیده دارند ولی از یکدیگر تاثیر نپذیرفتهاند و این پژوهش بر اساس مکتب آمریکایی صورت گرفته است. در این تحقیق با تکیه بر روش تحلیلی- توصیفی و کتابخانهای برآنیم تا نحوهی بیان احساسات و عگذاشتهاند؛ از گذاشتهاند؛ از جمله این شاعران فارسی و عرب زبان میتوان گلچین گیلانی و جبران خلیل جبران را نام برد. فرضیه این پژوهش بر این است که این دو شاعر هر چند اشتراک دیدگاه و عقیده دارند ولی از یکدیگر تاثیر نپذیرفتهاند و این پژوهش بر اساس مکتب آمریکایی صورت گرفته است. در این تحقیق با تکیه بر روش تحلیلی- توصیفی و کتابخانهای برآنیم تا نحوهی بیان احساسات و عواطف نوستالژی گلچین گیلانی و جبران خلیل جبران را مورد بررسی قرار میدهیم پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
101 - بررسی تطبیقی مضامین مشترک در موضوع شهید و شهادت در اشعار پایداری معاصر فارسی و عربی
زهرا علوی علی عشقی سردهی ابوالقاسم امیر احمدیادبیات پایداری مضامین گسترده و متنوعی دارد که یکی از شاخصترین آنان شهید و شهادت است. شهید و شهادت مقوله ایست که در اغلب نبردهای مقدس از آن یاد می شود و روی سخن بسیاری از شاعران عرصۀ مقاومت با آنان است. در دین اسلام نیز به این مساله اهمیت والایی داده شده و اسلام کسانی ر چکیده کاملادبیات پایداری مضامین گسترده و متنوعی دارد که یکی از شاخصترین آنان شهید و شهادت است. شهید و شهادت مقوله ایست که در اغلب نبردهای مقدس از آن یاد می شود و روی سخن بسیاری از شاعران عرصۀ مقاومت با آنان است. در دین اسلام نیز به این مساله اهمیت والایی داده شده و اسلام کسانی را که در راه خدا جانفشانی می کنند و جان خود را از دست می دهند زنده نمی پندارد. بلکه زندگانی هستند که در نزد خدای خود آرمیده اند. بزرگداشت و تکریم شهیدان میهن که جان خویش را در راه پاسداری از وطن و دین ایفا کردند نیز از مضامین دیگر شعر پایداری است.این پژوهش در صدد بررسی تطبیقی مفهوم شهید و شهادت در اشعار شاعران ایران و عرب است. نتایج تحقیق نشان میدهد که شاعران معاصر انقلابی ایران و عرب، در اشعار خویش از این مفهوم، بسیار بهره بردهاند و در اشعار ایشان مضامینی مربوط به شهید و شهادت شامل : ستایش مقام شهید، انتقام خون شهید، مرثیه سرایی برای او و به کارگیری نماد، است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
102 - بررسی تطبیقی مؤلفههای عشق در رمان درتنگ اثر آندره ژید و کتاب چهل نامۀ کوتاه به همسرم نوشته نادر ابراهیمی
مریم رفیع زاده مجید یوسفی بهزادیآندره ژید (١٨٦٩-١٩٥١) و نادر ابراهیمی (١٣١٥-١٣٨٧) از نویسندگان شاخص معاصرند که بنا بر انگیزههای معنوی و بیان احساسات انسانی خود، در در تنگ و چهل نامه کوتاه به همسرم به عنصر عشق پرداختهاند. عشق در نوشتار این دو نویسنده به عواطف و دلبستگی محدود نمیشود و به عنوان یک موت چکیده کاملآندره ژید (١٨٦٩-١٩٥١) و نادر ابراهیمی (١٣١٥-١٣٨٧) از نویسندگان شاخص معاصرند که بنا بر انگیزههای معنوی و بیان احساسات انسانی خود، در در تنگ و چهل نامه کوتاه به همسرم به عنصر عشق پرداختهاند. عشق در نوشتار این دو نویسنده به عواطف و دلبستگی محدود نمیشود و به عنوان یک موتیف اساسی در بیان نظرات و اندیشههای آنها مطرح شده و در حقیقت ملاک سنجش خوبیها و بدیها شده است. این دو نویسنده میان عشق و فداکاری پیوند برقرارکردهاند که این مهم در شخصیت آلیسا در در تنگ بارزتر است.ژید در شخصیت آلیسا عشق را نوعی وابستگی معنوی نشان داده که تداوم آن را یک شادمانی فکری می داند، در حالی که ابراهیمی اعتقاد دارد پایداری آن در پیوند میان تکریم و تقوای درونی شکل می گیرد. از این منظر، در نوشتهها و نامههایشان از عشق به ایثار، همسر و وفاداری سخن راندهاند که نگرش عرفانی و در عین حال، حکیمانه آنها با زبان مهر و محبت تداعیکننده اهمیت عشق در مناسبات اجتماعی- خانوادگی است. در این مقاله، با بررسی مولفه های عشق در نوشتار ژید و ابراهیمی، از منظر مکتب آمریکایی (قرابت ها و تضاد ها )، نشان خواهیم داد که دو نویسنده با نگرش های متفاوت نسبت به عشق در تکاپوی کشف مفهومی تازه از آن هستند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
103 - بررسی و بازتاب تطبیقی مؤلفههای سنت و مدرنیته در اشعار سیمین بهبهانی و بشری بستانی
یحیی معروف سمیه بختیاری تورج زینی وند علی سلیمیمدرنیته در معنای ابداع و ابتکار، نقطه‎ مقابل سنت گرایی است، سیمین بهبهانی و بشری بستانی از جمله شاعران سرآمدند که در سرودههای خود منعکس کننده جامعه سنتی و نوگرای ایران و عراق هستند. این دو علاوه بر گرایش به مدرنیته از سنت نیز رویگردان نبوده و توجه خاصی بدان دارند و چکیده کاملمدرنیته در معنای ابداع و ابتکار، نقطه‎ مقابل سنت گرایی است، سیمین بهبهانی و بشری بستانی از جمله شاعران سرآمدند که در سرودههای خود منعکس کننده جامعه سنتی و نوگرای ایران و عراق هستند. این دو علاوه بر گرایش به مدرنیته از سنت نیز رویگردان نبوده و توجه خاصی بدان دارند و میتوان گرایش آنها را معتدل ارزیابی کرد؛ زیرا آنها از کنار سنتهای ناپسند جامعه خویش عبور کرده و به نقد آن پرداختهاند. آنها علاوه بر رویارویی خلاقانه خود در گرایش به سنت و مدرنیته، توجه خاصی به اوضاع نابسامان زنان و گرایشهای فمنیستی میانهرو دارند به طوری که در برابر جنس مرد، نه تنها موضع تندی نمیگیرند؛ بلکه هر دو را مایه کمال یکدیگر میدانند.این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی بر پایه مکتب آمریکایی، بن مایههای سنت و مدرنیته را در آثار دو شاعر بررسی و تحلیل میکند. نتیجه این پژوهش، پرداختن به اوزان شعر سنتی، با گریز از وزن و قافیه است و از آنجا که ذهن هر دو شاعر به درگیر مضامین انسانی و اجتماعی است گاهی وزن شعر قربانی محتوا و مضمون شده است. ویژگی بارز دو شاعر، گرایش به مدرنیته و عدم رویگردانی از سنت بوده و در مجموع میتوان رویکرد آنها در بهرهگیری از معیارها و بن مایههای سنت و مدرنیته را یک موضع بیبدیل پنداشت. از آنجا که هر دوی آنها به نوعی شکست عاطفی در زندگی خود تجربه کردهاند بخش زیادی از شعر را به بیان مشکلات و مسائل زنان جامعه اختصاص دادهاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
104 - بررسی تطبیقیِ شگردهای بلاغیِ شاعران شیعیِ عرب در عصر اول عباسی با نخستین شاعران شیعی پارسیگوی
محدثه السادات میرحسینی سید بابک فرزانه محمود شکیبشعر شیعی، متعهد و دارای رسالت است که در همه دورهها دارای موضوعات و ساختارهای گوناگون بوده است. عصر اول عباسی که عصر نمو و رشد ادبیات عرب به شما میآید، عصری پربار از شعر شیعی و شاعران شیعی بوده است. شاعران شیعی عصر اول عباسی، سعی نمودند شعر خود را در خدمت نشر مفاهیم د چکیده کاملشعر شیعی، متعهد و دارای رسالت است که در همه دورهها دارای موضوعات و ساختارهای گوناگون بوده است. عصر اول عباسی که عصر نمو و رشد ادبیات عرب به شما میآید، عصری پربار از شعر شیعی و شاعران شیعی بوده است. شاعران شیعی عصر اول عباسی، سعی نمودند شعر خود را در خدمت نشر مفاهیم دینی و تبیین فضایل اهل بیت (ع) و دفاع از ایشان قرار دهند و به منظور تحقق این مهم تلاش کردند تا گوهر شعری خود را با بهکارگیری شگردهای هنری واز رهگذر فنون ادبی در معرض خاص و عام قرار دهند. این پژوهش که با روش توصیفی - تطبیقی و بر مبنای مطالعات کتابخانهای صورت گرفته، بر آن است تا با مقایسه مهم‎ترین شگردهای بلاغی در شعر سید حمیری و دیک الجن به عنوان نمایندگان شاعران شیعی عرب در عصر اول عباسی و مقایسه آن با شگردهای کسایی مروزی به عنوان نخستین شاعران شیعی پارسیگوی از چگونگیِ نمود مضامین و مناقب منسوب به اهل بیت (ع) در شعر آنان پرده بردارد. نتایج برگرفته از پژوهش حاکی از آن است که این شاعران جهت انتقال مضامین و مفاهیم منسوب به اهل بیت (ع)، از صورخیالی و شگردهایی همچون: تشبیه، استعاره، کنایه بهره بردهاند. همچنین صورخیال در اشعار شاعران عرب برجستهتر و نوآورهای آنها نسبت به اشعار شیعی کسایی مروزی بیشتر است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
105 - رمان اهل غرق از منیرو روانیپور و رمان الشراع و العاصفة از حنا مینه: دلالتمندی فضاهای داستانی ادبیات دریا در ایران و سوریه
ربابه رمضانی قادر پریزداستانهایی که صحنه حوادثشان دریاست در زمره ادبیات دریا بشمار می آیند. دریا از مفاهیم برجسته رمانهای فارسی و سوری است. دراین مقاله، منیروروانیپور و حنامینه به عنوان نمایندگان ادبیات دریا در داستانویسی معاصر، اغلب درپی ایجاد تحول به حکم ناشناخته بودن دریا، بر تغییرات ریش چکیده کاملداستانهایی که صحنه حوادثشان دریاست در زمره ادبیات دریا بشمار می آیند. دریا از مفاهیم برجسته رمانهای فارسی و سوری است. دراین مقاله، منیروروانیپور و حنامینه به عنوان نمایندگان ادبیات دریا در داستانویسی معاصر، اغلب درپی ایجاد تحول به حکم ناشناخته بودن دریا، بر تغییرات ریشهای و مبارزات سیاسی اجتماعی مردم تأکید دارند. ملوانان، ماهیگیران و اهالی بندر نماد توده مردمند. رمان اهلغرق روانیپور تحولات اجتماعی مردم روستای جفره بوشهر و روند تغییرشان ازسادگی روستایی واعتقادات سنتی بسوی جامعه مدرن را ترسیم و سنت و مدرنیسم را روبروی هم قرار میدهد. رمان الشراع والعاصفة حنامینه تحول جامعه سوریه از ناآگاهی و سرسپردگی، بجامعهای مبازر و آگاه را می نمایاند. با روش تحقیقِ توصیفی، تحلیلی مقاله، به این نتیجه میرسیم جستجوی تحولات ریشهای، ارتباط مستقیم مکان باعناصر داستان، اشعار عامیانه، ادبیات دریا، تأثیر مکان برشخصیت، نماد و تخیل، اسطورهآفرینی، اسطورهپردازی، آییننمایی و رسوماتپردازی از ویژگیهای رمانهای ادبیات دریا به شمار میروند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
106 - مطالعة تطبیقی رنگواژهها در شعر «سیمین بهبهانی» و «گلرخسار صفی آوا»
طاهره سیدرضایی فرشته محجوبرنگها بر درک انسان از پدیدههای هستی اثرگذارند. گرایش ذهنی به رنگ و استفاده از طیف های آن، بازتاب کنشهای گوناگون روانی است. هر رنگ اثری ویژه بر جسم و روح انسان بر جای میگذارد که به وسیلة دو دانش فیزیولوژی و روانشناسی قابل اثبات است. شاعران به سبب نگاه حسّی و دگرگونه چکیده کاملرنگها بر درک انسان از پدیدههای هستی اثرگذارند. گرایش ذهنی به رنگ و استفاده از طیف های آن، بازتاب کنشهای گوناگون روانی است. هر رنگ اثری ویژه بر جسم و روح انسان بر جای میگذارد که به وسیلة دو دانش فیزیولوژی و روانشناسی قابل اثبات است. شاعران به سبب نگاه حسّی و دگرگونه دیدن جهان، دریافت عمیقتری از رنگها دارند که بازتاب آن در شیوه های گوناگون تصویرسازی از تشبیه و استعاره تا حسآمیزی، آشنایی-زدایی و نمادپردازی مشهود است. پژوهش حاضر به شیوة توصیفی ـ تحلیلی شعر سیمین بهبهانی و گلرخسار صفیآوا، دو شاعر زن معاصر از ایران و تاجیکستان را از منظر نظریة رنگ ماکس لوشر واکاوی کرده است. هر دو شاعر به گذر از سنّت و نوآوری در شعر متمایلاند و بسیاری از تصاویر اعماق و اتّفاقی شعر آنان به وسیلة رنگ و آفرینش رنگ واژههای بدیع حاصل شده است. مضمون و موتیف غالب شعر بهبهانی زنان و جایگاه آنان و در سرودههای صفیآوا، وطن و دغدغههای مرتبط با آن است و در نوشتار حاضر تحلیل روانشناسی رنگها نیز اغلب در همین راستا صورت گرفته است. حاصل آنکه هر دو به جهت غلبة روحیّة اندوهگین و ناامید از رنگ سیاه بیش از هر رنگ دیگری استفاده کرده-اند امّا با استفاده از قرمز و سبز آن را تلطیف کرده و مخاطب را به بهبود اوضاع امیدوار کردهاند. با این وجود در این حیطه اشعار بهبهانی در قیاس با صفیآوا به دلیل مهارت او در تکنیکپردازی، استفادة همه جانبه از ابزارهای فرهنگی، روانشناسی، وسایل ارتباط جمعی و کهنالگوها دارای بسامد، پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
107 - شعر به عنوان پدیدهای فازی در مقابله با منطق ارسطویی بررسی نقش ایهام، ابهام و استعاره در فازینمودن شعر
علی جمالیمنطق فازی به نوعی از روزگاران کهن وجود داشته است اما بررسی روشمند آن به سال 1965 بر میگردد، زمانی که پرفسور لطفیزاده مقالة مجموعههای فازی را ارائه نمود. منطق فازی در تقابل با منطق ارسطویی، پدیدههای جهان را به دوگانههای متضاد تقسیم نمیکند بلکه هر چیزی را به صورت حو چکیده کاملمنطق فازی به نوعی از روزگاران کهن وجود داشته است اما بررسی روشمند آن به سال 1965 بر میگردد، زمانی که پرفسور لطفیزاده مقالة مجموعههای فازی را ارائه نمود. منطق فازی در تقابل با منطق ارسطویی، پدیدههای جهان را به دوگانههای متضاد تقسیم نمیکند بلکه هر چیزی را به صورت حوزهای بر روی یک طیف میبیند که از کمترین درجه آغاز و به بیشترین درجه ختم میشود. هر عضو میتواند همزمان به چند مجموعه تعلق داشته باشد و حاصل جمع عضویتها لزوماً برابر صد نیست. در رابطه با منطق فازی و ادبیات و بویژه شعر در ایران کار چندانی صورت نگرفته است و اگرچه این مقاله نخستین گام نیست، اما میکوشد تا بخش کوچکی از خلأ موجود را پر نماید. پرسشهای اصلی این نوشتار عبارتند از اینکه: آیا ادبیات پدیدهای فازی است؟ آیا شعر را میتوان با منطق فازی بررسی نمود؟ اجزاء تشکیلدهندة یک اثر ادبی مفروض، چگونه به آن هویتی فازی میدهند؟ آیا ایهام، ابهام و استعاره، خود پدیدههایی فازی هستند؟ چگونه؟ آیا میتوان مرزی میان شعر، نظم، نثر و محاورات روزمره قائل شد؟ مقاله حاضر به صورت گذرا منطق فازی را بررسی مینماید و سپس پیامدهای تفکر و منطق فازی را در حوزة شعر و ادبیات با تکیه بر ایهام و استعاره به بررسی مینشیند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
108 - تحلیل بینامتنی سمفونی مردگان و مرگ فروشنده؛ بر اساس نظریۀ ژولیا کریستوا
حمید آقاجانی مجید منصوری فاطمه کریمیبر پایۀ نظریه کریستوا، بینامتنیت عمدتاً شیوهای است که نشان میدهد هر متنی بر پایۀ متنهای پیش از خود شکل گرفته است و روشی است که تاریخ را به ساختارگرایی و متنها و تفسیرهای یتیم و تنهایش وارد میکند. بر اساس این شیوه، بعضی مقالات و تحقیقات پیشین، رمان سمفونی مردگان را چکیده کاملبر پایۀ نظریه کریستوا، بینامتنیت عمدتاً شیوهای است که نشان میدهد هر متنی بر پایۀ متنهای پیش از خود شکل گرفته است و روشی است که تاریخ را به ساختارگرایی و متنها و تفسیرهای یتیم و تنهایش وارد میکند. بر اساس این شیوه، بعضی مقالات و تحقیقات پیشین، رمان سمفونی مردگان را بازتابی از رمان خشم و هیاهو یا رمان باری دیگر شهری که دوست داشتم دانستهاند. هرچند همۀ این اثرپذیرها قابل بحث و بررسی است، اما به سبب شباهت بعضی ابعاد فرهنگی و یکسانی برخی وقایع تاریخی و فرهنگی، مانند رخ دادن جنگهای جهانی، نظام فراگیر فاشیسم و سرمایهداری ممکن است خیلی از متون ادبی را از نظر ساختاری و محتوایی به هم نزدیک کند؛ اما به نظر نگارندگان، مهمترین اثری که از نظر محتوایی و ساختاری به رمان سمفونی مردگان نزدیک است، نمایشنامۀ مرگ فروشنده است که در این مقاله تلاش گردیده این اثرپذیری تا حدودی مشخص گردد. درواقع مطابق تشابهات تاریخی، و تجربۀ مشترک ملل مختلف در وقایع تاریخی، به جرأت میتوان گفت سمفونی مردگان نمونهای ایرانی شده از نمایشنامۀ مرگ فروشنده اثر آرتور میلر است که نویسنده مطابق وقایع آن زمان و به سبب اشتراکات تاریخی ملل مختلف توانسته اثری همسان با نمایشنامۀ آرتور میلر پدید آورد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
109 - بازتاب هنری تضاد در شعر ابوتمام و ویکتور هوگو
امیر مقدم متقی زهرا حقایقی محبوبه مهرآفریدیکی از شیوههای سبکی و متمایز در شعر ابوتمام و ویکتورهوگو،کاربرد آرایة تضاد است.این جستار با هدف دستیابی به برخی نشانههای تشابه و تفاوت سبکی کاربرد آرایة تضاد در شعر ابوتمام و هوگو، با روش تحلیل محتوای کیفی در پی کشف نشانههای زیباشناختی تضاد در شعر این دو شاعر است تا چکیده کاملیکی از شیوههای سبکی و متمایز در شعر ابوتمام و ویکتورهوگو،کاربرد آرایة تضاد است.این جستار با هدف دستیابی به برخی نشانههای تشابه و تفاوت سبکی کاربرد آرایة تضاد در شعر ابوتمام و هوگو، با روش تحلیل محتوای کیفی در پی کشف نشانههای زیباشناختی تضاد در شعر این دو شاعر است تا در نهایت دانسته شود چگونه آرایة تضاد سبب غنای شعر این دو شاعر شده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد که تضاد در شعر ابوتمام وهوگو، کارکرد زیباییشناسی و فلسفی دارد و از پیوندی بنیادین با معنا حکایت میکند با این تفاوت که جنبة واژگانی تضاد در شعر هوگو بارزتر است.تضاد رفتاری و کاربردی از پربسامدترین تضادها در شعر ایشان است و دلیل این بسامد بالا پیوند این دو تضاد با مفهوم و ساختار کلی شعر است. ابوتمام برای تعبیر از افکار و فلسفة ذهنیش در کنار دیگر تصاویر، از رنگ این تضادها بهره برده است، هوگو نیز علی رغم سادگی بیان، هرگاه شعر خود را به این دو تضاد مزین نموده، شیوة بیان او همانند ابوتمام پیچیده گردیده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
110 - مقایسة تطبیقی «تیپهای شخصیتی» در اشعار سیمین بهبهانی و غاده السمان بر اساس نظریه کارن هورنای
فاطمه زندی سپیده سپهری آرزو شمالی اسکویی الهه حاجیهاتحلیل روانشناختی شخصیت، یکی از رویکردهای اساسی نقد ادبی معاصر است. روانکاوان بزرگی چون فروید، یونگ و آدلر به بررسی روانشناختی شخصیت پرداختهاند. نظرها و آرای کارن هورنای، هم مبتنی بر اندیشههای فروید است و این مفاهیم را با اندک اختلافی که اندیشههای فروید در زمینة زیست چکیده کاملتحلیل روانشناختی شخصیت، یکی از رویکردهای اساسی نقد ادبی معاصر است. روانکاوان بزرگی چون فروید، یونگ و آدلر به بررسی روانشناختی شخصیت پرداختهاند. نظرها و آرای کارن هورنای، هم مبتنی بر اندیشههای فروید است و این مفاهیم را با اندک اختلافی که اندیشههای فروید در زمینة زیستشناختی دارد بسط میدهد. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی به مقایسة تطبیقی اشعار سیمین بهبهانی و غاده السمان بر اساس نظریة تیپهای شخصیتی کارن هورنای پرداختهایم. این پژوهش در صدد پاسخ به این سوال است که شخصیت دو شاعر مورد نظر با توجه به اشعارشان، با کدام تیپ شخصیتی روانکاوانة کارن هورنای قابل انطباق است.نتایج تحقیق نشان میدهد که با توجه بسامد زیاد موضوع عشق در اشعار این دو شاعر و دلزدگی از اجتماع، تیپهای شخصیتی این دو شاعر، مهرطلب و عزلتطلب است. هر دو شاعر در عرصۀ مضمون از کلیشههای اجتماعی روزگار و پارامترهای عاشقانهای که زن را به انحصار و انقیاد میکشاند، بیزاری جستهاند و دنیای پیرامون را برای اصالت دادن به تجارب و احساسات زنانه، دنیای فاقد صلاحیت میدانند، بنابراین مطابق نظرات هورنای، این اجحاف، ظلم و فشار سبب پناه بردن آنها به درون و انزواو ایدهآلگرایی شده است و از همین جاست که عشق یکی از آرمانهای مطرح شده در شعر دو شاعر محسوب میشود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
111 - بررسی تطبیقی تنوع واژگان در دوبلة عربی و فارسی انیمیشن Inside Out بر اساس الگوی جانسون
عبدالباسط عرب یوسف آبادیدر سالهای اخیر تحلیلهای آماری بهعنوان ابزار ارزیابی ویژگیهای مستقل متون بهکار میرود. کیت جانسون (Keith Johnson) از نظریهپردازان سبکشناسی آماری معتقد است با محاسبة نسبت تنوع واژگان هر متن میتوان به سبک آن متن دست یافت. در مطالعات ترجمه نیز میتوان از این الگو بر چکیده کاملدر سالهای اخیر تحلیلهای آماری بهعنوان ابزار ارزیابی ویژگیهای مستقل متون بهکار میرود. کیت جانسون (Keith Johnson) از نظریهپردازان سبکشناسی آماری معتقد است با محاسبة نسبت تنوع واژگان هر متن میتوان به سبک آن متن دست یافت. در مطالعات ترجمه نیز میتوان از این الگو برای بررسی تنوع واژگان متن مقصد و مقایسة آن با متن مبدأ استفاده نمود. انیمیشن Inside Out (2015م) برندة جایزة اسکار بهترین انیمیشن است که بهواسطة موضوع جذاب روانشناسی و تصویرسازیهای هنرمندانة مفاهیم ذهنی، مورداستقبال چشمگیری قرارگرفت. فیلمنامة این انیمیشن از لحاظ سبکی، مملو از واژگان عمومی و تخصصی است، ویژگیای که در ترجمة فیلمنامة آن نیز مشهود است. در این پژوهش تلاش میشود با تکیهبر روش توصیفی-تحلیلی و با استناد به الگوی جانسون، تنوع واژگانی دوبلة عربی و فارسی انیمیشن فوق بررسی تطبیقی شود. نتایج نشان میدهد واژگان دوبلة عربی انیمیشن (%52) مقداری متنوعتر از دوبلة فارسی آن (%45) است. علت این تنوع واژگان را میتوان در فرایند تولید واژه در زبان عربی (برپایة اشتقاق) و تفاوت بارز آن با فرایند تولید واژه در زبان فارسی (برپایة ترکیب) جستجو کرد؛ زیرا فرایند اشتقاق امکان تولید واژگان متنوعتری به نسبت فرایند ترکیب را مهیا میسازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
112 - واکاوی تطبیقی ادبیات اعتراض در اشعار سمیح القاسم و علیرضا قزوه (با تکیه بر انتقاد از نهادهای بینالمللی)
صابره سیاوشی مصطفی جاوید مهر ناهید نصیحتاعتراض نوعی موضع‎گیری است که اساسی‎ترین کاربرد آن، سلب احساس امنیت از فرد یا مجموعه‎ای است که مورد دادخواهی قرار گرفته است. درجۀ تأثیرگذاری اعتراض، بنابر نوع آن، متفاوت است. یکی از تأثیرگذارترین انواع اعتراض، در قالب شعر خود‎نمایی می‎کند؛ زیرا شاعران چکیده کاملاعتراض نوعی موضع‎گیری است که اساسی‎ترین کاربرد آن، سلب احساس امنیت از فرد یا مجموعه‎ای است که مورد دادخواهی قرار گرفته است. درجۀ تأثیرگذاری اعتراض، بنابر نوع آن، متفاوت است. یکی از تأثیرگذارترین انواع اعتراض، در قالب شعر خود‎نمایی می‎کند؛ زیرا شاعران بهوسیلۀ بیان اعتراضات خود، نقش بسزایی در بیدار کردن مردم و بیرون آوردن جامعه از خمودگی و وارفتگی دارند. این جستار به تطبیق اشعار اعتراضی دو شاعر معاصر فلسطینی و ایرانی به نام‎های سمیح القاسم و علیرضا قزوه اهتمام دارد. تلاش نویسندگان بر آن بوده است که بر‎اساس مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی، اشتراکات و افتراقات اشعار این دو شاعر را، با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی مورد بررسی قرار دهند. نتایج بهدستآمده نشان از آن دارد که نوع ادبیات سمیح القاسم آمیخته با عجز و ناتوانی است که نشان از ناامیدی ایشان دارد اما علیرضا قزوه از موضع قدرت و با نوعی قاطعیت به نقد نهادهای بین‎المللی پرداخته است که نشان‎دهندۀ امیدواری اوست و این امیدواری و ناامیدی، ناشی از فضای جامعۀ این دو شاعر است؛ به این قرار که از نگاه سمیح القاسم به دلیل فقدان بستر مناسب، میزان تأثیرگذاری مفاهیم شعری به حداقل رسیده و درنهایت منجر به ناامیدی شاعر گشته است. از نتایج بهدستآمدۀ دیگر نوع پردازش دو شاعر به مسائل است که هر دو شاعر برای میان‎تهی نشان دادن نهادهای بین‎المللی، به ظواهر آن پرداخته‎اند با این تفاوت که سمیح القاسم بهظاهر اعضای این سازمان‎ها پرداخته اما علیرضا قزوه به‎طور کل ساختارها را به چالش کشیده است پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
113 - خوانش تطبیقی نشانههای عرفانی در اشعار ابن فارض و سنایی غزنوی
سمیه زاهدی محمد غفوری فر علیرضا حسینییکی از انواع ادبی که بسامدهای گوناگون آن در آثار بیشتر شاعران پارسیگو و عربیسرا واقع شده و آثار قابل ملاحظه و خواندنی در این نوع به وجود آورده، ادبیات عرفانی است. در این نوع ادبی شاعران برای بیان معانی عرفانی با زبان رمز و اشاره به سبک ویژه در قالبهای شعری بهویژه غز چکیده کاملیکی از انواع ادبی که بسامدهای گوناگون آن در آثار بیشتر شاعران پارسیگو و عربیسرا واقع شده و آثار قابل ملاحظه و خواندنی در این نوع به وجود آورده، ادبیات عرفانی است. در این نوع ادبی شاعران برای بیان معانی عرفانی با زبان رمز و اشاره به سبک ویژه در قالبهای شعری بهویژه غزل ارائه میکنند. در عرصة ادب عربی و فارسی، ابن فارض مصری و سنایی غزنوی دو شاعر بلندآوازه و عارف بلندمرتبه و شیفتگان و سوختگان عشق الهی بهشمار میآیند. پژوهش حاضر در حوزۀ ادبیّات تطبیقی بر اساس مکتب ادبیّات تطبیقی آمریکایی در تلاش است با روش توصیفی – تحلیلی، مهمترین وجوه اشتراک و افتراق جلوههای عرفانی در اشعار این دو شاعر را مورد بررسی قرار دهد. نتایج حاصل از این پژوهش حاکی از آن است که هر دو شاعر از آبشخور عرفان و ادب نوشیدند و در باور هر دو برجستهترین انگیزه برای متعالی شدن، عشق هست و در مسائل اساسی عرفان علاوه بر عشق، در جلوههای عرفانی دیگر همچون عقل، وحدت وجودی و شهودی، فنا و نمادهای عرفانی نیز با یکدیگر اشتراکاتی داشتهاند. با این تفاوت که ابن فارض از نماد در اشعار خود بیشتر از سنایی استفاده کرده است. در بحث رنگها، ابن فارض بیشتر به نور و تاریکی تعبیر کرده است؛ اما سنایی بیشتر از ابنفارض به نماد رنگها پرداخته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
114 - مقایسه تطبیقی تصویر قو در شعر معاصر عربی وفارسی
پرویز احمدزاده هوچاصول و مولفههای رمانتیسم بر شعر معاصر عربی و فارسی تأثیر چشمگیری گذاشته و مضامین جدیدی از طریق این مکتب وارد شعر گشته است. قو و تصاویری که با استفاده از این پرنده ساخته شده، یکی از این مضامین محسوب میشود.قو و تصاویر شاعرانۀ آن در شعر کلاسیک فارسی و عربی به کار نرفته ا چکیده کاملاصول و مولفههای رمانتیسم بر شعر معاصر عربی و فارسی تأثیر چشمگیری گذاشته و مضامین جدیدی از طریق این مکتب وارد شعر گشته است. قو و تصاویری که با استفاده از این پرنده ساخته شده، یکی از این مضامین محسوب میشود.قو و تصاویر شاعرانۀ آن در شعر کلاسیک فارسی و عربی به کار نرفته است و سابقۀ کاربرد آن به دوران معاصر برمیگردد. در دورۀ معاصر به سبب آشنایی با ادبیات اروپایی از طریق ترجمه که واسطۀ انتقال پدیدههای ادبی و فرهنگی است، مضامین جدیدی با استفاده هنری از ویژگیهای این پرنده، وارد ادبیات فارسی و عربی شده است. این مقاله به بررسی تطبیقی اشعار معاصر عربی و فارسی اختصاص داردکه در آنها از قو و ویژگیهای مربوط به آن برای خلق تصاویر و مضامین استفاده شده است. قو در فرهنگهای مختلف جلوه و معانی نمادین خاصی دارد. در شعر معاصر عربی شاعرانی از قبیل ادونیس، محمود درویش، عبدالقادر رابحی، بدیع صقور و ... با استفاده از الگوهای غربی و نگاه شاعرانه به پرندۀ قو در خلال دیوانشان تصویر قو از قبیل مرگ قو، رقص قو و آواز قو را به کار بردهاند. از آنجا که بررسی سرچشمه و منشا تصاویر و مضامین جدید شعر فارسی و عربی کمک شایانی به تبیین قواعد و الگوهای تحول شعر جدید فارسی و عربی خواهد نمود، این پژوهش با دیدی تطبیقی به بررسی میزان و نوع تأثر شاعران فارسی زبان و عرب از الگوهای ادبی غربی میپردازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
115 - بررسی تطبیقی شعر وراق هروی و سعدی با محوریت نوع تعلیمی
آیت شوکتی مسعود باوان پوری وحید سجادی فرمحمود وراق هروی و سعدی شیرازی دو تن از شاعرانی هستند که در دیوانهای شعری خویش به حکمت، پند و اندرز توجّه خاصی داشتهاند. تأثیرپذیری از فرهنگ اسلامی و آموزههای دینی بهویژه قرآن و نهجالبلاغه در کنار تجارب زندگی شخصی از جمله منابع حکمت در شعر آنها محسوب میشود. سادگی چکیده کاملمحمود وراق هروی و سعدی شیرازی دو تن از شاعرانی هستند که در دیوانهای شعری خویش به حکمت، پند و اندرز توجّه خاصی داشتهاند. تأثیرپذیری از فرهنگ اسلامی و آموزههای دینی بهویژه قرآن و نهجالبلاغه در کنار تجارب زندگی شخصی از جمله منابع حکمت در شعر آنها محسوب میشود. سادگی و وضوح واژهها و عبارات، آزادی نسبی از اصطلاحات مهجور و نامفهوم، خروج از فرهنگ لغوی قدیم و استفاده از فرهنگ لغوی عصر خویش، بهره گرفتن از ضربالمثلها متناسب با نیاز عصر و ذوق و سلیقه مردم و عوامپسند بودن آن از ویژگیهای ادبیّات حکمی این دو شاعر فرزانه محسوب میشود. پژوهش حاضر بر آن است با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و با بهرهگیری از مکتب آمریکایی ادبیّات تطبیقی به بررسی وجوه اشتراک در ادبیّات تعلیمی و حکمی دو شاعر بپردازد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که هر دو شاعر در قالب ابیات و انواع ادبی گوناگون، مکارم اخلاق از جمله کار و تلاش، صبر، جود و بخشش، ظلمستیزی و ... را به مخاطبانشان توصیه کرده و آنها را از صفات نکوهیده از جمله طمع، بخل و حسد و ...برحذر داشتهاند. پرداختن به اصول اخلاقی و تعلیمی در شعر این دو شاعر گاه به حدی نزدیک است که گویی این شعار از تفکّر یک انسان برآمدهاند؛ برای نمونه وراق در دو بیت مال و ثروت را وسیلهای برای حفظ و افزودن بزرگواری انسان میداند و سعدی نیز در یک بیت دقیقاً همین نکته را گوشزد میکند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
116 - بررسی تطبیقی اندیشههای مشترک سیاسی، اجتماعی و فردی به عنوان مولفههای مدرنیسم در اشعار احمد شاملو و نازکالملائکه
،روناک ،جوهر زاده شاهرخ حکمت مجید . عزیزی .شکلگیری هر یک از مکتبها در پی جنبشی سیاسی یا اجتماعی و فرهنگی صورت گرفته و هنر و ادبیات هر دوره، محصول جهان زیستۀ خود است. مدرنیسم به عنوان یک مکتب ادبی در کشورهای آمریکایی و اروپایی از سالهای آغازین سدۀ بیستم و همزمان با نفوذ و گسترش شعر سمبولیستی ظهور کرد و به تدری چکیده کاملشکلگیری هر یک از مکتبها در پی جنبشی سیاسی یا اجتماعی و فرهنگی صورت گرفته و هنر و ادبیات هر دوره، محصول جهان زیستۀ خود است. مدرنیسم به عنوان یک مکتب ادبی در کشورهای آمریکایی و اروپایی از سالهای آغازین سدۀ بیستم و همزمان با نفوذ و گسترش شعر سمبولیستی ظهور کرد و به تدریج به کشورهای دیگر نشر یافت. در این پژوهش سعی برآن است تا با نگاهی بر ادبیات تطبیقی، به روش توصیفی – تحلیلی، اندیشههای مشترک سیاسی، اجتماعی و فردی به عنوان مولفههای مدرنیسم در سرودههای احمد شاملو و نازکالملائکه بررسی شود. نتایج حاکی از آن است که آزادی، پرداختن به مسائل سیاسی، اجتماعی و عشق فردی به عنوان مولفههای مدرنیسم در دو شاعر مذکور مشهود است. اندیشههای سیاسی به عنوان اصلیترین مضمون شعری شاملو شناخته شده است، اما او شاعری متاثر است نه موثر! از منظر اجتماعی نیز آزادی و رهایی بشر از استبداد، در اشعار شاملو نمود گسترده ای دارد. نازک الملائکه نیز به رد موضوع جنگ در اشعارش پرداخته است و در قالب اجتماعی، لب به شکوه و شکایت از اوضاع جامعه میگشاید و برای رهایی از رنجها و آلام زندگی ، نه تنها مردم عراق بلکه مردم تمامی سرزمینهای اسلامی را مورد خطاب قرار میدهد پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
117 - واکاوی بنمایههای همگون ادبیات اعتراض در شعر عبدالکریم الکرمی و عارف قزوینی
دانا طالب پوردو کشور ایران و فلسطین به دلیل برخورداری از دین مشترک، باورها و اعتقادات نزدیک به هم و تجربههای مشترک سیاسی – اجتماعی، مورد توجه شاعران و نویسندگان قرار گرفتهاند، در این میان شاعران، به عنوان رهبران ادبی با تکیهبر رسالت اجتماعی خویش، نقش برجستهای در بارور کردن چکیده کاملدو کشور ایران و فلسطین به دلیل برخورداری از دین مشترک، باورها و اعتقادات نزدیک به هم و تجربههای مشترک سیاسی – اجتماعی، مورد توجه شاعران و نویسندگان قرار گرفتهاند، در این میان شاعران، به عنوان رهبران ادبی با تکیهبر رسالت اجتماعی خویش، نقش برجستهای در بارور کردن روح انقلابی مردم و برچیده شدن بساط ظلم و بیعدالتی داشتهاند. دو تن از چهرههای برجستة این رسالت در این دو کشور، عبدالکریم الکرمی و عارف قزوینی هستند که با اشعار خطابی و کوبندة خود به خوبی توانستند در برابر توطئههای دشمنان بایستند و روح بیداری و تحرک و اعتراض را در مردم بدمانند. در پژوهش حاضر، با به کارگیری روش توصیفی- تحلیلی و تکیهبر مکتب ادبیات تطبیقی آمریکا، به بررسی برخی عناوین مطرح در ادبیات اعتراض در اشعار دو شاعر پرداخته شده و در پایان برخی نتایج حاصل شد: وطندوستی و اعتراض علیه توطئههای دشمنان و استعمارگران، اعتراض علیه عملکرد حاکمان نالایق، محکومنمودن عدم اتحاد و عدم یکپارچگی مردم، اعتراض علیه مزدوران و وطنفروشان از مهمترین مضامین ادبیات اعتراض در اشعار دو شاعر هستند. هر دو شاعر با زبانی تند و انتقادی؛ گاه صریح و گاه نمادین به تقبیح کژیها و نابسامانیهای موجود در جامعه پرداخته و احیای هویت ملی را در دستور کار خود قرار دادهاند. هر دو یکی از عوامل نابسامانی را بهانههای مختلف دودستگی و اختلاف دانسته که در نظرگاه عارف وجود اختلافات دینی و مذهبی یکی از ریشههای اساسی آن را تشکیل میدهد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
118 - "چشم انداز ماهیت و عملکرد شیطان عدالت سنج در رمان مرشد و مارگاریتای میخائیل بولگاکوف"
سیده مریم سرمدی حمید بخشندهمسئلۀ شیطان موضوعی است که فارغ از گفتگوها و بحثهای الهیاتی ذهن انسان را به خود درگیر میکند. در این مقاله کوشش بر این است که مسئله در دو ساحت الهیات ارتدوکس مسیحی و ادبیات داستانی مورد بررسی قرار گیرد. رمان که خود رکنی از ادبیات است بهعنوان بخشی از مطالعۀ میانرشتهای چکیده کاملمسئلۀ شیطان موضوعی است که فارغ از گفتگوها و بحثهای الهیاتی ذهن انسان را به خود درگیر میکند. در این مقاله کوشش بر این است که مسئله در دو ساحت الهیات ارتدوکس مسیحی و ادبیات داستانی مورد بررسی قرار گیرد. رمان که خود رکنی از ادبیات است بهعنوان بخشی از مطالعۀ میانرشتهای در این مقاله انتخاب شدهاست که بستر طرح مضمون شیطان است. وقایع رمان مرشد و مارگاریتا نوشتۀ میخائیل بولگاکوف در سدۀ بیستم اتفاق میافتد. تمرکز مقاله بر روی مضمون شیطان ماهیت، عملکرد، ارتباط آن با گناه و مرگ، ارتباط آن با انسان و مسیح بودهاست بنابراین موارد فوق بهصورت تطبیقی در دو حوزۀ الهیات ارتدوکس و رمان مرشد و مارگاریتا نیز واکاوی شدهاست. شیطان در هر دو حوزه مغلوب مسیح شدهاست. شیطان ماهیت حقیقی داشته و نسبت به انسان مشکوک است. اسامی متنوعی با خویشکاریهای گوناگونی دارد وبا اینکه قدرتش مطلق نیست درپیِ همپایگی با خداوند است. اما تفاوتهایی نیز در این دو حوزه دیده شد ازجمله اینکه در رمان شیطان متمرد و در جستجوی برابری با خداوند نیست و به نوعی ماهیت و کنش شیطان از یک منطق دوگانه تبعیت میکند که ماهیت و رفتارش خودبخود خنثی است و این دوگانگیِ خوب و بد دربرابر رفتار مثبت یا منفی انسان دقیقاً برجسته میشود بهگونهای که میتوان گفت در همۀ مواضع، شیطان (ولند) ظاهر کنندۀ عدالت است که شایستگی یا ناشایستگی انسانها را بی عذر و بهانه میسنجد و جزا میدهد دربرابر مسیح(یشوعا) که گناهکار و قدیس را با عشق مطلق خود یکسان میبخشد و در خود فرامیگیرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
119 - تحلیل مقایسهای «غزلسرودههای» فدوی طوقان و فاطمه راکعی (تلطیف مضمونهای شعر پایداری با زبان نرم غزل)
علی سلیمی مریم رحمتی ترکاشوند مهین شیفتهپیوند شعر، و به ویژه غزل، با همة زوایای زندگی، از پدیدههای ادبیات دو قرن اخیر است. در ادبیات فارسی از دوران مشروطهخواهی به بعد و در ادبیات عربی نیز همزمان با آن، غزل از دایرهی محدود عشق به محبوب و وصف حال وی، فراتر رفت و به موضوعات زمخت سیاسی و اجتماعی، لطافتی غزلی چکیده کاملپیوند شعر، و به ویژه غزل، با همة زوایای زندگی، از پدیدههای ادبیات دو قرن اخیر است. در ادبیات فارسی از دوران مشروطهخواهی به بعد و در ادبیات عربی نیز همزمان با آن، غزل از دایرهی محدود عشق به محبوب و وصف حال وی، فراتر رفت و به موضوعات زمخت سیاسی و اجتماعی، لطافتی غزلی بخشید. این رویکرد جدید، مرز غزل و غیر غزل را در هم آمیخت. ظهور غزل سیاسی نمونهای آشکار از این دگرگونی است. این پژوهش غزلسرودههای دو شاعر زن فدوی طوقان و فاطمه راکعی را با روشی تحلیلی- مقایسهای بررسی نموده است؛ برمبنای یافتههای این بررسی میتوان گفت که عشق توأم با پایداری درون مایة اصلی غزلگونههای سیاسی و اجتماعی دو شاعر است. این دو در غزلسرودههای خود دایرة عشق را به گسترهی زندگی وسعت بخشیدهاند. سادگی، روانی، صمیمیت و احساس لطیف زنانهسرایی از ویژگیهای مشترک زبان شعری دو شاعر است. این دو شاعر در دو قالب سنتی و نو شعر سرودهاند. دو شاعر که از نزدیک شاهد حوادث مربوط به جنگ و روند دگرگونیهای جامعة خویش بودهاند، سختیهای زندگی را با نرمی غزل تلطیف نمودهاند. تصاویری از وصف پایداریهای مردمی در برابر بیگانگان، ستایش رهبران و شخصیتهای مبارز، دعوت به بیداری و پایداری، ستایش شهادت و شهیدان و وطن دوستی در جایجای غزلگونههای این دو شاعر با زبان غزل و توأم با احساسی زنانه متجلی است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
120 - بررسی تطبیقی خردگرایی از دیدگاه ابوالعلاء معرّی و ناصرخسرو
تورج زینی وندابوالعلاء معرّی و ناصرخسرو از چهرههای شاخص فرهنگ اسلامی در عرصهی خرد و خردگرایی به شمار میروند، تا آنجا که اندیشهها و سرودههای خردآمیز آنها در میان دیگر شاعران از فراوانی و شهرت بیشتری برخوردار است. یافتهی اساسی این پژوهش در این است که تجربههای شعری، آشنایی با اف چکیده کاملابوالعلاء معرّی و ناصرخسرو از چهرههای شاخص فرهنگ اسلامی در عرصهی خرد و خردگرایی به شمار میروند، تا آنجا که اندیشهها و سرودههای خردآمیز آنها در میان دیگر شاعران از فراوانی و شهرت بیشتری برخوردار است. یافتهی اساسی این پژوهش در این است که تجربههای شعری، آشنایی با افکار اندیشمندان و خرد ورزان ایرانی و اسلامی و فیلسوفان یونانی، بهرهگیری از فرهنگ و آموزههای دینی و مذهبی به ویژه اسماعیلی و فاطمی از منابع خردگرایی این دو است. ناصرخسرو به عنوان شاعری فرهیخته، نسبت به ادب عربی آگاهی داشته است. بنابراین، در سرودن برخی مضمونهای خردآمیزش به شعر ابوالعلاء معرّی نظر داشته است. همچنین در این جستار، اعتقاد بر این است که اگر چه در برخی موارد میان شعر ابوالعلاء و ناصرخسرو تشابه مضمونی وجود دارد، اما این تشابهات از باب توارد خاطر بوده و ریشهی برخی از این مضمونهای خردگرایی، در فرهنگ اسلامی و ایرانی نیز وجود دارد. این پژوهش بر آن است تا بر اساس مکتب ادبیّات تطبیقی به بررسی و تحلیل تطبیقی جنبههای مشترک و متفاوت این مضمونها و احیاناً تأثیرپذیری ناصرخسرو از ابوالعلاء بپردازد. دو محور اساسی این پژوهش، عبارتند از: الف: پیشگفتاری دربارهی سیرخردگرایی در ادبیّات عربی و فارسی و کلیّات پژوهش.ب:بررسی تطبیقی مضمونهای خردگرایی در شعر این دو شاعر.واژگان کلیدی: ابوالعلاء معرّی، ناصرخسرو، خردگرایی، شعر عربی و فارسی، ادبیّات تطبیقی. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
121 - بررسی تطبیقی عناصر داستان در دو داستان خرگوش باهوش اثر عبدالتواب یوسف و گرگ و خرگوش اثر مصطفی رحماندوست
احمد امیدعلی اسماعیل اسلامیداستان و قصه نقش بسیار مهمی در تکوین شخصیت کودک دارد. کودک از طریق قصه ها و داستان های خوب، به بسیاری از ارزش های اخلاقی پی می برد. با بررسی و تحلیل عناصر داستان کودک می توان در راستای ارتقای کیفیت این نوع ادبی به نویسندگان کمک کرد تا جهت تأثیر گذاری بیشتر بر نقاط قوت ع چکیده کاملداستان و قصه نقش بسیار مهمی در تکوین شخصیت کودک دارد. کودک از طریق قصه ها و داستان های خوب، به بسیاری از ارزش های اخلاقی پی می برد. با بررسی و تحلیل عناصر داستان کودک می توان در راستای ارتقای کیفیت این نوع ادبی به نویسندگان کمک کرد تا جهت تأثیر گذاری بیشتر بر نقاط قوت عناصر داستان تکیه کنند. هدف از انجام این پژوهش در مرحله اول، آشنایی با ادبیات کودک، و معرفی تطبیقی دو نویسنده مهم مصری و ایرانی، عبدالتواب یوسف و مصطفی رحماندوست است و همچنین معرفی عناصر داستان و بررسی آنها در دو داستان خرگوش باهوش اثر نویسنده مصری و گرگ و خرگوش اثر نویسنده ایرانی است. برای رسیدن به این هدف از روش توصیفی تحلیلی استفاده شده است. نتیجه بررسی این موضوع این شد که این دو نویسنده در حوزه هنری و استفاده از عناصر داستان بسیار شبیه یکدیگرند و اختلاف آنان بسیار اندک است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
122 - بررسی و مقایسه تجرید در شعر و معماری ایرانی اسلامی و عربی اسلامی (با تاکید بر دیدگاه سنتگرایان در باب هنر اسلامی)
فروغ الهی نیما اتحادیفلاسفه سنتگرا هنر اسلامی را هنری انتزاعی، رمزگونه و معنادار معرفی کردهاند. بر این اساس، تجرید خالص به عنوان یکی از شاخصههای مهم هنرهای اسلامی که برگرفته از اولین منبع زیباشناختی تجرید در اسلام یعنی کتاب مقدس قرآن کریم و مبتنی بر رمز و معناگرایی است، جایگاه ویژهای د چکیده کاملفلاسفه سنتگرا هنر اسلامی را هنری انتزاعی، رمزگونه و معنادار معرفی کردهاند. بر این اساس، تجرید خالص به عنوان یکی از شاخصههای مهم هنرهای اسلامی که برگرفته از اولین منبع زیباشناختی تجرید در اسلام یعنی کتاب مقدس قرآن کریم و مبتنی بر رمز و معناگرایی است، جایگاه ویژهای در هنر معماری اسلامی ایران و جهان عرب دارد. اما این عنصر و شاخص مهم، در هنر شعر فارسی و عربی، که یکی از برجستهترین و گستردهترین هنرهایی است که در دوره اسلامی به هدف تجسیم و تجسید مفاهیم انتزاعی و ماورائی و مبتنی بر عقاید توحیدی و عرفانی این دو ملت، سروده شدهاست، کمتر مورد توجه قرار گرفتهاست. بر این اساس در پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی به تبیین ، بررسی و مقایسه عنصر تجرید در شعر و معماری عربی – اسلامی و ایرانی اسلامی با تاکید بر دیدگاه سنتگرایان پرداخته شدهاست. بررسیهای صورتگرفته نشان میدهد که ظهور تصوف و عرفان در شعر و معماری این دو ملت نقطه اوج گرایش به تجرید خالص در این هنرها بودهاست. در این راستا مفاهیمی همچون، وحدت وجود، تجلی، عشق، فنا و بقا در قالب اشکال هندسی، خطوط، رنگها و کلمات و عبارات و بواسطه ابزارهای هنری مشترکی همچون ایقاع، توازن، تکرار، رمز، تشبیه و .... در شعر و معماری عربی- اسلامی و ایرانی اسلامی انعکاس یافته، بطوریکه تقریبا هرآنچه در عالم عرفان اتفاق افتاده ،با زبانی تجریدی به عرصه این دو هنر ایرانی و عربی اسلامی راه یافته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
123 - واکاوی مؤلفه های رئالیسم در اشعار «محمد عفیفی مطر» و «مهدی اخوان ثالث»
محمد رضا سلمانی سندس کردآبادیجامعه و ادبیات رابطه ای متقابل و دو سویه دارند و آثار ادبی محصول و مولود حیات و محیط اجتماعی هستند. رئالیسم در واقع همان نمایش زندگی واقعی جامعه ی بشری و پرداختن به واقعیتها و مسائل موجود در جامعه و بیانگر احساس مسئولیت و توجه شاعران و نویسندگان نسبت به واقعیت های ملموس چکیده کاملجامعه و ادبیات رابطه ای متقابل و دو سویه دارند و آثار ادبی محصول و مولود حیات و محیط اجتماعی هستند. رئالیسم در واقع همان نمایش زندگی واقعی جامعه ی بشری و پرداختن به واقعیتها و مسائل موجود در جامعه و بیانگر احساس مسئولیت و توجه شاعران و نویسندگان نسبت به واقعیت های ملموس جامعه است که پس از جنگ جهانی دوم نیز با پررنگ تر شدن تلاش های صهیونیسم ها این احساس تعهد ادیبان در برابر واقعیت های جهان اسلام بیش از پیش چهره نمود. محمد عفیفی مطر و مهدی اخوان ثالث، در دو جامعه با شرایط اجتماعی مشابهی زندگی می کنند و با توجه به زمینه های فکری و عقیدتی مشترک، دارای دیدگاه های مشترکی در برخورد با مسائل اجتماعی موجود هستند. این مقاله ضمن تعریف مکتب رئالیسم و معرفی این دو شاعر برجستۀ مصر و ایران، و بررسی اشعار انقلابی شان، تلاش دارد به بیان مهمترین مؤلفه های رئالیسم در اشعار آنها بپردازد. که عبارتند از: وطن دوستی، تداوم اعتراض به مستبدان، انتظار برای آزادی و نابودی ظلم و ستم، فقر و گرسنگی و عشق به مادر. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
124 - بررسی مضامین مشترک عاشقانه در اشعار ولّاده و ابن زیدون با لیلی و مجنون (نظامی)
شهرام عدالتی شاهیمقاله حاضر به مقایسه مضامین مشترک عاشقانه در اشعار ولاده و ابن زیدون با لیلی و مجنون ( نظامی ) می پردازد . در این مقاله منظومه لیلی و مجنون سروده ی جاودانه ی حکیم نظامی گنجوی مورد بررسی قرار گرفته و ابیاتی از این منظومه که دارای مضامین عاشقانه بوده اند با اشعار ولاده و چکیده کاملمقاله حاضر به مقایسه مضامین مشترک عاشقانه در اشعار ولاده و ابن زیدون با لیلی و مجنون ( نظامی ) می پردازد . در این مقاله منظومه لیلی و مجنون سروده ی جاودانه ی حکیم نظامی گنجوی مورد بررسی قرار گرفته و ابیاتی از این منظومه که دارای مضامین عاشقانه بوده اند با اشعار ولاده و ابن زیدون از شاعران هم عصر نظامی به زبان عربی سروده شده مورد قیاس قرار گرفته اند . بی تردید اصل و ریشه این داستان به عرب ها تعلق دارد و سابقه آن به اواخر قرن هفتم میلادی باز می گردد . نام ولاده همیشه مقرون بود با نام ابوالولید احمد بن زیدون ، وزیر و شاعری که عشق و علاقه زیادی از ولاده دید و زیباترین و لطیف ترین قصائدش را برای او سرود . روش پژوهش دراین مکتوب ، استفاده از کتب منبع و از انواع تحقیقات کتابخانه ای ( پیمایشی ) و توصیفی – تحلیلی است . پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
125 - بررسی تطبیقی کاربرد ادبی و نمادین عنصر رنگ در اشعار فردوسی طوسی و بشار بن برد
طاهر جعفری غلامرضا حیدری لیدا نامدار جواد طاهرییکی از مهمترین عناصر، در بروز خلاقیتهای هنری به کارگیری رنگ است. در واقع رنگ از عناصر ویژهای است که میتوان از طریق شناخت ویژگیها و تأثیرات آن، از بسیاری از رمزها پردهبرداری کرد و به رازهای پنهان بسیاری دست یافت. شاعران به عنوان زیباشناسان جهان هستی، از رنگها در ت چکیده کاملیکی از مهمترین عناصر، در بروز خلاقیتهای هنری به کارگیری رنگ است. در واقع رنگ از عناصر ویژهای است که میتوان از طریق شناخت ویژگیها و تأثیرات آن، از بسیاری از رمزها پردهبرداری کرد و به رازهای پنهان بسیاری دست یافت. شاعران به عنوان زیباشناسان جهان هستی، از رنگها در تصاویر شعری خود استفاده کردهاند و گاه از آن در تبیین مفاهیم بیان ناشدنی و فضای نمادین اشعار خود بهره بردهاند.در این پژوهشکه به روش کتابخانهای انجام شده است، ضمن ارائۀ شواهد شعری از اشعار فردوسی طوسی و بشاربن برد به عنوان شاعران مورد مطالعه که به نحوی از رنگها استفاده کردهاند، به تحلیل شگردها و چگونگی کاربرد ادبی، نمادین و بلاغی آنها از رنگ( خصوصاً از رنگ سیاه و سفید) در القای پیام به مخاطب پرداخته شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که رنگهای سیاه و سفید در این اشعار فردوسی و بشاربن برد بسامد بالایی را نسبت به دیگر رنگها دارند. فردوسی و بشاربن برد، از ظرفیت عظیم رنگها، برای انتقال اندیشهها، مقاصد و پیـامهای خود در حوزههای گوناگون اجتماعی، فرهنگی، دینی و سیاسی در فضای واقعی، کنایی، نمـادین و اسطورهای به مخاطبان خود، به خوبی بهره بردهاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
126 - انسان از دیدگاه مولانا و اقبال لاهوری ، (با رویکردی به علم، عشق و مرگ)
محمد بندانی ترشکییکی از مهمترین موضوعاتی که فلاسفه و عارفان شرقی بدان پرداخته اند مسئله انسان شناسی است و از مولفه های مهم مربوط به آن شناخت مرگ، عشق و علم انسان است که علم به این موضوعات در سرنوشت آدمی تأثیر به سزایی دارد، انسان معاصر با توجه به مکاتب و نظریه های مختلف در این مورد دچار چکیده کاملیکی از مهمترین موضوعاتی که فلاسفه و عارفان شرقی بدان پرداخته اند مسئله انسان شناسی است و از مولفه های مهم مربوط به آن شناخت مرگ، عشق و علم انسان است که علم به این موضوعات در سرنوشت آدمی تأثیر به سزایی دارد، انسان معاصر با توجه به مکاتب و نظریه های مختلف در این مورد دچار سردرگمی شده است مطالعه در باب این موضوعات باعث برطرف شدن برخی ابهامات ذهنی و انتخاب مسیر درست زندگی خواهد شد. پژوهش حاضر با هدف بررسی انسان از دیدگاه مولانا و اقبال لاهوری با رویکرد به علم، مرگ و عشق به روش کتابخانهای به انجام رسیده است. یافته های پژوهش: از تشابهات اندیشه دو شاعر: یکی از عوامل مهم و تاثیرگذار در ارتقای مقام انسان را کسب علم می دانند، مولانا سه علم، علم تجربی، علم شغل و علم صوفیانه را باور دارد،عنایت او به علم صوفیانه است. اما اقبال به علم حصولی و حضوری معتقد است. در مورد مرگ هر دو شاعر مرگ و جاودانگی را برای تمامی انسان ها محتوم می دانند. مولانا نوع زندگی و مرگ شخص را بازتـاب ضـمیر و دل آدمـی می داند اما اقبال می گوید: جاودانگی حقیقی زمانی مطلوب است آدمی گوهر وجودی مفهومِ خودی را بشناسد. عشق از نظر هر دو از سوی خدا آمده است مولانا غایت و نهایت عشق را وصول به حضرت حق می داند . اما از نظر اقبال عشق به خدا در نهاد آدمی موجود است و اگر لحظه ای عشق به خدا از آنها گرفته شود نابود می شوند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
127 - بررسی تأثیر هوش فرهنگی بر سازگاری بینفرهنگی و عملکرد زبانآموزان غیرفارسیزبان در یادگیری زبانفارسی
مهدی صادقیامروزه مسأله آموزش و یادگیری در نظام آموزشی ایران بسیار متفاوت از گذشته است. بخش اعظم این تفاوت ناشی از حضور زبانآموزانی از ملّیتهای مختلف از اقصی نقاط دنیاست. این حضور و به تبع آن قرارگرفتن در محیط فرهنگی جدید، نیازمند سازگاری بینفرهنگی است. در چنین شرایطی برای عملک چکیده کاملامروزه مسأله آموزش و یادگیری در نظام آموزشی ایران بسیار متفاوت از گذشته است. بخش اعظم این تفاوت ناشی از حضور زبانآموزانی از ملّیتهای مختلف از اقصی نقاط دنیاست. این حضور و به تبع آن قرارگرفتن در محیط فرهنگی جدید، نیازمند سازگاری بینفرهنگی است. در چنین شرایطی برای عملکرد بهتر زبانآموزان و درک آنها از مسائل بینفرهنگی، توجه به مسأله هوش فرهنگی و استفاده مطلوب از آن یک ضرورت به حساب میآید. پژوهش حاضر در پی آن است تا با نگاه به دو مفهوم هوش فرهنگی و سازگاری بینفرهنگی، تأثیر این دو مفهوم را در عملکرد زبانآموزان غیرفارسیزبان در یادگیری زبان فارسی بررسی نماید. برای نیل به این هدف، مباحث نظری ارائه شده در این زمینه و تعدادی از پژوهش-های انجام شده از منابع داخلی و خارجی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج به دست آمده از پژوهشها حاکی از آن است که بین برخی از مؤلفههای هوش فرهنگی و سازگاری بینفرهنگی رابطه معنادار و بین برخی از مؤلفهها با سازگاری بینفرهنگی رابطه منفی وجود دارد. همچنین، در شرایطی که از هوش فرهنگی استفاده مطلوبی شود، بر سازگاری بینفرهنگی و عملکرد زبانآموزان در یادگیری زبان فارسی تأثیر مثبت میگذارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
128 - شعر بادگانی (خمریه) در ادبیات عربی و ادبیات پارسی
زهرا خسروی ومکانیدر این مقاله موضوع شعر شراب یا خمریه در ادبیات دو ملت ایران و عرب مورد پژوهش و بررسی و تحلیل قرار گرفته و چگونگی پیدایش ، سیر تحول و کاربرد های مختلف آن در ادبیات هر دو ملت تبیین شده است . این گونه ادبی (شعر شراب یا خمریه) در ادبیات عربی از دوره ی پیش از اسلام و لا به ل چکیده کاملدر این مقاله موضوع شعر شراب یا خمریه در ادبیات دو ملت ایران و عرب مورد پژوهش و بررسی و تحلیل قرار گرفته و چگونگی پیدایش ، سیر تحول و کاربرد های مختلف آن در ادبیات هر دو ملت تبیین شده است . این گونه ادبی (شعر شراب یا خمریه) در ادبیات عربی از دوره ی پیش از اسلام و لا به لای چکامه های کهن جاهلی ( = پش از اسلام ) که سرآغاز شعر عربی است مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته و سیر تحول و کاربرد آن تا زمان ابن فارض در سده هفتم ادامه یافته است . در ادبیات فارسی نظر به دسترس نبودن شعر های پیش از اسلام ، این گونه ادبی از زمان رودکی سمرقندی به عنوان نخستین شاعر خمریه سرا بررسی و تا سده هشتم ادامه یافته است که در ساقی نامه های شاعران ایرانی تا دوران متاخر تر نیز ادامه یافته است . پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
129 - تطبیق اضدادهای مرگ و زندگی و دنیا و آخرت در اندیشه های مولانا جلال الدین رومی و ابوالعلای معری
محبوبه صادقی گوغری حمیدرضا خوارزمییکی از مبانی و معیارهای نوشتههای ادبی که منجر به ماندگاری آن میشود، اندیشۀ مربوط به آن آثار است. در ادبیات فارسی شاعران و نویسندگان تنها به سرودن اشعار و آفریدن آثار ادبی نپرداختهاند بلکه توانستهاند اندیشههای کلامی، اخلاقی، فلسفی، عرفانی و ... را در آثار ادبی چکیده کاملیکی از مبانی و معیارهای نوشتههای ادبی که منجر به ماندگاری آن میشود، اندیشۀ مربوط به آن آثار است. در ادبیات فارسی شاعران و نویسندگان تنها به سرودن اشعار و آفریدن آثار ادبی نپرداختهاند بلکه توانستهاند اندیشههای کلامی، اخلاقی، فلسفی، عرفانی و ... را در آثار ادبی وارد کنند. مولانا جلالالدین رومی از شاعران سدۀ هفتم ه.ق با اندیشههای عرفانی و ابوالعلای معری از شاعران سدۀ پنجم ه.ق با پندارهای دینی و فلسفی است. در این پژوهش نگارندگان به صورت تطبیقی مطابق مکتب امریکایی، در پی بیان شباهت و تفاوت نگاه دوشاعر شرقی و همآیین اما با مسلک متفاوت، نسبت به مسائل متضاد هستی در زمینۀ مرگ و زندگی و دنیا و آخرت بودهاند. فرضیۀ نگارندگان این است که به دلیل وابستگی دوشاعر به مکتب شرقی باید نگرشهای همسانی در اندیشهها داشته باشند ولی وابستگی دو شاعر به دو مکتب فکری متفاوت، باعث تضارب آرای این دو شاعر شده باشد. مهمترین نتیجۀ بهدستآمده این است که نگاه مولانا در زمینۀ یادشده نسبت به امور متضاد ، نظر عارف اندیشمند است و پدیدهها را با دریچۀ اشراقی خود نگریسته ولی فلسفۀ ابوالعلا در مواجهه با تضادها، فلسفۀ شاعرانه، شک و بدبینی بوده است. روش این پژوهش، کتابخانه ای است که بر مبنای توصیفی-تحلیلی به دستهبندی و بررسی دادهها پرداخته شده است. شک و بدبینی بوده است. واژههای کلیدی: مولانا ،ابوالعلا، ادبیات تطبیقی، اضداد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
130 - گونههای تأثیرپذیری در شش داستان از ادبیات جهان بر اساس بیش متنیت ژنت
محبوبه مسلمی زادهبررسی روابط میان یک متن با متنهای دیگر، در قرن بیستم منجر به کشف نظریۀ بزرگ بینامتنیت شد. بر پایۀ این نظریه هر متنی بر اساس متنهای پیشین شکل میگیرد. کریستوا، بارت، سولر و ژنت از تأثیرگذاران و گسترشدهندگان این نظریه هستند. ژنت کوشید هرگونه روابط بین متون را شامل همۀ چکیده کاملبررسی روابط میان یک متن با متنهای دیگر، در قرن بیستم منجر به کشف نظریۀ بزرگ بینامتنیت شد. بر پایۀ این نظریه هر متنی بر اساس متنهای پیشین شکل میگیرد. کریستوا، بارت، سولر و ژنت از تأثیرگذاران و گسترشدهندگان این نظریه هستند. ژنت کوشید هرگونه روابط بین متون را شامل همۀ جزییات مورد بررسی قرار دهد و مجموعۀ این روابط را ترامتنیت نامید که بیشمتنیت یکی از شاخههای آن است. هدف مقالۀ حاضر بررسی نشانههای بیشمتنی در شش اثر داستانی جهان بر اساس نظریۀ ژنت است. روش پژوهش مطالعه، تحلیل و تطبیق داستانهای خسیس، سرود کریسمس، سرگذشت مرد خسیس، اوژنی گرانده، شوالیۀ خسیس و نفوس مرده است. نتیجۀ مطالعه نشان میدهد که از داستانهای مذکور، پنج داستان پیشمتن واحد دارند و آن نمایشنامۀ داوری اثر مناندر است که نمونۀ اولیۀ آولولاریاست که مورد تقلید مولیر در خسیس قرار گرفته؛ در داستانهای دیگر خسیس الگو واقع شده که بیشمتن آن و در اصل بیشمتن داوری خواهند بود. گونههای این بیشمتنها از نوع پاستیش، شارژ و جایگشت است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
131 - بررسی تطبیقی ساختارهای اجتماعی در آثار زیدری نسوی و نجیب محفوظ براساس نظریات ساختارگرایانه گلدمن
شهره بهروزه پرنوش پژوهش ماندانا هاشمی اصفهانیساختارگرایی تکوینی در جامعهشناسی ادبیات، یکی از شاخههای نوین در پژوهشهای ادبی معاصر است که فیلسوفان جامعهشناس و ادیبی چون لوسین گلدمن و رهبر فکری او یعنی جورج لوکاچ، بدان محور متکی بوده اند و بر طبق آن دیالکتیک نگرش حاکم بر مؤلف و فضای تاریخی، اجتماعی همراه با اقتص چکیده کاملساختارگرایی تکوینی در جامعهشناسی ادبیات، یکی از شاخههای نوین در پژوهشهای ادبی معاصر است که فیلسوفان جامعهشناس و ادیبی چون لوسین گلدمن و رهبر فکری او یعنی جورج لوکاچ، بدان محور متکی بوده اند و بر طبق آن دیالکتیک نگرش حاکم بر مؤلف و فضای تاریخی، اجتماعی همراه با اقتصاد سیاسی، معیارهای کلیگرایانهای را به لحاظ ساختارگرایی تکوینی و جامعهشناسی ادبی مطرح میشود. نفثهالمصدور اثر زیدری نسوی یکی از آثار مهم ادبی و جزیی از اسناد تاریخی، اجتماعی در ادبیات فارسی است که از قرن هفتم مصادف با اواخر دوران خوارزمشاهیان و اوایل دوران مغول برجای مانده است. آثار نجیب محفوظ نویسندۀ معروف مصری و برندۀ جایزۀ نوبل ادبی در سال 1988 نیز دربارۀ نوع زندگی اجتماعی مردم زمانه و سلطۀ بیگانگان بر کشورش و فقر اقتصادی و فرهنگی است. در پژوهش حاضر با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی و پژوهش بر أساس مکتب تطبیقی به بررسی و تحلیل تطبیقی آثار زیدری نسوی بالأخص نفثه المصدور و نجیب محفوظ با نگاه ساختارگرایانه گلدمن پرداخته شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که زیدری نسوی و نجیب محفوظ در آثارشان نسبت به مسائل اجتماعی، سیاسی و اقتصادی جامعه عصر خود بیتفاوت نبوده و سعی داشتهاند تا با نشان دادن مشکلات اجتماعی و هم چنین با استفاده از قدرت قلم خود واقعیتهای جامعه را در جهت رسیدن به یک جامعۀ آرمانی به تصویر بکشند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
132 - بررسی تطبیقی تصویر در سرودههای نادر نادرپور و نِزار قَبّانی (واکاوی تصویرهای ذهنی با نگارههای جهان آفرینش)
زهرا فیروزیان محمد علی شریفیان محمّد قادری مقدم زوارمنادر نادرپور، شاعرِ تصویرگرای فارسی و نزار قبّانی، عاشقانهسرای عرب از چهرههای مشهور معاصر هستند. شعر نادرپور، تصویرِ ناب است. قبّانی، عشق را در مفهوم تمام دلبستگیها گسترش میدهد و تصویرهای باشکوه و بکری میسازد. بازتاب دادخواهی او از بیدادها و حق پایمال شدۀ زن در عاش چکیده کاملنادر نادرپور، شاعرِ تصویرگرای فارسی و نزار قبّانی، عاشقانهسرای عرب از چهرههای مشهور معاصر هستند. شعر نادرپور، تصویرِ ناب است. قبّانی، عشق را در مفهوم تمام دلبستگیها گسترش میدهد و تصویرهای باشکوه و بکری میسازد. بازتاب دادخواهی او از بیدادها و حق پایمال شدۀ زن در عاشقانهها با تصویرهای تازه نمایان میشود. درونمایۀ شعر دو شاعر، غم و عشق است؛ هر دو از وطن خود دور افتادند و زمان و مکان غربت را به تصویر میکشند. این پژوهش روش توصیفی _ تحلیلی دارد و با ردهبندی تصویرهای برجستۀ سرودههای دو شاعر به سنجش و تطبیق آنها میپردازد و کارسازی جلوههای طبیعت را در ساختار تصویرها نقد و بررسی مینماید. نادرپور در فضاسازی بسیار چیرهدست است و به شعر گونۀ روایی می-بخشد. یافتهها نشان میدهد؛ پدیدهها در سازههای تصویر آنها نقش بنیادین دارند. بازتاب احساسات عاشقانه و تصویرسازی با نگارههای زیبای آفرینش سبب جاذبۀ شعر آنها میشود. ژرفای اندیشگی هر دو به انسان و فراسوی دنیای آرمانی، غم گسترده و عشق در تصویرها تأثیر میگذارد و همحسی ایجاد میکند. اندیشۀ آزاد دو شاعر در شکلگیری ایماژها نقش برجسته دارد و با ساختار مدرن به نوآوری دست مییابند. شعر نادرپور و قبّانی از نظر مضمون و سازههای ایماژ، همسو و قابل تطبیق است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
133 - بررسی تطبیقی وطن در شعر محمد ماغوط و محمد تقی (ملک الشعراء بهار)1
رحیم انصاری پوربی شک عشق به وطن از مهمترین امور مهم و مضامین حساسی است که شاعران وطن به آن میپرداختند و عشق به خاک و سرزمین و وطن یکی از ارکان مهم شعر شاعران به شمار میآید و در اعماق وجود بیشتر مردم جای دارد. حس میهنپرستی و وطن دوستی در طول تاریخ بشری در میان همۀ اقوام و ملل به اش چکیده کاملبی شک عشق به وطن از مهمترین امور مهم و مضامین حساسی است که شاعران وطن به آن میپرداختند و عشق به خاک و سرزمین و وطن یکی از ارکان مهم شعر شاعران به شمار میآید و در اعماق وجود بیشتر مردم جای دارد. حس میهنپرستی و وطن دوستی در طول تاریخ بشری در میان همۀ اقوام و ملل به اشکال گوناگونی رواج داشته است. محمد ماغوط از شعرا و نویسندگان و بزرگان ادبیات معاصر عربی و از پیشوایان و پایهگذاران شعر نثر محسوب میگردد. اهل سوریه است اما بخشی از عمرش را در لبنان سپری نمود. او مانند دو هموطن دیگرش آدونیس و نزار قبانی سالها دور از وطنش زندگی کرده است. اما ملک الشعرا بهار از برجستهترین شاعران و نویسندگان، نمایندۀ فعال و مبارز چندین دورۀ مجلس شورای ملی و از سرشناسترین روزنامه نگاران و رجال و روشنفکران سیاسی دورۀ مشروطه و نیمۀ نخست سلطنت پهلوی است، زندگی سیاسی او از آغاز نهضت ملی مشروطیت مانند دیگر جنبه های زندگانی او پیچیده و پر فراز و نشیب است و از جانب دیگر با آفرینشهای علمی و ادبی او پیوندی تنگاتنگ دارد. هر دو شاعر تحت تأثیر شرایط بد جامعه اشعار سیاسی و وطنی خویش را سرودهاند با سرودن اشعار وطنی، حس وطن دوستی مخاطبان را تحریک میکردند و بذر نفرت از دشمنان را در دل آنان میکاشتند هردو شاعر در دورههای سخت استعمار، فقر، محرومیت، فساد، ظلم، زندگی خویش را آغاز نمودند و هر دو از اوضاع سیاسی حاکم زمان خود شرایط مشابهی داشتند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
134 - واکاوی تطبیقی گونههای روایت در سمک عیار و کنت مونت کریستو
طاهره حسنی محمدعلی داودآبادی فراهانی محمدرضا قاریمقالۀ حاضر به بررسی و تحلیل گونههای روایت در سمک عیار و کنت مونت کریستو میپردازد. سمک عیار بزرگترین میراث منثور ما در قرن ششم هجری است و کنت مونت کریستو اثر الکساندر دوما در قرن نوزدهم میلادی خلق شد که در دستهبندیهای ادب داستانی در ذیل رمانس قرار میگیرند. چگونگی کا چکیده کاملمقالۀ حاضر به بررسی و تحلیل گونههای روایت در سمک عیار و کنت مونت کریستو میپردازد. سمک عیار بزرگترین میراث منثور ما در قرن ششم هجری است و کنت مونت کریستو اثر الکساندر دوما در قرن نوزدهم میلادی خلق شد که در دستهبندیهای ادب داستانی در ذیل رمانس قرار میگیرند. چگونگی کاربرد گونههای روایت در این دو اثر برجستۀ ایرانی و فرانسوی مسألۀ اصلی این پژوهش است که با روش توصیفی- تحلیلی مورد بررسی قرار میگیرد. روایت مهمترین عنصر داستانی این آثار است، نویسندگان علاوه بر نمایش نوع راوی به شخصیتپردازی و توصیف نیز پرداختهاند. یافتهها حکایت از این دارد که راوی در سمک عیار و کنت مونت کریستو دانای کل نامحدود ناهمسان متنگراست و گونههای روایت درآنها به دو صورت سوم شخص مفرد و اول شخص جمع مشاهده شدند. در سمک عیار و کنت مونت کریستو چندگونگی روایت وجود دارد که باعث جذابیت بیشتر آنها شده است. راوی در هر دو اثر منتخب عملکرد مشابه دارد؛ دروننمای بیرونیست. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
135 - بررسی تطبیقی مؤلفههای مارکسیستی رمان ژانی گل اثر ابراهیم احمد و دختر رعیت اثر محمود اعتمادزاده
بهار کاظمی بدریه قوامینقد مارکسیستی گونهای از نقد ادبی است که از ارتباط جامعه و ادبیات سخن میگوید. در نقد مارکسیستی ادبیات را بر اساس شرایط تاریخی پدیدآورندۀ آن تحلیل میکنند. بنابراین برای نقد مارکسیستی شناخت زمینۀ تاریخی آن نیز ضرورت دارد با اشغال ایران و عراق و منطقۀ کردستان بعد از جنگ چکیده کاملنقد مارکسیستی گونهای از نقد ادبی است که از ارتباط جامعه و ادبیات سخن میگوید. در نقد مارکسیستی ادبیات را بر اساس شرایط تاریخی پدیدآورندۀ آن تحلیل میکنند. بنابراین برای نقد مارکسیستی شناخت زمینۀ تاریخی آن نیز ضرورت دارد با اشغال ایران و عراق و منطقۀ کردستان بعد از جنگ جهانی اول توسط نیروهای متفقین و روسیه، جریانی بر ادبیات فارسی و کردی مسلط میشود که بسیاری از نویسندگان آنها را تحت تأثیر مارکسیسم و کمونیسم روسیه قرار میدهد. جامعۀ ایران در خلال و بعد از جنگ جهانی اول به دلیل ناکارآمدی نظام حاکم درگیر مشکلاتی همچون؛ فقر و تنگدستی، وجود نظام طبقاتی و فشار حاکم بر مردم توسط حکومت وقت بوده است، کردستان عراق نیز از دیرباز محل نزاع با دولت و حکومتهای مرکزی وقت خود در پی یافتن حکومت و دولتی مستقل بوده است، اندیشۀ ناسیونالیست کردی در کردستان عراق و نیز تأثیرپذیری جامعۀ ایران و کردستان عراق از جریانهای کمونیستی و مارکسیستی بعد از جنگ جهانی اول این زمینه را فراهم میکند که به بررسی آثار نویسندگان ادبیات فارسی و کردی و تأثیرپذیری آنها از این جریانها پرداخته شود. در این پژوهش به نقد مارکسیستی رمان ژانی گل و دختر رعیت که میتوان گفت در ادبیات فارسی و کردی هر دو اثر جزو نخستین داستانهای واقعگرای اجتماعی هستند بر اساس مؤلفههای نقد مارکسیستی پرداخته شده است و پس از بررسیهایی که در این پژوهش انجام گرفته مشخص شده است که؛ محمود اعتمادزاده و ابراهیم احمد رمانهایشان را وسیلهای برای بیان افکار خود قرار دادهاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
136 - بررسی تطبیقی جایگاه مضامین اجتماعی در "مقامات" بدیع الزمان همدانی و "حدیث عیسی بن هشام" محمد مولیحی
محمدرضا لطفی زهرا خسروی ومکانی علی صابریشناخت و تحلیل آثار ادبی و زندگی آفرینندگان آن آثار بدون بررسی و تحلیل جامعه و فرهنگی که در سایه آن نشو و نما یافته اند، میسر نیست. به عبارت دیگر، تحقیق و تدقیق در نحوه معیشت،روابط اجتماعی،باورها،شکست ها و پیروزی ها،دردها و شادی ها و فراز و نشیب های جامعه ای که هنرمند در چکیده کاملشناخت و تحلیل آثار ادبی و زندگی آفرینندگان آن آثار بدون بررسی و تحلیل جامعه و فرهنگی که در سایه آن نشو و نما یافته اند، میسر نیست. به عبارت دیگر، تحقیق و تدقیق در نحوه معیشت،روابط اجتماعی،باورها،شکست ها و پیروزی ها،دردها و شادی ها و فراز و نشیب های جامعه ای که هنرمند در آن زندگی می کند،بررسی دقیق تر و جامع تر زندگی و آثار او را میسر می سازد."مقامات" مهمترین اثر "بدیعالزمان همدانی"است که به عربی نوشته شده و نخستین بار به همراه شرح آن در 51 مقامه، در سال ۱۸۸۹ میلادی در بیروت به طبع رسید. ایشان شیوه ای نو در نثرنویسی عربی پدید آورد؛ قهرمان مقامات او ابوالفتح اسکندری هر بار در لباسی ظاهر میشود و در شهرهای مختلف سیاحت کرده و درخصوص مسائل گوناگون چون ادیبی توانا سخن میگوید.همین امر موجب شده که او نام شهرهای گوناگون به ویژه شهرهای ایران را بر مقامات خود بگذارد.مقامات برای بدیعالزمان به مثابه آوردگاه ادبی است.او داستان را محلی برای نمایش قدرت ادبی خود در بکارگیری عبارات مسجوع همراه با تشبیه،کنایه،استعاره و ضربالمثل می بیند.نویسندگانی نیز در دوره ی معاصر از شیوه ی وی پیروی کرده و اندیشه های خود را در قالب "مقامه" بیان کردند که در این میان می توان از چهره های سرشناسی چون محمد مویلحی،ناصیف یازجی،احمد شوقی،محمدتوفیق بکری و حافظ ابراهیم نام برد.این پژوهش که به شیوه ی تطبیقی تحلیلی نگاشته شده، به بررسی تطبیقی مضامین اجتماعی در "مقامات"بدیع الزمان همدانی و "حدیث عیسی بن هشام"محمد مویلحی پرداخته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
137 - حکایت «میوه خوردن غلام نزد پادشاه» در ادب عربی و فارسی بررسی آبشخورها و تحلیل عناصر داستانی آن
سید محمدرضا ابن الرسول مریم کلانتری سمیه حسنعلیانداستان میوه خوردن غلامی نزد خواجهاش از جمله داستانهای تعلیمی است که در ادبیات عربی و فارسی صورتهایی از نثر و نظم آن یافت میشود. قدیمترین مأخذ این روایت مربوط به ادبیات عربی در کتاب الإمتاع والمؤانسة از ابوحیان توحیدی (قرن چهارم) است. پس از آن نمونههای نثر و نظم ع چکیده کاملداستان میوه خوردن غلامی نزد خواجهاش از جمله داستانهای تعلیمی است که در ادبیات عربی و فارسی صورتهایی از نثر و نظم آن یافت میشود. قدیمترین مأخذ این روایت مربوط به ادبیات عربی در کتاب الإمتاع والمؤانسة از ابوحیان توحیدی (قرن چهارم) است. پس از آن نمونههای نثر و نظم عربی و فارسی تا پایان قرن نُه آن را ذکر کردهاند. مولانا و عطار نیز در ادبیات فارسی خلاقانه به بازآفرینی منظوم این روایت پرداختهاند. این داستان که با دو روایت مختلف ذکر شده است به یک نتیجهگیری اخلاقی یکسانی که عبارت است از امانتداری و تعهد منتهی میشود. بدین رو بررسی آبشخورهای این حکایت، نه تنها آیندگان را با تجریبات اقوام گوناگون آشنا میکند بلکه به حفظ و ضبط فرهنگ و تاریخ پیشینیان نیز میپردازد. در این پژوهش ضمن مأخذیابی و مقایسه منابع عربی و فارسی روایت، به بررسی عناصر داستانی آن از جمله درونمایه، پیرنگ، شخصیت، گفت و گو، زاویه دید و صحنه میپردازیم و مشخص میکنیم مآخذ منظوم فارسی تا چه اندازه به مأخذ قدیم عربی شباهت دارند. از مهمترین نتایج این بررسی که براساس شیوه قیاسی تطبیقی به انجام رسیده، این است که مضمون حکایت در همه مآخذ عربی و فارسی یکسان است و حکایات منظوم فارسی با الهامگیری از منابع کهن، مضمونی یکسان را با ساختاری متفاوت به نظم کشیدهاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
138 - بررسی تطبیقی مضامین مشترک ادب مقاومت ایران و فلسطین
حسین آریان نسرین بیرانوندبررسی تطبیقی مفهوم مقاومت، به عنوان یکی از مضامین برجسته ادبیات جهان و نیز بخش مهمی از ادب متعهد و ملتزم در شعر دو کشور ایران و فلسطین است. ادبیات پایداری ادبیات ستیزه و عشق به آرمانها و ارزشهاست. ادبیات پرتلاطمی است که یأس و ناامیدی را نمیپذیرد. جایگاه ادبیات پایدار چکیده کاملبررسی تطبیقی مفهوم مقاومت، به عنوان یکی از مضامین برجسته ادبیات جهان و نیز بخش مهمی از ادب متعهد و ملتزم در شعر دو کشور ایران و فلسطین است. ادبیات پایداری ادبیات ستیزه و عشق به آرمانها و ارزشهاست. ادبیات پرتلاطمی است که یأس و ناامیدی را نمیپذیرد. جایگاه ادبیات پایداری، به ویژه شعر، در تحولات ملتها انکارناپذیر است. دغدغههای شاعران این نوع ادبیات بیدارکردن و آگاهی انسانهاست. از مهمترین درونمایههای شعر پایداری، شهید، دعوت به مبارزه، وطن، نماد، مقاومت، صلح و دوستی و ... میباشد. هدف این مقاله که با روش تحلیلی - توصیفی انجام گرفته است بررسی مضامین مشترک ادب مقاومت در شعر شاعران معاصر ایران و فلسطین است. برای نیل به این منظور سلمان هراتی و قیصر امینپور به عنوان دو شاعر مقاومت معاصر ایرانی و سمیح القاسم و محمود درویش به عنوان دو شاعر مقاومت معاصر فلسطینی انتخاب شدند. شهید و شهادت، دعوت به مبارزه، وطن و وطنپرستی، هویت ملی و مذهبی و ... همگی از مضامینی هستند که جلوه خاصی در هر دو ادب دارند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
139 - پرند و پلاس
میر جلال الدین کزازیجکیده در این جستار زبان پارسی؛ از دید سرشت و ساختار با دیگز زبان ها سنجیده شده است. . به برهان و دانشورانه نابی و نعزی؛سودگی وسادگی ، پویایی و پیشرفتگی زبان شناختی آن آشکارو بازنموده آمده است و در پس آن از آسیب ها و گزندهایی که آمیختگی زبان پارسی با دیگر زبان ها بدین ز چکیده کاملجکیده در این جستار زبان پارسی؛ از دید سرشت و ساختار با دیگز زبان ها سنجیده شده است. . به برهان و دانشورانه نابی و نعزی؛سودگی وسادگی ، پویایی و پیشرفتگی زبان شناختی آن آشکارو بازنموده آمده است و در پس آن از آسیب ها و گزندهایی که آمیختگی زبان پارسی با دیگر زبان ها بدین زبان می توانند رسانید. سخن رفته است پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
140 - زن در شعر صدقی زهاوی و ملک الشعرای بهار
محمودرضا توکلی محمدی محمدعلی آذرشب معصومه شبستریپایه و اساس مدرسه سلافیه در ادبیات تطبیقی، توجه به زیرساختهای اجتماعی و سیاسی و فرهنگی جوامع در فرم دادن به روساخت آن جامعه است. شباهتهای موجود در گسترههای دینی، فرهنگی و اجتماعی در ایران عصر مشروطه و عراق عصر نهضت باعث شد شعرا و ادبای دو کشور ـ بدون اینکه در بیشتر چکیده کاملپایه و اساس مدرسه سلافیه در ادبیات تطبیقی، توجه به زیرساختهای اجتماعی و سیاسی و فرهنگی جوامع در فرم دادن به روساخت آن جامعه است. شباهتهای موجود در گسترههای دینی، فرهنگی و اجتماعی در ایران عصر مشروطه و عراق عصر نهضت باعث شد شعرا و ادبای دو کشور ـ بدون اینکه در بیشتر موارد از آثار ادبی یکدیگر اطلاع داشته باشند ـ به بررسی موضوعها و درونمایههایی مشترک، در اشعار و آثار ادبی خود بپردازند. یکی از اصلیترین مضامینی که به عنوان زیرمجموعهای از شعر اجتماعی در ادبیات این دو دوره رخ نمود، مباحث مربوط به زنان و بررسی مسائل و مشکلات مربوط به آنها است. با توجه به مطالب یادشده، مقاله حاضر در صدد است تا در چارچوب مکتب نظری سلافیه، و با ملاک قرار دادن دیدگاه ملک الشعرای بهار در ایران و جمیل صدقی زهاوی در عراق، به بررسی نگرش این دو شاعر به مبحث حضور زن در جامعه پرداخته و اشتراکات و تفاوتهای میان آنها در این موضوع را مشخص نماید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
141 - ادبیات تطبیقی در ایران از لابهلای همایشها
ناهید حجازییکی از شاخصهای رشد و بالندگی در هر علمی برگزاری همایشهای تخصصی در آن علم بهخصوص در مجامع دانشگاهی است. نخستین همایش در تاریخ این رشته از پژوهشهای ادبی یعنی ادبیات تطبیقی به سال 1878 در پاریس باز میگردد. در ایران انجمن ادبیات تطبیقی نداریم یا دستکم فعال نیست. این ح چکیده کاملیکی از شاخصهای رشد و بالندگی در هر علمی برگزاری همایشهای تخصصی در آن علم بهخصوص در مجامع دانشگاهی است. نخستین همایش در تاریخ این رشته از پژوهشهای ادبی یعنی ادبیات تطبیقی به سال 1878 در پاریس باز میگردد. در ایران انجمن ادبیات تطبیقی نداریم یا دستکم فعال نیست. این حوزه در دانشگاههای ایران بیش از هفت دهه (از 1317) سابقه ندارد و از اواخر دهه هفتاد شمسی بود که دانشگاهها همایشهایی را در موضوع ادبیات تطبیقی برگزار کردند. مقاله حاضر به آسیبشناسی علمی همایشهای برگزارشده در این رشته میپردازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
142 - گذار به مدرنیته در شعر ابتهاج و مقایسه آن با مدرنیته غربی
یدالله طالشی حسن خانجانی صدیقه جعفرزاده مقدمدر مباحث نقد ادبی سنت، و نوگرایی(مدرنیسم) یکی از اصلیترین مسائل در حوزه هنر و ادبیات است. به ویژه در جوامعی که دوره گذار را طی میکنند، دشوارترین و در عین حال تکنیکیترین مسأله است؛ به خصوص پیوند سنّت و نوگرایی. با ظهور آشکارای شعر نو در عرصه ادبیات فارسی چهرههای سرشن چکیده کاملدر مباحث نقد ادبی سنت، و نوگرایی(مدرنیسم) یکی از اصلیترین مسائل در حوزه هنر و ادبیات است. به ویژه در جوامعی که دوره گذار را طی میکنند، دشوارترین و در عین حال تکنیکیترین مسأله است؛ به خصوص پیوند سنّت و نوگرایی. با ظهور آشکارای شعر نو در عرصه ادبیات فارسی چهرههای سرشناسی پای در میدان نوپردازی نهادند که یکی از بارزترین این چهرهها هوشنگ ابتهاج(ه.الف.سایه) بود. شاعری که میتوان گفت به ایجاد نوعی اتحاد و همبستگی محکم میان سنّت و مدرنیسم دست یافته است و این پیوند را در اشعارش به وضوح میتوان دید. مقاله حاضر با بررسی اشعار ابتهاج جلوههای سنّتگرایی و نوگرایی در اشعار وی، و چگونگی پیوند این دو مقوله متمایز میپردازد؛ و نشان خواهد داد که هوشنگ ابتهاج نه مخالف سنت است و نه مخالف مدرنیته، بلکه در جهت پیوند میان آن دو از هیچ تلاشی فروگذار نیست. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
143 - از فنا تا وحدت در اندیشه مولانا و ابن فارض
مریم فریدی مهدی تدینابن فارض از بزرگترین سرایندگان شعر صوفیانه در ادبیات عرب است؛ از طرفی مولانا خداوندگار عشق و عرفان در ادبیات فارسی است. این دو عارف بزرگ در بسیاری از موضوعات عرفانی تشابه دارند. مولانا و ابن فارض بر این باورند که فنا در نهایت به وحدت میانجامد و وحدت را در فناء فی الله چکیده کاملابن فارض از بزرگترین سرایندگان شعر صوفیانه در ادبیات عرب است؛ از طرفی مولانا خداوندگار عشق و عرفان در ادبیات فارسی است. این دو عارف بزرگ در بسیاری از موضوعات عرفانی تشابه دارند. مولانا و ابن فارض بر این باورند که فنا در نهایت به وحدت میانجامد و وحدت را در فناء فی الله میجویند. آن دو معتقدند برای رسیدن به وحدت، سالک در ابتدا از هستی ظاهــری خود جدا میشود، سپس در معشـوق چنان غرق میشود که خودی از او باقی نمیماند، با گذشتن از این مرحله عارف در وحدتی عاشقانه محبوب ازلی خود را در مییابد. اهمیت این موضوع و شباهتهایی که میان اندیشههای ابن فارض و مولانا در این زمینه وجود دارد طلب میکند تا مفهوم فناء فی الله و بقاء بالله در آثار این دو عارف بررسی و مطابقت داده شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
144 - بررسی تطبیقی اندیشه های علامه اقبال لاهوری و امیر الشعرا شوقی
مهدی ممتحن محبوبه بهمنیعلامه اقبال لاهوری شاعر فارسی زبان هنددی و امیرالشدارا شوقی شاعرعرب زبان مصری، هر یک در دوره زندگانی خود از سرشناس تدرین شداعرانکشورشان به شمار می آمدند. شرایط اجتماعی و سیاسی تقریبا مشابه حاکم برجماه هند و مصر در قرن نوزدهم، باعث به وجود آمدن اندیشه هدای مشترکدر ذهن و چکیده کاملعلامه اقبال لاهوری شاعر فارسی زبان هنددی و امیرالشدارا شوقی شاعرعرب زبان مصری، هر یک در دوره زندگانی خود از سرشناس تدرین شداعرانکشورشان به شمار می آمدند. شرایط اجتماعی و سیاسی تقریبا مشابه حاکم برجماه هند و مصر در قرن نوزدهم، باعث به وجود آمدن اندیشه هدای مشترکدر ذهن و زبان این دو شاعر وطن پرست گردیده است.در این مقاله سعی ما بر این بوده اسدت، بدا بررسدی شدرایط اجتماعی وسیاسی حاکم بر جاماه هند و مصر، به بررسدی اندیشده هدای مشترک این دوشاعر بپردازیم. مهمترین منابع در تهیه این مقالده دیدوان شار اقبدال و شوقیمی باشد و آنچه بیان شده است، تنها به استناد شعر آنان می باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
145 - بررسی تطبیقی دو اثر از اکبر رادی و کسافر کروتس
مسعود سلامی لیلا پیدادتئاتر هویت (بومی) یکی از گونههای درام است که در ایران با نام رادی رقم میخورد و در آلمان به شکل مدرن آن در سده بیستم پیشگامانی چون هوروات، ماری لوئیزه فلایسر، فاسبیندر و کروتس را در پیشینه خود دارد. این تئاتر به شکل امروزی آن انتقادی – اجتماعی است و درباره مردم و چکیده کاملتئاتر هویت (بومی) یکی از گونههای درام است که در ایران با نام رادی رقم میخورد و در آلمان به شکل مدرن آن در سده بیستم پیشگامانی چون هوروات، ماری لوئیزه فلایسر، فاسبیندر و کروتس را در پیشینه خود دارد. این تئاتر به شکل امروزی آن انتقادی – اجتماعی است و درباره مردم و برای مردم بوده و به زندگی قشر فرودست، کارگر و کشاورز تعلق دارد که در روستاها و یا حاشیه شهرها زندگی میکنند و واقعیت زندگی آنان را با زشتیها و زیباییهایش به تصویر میکشد. این مقاله به بررسی همین واقعیت با مقایسه دو تئاتر بومی مرگ در پاییز اثر نمایشنامهنویس ایرانی اکبر رادی و اتریش علیا اثر فرانتس کسافر کروتس آلمانی میپردازد. هر دو نویسنده این ژانر را برگزیدند تا واقعیت زندگی این قشر از مردم جامعه خویش را برای مخاطب ملموستر نمایند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
146 - زندگی و مرگ در اشعار فوزی معلوف و احمد شاملو
زهرا خسروی امیر گوهررستمیشاعران معاصر ایرانی و عرب، به ویژه شاعران مکتب مهجر در ادب عربی ، زندگی ،مرگ و سرنوشت انسان بعد از مرگ را به گونه های مختلف، دست مایه تأملات شاعرانه خویش قرار داده اند؛ چنانکه اندیشه در این موضوعات جریانی مداوم در شعر معاصربوده است. فوزی معلوف و احمد شاملو دیدگاههای درخ چکیده کاملشاعران معاصر ایرانی و عرب، به ویژه شاعران مکتب مهجر در ادب عربی ، زندگی ،مرگ و سرنوشت انسان بعد از مرگ را به گونه های مختلف، دست مایه تأملات شاعرانه خویش قرار داده اند؛ چنانکه اندیشه در این موضوعات جریانی مداوم در شعر معاصربوده است. فوزی معلوف و احمد شاملو دیدگاههای درخور توجه، و در بیشتر موارد مشابهی در این زمینه دارند. هر دو شاعر نسبت به زندگی بدبین هستند و آن را صحنهنبرد بین خیر و شر میبینند، هر چند شاملو در مواقعی که اوضاع اجتماعی بر وفق مراد اوست نسبت به زندگی خوشبین می شود. این دو مرگ را تنها راه نجات از دردها وسختی های زندگی می دانند. از دیدگاه آنان مرگ واقعیتی محتوم است که باید در مقابل آن سر تعظیم فرود آورد. این دو از دست مرگ به دامان عشق پناه می برند، در عینحال مرگ را پایان زندگی انسان نمی دانند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
147 - مقایسه تطبیقی اندیشه های "فریدون مشیری" با "آلبر کامو"
سید احمد حسینی کازرونی مهناز کرمیاندیشه های انسان و نحوه نگرش او به خود، خدا و ط بیعت، مکتب ها یادبی را ساخته است. با عنایت به این تأثیر عظیم، بر آن شدیم تا دو عبارت راکه می تواند چکیده دو نظریه غربی و شرقی باشد، از منظر مقایسه بنگر یم. در، عصیان می کنم؛ پس هستیم این قیاس، دریافتیم که آلبر کامو با عبا چکیده کاملاندیشه های انسان و نحوه نگرش او به خود، خدا و ط بیعت، مکتب ها یادبی را ساخته است. با عنایت به این تأثیر عظیم، بر آن شدیم تا دو عبارت راکه می تواند چکیده دو نظریه غربی و شرقی باشد، از منظر مقایسه بنگر یم. در، عصیان می کنم؛ پس هستیم این قیاس، دریافتیم که آلبر کامو با عبارت تنها بهیکی از ارکان آزادی انسان، یعنی عصیانگری توجّه نشان داده و احولانه بهانسان نگریسته؛ بنابراین، به شناختی ناقص، نادرست و تک بعد ی از انساندست یافته که باعث تبعید او از طبیعت خویش می شود . حال آن که ، اندیشمندانی چون فریدون مشیری، با پیش زمینه مذهبی و شناخت بهتر ازانسان، او را با رشته "مهر و دوستی" به سایر موجودات پیوند زده و به نظر یه"وحدت در عین کثرت"، نظر دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
148 - ادبیات تعلیمی در اندیشه رودکی و بشار
فاطمه مشکیادبیات تطبیقی نوعی فعالیت در حوزه نقد ادبی به حساب میآید، که در آن ادبیات در مفهوم کلی مقایسه، و درباره تلاقی آن در دو یا چند فرهنگ و زبان مختلف پژوهش میشود. به تعبیری دیگر موضوع آن بحث درباره "روابط و تأثیرات ادبی" دو ملت است. در واقع ادبیات تطبیقی بهطور اساسی از زم چکیده کاملادبیات تطبیقی نوعی فعالیت در حوزه نقد ادبی به حساب میآید، که در آن ادبیات در مفهوم کلی مقایسه، و درباره تلاقی آن در دو یا چند فرهنگ و زبان مختلف پژوهش میشود. به تعبیری دیگر موضوع آن بحث درباره "روابط و تأثیرات ادبی" دو ملت است. در واقع ادبیات تطبیقی بهطور اساسی از زمانی مطرح شد که ارتباط بین ملتها گسترش یافت و آثار ادبی هر ملت در سایر ملل ترجمه و استفاده شد. در مقاله حاضر ابتدا از مفاهیم، مبانی و اهمیت این شاخه جدید ادبیات سخن به میان آمده، و سپس در راستای بررسی تطبیقی زندگینامه، زبان شعری و پارهای از مضامین مشترک رودکی و بشار را بررسی کردهایم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
149 - مقایسه تطبیقی اشعار مدحی عمعق بخارائی و متنبی
احمدرضا یلمهها نسرین ایزدیهدف مقاله حاضر آن است که دو شاعر توانای فارسی و عربی یعنی عمعق بخارایی و متنبی را بعد از معرفی مختصر آنها به صورت اجمالی با هم مقایسه کند. تنها اشعار مدحی ایشان مدّ نظر میباشد. در آن بین تاریخچهای کوتاه از تأثیرات دو زبان فارسی و عربی بر هم و نظریههای اندیشمندان در چکیده کاملهدف مقاله حاضر آن است که دو شاعر توانای فارسی و عربی یعنی عمعق بخارایی و متنبی را بعد از معرفی مختصر آنها به صورت اجمالی با هم مقایسه کند. تنها اشعار مدحی ایشان مدّ نظر میباشد. در آن بین تاریخچهای کوتاه از تأثیرات دو زبان فارسی و عربی بر هم و نظریههای اندیشمندان در آن باره ارائه میگردد. با وجودی که ادب عربی نزدیکترین سنتها را با ادب پارسی دارد و با همه تفاوتهایی که در تقسیمات زبانشناسی دارند، سرنوشت این دو زبان به هم گره خورده است، و تأثیر شگرفی بر یکدیگر داشتهاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
150 - بررسی تطبیقی عناصر داستان سمرقند در مقامات حریری و مقامات حمیدی
محمدرضا نجاریان زهرا کریمزاده شوشترینژاد شیما فرجیفرمقامات حریری و مقامات حمیدی از جمله کتابهای نثر فنی و متکلف در دو زبان عربی و فارسی هستند که در این پژوهش داستان سمرقندیّه در هر دو اثر، از جهت ویژگیهای داستانپردازی، چون پیرنگ، ساختار، بُنمایه، زاویه دید، صدا، زمان و مکان، توصیف، لحن، گفتوگو، شخصیتپردازی و درون چکیده کاملمقامات حریری و مقامات حمیدی از جمله کتابهای نثر فنی و متکلف در دو زبان عربی و فارسی هستند که در این پژوهش داستان سمرقندیّه در هر دو اثر، از جهت ویژگیهای داستانپردازی، چون پیرنگ، ساختار، بُنمایه، زاویه دید، صدا، زمان و مکان، توصیف، لحن، گفتوگو، شخصیتپردازی و درونمایه، مورد بررسی قرار گرفته و وجوه اشتراک و افتراق این داستانها بیان شده است. داستان سمرقند در مقامات حریری درباره پیرِ رندی است که در روز، به وعظ مردم میپردازد و در پی جلب وجهه مذهبی در میان مردم است اما هنگام شب، تمام آنچه در روز، جماعت را بدان میخوانده نقض میکند. در داستان سمرقندِ مقامات حریری نیز پیری رند را مشاهده میکنیم که ابتدا از خسّت مردم سمرقند به تندی سخن میگوید ولی به مصلحت وقت، تغییر رویّه داده، به ستایش سمرقند و اهالی آن میپردازد. شباهتهایی که بین این دو مقامه وجود دارد بیانگر آن است که قاضی حمیدالدین در تألیف اثرش، به کتاب فاخر مقامات حریری نظر داشته و از آن به طرق مختلف بهره گرفته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
151 - بررسی خسرو و شیرین نظامی و دیوان جمیل بن معمر از منظر مکتب فمینیسم
ریحانه سردار علی گنجیان خناری ابراهیم دیباجیزن در فرهنگهای مختلف و در تمامی دوران، جایگاه و موقعیت خاصی داشته که با توجه به فرهنگ و سنت هر دوره جایگاه و موقعیتهای متفاوتی مییافت. در تاریخ ایران پس از اسلام که با تمدن و فرهنگ اموی همزمان بود زن حضور چشمگیری دارد و به صورت نسبی، این دو فرهنگ در زمینه جایگاه و م چکیده کاملزن در فرهنگهای مختلف و در تمامی دوران، جایگاه و موقعیت خاصی داشته که با توجه به فرهنگ و سنت هر دوره جایگاه و موقعیتهای متفاوتی مییافت. در تاریخ ایران پس از اسلام که با تمدن و فرهنگ اموی همزمان بود زن حضور چشمگیری دارد و به صورت نسبی، این دو فرهنگ در زمینه جایگاه و موقعیت اجتماعی و فرهنگی زن، دارای تفاوتها و شباهتهای آشکار بودهاند. خسرو و شیرین نظامی و دیوان جمیل بن معمر در زمره آثار غنایی ادب پارسی و عربی این دوره هستند که نمود بارزی از محدودیتهای این نوع بشری را به تصویر میکشند. نظامی در منظومه خسرو و شیرین نظامی علی رغم قدمت در بسیاری از موضوعات مربوط به زن سنت شکنی کرده و در برخی موارد دیدگاههایی متفاوت با جامعه سنتی عصر خویش ارائه کرده است که در مقایسه با آثار آن دوره در جای خود بسی قابل تأمل دارد. از سوی دیگر در ادبیات عربی نیز شاعری چون جمیل بن معمر در دورهای میزیسته است که در جامعه عربی چندان ارزشی برای زن و ارزشهای زنانه قائل نبودهاند ولی با این وجود در اشعار این شاعر نیز به ارزشهای زنانه و نقش زن توجه زیادی شده است که این امر به نوبه خود مطالعه تطبیقی این موضوع را در خسرو و شیرین نظامی و دیوان جمیل بن معمر اقتضا میکند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
152 - مقایسه تطبیقی هجو در زبان عربی و فارسی(با تأکید بر شعر بشار بن برد)
محمّدحسن معصومی مجید فتوحیهَجو در ادبیات، شعر یا نثری است که ضدِّ مدح باشد و برای مقاصد شخصی بهکار رود. لحنی گزنده، صریح و گاه توهینآمیز دارد؛ اما اگر برای بیان دردهای اجتماعی- سیاسی به کار رود، با زبانی ملایمتر سروده میشود. هجو بر پایه نقد گزنده و دردانگیز بنا میشود و گاهی به سر حدّ دشنام چکیده کاملهَجو در ادبیات، شعر یا نثری است که ضدِّ مدح باشد و برای مقاصد شخصی بهکار رود. لحنی گزنده، صریح و گاه توهینآمیز دارد؛ اما اگر برای بیان دردهای اجتماعی- سیاسی به کار رود، با زبانی ملایمتر سروده میشود. هجو بر پایه نقد گزنده و دردانگیز بنا میشود و گاهی به سر حدّ دشنام یا ریشخند مسخرهآمیز و دردآور میانجامد؛ هرگونه تکیه و تأکید بر زشتیهای وجودِ یک چیز- خواه به ادعا و خواه به حقیقت- هجو است. هجویه یا هجونامه نیز، شعر یا نثری است که بر پایه هجو و دشنام کسی باشد. با توجه به تعریف ادبی هجو و تفاوتی که منتقدان ادبیات بین هجو و فحاشی قائلاند، میتوان تمام هرزهسراییها و ناسزاگوییهای رکیک را که به لکهدار شدن حیثیت و آبروی افراد منجر میشود، از قلمرو هجو خارج کرد. در این پژوهش تلاش شده است تا با روش تحلیل محتوا به بررسی هجو در زبان عربی و فارسی و تأثیر آن بر زبان عربی به ویژه در هجو بشار بن برد پرداخته شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
153 - عوامل مؤثر بر خوانشپذیری در شعر حافظ و تناظر آن با ویژگیهای مسکن خوانشپذیر
مهشید کریمی ابوذر صالحیدر میان بناهای مختلف، خانه مکانی است که بیش از همه در ارتباط تنگاتنگ با زندگی در حال تحول انسان قرار دارد. این در حالی است که این تعامل پویا بین ساکن و مسکن در عصر امروز تحت تأثیر رویکردهای علمی و اثباتی به رابطه سوژه- ابژه تقلیل یافته است. این رابطه، ساکن را چون سوژه چکیده کاملدر میان بناهای مختلف، خانه مکانی است که بیش از همه در ارتباط تنگاتنگ با زندگی در حال تحول انسان قرار دارد. این در حالی است که این تعامل پویا بین ساکن و مسکن در عصر امروز تحت تأثیر رویکردهای علمی و اثباتی به رابطه سوژه- ابژه تقلیل یافته است. این رابطه، ساکن را چون سوژهای صرف در مقابل مسکن خویش(نه در کنار آن و با آن) قرار میدهد و مسکن چون محصولی تمامشده پذیرای زندگی در حال تحول انسان نیست. این پژوهش ریشه حل این مشکل را در شکلگیری مسکنی خوانشپذیر میداند که پذیرای خوانشهای مختلف ساکنین است. ایده این خانه از دیوان حافظ گرفته شده که با هر دلی همنواست و تازهترشدن دانایی آدمی در طول دوران و نیز ظهور دریافتکنندگان جدید موجبات خوانشهای نوینی از آن را فراهم میکند. در این راستا، ابتدا سعی شده عوامل مؤثر بر خوانشپذیری شعر حافظ تبیین شود و سپس نمود این عوامل در حوزه معماری و به خصوص، سکونت کشف گردد و سپس به روش تطبیقی- تحلیلی عوامل مؤثر بر خوانشپذیری مسکن تبیین شود. توضیح آنکه این عوامل در سه دسته کلی معانی چندگانه، معانی ازلی و پیوندهای ساختاری و محتوایی تبیین شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
154 - بررسی تطبیقی مفهوم مرگ در شعرهای جان دان و مولانا
نرجس توحیدی فر سعید اسدیدر این مقاله بر آنایم که مفهوم مرگ را میان آثار جان دان - شاعر متافیزیکال عصر باروکِ انگلستان در قرن هفدهم میلادی- و مولانا - شاعر ایرانی قرن هفتم هجری قمری- به سببهایی که در متن مقاله میآید مورد مداقه و سپس در صورت امکان مطابقت قرار دهد. از آن رو که هر دو نامبردگان، چکیده کاملدر این مقاله بر آنایم که مفهوم مرگ را میان آثار جان دان - شاعر متافیزیکال عصر باروکِ انگلستان در قرن هفدهم میلادی- و مولانا - شاعر ایرانی قرن هفتم هجری قمری- به سببهایی که در متن مقاله میآید مورد مداقه و سپس در صورت امکان مطابقت قرار دهد. از آن رو که هر دو نامبردگان، نخست از دو نگرگاه متفاوت اما دیگرگونه پدیده مرگ را میان آثارشان مورد نظر میآورند، پَسین شرایط دوپاره زندگی هر دوی آنها و سپسین بنمایههای عرفانی و مذهبی درون آثارشان، نگارندگان را بر آن داشته تا با تبیین مفهوم مرگ در عصر باروک نزد جان دان - به عنوان سردمدار شعر متافیزیکال(فرارونده) در انگلستان قرن هفدهم میلادی - و نیز تأویل همین مفهوم نزد مولانا در محدوده زمانی حدود چهارصد سال پیش از آن به چیستی و چگونگی آن بپردازد. این مقاله هیچ تلاش بی ثمری جهت یک بررسی این همانگونه جهت تطبیقِ اجباری و مبتنی بر برساختههای ذهنی خود ندارد، تنها قرار بر این است که مفهوم مرگ به مثابه دو خط، یکی جان دان در عصر باروک و دیگری مولانا، از یک مرکز (مرگ) بررسیده شده و وجوه مشارکت و مفارقت آنها، که ممکن است حال در جایی موجب تقطیع این دو خط، موازات و یا اینکه جدایی آنها شود را بَررسد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
155 - بررسی تطبیقی نوستالژی در شعر سهراب سپهری و عبدالوهّاب بیاتی
احمدرضا یلمهها مسلم رجبیعبدالوهاب بیاتی و سهراب سپهری به عنوان دو شاعر پرآوازه ادبیات معاصر عربی و فارسی، و پرچمدار مکتب ادبی رمانتیسم با توجه به شرایط فردی و اجتماعی زمانه خود و با گریز از آن زمان، بخش عمده شعرشان را آمیخته با غصه، حسرت و دلتنگی برای گذشته نمودهاند. در این پژوهش با مطالعه تو چکیده کاملعبدالوهاب بیاتی و سهراب سپهری به عنوان دو شاعر پرآوازه ادبیات معاصر عربی و فارسی، و پرچمدار مکتب ادبی رمانتیسم با توجه به شرایط فردی و اجتماعی زمانه خود و با گریز از آن زمان، بخش عمده شعرشان را آمیخته با غصه، حسرت و دلتنگی برای گذشته نمودهاند. در این پژوهش با مطالعه توصیفی- تحلیلی دفترهای شعری سپهری و بیاتی، به بررسی و مقایسه چگونگی نمود این اندیشه شعری در شعر این دو شاعر پرداخته شده است. نتایج نشان میدهد که این دو شاعر در مضامین نوستالژیک، دوری از سرزمین، معشوق و اجتماعی با هم اشتراکاتی دارند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
156 - نگاهی تطبیقی به شعر احمد شاملو و احمد مطر (با رویکرد تحلیل روانشناختی بر پایه نظریه شخصیت فروید)
جواد کبوتری معصومه بخشی زاده حسین آریاناحمد مطر شاعر شناخته شده عرب، اشعار اجتماعی خود را در تعارض با اعمال و افکار طبقه حاکمیت سروده است. در این اشعار، شاهد اعتراض ها و افشاگری های وی علیه جامعه خیانتکار و حکومت ظالم هستیم؛ همین رویه را می توان در شعر احمد شاملو ملاحظه کرد. مشابهت های فکری این دو شاعر باعث چکیده کاملاحمد مطر شاعر شناخته شده عرب، اشعار اجتماعی خود را در تعارض با اعمال و افکار طبقه حاکمیت سروده است. در این اشعار، شاهد اعتراض ها و افشاگری های وی علیه جامعه خیانتکار و حکومت ظالم هستیم؛ همین رویه را می توان در شعر احمد شاملو ملاحظه کرد. مشابهت های فکری این دو شاعر باعث شد تا اشعار و افکار آن ها را بر اساس نگرش ادبیات تطبیقی بررسی نماییم. از میان رویکردهای نقدی نظریه شخصیت که در میان روانشناسان از بحث های حائز اهمیت بود را به خاطر برجستگی شواهد مرتبط با آن در شعر احمد مطر و احمد شاملو برگزیدیم. در این پژوهش، اشعار شاعران نامبرده را با توجه به نظریه های روانشناسی معروف بررسی کرده ایم؛ با توجه به نظریه فروید مبنی بر ابعاد سهگانه شخصیت، تعارض های نهاد، من و فراخود را در شعر هر دو شاعر باز نموده و مکانیسم های روانی بکاررفته در جهت حل این تعارض را مشخص کرده ایم. این پژوهش به شیوهتوصیفی- تحلیلی و بر پایه روش کتابخانه ای انجام گرفته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
157 - بررسی تطبیقی دیدگاه های سیاسی بهارو شوقی
علی صابری الهه رزاقیاین مقاله پژوهشی در مورد دیدگاه های سیاسی محمد تقی بهار (1330-1265 ش) و احمد شوقی (1932-1868 م) . دو شاعر برجسته ادبیات فارسی عربی در دوره معاصر است . این دو شاعر به بیان تحولات دنیای پس از انقلاب صنعتی به زبان هنر پرداختند. در این مقاله دیدگاه های سیاسی آنان در سه بخش چکیده کاملاین مقاله پژوهشی در مورد دیدگاه های سیاسی محمد تقی بهار (1330-1265 ش) و احمد شوقی (1932-1868 م) . دو شاعر برجسته ادبیات فارسی عربی در دوره معاصر است . این دو شاعر به بیان تحولات دنیای پس از انقلاب صنعتی به زبان هنر پرداختند. در این مقاله دیدگاه های سیاسی آنان در سه بخش استعمار ؛ آزادی و جنگ تنظیم و مورد بررسی قرار گرفته و در پایان وجوه تشابه و اختلاف دیدگاه های هر کدام و شیوه های تبیین موضوع بیان گردیده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
158 - سیمای زن در «دیگر کنیزهایتان نیستیم» و «عادت میکنیم»
مینا پیرزادنیا زهرا مرتضاییاین پژوهش که به شیوه تحلیلی- توصیفی تدوین شده بر آن است که با بررسی سیمای زن و حضور وی در اجتماع در دو رمان دیگر کنیزهایتان نیستیم از سحر خلیفه و رمان عادت میکنیم از زویا پیرزاد، گامی کوچک در شناساندن افکار فمنیستی هر دو نویسنده بردارد؛ ضمن بررسی آثار هر دو نویسنده در چکیده کاملاین پژوهش که به شیوه تحلیلی- توصیفی تدوین شده بر آن است که با بررسی سیمای زن و حضور وی در اجتماع در دو رمان دیگر کنیزهایتان نیستیم از سحر خلیفه و رمان عادت میکنیم از زویا پیرزاد، گامی کوچک در شناساندن افکار فمنیستی هر دو نویسنده بردارد؛ ضمن بررسی آثار هر دو نویسنده درمییابیم که زنان ترسیمشده در هر دو رمان زنانی بیباک و سلطهجو هستند که با حضور فعال و پرشور خویش در عرصههای اجتماعی، اقتصادی و تعامل با مردان، از قوانین جوامع مردسالار و سنتی خویش سرپیچی کردهاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
159 - بررسی تطبیقی رئالیسم اجتماعی در رمانهای «سفر شب» و «ناتور دشت»
مهدی نوروز مژگان طهماسبی ستودهرئالیسم مکتبی ادبی است که در فاصله سالهای 1880-1850 در اروپا و آمریکا رواج یافت. مهمترین ویژگی آثار رئالیستی آن است که انسان را به عنوان موجودی اجتماعی مطرح میکند و ریشه همه رفتارهای نیک و بد او را در اجتماع جستوجو میکند. دیوید سلینجر یکی از برجستهترین داستان کوتا چکیده کاملرئالیسم مکتبی ادبی است که در فاصله سالهای 1880-1850 در اروپا و آمریکا رواج یافت. مهمترین ویژگی آثار رئالیستی آن است که انسان را به عنوان موجودی اجتماعی مطرح میکند و ریشه همه رفتارهای نیک و بد او را در اجتماع جستوجو میکند. دیوید سلینجر یکی از برجستهترین داستان کوتاهنویسان آمریکا است که از پیشروان رئالیسم اجتماعی پس از جنگ جهانی دوم محسوب میشود. بهمن شعله ور نیز یکی از مؤثرترین اما ناشناختهترین نویسندگان معاصر ایران است که رئالیسم اجتماعی در آثار او بسیار مشهود است. مقاله حاضر پژوهشی است تطبیقی که با هدف شناخت شباهتها و تفاوتهای موجود در رمانهای سفر شب و ناتور دشت نوشته شده است. رویکرد این تحقیق، تاریخی و مبتنی بر چهارچوب نظری مکتب امریکایی است. با بررسی آثار هر دو نویسنده میتوان به این نتیجه رسید که آثار آنان برخورد روشنفکری تلخ اندیش، عاصی و سرگردان با اجتماع منحط و خشن خود است که در نهایت طعمه مرگ خودخواسته یا دیوانگی میشود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
160 - اندیشههای تعلیمی جهانی درافسانههای ازوپ و کلیلهودمنه
نعمت اصفهانی عمرانیکی از انواع چهارگانه ادبیات که از روزگاران کهن مورد تأکید و اتفاقنظر ملتهای صاحب فرهنگ و تمدن جهان بوده و هست، ادبیاتتعلیمی است. ادبیاتتعلیمی به نوعی از ادبیات گفته میشود که در آن خالق اثر با در مقابلْ قراردادن دو مفهوم خیر و شرّـ بهطورغیرمستقیمـ سعی دارد تا مض چکیده کاملیکی از انواع چهارگانه ادبیات که از روزگاران کهن مورد تأکید و اتفاقنظر ملتهای صاحب فرهنگ و تمدن جهان بوده و هست، ادبیاتتعلیمی است. ادبیاتتعلیمی به نوعی از ادبیات گفته میشود که در آن خالق اثر با در مقابلْ قراردادن دو مفهوم خیر و شرّـ بهطورغیرمستقیمـ سعی دارد تا مضامین اخلاقی و حکمی را، که در ادبیات کلاسیک جهان عموماً به زبان حیوانات (فابل) و در قالب پند و اندرز است، به دیگران آموزش دهد. در میان آثار تعلیمی جهان به زبان فابل، دو اثر به نامهای افسانههای ازوپ و کلیله و دمنه، که یکی متعلق به دنیای غرب و دیگری متعلق به جهان شرق است، بیش از آثار دیگر با مضامین اخلاقی و حکمی همراه است. برهمیناساس، نگارنده برآناست تا برخی از اصول اخلاقی افسانههای ازوپ و کلیله و دمنه را، که در تاریخ ادبیات جهان از جایگاه ارجمندی برخوردارند و در حوزه ادبیاتتعلیمی مورد تأکید بسیاری از اندیشمندان اخلاقگرا میباشند، نقد و بررسی نماید. شایان ذکر است که آموزههای تعلیمی دو اثر مذکور در عرصههای مختلف زندگی بیش از همه در مسائل دینی، اجتماعی و سیاسی نمود دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
161 - مقایسه تطبیقی ویژگیها و زمینههای پیدایش حماسه و رمان از منظر لوکاچ
پژمان دادخواه حسن بلخاری قهی مجید سرسنگیلوکاچ فیلسوف، نظریهپرداز و منتقد ادبی برجسته دوران معاصر در آثار خود به تفصیل به صورتهای گوناگون ادبی پرداخته و ویژگیها و ساز و کارهای آنها را بیان نموده است؛ به همین جهت لوکاچ را میتوان فیلسوف و نظریهپرداز صورتهای ادبی دانست. حماسه و رمان دو صورت ادبی مورد مطالع چکیده کامللوکاچ فیلسوف، نظریهپرداز و منتقد ادبی برجسته دوران معاصر در آثار خود به تفصیل به صورتهای گوناگون ادبی پرداخته و ویژگیها و ساز و کارهای آنها را بیان نموده است؛ به همین جهت لوکاچ را میتوان فیلسوف و نظریهپرداز صورتهای ادبی دانست. حماسه و رمان دو صورت ادبی مورد مطالعه وی است که در آثار خود از آنها بحث نموده و ویژگیها و بنیانهای شکلگیری آنها را بیان کرده است. یکی از مفاهیم اساسی در اندیشه لوکاچ ارتباط ساختارهای اجتماعی و ساختارهای ادبی میباشد و طبق این دیدگاه هر جامعهای صورت ادبی خاص خود را خلق میکند. لوکاچ حماسه را صورت ادبی دوران باستان و رمان را صورت ادبی دوران معاصر میداند و بر این مبنا ویژگیها و تفاوتهای آنها را بیان میکند. در این راستا تأکید پژوهش حاضر و نقطه عزیمت آن بازخوانی آراء لوکاچ در خصوص حماسه و رمان و مطالعه تطبیقی و بررسی وجوه اشتراک و تمایز این دو صورت ادبی و ویژگیهای آنها میباشد. بنابراین برای نیل به این اهداف از روش توصیفی- تحلیلی استفاده شده و اطلاعات این جستار به شیوه کتابخانهای اسنادی گردآوری شدهاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
162 - ادبیات تطبیقی
سید جعفر حمیدیادبیات تطبیقی _چنانکه از عنوان ان برمی ا ید _ تطبیق یا مقابل ادبیات زبان های مختلف و یافتن وجوه مئسترک و تائیر و تاثرپذیری دو یا چند شعر ادبی از جهات مختلف فنی. مکاتب مختلف ادبی و یا جریان فکری گوناگون است. در این راستا، انواع ادبی که ویژه بعضی سنیت ها است ولی بازتاب ان چکیده کاملادبیات تطبیقی _چنانکه از عنوان ان برمی ا ید _ تطبیق یا مقابل ادبیات زبان های مختلف و یافتن وجوه مئسترک و تائیر و تاثرپذیری دو یا چند شعر ادبی از جهات مختلف فنی. مکاتب مختلف ادبی و یا جریان فکری گوناگون است. در این راستا، انواع ادبی که ویژه بعضی سنیت ها است ولی بازتاب ان در ادبیات سایر ملل مشاهده می شود. بررسی می شود. در مقالة حاضر، معرفی ادبیات تطبیقی، با تعریف و بررسی :جزای تشکیل دهنده این اصطلاح _ یعنی ادبیات و تطبیقی _ اغاز می شود: انگاه ضمن بحث دربارة تاریخ ادبیات تطبیقی و مقدمه ای درباره تاریخ ادبیات تطبیقی. موضوع و فایده و ویژگی وچگونگی تحقیق در ادبیات تطبیقی بیان می نمود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
163 - مقایسه موضوعی وصفت طبیعت در شعر فارسی و عربی
صادق ابراهیمی کاوری رحیمه چولانیانطبیعت از دیر باز الهام بخش شاعران بوده و توانسته است جایگاه ویژه ای را در سروده های شاعرانة به خود اختصاص دهد، به طوری که کمتر دیوان شعری را می توان یافت که قسمتی از آن با طبیعت مرتبط نبوده باشد. از سوی دیگر، در ادب فارسی و ادب عربی، با توجه به مشترکات فرهنگی، مذهبی، ا چکیده کاملطبیعت از دیر باز الهام بخش شاعران بوده و توانسته است جایگاه ویژه ای را در سروده های شاعرانة به خود اختصاص دهد، به طوری که کمتر دیوان شعری را می توان یافت که قسمتی از آن با طبیعت مرتبط نبوده باشد. از سوی دیگر، در ادب فارسی و ادب عربی، با توجه به مشترکات فرهنگی، مذهبی، اجتماعی و داشتن مرز جغرافیای طولانی با یکدیگر، مضامین مشترک فراوانی را می توان یافت که تحت تاثیر یکدیگر به آن پرداخته اند، و در هر یک از آن انواع، باتوجه به عوامل و علت های فراوان، تاثیرگذاری یک زبان بر زبان دیگر می چربد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
164 - آزاررسانی از منظر قرآن و بازتاب آن در گلستان سعدی
ملیحه متغیر سید محمد امیریآزاررسانی و ظلم از مهمترین موضوعاتی است که قرآن کریم به طور گسترده به آن پرداخته و مشخص کرده که پرهیز یا انجام آن میتواند تأثیر عمیق روحی و روانی، اخلاقی، اجتماعی، عملی و ... به صورت مثبت یا منفی بر انسان داشته باشد. این مقاله با هدف تبیین موضوع آزاررسانی در قرآن کریم چکیده کاملآزاررسانی و ظلم از مهمترین موضوعاتی است که قرآن کریم به طور گسترده به آن پرداخته و مشخص کرده که پرهیز یا انجام آن میتواند تأثیر عمیق روحی و روانی، اخلاقی، اجتماعی، عملی و ... به صورت مثبت یا منفی بر انسان داشته باشد. این مقاله با هدف تبیین موضوع آزاررسانی در قرآن کریم و بازتاب آن در گلستان سعدی، سامان یافته است که در آن به ریشهها و عوامل آزاررسانی، انواع ظلم(اعتقادی، اجتماعی و فردی)، انواع آزاررسانی(جسمی و روحی) و مواردی در خصوص هر کدام پرداخته شده است؛ و با نمونههایی از آیات قرآنی و گاه احادیث و روایات مزیّن گردیده که برای هر کدام شواهدی نیز از گلستان سعدی به عنوان نمونه آورده شده است که گواهی استوار از سطح آگاهی شیخ اجل نسبت به قرآن و سنت میباشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
165 - شخصیتشناسی و مضمونشناسی در داستان «امیرارسلان نامدار» و نمایشنامه «اسکریکر»
زهرا خزاعی راوریمطالعه حاضر به بررسی تطبیقی مفاهیم شخصیتشناسی و مضمونشناسی در داستان امیرارسلان نامدار اثر محمدعلی نقیب الممالک، نویسنده ایرانی قرن نوزدهم و اسکریکر اثر کریل چرچیل، نمایشنامهنویس انگلیسی قرن بیستم اختصاص یافته است. پژوهشگران با استفاده از روش کیفی و تحلیل محتوا، ابتد چکیده کاملمطالعه حاضر به بررسی تطبیقی مفاهیم شخصیتشناسی و مضمونشناسی در داستان امیرارسلان نامدار اثر محمدعلی نقیب الممالک، نویسنده ایرانی قرن نوزدهم و اسکریکر اثر کریل چرچیل، نمایشنامهنویس انگلیسی قرن بیستم اختصاص یافته است. پژوهشگران با استفاده از روش کیفی و تحلیل محتوا، ابتدا به بررسی نوع ادبی هر کدام از آثار ادبی پرداخته و سپس شخصیتهای اسطورهای، مضمونشناسی ادبی و در نهایت مفاهیم فرهنگ عامه را در دو اثر مورد بررسی تطبیقی قرار داده است. نتیجه این تحلیلها نشان میدهدکه شخصیتهای دو اثر از لحاظ تبدیلشوندگی، خردمندی و زودباوری در دو فرهنگ عامه مجزا قابل تطبیق هستند. بنمایهها، درونمایهها و تصاویر نیز از دیگر موارد قابل انطباق محسوب میشوند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
166 - بررسی تطبیقی زبان زنانه در دو اثر «سگ و زمستان بلند» و «علفها آواز میخوانند»
عطیه خراسانی بتول فخراسلاممقاله حاضر به بررسی تطبیقی زبان زنانه در سگ و زمستان بلند اثر شهرنوش پارسیپور و علفها آواز میخوانند اثر دوریس لسینگ میپردازد. پارسیپور و لسینگ در این آثار با انتخاب زنان به عنوان قهرمان اصلی اثر به بررسی موقعیت و جایگاه زن در اجتماع، مشکلات و محدودیتهایی که وی در چکیده کاملمقاله حاضر به بررسی تطبیقی زبان زنانه در سگ و زمستان بلند اثر شهرنوش پارسیپور و علفها آواز میخوانند اثر دوریس لسینگ میپردازد. پارسیپور و لسینگ در این آثار با انتخاب زنان به عنوان قهرمان اصلی اثر به بررسی موقعیت و جایگاه زن در اجتماع، مشکلات و محدودیتهایی که وی در جامعه مردسالار با آن مواجه گردیده است میپردازند. با توجه به این نکته که این دو اثر اولین آثار منتشرشده دو نویسنده زن مذکور میباشد، برای کندوکاو درباره این پرسش که آیا این دو اثر از زبانی مختص زنان بهرهمند شدهاند، قصد داریم در این مقاله به شرح رابطه فمینیسم و زبان زنانه پرداخته، تلاشهای این نهضت در جهت دستیابی زنان به زبانی خاص که از دستاویزهای اصلی نویسندگان زن در جهت بیان مسائل و دغدغههای زنان گردد، را مورد بررسی قرار دهیم. در ادامه با تعمق در آثار مذکور به بررسی زبان زنانه در این آثار توجه نماییم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
167 - بررسی تطبیقی سه اثر داستانی منیرو روانی پور: کنیزو، کولی کنار آتش، اهل غرق
شهروز شهدین ابوالقاسم امیراحمدی علی عشقی سردهیمنیرو روانی پور یکی از موفقترین نویسندگان داستان معاصر ایران به شیوه رئالیسم جادویی است که با تقلید از شیوه داستان نویسی گابریل گارسیا مارکز کلمبیایی، پرچمدار رئالیسم جادویی در جهان موفق شد با الهام گرفتن از رمان صد سال تنهایی وی، آثار داستانی ارزشمندی همچون اهل غرق، ک چکیده کاملمنیرو روانی پور یکی از موفقترین نویسندگان داستان معاصر ایران به شیوه رئالیسم جادویی است که با تقلید از شیوه داستان نویسی گابریل گارسیا مارکز کلمبیایی، پرچمدار رئالیسم جادویی در جهان موفق شد با الهام گرفتن از رمان صد سال تنهایی وی، آثار داستانی ارزشمندی همچون اهل غرق، کولی کنار آتشب، کنیزو و... را به دنیای ادبیات داستانی ایران و جهان عرضه نماید. از طرفی به دلیل پرداختن به ادبیات فولکوریک جنوب و خلق صحنههای واقعی و کاربرد ضرب المثلها، کنایهها و عبارات بومی به عنوان یک نویسنده فولکلور شناخته شده است. در این مقاله پس از آشنایی با منیرو روانی پور و افکار و آثار وی، بازتاب رئالیسم جادویی در ادبیات فارسی و سپس نقد ساختارگرایانه و محتوایی سه رمان اهل غرق، کولی کنار آتش و کنیزو مورد بررسی قرار گرفته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
168 - تحلیل دو داستان «همای و داراب» و «موسی و فرعون» بر پایه الگوی روایی گریماس
احسان اعوانیبا مطالعه در قرآن و شاهنامه فردوسی میتوان شباهتهایی بین شخصیتها و روایتهای آن دو یافت. یکی از مشهورترین مکتبهای روایت شناسی که در بررسی متون ادبی به کار میرود ساختارگرایی است. گریماس با ساده کردن الگوی تحلیل قصه پراپ نشان داد که همه عناصر شکل دهنده قصه قابل تجزیه، چکیده کاملبا مطالعه در قرآن و شاهنامه فردوسی میتوان شباهتهایی بین شخصیتها و روایتهای آن دو یافت. یکی از مشهورترین مکتبهای روایت شناسی که در بررسی متون ادبی به کار میرود ساختارگرایی است. گریماس با ساده کردن الگوی تحلیل قصه پراپ نشان داد که همه عناصر شکل دهنده قصه قابل تجزیه، تحلیل و دارای نقش مؤثر هستند. او با ارائه فرضیه مدل کنشی، نقش شخصیتها را در روایت مطرح میکند که با تمام روایتها قابل تطبیق باشد. بر همین اساس در این پژوهش سعی بر آن است که ساختار روایتی داستانهای همای و داراب و موسی و فرعون به عنوان نمونهای از داستانهای شاهنامه و قرآن بر مبنای نظریه گریماس مورد مطالعه قرار گیرد. پس از تجزیه و تحلیل متن، این نتیجه حاصل شد که بر اساس الگوی گریماس، هر دو داستان، روایتی کامل میباشند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
169 - تحلیل نشانه- معناشناسی روایی گفتمان: بررسی موردی فیلم ملخ دریایی
احسان اعوانی مجید پویاندر این پژوهش با بهره گیری از رویکرد تحلیلی نشانه- معناشناسی به بررسی حضور کنشگران در جریان شکل گیری معنا میپردازد تا شرایط تولید و دریافت معنا را در گفتمان نشان دهد. همچنین روابط معنایی موجود در داستان را، که علاوه بر نشانههای روایی، نشانههای گفتمانی نیز، در جهت دهی چکیده کاملدر این پژوهش با بهره گیری از رویکرد تحلیلی نشانه- معناشناسی به بررسی حضور کنشگران در جریان شکل گیری معنا میپردازد تا شرایط تولید و دریافت معنا را در گفتمان نشان دهد. همچنین روابط معنایی موجود در داستان را، که علاوه بر نشانههای روایی، نشانههای گفتمانی نیز، در جهت دهی معنای داستان نقش دارد. از این رو در این پژوهش به بررسی فیلم ملخ دریایی بر اساس داستان ماهی نوشته هوشنگ مرادی کرمانی از قصههای مجید و به کارگردانی کیومرث پوراحمد خواهیم پرداخت. این داستان حول محور شخصیت مجید و کنشهای او در محیط پیرامونش شکل میگیرد؛ در واقع کنشگر در طول داستان دچار بحرانهایی میشود که به ترک وضعیت قبلی و نفی آن برای رسیدن به موقعیتی جدید است. هدف این پژوهش بررسی زنجیرههای نشانه- معناشناسی گفتمان، مربع معناشناسی گریماس، فرآیند تنشی معنا، که با هدف نشانه- معناشناسی و روابط معنایی موجود در داستان که علاوه بر نشانههای روایی، نشانههای گفتمانی نیز در جهت دهی معنایی داستان نقش دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
170 - مقایسه سفر روحانی ادریس(ع) در فرهنگ اسلامی و دانته در کمدی الهی
محمدرضا نصر اصفهانی نسرین تهمتنرسالت خطیر ادبیات تطبیقی، تشریح خط سیر روابط و مناسبات بین ادبیات و فرهنگ ملل جهان و تأکید و توسعه مبادلات فکری، ادبی، فرهنگی و مذهبی است. مقایسه سفر روح به عالم علوی همواره جزو مقولههای مشترک ملل در داستانهای تمثیلی بوده است. سفر روحانی به عالم معنوی درونمایه اصلی د چکیده کاملرسالت خطیر ادبیات تطبیقی، تشریح خط سیر روابط و مناسبات بین ادبیات و فرهنگ ملل جهان و تأکید و توسعه مبادلات فکری، ادبی، فرهنگی و مذهبی است. مقایسه سفر روح به عالم علوی همواره جزو مقولههای مشترک ملل در داستانهای تمثیلی بوده است. سفر روحانی به عالم معنوی درونمایه اصلی داستان ادریس(علیه السلام) در فرهنگ اسلامی و کمدی الهی دانته در فرهنگ مسیحی است. این دو سفر در سه مرحله طی میشود؛ با این تفاوت که سفر ادریس(ع) شامل قبض روح، جهنم و بهشت است و سفر دانته در کمدی الهی در دوزخ، برزخ و بهشت انجام میشود. سفر ادریس(ع) نوعی سفر معنوی است که منشأ الهی دارد در حالی که سفر دانته در کمدی الهی سفری خیالی است. هدف پژوهش حاضر بررسی و سنجش وجوه اشتراک و افتراق این دو سفر در فرهنگ اسلام و مسیحیت است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
171 - بررسی و تحلیل روابط ترامتنیت ژراژ ژنت در رمان «استانبول، خاطرات و شهر» اثر اورحان پاموک
آمنه هاشمی سیامک پناهیبینامتنیت رویکردی ادبی است که به منتقدان این امکان را میدهد تا به شیوهای علمی و نظاممند پیوندهای موجود در میان آثار ادبی را بررسی کنند. ژرار ژنت یکی از مهمترین نظریهپردازان این رویکرد است که در کاربردیکردن آن نقش اساسی دارد. این مقاله با هدف برقراری ارتباط میان ن چکیده کاملبینامتنیت رویکردی ادبی است که به منتقدان این امکان را میدهد تا به شیوهای علمی و نظاممند پیوندهای موجود در میان آثار ادبی را بررسی کنند. ژرار ژنت یکی از مهمترین نظریهپردازان این رویکرد است که در کاربردیکردن آن نقش اساسی دارد. این مقاله با هدف برقراری ارتباط میان نظریه ترامتنیت ژنت و رمان استانبول، خاطرات و شهر اثر اورحان پاموک شکل گرفته است و تلاش گردیده بر اساس تقسیمبندیهای ترامتنیت ژنت فضای شهری و معماری استانبول در رمان مورد نظر تجزیه و تحلیل گردد. پژوهش انجامگرفته بر مبنای روش پژوهش قیاسی، به استناد دادههای گردآوری شده توسط بررسیهای اسنادی و تحلیل دادهها بر اساس تطبیق و مقایسه صورت گرفته است. در رمان مذکور اورحان پاموک توانسته است ریشههایی از آثار هنری و متون ما قبل خود از قبیل متون ادبی و نثر و شعر و نقاشی را به طرق مختلف در متن خود جای داده و ارتباط و مناسبات تنگاتنگی را با نظریه ترامتنیت ژنت، علی الخصوص در حوزه بینامتنیت و بیش متنیت برقرار سازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
172 - اخوان و ادونیس، بین سنّت و مدرنیته(تحلیل و نقد آراء با رویکرد فلسفی و روانشناسی)
عبدالقادر پریز قاسم عزیزی مرادسنت و مدرنیته دو مقوله مهم در فلسفه و روانشناسی هستند که در ساختار شخصیت انسان و آینده او تأثیر بسزایی دارند. به تبع آنها ادبیات بالأخص شعر نیز تحت تأثیر سنت و مدرنیته قرار میگیرد و بدون شناخت تأثیر سنت و مدرنیته در نوع نگرش شاعر و روشنفکر نمیتوان به قصد و منظور اصل چکیده کاملسنت و مدرنیته دو مقوله مهم در فلسفه و روانشناسی هستند که در ساختار شخصیت انسان و آینده او تأثیر بسزایی دارند. به تبع آنها ادبیات بالأخص شعر نیز تحت تأثیر سنت و مدرنیته قرار میگیرد و بدون شناخت تأثیر سنت و مدرنیته در نوع نگرش شاعر و روشنفکر نمیتوان به قصد و منظور اصلی آنها پی برد. از آنجا که ادبیات و به طور کلی هنر به عنوان یکی از عناصر اجتماعی جامعه فارسی و عربی بنا بر اصل ارتباطات اجتماعی و تأثیر و تأثر فرهنگی، تحت تأثیر تمدن و فرهنگ غرب قرار گرفت شعر معاصر نیز در روند تأثیرپذیری از مدرنیته غربی رویکردهای متفاوتی داشته است. این مقاله با روش تحلیلی توصیفی به بررسی آثار دو شاعر روشنفکر تاریخی جامعه معاصر ایران و عرب: ادونیس و اخوان پرداخته تا دیدگاه و نظر آنها را در خصوص این دو مقوله تبیین نماید. این دو شاعر در آثار خود نه سنت را بر اطلاق، اصل قرار میدهند و نه مدرنیته را؛ بلکه سنت را در قالب مدرنیته و در پرتو عقل فلسفه عصر روشنگری برای تبیین معضلات فرهنگی، اجتماعی و سیاسی جامعه به کار میگیرند و گذشته را پلی برای ورود به آینده میدانند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
173 - مقایسه تطبیقی طنز سیاسی- اجتماعی در اشعار نسیم شمال و احمد مطر
کاظم عظیمی فاطمه سپهوندطنز سیاسی- اجتماعی یکی از قالبهای معاصر است که در دو قرن اخیر مورد توجه صاحبان قلم قرار گرفته است. در زبان فارسی نسیم شمال به عنوان محبوبترین و پرآوازهترین شاعر ایرانی، با استفاده از زبان شعری ساده و قابل فهم، توانست در روح مردم اثر بگذارد. شخصیت برجسته حوزه طنز در ز چکیده کاملطنز سیاسی- اجتماعی یکی از قالبهای معاصر است که در دو قرن اخیر مورد توجه صاحبان قلم قرار گرفته است. در زبان فارسی نسیم شمال به عنوان محبوبترین و پرآوازهترین شاعر ایرانی، با استفاده از زبان شعری ساده و قابل فهم، توانست در روح مردم اثر بگذارد. شخصیت برجسته حوزه طنز در زبان عربی، احمد مطر شاعر معاصر عراقی است؛ وی نیز همچون نسیم شمال رسالت ادبی کار خود را در بیداری مردم خوابزده ملت عرب و حتی تمام جهانیان میبیند. در این مقاله سعی شده است با تطبیقی که بین آثار آنها انجام میشود گوشهای از دغدغههای مشترک این دو شاعر، در حوزههای سیاسی و اجتماعی مورد بررسی و مقایسه قرار گیرد. این نوع طنز سنتها و باورهای عقبمانده که در بطن جامعه است را با زبان هنرمندانه مورد حمله قرار میدهد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
174 - نقد تطبیقی سه سفرنامه معاصر ایران در سطح توصیف زبانی از الگوی فرکلاف
بهادر باقری مژگان دیباجسفرنامه ها از جمله آثاری هستند که به دلیل جنبه های انتقادی، قابلیت تحلیل از دیدگاه گفتمان انتقادی را دارند. در الگوی سه سطحی تحلیل انتقادی گفتمان، متن در سه لایه بررسی می شود. سطح نخستین که به محور همنشینی و افقی کلام محدود است، واژگان و دستور زبان را در بر می گیرد و از چکیده کاملسفرنامه ها از جمله آثاری هستند که به دلیل جنبه های انتقادی، قابلیت تحلیل از دیدگاه گفتمان انتقادی را دارند. در الگوی سه سطحی تحلیل انتقادی گفتمان، متن در سه لایه بررسی می شود. سطح نخستین که به محور همنشینی و افقی کلام محدود است، واژگان و دستور زبان را در بر می گیرد و از طریق بررسی تکنیک های زبانی مد نظر فرکلاف می توان به ویژگی های سبکی و ایدئولوژیکی متن دست یافت. با توجه به این امر و در پاسخ به این پرسش که تکنیک های توصیفی زبان، کدامیک متأثر از ژانر اثر یا نماینده سبک شخصی و ایدئولوژی نویسنده است، پژوهش حاضر با بررسی سه سفرنامه معاصر به این نتایج مهم دست یافت که وجه فعل، فرایند فعلی و معلوم و مجهول بودن افعال، بیش از همه تحت تأثیر ژانر سفرنامه، کاربرد کمی و کیفی یافته و سایر ویژگی ها متأثر از سبک شخصی و در خدمت تبیین دیدگاه ایدئولوژیک نویسنده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
175 - بررسی وجوه اشتراک و افتراق در مدایح نبوی از نگاه برعی و مدرس
مسعود باوانپوری رضوان لرستانیپیامبر گرامی اسلام، سرور جهانیان، چراغ هدایت و راهنمای بشر بوده است. مدح و ستایش ایشان از موضوعاتی است که پس از ظهور اسلام بسیاری از شاعران از زبانها و فرهنگهای مختلف به آن پرداختهاند. این موضوع در میان شاعران عرب زبان و نیز شاعران کُردزبان از اهتمام ویژهای برخوردا چکیده کاملپیامبر گرامی اسلام، سرور جهانیان، چراغ هدایت و راهنمای بشر بوده است. مدح و ستایش ایشان از موضوعاتی است که پس از ظهور اسلام بسیاری از شاعران از زبانها و فرهنگهای مختلف به آن پرداختهاند. این موضوع در میان شاعران عرب زبان و نیز شاعران کُردزبان از اهتمام ویژهای برخوردار است و آثار ارزشمندی از آنان در اینباره برجای مانده است. عبدالرحیم برعی، شاعر یمنی قرن هفتم، و ملاعبدالکریم مدرس، شاعر توانمند کردزبان معاصر و مترجم قرآن کریم، دو شاعر هستند که بیشتر دیوان شعر خود را به حمد و ثنای پیامبر اختصاص دادهاند. نویسندگان این مقاله برآنند با تکیه بر مکتب آمریکاییِ ادبیاتتطبیقی و با استفاده از روش توصیفیـ تطبیقی، سیمای پیامبر و مدح ایشان را در دیوان برعی و دیوان ثهنا و سکالا (ستایش و التماس) ملاعبدالکریم مدرس بررسی نموده؛ وجوه افتراق و اشتراک آن را در شعر آنها بیان کنند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
176 - بینامتنیت اسطوره ای در شعر شاملو(بر اساس نظریه ژرار ژنت)
اکرم ظفری بتول فخراسلام سیدحسین سیدی اکبر شعبانیمتون اساطیری، یکی از متون پیشین است که پیوندی تنگاتنگ با شعر فارسی دارد. اسطورهها ماهیت بینامتنیتی دارند، زیرا در متونِ زمانهای گوناگون ادبیات زبانی و نوشتاری پی در پی بازگویی میشوند. بینامتنیت و اسطوره شناسی تطبیقی دو دانش پیوسته هستند. شاملو از شاعران ایرانی و برجس چکیده کاملمتون اساطیری، یکی از متون پیشین است که پیوندی تنگاتنگ با شعر فارسی دارد. اسطورهها ماهیت بینامتنیتی دارند، زیرا در متونِ زمانهای گوناگون ادبیات زبانی و نوشتاری پی در پی بازگویی میشوند. بینامتنیت و اسطوره شناسی تطبیقی دو دانش پیوسته هستند. شاملو از شاعران ایرانی و برجسته پای بند به اجتماع در ادبیات فارسی است. او با بهره گیری از اسطورههای یونانی، دینی و ایرانی به بیان پرسمانهای اجتماعی و سیاسی در شعر خویش پرداخته است. فرضیه پژوهش این است که شاملو دلباخته فرهنگ غربی، و متون مسیحی است؛ از این رو گفتمان بینامتنیت با متونی که از این فرهنگ ها سرچشمه می گیرد در شعر او کاربرد بیشتری دارد. در این پژوهش کوشیده شده است افزون بر شناسایی رهیافت بینامتنیت با تکیه بر نگارههای ژرار ژنت و اسطوره شناسی تطبیقی، به بیان چگونگی کاربرد آن در شعر شاملو پرداخته شود. بر پایه یافتههای این پژوهش، بازگشت به پیشمتنها، پایستن وجود پیوند تاریخی میان اساطیر نخستین یونانی، مسیحی و ایرانی با سرودههای شاملو و برونآوری رویکردهای شاعر از یک اسطوره، جستار و پایه پژوهش بینامتنیت اسطورهای شعر شاملو را ساخته است. این پژوهش نظری، با روش واکاوی و توصیفی و با رویکرد تطبیقی انجام شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
177 - ابهام در زبان فارسی و انگلیسی (با نگاهی تطبیقى به ترتیب واژه ها و گروه اسمی)
منیژه بهبودییکى از خصیصه هاى عام زبان هاى طبیعى، ابهام است و آن وقتى است که از یک سازه، برداشت ها و مفاهیم متفاوتى به دست آید. آگاهى از ابهام در درک صحیح و استفاده درست از زبان براى بیان مقاصد و انتقال مفاهیم اهمیت زیادى دارد. ارتباطى موفق است که هم عامل ارتباط مقصود و منظور خود را چکیده کاملیکى از خصیصه هاى عام زبان هاى طبیعى، ابهام است و آن وقتى است که از یک سازه، برداشت ها و مفاهیم متفاوتى به دست آید. آگاهى از ابهام در درک صحیح و استفاده درست از زبان براى بیان مقاصد و انتقال مفاهیم اهمیت زیادى دارد. ارتباطى موفق است که هم عامل ارتباط مقصود و منظور خود را شفاف و صحیح ابراز کند و هم گیرنده ارتباط (مخاطب) این مقصود و منظور را کامل و درست بگیرد. در مقالة حاضر، ضمن تعریف ابهام و معرفی انواع آن، برخى از راه هاى رفع ابنهام درگفتار و به ویژه در نوشتار. با توضیح دربارة ترتیب واژه ها وگروه اسمی در دو زبان فارسى و انگلیسی بیان شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
178 - اودیسه و رستم و سهراب در بوته نقد تطبیقی
محسن ذوالفقاری کورش پرویزدو حماسه ی بزرگ ادبیات جهان یعنی حماسه ی هومری که شامل ایلیاد و اودیسه است و حماسه ی فردوسی یعنی شاهنامه، دارای وجوه افتراق و اشتراک بسیاری است که با توجّه به اهمیّت شخصیّت پردازی در حماسه، مقاله ی حاضر به نقد این دو حماسه از نظر شخصیّت پردازی اختصاص دارد. در بخش اوّل ب چکیده کاملدو حماسه ی بزرگ ادبیات جهان یعنی حماسه ی هومری که شامل ایلیاد و اودیسه است و حماسه ی فردوسی یعنی شاهنامه، دارای وجوه افتراق و اشتراک بسیاری است که با توجّه به اهمیّت شخصیّت پردازی در حماسه، مقاله ی حاضر به نقد این دو حماسه از نظر شخصیّت پردازی اختصاص دارد. در بخش اوّل به شیوه ی رفتار اجتماعی پهلوانان در دو حماسه که شباهتهای فراوانی به یکدیگر دارند ، پرداخته شده است. اهمیّت و تأثیر شخصیّت خدایان در حماسه ی یونانی و از طرفی وجود کاملاً متفاوت خدا در شاهنامه، بخش دوم را به خود اختصاص داده است. و در بخش سوم اهمیّت و نقش کلیدی زن در حماسه یونانی و از سوی دیگر نقش منفعل و کمرنگ زنان در شاهنامه، مطرح شده است. بخش چهارم را بررسی شخصیّت کودک در دو حماسه تشکیل داده است و در پنجمین بخش نقش خنیاگران و سرودخوانان دوره گرد در روند حوادث و رویدادهای این دو اثر مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
179 - تحلیل تطبیقی دژهوشربا با گنبد سرخ در هفت پیکر نظامی
محمد بهنامفر اعظم نظریدژهوش‌ربا یاقلعة ذات‌الصور که مثنوی معنوی با آن به پایان می‌رسد، یکی از مهم‌ترین و جذاب‌ترین داستان‌های مثنوی است که تاکنون شرح‌های مختلفی بر آن نوشته شده است.گنبد سرخ نظامی در هفت پیکر هم در مجموعه آثار نظامی جایگاه ویژه و والایی دارد چکیده کاملدژهوش‌ربا یاقلعة ذات‌الصور که مثنوی معنوی با آن به پایان می‌رسد، یکی از مهم‌ترین و جذاب‌ترین داستان‌های مثنوی است که تاکنون شرح‌های مختلفی بر آن نوشته شده است.گنبد سرخ نظامی در هفت پیکر هم در مجموعه آثار نظامی جایگاه ویژه و والایی دارد. با توجه به وجود پاره‌ای مشابهت‌ها بین این دو داستان، در مقالة حاضر سعی شده است تا با دیدی تطبیقی این دو داستان، تحلیل و بررسی شوند.نتیجة تحقیق حاکی از این است که یا مولانا درسرودن دژ هوش‌ربا تحت تأثیر گنبد سرخ نظامی بوده است و مانند دیگر داستان‌های مثنوی آن را در جهت اهداف و مقاصد خود به کار گرفته است و یااینکه هردو از منبع مشترک دیگری استفاده کرده‌اند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
180 - موتی فهاى مشترک راست نمایى در اشعار سعدى و والت ویتمن
منیره احمدسلطانىراست نمایى نوعى نظریة ادبى است، که در آن، به اشعارى که شاعران آنها واقعیت هاىاجتماعى را عنوان م ىکنند، اطلاق می شود. سعدى و والت ویتمن ازنظر هدف شاعرى باتوجه به فاصلة زمانى ازنظر قدمت کاملاً متفاوت اند، اما هر دو شاعر، در پرداخت مضامینمشترک اجتماعى و بازگوکردن این مسائل چکیده کاملراست نمایى نوعى نظریة ادبى است، که در آن، به اشعارى که شاعران آنها واقعیت هاىاجتماعى را عنوان م ىکنند، اطلاق می شود. سعدى و والت ویتمن ازنظر هدف شاعرى باتوجه به فاصلة زمانى ازنظر قدمت کاملاً متفاوت اند، اما هر دو شاعر، در پرداخت مضامینمشترک اجتماعى و بازگوکردن این مسائل بسیار موفق بوده اند؛ مسائلى مانند همدلى ، ترویج عدالت، ترسیم کردن سعادت ، گذر عمر و غنیمت شمردن آ ن، توجیه زندگى ومسائل آن که کاملاً شبیه هم اند و در این پژوهش به آنها اشاره مى شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
181 - بررسى لاله رخ توماس مور در پرتو نظریه ادوارد سعید
لیلی جمالی سمیرا مدرسشعر بلند روایی لاله رخ نوشته توماس مور شاعر ایرلندی داستان سفر شه دختی جوان و دلدادگی او به فرامرز، شاعر جوانی است که در مسیر سفر داستان‌هایی از سرزمین ایران روایت می‌کند. دوران حیات شاعر مصادف با حکومت ناپلئون، سلطنت جورج سوم و نیز استعمار ایرلند توسط انگلیس چکیده کاملشعر بلند روایی لاله رخ نوشته توماس مور شاعر ایرلندی داستان سفر شه دختی جوان و دلدادگی او به فرامرز، شاعر جوانی است که در مسیر سفر داستان‌هایی از سرزمین ایران روایت می‌کند. دوران حیات شاعر مصادف با حکومت ناپلئون، سلطنت جورج سوم و نیز استعمار ایرلند توسط انگلیس است و آن چه در بررسی شعر لاله رخ جالب می‌نماید گزینش هدفمند وقایع تاریخی ایران، داستان‌های کهن فارسی و متون اسلامی، و تطبیق آن با فضای سیاسی زمان و مکان شاعر است که در حیطه نظریه شرق شناسی ادوارد سعید (1979) قابل بررسی می‌باشد. شرق شناسی به بررسی نحوه تعامل متون شرق نگر غربی با عناصر شرقی می‌پردازد و طرح آن دریچه جدیدی بر مطالعه و احیای متون ادبی نویسندگان و مستشرقان غربی قرون هجده و نوزده میلادی گشوده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
182 - نابینایی در معرّه، شوریدگانی درایران (بررسی زندگی و شعر و آرا و عقاید ابوالعلاء معرّی و مقایسة او با خیام و صادق هدایت)
حمیدرضا اردستانی رستمیاگربه تاریخ زندگی انسانها از آغازتا امروز بنگریم، به نام کسانی برمی‌خوریم که زندگی و زیستنِ آنان متفاوت با دیگران بوده است و گویی برخلاف زندگی مردم عادی زیسته‌اند و علی‌رغم سیر و حرکت آب گام برداشته‌اند. این تفاوت‌ آنان با دیگران باعث شده که آنا چکیده کاملاگربه تاریخ زندگی انسانها از آغازتا امروز بنگریم، به نام کسانی برمی‌خوریم که زندگی و زیستنِ آنان متفاوت با دیگران بوده است و گویی برخلاف زندگی مردم عادی زیسته‌اند و علی‌رغم سیر و حرکت آب گام برداشته‌اند. این تفاوت‌ آنان با دیگران باعث شده که آنان رابه درستی نشناسند و هرکس از ظنّ و پندار خود سخنی در باب آنان بگوید، زیرا پیچیدگیشخصیتی این بزرگان، امکان شناخت حقیقی از ایشان را فراهم نمیکند و به همین دلیل دیدگاه‌ها و نظریات مختلف دربارة آنان همواره وجود داشته است. ازجمله این بزرگان در تاریخ ادب فارسی و ایرانی، حکیم عمر خیام در گذشته وصادق هدایت در دورة معاصر است، که یکی لُبّ کلام خود را در دل رباعی‌های دل‌انگیز ریخته و موجزترین و کوتاه‌ترین قالب، سخن خود را بیان داشته و دیگری تفکرات خود را در طول داستان‌های کوتاه به نثر، به نمایش گذاشته است. نظیر این دو متفکر نیز در ادب تازی، ابوالعلاء معرّی است که پیش از آن دو (= خیام و هدایت) می‌زیسته است، ولی به گونه‌ای، درست همان پیچیدگی‌های شخصیتی آنان را دارد که در این مقاله تلاش می‌شود گوشه‌ای از زندگی و شعر و فکر این ادیب اندیشمند در فرهنگ عربی، با مطابقه و مقایسه با دیگر متفکران در ادب فارسی به نمایش گذاشته شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
183 - بیان مشکلات روانشناختی کودکان در ادبیات ایرانی و اروپایی
زهرا اباذری الهه خسروی رشخواراین مقاله به تحلیل محتوای کتابهای داستانی کودکان میپردازد و میزان پرداختن این کتابها را به مشکلات روانشناختی کودکان مورد بررسی قرار میدهد؛ مشکلاتی همچون پرخاشگری، کمی اعتماد به نفس، ترس و اندوه. این مقاله همچنین ضمن مقایسه این مبحث در کتابهای ایرانی و اروپایی به تع چکیده کاملاین مقاله به تحلیل محتوای کتابهای داستانی کودکان میپردازد و میزان پرداختن این کتابها را به مشکلات روانشناختی کودکان مورد بررسی قرار میدهد؛ مشکلاتی همچون پرخاشگری، کمی اعتماد به نفس، ترس و اندوه. این مقاله همچنین ضمن مقایسه این مبحث در کتابهای ایرانی و اروپایی به تعریف ادبیات کودکان اشاره میکند و اهداف و انواع آنها را مورد تحلیل قرار میدهد. محیط مورد پژوهش در این مقاله، ٥١ کتاب داستانی منتشرشده بین سالهای ٧٥-٨٥ است که کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان آنها را منتشر کرده است. نتایج کلی مقایسۀ کتابهای مورد بررسی نشان میدهد که مشکل روانشناختی کمی اعتماد به نفس، بیشتر از سایر مشکلات روانشناختی مورد توجه نویسندگان اروپایی است و نویسندگان ایرانی، بیشتر از همۀ موضوعات به اندوه کودکان توجه دارند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
184 - العدوان العراقی علی إیران والکویت وتجلیاته فی شعرالبلدین
سیدابراهیم آرمنشهد الشعبان المسلمان فی إیران والکویت فی تاریخهما المعاصر عدوانا بغیضا من نظام صدام. فهذاالعدوان علی إیران تمخض عن حرب مفروضة استمرت لثمانیة أعوام والتی سمیت بحر بالخلی جالفارس یالأولی بینما أد یالعدوان الآثم علی الکویت إلی احتلالها لسبعة أشهر أعقبته أکبر حرب بعدالحرب ا چکیده کاملشهد الشعبان المسلمان فی إیران والکویت فی تاریخهما المعاصر عدوانا بغیضا من نظام صدام. فهذاالعدوان علی إیران تمخض عن حرب مفروضة استمرت لثمانیة أعوام والتی سمیت بحر بالخلی جالفارس یالأولی بینما أد یالعدوان الآثم علی الکویت إلی احتلالها لسبعة أشهر أعقبته أکبر حرب بعدالحرب العالمیه الثانیة والتی عرفت بحر بالخلی جالفارسی الثانیة.و أسفرت هذه الحرب ع نالوقائ عالمرة الکثیرة والاعتداءات الإنسانیه العدیدة و من هذاالمنطلق یتصدی هذاالمقال أن یدرس شعرالمقاومة الذی ظهر فی الأدبی نالإیرانی والکویتی طوال الحرب و بعدها دراسة مقارنة لیعرّف بالمضامی نالمشترکة فی شعرالبلدین وفق رؤی تحلیلیة وأخری نقدیة. عسی أن تتبعه دراسات مقارنة أخری بین باق یالجوان بالمشترکة ف یالأدب الإیران یالمعاصر وبلدا نالخلی جالفارسی التی لها علاقات ثقافیة و اقتصادیة قدیمة مع بلدنا إیران و لعله یرشد إلی بحوث تتصف بالجدارة والعمق. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
185 - بررسى مقایسه اى تحولات شعر معاصر عربى از عصر نهضت به بعد و تحولات شعر معاصر فارسى از عصر مشروطیت به بعد
زهرا خسروىمقاله حاضر مشتمل بر سه بخش است:در بخش نخست، تحولات شعر معاصر عربى از عصر نهضت به بعد بررسى و پس از ذکرعوامل تحول ادبى، دگرگونى هاى پدیدآمده در شعر عربى و تأثیرپذیرى آن از ادب غربىبیان شده است. بخش دوم مقاله، به بررسى عوامل جامعه شناختى تحوّل ادبى در کشور ما که به بیدارى چکیده کاملمقاله حاضر مشتمل بر سه بخش است:در بخش نخست، تحولات شعر معاصر عربى از عصر نهضت به بعد بررسى و پس از ذکرعوامل تحول ادبى، دگرگونى هاى پدیدآمده در شعر عربى و تأثیرپذیرى آن از ادب غربىبیان شده است. بخش دوم مقاله، به بررسى عوامل جامعه شناختى تحوّل ادبى در کشور ما که به بیدارىاجتماعى فکرى مردم ایران منجر شد و درنهایت، زمینه ایجاد انقلاب مشروطه را فراهم ساخت، اختصاص دارد. در این مورد، دیدگاه هاى جامعه شناختى باختین و لوتمان مدنظرقرار گرفته و درپى آن، ویژگى هاى شعر این دوره بیان شده است. در بخش سوم مقاله، اشتراکات ادبى شعر پارسى پس از عصر مشروطه و شعر عربى پساز عصر نهضت بررسى شده که این اشتراکات، هم در بیان عوامل تحول و هم در تحولات ادبى پدیدآمده در شعر هر دو ملت یکسان است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
186 - دانته و تأثیرپذیرى او از منابع شرقى
اسماعیل آذرروزى که دانته نام کمدى را بر اثر خود نهاد، معنى آن با آنچه امروز به کار م ىرود، متفاوتبود. سیصد سال بعد، خود ایتالیایى ها به منظور قدرت بخشیدن و پیونددادن با ماوراءالطبیعه، نام الهى را بر آن افزودند. دانته تدوین کتاب را از سال 1307 م. آغاز کرد.اثر دانته سه بخش یا سه مج چکیده کاملروزى که دانته نام کمدى را بر اثر خود نهاد، معنى آن با آنچه امروز به کار م ىرود، متفاوتبود. سیصد سال بعد، خود ایتالیایى ها به منظور قدرت بخشیدن و پیونددادن با ماوراءالطبیعه، نام الهى را بر آن افزودند. دانته تدوین کتاب را از سال 1307 م. آغاز کرد.اثر دانته سه بخش یا سه مجلد دارد: اول بخش دوزخ، دوم برزخ )یا به عبارت دیگر،محلّ پاک شدن از گناهان( و قسمت سوم بهشت. مجموعة اثر او را یکصد سرود تشکیلمی دهد. هر سرود داراى بندهایى با سه مصراع است که به تفاوت از صد و ده تا صد وشصت مصراع را شامل می شود.هر بخش داراى ده طبقه است: طبقات نه گانة جهنم و یک طبقة مقدماتى آن؛ طبقاتهفت گانة برزخ به همراه جزیرة برزخ، طبقة مقدماتى آن و بهشت زمینى؛ طبقات نه گانةبهشت و قسمت عرش اعلا. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
187 - بررسی تطبیقی رمان صد سال تنهایی و رمان عزاداران بیل
محمدعلی آتشسودا اعظم توللیاین مقاله به بررسی تطبیقی رمان صد سال تنهایی نوشته گابریل گارسیا مارکز و عزاداران بیل نوشته غلامحسین ساعدی اختصاص دارد. در آثاری که به این سبک نوشته می‌شوند ترکیب واقعیت و رؤیا به صورتی انجام میگیرد که گویی این دو جزء جدانشدنی هستند. در این دو اثر، طبق شاخص‌ه چکیده کاملاین مقاله به بررسی تطبیقی رمان صد سال تنهایی نوشته گابریل گارسیا مارکز و عزاداران بیل نوشته غلامحسین ساعدی اختصاص دارد. در آثاری که به این سبک نوشته می‌شوند ترکیب واقعیت و رؤیا به صورتی انجام میگیرد که گویی این دو جزء جدانشدنی هستند. در این دو اثر، طبق شاخص‌های رئالیسم جادویی مشکلات اجتماعی، فرهنگی و سیاسی دو کشور ایران و کلمبیا با توجه به اسطوره‌ها و باورهای بومی، خرافه گرایی و نوعی هراس ناشناخته در مواجهه با مدرنیسم توصیف شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
188 - مهرگان در عصر اسلامی و بازتاب آن در ادب عربی این دوره
بهرام امانی چاکلیاعیاد، یکی از مشخصه های فرهنگی اقوام مختلف هستند که فلسفة پیدایش و تحولات تاریخی آنها در گستره ی زمان و در اقوام مختلف. در متون تاریخی و ادبی قدیم بازتاب می یابند. عید مهر گان به عنوان یکی از بزرگ ترین اعیاد باستانی ایران که دارای فلسفه پیدایش خاصی است، توانست با استفاد چکیده کاملاعیاد، یکی از مشخصه های فرهنگی اقوام مختلف هستند که فلسفة پیدایش و تحولات تاریخی آنها در گستره ی زمان و در اقوام مختلف. در متون تاریخی و ادبی قدیم بازتاب می یابند. عید مهر گان به عنوان یکی از بزرگ ترین اعیاد باستانی ایران که دارای فلسفه پیدایش خاصی است، توانست با استفاده از توانمندی هایش، در صدر اسلام و عصر اموی و عباسی با همه ناملایماتی که از حیث سیاسی و عقیدتی با آن مواجه بود به حیات خویش ادامه دهد. متون ادبی و تاریخی این ادوار، به ویژه دوره عباسی، با عنایت به فلسفة بازتاب وقایع اجتماعی و تاریخی آنها به خوبی توانست جنبه های گوناگونی از عید مهر گان. مانند: پیدایش مهرگان، گستردگی، چگونگی و تأثیراتش را در عرصة اجتماع و به تبع آن، در عرصة ادب بیان کند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
189 - بررسی تطبیقی «رسالهالغفران»، «کمدی الهی» و «آفرینگان»
نرجس توحیدی فراین مقاله کوششی است در بررسی و تطبیق چند معراجنامه که عبارتند از: «رساله الغفران» ابوالعلاء معری، «کمدی الهی» دانته و «آفرینگان» صادق هدایت. وجه شباهت هر سه آنها، سفر به عالم ارواح و جهان پس از مرگ، و تفاوت آنها در نگرش دینی «رساله الغفران» و «کمدی الهی» با نگرش نیهی چکیده کاملاین مقاله کوششی است در بررسی و تطبیق چند معراجنامه که عبارتند از: «رساله الغفران» ابوالعلاء معری، «کمدی الهی» دانته و «آفرینگان» صادق هدایت. وجه شباهت هر سه آنها، سفر به عالم ارواح و جهان پس از مرگ، و تفاوت آنها در نگرش دینی «رساله الغفران» و «کمدی الهی» با نگرش نیهیلیستی «آفرینگان» است. هدف مقاله بررسی تاثیرپذیری «کمدی الهی» از «رساله الغفران» و نیز تبیین دو نگرش دینی و نیهیلیستی در زمینه جستجوی آدمی درباره جهان پس از مرگ است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
190 - تطبیق شخصیت¬های حماسی انه¬اید ویرژیل با شاهنامه¬ فردوسی
سید ابراهیم آرمن خدیجه بهرامی رهنمارسالت خطیر ادبیات تطبیقی، تشریح خط سیر روابط و مناسبات میان ادبیات ملل جهان و ﺗﺄکید و توسعه مبادلات فکری، ادبی و فرهنگی است. پتانسیل و ظرفیت ادبی شاهنامه¬ فردوسی قابل سنجش با هر اثر حماسی است. از این رو، شاهنامه، اثر سترگ فردوسی که حماسه¬ای ملّی و طبیعی است با ا چکیده کاملرسالت خطیر ادبیات تطبیقی، تشریح خط سیر روابط و مناسبات میان ادبیات ملل جهان و ﺗﺄکید و توسعه مبادلات فکری، ادبی و فرهنگی است. پتانسیل و ظرفیت ادبی شاهنامه¬ فردوسی قابل سنجش با هر اثر حماسی است. از این رو، شاهنامه، اثر سترگ فردوسی که حماسه¬ای ملّی و طبیعی است با انه¬اید اثر ویرژیل که برترین نمونه¬ حماسه¬ کلاسیک مصنوع است، قابل سنجش و تطبیق است. بنابراین، هدف مقاله¬ حاضر سنجش و بررسی وجوه افتراق و اشتراک میان شخصیت¬های محوری و حماسی این دو اثر گران¬سنگ است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
191 - «مرگ » از دیدگاه ابوالطیّب المتنبّی و ابوالقاسم فردوسی
سیدامیرمحمود انوار محمد فاتحینوشتار فراروی، جستاری است درباره مرگ، از نگاه دو سخ نسرای پراوازۀ تازی و پارسی،ابوالطیّب متنبّی و ابوالقاسم فردوسی. هر کدام از این دو حکیم فرزانه به فراخور اندیشه و بایسته های زمانه دورنمایی از مرگ به دست داده اند، و در واکاوی باورهای این دوسراینده برجسته و بلندآوازه، ف چکیده کاملنوشتار فراروی، جستاری است درباره مرگ، از نگاه دو سخ نسرای پراوازۀ تازی و پارسی،ابوالطیّب متنبّی و ابوالقاسم فردوسی. هر کدام از این دو حکیم فرزانه به فراخور اندیشه و بایسته های زمانه دورنمایی از مرگ به دست داده اند، و در واکاوی باورهای این دوسراینده برجسته و بلندآوازه، فراروی مرگ با نمون ههای فراوانی از ه ماندیشی و ه مگرایی برم یخوریم. در جایگا ههایی نیز گونۀ نگرش شان با یکدیگر ناهمگون و دوگانه استو این دگرمانی بازم یگردد به هموار نبودن بستر بر پایۀ نگاه و خواسته و واداشت ههای پیرامونی. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
192 - بررسی تطبیقی اندیشههای هستی شناسانة دو شخصیت فلسفی در رمانهای "سلوک" از محمود دولت آبادی و "مهمانی خداحافظی" از میلان کوندرا
احمد ابومحبوب شهرام پناهیمقالة حاضر، پژوهشی است در گزاره‌های اندیشمندانة دو نویسندة مشهور از شرق و غرب است که در بسیاری جهات شبیه هم بوده و گاهی در نقطة مقابل هم ایستاده‌اند: یکی میلان کوندرا ـ نویسنده و متفکر مشهور اهل جمهوری چک ـ و دیگری، محمود دولت‌آبادی ـ از نویسندگان مطرح مع چکیده کاملمقالة حاضر، پژوهشی است در گزاره‌های اندیشمندانة دو نویسندة مشهور از شرق و غرب است که در بسیاری جهات شبیه هم بوده و گاهی در نقطة مقابل هم ایستاده‌اند: یکی میلان کوندرا ـ نویسنده و متفکر مشهور اهل جمهوری چک ـ و دیگری، محمود دولت‌آبادی ـ از نویسندگان مطرح معاصر ایران ـ که با توجه به ترجمة اکثر کتاب‌هایش به زبان‌های دیگر، شهرت جهانی دارد. شباهت و همسانی افکار فلسفی شخصیت‌های اصلی دو کتاب با عناوین سلوک (از دولت آبادی) و مهمانی خداحافظی (از کوندرا) بحث اصلی این تحقیق است که با شاهد مثال‌هایی عینی تطبیق داده شده‌اند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
193 - بازتاب جشن مده در ثسر عربی دورة عباسی
بهرام امانی چاکلیایرانیان در ادوار گذشته با نورافشانی ها و آتش افروزی ها، جشن و شادی هایشان را در اعیاد باستانی رونق می بخشیدند. در این میان، سده با آتش و آ تش افروزی انس و الفت بیشتری داشت! به نحوی که بعدها در عصر اسلامی عنوان عیدالوقود به خود گرفت. در پژوهش حاضر، با نگاهی اجمالی به تق چکیده کاملایرانیان در ادوار گذشته با نورافشانی ها و آتش افروزی ها، جشن و شادی هایشان را در اعیاد باستانی رونق می بخشیدند. در این میان، سده با آتش و آ تش افروزی انس و الفت بیشتری داشت! به نحوی که بعدها در عصر اسلامی عنوان عیدالوقود به خود گرفت. در پژوهش حاضر، با نگاهی اجمالی به تقدّس آ تش در نزد ایرانیان و با درنظرگرفتن ماهیت غیر اسلامی این عید، به چالش های به وجودآمده در تصادم آیین اسلام با عید سده اشاره شده و بازتاب برخی از سنت های این عید در ادب عربی عصر اسلامی در آثار شاعران عربی سرای و نیز فرسایش تدریجی این مشخصة فرهنگی در عدم هماهنگی فلسفة وجودی اش با دین اسلام به اجمال تحلیل شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
194 - تشبیه و تنزیه از دیدگاه سنایى و ابن عربى
حمیدرضا اردستانى رستمىغالباً اندیشمندان دیدگا ههایی دربارة انسان، خدا و جهان داشته اند. ممکن است نقاط ونکاتِ مشترکى در این تفکرات بیابیم که برخى از متفکران تحت تأثیر یکدیگر و برخى برحسب توارد، داراى این اشتراکات بوده اند. بحث ما در مقایسه و مطابقة تشبیه و تنزیهصفات الهى از موضوعات کلامى میان چکیده کاملغالباً اندیشمندان دیدگا ههایی دربارة انسان، خدا و جهان داشته اند. ممکن است نقاط ونکاتِ مشترکى در این تفکرات بیابیم که برخى از متفکران تحت تأثیر یکدیگر و برخى برحسب توارد، داراى این اشتراکات بوده اند. بحث ما در مقایسه و مطابقة تشبیه و تنزیهصفات الهى از موضوعات کلامى میان دو اندیشمند است: که یکى شاعرِ عارف که در غزنه قلمرو ایران می زیسته و دیگرى عارفی شاعر که در اندلس پرورش یافته است.سخن از سنایى شاعر قرن پنجم و ابن عربى متفکر سدة هفتم است. باآنکه این دو اندیشمند در دو حوزه و زمان متفاوت مى زیسته اند، دربارة مقولات تشبیه و تنزیه صفاتالهى، نظرهای یکسانى ارائه کرده اند. تحقیق حاضر درپى اثبات این همسانى است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
195 - رودکی و چاوسر
اسماعیل آذردر این مقاله، دربارۀ موضوع های مشترکی که در آثار ابوعبدالله رودکی و جعفری چاوسر وجود دارد، جداگانه از طریق مقارنه و گاه توارد تحقیق شده است.هر دو شاعر در روزگار نسبتاً ناآرامی به سر می برند ولی در محیطی که کار می کردند، آرامش نسبی داشتند و به همین دلیل در شعرشان وجوه شا چکیده کاملدر این مقاله، دربارۀ موضوع های مشترکی که در آثار ابوعبدالله رودکی و جعفری چاوسر وجود دارد، جداگانه از طریق مقارنه و گاه توارد تحقیق شده است.هر دو شاعر در روزگار نسبتاً ناآرامی به سر می برند ولی در محیطی که کار می کردند، آرامش نسبی داشتند و به همین دلیل در شعرشان وجوه شادی و نشاط فراوان یافت می شود.از موضوع های دیگری که دو شاعر به آن توجه داشته اند، مرگ است.رودکی و چاوسر بر شاعران پس از خود تأثیرهای زیادی گذاشته اند. حوزۀ تأثیر رودکی حتی تا روزگار معاصر ادامه یافته ولی اوج تأثیر چاوسر تا حدود سیصد سال بیشتر نیست.هر دو شاعر مرثیه می سرایند و مرثیه های آنها تأثیرگذار بوده است.از وجوه افتراق این دو شخصیت، زبان آنها است. زبان رودکی پس از هزار سال برای فارسی زبانان مفهوم است ولی زبان چاوسر چنین نیست و باید برای نسل امروز ترجمه شود. دیگر اینکه رودکی از خود جوشیده و از پیشینیان بهره نبرده، درصورتی که چاوسر به طور یقین تحت تأثیر شخصیت های پیش از خود، چون پترارک، بوکاچو و دانته بوده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
196 - ژاک دریدا (نقد ادبی پست مدرن، شالوده شکنی و ادبیات)
کیان پیشکارمقالة حاضر مشتعل بر دیدگاه های اولیه و اساسی منتقد بزرگ قرن بیستم ژاک دریدا است. شالوده شکنی، اهمیت ادبیات مدرن و جایگاه ارزشمند آن، و دیدگاه های این منتقد بزرگ در برگیرنده موضوع اصلی این مقاله است. دیدگاه ها و نظریات انقلابی این منتقد تحولی عظیم و عمیق در نحوه بررسی و چکیده کاملمقالة حاضر مشتعل بر دیدگاه های اولیه و اساسی منتقد بزرگ قرن بیستم ژاک دریدا است. شالوده شکنی، اهمیت ادبیات مدرن و جایگاه ارزشمند آن، و دیدگاه های این منتقد بزرگ در برگیرنده موضوع اصلی این مقاله است. دیدگاه ها و نظریات انقلابی این منتقد تحولی عظیم و عمیق در نحوه بررسی و تأویل متون ادبی ایجادکرده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
197 - یک قصه؛ چهار روایت (حسن و دل، دستور عشّاق، سب رس، پر بوده چند رودی)
ابوا لقاسم رادفردر زمینه ادبیات تطبیقی اثار فراوانی وجود دارد که همیشه توجه فقادان ادبی و صاحب نظران حوزه ادبیات تطبیقی را به خود جلب کرده است. که از آن میان می توان به چهار اثر معروف حسن و دل و دستور عشّاق از سیبک نیشابوری. سب رس اثر وجهی و پر بوده چندرودی از کر شن مشر اشاره کرد. بررس چکیده کاملدر زمینه ادبیات تطبیقی اثار فراوانی وجود دارد که همیشه توجه فقادان ادبی و صاحب نظران حوزه ادبیات تطبیقی را به خود جلب کرده است. که از آن میان می توان به چهار اثر معروف حسن و دل و دستور عشّاق از سیبک نیشابوری. سب رس اثر وجهی و پر بوده چندرودی از کر شن مشر اشاره کرد. بررسی این آثار حاکی از وجود شباهت های زیاد در میان آنها است. همچنین شواهد و قراین نشان می دهد که سه اثر اول (حن و دل. دستور عشاق و سب رس) تحت تأثیر کتاب پر بوده چند رودی کرشن مشر که به زبان سانسکریت بوده است، قرار گرفته اند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
198 - نقد تطبیقی عنصر رنگ در ادیسه هومر و شاهنامه فردوسی
افسانه سراجی سیداحمد حسینی کازرونی سیدجعفر حمیدی علی پولادی ریشهریادبیات تطبیقی از پیوندهای کلی میان ادبیات جهان بحث میکند و با نفوذ در ابعاد متنوع ادب، عناصر اصیل هر ملت را بازگو مینماید، تا اهمیت عناصر بیگانه و خصوصیت ادبی مختص به هر ملت را بیابد. در باب رنگها به شکل تطبیقی، پیش از این گویا در دو حماسه هومر و شاهنامه فردوسی مقای چکیده کاملادبیات تطبیقی از پیوندهای کلی میان ادبیات جهان بحث میکند و با نفوذ در ابعاد متنوع ادب، عناصر اصیل هر ملت را بازگو مینماید، تا اهمیت عناصر بیگانه و خصوصیت ادبی مختص به هر ملت را بیابد. در باب رنگها به شکل تطبیقی، پیش از این گویا در دو حماسه هومر و شاهنامه فردوسی مقایسه و تحلیلی صورت نگرفته است. بر همین بنا، در این پژوهش انواع رنگهای کاربرد یافته در دو حماسه به روش تطبیقی برای دریافت درجه شناخت و اهمیت رنگ در دو فرهنگ متفاوت مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته، تا اهمیت و سهم کاربرد این عنصر زیربنایی(رنگ) در شکلگیری این دو حماسه در دو بعد زمانی و مکانی متفاوت شناسایی گردد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
199 - بررسی تطبیقی مدح بحتری و عنصری
یحیی معروف آرمین ستارونداشعار مدحی بخش قابل توجهی از اشعار فارسی و عربی را به خود اختصاص دادهاند. مدیحهسرایی به عنوان یکی از گونههای مختلف ادبی بارها مورد توجه شاعران پارسیزبان و عربزبان در دورههای مختلف قرار گرفته است. عنصری شاعر پارسیگو، و بحتری شاعر عربزبان، در این عرصه طبعآزمایی ک چکیده کاملاشعار مدحی بخش قابل توجهی از اشعار فارسی و عربی را به خود اختصاص دادهاند. مدیحهسرایی به عنوان یکی از گونههای مختلف ادبی بارها مورد توجه شاعران پارسیزبان و عربزبان در دورههای مختلف قرار گرفته است. عنصری شاعر پارسیگو، و بحتری شاعر عربزبان، در این عرصه طبعآزمایی کردهاند. بحتری شاعر دربار عباسی، و عنصری شاعر دربار غزنوی، که هر دو به مدح خلفا، سلاطین، وزرا و کارمداران عصر خود پرداختهاند. بین دو شاعر مضامین مشترک و متفاوتی است که تحت تأثیر عوامل محیطی زندگی آن دو به وجود آمده است. این مقاله برآن است تا به این سؤالها پاسخ دهد: هدف از مدح در اشعار دو شاعر چیست؟ آیا هر دو شاعر به مدح شخصیتهای اساطیری، باستانی ایران و اکاسره ساسانی پرداختهاند؟ میزان اخلاص در مدح، در شعر دو شاعر در چه مرتبهای قرار دارد؟ دو شاعر چهره ممدوح خود را چگونه ترسیم کردهاند؟ پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
200 - بررسی هنجارگریزی در اشعار معین بسیسو و محمدرضا شفیعی کدکنی
محمدتقی زند وکیلی مرضیه قاسمیانهنجارگریزی از نظریههای ادبی جدید است که در آن شاعر با بکارگیری اسلوبهای خاص، ساختار متداول زبان را بر هم زده، و زبانی ناآشنا میآفریند. همزمان با نشر جریان نوگرایی در شعر، شاعران معاصر فارس و عرب به نوگرایی در مفاهیم و زبان شعری خود روی آوردند. بسیسو(1926-1984م)، و ش چکیده کاملهنجارگریزی از نظریههای ادبی جدید است که در آن شاعر با بکارگیری اسلوبهای خاص، ساختار متداول زبان را بر هم زده، و زبانی ناآشنا میآفریند. همزمان با نشر جریان نوگرایی در شعر، شاعران معاصر فارس و عرب به نوگرایی در مفاهیم و زبان شعری خود روی آوردند. بسیسو(1926-1984م)، و شفیعی کدکنی(1318ش) از شاعرانی هستند که با گریز از هنجارهای زبان معیار، بعد زیباشناختی و تأثیرگذاری اشعار خود را وسعت بخشیده اند. هدف این پژوهش بررسی مؤلفههای هنجارگریزی در شعر دو شاعر است تا نشان دهد که شاعران مذکور در القای مفاهیم مورد نظر خود، چگونه و با چه هدفی از این شگرد ادبی بهره جستهاند؟ دستاورد پژوهش نشان داد که بسیسو و کدکنی با گریز از هنجارهای رایج سبک نحوی، واژگانی و ...، نه تنها بر صلابت شعر خود افزودهاند بلکه با خلق صورت معنایی جدید، توان القای مفاهیم مورد نظر خود را وسعت بخشیدهاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
201 - چشماندازهای مشترک سعدی و هانری دو مونترلان
گوهر رنجبر مهوش قویمی سهیلا سعیدیهانری دو مونترلان یکی از نویسندگان قرن بیستم فرانسه است که منابع الهام خود را در متون کهن شرقی میجوید. وی بارها شیفتگی خود به سعدی را ابراز میکند و تحوّلات فکری و روحی خود را منطبق بر اندیشه این شاعر ایرانی جلوه میدهد. در آثار این دو نویسنده مضامین مشترک در خور توجهی چکیده کاملهانری دو مونترلان یکی از نویسندگان قرن بیستم فرانسه است که منابع الهام خود را در متون کهن شرقی میجوید. وی بارها شیفتگی خود به سعدی را ابراز میکند و تحوّلات فکری و روحی خود را منطبق بر اندیشه این شاعر ایرانی جلوه میدهد. در آثار این دو نویسنده مضامین مشترک در خور توجهی به چشم میخورد که مهمترین آنها پرهیز از مطلقگرایی است. این اندیشه، ایشان را به تسامح در برابر عقاید گهگاه متضاد سوق میدهد. در مطالعه آموزههای اخلاقی ایشان نیز به نقاط اشتراک قابل توجهی برمیخوریم؛ چراکه هر دو، اخلاق را پدیدهای برآمده از خرد میدانند و غایت آن را در بهرهگیری از مواهب زندگی میجویند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
202 - بیداری اسلامی، مردمی در اشعار فرخی و شابی
عبداله حسینی انصار سلیمینژاد عثمان اسماعیلیواژه مقاومت وبیداری اسلامی همواره با ظلم و ستم حاکمان عجین بوده وگسترش ظلم وبیعدالتی وتقویت انگیزه دفاع از حق در شکلگیری و احیای آن نقش بسزایی داشته است. در میان شاعران پارسی و عرب زبانِ معاصر، میرزا محمد فرخی یزدی و ابوالقاسم الشابی، با تحت تأثیر قرارگرفتنمحیط سیاسی چکیده کاملواژه مقاومت وبیداری اسلامی همواره با ظلم و ستم حاکمان عجین بوده وگسترش ظلم وبیعدالتی وتقویت انگیزه دفاع از حق در شکلگیری و احیای آن نقش بسزایی داشته است. در میان شاعران پارسی و عرب زبانِ معاصر، میرزا محمد فرخی یزدی و ابوالقاسم الشابی، با تحت تأثیر قرارگرفتنمحیط سیاسیـ اجتماعی عصر خود، اشعاری با هدف مقاومت وبیداری اسلامی و مردمی در برابر تجاوز کشورهای استعمارگر و استقامت در برابر ظلم و ستم آنها سرودهاند. در این پژوهش برآنیم تا جلوههای بیداری اسلامی و مردمی را در اشعار این دو شاعر مورد بررسی قرار دهیم. نتیجه اینکه؛ شاعران، نماینده مردمی مظلوم وستمدیده هستند که از ظلم و جور حاکمان زمان خود بهجوش آمده و تصمیم به انقلاب وعدالتخواهی گرفته؛ و مبارزة خود را در قالب اشعاری با هدف آگاهی، بیداری و مقاومت مردمی و اسلامی در برابر ظلم و بیداد به انجام رسانیدهاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
203 - سنجش عشق در دو شیفته عشق لیلی و مجنون نظامی و رومئو و ژولیت شکسپیر
مهدی ممتحن طاهره ملیحی زادههمانگونه که مشهور است قصه لیلی و مجنون داستان عشق ناکام قیسعامری به دختری از قبیله خود به نام لیلی است که اصل آن از زبان عربی واردزبان و ادبیات فارسی شده است و نظامی آن را از منابع عربی دریافته است وبه نظم کشیده است. همچنین داستان شکسپیر نیز عشق نافرجام "رومئو و ژولیت " چکیده کاملهمانگونه که مشهور است قصه لیلی و مجنون داستان عشق ناکام قیسعامری به دختری از قبیله خود به نام لیلی است که اصل آن از زبان عربی واردزبان و ادبیات فارسی شده است و نظامی آن را از منابع عربی دریافته است وبه نظم کشیده است. همچنین داستان شکسپیر نیز عشق نافرجام "رومئو و ژولیت " است که درشهری به نام "ورونا" زندگی می کنند که از فرزندان دو خاندان سرشناس شهرمی باشند و به خاطر کینه ای قدیمی با هم در ستیز می باشند که این داستان رانیز شکسپیر از ادبیات ایتالیا وام گرفته است، و هر دو داستان بر حول محورعشق می چرخد. در این مقاله به بررسی تطبیقی این دو داستان پرداخته ایم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
204 - تبیین برخی کاستی های سنّت قاموس نگاری فارسی
عبدالرحمن پرهامپیشینه واژگان نگاری در سرزمین ایران، به دوران پیش از اسلام بازمی گردد و سنت فرهنگ نویسی یکی از بارز ترین شاخه های علمی و ادبی است که از دیر باز وظیفة حفظ و پاسداری از زبان وادبیات فارسی را به دوش کشیده است. در این میان، ضمن یادکرد موجزانة تاریخ فرهنگ نویسی در ایران، به چکیده کاملپیشینه واژگان نگاری در سرزمین ایران، به دوران پیش از اسلام بازمی گردد و سنت فرهنگ نویسی یکی از بارز ترین شاخه های علمی و ادبی است که از دیر باز وظیفة حفظ و پاسداری از زبان وادبیات فارسی را به دوش کشیده است. در این میان، ضمن یادکرد موجزانة تاریخ فرهنگ نویسی در ایران، به ضرورت پیدایش آثاری از این سنخ و نیز با حفظ و پاسداشت از اکثر مبانی بنیادین و مزایای گسترده آن نوع از آثار، به تحول و تغییرات وافری که نخست منتج از دیرینگی این علم و سپس مسائلی اعم از نوع سیاستگذاری و خواستة مردم و تأثیرات واژگان و سایر مظاهر فرهنگی بیگانه و به تبع وفور اصطلاحات علمی و فنی است، اشاره شده و در امتداد آن، درباره ساختار و ساختمان گوناگون دستوری و نظام واژه سازی و برخی موارد دیگر به اجمال بحث شده است.امید آنکه، پاره ای از کاستی ها در شیوة واژگان نگاری و فرهنگ نویسی سنتی، تصریح و ضمن مقابله و مقایسه با انواع فرهنگ های نوین، توسط پژوشگران و متخصصان، زمینة پیدایش راهکارهای _ در حدّ وسع و بضاعت علمی _ در گام های نخستین، برای نیل به اهداف متعالی،که برپایة اصول مشخص فرهنگ نویسی و واژگان نگاری نوین (مطابق با تدوین فرهنگ های تخصصی زبان شناسان با تجربه) باشد، فراهم آید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
205 - مادر از دیدگاه دو ادیب معاصر: پروین اعتصامی و انیسه عبّود
مریم پیکان پوردر ادبیات به طور عام و در ادبیات ایران و سوریه به طور خاص، غالباً شخصیت واقعیموجود زن در جامعه ترسیم شده؛ و از آنجا که همیشه ادبیات آینة تمام نمای زندگی واقعی و واقعیت اجتماع است، می توان از این مقوله ها دریافت که زن در جامعه نقش مهم وکلیدی دارد و اینکه آیا در جامعة ایر چکیده کاملدر ادبیات به طور عام و در ادبیات ایران و سوریه به طور خاص، غالباً شخصیت واقعیموجود زن در جامعه ترسیم شده؛ و از آنجا که همیشه ادبیات آینة تمام نمای زندگی واقعی و واقعیت اجتماع است، می توان از این مقوله ها دریافت که زن در جامعه نقش مهم وکلیدی دارد و اینکه آیا در جامعة ایران و سوریه به زن چنین بهایی داده شده است یا نه، خود جای بحث است.آنچه مسلّم است، نتیجة حاصل از این تحقیق که برگرفته از رمان النعنع البرّی از انیسه زن عبود در سوریه و دیوان پروین اعتصامی و افکار او در ایران است، این است کهبه عنوان مادر، معمولاً سنگ صبور و مرکز مهر و عطوفت خانواده، و در بسیاری از موارد،سپر بلای فرزندان خود است. اما زن به عنوان یک همسر، متأسفانه جایگاه قاب لتوجهی ندارد و مردان در این جوامع،همیشه خود را سرآمد و فرمانده و ب هنوعی، ارباب همسر خود می دانند و به این ترتیب، شخصیت زنان را تحقیر می کنند. البته حضور زن در محافل علمی و عرصه های مختلففعالیت های سیاسی و اجتماعی و فرهنگی تقریباً کمرنگ است و آنچه بیشتر مشاهدهمی شود، دربین نسل جوان است که متأسفانه این حضور، حضوری متأثر از فرهنگ هایغربی است، یعنی بیش از آنکه به علم و دانش اهمیت داده شود، در چنین محافلی بهمسائل جانبی، ازجمله بدحجابی و غر بزدگی گرایش و سوق داده می شوند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
206 - بررسی تطبیقی مضمون فقر در اشعار معروف رصافی و پروین اعتصامی
مهدی ممتحن رحیم انصاری پور مجید خزاییپیوند بسیار کهن ملت های عرب و ایران باعث شده که زبان فرهنگ و ادبیات عرب و فارسی در تعامل گسترده با یکدیگر قرار گیرند؛ و در عرصه های فرهنگی به ویژه فرهنگ عامه نمود یافته است. تلاش هایی که در زمینه ادبیات تطبیقی صورت گرفته بسیار نا چیز است . از این رو با بررسی مضمون فقر د چکیده کاملپیوند بسیار کهن ملت های عرب و ایران باعث شده که زبان فرهنگ و ادبیات عرب و فارسی در تعامل گسترده با یکدیگر قرار گیرند؛ و در عرصه های فرهنگی به ویژه فرهنگ عامه نمود یافته است. تلاش هایی که در زمینه ادبیات تطبیقی صورت گرفته بسیار نا چیز است . از این رو با بررسی مضمون فقر در اشعار معروف رصافی و پروین اعتصامی پژوهش ههایی تطبیقی در ادبیات عربی و فارسی صورت گرفته است. رصافی به دلیل آگاهیبه مسائل جامعه به ویژه فقر توجه خاصی نشان داده و حاکمان جامعه عامل را عامل فقر می داند. و هم چنین روین اعتصامی نیز سهل انگاری حاکمان را باعث پیدایش فقر جامعه می داند. اما به خاطر زن بودنش کمتر مورد پذیرش جامعه قرار گرفته ام مانند رصافی یتبمان - بیوه زنان و مستمندان جامعه را مورد ترجم قرار می دهد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
207 - تحلیل تطبیقی فراقیه در اشعار عربی و فارسی
نسرین زرگرزاده دزفولی عباس ماهیار احمد ذاکریبا تطبیق فراقیههای فارسی و عربی میتوان به وجوه مشترک آنها، از لحاظ لفظ و مضمون، پی برد. شاعران فارسیزبان برخی مضامین شعری خود را از اشعار عربی قبل و بعد از اسلام، از جمله معلقات سبعه، قصاید متنبی و ... گرفتهاند. در این مقاله ابتدا دو قصیده عربی، یکی معلقه امرؤالقیس چکیده کاملبا تطبیق فراقیههای فارسی و عربی میتوان به وجوه مشترک آنها، از لحاظ لفظ و مضمون، پی برد. شاعران فارسیزبان برخی مضامین شعری خود را از اشعار عربی قبل و بعد از اسلام، از جمله معلقات سبعه، قصاید متنبی و ... گرفتهاند. در این مقاله ابتدا دو قصیده عربی، یکی معلقه امرؤالقیس، مربوط به قبل از اسلام و دیگری قصیده برده بوصیری، از اشعار دوره بعد از اسلام، تحلیل شده است؛ سپس با تحلیل معنایی چند قصیده و غزل فراقی فارسی، از شاعران ادوار مختلف، به مقایسه و تطبیق فراقیههای دو زبان و تأثیرپذیری آنها از هم پرداخته شده است. با این مقایسه، میتوان دریافت که بسامد برخی واژهها و مضامین، در اشعار فراقی عربی و فارسی پرکاربردتر است. از آن جمله میتوان به واژهها و تصاویری چون یار، دیار، ساربان، محمل، شتر،کاروان، وادی، اشک، آه، منزل، گریه بر خرابه و ... اشاره کرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
208 - معشوق متعالی در شعر شاملو و نزار قبانی
بهروز رومیانی معصومه بخشیزاده حمیده غلامیبلقیس معشوق نزار قبانی به مانند آیدا معشوق شاملو، معشوقی متعالی است که به خاطر برتریهای فکری و اخلاقی مورد توجه قبانی قرار گرفته است. به نظر میرسد که در طی بروز تحولات جدید در شعر و توجه به مضامین نوین، تغییری در نگرش شعرا به معشوق به وجود آمده است که بارزترین حالت آن چکیده کاملبلقیس معشوق نزار قبانی به مانند آیدا معشوق شاملو، معشوقی متعالی است که به خاطر برتریهای فکری و اخلاقی مورد توجه قبانی قرار گرفته است. به نظر میرسد که در طی بروز تحولات جدید در شعر و توجه به مضامین نوین، تغییری در نگرش شعرا به معشوق به وجود آمده است که بارزترین حالت آن را میتوان در ترسیم سیمای معشوق در شعر شاملو و قبانی ملاحظه کرد؛ از این رو است که شاهد توجه به معشوق متعالی در شعر این دو شاعر نامدار به جای معشوق سنتی شعر میباشیم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
209 - حقیقتجویی عارفانة سهراب سپهری با رویکردی تطبیقی به عرفان اسلامی و بودایی
نعمت اصفهانی عمرانیکی از مهم‌ترین جلوه‌های عرفان در میان ادیان و مکاتب مختلف معرفتی، حقیقت‌جویی عارفانة سالکاان طریقت و ناتوانی انسان جست‌وجوگر از درک ذات آفریدگار دو عالم است؛ موضوعی که از دیرباز در تاریخ عرفان و فلسفه، به‌ویژه در مقوله‌ی معرفت سنجی (اپیستو چکیده کاملیکی از مهم‌ترین جلوه‌های عرفان در میان ادیان و مکاتب مختلف معرفتی، حقیقت‌جویی عارفانة سالکاان طریقت و ناتوانی انسان جست‌وجوگر از درک ذات آفریدگار دو عالم است؛ موضوعی که از دیرباز در تاریخ عرفان و فلسفه، به‌ویژه در مقوله‌ی معرفت سنجی (اپیستومولوژی) و هستی‌شناسی (اُنتولوژی) جایگاهی مهم و بحث‌انگیز داشته و ذهن و زبان بسیاری از اهل تحقیق و معرفت را به خود مشغول داشته است. بر همین اساس، برآنیم این موضوع (حقیقت‌جویی عارفانه) را با نگاهی تطبیقی به عرفان اسلامی و بودایی، باتوجه به برخی سروده‌های عرفانی سهراب سپهری، بحث و بررسی کنیم پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
210 - مقایسه و بررسی دیدگاههای سیاسی- اجتماعی در اشعار ناظم حکمت و احمد شاملو
حسین آریان لیلی عباسی منتظریدر این مقاله بر آنایم تا با استناد به کلام و دو گوینده از دو جامعه متفاوت یعنی ناظم حکمت از ترکیه و احمد شاملو از ایران دیدگاههای اجتماعی آنان را تحلیل و بررسی نماییم. از آنجا که تا کنون محتوای شعری دو گوینده از نظر سیاسی- اجتماعی مورد بررسی عمیق قرار نگرفته است و نیز چکیده کاملدر این مقاله بر آنایم تا با استناد به کلام و دو گوینده از دو جامعه متفاوت یعنی ناظم حکمت از ترکیه و احمد شاملو از ایران دیدگاههای اجتماعی آنان را تحلیل و بررسی نماییم. از آنجا که تا کنون محتوای شعری دو گوینده از نظر سیاسی- اجتماعی مورد بررسی عمیق قرار نگرفته است و نیز با توجه به اینکه این موضوع در اندیشه هر دو از جایگاه ویژهای برخوردار است، بنابراین پرداختن به آن یکی از ضروریات موجود در انتخاب این امر و تحلیل آن است. در حقیقت بر آنایم تا از این رهگذر مشترکات فرهنگی و اجتماعی را در باورها و ایدئولوژی هر دو بیان نموده و آن را به محک نقد و داوری بگذاریم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
211 - بررسی تطبیقی خواب و رؤیا در اندیشه های قرآنی و مثنوی مولانا
محمدرضا اسعدخواب و رؤیا، یکی از داد ههای الهی است که همواره در پرده ای از رمز و راز نهفته شده وذهن آدمی را به خود مشغول ساخته است. پدیده ای که همیشه حیرت انگیز و شگفتی سازبوده و گاه همین حیرت و سرگردانی، شناخت دادار یکتا را برای ما ب ههمراه داشته است:نی چنان حیران که پشتش سوی اوست چکیده کاملخواب و رؤیا، یکی از داد ههای الهی است که همواره در پرده ای از رمز و راز نهفته شده وذهن آدمی را به خود مشغول ساخته است. پدیده ای که همیشه حیرت انگیز و شگفتی سازبوده و گاه همین حیرت و سرگردانی، شناخت دادار یکتا را برای ما ب ههمراه داشته است:نی چنان حیران که پشتش سوی اوست بل چنین حیران و غرق و مست دوست (139 : (مولوی، 1382هر گروه با جها نبینی متفاوت خویش به این قلمرو نگریسته، فرضی ههایی را برای پاسخ بهپرس شهای خویش طرح کرده اند؛ به گونه ای که از هر زاویه ای که به رؤیا نگریسته شود،تعریف متفاوتی پیدا م یکند. بدین روی، تعریف رؤیا از دیدگاه ادیان گوناگون، روا نشناسان،فیلسوفان و عرفا یکسان نخواهد بود و تاکنون نیز نتوانسته اند درمورد چگونگی رؤیا و چندو چون آن به یک اندیشة یکسان برسند و شاید هرگز نتوان در این زمینه به پاسخی روشنو آشکار رسید. بنابراین، ارائة پاسخی دقیقی و روشن درمورد ماهیت و چگونگی خواب ورؤیا، کاری بسیار سخت و دشوار است. عرفا این روش ندلان آگاه که از آبشخورهای نابفرهنگ ایرانی و اندیش ههای اسلامی بهره جسته اند از رؤیا به فراوانی در آثار خود استفادهکرده اند و این پدیده، نمود ویژه ای در آثار ایشان داشته است. در این پژوهش برآنیم تابا توجه به اندیش ههای قرآنی در زمینة خواب و رؤیا، زمین ههای پیوند آن را درمیان اشعارمولانا با تأکید بر کتاب مثنوی معنوی بسنجیم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
212 - بررسی تطبیقی اسطورۀ گاو در اساطیر ملل مختلف
سیدکریم سجادی راد صدیقه سجادی راددین و اساطیر هیچ ملتی را نمیتوان جدا از بافت تاریخی آن دریافت و اساطیر نمایندۀ پیشینۀ فرهنگی و عقاید و تفکرات ملل مختلف است. رابطۀ انسان و حیوانات، همچنین انسان و خدایان، در اساطیر و روایات کهن از اهمیت خاصی برخوردار بوده است. در این میان گاو به خاطر ویژگیها و مشخصهه چکیده کاملدین و اساطیر هیچ ملتی را نمیتوان جدا از بافت تاریخی آن دریافت و اساطیر نمایندۀ پیشینۀ فرهنگی و عقاید و تفکرات ملل مختلف است. رابطۀ انسان و حیوانات، همچنین انسان و خدایان، در اساطیر و روایات کهن از اهمیت خاصی برخوردار بوده است. در این میان گاو به خاطر ویژگیها و مشخصههای خاص، بیشتر مورد توجه بوده است. این نوشتار به بررسی موقعیت و جایگاه گاو در اساطیر و به دلایل اهمیت آن در اساطیر و فولکلور ایران و برخی ملل دیگر از جمله مصر، چین، یونان، هند و... پرداخته است؛ چراکه هرگاه یک اثر ادبی در کنار اثری دیگر مورد مقایسه قرار گیرد و هر یک از آنها در مقام مقایسه با دیگری مورد ارزیابی قرار گیرند، معنایی عمیقتر را به نمایش میگذارند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
213 - واکاوی «حکایت ایاز» مولانا با تکیه بر آراء یونگ و فروید
مهدی ممتحن مهدی رضا کمالی بانیانیاز دهه1920 به بعد نقد روانکاوانه، سبک گستـردهای از نقـد روانشـناختی بوده که فرضیات آن توسط زیگموند فروید(مؤسس مکتب پسیـکانالیز) بنیـان گذارده شـده است. در بیـان تحـولات روانشـناختی، سـاختار ارائـهشده توسط فروید دارای سـه نقش برجستـه بود: نهـاد (id)، مـن (Ego) و فرام چکیده کاملاز دهه1920 به بعد نقد روانکاوانه، سبک گستـردهای از نقـد روانشـناختی بوده که فرضیات آن توسط زیگموند فروید(مؤسس مکتب پسیـکانالیز) بنیـان گذارده شـده است. در بیـان تحـولات روانشـناختی، سـاختار ارائـهشده توسط فروید دارای سـه نقش برجستـه بود: نهـاد (id)، مـن (Ego) و فرامـن (superego). این سـه طبـقه ساختار شخصیتی هر فرد را به وجود میآورنـد و با واکـاوی موشکافانه هر یک از این مراحـل میتوان به فردیت و روان شخص در هر لحظه زمانی پی برد. تأثیر اندیشههای مولانا بر سبک مثنوی بسیار شبیه به تأثیری است که فلسفه اشراقی هانریبرگسون و آرای او درباره زمان بر جریان رمـان نویسـی قرن حاضر و ظـهور سبـک جریان سیـال ذهن گذاشتـه است. جریانهای دیالکتیک و پارادوکسیکال خودآگاهی و ناخودآگاهی در مسیر داستانسـرایی مولانا، سبب گـذر وی از مراحل سهگانه روانشناسی و پایایی ردپایی این تضاد در داستانهای مثنـوی گردیـده است. از این رو در این مقاله به واکاوی درگیریهای ذهنی مولانا در حکایت ایاز در تطبیق با آراء یونگ و فروید پرداخته شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
214 - تببین حقایق عرفانی و معرفت شناسی در ساقی نامه های ادب فارسی
سید احمد حسینی کازرونیساقی نامه، نوعی شعر مثنوی در بحر متقارب است که شاعر در آن خطاب به ساقی مضامینی را در یاد مرگ و بی ثباتی حیات دنیوی و پند و اندرز و حکمت و غیره می آرود. بااینکه این نوع شعر به سبب ذکر باده و جام، با سایر اشعار خمریه تناسب دارد. اگر دو شرط در آن محقق شود. نوع خاصی در م چکیده کاملساقی نامه، نوعی شعر مثنوی در بحر متقارب است که شاعر در آن خطاب به ساقی مضامینی را در یاد مرگ و بی ثباتی حیات دنیوی و پند و اندرز و حکمت و غیره می آرود. بااینکه این نوع شعر به سبب ذکر باده و جام، با سایر اشعار خمریه تناسب دارد. اگر دو شرط در آن محقق شود. نوع خاصی در میان اشعار فارسی قرار می گیرد یکی اینکه مثنوی باشد، دیگر اینکه در بحر متقارب گفته شود. از سوی دیگر. روح خاص. فلسفی و اخلاقی و عرفانی در این گونه منظومه ها با مضامین عادی و معمولی، تفاوت و کاربردی آشکار دارد. در بیشتر ساقی نامه های ادب فارسی، تجلیات انوار حق، نمودی عینی دارد و شواهد شعری آنها ره نمودی است به معرفت ربّانی. کلید واژه ها: شراب، ساقی، جام. باده، سکر و مستی. عرفان. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
215 - تحلیل مفهوم اسطوره در شعر بدر شاکر السیاب و احمد شاملو
محمدرضا شیرخانی کریم صیدی علیمحمد سهرابنژادزبان نمادین و اسطورهای در شعر معاصر جایگاهی در خور یافته است. اسطورهها بخشی از هویّت، تمدن و فرهنگ هر سرزمین به شمار می روند. بدر شاکر السیاب و احمد شاملو در شعر خود به اساطیر و افسانه ها توجّهی ویژه داشته اند. در این مقاله با بررسی اسطوره در شعر این دو شاعر، به این ن چکیده کاملزبان نمادین و اسطورهای در شعر معاصر جایگاهی در خور یافته است. اسطورهها بخشی از هویّت، تمدن و فرهنگ هر سرزمین به شمار می روند. بدر شاکر السیاب و احمد شاملو در شعر خود به اساطیر و افسانه ها توجّهی ویژه داشته اند. در این مقاله با بررسی اسطوره در شعر این دو شاعر، به این نتیجه می رسیم که افزون بر گرایش این دو به بهره گیری از اسطوره، شیوه کاربرد اسطوره در شعر سیاب در دو سطح امید قطعی به تحوّل وضع موجود و ناامیدی شدید از آن متغیر است؛ در حالی که شاملو با استفاده از اساطیر و باز آفرینی آن ها با کلی نگری و مطلق گویی، با صدور حکم و استفاده از زبان فخیم و آرکائیک حماسی به شعرهایش رنگی از قدرت و استحکام می بخشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
216 - تطبیق تله پاتیکی آرکی تایپ شب در اشعار سهراب سپهری و رابیندرانات تاگور
محمدرضا اسعد مهدی رضا کمالی بانیانی رضوان درخشیدهیکی از مباحثی که در ادبیات، امدروزه مدورد توجده قدرار دارد، مبحثآرکی تایپ است. این بحث به وسیله کارل گوستاو یونو ومکتب مردم شناسیتطبیقی دانشگاه شیکاگو مطرح گردید و در ادبیات راه یافته است. ناقدان ادبیضمن مطرح کردن مباحثی از قبیل آنیما، آنیمو ، سایه، نقاب، تاریکی، شب،آب، چکیده کاملیکی از مباحثی که در ادبیات، امدروزه مدورد توجده قدرار دارد، مبحثآرکی تایپ است. این بحث به وسیله کارل گوستاو یونو ومکتب مردم شناسیتطبیقی دانشگاه شیکاگو مطرح گردید و در ادبیات راه یافته است. ناقدان ادبیضمن مطرح کردن مباحثی از قبیل آنیما، آنیمو ، سایه، نقاب، تاریکی، شب،آب، دایره، اعداد و... به کند وکاو ضمیر ناخودآگاه جمای راه یافته و به تحلیلو نقد و بررسی هر اثر و خالق آن می پردازند. بدیهی اسدت تاریکی شب نیزچونان دیگر آرکیتایپ ها، نمادها و سمبلهای گوناگونی را در بر می گیرد کهبعضی از این نمادها بوسیله ناخودآگاهی جمای در ذهن شاعران و نویسدندگانمشترک می باشد. ازین رو در این مقاله ضمن بررسی نمادهای سیاهی و تاریکیشب، به واکاوی و تطبیق نمادهای خاص این آرکیتایپ در میان اشاار سهرابسپهری و رابیندرانات تاگور پرداخته شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
217 - بررسی چند ترجمه سوره ناس به زبان آلمانی بر اساس نظریه یوجین نایدا
سیدسعید فیروزآبادی زهرا ابراهیمیدر طول تاریخ کتب وحی توسط اشخاص مختلف با انگیزههای متفاوت ترجمه شده است. قرآن مهمترین منبع کتبی برای شناخت دین اسلام است که از طرف خدا به حضرت محمد(ص) وحی شده است. به دلیل گسترش دین اسلام و وجود بیش از چهار میلیون مسلمان آلمانی زبان، نیاز به ترجمه قرآن در تمام زمانها چکیده کاملدر طول تاریخ کتب وحی توسط اشخاص مختلف با انگیزههای متفاوت ترجمه شده است. قرآن مهمترین منبع کتبی برای شناخت دین اسلام است که از طرف خدا به حضرت محمد(ص) وحی شده است. به دلیل گسترش دین اسلام و وجود بیش از چهار میلیون مسلمان آلمانی زبان، نیاز به ترجمه قرآن در تمام زمانها احساس میشود. از این رو مقاله پیش رو به نقد و بررسی سه ترجمه برجسته قرآن به زبان آلمانی توسط فریدریش روکرت، عادل تئودور خوری و رودی پارت بر اساس تئوری یوجین نایدا و با تمرکز بر سوره ناس پرداخته است. در ضمن این مقاله به انگیزه این مترجمان و سبک و شیوه ترجمه آنها، امانتداری در ساختار لغوی و نحوی زبان عربی و زیبایی کلام در برگردان این کتاب آسمانی میپردازد. همچنین میتوان با مشخص کردن نقاط قوت و ضعف این ترجمهها از اشتباهات آتی در ترجمه قرآن اجتناب کرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
218 - فراخوانی میراث اسطورهای در اشعار نازک الملائکه و طاهره صفارزاده
معصومه نعمتی قزوینی لیلا جدیدیفراخوانی میراث در شعر معاصر عربی پدیدهای نوظهور است که مورد توجه شاعران بسیاری قرار گرفته، و نظریهپردازانی مثل علی عشری زاید و احسان عباس به تبیین اصول و عوامل بکارگیری آن پرداختهاند. فراخوانی هنری است که شاعر معاصر به واسطه آن اهداف خود را بیان مینماید و تجربههای چکیده کاملفراخوانی میراث در شعر معاصر عربی پدیدهای نوظهور است که مورد توجه شاعران بسیاری قرار گرفته، و نظریهپردازانی مثل علی عشری زاید و احسان عباس به تبیین اصول و عوامل بکارگیری آن پرداختهاند. فراخوانی هنری است که شاعر معاصر به واسطه آن اهداف خود را بیان مینماید و تجربههای جدید شعری خویش را بازگو میکند. این پژوهش بر آن است از میان میراثهای بکاررفته در اشعار دو شاعر معاصر فارسی و عربی یعنی نازک الملائکه و طاهره صفارزاده به بررسی و تحلیل فراخوانی میراث اسطورهای بپردازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
219 - تطبیق مؤلفههای رئالیسم و کارکرد آن در داستانهای «گیله مرد» و «میرامار»
رضا دهقان اشتیوانی اکبر شعبانییکی از دستاوردهای مثبت استفاده از مبانی مکتب های ادبی، تحلیل و واکاوی دقیق متون ادبی و پی بردن به اوضاع و احوال شرایط جامعه و اعضای آن است. در جوامع ایران و مصر، با توجّه به شرایط نامناسب سیاسی، فرهنگی و اجتماعی که در دوران معاصر گریبان گیر مردم این دو کشور بوده است، نو چکیده کاملیکی از دستاوردهای مثبت استفاده از مبانی مکتب های ادبی، تحلیل و واکاوی دقیق متون ادبی و پی بردن به اوضاع و احوال شرایط جامعه و اعضای آن است. در جوامع ایران و مصر، با توجّه به شرایط نامناسب سیاسی، فرهنگی و اجتماعی که در دوران معاصر گریبان گیر مردم این دو کشور بوده است، نویسندگانی متعهّد و مردمی ظهور کردند و با تکیه بر مؤلّفه های مکاتب ادبی گوناگون به ویژه رئالیسم به تبیین اوضاع نامساعد پرداخته اند و گام هایی مهم برای آسیب شناسی معضلات برداشته اند. در این بین، آثار داستانی بزرگ علوی و نجیب محفوظ از اهمیت بیشتری برخوردار است؛ زیرا هر دو نویسنده به خوبی با اصول داستان نویسی و مکتب های ادبی به ویژه رئالیسم آشنا بوده اند و از طرفی، با حضور در اجتماع و لمس مشکلات مردم، آثاری در خور توجه خلق کرده اند. در این مقاله، با رویکرد تطبیقی(مکتب آمریکایی) و روش توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر مبانی رئالیستی، مقایسه ای میان داستان گیله مرد از بزرگ علوی و رمان میرامار از محفوظ انجام شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که به دلیل همسانی های بافتاری جوامع ایران و مصر، در بیشتر موارد، دو نویسنده آراء نزدیکی به هم داشته اند و ساختار و محتوای دو داستان دارای شباهت های قابل توجّهی است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
220 - سیمای زن و عشق در «دده قورقود » و «ایلیاد و ادیسه »
محمّدرضا برزگر خالقی رقیه نیساری تبریزیصرف نظر از شاهنامه فردوسی، کتاب دده قورقود و ایلیاد و ادیسه هومر،از زیباترین و عظیم ترین آثار حماسی ملتهای جهان است. در این آثار مشابهت ها وهمسانی هایی وجود دارد که شاید یکی از علل مهم این همسانی ها، آمیختگی اساطیرملت های گوناگون و تأثیرپذیری آنها از یکدیگر باشد. همس چکیده کاملصرف نظر از شاهنامه فردوسی، کتاب دده قورقود و ایلیاد و ادیسه هومر،از زیباترین و عظیم ترین آثار حماسی ملتهای جهان است. در این آثار مشابهت ها وهمسانی هایی وجود دارد که شاید یکی از علل مهم این همسانی ها، آمیختگی اساطیرملت های گوناگون و تأثیرپذیری آنها از یکدیگر باشد. همسانی های این آثار، ما را بر آنداشت که با تأمّلی دیگر در نوع نگرش آفریدگاران حماسه به جایگاه زن و مقایسۀ اینموضوع در این آثار بپردازیم. در این مقاله ضمن بررسی جایگاه زنان در هر دو حماسهو بیان همسانی ها و ناهمسانی، به موضوع عشق و بررسی آن در این آثار نیز پرداخته می شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
221 - بررسی تطبیقی مفهوم وطن در شعر شاعران مشروطه ایران و نهضت مصر
حمیده حرمتی ژیلا مشیریتغییر در اوضاع سیاسی و اجتماعی همواره سبب تحول در نوع نگرش و تفکر ادبی میگردد، قرن نوزدهم برای دو کشور ایران و مصر از ادوار مهم تاریخی و سیاسی بود که در آن جامعهای صنعتی و رخوتزده با شتاب وارد جریان تجدد و مدرنیته گشت؛ نتیجه این خیزش سیاسی و اجتماعی، شکلگیری مفاهیم چکیده کاملتغییر در اوضاع سیاسی و اجتماعی همواره سبب تحول در نوع نگرش و تفکر ادبی میگردد، قرن نوزدهم برای دو کشور ایران و مصر از ادوار مهم تاریخی و سیاسی بود که در آن جامعهای صنعتی و رخوتزده با شتاب وارد جریان تجدد و مدرنیته گشت؛ نتیجه این خیزش سیاسی و اجتماعی، شکلگیری مفاهیم و مضامین جدیدی در ادبیات بود که تا آن دوره بیسابقه مینمود. مفهوم وطندوستی و عشقورزی به میهن یکی از آن مضامین است که همزمان در این دو کشور پدیدار شد و وجوه مختلفی به خود گرفت. مقاله حاضر سعی دارد تا با نگاهی تطبیقی به بررسی مفهوم وطن و وجوه آن در شعر دوره مشروطه ایران و نهضت مصر بپردازد و هم به این سؤالات پاسخ دهد: میهنپرستی و وطندوستی از چه دورهای در ایران و مصر آغاز شد و چه عواملی در رشد و شکلگیری آن نقش داشت؟ میهنپرستی چه وجوه مشترکی در نگاه شاعران دو کشور دارد؟ آیا این تشابهات به حدی است که بتوان گفت در یک بررسی تطبیقی، در صورت عدم رابطه و برخورد میان شاعران دو ملت، شرایط مشابه، آثار مشابهی نیز به وجود میآورد؟ پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
222 - سبکشناسی اشعار اخوان ثالث درباره جنگ تحمیلی؛ با تکیه بر سطح فکری
رضا زرین کمر محمدمهدی سیارشاعرانی که درباره جنگ تحمیلی سروده اند؛ به دو دسته تقسیم می شوند؛ دسته اول شاعران برآمده و متأثر از جریان انقلاب اسلامی هستند که حیات ادبی و هنری آنها در دوران انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی شکل گرفته و یا برجسته شده است. دسته دوم را شاعرانی تشکیل می دهند که پیش از انقلاب چکیده کاملشاعرانی که درباره جنگ تحمیلی سروده اند؛ به دو دسته تقسیم می شوند؛ دسته اول شاعران برآمده و متأثر از جریان انقلاب اسلامی هستند که حیات ادبی و هنری آنها در دوران انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی شکل گرفته و یا برجسته شده است. دسته دوم را شاعرانی تشکیل می دهند که پیش از انقلاب اسلامی شهرت و نام قابل توجهی داشتند و به ضرورت و احساس وظیفه درباره جنگ تحمیلی سروده اند. مهدی اخوان ثالث از دسته دوم است. او پیش از انقلاب اسلامی، شاعری صاحب سبک و برجسته بود و با آغاز جنگ، زبان حماسی و هنری شاعری خود را برای نجات کشور از تجاوز بیگانه به کار گرفت. این پژوهش به بررسی اشعار اخوان ثالث درباره جنگ تحمیلی میپردازد و از منظر سبک شناسی- با تکیه بر سطح فکری- آنها را تحلیل می کند. دستاورد پژوهش ناظر بر آن است که اخوان، به عنوان شاعری ایران دوست و پیش کسوت، به رغم اختلاف نظرهایی که از نظر آیینی و سیاسی با گفتمان مسلط و شاعران جریان انقلاب اسلامی داشت، در اشعار جنگی خود تا حد قابل ملاحظه ای به الگوی هویتی مطلوب حاکمیت نزدیک می شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
223 - مقایسه اشعار ابونواس و رودکی از حیث عناصر غنایی
رضا بورقانی فراهانی ابوالقاسم رادفر محمدرضا عباسپور خرمالوأبونواس اهوازی از شاعران عربزبان شعوبی قرن دوم هجری در شمار شاعران برجسته این عهد به بیان مضامینی از قبیل خمریات، وصف معشوق، مدح و هجا پرداخته است. سادگی و صداقت از ویژگیهای اشعار اوست. رودکی سمرقندی از شاعران قرن سوم و چهارم شعر فارسی نیز به مضامینی چون شادخواری، توص چکیده کاملأبونواس اهوازی از شاعران عربزبان شعوبی قرن دوم هجری در شمار شاعران برجسته این عهد به بیان مضامینی از قبیل خمریات، وصف معشوق، مدح و هجا پرداخته است. سادگی و صداقت از ویژگیهای اشعار اوست. رودکی سمرقندی از شاعران قرن سوم و چهارم شعر فارسی نیز به مضامینی چون شادخواری، توصیف زیبارویان و ستایش ممدوح پرداخته است. در جستار حاضر پس از بررسی مختصری از زندگی و اوضاع اجتماعی عصر آن دو به واکاوی اندیشههای غنایی در اشعارشان پرداخته شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
224 - درونمایههای مشترک در اشعار اخوان ثالث و ابوماضی
سید محمد امیرییافتن و مقایسه موضوعات مشترک در اشعار اخوان و ابوماضی این فرصت را فراهم میکند، تا از افکار و اندیشههای مشابه این دو شاعر نوگرا پرده برداریم؛ و به این مهم دست یابیم که حد و مرز جغرافیایی، و همچنین فرهنگ و دین متفاوت نزد شاعران مردمی، مانعی برای رسیدن به همسواندیشی نیس چکیده کاملیافتن و مقایسه موضوعات مشترک در اشعار اخوان و ابوماضی این فرصت را فراهم میکند، تا از افکار و اندیشههای مشابه این دو شاعر نوگرا پرده برداریم؛ و به این مهم دست یابیم که حد و مرز جغرافیایی، و همچنین فرهنگ و دین متفاوت نزد شاعران مردمی، مانعی برای رسیدن به همسواندیشی نیست. چراکه این دو شاعر ضمن مقدسشمردن اعتقادات خود، فرادینی و فرامرزی میاندیشند، و شعرشان بازتاب ناله و درد مردم جامعهای است که طوفان خفقان و استبداد و استعمار درخت امیدشان را خشکانده است. این دو انسانیت را ارج مینهند، و با نگرش عمیق به محیط پیرامون خویش هستی و آفرینش را به چالش و پرسش میکشند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
225 - مقایسه مقابلهای مضامین اجتماعی سخریه در شعر أحمد مطر و نسیم شمال
محسن خدامی محمد جنتیفرادبیات تطبیقی و مقابلهای به رغم عمر کوتاه خود در مشرق زمین، در سالهای اخیر رونق چشمگیری در حوزه نقد ادبی یافته است. امروزه با شکل گیری فضاهای دانشگاهی، تحقیقات جامع و دقیقی راجع به ماهیت نقد و انواع آن صورت گرفته است. کتابها و مقالات متعددی در این باره نوشته شده و به چکیده کاملادبیات تطبیقی و مقابلهای به رغم عمر کوتاه خود در مشرق زمین، در سالهای اخیر رونق چشمگیری در حوزه نقد ادبی یافته است. امروزه با شکل گیری فضاهای دانشگاهی، تحقیقات جامع و دقیقی راجع به ماهیت نقد و انواع آن صورت گرفته است. کتابها و مقالات متعددی در این باره نوشته شده و به اقتضای آن در جهت مصداقیابی، آثار بسیاری از شاعران مورد توجه موشکافانه قرار گرفته است. امروزه نگاههای پژوهشگرانه بیشتر معطوف به یافتن وجوه تشابه بین آثار ادبی خلقشده در زوایای جهان ادبیات است. در همین راستا پژوهشهای ارزشمندی به صورت تطبیقی و مقابلهای صورت گرفته است. جستار پیش رو با التفات به نظریات متعدد در باب نقد، به مقابله شعر نسیم شمال، شاعر عصر مشروطه و احمد مطر شاعر برجسته عراقی پرداخته است. از آنجا که هر دو شاعر با بکارگیری شیوه های مختلف طنز اعم از کنایه، تعریض، تلویح، نقیضه گویی و ... زبان به انتقاد علیه ناملایمی های روزگار خود باز کرده اند و شعر خود را صرف پرده برداشتن از ماهیت ظالمانه صاحبان و غاصبان قدرت نمودهاند. کاری که برای هر دو شاعر به قیمت تحمل شکنجههای فراوانی تمام شده است. سعی شده مشترکات این دو مورد توجه و تحلیل قرار گیرد و راهکارهای هر دو در جهت مبارزه علیه استبداد و خودکامگی اربابان مورد نظر واقع گردد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
226 - بررسی تطبیقی دریافت در رمان «دوبلینیها» اثر جویس و «زنده بگور» صادق هدایت
محمد کریمی ناصر ملکینظریه دریافت، بر این فرض استوار است که مخاطب، خود، تولید معنا می کند. در این نظریه هر مخاطب بر اساس موقعیت اجتماعی، تاریخی و تجربه ذهنی اش، از متن درک و برداشتی دارد که این برداشت، ادراک و توقع او را از آنچه هست، بالاتر می برد و او دیگر مخاطب قبل از خواندن آن متن نیست. چکیده کاملنظریه دریافت، بر این فرض استوار است که مخاطب، خود، تولید معنا می کند. در این نظریه هر مخاطب بر اساس موقعیت اجتماعی، تاریخی و تجربه ذهنی اش، از متن درک و برداشتی دارد که این برداشت، ادراک و توقع او را از آنچه هست، بالاتر می برد و او دیگر مخاطب قبل از خواندن آن متن نیست. یکی از روش های نویسندگی جیمز جویس(1882-1941م) و صادق هدایت(1281-1330ش)، استفاده از عناصر نظریه دریافت است. آن ها به خوبی توانسته اند، خوانندگان را با متن همراه سازند. هدف اصلی این مقاله، یافتن نمونه های از عناصر نظریه دریافت(فضای باز، فرجام باز، پایان دور از انتظار، زنجیره های نامطمئن، اشاره به بخش هایی از متنی دیگر، نوشتن بر اساس بافت فرهنگی و طرح پرسش) می باشد که با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و به شیوه تحقیق کتابخانه ای انجام شده است. نگارندگان مقاله بر آناند تا با ارائه مثال هایی از داستان های کتاب دوبلینی ها و مجموعه داستان زنده بگور شیوه های استفاده جویس و هدایت را از نظریه دریافت، بررسی و تبیین نمایند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
227 - مفهوم ادبیات جهان
فرانسوا یوست علی رضا انوشیروانیدر مقالة حاضر، ابعاد مختلف مفهوم ادبیات جهان بررسی می شود. ادبیات جهان، رابطة تنگاتنگی با ادبیات تطبیقی دارد و در واقع، مواد خام مطالعات پژوهشگر ادبیات تطبیقی را تشکیل می دهد. گوته _اندیشمند و نویسنده مشهور آلمانی _اولین کسی است که اصطلاح ادبیات جهان را در محافل ادبی م چکیده کاملدر مقالة حاضر، ابعاد مختلف مفهوم ادبیات جهان بررسی می شود. ادبیات جهان، رابطة تنگاتنگی با ادبیات تطبیقی دارد و در واقع، مواد خام مطالعات پژوهشگر ادبیات تطبیقی را تشکیل می دهد. گوته _اندیشمند و نویسنده مشهور آلمانی _اولین کسی است که اصطلاح ادبیات جهان را در محافل ادبی مطرح و دیگران را به خواندن آن ترغیب کرد. به اعتقاد گوته، ادبیات، حد و مرز جغرافیای ندارد و دوستدار و پژوهشگر ادبیات،کتاب های مورد علاقه خود را براساس معیار های زیبایی شناسانه انتخاب می کند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
228 - بررسی تطبیقی شگردهای نحوی- سبکی و خلاقیت ادبی در اشعار فروغ فرخزاد و احمد شاملو
بهمن گرجیان فرنگیس عباس زادههدف از جستار حاضر بررسی ویژگیهای نحوی و سبکی، نوآوری و تصویرآفرینی ادبی آثار فروغ فرخزاد و احمد شاملو میباشد. فروغ از تواناترین شعرای معاصر ایران است. شعر وی برخاسته از احساس و اندیشه انسانی است؛ چه در لفظ و چه در محتوا پر از نوآوری و مملو از صنایع ادبی است. مضمون اشع چکیده کاملهدف از جستار حاضر بررسی ویژگیهای نحوی و سبکی، نوآوری و تصویرآفرینی ادبی آثار فروغ فرخزاد و احمد شاملو میباشد. فروغ از تواناترین شعرای معاصر ایران است. شعر وی برخاسته از احساس و اندیشه انسانی است؛ چه در لفظ و چه در محتوا پر از نوآوری و مملو از صنایع ادبی است. مضمون اشعارش مبتنی بر احساسات و تجربیات شخصی وی میباشد. شهامت شاملو در شکستن عرف و هنجار زبان فارسی قابل تحسین است. هرچه فاصله واژهها از حالت عادی بیشتر میشود آفرینش ادبی در آثارش بیشتر منعکس میگردد. واکنش جدی شاملو به اوضاع سیاسی روزگارش از عنفوان جوانیاش آغاز شده و ساختار ذهنی او در متن تعاملات اجتماعی و اندیشههای انقلابی شکل میگیرد. سبک نوشتاری وی مملو از برجستگیهای ادبی است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
229 - سنجش دو قهرمان در دبستان نقد اسطورهشناختی ژرفا (فریدون، تزه)
بهروز اتونیسنجیده و بَوَنده‌تر (= کاملتر) آن می‌نماید که ما در بحث‌های اسطوره‌شناختی سنجشی (= تطبیقی) به پهنة بَوَنده‌تر آن، یعنی نقد اسطوره‌شناختی سنجشی بپردازیم و تنها در نمایاندن همانندیها و همسانیهای دو یا چند اسطوره باز نماییم؛ که به نقد و گزار چکیده کاملسنجیده و بَوَنده‌تر (= کاملتر) آن می‌نماید که ما در بحث‌های اسطوره‌شناختی سنجشی (= تطبیقی) به پهنة بَوَنده‌تر آن، یعنی نقد اسطوره‌شناختی سنجشی بپردازیم و تنها در نمایاندن همانندیها و همسانیهای دو یا چند اسطوره باز نماییم؛ که به نقد و گزارش آنها بپردازیم. این جُستار، دو قهرمان اسطوره‌های ایرانی و یونانی، فریدون و تزه را به دبستان نقد اسطوره‌شناختی ژرفا برده، و پس از سنجشی در میانة این دو قهرمان و رسیدن به پنج زینة (= مرحله) رشدِ همسان در آنها، هر کدام از این زینه‌های پنجگانة رشد را به ژرفی و گستردگی می‌گزارد و در فرجام، این پنج زینه را چونان کهن نمونه‌ای، نیز چونان ریختاری (= فرمولی) قهرمانساز می‌نماید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
230 - بررسی تطبیقی سَبْ¬رَس وجهی با حسن و دل و دستور عشّاق سیبک نیشابوری
ابوالقاسم رادفراسدالله وجهی از این خاندان به مقام ملکالشعرایی دربار رسید. او شاعر و نویسندة والامقام اردو و فارسی بود که به غالب دکن شهرت یافت. وجهی نخستین نثرنگار اردوست که کتاب سبرس او را نخستین اثر منثور ادبی زبان اردو میدانند. کتاب دیگر او هم به نام قطب مشتری، سبب شد که او را چکیده کاملاسدالله وجهی از این خاندان به مقام ملکالشعرایی دربار رسید. او شاعر و نویسندة والامقام اردو و فارسی بود که به غالب دکن شهرت یافت. وجهی نخستین نثرنگار اردوست که کتاب سبرس او را نخستین اثر منثور ادبی زبان اردو میدانند. کتاب دیگر او هم به نام قطب مشتری، سبب شد که او را اوّلین نقّاد ادب اردو بنامند. وی در این کتاب به بیان معیارها و اصول نقد شعر و شاعری پرداخته است، کتابی که هنوز هم اعتبار خود را حفظ کرده است.بررسی محتوای کتاب سبرس که اوّلین تمثیل صوفیانه در زبان اردو به شمار میآید نشان میدهد که نویسندة کتاب کاملاً تحت تأثیر دوائر معروف فتّاحی یا سیبک نیشابوری بوده است، که نویسندة مقالة حاضر بر آن است تا به بیان این تأثیرپذیری پرداخته، موارد مشابه را در حدّ امکان نشان دهد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
231 - مقایسة داستان «رستم و سهراب» با نمایشنامة «کوهولین»
محمد پاشاییدر این مقاله به تحلیل و مقایسة داستان غم انگیز رستم و سهراب از حکیم ابوالقاسم فردوسی، شاعر قرن چهارم هجری و نمایشنامة کوهولین از ویلیام باتلر ییتز، شاعر و نمایشنامه نویس شهیر ایرلندی در قرن نوزدهم میلادی دست زده ایم و هدف از مقایسة این دو اثر، تبیین بده بستان های ادبیات چکیده کاملدر این مقاله به تحلیل و مقایسة داستان غم انگیز رستم و سهراب از حکیم ابوالقاسم فردوسی، شاعر قرن چهارم هجری و نمایشنامة کوهولین از ویلیام باتلر ییتز، شاعر و نمایشنامه نویس شهیر ایرلندی در قرن نوزدهم میلادی دست زده ایم و هدف از مقایسة این دو اثر، تبیین بده بستان های ادبیات کشورها است که در دو برهة مختلف تاریخی به رشتة تحریر درآمده است. فردوسی در داستان غم انگیز رستم و سهراب، ماجرای پهلوانی را که به دست خود، ندانسته، فرزند خویش را می کشد، بیان کرده است. فردوسی این گزاره را با توجه به مقدمه چینی و براساس تعداد اتفاقاتی که با هم رابطة علّی و معلولی دارند، شکلداده است و در اصل، طرح اصلی داستان غم انگیز او است. نمایشنامة کوهلین نیز نبرد تن به تن میان پدر و پسر است که هیچ یک از آن دو از خویشاوندی که با حریف خود دارد، آگاه نیست. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
232 - شخصیتپردازی در رمان «برخورد» دانیل استیل
ریحانه نامی شریف آباد رضا اشرف زادهآشنایی و ارتباط ملتهای مختلف و شناخت ادبیات آنها همواره بستری مناسب برای ایجاد تغییر و تحولات فرهنگی و اجتماعی بوده. نویسندگانی که خود را جزئی از مردم، و حرکتهای اجتماعی و فرهنگی میدانند با ثبت این تحولات و تعاملات فرهنگی و اجتماعی، باعث رشد و شکوفایی ادبیات و هویت چکیده کاملآشنایی و ارتباط ملتهای مختلف و شناخت ادبیات آنها همواره بستری مناسب برای ایجاد تغییر و تحولات فرهنگی و اجتماعی بوده. نویسندگانی که خود را جزئی از مردم، و حرکتهای اجتماعی و فرهنگی میدانند با ثبت این تحولات و تعاملات فرهنگی و اجتماعی، باعث رشد و شکوفایی ادبیات و هویت فرهنگی ملتها میشوند. از آنجا که ادبیات داستانی و شخصیت پردازی، از زمینههای جالب توجه و مهم در عرصه پژوهش است، اساس داستان بدون شخصیت را نمی توان تصور کرد. بی شک یکی از عناصر مهم و کلیدی که در داستان نویسی امروز بسیار حائز اهمیت است و تعیینکننده در شکل و روند داستان میتواند باشد، شخصیت و شخصیت پردازی است. شخصیت در اثر نمایشی و روایتی فردی است که تمام کیفیتهای روانی و اخلاقی او در قول و فعل باید وجود داشته باشد. در این پژوهش، نگارنده به بررسی شخصیت و شخصیت پردازی در کتاب برخورد دانیل استیل پرداخته است. مواردی از قبیل چگونگی توصیف شخصیتها(مستقیم و غیر مستقیم)، ساده و جامع بودن، پروتپها، شاخصههای درونی و شاخصههای بیرونی و...؛ پس از استخراج مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. در پایان برای سهولت در درک شخصیتهای موجود در داستان جداولی ارائه شده است. روش تحقیق در این پژوهش به صورت کتابخانهای و فیش برداری میباشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
233 - بررسی تطبیقی رمانهای نوزده هشتاد و چهار، و بهشت خاکستری
شهرزاد نیازینظارت، به عنوان رکن اصلی نظامهای اجتماعی مدرن، مفهومی است که شهروند را به وضعیت تابع تبدیل میکند. این تابعیت نه به عنوان سیستمی که باید همواره کنترل شود، بلکه به عنوان ساختاری عمل میکند که شهروندان را به سوژههای خودنظارتی تبدیل میکند. نشاندادن این وجه ویرانگر نظ چکیده کاملنظارت، به عنوان رکن اصلی نظامهای اجتماعی مدرن، مفهومی است که شهروند را به وضعیت تابع تبدیل میکند. این تابعیت نه به عنوان سیستمی که باید همواره کنترل شود، بلکه به عنوان ساختاری عمل میکند که شهروندان را به سوژههای خودنظارتی تبدیل میکند. نشاندادن این وجه ویرانگر نظامهای اجتماعی مدرن، همواره وظیفه جامعهشناسان تلقی شده است. مقاله حاضر بر آن است که با روش تحلیل محتوا، دلالت ضمنی متون دوگانه فوق و قرابتها و تفاوتهای آنها را با یکدیگر نشان دهد. نتیجه پژوهش این است که هر دو رمان، انتقادی علیه توتالیتاریسم برآمده از عقلانیّت ابزاری هستند که آگاهانه یا غیرآگاهانه مؤلّفههای انقیاد، نظارت و مراقبت نظامهای حادّ عقلانی را در خود لحاظ کرده و آن را به عنوان خرابآبادی مدرن به تصویر کشیدهاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
234 - سمبولیسم در فرانسه و شعر معاصر ایران
مرضیه زارعدر این جستار برآن بوده ایم تا به بررسی و تحلیل سمبولیسم در شعر معاصر فرانسه و ایران بپردازیم. گرچه مبنای کارما براساس تطبیق یا مقایسه ی محض و مطلق نبوده است٬ لکن به خاستگاه های فرهنگی-اجتماعی متفاوت آنها و ساختار و محتوا و نگرش متفاوت شعر سمبولیستی فرانسه و ایران اشاره چکیده کاملدر این جستار برآن بوده ایم تا به بررسی و تحلیل سمبولیسم در شعر معاصر فرانسه و ایران بپردازیم. گرچه مبنای کارما براساس تطبیق یا مقایسه ی محض و مطلق نبوده است٬ لکن به خاستگاه های فرهنگی-اجتماعی متفاوت آنها و ساختار و محتوا و نگرش متفاوت شعر سمبولیستی فرانسه و ایران اشاره نموده ایم و نشان داده ایم که مبنای شعر سمبولیستی فرانسه٬ بیش از آنکه براساس نماد و سمبول قرار داشته باشد٬ به دنبال ارائه ی توصیف و تصویری دیگر گونه از طبیعت پیرامون خود است تا از حقیقت پنهانی سخن بگوید که در پس پشت واژه ها و عبارات آن پنهان است در حالی که شعر سمبولیستی معاصر ایران (با تکیه بر شعر نیما ) بیشتر ساختاری تمثیلی و نمادین دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
235 - تطبیق ترانه های فایز دشتستانی و امیر پازواری
ابراهیم ابراهیم تبارچکیده ترانه های عامیانه، نشان داده که هنر و زیبایی در انحصار طبقات عالی و تربیت شده، نیست؛ بلکه نابغه های ساده ای نیز وجود دارند که در محیط های ابتدایی تولد یافته، احساسات خود را بی تکلف با تشبیهات ساده و به شکل آهنگ ها و ترانه های عامیانه بیان می کنند؛ گاهی به قدری زی چکیده کاملچکیده ترانه های عامیانه، نشان داده که هنر و زیبایی در انحصار طبقات عالی و تربیت شده، نیست؛ بلکه نابغه های ساده ای نیز وجود دارند که در محیط های ابتدایی تولد یافته، احساسات خود را بی تکلف با تشبیهات ساده و به شکل آهنگ ها و ترانه های عامیانه بیان می کنند؛ گاهی به قدری زیبا و با مهارت بیان می شود که اثر آن ها جاودانی می شود؛ این نابغه های گمنام، سرایندگان ترانه های عامیانه می باشند. در میان ترانه سرایان معروف، و از خوش نامان عرصه فرهنگ ملی و محلی؛ می توان به فایز دشتستانی و امیر پازواری اشاره نمود. این دو شاعر ترانه سرا، در ادبیات شفاهی جنوب و شمال کشور معروفند؛ براستی آیا ادبیات فولکوریک مناطق را می توان با هم مقایسه نمود؟ و چرا ترانه های عامیانه در قرون متمادی، که با خشم و نفرت محافل رسمی ادب مواجه بوده؛ و جرأت نداشته است که پای در هیچ دیوان و تذکره ادبی بگذارد؟ بدیهی است که آداب و رسوم و فرهنگ مناطق، اگر چه مختلف است، اما وجوه اشتراک فراوانی را می توان در ادبیات آنها جستجو کرد. ترانه های این دو شاعر، از جهات سبک و نوع بیان و مضامین و محتوا و درون مایه اشعار از جمله؛ بیان درد و رنج های مردم و گله از معشوق و فراق یار قابل مقایسه است؛ این مقاله علاوه بر معرفی دو شاعر طبری و دشتستانی، به بررسی و تطبیق ترانه های این دو شاعر می پردازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
236 - بررسی تطبیقی استعارههای مفهومی حوزه خشم در رمانهای «شوهر آهوخانم» و «هرگز رهایم مکن»
ساناز تقی پوری حاجبی کامران پاشایی فخری پروانه عادل زادهاستعاره مفهومی مهمترین دستاورد زبانشناسی نوین است که در آن مفاهیم انتزاعی و مجرد به طور عینی و تجربی مفهومسازی میشوند. نظریه استعاره مفهومی اولین بار توسط لیکاف و جانسون در کتابی به نام استعارههایی که باور داریم مطرح شد. بر اساس این نظریه، استعاره مفهومی امری تصوری چکیده کاملاستعاره مفهومی مهمترین دستاورد زبانشناسی نوین است که در آن مفاهیم انتزاعی و مجرد به طور عینی و تجربی مفهومسازی میشوند. نظریه استعاره مفهومی اولین بار توسط لیکاف و جانسون در کتابی به نام استعارههایی که باور داریم مطرح شد. بر اساس این نظریه، استعاره مفهومی امری تصوری و ذهنی است که در زبان به صورت استعاری تجلی مییابد. بیشتر مطالعهها در مورد استعاره مفهومی منحصر به گفتار و نوشتار است در صورتی که استعارههای عواطف میتواند به گسترش الگوی استعاره مفهومی کمک کند. پژوهش حاضر به بررسی استعارههای مفهومی حوزه خشم در رمان شوهر آهو خانم افغانی و رمان هرگز رهایم مکن ایشی گورو(برنده جایزه نوبل ادبی 2017) میپردازد. دادههای این تحقیق از عبارات و اصطلاحات مربوط به خشم در این دو رمان استخراج گردیدند. در این جستار بر آنایم تا با بررسی قسمتهایی که در آنها مفهوم خشم در قالب استعاره مفهومی مطرح است، پر بسامدترین نگاشتهای استعاری و حوزههای مبدأ را تبیین کنیم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
237 - بررسی تطبیقی جایگاه انسان در شعر احمد شاملو و یانیس ریتسوس
نازنین احمدخان بیگی فرشته گلچین رادادبیات تطبیقی از جمله رویکردهایی است که به بررسی مؤلفههای مشترک ادبیات، جریانهای فکری، مکاتب ادبی و... در زبانهای مختلف میپردازد و میزان تأثیر و تأثر آنها را در حوزههای مختلف ادبی بررسی میکند. شعر شاملو و ریتسوس به دلیل در بر داشتن اندیشههای جهانوطنانه و اجتما چکیده کاملادبیات تطبیقی از جمله رویکردهایی است که به بررسی مؤلفههای مشترک ادبیات، جریانهای فکری، مکاتب ادبی و... در زبانهای مختلف میپردازد و میزان تأثیر و تأثر آنها را در حوزههای مختلف ادبی بررسی میکند. شعر شاملو و ریتسوس به دلیل در بر داشتن اندیشههای جهانوطنانه و اجتماعی، ظرفیت نقدپذیری بالایی در حوزه ادبیات تطبیقی دارند. یانیس ریتسوس از جمله برجستهترین شعرای یونانی قرن بیستم است که به دلیل داشتن دیدگاه مختلف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی و همچنین در مقام یک منتقد اجتماعی، تا حدی که اشعارش بازتابدهنده وضعیت جامعه خود بوده است، همسانیهای ویژهای با نگاه اجتماعی و نقادانه شاملو دارد، همین امر ضرورت و زمینه لازم را برای پژوهشی تطبیقی در آثار این شاعران فراهم میآورد. شاملو و ریتسوس انسانهای عمیق و نخبهای هستند که به انسان و جهان پیرامون خود رویکردی خاص و متفاوت دارند. شاعرانی که در طول زندگانی خود کوشیدهاند من واقعی انسان را به او باز شناسانند و از سویی دیگر وظیفه او را نسبت به هستی و جهان پیرامونش به او نشان دهند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
238 - گرشاسب و هراکلس(بحثی در اسطوره شناسی تطبیقی)
مه دخت پورخالقی چترودی حمید طبسیاساطیر ملی هر کشوری، روایتگر سرگذشت قدسی ابر انسانها و پهلوانان آن کشور است که در طی روزگاران در اذهان اسطوره پرداز مردمان شکل گرفته و به تدریج بنیانهای حماسی فرهنگ و ادبیات آن سرزمین را پدید آورده است. در این نوشتار، ضمن تأکید بر ضرورت مقایسه اساطیر یونانی با اساطیر ا چکیده کاملاساطیر ملی هر کشوری، روایتگر سرگذشت قدسی ابر انسانها و پهلوانان آن کشور است که در طی روزگاران در اذهان اسطوره پرداز مردمان شکل گرفته و به تدریج بنیانهای حماسی فرهنگ و ادبیات آن سرزمین را پدید آورده است. در این نوشتار، ضمن تأکید بر ضرورت مقایسه اساطیر یونانی با اساطیر ایرانی مندرج در اوستا و متون ادبی پهلوی، به بیان برخی همسانی های میان گرشاسب آریایی و هراکلس یونانی پرداخته ایم و برخی کردارهای پهلوانی آنان نظیر جدال با پرندگان اهریمنی، جاودانگی و بی مرگی را برشمرده ایم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
239 - رویکرد استعمارستیزی در اشعار حافظ ابراهیم و میرزاده عشقی
معصومه نعمتی قزوینی سهیلا اصغرزادهرقابت دولت استعمارگر بریتانیا با آغاز قرن نوزدهم در ایران و اواخر آن در مصر آغاز شد. این رویداد که با هدف غارت ثروت ملی دو کشور بود، بازتابی وسیع در ادبیات داشت. در این پژوهش دیدگاههای میرزاده عشقی و حافظ ابراهیم در باب استعمارستیزی به صورت مقایسهای مورد بررسی قرار گر چکیده کاملرقابت دولت استعمارگر بریتانیا با آغاز قرن نوزدهم در ایران و اواخر آن در مصر آغاز شد. این رویداد که با هدف غارت ثروت ملی دو کشور بود، بازتابی وسیع در ادبیات داشت. در این پژوهش دیدگاههای میرزاده عشقی و حافظ ابراهیم در باب استعمارستیزی به صورت مقایسهای مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به اینکه هر دو شاعر در دوره زمانی تقریباً همسانی میزیستهاند، اشتراکات زیادی میان افکار آنها دیده میشود. این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی و بر پایه مکتب آمریکایی، اشعار این دو شاعر را مورد تحلیل قرار داده و به این نتیجه رسیده است که مبارزه با استعمار در اشعار هر دو شاعر، در قالب محورهایی همچون وطندوستی، هجو بیگانگان و آگاهیدادن به مردم مطرح شده است. افزون بر این اشعار ضداستعماری دو شاعر در عین شباهت در مضامین، از جهت سبکی دارای برخی تفاوتها است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
240 - تطبیق لغت فرس اسدی توسی و العین خلیل بن احمد فراهیدی
ماندانا هاشمی منصوره شیرازی یاسر هوشیاراصولاً کار فرهنگنویسی یا واژه نگاری(Lexicographie) تهیه و ارائه مجموعههای واژگانی است که بر طبق اصول زبانشناختی یا بهرهگیری از واژگان شناختی صورت میگیرد. مقایسه تطبیقی فرهنگ لغت فرس اسدی توسی در زبان فارسی، و العین خلیل بن احمد فراهیدی در زبان عربی به عنوان اولین ف چکیده کاملاصولاً کار فرهنگنویسی یا واژه نگاری(Lexicographie) تهیه و ارائه مجموعههای واژگانی است که بر طبق اصول زبانشناختی یا بهرهگیری از واژگان شناختی صورت میگیرد. مقایسه تطبیقی فرهنگ لغت فرس اسدی توسی در زبان فارسی، و العین خلیل بن احمد فراهیدی در زبان عربی به عنوان اولین فرهنگهای لغت با توجه به پیشینه فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و دینی مشترک نشان از آمیختگی و نزدیکی دو زبان فارسی و عربی و اثرپذیری آنها از یکدیگر دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
241 - «لیلی» جامی و «لیلی» نظامی
مهدی علائی حسینیداستان لیلی و مجنون، زبان رمز حال همه عاشقان صادق است. در تمامی این داستان ها، به رغم تفاوت های بسیار در روایات مختلف، ناکامی در عشق دنیایی و مردن از درد نامرادی مشترک است. این ماجرای کهن افسانه ای را نخستین بار نظامی به نظم فارسی در اورد و انگاه به تقلید از او، شاعران چکیده کاملداستان لیلی و مجنون، زبان رمز حال همه عاشقان صادق است. در تمامی این داستان ها، به رغم تفاوت های بسیار در روایات مختلف، ناکامی در عشق دنیایی و مردن از درد نامرادی مشترک است. این ماجرای کهن افسانه ای را نخستین بار نظامی به نظم فارسی در اورد و انگاه به تقلید از او، شاعران وگویندگان بسیاری ان را به نظم و نثر روایت کرده اند که معروف ترین انها ازان عبدالرحمن جامی است و او 300 سال بعد ار نظامی این داستان را سروده است. در مقاله حاضر، شخصیت های داستان لیلی و مجنون از زبان محققان ادبی مختلف معرفی شده اند و انگاه دیدگاه دو شاعرگرانقدر _نظامی و جامی _ درباره این داستان و شخصیت های ان وچگونگی بررسی ان دو و نوع عشق بین این دو عاشق به گونه ای متفاوت ار نظرگاه رایج در ر وایت های مختلف بررسی شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
242 - بررسى جنبه هاى نفوذ واژگان زبان فارسى در زبان هاى شبه قارۀ هند و پاکستان
ابوالقاسم رادفراز آنجا که زبان پدیده اى زنده و نهادى اجتماعى است، همواره در سیر تحولى خود، به ویژه در برخورد با زبان هاى هم خانواده، تحت تأثیرعوامل سیاسى، اجتماعى، دینى و فرهنگى قرار مى گیرد و بنا به جایگاه و موقعیت خود، حالتى تأثیرگذار یا تأثیرپذیرنده پیدا مى کند.براثر این برخورد است چکیده کاملاز آنجا که زبان پدیده اى زنده و نهادى اجتماعى است، همواره در سیر تحولى خود، به ویژه در برخورد با زبان هاى هم خانواده، تحت تأثیرعوامل سیاسى، اجتماعى، دینى و فرهنگى قرار مى گیرد و بنا به جایگاه و موقعیت خود، حالتى تأثیرگذار یا تأثیرپذیرنده پیدا مى کند.براثر این برخورد است که عناصرى از زبانى به زبان دیگر راه مى یابد و در موارد بسیارى سبب غناى زبان وام گیرنده می شود.البته این امر به زبان یا دوره اى خاص محدود نیست، بلکه مى توان گفت که این دادوستد زبانى و به ویژه واژگانى، تقریبا در تمامى زبان هاى زنده از قدیم ترین ایام رایج بوده و در علم زبان شناسى، به پدیده وام گیرى یا قرض گیرى معرف است. در مقاله حاضر، کوشش شده است ضمن بیان اجمالى روند تأثیر و تأثّر قاموسى بین زبان ها به طور عام، نحوه ورود واژه هاى فارسى در زبان هاى رایج امروز شبه قارّه تا آنجا که حدود مقاله اجازه مى دهد و درنهایت، میزان دامنه نفوذ کلمات فارسى در زبان هاى متداول سرزمین بزرگ هند و پاکستان بررسى شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
243 - نگاهى تطبیقى به طنز و طنزپردازى در ادبیات ایران و عرب با تکیه بر طنز عبید زاکانى و نمونه هایى از طنز شاعران عصر انحطاط
زهرا اسدىمقالة حاضر چنانکه از عنوان آن برمى آید، تطبیقى است بین طنز و طنزپردازى در ادبیاتایران و عرب. در این تطبیق، طنز عبیدزاکانى به عنوان نمونه اى از طنز ادبیات ایران و طنز شاعران عصر انحطاط به عنوان نمونه اى از طنز ادبیات عرب با هم مقایسه شدهاست. در این مقاله کوشیده ام تصویر چکیده کاملمقالة حاضر چنانکه از عنوان آن برمى آید، تطبیقى است بین طنز و طنزپردازى در ادبیاتایران و عرب. در این تطبیق، طنز عبیدزاکانى به عنوان نمونه اى از طنز ادبیات ایران و طنز شاعران عصر انحطاط به عنوان نمونه اى از طنز ادبیات عرب با هم مقایسه شدهاست. در این مقاله کوشیده ام تصویر کاملى از عبید ارائه دهم، اما به منظور پرهیز از برخى سوءتفاهمات اجتماعى لازم دیدم از ذکر پاره اى از طنزهاى درخشان او صرف نظر کنم.طنز پیش درآمدى است که مى توان به راحتى کسى را با آن دست انداخت، از میدان به در کرد و بدى هایش را آشکار ساخت. با استهزا مى توان کسى را تحقیر کرد و او را مضحکةعام و خاص ساخت. در ادبیات عرب، شاعر با هجو شخصى یا قومى سعى مى کند حریفرا از میدان خارج کند، با توجه به تأثیرگذارى طنز در بیان زشتى ها و عیب هاى جامعه، چهدر مقولة سیاسى، و یا اجتماعى مى توان اذعان کرد که زبان طنز رساتر و برتر از زبان دیگرنوشته ها است. در طنز، خنده هدف نیست، بلکه وسیله اى است براى بهتر بیان کردنو انتقال هدف موردنظر از نویسنده به خواننده. در ابتداى مقاله نیز تعریف طنز از نظرصاحب نظران ارائه شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
244 - بررسی دستور تاریخی زبان داستان «خیشخانه» تاریخ بیهقی
انور عباس مجیددستور و مباحث دستوری وسعتی بیانتها دارد. زبان اعم از گفتاری و نوشتاری پایدار نیست و همچون بسیاری از پدیدهها دستخوش تحول و دگرگونی میشود. در مسیر پویایی زبان واژگان، حروف، فعلها و آنچه به زبان مربوط است، گاه فراموش میشوند و گاه تغییر میکنند، و همین رخداد شناخت زبان چکیده کاملدستور و مباحث دستوری وسعتی بیانتها دارد. زبان اعم از گفتاری و نوشتاری پایدار نیست و همچون بسیاری از پدیدهها دستخوش تحول و دگرگونی میشود. در مسیر پویایی زبان واژگان، حروف، فعلها و آنچه به زبان مربوط است، گاه فراموش میشوند و گاه تغییر میکنند، و همین رخداد شناخت زبان و دستور زبان را مشکل ساخته است. شناخت فرایندها و دگرگونیهای دستوری از گذشته تا به امروز سبب میشود تا به درک و دریافت بهتر و دقیقتری از متون کهن رسید. تاریخ بیهقی یکی از متونی است که از نظر ادبی، تاریخی، اجتماعی، جغرافیایی، مردمشناسی و ... همواره مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. شناخت زبان و نکات دستوری این اثر فهم درست مخاطب را به همراه دارد. نثر این کتاب، نثری بینابین است. این نثر آمیزهای از استواری و سادگی نثر سامانیان و نثر فنی روزگار خویش است. در این پژوهش بر آنایم تا به بررسی دستور تاریخی زبان در داستان خیشخانه بپردازیم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
245 - چشم انداز تاریخی ادبیات تطبیقی
فرانسوا یوست علیرضا انوشیروانیمقالة حاضر، مطالعه تاریخ ادبیات تطبیقی به عنوان رشته ای دانشگاهی است. منشای تاریخی این رشته به قرون وسطا برمی گردد و تا زمان حال ادامه پیدا می کند. ابتدا در دوران رنسانس بودکه زبان های بومی و درنتیجه ادبیات ملی شکل گرفت. نویسنده بر این مطلب تاکید می کند که تنوع. غنا و چ چکیده کاملمقالة حاضر، مطالعه تاریخ ادبیات تطبیقی به عنوان رشته ای دانشگاهی است. منشای تاریخی این رشته به قرون وسطا برمی گردد و تا زمان حال ادامه پیدا می کند. ابتدا در دوران رنسانس بودکه زبان های بومی و درنتیجه ادبیات ملی شکل گرفت. نویسنده بر این مطلب تاکید می کند که تنوع. غنا و چاشنی زندگی روشنفکرانه است. آنچه در کانون توجه ادبیات تطبیقی است، این است که در پس تمامی تفاوت های ظاهری، نوعی یگانگی و وحدت به چشم می خورد. نویسنده، سپس ادبیات تطبیقی در فرانسه و آلمان را به اجمال مروم می کند و فهرستی از نشریات ادبیات تطبیقی را که از قرن نوزدهم به بعد در اروپا وامریکا منتشر شد. ارائه می دهد: و در پایان. نتیجه می گیردکه ادبیات تطبیقی با سرعت فزاینده و روبه رشد خود در جهان آینده. یکی از مهم ترین و معتبر ترین رویکردهای نقد ادبی محسوب خواهد شد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
246 - ساختارشکنی و هنجارگریزی تطبیقی نحوی، واژگانی و زمانی در شعر پروین اعتصامی
بهمن گرجیان فرنگیس عباس زادهزبان یک واقعیت فرهنگی و محصول اندیشه انسانی است که با خلاقیت و نوعآوری همراه است. خلاقیت و آفرینندگی زبان انسان باعث ترکیب اصوات و ترکیب معانی در قالب ساختهای زبانی پیچیده در آفرینشهای ادبی میشود و بالفعل شدن آن در فرایند اجتماعی شدن و فرهنگ سازی، خلاقیت ادبی را به چکیده کاملزبان یک واقعیت فرهنگی و محصول اندیشه انسانی است که با خلاقیت و نوعآوری همراه است. خلاقیت و آفرینندگی زبان انسان باعث ترکیب اصوات و ترکیب معانی در قالب ساختهای زبانی پیچیده در آفرینشهای ادبی میشود و بالفعل شدن آن در فرایند اجتماعی شدن و فرهنگ سازی، خلاقیت ادبی را به همراه خواهد داشت. شاعر با استفاده از ساختهای زبانی، گذشته، حال، آینده را تصور کند و در هر زمان و مکان از واقعیت به سوی خیال حرکت نماید. در پژوهش حاضر به بررسی هنجارگریزی نحوی، واژگانی و زمانی در قطعات، مثنویات و منظومات پروین اعتصامی میپردازیم که شعرش نمادی از سبک عراقی و خراسانی میباشد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که وی از هنجارهای نحوی زبان متعارف و معیار بسیار دور شده است. ترتیب کلمات، تغییرات گرامری، باهمآیی با توجه به اصول و ساختار و سبک زبانی میباشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
247 - فلسفه و نظریه های جدید در ادبیات
فرانسوا یوست علیرضا انوشیروانیدر مقالة حاضر، ادبیات تطبیقی به عنوان یک رشتۀ دانشگاهی مستقل بررسی و تحلیل شده است. درواقع، ادبیات تطبیقی نوعی جهان بینی ادبی است که از مرزهای ملی، زبانی و جغرافیایی فراتر می رود و ادبیات را پدیده ای جهانی می انگارد که جوهرۀ انسانی آن در کلیۀ فرهنگها یکسان است. البته نو چکیده کاملدر مقالة حاضر، ادبیات تطبیقی به عنوان یک رشتۀ دانشگاهی مستقل بررسی و تحلیل شده است. درواقع، ادبیات تطبیقی نوعی جهان بینی ادبی است که از مرزهای ملی، زبانی و جغرافیایی فراتر می رود و ادبیات را پدیده ای جهانی می انگارد که جوهرۀ انسانی آن در کلیۀ فرهنگها یکسان است. البته نویسندۀ مقاله بین ادبیات جهان و ادبیات تطبیقی تمییز قائل می شود و معتقد است که در ادبیات جهان، برخلاف ادبیات تطبیقی، به ارتباطات و تأثیر و تأثرات ادبی می پردازند و آثار ادبی را ب هصورت منفرد بررسی و مطالعه می کنند. نویسنده ، با علم به اینکه تعریف واحدی از این رشته وجود ندارد، می کوشد تعریف های متفاوت ادبیات تطبیقی را از دیدگاه مکتبهای مختلف آن تبیین و تحلیل کند. آنچه که پژوهشگران ادبیات تطبیقی باید بدان توجه کنند، این است که هدف ادبیات تطبیقی، مقایسه نیست ، بلکه شناخت ادبیات به عنوان یک کلّیت است که اجزای آن ، یعنی ادبیاتهای ملی، انداموار با یکدیگر مرتبط هستند. نویسنده بر این اعتقاد است که ادبیات تطبیقی، فلسفه و نظریة جدیدی در مطالعات ادبی است که هرگونه خود بزرگ بینی فرهنگی را نفی می کند و تلاش دارد با فراهم آوردن زمینۀ شناخت دیگر، پیام آور صلح و دوستی میان ملل و فرهنگ های مختلف باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
248 - صنعت ادبی تناقض در آثار جان دان و سعدی شیرازی
فاطمه عزیزمحمدی حامدرضا کهزادی"تناقض" در مقام صنعتی ادبی نقش مهمی را در ادبیات شرق و غرب ، به ویژه درادبیات فارسی، یونانی و انگلیسی ایفا می کند. کاربرد تناقض به عنوان یکی از روشهاینقد ادبی شامل بررسی اظهارات دوپهلو و نتیجه گیری، و برداشت متعاقب از آنها است.هم سعدی شیرازی و هم جان دان از تناقض جهت بر چکیده کامل"تناقض" در مقام صنعتی ادبی نقش مهمی را در ادبیات شرق و غرب ، به ویژه درادبیات فارسی، یونانی و انگلیسی ایفا می کند. کاربرد تناقض به عنوان یکی از روشهاینقد ادبی شامل بررسی اظهارات دوپهلو و نتیجه گیری، و برداشت متعاقب از آنها است.هم سعدی شیرازی و هم جان دان از تناقض جهت بررسی تضادهای غالبی استفادهمی کنند، که تا اندازه ای برای خوانندگان عادی غیرقابل درک است. در این مقاله تلاششده نحوه به چالش کشیدن فهم و درک عمومی خوانندگان، از طریق تضادهایی که درذهن آنها با خواندن اشعار این دو شاعر نقش می بندد، مورد نقد و بررسی قرار گیرد .این مقاله همچنین می کوشد چگونگی ظهور و بروز افکار، و اهداف این دو شاعر را درکاربرد تناقض نشان دهد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
249 - بررسی تطبیقی استعمارستیزی در شعر سید اشرف الدّین حسینی و بهار
رضا موسی آبادی مهدی نوروز بتول فخر اسلامپدیده استعمار از پدیدههایی است که همواره کشورها و ملتهای مشرق زمین با آن مواجه بودهاند؛ لذا انسانهای آگاه و توانمند بهویژه هنرمندان و ادیبان، با سلاح شعر به مبارزه با استعمار و استعمارگران میپرداختند. با توجه به اینکه شگردهای استعمار، گوناگون و مختلف است؛ لذا شگرد چکیده کاملپدیده استعمار از پدیدههایی است که همواره کشورها و ملتهای مشرق زمین با آن مواجه بودهاند؛ لذا انسانهای آگاه و توانمند بهویژه هنرمندان و ادیبان، با سلاح شعر به مبارزه با استعمار و استعمارگران میپرداختند. با توجه به اینکه شگردهای استعمار، گوناگون و مختلف است؛ لذا شگردهای مبارزه با آن نیز بایستی گوناگون و مناسب باشد. در این مقاله بر اساس مکتب ادبی اروپای شرقی و به روش کتابخانهای، به بررسی تطبیقی دیدگاههای ملک الشعراء بهار و سیّد اشرف الدّین حسینی در باب پدیده استعمارستیزی در اشعار آنها پرداخته میشود. پژوهشهای صورتگرفته در این مقاله نشان میدهد که هر دو شاعر، به شکلهای گوناگون به معرفی پدیده استعمار پرداختهاند و برای مبارزه با آن، شگردهای مشابهی نیز داشته و راهکارهایی نیز ارائه نمودهاند که مهمترین آنها عبارت است از آگاهکردن مردم و غفلتزدایی، دعوت به اتّحاد و مقابله با استعمار، تحقیر استعمار با زبان طنز، نکوهش و محکوم نمودن استعمارگران، برانگیختن مردم و بازگشت به هویت فرهنگ اسلامی. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
250 - شعر مصور در ادبیات فارسی و فرانسه
محبوبه فهیم کلام پریسا قبادی اصلشعر مصور نوعی شعر است که در آن واژگان نقش بسزایی در ترسیم تصویر ایفا میکنند و خواننده با کنار هم نهادن و تلفیق کلمات، شعر را باز میآفریند. در این گونه شعر، نحوه چینش اجزای آوایی و واژگانی شعر و چگونگی قرار گرفتن مصراعها، تصویری را به نمایش میگذارد که بیانگر محتوای ش چکیده کاملشعر مصور نوعی شعر است که در آن واژگان نقش بسزایی در ترسیم تصویر ایفا میکنند و خواننده با کنار هم نهادن و تلفیق کلمات، شعر را باز میآفریند. در این گونه شعر، نحوه چینش اجزای آوایی و واژگانی شعر و چگونگی قرار گرفتن مصراعها، تصویری را به نمایش میگذارد که بیانگر محتوای شعر یا صور خیال آن است. در این مقاله بر آنایم به مقایسه تطبیقی نمونههای مختلف شعرهای تصویری ادبیات کهن و معاصر فارسی و فرانسه(بهویژه کالیگرامهای گیوم آپولینر) بپردازیم و با بررسی و مقایسه ویژگیهای شعری و مضمونی این نوع شعر، به تأثیرپذیری متقابل شعر مصور فارسی و فرانسه در دورههای مختلف اشاره کنیم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
251 - جایگاه فرهنگ و ادب ایران با نگرش ویژه به گوته و روکرت
محمد حسین حدادینفوذ فرهنگ و ادب شرق در غرب که از زمان جنگ‌های صلیبی آغاز شد، تا آن جا پیش رفت که نویسندگان دوره ″رمانتیسم″ آلمان در شرق نیروی تازه‌ای برای الهام در خلق آثار ادبی دیدند. گوته بعد از مطالعه‌ی ابیاتی چند از ترجمه‌ی دیوان حافظ هامر-پورگشتال چکیده کاملنفوذ فرهنگ و ادب شرق در غرب که از زمان جنگ‌های صلیبی آغاز شد، تا آن جا پیش رفت که نویسندگان دوره ″رمانتیسم″ آلمان در شرق نیروی تازه‌ای برای الهام در خلق آثار ادبی دیدند. گوته بعد از مطالعه‌ی ابیاتی چند از ترجمه‌ی دیوان حافظ هامر-پورگشتال تحت تأثیر قرار گرفت و در آشنایی فرهنگ و ادب ایران در آلمان نقش بسزایی ایفا کرد. فردریش روکرت نیز در راستای افکار و اندیشه‌های گوته، با ترجمه‌ی فرهنگ و ادب شرق نه فقط به دنبال آشنایی بیش از پیش غرب با فرهنگ و ادب شرق بود، بلکه در جهت غنا سازی زبان آلمانی که از منظر او از تمامی ابزار لازم برای بیان تفکر ملت‌ها برخوردار بود، گام برداشت. مقاله‌ی ذیل با استناد با افکار گوته و روکرت در باب شرق و ایران، جایگاه فرهنگ و ادب ایران را در دوره‌ی رمانتیسم در آلمان به تصویر می کشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
252 - بررسی اشعار حافظ با دیوان امام علی از دیدگاه ادبیاتتعلیمی
مسلم رجبییکی از بزرگترین غزلسرای قرن هشتم هجری، خواجه حافظ شیرازی است. درباره او همین بس که؛ مفاهیم تربیتی و مضامین والای اخلاقی در لابهلای اشعار شورنگیزش، خودنمایی میکند و عواطف و احساسات پاک و سرشار خوانندگان را برمیانگیزد. نیک میدانیم که حافظ بر دیوان شعرای پیشین تسل چکیده کاملیکی از بزرگترین غزلسرای قرن هشتم هجری، خواجه حافظ شیرازی است. درباره او همین بس که؛ مفاهیم تربیتی و مضامین والای اخلاقی در لابهلای اشعار شورنگیزش، خودنمایی میکند و عواطف و احساسات پاک و سرشار خوانندگان را برمیانگیزد. نیک میدانیم که حافظ بر دیوان شعرای پیشین تسلّط شگرفی داشته است و از مضامین بدیع و مفاهیم ناب آنان، برای ادای مقصود و ضرورت کلام خویش بهره میبرده است. یکی از این دیوانهای شعری، دیوان ارزشمند امام علیاست؛ چراکه قرابت مضامین اخلاقی و تربیتی اشعار حافظ در پارهای از اوقات، نشاندهندة تأثیرِ مفاهیمِ والایِ اخلاقی و حکمیِ دیوان امام علیاست. این پژوهش با هدف بررسی تطبیقی دیوان حافظ شیرازی و دیوان امام علیاز دیدگاه ادبیاتتعلیمی انجام گرفته است تا بتوان از وجوه تقارن و تشابه مضامین اخلاقی و تربیتی اشعار خواجه با سرودههای امام علیبیشازپیش آگاه شد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
253 - بررسی تطبیقی مفهوم فلسفی زمان در ادبیات
کیان پیشکار نوشین ناصریمفهوم "زمان" بدون درنظرگرفتن معنای فلسفی آن به شکلی که هایدگر، سارتر، شوپنهاور، ویتگنشتاین و عدهای دیگر به آن نگریستهاند، شاید زیاد پرمایه و معنیدار نباشد اما معنای زمان بدون قراردادن در چارچوب فلسفی، میتواند به تنهایی نیز معنای عمیق و دلانگیزی داشته باشد. آیا امکا چکیده کاملمفهوم "زمان" بدون درنظرگرفتن معنای فلسفی آن به شکلی که هایدگر، سارتر، شوپنهاور، ویتگنشتاین و عدهای دیگر به آن نگریستهاند، شاید زیاد پرمایه و معنیدار نباشد اما معنای زمان بدون قراردادن در چارچوب فلسفی، میتواند به تنهایی نیز معنای عمیق و دلانگیزی داشته باشد. آیا امکان وجود زندگی بدون آنچه که ما را محدوده زمانی مینامیم وجود دارد؟ آیا اگر چارچوبهای زمانی حال آینده و گذشته را کنار بگذاریم و یا اگر اینها را در ادبیات به هم بیامیزیم، به مرزها و مفاهیم جدیدی در نقد ادبیات و پی بردن به مشکل انسانی در تلاش برای فرار از مفهوم زمان خواهیم رسید؟ این مقاله در تلاش است که نظرات چند تن از نمایشنامهنویسان، شاعران و رماننویسان مختلف غربی و ایرانی را در مورد اهمیت زمان بدون در نظر گرفتن مفهوم فلسفی (تسلسل در بحث) بررسی کند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
254 - بررسی تطبیقی تأثیر حماسههای دینی فارسی بر مناجاتنامة کردی غلام رضاخان ارکوازی
اختر سلطانی ظاهر سارایی نرجس توحیدی فردر این مقاله سعی شده است تأثیر حماسه‌های دینی فارسی بر اشعار کردی غلام رضاخان ارکوازی ـ شاعر بزرگ کردی‌سرای شیعی ایلامی ـ از نظر تطبیقی بررسی موارد مقتبس و ملهم از حماسه‌های دینی در شعر او نشان داده شده است. از آنجا که کردهای شیعه‌مذهب، بخش اعظمی از چکیده کاملدر این مقاله سعی شده است تأثیر حماسه‌های دینی فارسی بر اشعار کردی غلام رضاخان ارکوازی ـ شاعر بزرگ کردی‌سرای شیعی ایلامی ـ از نظر تطبیقی بررسی موارد مقتبس و ملهم از حماسه‌های دینی در شعر او نشان داده شده است. از آنجا که کردهای شیعه‌مذهب، بخش اعظمی از جمعیت ایران را تشکیل می‌دهند و در روند شکل‌گیری مذهب تشیع نقش داشته‌اند، بررسی تطبیقی این نوع ادبی در زبان فارسی و زبان کردی جنوبی (زبان کردهای شیعه ‌مذهب) حائز اهمیت است؛ چراکه می‌تواند به شناخت زمینه‌های مذهبی و فرهنگی و ملی و طبعاً حرکت به‌سوی همگرایی افزون‌تر منجر شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
255 - ریشهیابی فرهنگی و ادبی جشنهای ایران و فرانسه
پریسا مهم کار خیراندیش محمدرضا محسنی بهزاد هاشمیجشنها تبلور تلاش برای برقراری پیوند در راستای ایجاد عناصر و مفاهیم مشترک میان افراد هستند. این پیوند که در قالب ایجاد زمینه یا گفتمانی مشترک فراهم میشود، میکوشد تا اشخاص با وجود تفاوت در دیدگاهها، باورها و اندیشهها، به تعامل، و در صورت امکان، به تفاهم و همدلی برسند چکیده کاملجشنها تبلور تلاش برای برقراری پیوند در راستای ایجاد عناصر و مفاهیم مشترک میان افراد هستند. این پیوند که در قالب ایجاد زمینه یا گفتمانی مشترک فراهم میشود، میکوشد تا اشخاص با وجود تفاوت در دیدگاهها، باورها و اندیشهها، به تعامل، و در صورت امکان، به تفاهم و همدلی برسند. خاستگاه بنیادین جشنها در دو فرهنگ باختر و خاور تفاوتها و همانندیهایی با هم دارند که گاهی با موضوعاتی چون اسطورهها، مقوله آفرینش و اعتقادات ملی پیوند مییابند. در این مقاله در پی آنیم تا فرهنگ عامه و ادبیات شفاهی دو کشور ایران و فرانسه را از رهگذر بررسی جشنهای ملی و مذهبی آن و با مقایسه جشن دیوانگان با میرنوروزی، هالووین با خوان نوروزی ووالنتاین با سپندارمذ مورد واکاوی قرار دهیم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
256 - مقایسۀ داستان فریدون با نمایشنامه «لیرشاه »
معصومه خدادادی مهاباد لیلا فاطمی کلشدر مقالۀ حاضر داستان فریدون و لیرشاه با توجه به عناصر داستانی هر یک، موردبررسی قرار گرفته است. منطق آشکاری که مقایسۀ این دو داستان را توجیه می کند تصمیم مشترکی است که دو پادشاه برای سرزمین خود می گیرند. در پی این تصمیمجدال ها و رویدادهایی رخ می دهد که فرجام هر یک از شخص چکیده کاملدر مقالۀ حاضر داستان فریدون و لیرشاه با توجه به عناصر داستانی هر یک، موردبررسی قرار گرفته است. منطق آشکاری که مقایسۀ این دو داستان را توجیه می کند تصمیم مشترکی است که دو پادشاه برای سرزمین خود می گیرند. در پی این تصمیمجدال ها و رویدادهایی رخ می دهد که فرجام هر یک از شخصیت های داستان را، که نکته قابل توجه و با اهمیت دو داستان است، نمایان می سازد. این بررسی مستقل از جنبه هایحماسی، اساطیری، تاریخی و دیدگاه تأثیرپذیری و تأثیرگذاری ادبیات ملل از یک دیگراست. رویکرد ما در مقایسۀ دو داستان بر اساس طرح، شخصیت ها، رویدادها و نکاتبرجستۀ آنهاست. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
257 - بررسی تطبیقی بلاغت در ادب عربی و فارسی
هوشمند اسفندیارپوردر مقالۀ حاضر علم بلاغت از آغاز تا امروز در ادب عربی و فارسی به صورت تطبیقی، بررسی و سیر آن با توجه به خصوصیات زمانی و شیوه نگرش و توجه دانشمندان به مسائل بلاغی به طور مستقل مطرح شده است. همچنین، آثار و نظر های دانشمندانی که صاحب تفکر و اندیشه های والا در علم بلاغت بوده چکیده کاملدر مقالۀ حاضر علم بلاغت از آغاز تا امروز در ادب عربی و فارسی به صورت تطبیقی، بررسی و سیر آن با توجه به خصوصیات زمانی و شیوه نگرش و توجه دانشمندان به مسائل بلاغی به طور مستقل مطرح شده است. همچنین، آثار و نظر های دانشمندانی که صاحب تفکر و اندیشه های والا در علم بلاغت بوده اند، بیان و در پایان نتیجه گرفته شده است که بلاغیون فارسی زبان در طرح صناعات عربی بیشتر تحت تأثیر بلاغیون عربی زبان بوده اند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
258 - مضامین زهدآمیز در اشعار خاقانی و ابو العتاهیه
مریم محمودی شیما فرجیفرزهد و مضامین مربوط به آن در ادب فارسی و عربی همواره مورد توجه شاعران و نویسندگان بوده است. ابو العتاهیه شاعر برجسته عرب در این زمینه جزء پیشتازان است. در شعر فارسی نیز به تحقیق خاقانی در مسیر تکامل شعر زهد قرار دارد که قبل از او به تجربه بیشتر شاعران از جمله رودکی، کسای چکیده کاملزهد و مضامین مربوط به آن در ادب فارسی و عربی همواره مورد توجه شاعران و نویسندگان بوده است. ابو العتاهیه شاعر برجسته عرب در این زمینه جزء پیشتازان است. در شعر فارسی نیز به تحقیق خاقانی در مسیر تکامل شعر زهد قرار دارد که قبل از او به تجربه بیشتر شاعران از جمله رودکی، کسایی، سنایی و ... در آمد و در نهایت سنایی آن را به اوج رسانید. وجود مضامین زهدآمیز مشترک باعث شد که شعر این دو شاعر مورد بررسی و مطابقت قرار گیرد. علاوه بر آن وابستگی هر دو شاعر در مقطعی از زندگی به دربار، علاقه هر دو به جذب مخاطب و محبوس شدن آنها برای مدتی، از دیگر نقاط مشترک دو شاعر است. دنیا و مطالب مربوط به آن، دوری از حرص و طمع و آز و توصیه به قناعت و مرگ و مضامین مربوط به آن از موضوعاتی است که در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
259 - تحلیل امثال و حکم عربی طوطینامه نخشبی و تطبیق با امثال و حکم فارسی
حسین سلطانی قدیم حمیدرضا فرضیطوطی نامه اثر ضیاء الدّین نخشبی است. نخشبی از عارفان و نویسندگان مشهور قرن هشتم است. این کتاب که از آثار قرن هشتم است، از مجموعه داستانهای عامیانه تشکیل یافته است. نخشبی احاطه وسیعی به زبان عربی و مخصوصاً امثال و حکم عربی داشته است و برای مزیّن کردن نثر کتاب خویش، به ت چکیده کاملطوطی نامه اثر ضیاء الدّین نخشبی است. نخشبی از عارفان و نویسندگان مشهور قرن هشتم است. این کتاب که از آثار قرن هشتم است، از مجموعه داستانهای عامیانه تشکیل یافته است. نخشبی احاطه وسیعی به زبان عربی و مخصوصاً امثال و حکم عربی داشته است و برای مزیّن کردن نثر کتاب خویش، به تناسب حکایات، امثال و حکم را به کار برده است. تعدّد مثلها به حدی است که در بیشتر صفحات از آنها برای استحکام و جذّابیت متن بهره گرفته است. در مورد امثال و حکم کتاب تا به حال تحقیقی صورت نگرفته است. در این بررسی علاوه بر ترجمه صحیح امثال و حکم، امثال و حکم از دیدگاه ادبیات تطبیقی عربی- فارسی نیز بیان شده است. نگاه تطبیقی به امثال و حکم ارزش امثال را بیشتر روشن میکند و تأثیرات و تعاملات فرهنگها و آداب و عقاید و رسم و رسوم ملل را در همدیگر بیشتر نمایان میسازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
260 - بررسى تحلیلى تطبیقى سیاوش، اوزیریس و آتیس
محمود رضایی دشت ارژنهدر داستان شفقت برانگیز و در عین حال نغز سیاوش در شاهنامه، فقط روساخت داستانارائه شده، اما بقایایى از اصل اسطورة بارورانة او همچنان در شاهنامه نمایان است. سیاوش درواقع خداى نباتى و بارورى ایران بوده که درپى جابه جایى و شکست اسطوره،در هیئت یک شاهزاده به حماسة ملى راه یافت چکیده کاملدر داستان شفقت برانگیز و در عین حال نغز سیاوش در شاهنامه، فقط روساخت داستانارائه شده، اما بقایایى از اصل اسطورة بارورانة او همچنان در شاهنامه نمایان است. سیاوش درواقع خداى نباتى و بارورى ایران بوده که درپى جابه جایى و شکست اسطوره،در هیئت یک شاهزاده به حماسة ملى راه یافته است. در این جستار، ضمن بررسى تحلیلى تطبیقى سیاوش، اوزیریس و آتیس این نتیجه حاصل شد که خدایان مذکورخویشکارى هاى مشترکى داشته و در بسیارى از جهات هم گونند؛ به این ترتیب که هرسه خدا با طبیعت و سرسبزى آن رابطه اى مستقیم دارند، هرسه خدا الهه اى را (سودابه،ایزیس، سیبل) در کنار خود دارند که زمینه ساز مرگ و رستاخیز آنها (زمستان و بهار)مى شود و هر سال براى بارورى و سرسبزى بیشتر طبیعت، آیین مرگ و رستاخیز هر سهخدا در موسم سال نو برگزار مى شد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
261 - درونمایه اشعار حکمی ناصرخسرو و ابوالعتاهیه
فضل الله رضایی اردانی غلامرضا هاتفی مجومردناصرخسرو و ابوالعتاهیه از جمله شاعرانی هستند که حکمت را در مضامین شعری خود جای داده و مفاهیم آن را به شکل والایی پرورانده اند. این دو شاعر بزرگ با بیان این مفاهیم متعالی حکمی، از سردمداران این عرصه به شمار می آیند و با وجود شباهت ها، تفاوت هایی نیز در بیان مضامین حکمی آ چکیده کاملناصرخسرو و ابوالعتاهیه از جمله شاعرانی هستند که حکمت را در مضامین شعری خود جای داده و مفاهیم آن را به شکل والایی پرورانده اند. این دو شاعر بزرگ با بیان این مفاهیم متعالی حکمی، از سردمداران این عرصه به شمار می آیند و با وجود شباهت ها، تفاوت هایی نیز در بیان مضامین حکمی آنها دیده میشود. این پژوهش با بررسی بسامد این مضامین، سعی بر توضیح شباهت ها و تفاوت های موجود در اشعار دو شاعر دارد. نتایج این بررسی نشان می دهد که هر دو شاعر، در پی بیان مفاهیم حکمی و فلسفی در شعرشان بوده اند. اما ناصرخسرو با تکیه بر اصول اخلاقی، اعتقادی و عملی، از این مفاهیم، بهره بیشتری برده است. به نظر می رسد که او به حکم رواج اشعار عربی در آن زمان در میان ایرانیان و بنا بر شیوه های تعلیمی رایج در عصر خود، با اشعار شاعران عرب به ویژه ابوالعتاهیه آشنا بوده و می توان گفت که به نوعی به مضامین و حکمت های شعر وی نظر داشته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
262 - نقد تطبیقی منطق الطیر اثر عطار و داستانهای کانتربری اثر چوسر
شاهرخ حکمت مریم پریزادفریدالدین عطار و جفری چوسر هر دو جایگاه ویژهای در ادبیات و فرهنگ خود و ادبیات جهان دارند. آنها استعداد شگرفی در سرایش شعر و نگارش نثر داشتهاند. نقش بزرگ عطار در نگارش متون عرفانی و ارائه تعالیم عرفانی در ادبیات فارسی بسیار ستودنی است. چوسر نیز با بهرهگیری از نثر شیو چکیده کاملفریدالدین عطار و جفری چوسر هر دو جایگاه ویژهای در ادبیات و فرهنگ خود و ادبیات جهان دارند. آنها استعداد شگرفی در سرایش شعر و نگارش نثر داشتهاند. نقش بزرگ عطار در نگارش متون عرفانی و ارائه تعالیم عرفانی در ادبیات فارسی بسیار ستودنی است. چوسر نیز با بهرهگیری از نثر شیوا و ساده و سبک انگلیسی بهخصوصاش نام خود را در ادب انگلیس بلندآوازه نمود. هرچند هر دو شاعر از ملیت، زبان، و فرهنگ های مختلفی برخاستهاند، اما بهرهگیری آنها از مفاهیم مشترکی چون سفر، زیارت، و خودشناسی در آثار سترگشان منطق الطیر و داستانهای کانتربری به عنوان نقاط اشتراکی است که نه از سر تأثیرپذیری بلکه به علت جهانیبودن مفاهیم ادبیات به وجود آمده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
263 - بررسی تطبیقی مضامین اجتماعی و سیاسی در شعر جواهری و فرخی یزدی
شمسی واقفزادهجواهری و فرخی از پرچمداران نهضت ادبی در شعر ملی هستند؛ شعرشان سرشار از مضامین مشترکی است که خود ناشی از داشتن حوزههای مشترک فکری، موضعگیری برخاسته از فرهنگ مشابه و همچنین سرنوشت تاریخی یکسان است. شخصیت بیگانهستیز و سیاسی آن دو را نمیتوان انکار کرد. هر دو به پهنای چکیده کاملجواهری و فرخی از پرچمداران نهضت ادبی در شعر ملی هستند؛ شعرشان سرشار از مضامین مشترکی است که خود ناشی از داشتن حوزههای مشترک فکری، موضعگیری برخاسته از فرهنگ مشابه و همچنین سرنوشت تاریخی یکسان است. شخصیت بیگانهستیز و سیاسی آن دو را نمیتوان انکار کرد. هر دو به پهنای کتاب تاریخ معاصر، عصری پرتلاطم، سرنوشتساز، جنگهای جهانی، حکومتهای پر از کودتا و تعویض، هجوم و مقاومت را دیدهاند و دریافتهاند که در این میان استعمار، کارگردان تمام رنجها و تاخت و تازها بر پیکره ملتها است. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
264 - بررسی تطبیقی فضای موسیقایی سینیه شوقی و بلخیر
رضا سلیمانزاده نجفی بختیار مجاز داود زرینپورتأثیر و تأثّر شاعران از مضامین و اسالیب یکدیگر در ادبیات جهان امری است شایع که ادبیات عرب نیز از آن مستثنی نیست. سینیه بحتری همواره مورد توجه ادبا و شعرا بوده است. در این میان احمد شوقی شاعر معاصر در اسلوب و مضمون از وی پیروی کرده است و عبدالله عمر بلخیر نیز از هر دو شا چکیده کاملتأثیر و تأثّر شاعران از مضامین و اسالیب یکدیگر در ادبیات جهان امری است شایع که ادبیات عرب نیز از آن مستثنی نیست. سینیه بحتری همواره مورد توجه ادبا و شعرا بوده است. در این میان احمد شوقی شاعر معاصر در اسلوب و مضمون از وی پیروی کرده است و عبدالله عمر بلخیر نیز از هر دو شاعر پیش از خود تأسّی جسته و سینیه‌ای زیبا از خود به یادگار گذاشته است. بی‌شک بحث و بررسی جنبه‌های گوناگون سینیه شوقی و بلخیر امری است لازم. برخی از سؤالاتی که این پژوهش در صدد یافتن پاسخی برای آن‌هاست: هنر این دو شاعر در باب موسیقی به چه صورت نمود یافته است؟ تناسب محتوا با وزن، بسامد واژگان و افزایندگان موسیقایی در این آثار به چه صورت است؟ پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
265 - تجلّی و تلاقی هفت شهر عشق در آثار مولانا و پائولو کوئیلو
شهریار حسن زادهادبیات تطبیقی، پنجره ای گشوده شده به دنیای یکرنگی ها است که علی رغم فواصلزمانی و بُعد مکانی، وجوه مشترک اندیشه های عرصة فرهنگ و ادب، شعر و عرفان، ... در آن رخ می نمایاند و حقیقت حال انسان ها را در چهرة بزرگان عاشق متجلی می سازد.عرفان، سرچشمة الهام او است و ، نیکلسون مو چکیده کاملادبیات تطبیقی، پنجره ای گشوده شده به دنیای یکرنگی ها است که علی رغم فواصلزمانی و بُعد مکانی، وجوه مشترک اندیشه های عرصة فرهنگ و ادب، شعر و عرفان، ... در آن رخ می نمایاند و حقیقت حال انسان ها را در چهرة بزرگان عاشق متجلی می سازد.عرفان، سرچشمة الهام او است و ، نیکلسون مولانا جلال الدّین محمد که به نوشتة وی را عظیم ترین شاعر عارف تاریخ دانسته و استاد فروزانفر او را معدن حقایق آربری 209 (، آوای دل بر جهان انداخته : و سرچشمة فیّاض معرفت خوانده است )یوسفی، 1370و قرن ها است که ابنای بشر را مجذوب خود ساخته است. از آن طرف، پائولو کوئیلو )متولد1947 ، برزیل( به عنوان اندیشمندی که فراز و نشیب زندگی اش از سیر و سلوک عرفانیگذشته و با رنگ و لعاب معرفتی شرقی، به ویژه نسیم مثنوی مولانا، نکهت افزا شده،چهرة ماندگار یافته است. در این مقاله، نگارنده بر آن است که تجلی و تلاقی هفت شهرعشق را در اندیشه های این دو عاشق عارف آشکار سازد و با چشم اندازی از پیوستگیدر سرچشمة اندیشه های آسمانی و روح خداشناسی به صورت تطبیقی در عرفان شرق وغرب، جایگاه ادب ایرانی را در فراسوی مرزها ترسیم کند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
266 - چند نکته از زبان فارسی و زبان عربی
محمد علوی مقدردر بخش نخسمت مقالة حاضر به تفاوت های عمده زبان فارسی و عربی اشاره و چند تفاوت مهم میان دو زبان، بیان شده است. آنگاه درباره اینکه زبان عربی اشتقاقی و قالبی و زبان فارسی ترکیبی است بحث شده است. سپس استعمال و کار برد گوناگون یک کلمة فارسی را بیان کرده ایم و در این باره نمو چکیده کاملدر بخش نخسمت مقالة حاضر به تفاوت های عمده زبان فارسی و عربی اشاره و چند تفاوت مهم میان دو زبان، بیان شده است. آنگاه درباره اینکه زبان عربی اشتقاقی و قالبی و زبان فارسی ترکیبی است بحث شده است. سپس استعمال و کار برد گوناگون یک کلمة فارسی را بیان کرده ایم و در این باره نمونه های فراوانی جسته ایم. در مرحلة بعد تعدادی از کلمه های که ریشه عربی دار ند و عرب زبانان به شیوه دیگری به کار می برند. بررسی شده است. به عنوان مثال. عرب زبانان در مورد ترکیب وخامت اوضاع واژة خطوره الموقف را به کار می برند. پس از آن به این مسئله اشاره شده !ست که چنانچه ما نتوانیم واژه و ترکیب جدیدی در برابر برخی از کلمات بیگانه ای که در زبان فارسی رواج یافته است و همگان با آ نها ا شنا هستند قرار دهیم - واژه ها و ترکیب های که در بردار نده همان مفاد باشد _ باید واژه و ترکیب قبلی را که قابل فهم همگان است، به کار ببریم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
267 - عشق، وطن و آزادی در اندیشه خلیلجبران و امینپور
سیدحسین سیدی سکینه صارمی گرویآزادی، وطن و عشق مهمترین مؤلفههایی هستند که شاعران و نویسندگان کلاسیک و معاصر، آنها را در آثار و نوشتههایشان بهتصویر کشیدهاند. جبران خلیلجبران و قیصر امینپور مانند هر شاعر دیگری از محیط و اوضاع سیاسیـ اجتماعی زمان خویش تأثیر گرفتهاند؛ و بهخوبی توانستهاند مضام چکیده کاملآزادی، وطن و عشق مهمترین مؤلفههایی هستند که شاعران و نویسندگان کلاسیک و معاصر، آنها را در آثار و نوشتههایشان بهتصویر کشیدهاند. جبران خلیلجبران و قیصر امینپور مانند هر شاعر دیگری از محیط و اوضاع سیاسیـ اجتماعی زمان خویش تأثیر گرفتهاند؛ و بهخوبی توانستهاند مضامینی مانند وطن، طبیعت، آزادی، عشق، درد و رنج، سیاست و... را بهتصویر بکشند. این مقاله کوشش تطبیقی است در بررسی دیدگاه دو شاعر معاصر جبران خلیل جبران و قیصر امینپور تا تفاوت و شباهت فکری آنهابهتصویر کشیده شود. این پژوهش بر چند فرضیه استوار است. اینکه؛ جبران و قیصر شباهت فکری بسیاری دارند. و دیگر اینکه، هر دو شاعر را میتوان در زمره شاعران رمانتیک و نوستالژیک قرار داد. همچنین مؤلفههایی مانند آزادی، عشق، وطن بهخوبی در اشعار آنها مشهود است. از رهگذر این پژوهش چنین بهنظر میرسد که این دو شاعر در زمینههای بسیاری با یکدیگر شباهت فکری دارند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
268 - بررسی تطبیقی شگردهای بیانی در باب شیر و گاو و کلیله و دمنه عربی و پارسی
کی رخ احمدی فرشته ناصری سید ابراهیم آرمنکلیله و منه از با ارزش ترین کتب تاریخ بشریت است که از دیر باز تا کنون توجه مردم با فرهنگ های گوناگون را به خود جلب کرده است . اصل آن هندی و به ربان سانسکریت بوده است. این کتاب از آن دست آثاری است که محتص ومحدود به ملتی خاص نیست و متناسب با فرهنگ و زبان هر قوم تزجمه شده چکیده کاملکلیله و منه از با ارزش ترین کتب تاریخ بشریت است که از دیر باز تا کنون توجه مردم با فرهنگ های گوناگون را به خود جلب کرده است . اصل آن هندی و به ربان سانسکریت بوده است. این کتاب از آن دست آثاری است که محتص ومحدود به ملتی خاص نیست و متناسب با فرهنگ و زبان هر قوم تزجمه شده است. و مترجمان در آ> دخل و تصرف هایی انجام داده اند. محمد جعفر محجوب کتاب کلیله و دمنه را یر منشا پیدایش ادبیات تطبیقی می داند. ترجمه ابوالمعالی نیز که از روی نرجمه ابن مقفع صورت کرفته است محور پژوهش های محققان و دانشجویان رشته های گوناگون شده است . پژوهش حاضر نیز در این زمینه به بررسی فنون بلاغی در این دو کتاب ارزشمند می پردازد. و شگردهای علم بیان را در آن دو مورد ارزیابی قرار می دهد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
269 - جایگاه ادبیات تطبیقی در زبان و ادبیات فارسی
شیرین بهبودیان طاهره پالبزبان پالبزباندر مقالة حاضر، به صورت موجز، توضیحی چند درباره ادبیات تطبیقی داده می شود و سپس مقایسه ای بین نقد تاریخی و نقد نفوذی و ادبیات تطبیقی صورت می گیرد و دیدگاه چند استاد ادیب و فرزانه نیز ذکر می شود و در آخر، نقد تطبیقی خاقانی و بحتری و پورکشی در شاهنامه و نمونه مشابه یونانی چکیده کاملدر مقالة حاضر، به صورت موجز، توضیحی چند درباره ادبیات تطبیقی داده می شود و سپس مقایسه ای بین نقد تاریخی و نقد نفوذی و ادبیات تطبیقی صورت می گیرد و دیدگاه چند استاد ادیب و فرزانه نیز ذکر می شود و در آخر، نقد تطبیقی خاقانی و بحتری و پورکشی در شاهنامه و نمونه مشابه یونانی انجام می شود.ادبیات تطبیقی از شاخه های جدید گسترده ادبیات و ادبیات نمایشی امروز است که در آن، تشابه و تفارق نمونه های مختلف آثار ادبی بررسی می شود. در ادبتطبیقی، آنچه مورد نظر محتق و نقاد است. نقش اثر ادبی نیست. بلکه در کیفیت و تجلی و انعکاسی است که اثر ادبی قومی در ادبیات قوم دیگر پیدا می کند. اگر بخواهیم ادب تطبیقی را با نقد نفوذی مقایسه کنیم، باید اذعان کنیم که ادب تطبیقی از مقولة نقد نفوذی است با این تفاوت که در نقد نفوذی بشترین توجه منتقد به این است که در یابد تا چه حد اخذ و تقلید و اقتباس شده است در حالی که در ادب تطبیقی منتقد بیشتر سعی دارد مشخص کند آن اثر ادبی در بین اقوام ملل دیگر عالم تا چه حد و چگونه تقلید و اقتباس شده !ست. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
270 - اندیشه دینی در اشعار ملک الشعرای بهار و احمد صافی النجفی
یدالله رفیعی رمضان رضائیاگر شعر و شاعری در خدمت خیر و صلاح جامعه باشد، و آن را به سوی اخلاقفاضله و ایمان به خدا سوق دهد؛ بدون تردید مورد تأیید اسلام است، که قرآن، پیامبرگرامی اسلام(ص) و اهل بیت(ع) هم از چنین شعری حمایت می کنند. از صدر اسلامتا حال با تمسک به سنت پیامبر اکرم(ص)، از شعر به عنوان چکیده کاملاگر شعر و شاعری در خدمت خیر و صلاح جامعه باشد، و آن را به سوی اخلاقفاضله و ایمان به خدا سوق دهد؛ بدون تردید مورد تأیید اسلام است، که قرآن، پیامبرگرامی اسلام(ص) و اهل بیت(ع) هم از چنین شعری حمایت می کنند. از صدر اسلامتا حال با تمسک به سنت پیامبر اکرم(ص)، از شعر به عنوان سلاحی کارآمد و معنویدر دفاع از دین و مبانی آن، و نیز مقابله با تهاجم دشمن استفاده شده است . در اینخصوص بهار و احمد صافی از نمونه های بارزی هستند که د ر لابه لای اشعارشانباورهای دینی و آموزههای اعتقادی، نمودی روشن دارد. تلاش این مقاله بر آن استکه ظهور و بروز اندیشههای دینی، در اشعار این دو شاعر معاصر را با روش تحلیلمحتوا بررسی نماید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
271 - بازتاب مضامین «نینامه» مولانا در شعر معاصر عرب(با تکیه بر دیوان شش شاعر نامآور)
امیر مقدم متقی پرویز احمدزاده حلیمه زبرجدبررسی تأثیرپذیری از اندیشههای متعالی مولانا جلالالدین محمد بلخی در ادبیات ملل این امکان را فراهم میآورد که بتوان انعکاس آثار عرفانی او را در آیینه اشعار دیگران دید و بر کمال و نقص آن واقف شد. جستار حاضر در صدد است تا جلوههایی از مضامین نینامه مولانا را که عمدهترین چکیده کاملبررسی تأثیرپذیری از اندیشههای متعالی مولانا جلالالدین محمد بلخی در ادبیات ملل این امکان را فراهم میآورد که بتوان انعکاس آثار عرفانی او را در آیینه اشعار دیگران دید و بر کمال و نقص آن واقف شد. جستار حاضر در صدد است تا جلوههایی از مضامین نینامه مولانا را که عمدهترین محور بحث آن جدایی نی از نیستان و اشتیاق بازگشت به سوی آن هست، در شعر جبران خلیل جبران، خلیل حاوی، عبدالوهاب بیاتی، ابراهیم ناجی، حسین مجیب مصری و محمود درویش بررسی قرار دهد و میزان تشابه و یا تباین آنها را تبیین سازد. پرسش اصلی مقاله این است که شاعران مذکور، به هنگام سخن گفتن از نی، تا چه حدودی به معانی و مضامین نینامه نزدیک میشوند و آنها را چگونه بیان میدارند؟ پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
272 - نگاه تطبیقی به ادبیات پدیدار شناسانة قرآن و مثنوی
بهروز حسن نژادانسان ها از دیرباز، تحت تأثیر عناصر طبیعت (شیمل، 1376: 51 ) و پدیده های برآمده از آن بودند و در دل هر پدیدة بی تحرک و بی حرکت _جهاد و اشیا _ به دنبال روحی می کشتند تا آن را دریابند و رازهای آن را بگشایند.گویی محیط پیرامون با آدمیان باب سخن می گشود و کثیری از نیایش ها د چکیده کاملانسان ها از دیرباز، تحت تأثیر عناصر طبیعت (شیمل، 1376: 51 ) و پدیده های برآمده از آن بودند و در دل هر پدیدة بی تحرک و بی حرکت _جهاد و اشیا _ به دنبال روحی می کشتند تا آن را دریابند و رازهای آن را بگشایند.گویی محیط پیرامون با آدمیان باب سخن می گشود و کثیری از نیایش ها در بدو پیدایش ادیان از حدیث نفس آدمی و واگویه های وی با عناصر طبیعت سرچشمه گرفته است. و این پدید آورندة گیتی به نیکی و فراست در می یافته است که جاذبه ها و دافعه های طبیعت، بهترین سرچشمه برای پدایش و نضج ادیان در نهاد انسان ها خواهد بود. در این مقاله، نقش باد به عنوان یکی از عناصر مهم طبیعت در قرآن و ادبیات عرفانی، به ویژه مثنوی مولانا، بررسی خواهد شد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
273 - بررسی عرفان های اسلامی دربرابر عرفان های سکولار
سید احمد حسبنی کازرونیعرفانیات ایران، یکی از کهنسال ترین و درخشان ترین ادبیات عرفانی جهان است. در غنای آن همان بس که در کلیاتش، مجموعه ای ان فرهنگ غنی و معارفی اسلامی و آیین و سنن ایرانی و حکمت شرق و غرب با تکیه بر ادیان خدایی و باستانی با تشخّص های گوناگون همراه با کمالات اخلاقی و معرفت بشر چکیده کاملعرفانیات ایران، یکی از کهنسال ترین و درخشان ترین ادبیات عرفانی جهان است. در غنای آن همان بس که در کلیاتش، مجموعه ای ان فرهنگ غنی و معارفی اسلامی و آیین و سنن ایرانی و حکمت شرق و غرب با تکیه بر ادیان خدایی و باستانی با تشخّص های گوناگون همراه با کمالات اخلاقی و معرفت بشری در هم آمیخته و عرفان ناب ایران اسلامی را به وجود آورده است.این خداوندان اندیشه تو انسته اند در تحول اوضاع و احوال اجتماعی و سیاسی در سده های پیشین، اخلاقی مبتنی بر احکام دین مقدس اسلام با تکیه بر سیرت پیامبر اعظم (ص) و پیشوایان و اولیای حضرت حق با راز و رمزهای صوفیانه و عارفانه و مستحسنات آ نها ضمن عنایت به تعاطی اندیشه ها و معاشرت ها برای مردم بنمایانند.از سوی دیگر، از تعاملات سکولاریسم و دنیاگرایی محض در طول دوران سیاسی و اجتماعی خود بپرهیزند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
274 - مطالعة تطبیقى «ایمان» در اندیشة میگل د. اونامونو و حافظ شیرازى
حسن اکبرى بیرق مژگان الیاسىادبیات تطبیقى از مهم ترین گونه هاى ادبى است که ما را در یافتن وجوه مشترک اندیشه هاىبزرگان جهان که ازنظر زمانى ومکانى از یکدیگر فاصله دارند، یارى مى رساند. میگل د.اونامونو، فیلسوف، شاعر و متکلم اسپانیایى با برجاى گذاشتن اثر مهم و عمیق خود، درد جاودانگى، تأثیر بسیارى بر ا چکیده کاملادبیات تطبیقى از مهم ترین گونه هاى ادبى است که ما را در یافتن وجوه مشترک اندیشه هاىبزرگان جهان که ازنظر زمانى ومکانى از یکدیگر فاصله دارند، یارى مى رساند. میگل د.اونامونو، فیلسوف، شاعر و متکلم اسپانیایى با برجاى گذاشتن اثر مهم و عمیق خود، درد جاودانگى، تأثیر بسیارى بر اندیشمندان پس از خود و به ویژه فلاسفة اگزیستانسیالیستگذاشت. از سویى گزاره هاى اونامونو در باب ایمان به خدا، شباهت بسیارى به عرفاىشرقى دارد و ما را به مقایسة افکار این فیلسوف ژرف اندیش اسپانیایى با این افراد وامی دارد. با دیدگاه حافظ ایمان در مقاله حاضر تلاش شده است تا دیدگاه اونامونو دربارةشیرازى، شاعر و متفکر قرن هشتم ه. ق. مقایسه شود و گزاره هاى هر دو در باب ایمان وعشق به خداوند به محک تطبیق کشیده شود. این شباهت و همسانى را به خوبى مى توانبا ذکر شواهدى از درد جاودانگى اونامونو و ابیاتى از دیوان حافظ شیرازى نشان داد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
275 - مقایسۀ دنیا از منظر حضرت علی (علیه¬السّلام) در نهج¬البلاغه و دیدگاه مولانا در مثنوی
حبیب جدید الاسلامیبیتردید جهان و آنچه در آن است برای وصول به کمال بنا شده است؛ بنابراین، بهرهبرداری از دنیا اگر در مسیر کمال باشد، مقدمة کمال نیز محسوب میشود. در نظرگاه حضرت علی، علیهالسّلام، دنیا، آن زمان مذموم است که به هوسهای زودگذر آن دل بسته شود و متعلّقات آن در راه رضای حق تعا چکیده کاملبیتردید جهان و آنچه در آن است برای وصول به کمال بنا شده است؛ بنابراین، بهرهبرداری از دنیا اگر در مسیر کمال باشد، مقدمة کمال نیز محسوب میشود. در نظرگاه حضرت علی، علیهالسّلام، دنیا، آن زمان مذموم است که به هوسهای زودگذر آن دل بسته شود و متعلّقات آن در راه رضای حق تعالی مورد استفاده قرار نگیرد. از نظر مولوی دنیا همچون زن جادوگری است که سحر و جادویش باعث فریب آدمیان میشود. زندان است و انسانها زندانیان گرفتار در این زندان؛ صحرای خشک و لم یزرعی است و انسانها همچون قوم بنیاسرائیل گرفتار در این صحرا. جویندۀ دنیا دچار شقاوت است و جویندۀ آخرت دارندۀ سعادت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
276 - نقد اجتماعی در شعر سهراب سپهری و تطبیق آن با علوم پایه
جواد قربانی علیرضا ایرانبخش امیرحسین ماحوزیاین مقاله موارد نقد دیدگاه مردم و اجتماع را در هشت کتاب سپهری یافته است و ضمن این کار نحوه بکارگیری شاعر از علوم پایه(ریاضیات، زمینشناسی، زیستشناسی، شیمی و فیزیک) به منظور تأثیرگذارتر کردن کلام خود را نیز بهره گرفته است. از اینرو با مطالعه و بررسی هشت کتاب، موارد مرب چکیده کاملاین مقاله موارد نقد دیدگاه مردم و اجتماع را در هشت کتاب سپهری یافته است و ضمن این کار نحوه بکارگیری شاعر از علوم پایه(ریاضیات، زمینشناسی، زیستشناسی، شیمی و فیزیک) به منظور تأثیرگذارتر کردن کلام خود را نیز بهره گرفته است. از اینرو با مطالعه و بررسی هشت کتاب، موارد مربوط به نقد و انتقاد از بینش و رفتار مردم و رخدادهای اجتماعی، استخراجشده و نفوذ و نحوه تأثیر واژهها و مفاهیم علوم پایه در این عرصه نیز بررسی شده است. از یافتههای این مقاله اینگونه برمیآید که نقدهای سپهری گاهی جنبه علمی دارد و در بیان آن از واژهها و مفاهیم و اصطلاحات علمی نیز برای نفوذ بیشتر کلام خود بهره برده است، و دیدگاه علمی خود را با این علوم همراه کرده است و گاهی نیز این دیدگاه جنبه عرفانی یا احساسی دارد و در نهایت این دیدگاهها و نوع بینش برای جامعه، حامل پیامی آموزنده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
277 - طبقه بندی مخاطب در هنرهای تجسمی معاصر و هنرهای کلاسیک ایران با مطالعه ادبیات تطبیقی
سهیلا دیزگلی شهناز علی پوری مرالوهدف از تحقیق کنونی مطالعه طبقه بندی مخاطب در بستر زمان در هنر معاصر ایران میباشد. یکی از چالشهایی که در هنر امروز جامعه ایرانی مشهود است جایگاه متزلزل مخاطب است. جایگاهی که خود باید تعیین کننده باشد اما عوامل دیگری که خارج از حوزه هنر و هنرمند است، همچون نگاه سیاست و چکیده کاملهدف از تحقیق کنونی مطالعه طبقه بندی مخاطب در بستر زمان در هنر معاصر ایران میباشد. یکی از چالشهایی که در هنر امروز جامعه ایرانی مشهود است جایگاه متزلزل مخاطب است. جایگاهی که خود باید تعیین کننده باشد اما عوامل دیگری که خارج از حوزه هنر و هنرمند است، همچون نگاه سیاست و قدرت و اقتصاد به این مقوله، تأثیرگذارتر است. به نظر میرسد شناخت مخاطب منوط به نگاه نخبههای جامعه به اقسام گوناگون مخاطب بوده است، اما تا چه حد این دستهبندی مخاطب که در نهایت به عدم وجود مخاطب انجامیده است بر اساس شناخت صحیح افراد برتر جامعه بود یا بر اساس نگرش برتر به خود نخبههای جامعه بوده است. می توان گفت عوامل مختلفی در طبقه بندی مخاطب هنر تأثیرگذار هستند. با توجه به مطالعه حاضر میتوان گفت مخاطبان هنر در بستر زمان بر اساس عوامل اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و... متفاوت بودهاند. همچنین برای تقسیم بندی مخاطبان باید عوامل مؤثر و کلیدی در هر زمان را در نظر گرفت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
278 - کاربرد اسلوب طنز در سرودههای نسیم شمال و ابراهیم طوقان
عزت ملاابراهیمی معصومه حاجی عموشامضامین وطندوستی و ملیگرایانه در ادبیات ملتهایی متجلی میشود که سرزمین آنها مورد تهاجم استعمارگران واقع شده باشد. ایران و فلسطین از جمله کشورهایی هستند که در سده اخیر شاهد حضور و تجاوز بیگانگان بوده و شعرای متعهد این دو کشور در چنین شرایطی برای دفاع از هویت اسلامی و چکیده کاملمضامین وطندوستی و ملیگرایانه در ادبیات ملتهایی متجلی میشود که سرزمین آنها مورد تهاجم استعمارگران واقع شده باشد. ایران و فلسطین از جمله کشورهایی هستند که در سده اخیر شاهد حضور و تجاوز بیگانگان بوده و شعرای متعهد این دو کشور در چنین شرایطی برای دفاع از هویت اسلامی و کیان ملی خود در صحنه حاضر شدهاند. در این میان معدود شاعرانی بودند که با استفاده از اسلوب طنز رسالت هنری خود را به انجام رساندند. از این رو اشعارشان بیش از سرودههای دیگر شاعران مورد توجه و استقبال عمومی قرار گرفته است. در این مقاله به روشی توصیفی- تحلیلی و در چارچوب ادبیات تطبیقی به بررسی کاربرد اسلوب طنز در اشعار نسیم شمال و ابراهیم طوقان پرداخته شده و برخی مضامین ملی مشترک میان سرودههای دو شاعر از جمله وطندوستی، حسرت بر عظمت بربادرفته وطن، تأسف به خاطر شرایط کنونی کشور، و انتقاد از عملکرد خیانتپیشگان مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
279 - عصیان و سنت شکنی بودلر و نیما یوشیج
ماه نظرینیما همچون بودلر با دیدی نو و بافتی تازه، به شعر معاصر رنگی بدیع بخشید. ساختمان شعر او دارای وحدت است. از هنجارهای رمانتیسم، آگاهانه فاصله میگیرند و با تصاویری واقعگرایانه، نمادین و سوررئالیسمی، پرده از زشتیها برمیدارند و دگرگونیهای اجتماعی، صنعتی، و گمشدگی انسان آ چکیده کاملنیما همچون بودلر با دیدی نو و بافتی تازه، به شعر معاصر رنگی بدیع بخشید. ساختمان شعر او دارای وحدت است. از هنجارهای رمانتیسم، آگاهانه فاصله میگیرند و با تصاویری واقعگرایانه، نمادین و سوررئالیسمی، پرده از زشتیها برمیدارند و دگرگونیهای اجتماعی، صنعتی، و گمشدگی انسان آنان را آزرده خاطرکرده است. محوریترین ویژگی این گونه اشعار بر اساس هنجارگریزی، ابهام و در نهایت شکستن قواعد و سنتهای دستوپاگیر است زیرا عصر مکانیزاسیون و صنعت مدرن همه مرزهای اخلاقی، طبیعی، سنتی و ادبی را در هم شکسته است. حتی مفهوم عشق در دیدگاه مدرنیسمها تغییر کرده و بودلر و نیما با بیان رمزآمیز در سوگ عشق نشستهاند. کاربرد رمزگرایی در اشعار معاصر، بیشتر نمود عصیان هنرمندان در برابر مکاتب واقعگرایی بود. در این مقاله با شیوه توصیفی- تحلیلی بر آنایم تا تحول اشعار بودلر و نیما را در نوآوری و سیر به سوی رئالیسم و انعکاس جهان مدرن بیان کنیم. زیرا در مقایسه اشعار بودلر و نیما تا به حال تحقیق علمی صورت نگرفته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
280 - مفهوم آزادی در اندیشه حافظ و مولانا و تطبیق آن با تفکر اگزیستانسیالیسم
زهره وفایی فرد میرجلال الدین کزازیدو اندیشمند صحنه ادب ایران، مولانا و حافظ بسیار پیشتر از اندیشمندان باخترزمین در بسیاری از زمینههای فردی و اجتماعی انسان اندیشیدهاند، و این اندیشهها را با زبان هنری بیان کردهاند. یکی از این زمینههای فکری بحث آزادی و اختیار انسان است که از آن به عنوان مهمترین حقیق چکیده کاملدو اندیشمند صحنه ادب ایران، مولانا و حافظ بسیار پیشتر از اندیشمندان باخترزمین در بسیاری از زمینههای فردی و اجتماعی انسان اندیشیدهاند، و این اندیشهها را با زبان هنری بیان کردهاند. یکی از این زمینههای فکری بحث آزادی و اختیار انسان است که از آن به عنوان مهمترین حقیقت وجودی انسان، به عنوان خلیفه خدا بر روی زمین، یاد میکنیم. در این مقاله نویسندگان ضمن تبیین اهمیت آزادی در آثار و اندیشههای حافظ و مولانا، سعی در بررسی شباهت و افتراقهای نظریهها و اندیشههای آنان در زوایای گوناگون وجود انسانی با نوع بیش انسانمدارانه در باخترزمین دارند. بر آنایم که اندیشههای متفکران باخترزمین را با اشعار مولانا و حافظ که آزادی به عنوان محور اصلی اندیشههای انسانمدارانه آنان قرار دارد، مورد بررسی قرار داده و با نگاهی تطبیقی اندیشههای آنان تحلیل شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
281 - طرح تطبیق عرفانى سورۀ مبارکۀ یوسف
عبداللهّ رضایىدر این مقاله، سوره یوسف با دقت تمام مورد بحث و تحقیق قرار گرفته و بیشتر براساس تئورى هفت مرحله اى عطار نیشابورى درخصوص سیر و سلوک عرفانى و رسیدن به قرب پروردگار و اتصال با معشوق حقیقى تطبیق داده شده است. مراحل و منازل هفتگانه ترتیب عبارت اند از: طلب، عشق، معرفت، استغنى، چکیده کاملدر این مقاله، سوره یوسف با دقت تمام مورد بحث و تحقیق قرار گرفته و بیشتر براساس تئورى هفت مرحله اى عطار نیشابورى درخصوص سیر و سلوک عرفانى و رسیدن به قرب پروردگار و اتصال با معشوق حقیقى تطبیق داده شده است. مراحل و منازل هفتگانه ترتیب عبارت اند از: طلب، عشق، معرفت، استغنى، توحید، حیرت، فقر و فنا. اما در اثناى کار، از رموز و اصطلاحات خاص عرفا که در این گونه مسائل کاربرد مى یابند، استفاده شده است. سالک و قهرمان این منازل، یوسف (ع) است که گردنه ها و دشوارى هاى دریاى پرتلاطم سیر و سلوک را با ارشادات پدر و اشارات معشوق پس پشت مى نهد. این عقبه ها و دشوار یها، خدعه هاى برادران و داستان گرگ و بردگى یوسف (ع) و حیله هاى زلیخا است. اما یوسف (ع) با سرافرازى مى کوشد سر از چاه طبیعت برآورد و به عرش عظیم الهى در قرب معشوق ازلى به مرتبه اتصال و فناء فى الّله برسد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
282 - نقد مضمونی اثری چند از کولت و آثاری از فروغ فرخزاد
فرانک اشرفی فرناز ارفعی زادهادبیات تطبیقی یکی از مهم ترین شاخه های ادبی است که به بررسیوجوه اشتراک یا افتراق آثار نویسندگان و یا شاعران مختلف می پردازد تا ازاین طریق به درک هر چه بهتر این آثار کمک کند. سیدونی گابریل کولت( Sidonie Gabrielle Colette ) نویسنده فرانسوی و فروغ فرخزاد شاعر ایرانی ،اگر چ چکیده کاملادبیات تطبیقی یکی از مهم ترین شاخه های ادبی است که به بررسیوجوه اشتراک یا افتراق آثار نویسندگان و یا شاعران مختلف می پردازد تا ازاین طریق به درک هر چه بهتر این آثار کمک کند. سیدونی گابریل کولت( Sidonie Gabrielle Colette ) نویسنده فرانسوی و فروغ فرخزاد شاعر ایرانی ،اگر چه دست پرورد ه ی دو فرهنگ متفاوت هستند امّا به خلق مضامینیپرداخته اند که از رویکرد نقد مضمونی قابل مقایسه می باشد. آیا نوشتار زنانه شاخصه های معیّنی دارد؟ بر ای پاسخ به این سؤال بهبررسی آثار این دو زن، یکی نویسنده و دیگری شاعر، از دو فرهنگ متفاوتپرداخته ایم. در این گوناگونی آثار به مضامینی برخورده ایم که به کرّات در آثاراین دو بزرگ به چشم می خورد. حسرت گذشته، عشق به طبیعت، دلتنگیبرای مادر و زادگاه مادری، احساس تنهایی و علاقه به انزوا از مضامین مشترکدر اندیشه دو اندیشمند می باشد.در این مقاله علاوه بر بررسی مفاهیم فوق الذکر، به احساسات خاصّ زنانهنهفته در آثار نیز پرداخته شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
283 - مکتبهای ادبیات تطبیقی
صدیقه شرکت مقدمدر مقاله حاضر، سعی بر آن است که توضیحی چند درباره ادبیات تطبیقی داده شود و سپس مقایسه‌ای بین مکاتب ادبی انجام گیرد و قلمرو ادبیات تطبیقی و بازتاب آن در ایران و جهان امروز بررسی و اهمیت آن در دنیای فعلی با ذکر دلایل آشکار گردد.ادبیات تطبیقی از شاخه های جدید گسترده ا چکیده کاملدر مقاله حاضر، سعی بر آن است که توضیحی چند درباره ادبیات تطبیقی داده شود و سپس مقایسه‌ای بین مکاتب ادبی انجام گیرد و قلمرو ادبیات تطبیقی و بازتاب آن در ایران و جهان امروز بررسی و اهمیت آن در دنیای فعلی با ذکر دلایل آشکار گردد.ادبیات تطبیقی از شاخه های جدید گسترده ادبیات و ادبیات نمایشی امروز است که در آن، تشابه و تفارق نمونه‌های مختلف آثار ادبی بررسی می شود. در ادب تطبیقی، آنچه مورد نظر محقق و نقاد است، نقش اثر ادبی نیست، بلکه در کیفیت و تجلی و انعکاسی است که اثر ادبی قومی در ادبیات قوم دیگر پیدا می کند. ادبیات تطبیقی نه تنها از مرزهای سیاسی، زبانی، ملی، کشوری و فرهنگی فراتر می‌رود، بلکه به دنبال گشودن افق‌های تازه فکری است. به عبارت دیگر ادبیات تطبیقی نه تنها به دنبال ایجاد ارتباط و گفتمان با دیگر رشته‌های علوم انسانی است بلکه درصدد ایجاد مفاهمه میان فرهنگ‌های مختلف است. به این خاطر تحقیق و تفحص در این موضوع بسی مهم و قابل اهمیت است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
284 - بررسی مضامین اشعار عاشقانه فریدون مشیری و نزارقبانی
مهدی ممتحن لیلا خوشکامهمانطور که میدانیم ادبیات تطبیقی در دو مکتب فرانسه و آمریکا قابل بررسی است؛ بر اساس مکتب آمریکایی و بر خلاف مکتب فرانسه، ادبیات تطبیقی به بررسی و نقد آثار ادبی دو شاعر یا نویسنده میپردازد، بدون توجه به تأثیر و تأثر آنان از یکدیگر. در این مکتب اشتراک بعضی مضامین آثار د چکیده کاملهمانطور که میدانیم ادبیات تطبیقی در دو مکتب فرانسه و آمریکا قابل بررسی است؛ بر اساس مکتب آمریکایی و بر خلاف مکتب فرانسه، ادبیات تطبیقی به بررسی و نقد آثار ادبی دو شاعر یا نویسنده میپردازد، بدون توجه به تأثیر و تأثر آنان از یکدیگر. در این مکتب اشتراک بعضی مضامین آثار دو شاعر برای مقایسه و تطبیق کافی است. اگر بررسی بین آثار دو شاعر در یک زمان صورت بگیرد آن را موازنه(مثلا مقایسه بین آثار قبانی و خلیل مطران)، و اگر مقایسه بین دو زبان باشد آن را مقارنه(مثلا مقایسه بین آثار قبانی و مشیری) مینامیم. بنا بر آنچه گفته شد در این تحقیق مقارنهای بین اشعار عاشقانه نزار قبانی و فریدون مشیری انجام دادهایم، و مضامین عاشقانههای این دو شاعر را در چندین مورد به تفصیل بیان کردهایم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
285 - واژآمیزی شیوه ای در کوتاه کردن واژه ها
محمود شکیبانگیزه های گوناگونی از دیرباز تاکنون باعث کوتاه کردن کلمات شده است. اصل کم کوشی و دوری از تکلّف و تسریع در امر انتقال و نیز بهره گیری از ظرفیت های طبیعی زبان به منظور قرینه سازی و هرگونه تمهیدات ایقاعی و ضرورت های شعری و به طور کلی استفادة در خور و بجا از ویژگی های هنری چکیده کاملانگیزه های گوناگونی از دیرباز تاکنون باعث کوتاه کردن کلمات شده است. اصل کم کوشی و دوری از تکلّف و تسریع در امر انتقال و نیز بهره گیری از ظرفیت های طبیعی زبان به منظور قرینه سازی و هرگونه تمهیدات ایقاعی و ضرورت های شعری و به طور کلی استفادة در خور و بجا از ویژگی های هنری - تجمیلی - ادبی می تواند در زمرة موجبات این امر قرارگیرد. تخصصی شدن شاخه های گوناگون و درهم تنیده علوم و فنون، که امروزه باکشف و ظهور یافته های نوپدید همواره فربه تر و پردامنه تر می شوند نیز بهره گیری از این ابزار را نه تنها مطلوب ترکه ناگزیرتر ساخته است. در میان شیوه های کوتاه کردن واژگان، امروزه دوشیوه، تداولی گسترده دارد. یکی اختصار، و آن دیگری واژآمیزی. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
286 - اسطوره در شعر نیما و نازک الملائکه پیشگامان شعر جدید پارسی و تازی
گوهر علمداری افسانه مرادیمقایسه ی ادبیات دو ملت که از نظر زبان و جغرافیای سیاسی با هم تفاوت دارند ، به کشف اندیشه ها و تحولات ادبی مشترک می انجامد و نشان می دهد دو شاعر علی رغم تفاوت زبانی تا چه اندازه در سبک و محتوا به هم شبیه و دارای چه شباهات و مشترکات روحی هستند .در راستای این نگرش ، اسطوره چکیده کاملمقایسه ی ادبیات دو ملت که از نظر زبان و جغرافیای سیاسی با هم تفاوت دارند ، به کشف اندیشه ها و تحولات ادبی مشترک می انجامد و نشان می دهد دو شاعر علی رغم تفاوت زبانی تا چه اندازه در سبک و محتوا به هم شبیه و دارای چه شباهات و مشترکات روحی هستند .در راستای این نگرش ، اسطوره پردازی در آثار دو شاعر نوگرای پارسی و تازی – نیما و نازک الملائکه – مورد مقایسه قرار گرفت و روشن شد که آنان به دلیل خفقان سیاسی حاکم بر جامعه شان مجبور بودند برای طرح اندیشه های جدید و بیان مشکلات اجتماعی و سیاسی ، از اسطوره های کهن و نو بهره جسته و به خلق اسطوره ها و نمادهای جدیدی دست یازیدند و تحولی شگرف در شعر معاصر کشورشان به وجود آوردند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
287 - بررسی تطبیقی سیمای شیرین در «شیرین و خسرو» و «خسرو شیرین»
مهرنوش منصوری میمندیشیرین همسر خسرو پرویز ساسانی از معشوقههای مشهور و کامروای ادبیات فارسی است. دختری طنّاز و آشنا به رموز دلبری که پادشاه قدرتمند ساسانی را وادار میکند در برابر خواست او سر تعظیم فرود بیاورد. شهرت عشق جاودانی شیرین و خسرو حاصل تلاش نظامی کبیر است. امیرخسرو دهلوی شاعر پار چکیده کاملشیرین همسر خسرو پرویز ساسانی از معشوقههای مشهور و کامروای ادبیات فارسی است. دختری طنّاز و آشنا به رموز دلبری که پادشاه قدرتمند ساسانی را وادار میکند در برابر خواست او سر تعظیم فرود بیاورد. شهرت عشق جاودانی شیرین و خسرو حاصل تلاش نظامی کبیر است. امیرخسرو دهلوی شاعر پارسیگوی غیر ایرانی نیز با اقتباس از این اثر والا به خلق منظومه شیرین و خسرو پرداخته است. این نوشته سعی دارد شخصیت شیرین را در شیرین و خسرو امیرخسرو دهلوی به لحاظ صورت و سیرت بررسی نماید. همچنین مقایسهای بین چهره شیرین در منظومه امیرخسرو و نظامی انجام دهد. مسألهای که نگارنده را وادار به گزینش این موضوع برای نگارش مقاله نمود پنهان ماندن نقش چندبعدی زنان در اندیشه و افکار شعرای پارسیگوی کهن است. این مقاله با روش کتابخانهای و با استفاده از کتابهای معتبر موجود در کتابخانههای ایران و تاجیکستان نوشته شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
288 - بررسی برداشتهای ظاهری از مضامین دینی در اشعار احمد شاملو و نزار قبانی
عبدالکریم آلبوغبیش محمدجواد اسماعیل غانمی مسعود عباسی آرامشعر، عرصه جولان اندیشه و خیال است؛ صور خیال در آن مهم ترین نقش را به عهده دارند و واژه ها و عبارت ها از معنای ظاهری فراتر می روند و درک و دریافت آن ها نیازمند آشنایی با صنایع و آرایه های ادبی و شناخت شخصیت شاعر است. برای مخاطبانی که بی خبر از قدرت تخیل شاعر و غافل از مه چکیده کاملشعر، عرصه جولان اندیشه و خیال است؛ صور خیال در آن مهم ترین نقش را به عهده دارند و واژه ها و عبارت ها از معنای ظاهری فراتر می روند و درک و دریافت آن ها نیازمند آشنایی با صنایع و آرایه های ادبی و شناخت شخصیت شاعر است. برای مخاطبانی که بی خبر از قدرت تخیل شاعر و غافل از مهارت او در کاربرد صنایع ادبی، اقدام به خواندن اشعار او می کنند؛ گاه شبهه ای ایجاد می شود که با برداشت های ظاهری، خود را به زدن برچسب شرک و الحاد به شاعر مجاز می دانند. اشعار احمد شاملو و نزار قبانی نیز از این قاعده مستثنی نیستند. برخی از اشعار این دو شاعر معاصر، در لباس شرک و الحاد نمود یافته اند که نیازمند کاوش و بررسی اند. در این مقاله با یک دسته بندی موضوعی از اشعار شاملو و قبانی(با مفاهیم و مضامین مشترک) که ظاهری شرک آمیز دارند؛ این اشعار در شش دسته جای گرفته اند که عبارتاند از جایگاه یکسان برای خدا و انسان، کاربرد صفات خدایی برای غیر خدا، نفی تقدیر و سرنوشت، انکار قیامت و ریشخند به آن، نفی صبر و مصلوب بودن حضرت عیسی علیه السلام. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
289 - نگاهی به دوگانه تقابل زبانشناختی و کاربرد آن در شعر سنتی و معاصر فارسی
نهله داود سلماندوگانهها عموماً در پدیدههای طبیعی و فکر انسانی وجود دارد و زندگی انسان نمیتوان در کناره از اندیشه ضدها و دوگانهها دریافت و توضیح داد. بی شک در زتدگانی در بسیاری جانبهایش، قائم بر ضدها و دوگانههایی است و هر دوگانهای از آنهاست، دو طرف متضاد باشد بدون آنکه با هم اخ چکیده کاملدوگانهها عموماً در پدیدههای طبیعی و فکر انسانی وجود دارد و زندگی انسان نمیتوان در کناره از اندیشه ضدها و دوگانهها دریافت و توضیح داد. بی شک در زتدگانی در بسیاری جانبهایش، قائم بر ضدها و دوگانههایی است و هر دوگانهای از آنهاست، دو طرف متضاد باشد بدون آنکه با هم اختلاف داشتند و در هر دوگانهای نشاط زندگی واصل و همیشگی و برابر آن را اثبات میکند. پس دوگانه اساس محور مطالعات ساختمانی معنی است که دوگانه ظواهر را برای خود به عنوان آغازیها گرفت، به گونهای که ویژگیای از ویژگیهای فکر بشری شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
290 - ویژگیهای مشترک دو اثر حماسی ایران و آلمان
مهدی ممتحن کامبیز صفیئیحماسه شاید قدیمیترین ژانر و گونه روایی نباشد، اما به یقین مسلطترین ژانر در تمام دورههای باستان و سدههای میانی بوده است. حماسه و اسطوره در تمام فرهنگها و خرده فرهنگها، چه به صورت شفاهی و چه به صورت نوشتاری دیده میشود. حماسهها از اسطورهها تغذیه میکنند و در بعضی چکیده کاملحماسه شاید قدیمیترین ژانر و گونه روایی نباشد، اما به یقین مسلطترین ژانر در تمام دورههای باستان و سدههای میانی بوده است. حماسه و اسطوره در تمام فرهنگها و خرده فرهنگها، چه به صورت شفاهی و چه به صورت نوشتاری دیده میشود. حماسهها از اسطورهها تغذیه میکنند و در بعضی فرهنگها ادامه آنها هستند. ادبیات جهان سرشار از عناصر حماسی- اسطورهای است. این مسأله در مورد ادبیات حماسی ایران و آلمان نیز در شاهنامه و سرود نیبلونگن به خوبی قابل مشاهده است. هر دو اثر به لحاظ زبانی و فرهنگی زیرمجموعه زبانهای هندو-ژرمنی میباشند و در آنها عناصر مشترک فراوانی به چشم میخورد. در این جستار نگارندگان سعی دارند ابتدا به پیشینه تاریخی هر دو اثر پرداخته و سپس به شکل مفصل به بررسی و مقایسه اَبرقهرمان- پهلوان(رستم و زیگفرید)، جهانبین، تفاوت دیدگاه و نیز ویژگیهای مشترک حماسی این دو اثر جاودان در ادبیات حماسی ایران و آلمان بپردازند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
291 - بررسی نقش همخوانها در آفرینش فضای حزن و گریه(مقایسه اشعار اخوان ثالث با شاملو)
نیّره ثابت حمید طاهریدر اشعار کلاسیک فارسی، بیش از همه، وزنهای عروضی بودند که سبب تهییج عواطف شده و احساسات خواننده را برمیانگیختند و او را در فضای مورد نظر قرار میدادند و بدین گونه، تصویر و خیال را برجسته میکردند. ولی در شعر معاصر بهویژه شعر نیمایی، با دخل و تصرف در وزنهای عروضی، از چکیده کاملدر اشعار کلاسیک فارسی، بیش از همه، وزنهای عروضی بودند که سبب تهییج عواطف شده و احساسات خواننده را برمیانگیختند و او را در فضای مورد نظر قرار میدادند و بدین گونه، تصویر و خیال را برجسته میکردند. ولی در شعر معاصر بهویژه شعر نیمایی، با دخل و تصرف در وزنهای عروضی، از طریق موسیقی درونیِ حاصل از ترکیب، تکرار و نحوه پراکندگی آواهاست که القای احساسات و فضا، صورت میگیرد؛ زیرا هر آوا با طنین خاص خود و بسته به واجگاه و نحوه تولیدش در اندامهای گفتار، تأثیر روانی و موسیقایی ویژهای بر خواننده میگذارد و احساس و در نتیجه فضای خاصی را تداعی میکند. تسلط مهدی اخوان ثالث بر زبان فارسی و تلفیق واژههای کهن، امروزی و محاوره در آثارش و قافیه اندیشی او، اشعار وی را نمونه خوب و متمایزی برای بررسی تأثیر آواها و موسیقی آنها در آفرینش فضا، بدل نموده است. در این مقاله نقش همخوانها در آفرینش فضای شعری آثار نیمایی این شاعر برجسته بررسی شده است. همچنین برای تبیین بیشتر مطلب، مقایسهای با همخوانهای مؤثر در فضاسازی اشعار شاملو نیز به عمل آمده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
292 - بررسی تطبیقی مشاغل و طبقات اجتماعی در آثار سعدی و متنبی
محمد رعیت محمد شاه بدیع زاده محمود مهدوی دامغانیآشنایی با فرهنگ عامیانه در فهم متون ادبی و ظرایف آنها مدخلیت دارد. همین نکته لزوم پرداختن به این مهم را مسلّم میکند. بنابراین ضروری است که روند تأثیرپذیری شاعران از فرهنگ عامیانه قبل از خود و تأثیرگذاری آثار ایشان بر فرهنگ و ادب عامّه بعد از خود بررسی و بیان شود. این چکیده کاملآشنایی با فرهنگ عامیانه در فهم متون ادبی و ظرایف آنها مدخلیت دارد. همین نکته لزوم پرداختن به این مهم را مسلّم میکند. بنابراین ضروری است که روند تأثیرپذیری شاعران از فرهنگ عامیانه قبل از خود و تأثیرگذاری آثار ایشان بر فرهنگ و ادب عامّه بعد از خود بررسی و بیان شود. این امر موجب درک بهتر و فهم درست تر آثار ادبی میشود. در این مقاله به بررسی تطبیقی ضرب المثلهای فرهنگ عامیانه مشاغل و طبقات اجتماعی در آثار سعدی و متنبی پرداخته است. هدف از این مقاله استخراج و طبقه بندی و بررسی تطبیقی مشاغل اجتماعی و فرهنگ عامّه در آثار سعدی و متنبی میباشد. این مقاله با روش کتابخانه ای اطلاعات را فراهم کرده و پس از تحلیل محتوایی اطلاعات، آنها را به شکل توصیفی- تحلیلی ارائه کرده است. بر اساس نتایج پژوهش درمی یابیم که فرهنگ عامیانه در بسیاری از مشاغل و طبقات اجتماعی متجلی شده است که برخی از آنها ریشه در دین و مذهب جوامع دارند و برخی ریشه در اساطیر و افسانه ها، و برخی نیز باورهایی خرافی، بی پایه و برساخته ذهن عامّه مردم است. هر دو شاعر ضرب المثل های فراوانی را در آثار خود برای طبقات اجتماعی و مشاغل مختلف به کار بردهاند که این امر از لحاظ مردم شناسی، جامعه شناسی و روانشناسی اجتماعی حائز اهمیت است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
293 - بررسی تطبیقی جلوه¬های حدیث در دیوان شمس
جلیل تجلیل مالک شعاعیدر طول تاریخ اسلام، احادیث و اخبار و استناد به آنهـا پس از قـرآن، موثق ترین سخن اعتقادی بوده است و علاوه بر آن که محدثان و عالمان در تداول و حفظ آن کوشیده اند شاعران عرب و عجم نیز به خاطر استواری و فصاحت کلام خویش از آنها بهره برده اند. استفاده از احادیث و آیات علاوه ب چکیده کاملدر طول تاریخ اسلام، احادیث و اخبار و استناد به آنهـا پس از قـرآن، موثق ترین سخن اعتقادی بوده است و علاوه بر آن که محدثان و عالمان در تداول و حفظ آن کوشیده اند شاعران عرب و عجم نیز به خاطر استواری و فصاحت کلام خویش از آنها بهره برده اند. استفاده از احادیث و آیات علاوه بر این که بر جزالت و فصاحت کلام می افزاید، آرایش لفظی و معنوی را نیز به دنبال دارد بنابراین شاعران بسیاری از احادیث و مضمونشان تأثیر پذیرفته اند که مولوی سرآمد آنهـاست. در میـان آثـار مولـوی، غزلیـات شمس ــ چـون سایر آثـارش ــ مجلای مناسبـی در اثر پذیری از احادیث به شمار می آید و این امر یکی از بسترهای جاودانگی مولوی است. . پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
294 - اشعار «سیلویا پلات»1 و فروغ در نقد و بررسی دیدگاههای «الاین شوالتر»2
شاهرخ حکمت حمیده دولت آبادی فراهانیمقاله حاضر جستاری است بر درک بهتر اشعار پری شادخت شعر معاصر ایران، فروغ فرخ‌زاد و نامدارترین شاعره معاصر آمریکا، سیلویا پلات. بر طبق نظر شوالتر، نقد و بررسی آثار شاعران و نویسندگان زن براساس چارچوب‌های برآمده از آثار ادبی نویسندگان مرد از یک سو به معنای تأیید چکیده کاملمقاله حاضر جستاری است بر درک بهتر اشعار پری شادخت شعر معاصر ایران، فروغ فرخ‌زاد و نامدارترین شاعره معاصر آمریکا، سیلویا پلات. بر طبق نظر شوالتر، نقد و بررسی آثار شاعران و نویسندگان زن براساس چارچوب‌های برآمده از آثار ادبی نویسندگان مرد از یک سو به معنای تأیید گفتمان مردسالارانه حاکم بر فضای نقد می‌باشد و از سوی دیگر منجر به سکوت زنان حتی در تجزیه و تحلیل آثار خودشان می‌شود. این مقاله بر آن است تا با بررسی تطبیقی اشعار فرخ‌زاد و پلات، پی به وجوه مشترک اندیشه‌های این دو شاعر ببرد. به راستی فرخ‌زاد در دو دفتر آخر خود بار دیگر متولد می‌شود و به فصل جدیدی از ایمان در زندگی خود دست می‌یابد و پلات نیز در شاه کار ادبی‌اش آریل تکامل و پختگی یک شاعر بزرگ را تجربه می‌کند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
295 - تطبیق مفهوم نمادین باران در دو شعر از شاکر السیاب و احمد شاملو
سارا ایزدخواه سید حسین سیدیباران در اشعار شاملو و سیاب سمبلی اجتماعی است. باران در این اشعار دربردارنده مفاهیمی مانند غم و شادی، امید و ناامیدی است. بکارگیری اسطوره تموز در شعر المطر(باران) سیاب و زبان عامیانه در منظومه بارون شاملو، اشتراک مضامین اجتماعی این دو شاعر بیانی واضح و روشن را برای شاعر چکیده کاملباران در اشعار شاملو و سیاب سمبلی اجتماعی است. باران در این اشعار دربردارنده مفاهیمی مانند غم و شادی، امید و ناامیدی است. بکارگیری اسطوره تموز در شعر المطر(باران) سیاب و زبان عامیانه در منظومه بارون شاملو، اشتراک مضامین اجتماعی این دو شاعر بیانی واضح و روشن را برای شاعر و مخاطب تصویرسازی میکند. این پژوهش بر اساس روش کتابخانه ای نگارش یافته است. با بررسی اشعار بارون و مرغ باران شاملو و انشودة المطر سیاب به الگوهای یکسان تأثیرگذار در شعر دو شاعر دسترسی می یابیم و به تبیین اختلاف دیدگاه های ارزشی و بخشی از جهان بینی دو شاعر نسبت به نماد باران آگاهی کسب کنیم. سطح نظری تحقیق که شامل متغیر علّی و سطح عملیاتی که متغیر معلولی است را مشخص کرده و با بررسی اشعار دو شاعر بسامد واژه باران را استخراج کرده ایم. در انتها مفاهیم نمادین، شباهت ها و تفاوت ها را مشخص نموده ایم. این پژوهش کوششی است تطبیقی در نحوه بازیابی دیدگاه بدر شاکر سیاب و احمد شاملو در بیان مفاهیم نمادین باران. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
296 - مطالعه تطبیقی مسیر تعالی در دو اثر عرفانی حکمی(رسالة الطیر و جاناتان مرغ دریایی)
وحید مبارک سحر یوسفیادبیات تطبیقی میکوشد تا وجوه اشتراک و شباهت اقوام و ملل و زبانهای مختلف را پدیدار سازد. از جمله فلسفه زندگی و عرفان عمومی و همسان و مختلف آنها را که اغلب زبانی تمثیلی، رمزی و نمادین دارد نشان میدهد. کشف این شباهتها کمکی است به انسان برای ساختن جامعه جهانی همراه با چکیده کاملادبیات تطبیقی میکوشد تا وجوه اشتراک و شباهت اقوام و ملل و زبانهای مختلف را پدیدار سازد. از جمله فلسفه زندگی و عرفان عمومی و همسان و مختلف آنها را که اغلب زبانی تمثیلی، رمزی و نمادین دارد نشان میدهد. کشف این شباهتها کمکی است به انسان برای ساختن جامعه جهانی همراه با همسویی اندیشهها و همگرایی بیشتر. داستانهای تمثیلی پرندگان و تشبیه روح به پرنده از جمله موارد تشابه میان ملتهاست. ابن سینا(359-416) در رسالة الطیر خود و ریچارد باخ(1936) در اثر مشهور خود، جاناتان مرغ دریایی با استفاده از زبانی رمزین به بیان مسیر کمال میپردازند. این دو اثر وصف سیر و سفری است که انسان کامل را توصیف میکند. در این میان، رسالة الطیر ابن سینا نخستین اثر فلسفی در حوزه رسالة الطّیرهاست که به نوبه خود در سایر آنها بهویژه منطق الطّیر عطار مؤثر افتاده است. در مقاله حاضر با تحلیل و توصیف دادهها به سنجش تطبیقی رساله الطّیر ابن سینا و جاناتان مرغ دریایی ریچارد باخ پرداخته میشود و ضمن پرداختن به شباهتها و تفاوتها، اختلافات مبتنی بر جهان بینی نویسندگان دو اثر بررسی شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
297 - بررسی کنشگری اجتماعی و نقش اقتباس نمایشی-تعاملی در فیلم "غزل" و بازی "مزاحم"
ونوس ترابی بهی حدائقدر پژوهش حاضر، دو اقتباس از مزاحم، اثر خورخه لوئیس بورخس(1966) مورد مطالعه قرار گرفته است. فیلم غزل، ساخته مسعود کیمیایی(1975) و بازی ویدئویی مزاحم ساخته ناتالی بوکچین هستند. از آنجا که داستان بورخس روایتی از دنیای ماچوئست(مردسالار) و تبعیض جنسیتی زده آمریکای لاتین است. چکیده کاملدر پژوهش حاضر، دو اقتباس از مزاحم، اثر خورخه لوئیس بورخس(1966) مورد مطالعه قرار گرفته است. فیلم غزل، ساخته مسعود کیمیایی(1975) و بازی ویدئویی مزاحم ساخته ناتالی بوکچین هستند. از آنجا که داستان بورخس روایتی از دنیای ماچوئست(مردسالار) و تبعیض جنسیتی زده آمریکای لاتین است. هدف این پژوهش کشف و آشکارسازی نحوه بازنمایی این تبعیض جنسیتی در چارچوب ضرورتهای بافتی هر یک از این اقتباسهاست. مطالب این پژوهش عمدتاً بر این تأکید دارند که چگونه جریانهای اجتماعی میتوانند از حالت بیانی یا داستانی تغییر شکل یابند و در قالب نمایشی و تعاملی درآیند. جدا از روشی که هر یک از اقتباسها در تبدیل از نسخه نوشتاری به نسخه بصری به کار گرفتهاند، تمرکز بر اقتباس پذیری داستان کوتاه مزاحم در بافت ایران(فیلم غزل) و بازی ویدئویی(بازی مزاحم) است. نظریه نگاه خیره مردانه لورا مالوی، مردسالاری جامعی ایران را در فیلم غزل به خوبی آشکار میسازد. در بررسی بازی مزاحم تلاش بر این است که نشان دهیم ناتالی بوکچین چگونه از هنر اینترنتی خود برای ترویج یک کنشگری اجتماعی استفاده کرده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
298 - تجلّی عاشورا و انقلاب حسینی در شعر شیعه بررسی تطبیقی شعر حماسی آیینی عاشورایی در گسترة ادبیات عربی و فارسیدورة شک لگیری و تحول؛ ساختار و مضمون
سیدحسین سیدی هوشنگ استادیدر مقالة حاضر، با کی نگرش تطبیقی، زمینه های تاریخی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و ادبی در روند شک لگیری شعر حماسی آ یینی عاشورایی با زبان ادبی ویژه و مستقل آن، تبیین می شود و انعکاس ارزشهای آیینی )دینی( عاشورا همچون استمرار غدیر و ولایت، تولی و تبرّی، ظل مستیزی، عدالت محوری، چکیده کاملدر مقالة حاضر، با کی نگرش تطبیقی، زمینه های تاریخی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و ادبی در روند شک لگیری شعر حماسی آ یینی عاشورایی با زبان ادبی ویژه و مستقل آن، تبیین می شود و انعکاس ارزشهای آیینی )دینی( عاشورا همچون استمرار غدیر و ولایت، تولی و تبرّی، ظل مستیزی، عدالت محوری، جهاد و شهادت و تبلیغ و ترویج آرما نهای انسانی و اسلامی و اندیشه های انقلابی تشیع در گسترة ادب عربی و فارسی با ارائة نمونه های تأمل برانگیز و آموزنده پی گرفته میشود و سرانجام، مقاله با بررسی اغراض شعری، مضامین و ساختار لفظی و معنوی و پیامدهای ارزشی و ادبی آن، پایان می پذیرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
299 - زن در اندیشه بزرگان ادب معاصر فارسی و تازی
مهدی ممتحن مریم فرخی پور شیما فرجی فرزن روی دیگر سکه انسان است؛ رکن خانه هستی و هموارکننده راه زندگی است. انعکاس تصورات و باورهای اجتماعی گذشته پیرامون زن در برخی از آثار ادبی و اشعار شاعران بزرگ در عرصههای ادبیات فارسی و عربی نقش محوری و تعیینکنندهای داشته است. تا آنجا که این شاعران بسیاری از مکنونات و چکیده کاملزن روی دیگر سکه انسان است؛ رکن خانه هستی و هموارکننده راه زندگی است. انعکاس تصورات و باورهای اجتماعی گذشته پیرامون زن در برخی از آثار ادبی و اشعار شاعران بزرگ در عرصههای ادبیات فارسی و عربی نقش محوری و تعیینکنندهای داشته است. تا آنجا که این شاعران بسیاری از مکنونات و منویات خود را از راه عشق به زن بیان میکردهاند، و بر مسائل معنوی زنان مانند تعلیم و تربیت، آزادی، فضل، قناعت، پرهیزگاری و پاکی، هنر و عرفان و... تأکید بسیاری دارند. این تأکید حاصل تمایز دیدگاههای ادیبان فارسی و عربی معاصر به زن با دیگر دورههاست و نتیجهاش در بسیاری مسائل معنوی، انسانی و اجتماعی نمایان است. چنانکه در پارهای موارد، زنان شاعر، زبانی مردانه، تقلیدی و فاقد تشخیص را برای خود برگزیدهاند. در مقاله حاضر تلاش میشود دیدگاههای شاعران و اندیشمندان بزرگ معاصر فارسی و تازی در مورد زن بررسی شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
300 - بررسی تطبیقی لیلی و مجنون با اصلی و کرم آذربایجان
حسین آریان مهدی رضا کمالی بانیانی محمدعلی نقدیآذربایجان سرزمین بسیاری از داستانهای عاشقانه است و خسرو و شیرین، اصلی و کرم، ومحمد و پری نمونههای نابی از این داستانهاست. اصلی و کرم از جمله داستانهای عاشقانه در سرزمین نظامی است که به زبان ترکی در میان مردم آذربایجان رایج است و شباهتهای زیادی با داستان لیلی و مجنو چکیده کاملآذربایجان سرزمین بسیاری از داستانهای عاشقانه است و خسرو و شیرین، اصلی و کرم، ومحمد و پری نمونههای نابی از این داستانهاست. اصلی و کرم از جمله داستانهای عاشقانه در سرزمین نظامی است که به زبان ترکی در میان مردم آذربایجان رایج است و شباهتهای زیادی با داستان لیلی و مجنون دارد. داستانی که مردمان آذربایجان با آن زندگی میکنند و همچون لیلی و مجنون که نماد عشقاند، اصلی و کرم در ادبیات آذربایجانی نماد عاشقانهها هستند. در این مقاله به بررسی تطبیقی بین دو اثر لیلی و مجنون در فارسی و اصلی و کرم در ترکی پرداخته شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
301 - نگاهی تطبیقی به طنز سیاسی بهار و الرصافی
صادق ابراهیمی کاوری فاطمه اسدیطنز و طنزپردازی نزد اهل ادب و بهخصوص شاعران یکی از روشهای بیانی میباشد که با توجه به قدرت تأثیرگذاری فراوان بر ذهن خواننده، از دیرباز تا به امروز مورد توجه ادیبان بوده است. در میان شاخههای متنوع طنز، طنز سیاسی از کاربرد بیشتری برخوردار است، به طوری که شاعران بزرگ ب چکیده کاملطنز و طنزپردازی نزد اهل ادب و بهخصوص شاعران یکی از روشهای بیانی میباشد که با توجه به قدرت تأثیرگذاری فراوان بر ذهن خواننده، از دیرباز تا به امروز مورد توجه ادیبان بوده است. در میان شاخههای متنوع طنز، طنز سیاسی از کاربرد بیشتری برخوردار است، به طوری که شاعران بزرگ بسیاری از این هنر در سرودههای خود بهره جستهاند. از میان شاعران معاصر ایرانی ملک الشعرای بهار و در شعر معاصر عربی، معروف الرصافی، با توجه به جایگاه ادبی و سیاسی ویژهای که از آن برخوردار بودند، توانستهاند که در این زمینه هنرآفرینی نمایند. نویسندگان مقاله حاضر برآناند با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی ضمن بیان مفهوم طنز و انگیزههای طنزپردازی به بررسی تطبیقی طنز سیاسی در شعر دو شاعر بزرگ معاصر ایرانی و عرب بپردازند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
302 - مقایسة نمود هاى جنگ در رمان سووشون سیمین دانشور و رمان اسیر خشک ىها اثر دوریس لسینگ درپرتو نقد زنانة شوالتر
لیلى جمالى راضیه جوانمردرمان اسیر خشک ىها، چهارمین جلد از سرى رمان هاى بچ ههاى وحشت لسینگ است.طبق آنچه کلین به نقد از لسینگ نوشته، در نگارش سرى رمان هاى بچ ههاى وحشت، لسینگ بیش از پیش مصاحبه های زندگى اجتماعى و شخصیتى خود را شرح دادهاست( 15 ). از سویى دیگر، طبق مصاحبه های انجام شده با دانشور ک چکیده کاملرمان اسیر خشک ىها، چهارمین جلد از سرى رمان هاى بچ ههاى وحشت لسینگ است.طبق آنچه کلین به نقد از لسینگ نوشته، در نگارش سرى رمان هاى بچ ههاى وحشت، لسینگ بیش از پیش مصاحبه های زندگى اجتماعى و شخصیتى خود را شرح دادهاست( 15 ). از سویى دیگر، طبق مصاحبه های انجام شده با دانشور که نمونه اى از آن در کتاب شناخت و تحسین هنر او به چاپ رسیده وی در نگارش سووشون، از حقایقزندگى خود و پیرامون اجتماعى اش الهام گرفته است ( 467 ). باتوجه به تفاوت تجربة شخصى و اجتماعى دانشور و لسینگ از جنگ، در مقالة حاضر برآنیم تا با استفاده ازتئورى نقد زنانة شوالتر، نمود هاى جنگ را در دو رمان اسیر خشک ىها و سووشون مقایسه کنیم. به نظر شوالتر، زنان نویسنده، هرچند ازنظر جغرافیایى از هم دور باشند، در واکنشبه یک واقعیت اجتماعى مشترک (نظیر جنگ)، سبک نوشتارى مشترکى به کار مى گیرند و از رفتار نوشتارى مشابهى پیروى مى کنند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
303 - دیدگاه مشترک والت ویتمن و سهراب سپهری
حسبن پایندهدر مقالة حاضر، ضمن مقایسه شعر هنگامی که سخنان ستاره شناس دانشور را شنیدم از والت ویتمن و آخرین بند شعر هم سطر، هم سپید سهراب سپهری، سعی شده است میزان مشابهت دیدگاه های عارفانه و شکل اشعار این دو شاعر نشان داده شود. شباهت جالب توجه بین اشعام ویتمن و سپهری، طریقی است که چکیده کاملدر مقالة حاضر، ضمن مقایسه شعر هنگامی که سخنان ستاره شناس دانشور را شنیدم از والت ویتمن و آخرین بند شعر هم سطر، هم سپید سهراب سپهری، سعی شده است میزان مشابهت دیدگاه های عارفانه و شکل اشعار این دو شاعر نشان داده شود. شباهت جالب توجه بین اشعام ویتمن و سپهری، طریقی است که آ نها برای بیان افکار شان به کار برده اند: و از این رو، شیوه نقد این شعرها در مقالة حاضر، اساس فرمالیستی است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
304 - تصویر ادبی شخصیتهای ایرانی و شخصیتپردازی آنها در نمایشنامه «قمبیز» اثر احمد شوقی
محمود حیدری داریوش رستخیزیکی از شاخههای ادبیات تطبیقی بررسی تصویر ادبی(Imageologi) ملّت و سرزمینی در ادبیات ملّتی دیگر است. احمد شوقی، ادیب معاصر، نمایشنامهای منظوم به نام قمبیز(کمبوجیه) پادشاه ایرانی سروده و در آن تصویری از ایرانیان را خلق کرده است که پرداختن بدان از منظر ادبیات تطبیقی اهمیت چکیده کاملیکی از شاخههای ادبیات تطبیقی بررسی تصویر ادبی(Imageologi) ملّت و سرزمینی در ادبیات ملّتی دیگر است. احمد شوقی، ادیب معاصر، نمایشنامهای منظوم به نام قمبیز(کمبوجیه) پادشاه ایرانی سروده و در آن تصویری از ایرانیان را خلق کرده است که پرداختن بدان از منظر ادبیات تطبیقی اهمیت بسزائی دارد و خواننده میتواند تصوّر دیگران را از تاریخ و فرهنگ باستانی کشورمان درک کند. گرچه هدف اصلی این پژوهش نشان دادن تصویر ایرانیان در این نمایشنامه است؛ اما در این راستا به جنبه فنی شخصیت و شخصیتپردازی در جهت نشاندادن تصویری از شخصیتهای ایرانی نیز اشاره شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
305 - بررسی تطبیقی جلوههای دینباوری در دیدگاه یونگ و حدیقه سنایی
افسانه رونقی علی اصغر حلبیاعتقاد و تأکید یونگ بر اینکه علم روانشناسی باید توجه خاصی به مسائل دینی مبذول دارد و در اقوال و عقاید مابعدالطبیعه غور کند موجب گردیده است؛ نظرات و دیدگاه وی با دیدگاه شاعران، عارفان و اندیشمندان دینی قابلیت تطبیق و بررسی داشته باشد. پژوهش حاضر بر آن است که به اختصار ب چکیده کاملاعتقاد و تأکید یونگ بر اینکه علم روانشناسی باید توجه خاصی به مسائل دینی مبذول دارد و در اقوال و عقاید مابعدالطبیعه غور کند موجب گردیده است؛ نظرات و دیدگاه وی با دیدگاه شاعران، عارفان و اندیشمندان دینی قابلیت تطبیق و بررسی داشته باشد. پژوهش حاضر بر آن است که به اختصار به بررسی منشأ دین و کارکرد مثبت آن در حدیقه سنایی با تکیه بر نظریه یونگ به طور خاص بپردازد. از این رو بخشهایی از آراء و دیدگاههای کلی او که در واقع به مثابه مقدمات و پایههای تئوری دینی اوست؛ در حدیقه سنایی که موضوع اصلی آن دینداری است؛ پیگیری شده است. بدین گونه خواننده به کنه تفکر یونگ درباره دین، که متأثر از روانشناسی غرب است، دست مییابد و به پیوند عمیق بین دیدگاه یونگ و عرفان ایرانی و به شباهتها و تفاوتهای بنیادین دیدگاه یونگ و سنایی، و نوع جهت گیری دینی آنها پی میبرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
306 - جلوههای ظلمستیزی در طنز برخی نویسندگان معاصر
نیره محمدیدر آغاز سده چهارده شمسی(1300به بعد) و پیامدهای انقلاب مشروطه و روند "مدرن کردن یا ساختن" ایران بخشی از بالقوههای شکستن تابوهای سنتی در شکل گوناگوناش بالفعل شد. در همان زمانها بود که نویسندگان(به طور خاص داستاننویسان) به روایت نوشتاری در شکل مدرن غربی آن یعنی داستان چکیده کاملدر آغاز سده چهارده شمسی(1300به بعد) و پیامدهای انقلاب مشروطه و روند "مدرن کردن یا ساختن" ایران بخشی از بالقوههای شکستن تابوهای سنتی در شکل گوناگوناش بالفعل شد. در همان زمانها بود که نویسندگان(به طور خاص داستاننویسان) به روایت نوشتاری در شکل مدرن غربی آن یعنی داستان یا قصه اقدام کردند. اگر به ریشههای فرهنگ ایران توجه شود بنمایههای اصلی آن را شادی و نشاط شکل میدهد. بر این اساس در ادبیات متعهد و معناگرای معاصر طنز اخلاقی تبیینکننده فضیلت عدالت اجتماعی و فریاد اعتراضی است بر هرگونه زشتی و پلیدی، که در همه حوزهها جلوهگری میکند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
307 - نخستین شاعران تأثیرگذار در غرب(سعدی، خیام، فردوسی)
امیراسماعیل آذر مریم برزگرفرهنگ ایران از قرن یازدهم و دوازدهم میلادی توسط کشیشانی که برای ترویج مذهب به ایران آمده بودند به اروپا منتقل شد. از آن زمان ترجمه آثار فارسی به زبانهای اروپایی آغاز شد. معمولاً سه گروه به شرق سفر میکردند: اعضای هیأتهای سیاسی، مستشرقین و گردشگران که پس از بازگشت با ن چکیده کاملفرهنگ ایران از قرن یازدهم و دوازدهم میلادی توسط کشیشانی که برای ترویج مذهب به ایران آمده بودند به اروپا منتقل شد. از آن زمان ترجمه آثار فارسی به زبانهای اروپایی آغاز شد. معمولاً سه گروه به شرق سفر میکردند: اعضای هیأتهای سیاسی، مستشرقین و گردشگران که پس از بازگشت با نوشتن سفرنامهها به معرفی ایران و فرهنگ آن همت میگماردند.. اولین شاعر فارسیزبان که مورد توجه اروپا قرار گرفت سعدی است. شاعرانی چون لافونتن، دوسنسه، ولتر، لوبایی و ... از او الهام پذیرفتند. خیام توسط ترجمه فیتز جرالد و نیکلا به اروپا معرفی شد. بوشور، ژان لاهور، و گوتیه متأثر از خیام آثار ادبی خود را خلق کردند. فردوسی با ترجمههای چمپیون، آتکینسون و ژول مول به اروپا شناسانده شد و شخصیتی چون ماتیو آرنولد با الهام از شاهنامه داستان سهراب و رستم را خلق نمود. بنابراین سه شاعر یادشده نخستین شاعرانی بودند که راه زبان و ادبیات فارسی را به اروپا باز کردند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
308 - رویکردی متنشناختی به انگارههای انسانگرایانه در اشعار شاملو و عبدالوهاب بیاتی
جواد حمیدی محمود شکیبعبدالوهاب بیاتی شاعر چپگرای عراقی و احمد شاملو شاعر ایرانی و بنیانگذار شعر سپید، دو شاعر پرآوازه ادبیات معاصر عربی و فارسی و از بزرگان مکتب ادبی رمانتیسم هستند که با توجه به شرایط فردی و اجتماعی عصر خویش و روحیه انقلابیشان، در برخورد با مشکلات جامعه دیدگاههای مشترک د چکیده کاملعبدالوهاب بیاتی شاعر چپگرای عراقی و احمد شاملو شاعر ایرانی و بنیانگذار شعر سپید، دو شاعر پرآوازه ادبیات معاصر عربی و فارسی و از بزرگان مکتب ادبی رمانتیسم هستند که با توجه به شرایط فردی و اجتماعی عصر خویش و روحیه انقلابیشان، در برخورد با مشکلات جامعه دیدگاههای مشترک دارند. این دو شاعر از پیشگامان شعر نو هستند که به زبان ساده و کلام آهنگین و ایجاد مضامین نو در شعر پرداختند و با وامداری از ادبیات قدیم در قالبهای شعری نوآوری ایجاد کردند و از این مفاهیم تازه برای بیان آلام جامعه بشری سود جستند. شاهکلید دروازه ذهنی بیاتی و شاملو بیگمان انسان است. این دو شاعر بزرگ در پرداختن به موضوعاتی همچون اسطوره، انسانگرایی، عصیانگری، آزادیخواهی و نپذیرفتن ظلم و ستم از شیوه یگانهای بهره بردهاند. هر دو شاعرانی جهانوطنی هستند که برای رسیدن به هدف خویش از فرهنگ مشترک انسانی استفاده کردند. پرداختن به اجتماع و سیاست که از شاخصههای شعر معاصر است، در شعر شاملو و بیاتی، جایگاهی در خور را به خود اختصاص میدهد. در این پژوهش تلاش شده است با تأکید بر روش توصیفی به بررسی آثار و اشعار این دو شاعر بزرگ پرداخته شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
309 - نگاهی تطبیقی به شعر معاصر ایران و عرب
عبدالحسین فرزادآنچه که باعث شده است شعر معاصر عرب، بیش از شعر معاصر ایران در جهان دارای مخاطب باشد را می توان در چند مورد خلاصه کرد: مهم ترین عامل که ممکن است در ژرف ساخت شعر همه شاعران معاصر عرب باشد، تراژدی فلسطین است. شاعران معاصر عرب با درک درستی از مسئله فلسطین توانستند مفهوم د چکیده کاملآنچه که باعث شده است شعر معاصر عرب، بیش از شعر معاصر ایران در جهان دارای مخاطب باشد را می توان در چند مورد خلاصه کرد: مهم ترین عامل که ممکن است در ژرف ساخت شعر همه شاعران معاصر عرب باشد، تراژدی فلسطین است. شاعران معاصر عرب با درک درستی از مسئله فلسطین توانستند مفهوم دقیق مبارزه با امپریالیسم سرمایه داری را درک کنند و معادلات استعمار گرانه را در طرح نظام های مختلف دریابند. روشنفکران عرب درحقیقت وجود اسرائیل را در دل خاورمیانه ثروتمند و نفت خیز عرب، صرفا حکومتی مذهبی که برمبنای پنداری دینی و دوهزارساله بنا شده است نمی دانند، بلکه دولت صهیونیسم را پارسنگ متعادل کننده امپریالیسم سرمایه داری در منطقه تلقی می کنند. نکته دوم، وجود مترجمان زبردستی است که به خوبی می توانند شعر عرب را به زبان های غربی برگردانند بی انکه از جوهر شعری ان کم شود، درحالی که متاسفانه شعر معاصر ایران از نعمت چنین مترجمانی بی بهره است. همچنین شعر معاصر ایران، شعری سیاسی نیست، بلکه بیشتر سیاست زده است. و محتوای اکثر انها را، شعارهای سیاسی تشکیل می دهد و نه بینش سیاسی و اجتماعی. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
310 - بررسی تطبیقی عرفان سنایی و جان دان
علی دهقان مریم امینیسنایی شاعر دوران ساز تاریخ ادبیات فارسی، در نقطۀ عطف شعر عرفانی ایرانی قرار دارد.جان دان شاعر انگلیسی زبان آمریکایی قرن هفدهم از ویژگی های شخصیتی و فکریمشابه سنایی برخوردار است. احوال متغیّر و روح ناآرام، شخصیت دوگانه و تراژیک، نبوغتحول آفرین در عرصة اندیشة عرفانی، نوآو چکیده کاملسنایی شاعر دوران ساز تاریخ ادبیات فارسی، در نقطۀ عطف شعر عرفانی ایرانی قرار دارد.جان دان شاعر انگلیسی زبان آمریکایی قرن هفدهم از ویژگی های شخصیتی و فکریمشابه سنایی برخوردار است. احوال متغیّر و روح ناآرام، شخصیت دوگانه و تراژیک، نبوغتحول آفرین در عرصة اندیشة عرفانی، نوآوری و برجستگی در غزلسرایی و شریعت مداریدر عرفان، از صفات بارز و همسان این دو گویندة بزرگ است. بر این اساس، موضوعاتمهم عرفانی مشترک مانند خداشناسی، عشق، کشف و شهود، توبه، فنا و مرگ از دیدگاهسنایی و دان در این مقاله مطالعه می شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
311 - عروس شعر عرب در شعر کردی معاصر
آرمان محمدی رایگانی مسلم خزلیلیلی و مجنون از عشاق معروف ادبیات عرب و حتی ادبیات جهانی هستند که داستان عاشقانه آنها در بیشتر ادبیات ملتها بازتاب یافته و مورد اقبال واقع شده است. ادبیات کردی نیز از این حیث مستثنی نیست و شاعران آن از گذشته کهن تا امروز به این داستان عاشقانه بسیار توجه داشتهاند و آ چکیده کامللیلی و مجنون از عشاق معروف ادبیات عرب و حتی ادبیات جهانی هستند که داستان عاشقانه آنها در بیشتر ادبیات ملتها بازتاب یافته و مورد اقبال واقع شده است. ادبیات کردی نیز از این حیث مستثنی نیست و شاعران آن از گذشته کهن تا امروز به این داستان عاشقانه بسیار توجه داشتهاند و آن را در اشعار خود بهویژه در مضمونهای تغزلی به زیبایی به تصویر کشیدهاند. بنابراین در این جستار بر آنایم با کاوش در اشعار شاعران کرد معاصر بازتاب این داستان و این مضمون تغزلی را در اشعارشان واکاوی کنیم و به بررسی میزان کمی و کیفی آگاهی این شاعران از این داستان عاشقانه بپردازیم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
312 - قرابتهای مضمونی خسرو و شیرین و رومئو و ژولیت
احمد طحان لیلا جوادپوردر سپهر ادبیات جهان کم‌تر اثر عاشقانه‌ای را می‌توان یافت که یارای هماوردی با منظومۀ عاشقانه خسرو و شیرین نظامی گنجوی را داشته باشد. شاید تنها اثری را که می‌توان با این شاهکار ادبی قیاس کرد، داستان عاشقانۀ تراژیک رومئو و ژولیت، سـرودۀ ویلیام شکسپیر، ش چکیده کاملدر سپهر ادبیات جهان کم‌تر اثر عاشقانه‌ای را می‌توان یافت که یارای هماوردی با منظومۀ عاشقانه خسرو و شیرین نظامی گنجوی را داشته باشد. شاید تنها اثری را که می‌توان با این شاهکار ادبی قیاس کرد، داستان عاشقانۀ تراژیک رومئو و ژولیت، سـرودۀ ویلیام شکسپیر، شاعر و نمایشنامه‌نویس بی‌مثال ادبیات انگلیس باشد که سرشار از ظرایف و دقایق ادبی و غنایی است. این نوشتار بر آن است تا با خوانشی مقایسه‌ای، به بررسی محتوا و نحوه پردازش شخصیت‌های دو داستان مذکور بپردازد و شباهت‌های موجود در آن را آشکار سازد تا از این طریق پرتوی تازه بر زوایای مغفول ماندۀ این دو اثر گران‌سنگ و جاوید بیفکند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
313 - قرآنیترین شهید تاریخ در آیینۀ شعر پارسی از کسایی تا تجلی
عزیزالله سالاریمفسران بلند آوازۀ قرآن، با نقل حدیثی از امام رضا در کتاب عیون اخبارالرضا، براینباورند که مراد از ذبح عظیم در آیۀ 107 سوره صافات: وَفَدَیْنَاهُ بِذِبْحٍ عَظِیمٍ، حسینبن علی است. وی ذبیحالله و ثارالله است که قربانی شدنش در سال 61 ق تحقق یافت و بیگمان خداییترین و قر چکیده کاملمفسران بلند آوازۀ قرآن، با نقل حدیثی از امام رضا در کتاب عیون اخبارالرضا، براینباورند که مراد از ذبح عظیم در آیۀ 107 سوره صافات: وَفَدَیْنَاهُ بِذِبْحٍ عَظِیمٍ، حسینبن علی است. وی ذبیحالله و ثارالله است که قربانی شدنش در سال 61 ق تحقق یافت و بیگمان خداییترین و قرآنیترین شهید تاریخ است. ازاینرو سرایندگان شعر و ادب پارسی، دربارۀ بزرگی مقام و سترگی قیام خدایی و نیز شکوه و جاودانگیاش، سرودههای تأثیرگذار و دلانگیزی به یادگار نهادهاند که بهطبع نگاهی قرآنی و اهتمامی آیینی است. برجستهترین قطعۀ تاریخی که سرایندگان پارسیگوی به آن پرداختهاند، قطعۀ بیهمتای عاشوراست که با درخشش حسین و یاران غیور و شورمندش در سرزمین کربلا رخ نمود. با نگاه به این حماسۀ بزرگ و گرانبهاست که شاعران پارسیسرای، زنجیرۀ زرینی از سرایندگی را شکل دادهاند و شیواترین و شورانگیزترین اشعار عاشورایی را سرودهاند. این مقاله بر آن است تا شاعران و اشعار عاشورایی را دربارۀ حضرت ثاراللهـ آن اَبَر شهید ایمان و قرآنـ بهگونهای کلی و گزیده، از کسایی مروزی تا تجلی بهبهانی بیان و بررسی نماید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
314 - یک حکایت، چند روایت نقد و نظرى تطبیقى بر داستان «نگریستن عزراییل بر مردى...» در مثنوى و الهى نامه، با نگاهى به چند مأخذ دیگر
کریم بخش سجّادىتوضیح و تفسیر قصه ها و تمثیل ها در مثنوى مولانا، کلید شناخت این حماسه عرفانى بزرگ است؛ زیرا مولوى، قصه و تمثیل را براى اثبات دعاوى و آشنایى ذهن مخاطب با عقیده و نظر حکمى و عرفانى خود به کار می برد. در مقاله حاضر سعى شده است با مقایسه یکى از حکایات مثنوى به نام نگریستن ع چکیده کاملتوضیح و تفسیر قصه ها و تمثیل ها در مثنوى مولانا، کلید شناخت این حماسه عرفانى بزرگ است؛ زیرا مولوى، قصه و تمثیل را براى اثبات دعاوى و آشنایى ذهن مخاطب با عقیده و نظر حکمى و عرفانى خود به کار می برد. در مقاله حاضر سعى شده است با مقایسه یکى از حکایات مثنوى به نام نگریستن عزراییل بر مردى... با چند مأخذ دیگر قبل از مثنوى، وجوه برترى قصه پردازى مولانا بر سایرینتبیین شود. ب ههمین منظور، این حکایت از دفتر اول مثنوى با همین حکایت در آثارى مانند کیمیاى سعادت غزالى، الهى نامه شیخ عطار، کشف الاسرار میبدى، ترک الاطناب فى شرح الشهاب ابن قضاعى و جوامع الحکایات عوفى، به شیوه نقد تطبیقى مقایسه شده است. مخاطب با مطالعه این آثار درمى یابد این حکایت در مثنوى، طرب انگیزتر و جامع تر از سایر آثار است و رابطه منطق ىترى میان اجزاى آن وجود دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
315 - بررسی تطبیقی دیدگاه های بالزاک و جمال زاده در دو اثر اوژنی گرانده و دارالمجانین
کریم حیاتی آشتیانی سونیا طالبیاونوره دو بالزاک و محمد علی جمال زاده، از متفکدران و نویسدندگان بنامفرانسه و ایران بودند که با آفرینش آثار خود تأثیر بسزایی در شکل گیریاندیشه و تفکرات جامعه عصر خویش داشته و به بسط ادبیات واقع گرایی بهعنوان شیوه ای مشخص در به تصویر کشیدن واقعیت های اجتماعی پرداختند.مقال چکیده کاملاونوره دو بالزاک و محمد علی جمال زاده، از متفکدران و نویسدندگان بنامفرانسه و ایران بودند که با آفرینش آثار خود تأثیر بسزایی در شکل گیریاندیشه و تفکرات جامعه عصر خویش داشته و به بسط ادبیات واقع گرایی بهعنوان شیوه ای مشخص در به تصویر کشیدن واقعیت های اجتماعی پرداختند.مقاله حاضر بر این فرض بنا شده است که میان اندیشه های این دو نویسدنده بهدلیل شرایط سیاسی و اجتماعی حاکم بر جامعه، مدی توان تشابه و ارتبارقاعده مندی را مشاهده کرد و شاید از این روی است که جمال زاده از رئالیسدت بزرگی همچون بالزاک الهام گرفته است. بدین ترتیب در طی این تحقیق، که بهبررسی مضامین اجتماعی یکسان میان دو اثر اوژنی گرانده بالزاک ودارالمجانین جمال زاده اختصاص یافته، ابتدا تأثیر محیط، اجتماع و روابط علتو معلولی در واقایت های زندگی و تحلیل و شناساندن دقیق تیپ های اجتماعیمطالعه می گردد پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
316 - نقد دو قصیده از شاعران پارسی زبان وتازی ـ فرّخی سیستانی و متنبّی در حوزة ادبیات تطبیقی
غلامعلی صادقیپویایی اندیشه و تخیل آدمی را حدّ و مرزی نیست، و مروارید اندیشه وقتی ستوده و زیبنده می‌نماید که از تنگنای صدف زمان و مکان بیرون خزد و گرد و غبار تیرة روزگار دامنش را نیالاید. راز موفقیت و کامیابی آ ثار ادبی جهانی را نیز در همین خصوصیت باید جستجو کرد. نقد و مقایسة آث چکیده کاملپویایی اندیشه و تخیل آدمی را حدّ و مرزی نیست، و مروارید اندیشه وقتی ستوده و زیبنده می‌نماید که از تنگنای صدف زمان و مکان بیرون خزد و گرد و غبار تیرة روزگار دامنش را نیالاید. راز موفقیت و کامیابی آ ثار ادبی جهانی را نیز در همین خصوصیت باید جستجو کرد. نقد و مقایسة آثار ادبی با توجه به معیارهای منطقی و علمی ارزیابی آنها به‌دور از غرض‌ورزی و رسیدن به نتیجه‌ای مفید و قابل پذیرش، کاری است ارزشمند. در این جایگاه نگارنده بر آن است در حدوسع و مجال، دیدگاه متنبی و فرخی سیستانی را ـ البته با توجه به دو قصیده ـ که هر کدام در تاریخ ابیات دو زبان جایگاه والایی دارند و اشتراکات و اختلافاتی در زمینه‌های مختلف در آنها هست، مقایسه کند و به جلوه‌های ذوقی، هنری، موضوعی و محتوایی آنها اشاراتی داشته باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
317 - بررسی تطبیقی سیمای زن در شعر جمیل صدقی زهاوی و ملک الشعرا بهار
هدیه قاسمی فر فاطمه قادریزن و جایگاه او از مهم‌ترین موضوعاتی است که شاعران گذشته وحال بدان پرداخته‌اند. این موجود لطیف توانسته با وجود ناملایمات فراوان در طول تاریخ به رشد و بالندگی رسیده و تا حدودی آن مقام را که زیبنده ی جایگاه اوست باز یابد. جمیل صدقی زهاوی شاعر عراقی و ملک الشعرا چکیده کاملزن و جایگاه او از مهم‌ترین موضوعاتی است که شاعران گذشته وحال بدان پرداخته‌اند. این موجود لطیف توانسته با وجود ناملایمات فراوان در طول تاریخ به رشد و بالندگی رسیده و تا حدودی آن مقام را که زیبنده ی جایگاه اوست باز یابد. جمیل صدقی زهاوی شاعر عراقی و ملک الشعرا بهار شاعر ایرانی نیز از این مهم غفلت ننموده‌اند و با اندیشة آزاد و هشیار خود در راه سرافرازی زن با یاری قلم حماسه ها آفریده اند. مقاله ی حاضر ضمن بررسی جایگاه زن در عراق قرن نوزدهم و بیستم و ایران عصر قاجار و پهلوی با ذکر شواهدی از اشعار دو شاعر در این زمینه به این نتیجه می‌رسد که هر دو شاعر نسبت به این مسئله دیدگاه‌های مشابهی دارند؛ هرچند مواردی نیز تفاوت هایی بین آنها دیده می‌شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
318 - درآمدی بر تاریخ تحول و نوگرایی در ایران و مصر با تأکید بر دیدگاههای عبدالرحیم طالبوف و رفاعه طهطاوی
حسن دادخواه محمدرضا علم معصومه تنگستانیایران و مصر در زمینههای گوناگون، مشترکات فراوانی با یکدیگر دارند. این مشترکات، مشابهتهای زیادی را در مسیر تحولات این دو سرزمین ایجاد نموده که مهمترین آن، زمینههای ایجاد تحولات فکری و علمی در هر دو کشور است. دو شخصیتی که در عصر نوین، نقش برجستهای در بیداری مردم و تح چکیده کاملایران و مصر در زمینههای گوناگون، مشترکات فراوانی با یکدیگر دارند. این مشترکات، مشابهتهای زیادی را در مسیر تحولات این دو سرزمین ایجاد نموده که مهمترین آن، زمینههای ایجاد تحولات فکری و علمی در هر دو کشور است. دو شخصیتی که در عصر نوین، نقش برجستهای در بیداری مردم و تحولات فکری و علمی این دو کشور بر عهده داشتند؛ عبدالرحیم طالبوف تبریزی در ایران و رفاعه طهطاوی در مصر است. این دو اندیشمند، بحران عقبماندگی علمی را در جامعه خود به خوبی احساس کردند و در پی یافتن راه برونرفت از آن و نجات کشور خویش، کوششهای فراوانی نمودند. این نوشته میکوشد تا نگرش و عملکرد این دو روشنفکر را درباره ضرورت تحول و نوگرایی فکری و علمی در جامعه خویش، مورد بررسی و مقایسه قرار دهد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
319 - تطبیق درون مایه های استعلایی ادبیات امرسون و سعدی
بهناز اسکندریدر میانآثاری که شرق شناسان نوزده به ربان و ادبیات اروپا ترجمه و معرفی کرده اند آثار سعدی جایگاه ویژه ای دارند. رالف والدو امرسون شاعر استعلاگرای امریکایی نیز که از طریق هیمن ترجمه ها با آثار سعدی آشنا شده است. بسیاری از باورهای عارفانه و لاهوتی خود را در یعدی باز می بین چکیده کاملدر میانآثاری که شرق شناسان نوزده به ربان و ادبیات اروپا ترجمه و معرفی کرده اند آثار سعدی جایگاه ویژه ای دارند. رالف والدو امرسون شاعر استعلاگرای امریکایی نیز که از طریق هیمن ترجمه ها با آثار سعدی آشنا شده است. بسیاری از باورهای عارفانه و لاهوتی خود را در یعدی باز می بیند. ا. که مادی گرایی وظاهر پرستی زمانه خود را نمی پسندد شیفته اندیشه های سعدی و نگاه شرقی او به واقعیت زندگی می شود. و این شیفتگی را می تواندر نظم و نثر امرسون بازخواند. مقاله حاضر بر آن است تا با نگاهی تطبیقی به آثار سعدی و امرسون به مضامین و درون مایه های عرفانی و استعلایی مشترک برسد که دل مشغولی دو شاعر از دو فرهنگ و دو ادبیات متفاوت و دور از هم بوده اند. این مایه هایی چون شهودٰ- روح-نفس - عبادت -تسلیم رضا که همه و همه به تکرار در شعر و نثر سعدی وامرسون آمد هاند. عناصر اصلی فلسفه استعلایی امرسون و نیز اندیشه های عارفانه سعدی شیرازند پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
320 - صفات ظاهری و اخلاقی عروس عنتره و شاملو
ایران اسدیچکیده این مقاله چنان که از عنوان آن بر می آید تطبیق و مقایسه ایست بین شاعر عرب جاهلی عنتره و شاعر معاصر ایران شاملو که در این تطبیق، صفات ظاهری و اخلاقی معشوقه شان (عبله و آیدا) با هم مقایسه شده است. در این مختصر قصد بر این است که ضمن بررسی، تفاوتها و دیدگاه های دو عا چکیده کاملچکیده این مقاله چنان که از عنوان آن بر می آید تطبیق و مقایسه ایست بین شاعر عرب جاهلی عنتره و شاعر معاصر ایران شاملو که در این تطبیق، صفات ظاهری و اخلاقی معشوقه شان (عبله و آیدا) با هم مقایسه شده است. در این مختصر قصد بر این است که ضمن بررسی، تفاوتها و دیدگاه های دو عاشق – عنتره و شاملو – و با تفحصّی اندک به بررسی جایگاه زن در مقام معشوق و صفات ظاهری و اخلاقی عروس ویژگی های این دو عاشق با نمونه هایی از شعرشان ضمن تطبیق اجمالی آن، بررسی شود، البته باید اذعان کرد که با این مختصر، حق مطالب ادا نگشته و تنها شمه ای از آن ذکر می شود. در بخش نخست مقاله حاضر به تفاوت های عمده تغزل و غزل در زبان عربی و فارسی اشاره شده هدف از این نوشتار ذکر می شود و سرانجام به شرح حال این دو عاشق پرداخته می شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
321 - تحلیل نشانهشناسی شخصیتهای فانتزی حیوانی در ادبیات کودک فارسی و انگلیسی
صدیقه سادات مقداری فهیمه تخم افشان رحیم انصاری پوراهمیت داستانهای فانتزی در پرورش ناخودآگاه کودک و پروراندن سوژهها برای رساندن پیام یا برداشتهای بهنجار و مفید برای زندگی است. در بسیاری از داستانهای فانتزی، شخصیت های جاندار و بی جان همواره بخشی از افکار یا آرزوهای کودکان را در قالب شخصیت خود مجسم کرده و از طریق درام چکیده کاملاهمیت داستانهای فانتزی در پرورش ناخودآگاه کودک و پروراندن سوژهها برای رساندن پیام یا برداشتهای بهنجار و مفید برای زندگی است. در بسیاری از داستانهای فانتزی، شخصیت های جاندار و بی جان همواره بخشی از افکار یا آرزوهای کودکان را در قالب شخصیت خود مجسم کرده و از طریق دراماتیزه شدن داستان در ناخودآگاه کودک وارد شده و تأثیر لازم را می گذارند. در این پژوهش ما به بررسی آثاری در زمینه ادبیات فانتزی کودک در دو زبان فارسی و انگلیسی پرداخته ایم و آنها را از منظر تحلیل تطبیقی گفتمان بررسی کرده ایم. برای انجام این کار، مجموعه داستان های بیاتریکس پاتر را در زبان انگلیسی و مجموعه قصه های کوچک برای بچههای کوچک را در زبان فارسی انتخاب کرده ایم. به بررسی نشانه شناسی شخصیتهای فانتزی پرداختیم نتایج بدستآمده نشان می دهد که فانتزی به عنوان یک شاخه از ادبیات، در زبان فارسی و انگلیسی متفاوت نمی باشد و تنها تفاوت بین داده ها، بازنمایی متفاوت شخصیت های فانتزی است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
322 - مطابقه و موازنه حکایت «انگشتری و شبان» در دو اثر «نظامی» و «افلاطون»
احمد فرشبافیان صافیادبیات فارسی سرشار از داستانهای شیرین و دلکش است که در طول زمان از نسلی به نسل دیگر راه یافته تا امروز در دسترس ما قرار گرفته است در این میان یک دسته از قصص و افسانه‌های ملل دیگر نیز با قصص ملی ما درآمیخته، تعدادی نیز از ایران به کشورهای دیگر رسیده است. بررسی راهها چکیده کاملادبیات فارسی سرشار از داستانهای شیرین و دلکش است که در طول زمان از نسلی به نسل دیگر راه یافته تا امروز در دسترس ما قرار گرفته است در این میان یک دسته از قصص و افسانه‌های ملل دیگر نیز با قصص ملی ما درآمیخته، تعدادی نیز از ایران به کشورهای دیگر رسیده است. بررسی راههای نفوذ این قصص و کیفیّت تبادل آنها میان ملتها، یکی از تحقیقات ارزشمندی است که عده‌ای در این راه عمر و سرمایة خود را صرف می‌کنند. اینجانب نیز در این مقاله به خاستگاه یکی از افسانه‌های اقبالنامة نظامی به نام (انگشتر و شبان) می‌پردازد و سرچشمة آن را در لابلای افسانه‌های کتاب جمهور افلاطون بررسی می‌نماید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
323 - مضامین تغزل اجتماعی در اشعار نزار قبانی و احمد شاملو
سهیلا صلاحی مقدم مرضیه اصغرنژاد فریدتغزل در ادبیات معاصر جلوهای دیگر یافته است. زنان از موضوعات زیباییشناختی به موجوداتی فعال بدل شدهاند و در عرصة ادبیات هم آثار زندگی فعال و خلاقشان همهجا مشهود است. در شاخهای از مطالعات ادبی با عنوان ادبیاتمقایسهای به مطالعة مشترکاتی در ادبیات ملل میپردازیم که حا چکیده کاملتغزل در ادبیات معاصر جلوهای دیگر یافته است. زنان از موضوعات زیباییشناختی به موجوداتی فعال بدل شدهاند و در عرصة ادبیات هم آثار زندگی فعال و خلاقشان همهجا مشهود است. در شاخهای از مطالعات ادبی با عنوان ادبیاتمقایسهای به مطالعة مشترکاتی در ادبیات ملل میپردازیم که حاصل تأثیر و تأثر ادبا از آثار یکدیگر نیست بلکه حاصل اشتراک در موقعیت و شیوة تفکر است. در این مقاله ده مفهوم مشترک در توصیف زن در شعر نزار قبانی شاعر معاصر عرب و احمد شاملو بررسی شده است. در دورههایی از شعر هر دو شاعر، تغزل و مفاهیم سیاسی و اجتماعی با هم درمیآمیزد و عشق با دغدغههای دیگر شاعر در نوعی از توازن قرار میگیرد. دو رهیافت اساسی در شعر هر دو شاعر وجود دارد. در رهیافت اول، شور مبارزه و دغدغه اجتماعی شاعر، او را از تغزل بازمیدارد. در رهیافت دوم، عشق، به شاعر امید مبارزه میبخشد. معشوقه در لباس زنی کامل و پیامبرگونه منشأ نیکی و زیبایی در جهان شاعر است و همراه شاعر روزهای پیروزی را جشن میگیرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
324 - بررسی تطبیقی مفهوم «فنا» در شعر حافظ و تائیه کبری ابن فارض
سیدحسین سیدی آمنه باطانیابن فارض از بزرگترین سرایندگان شعر صوفیانه در ادبیات عرب است؛ از طرفی حافظ، خداوندگار غزلهای عاشقانه - عارفانه است. موضوع عرفان از لطیف‌ترین و بااهمیتترین موضوعات بشری است و آن، دستیابی به کنه حقیقت و فناشدن در ذات حضرت معشوق است. هدف عرفان و عارف رسیدن به صفای چکیده کاملابن فارض از بزرگترین سرایندگان شعر صوفیانه در ادبیات عرب است؛ از طرفی حافظ، خداوندگار غزلهای عاشقانه - عارفانه است. موضوع عرفان از لطیف‌ترین و بااهمیتترین موضوعات بشری است و آن، دستیابی به کنه حقیقت و فناشدن در ذات حضرت معشوق است. هدف عرفان و عارف رسیدن به صفای باطن، فانی شدن از صفات رذیله و غرق شدن در دریای حضرت حق از طریق کشف و شهود، و نایل شدن به معرفت حقیقی و اتّحاد با حضرت حق است که اهمیّت این موضوع و شباهتهایی که میان اندیشههای خواجه شیراز و ابن فارض وجود دارد، باعث شد تا نگارنده به بررسی تطبیقی مفهوم عرفانی فنا در دیوان حافظ و تائیه کبری ابن فارض حموی بپردازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
325 - جلوههای جبر و اختیار در لزومیات معرّی و مثنوی مولوی
سیدمهدی مسبوق حدیثه فرزبودجبر و اختیار از دیرپاترین و مناقشهانگیزترین مسائلی است که همواره مورد بحث و جدال متکلمان و اندیشمندان اسلامی بوده است. از جمله این متفکران در ادب عربی ابوالعلاء معرّی شاعر و فیلسوف بنام سده چهارم و پنجم هجری است که اندیشههای خود را پیرامون قضا و قدر و سرنوشت آدمی در د چکیده کاملجبر و اختیار از دیرپاترین و مناقشهانگیزترین مسائلی است که همواره مورد بحث و جدال متکلمان و اندیشمندان اسلامی بوده است. از جمله این متفکران در ادب عربی ابوالعلاء معرّی شاعر و فیلسوف بنام سده چهارم و پنجم هجری است که اندیشههای خود را پیرامون قضا و قدر و سرنوشت آدمی در دیوان لزومیات که حاصل نزدیک به نیم قرن عزلت شاعر است گرد آورده است. در ادب فارسی نیز مولوی شاعر و عارف نامآور سده هفتم هجری در مثنوی از جبر و اختیار و مسائل مربوط به آن سخن گفته است. نوشتار حاضر بر آن است که در چشماندازی تطبیقی به بررسی همگونیها و ناهمگونیهای دیدگاه این دو شاعر نامی به مسأله جبر و اختیار در دیوانهای لزومیات و مثنوی بپردازد. روش پژوهش کتابخانهای است و دادهها با روش تحلیل محتوا بررسی و تحلیل شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
326 - درآمدی تطبیقی بر شعر فارسی و اردو در دورة مشروطه
ابوالقاسم رادفرپیشینة ادبیات تطبیقی، بنا بر اسناد و مدارک، به گذشته های دور می رسد؛ اگرچه به طوررسمی، واژگان ادبیات تطبیقی را پیشینیان برای موازنه و سنجش ادبیات و دانش های تطبیقی به کار نبرده اند.امّا سال 1828 م. را برخی محقّقان ادبیات تطبیقی آغاز پیدایش این دانش می دانند کهدر دانشگاه چکیده کاملپیشینة ادبیات تطبیقی، بنا بر اسناد و مدارک، به گذشته های دور می رسد؛ اگرچه به طوررسمی، واژگان ادبیات تطبیقی را پیشینیان برای موازنه و سنجش ادبیات و دانش های تطبیقی به کار نبرده اند.امّا سال 1828 م. را برخی محقّقان ادبیات تطبیقی آغاز پیدایش این دانش می دانند کهدر دانشگاه سوربن فرانسه، در درس تاریخ ادبیات فرانسه، ویلمن ارائه کرده است. دانشیکه چشم اندازِ تازه ای از بررسی و تحقیق برروی مطالعة ادبیات باز کرده، به سنجش آثار،عناصر، انواع، سبکها، دور هها، جنبش ها و چهره های ادبی و به طور کلّی، مقایسة ادبیاتدر مفهوم کلّی آن در دو یا چند فرهنگ و زبان مختلف می پردازد.مقالة حاضر، بررسی تطبیقی اجمالی شعر فارسی و اردو در دورة مشروطه است؛ که در آن، نگارنده سعی کرده است باتوجّه به مقایسة دو شاعر فارسی زبان و اردوزبان ملک الشعرای بهار و فیض احمد فیض گذشتة ادبیات فارسی و تأثیر آن در ادبیات اردورا به اختصار توضیح دهد و روند تکاملی این حرکت را در شعر دورة مشروطه و بعد ازآن بیان کند. ضمناً در مارد گوناگون، نمونه هایی از این نزدیکی ها و شباهت ها و نحوةتأثیرپذیری شعر اردو از شعر فارسی از گذشته تا حال ارائه شده و به ویژه تلاش بر آن بودهاست که بیشتر از نظر محتوایی موارد تطبیقی عنوان شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
327 - تأثیرپذیرى امیر معزّى از معلّقة امروءالقیس
احد پیشگرامیرمعزّى از شاعران بزرگ و مشهور خراسان است که به ادب عربى ارادت مى ورزید؛به همین دلیل بسیارى از مضامین شعرى خود را چه به صورت مستقیم و چه به صورتغیرمستقیم از طریق شاعران پیش از خود، از ادب عرب اخذ کرده و در تعدادى از قصایدخود، طرح کلى و ساختار عمومى و مضامین و تصاویر ش چکیده کاملامیرمعزّى از شاعران بزرگ و مشهور خراسان است که به ادب عربى ارادت مى ورزید؛به همین دلیل بسیارى از مضامین شعرى خود را چه به صورت مستقیم و چه به صورتغیرمستقیم از طریق شاعران پیش از خود، از ادب عرب اخذ کرده و در تعدادى از قصایدخود، طرح کلى و ساختار عمومى و مضامین و تصاویر شعرى قصاید عربى جاهلى را رعایت کرده است.هدف مقالة حاضر، این است که با بررسى دو قصیده و ابیاتى چند از دیگر قصایدتأثیرپذیرى او را از معلّقه امروءالقیس و مضامین و مفاهیم و تصاویر شعرىاو نشان دهد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
328 - صراط های آسمان مطالعۀ تطبیقی دو اثر عرفانی (سیرالعباد الی المعاد سنایی و کمدی الهی دانته)
حسن اکبری بیرق الیاس باباییسنایی غزنوی-شاعر قرن ششم- در سیرالعباد الی المعاد و آلیگیری دانته- شاعر ایتالیایی قرن پانزدهم میلادی- در اثر مشهور خود کمدی الهی، با استفاده از تمثیل های گوناگون و تأثیرشان بر روح، به آیین آخرت شناسی تأکیدی بیشتر دارند و در حقیقت، این دو اثر، آرمان شهر یا مدینۀ فاضله ای چکیده کاملسنایی غزنوی-شاعر قرن ششم- در سیرالعباد الی المعاد و آلیگیری دانته- شاعر ایتالیایی قرن پانزدهم میلادی- در اثر مشهور خود کمدی الهی، با استفاده از تمثیل های گوناگون و تأثیرشان بر روح، به آیین آخرت شناسی تأکیدی بیشتر دارند و در حقیقت، این دو اثر، آرمان شهر یا مدینۀ فاضله ای هستند که انسان کامل را توصیف می کنند.از آنجا که اساس داستان هر دو اثر، ماجرای روح است که از نوعی پدیده شناسی روح در یک سفر طولانی و پر مشقت حکایت می کند، می توان به مضامین و اهدافی مشترک میان آن دو دست یافت. در این مقاله، ضمن معرفی اجمالی این دو اثر، موارد شباهت ها و تفاوت های آن دو بررسی شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
329 - بررسی مضامین پایداری در شعر محمد مهدی جواهری و مجموعه "سرود درد" حمید سبزواری
مریم محمودی زینب السادات هاشمیمحمد مهدی جواهری از بزرگترین شاعران کشور عراق است. بیشتر اشعار او به بیان مفاهیم سیاسی و اجتمـــاعی اختصاص دارد. وی به سرودن اشعار میهنی و قهرمانی گرایش داشته است. مضامین پایداری نیز در اشعارش به وفور دیده میشود. حمید سبزواری نیز شاعری انقلابی است که همواره با جریان چکیده کاملمحمد مهدی جواهری از بزرگترین شاعران کشور عراق است. بیشتر اشعار او به بیان مفاهیم سیاسی و اجتمـــاعی اختصاص دارد. وی به سرودن اشعار میهنی و قهرمانی گرایش داشته است. مضامین پایداری نیز در اشعارش به وفور دیده میشود. حمید سبزواری نیز شاعری انقلابی است که همواره با جریان انقلاب و مبارزه با طاغوت همراه شده است. هر دو شاعر خواستگاه ایرانی داشته و هر دو از حامیان مظلومان و ستمدیدگان بوده و در برابر بیداد زمان قد علم کردهاند. مفاهیم ادب پایداری نظیر ترسیم ظلم و استبداد، دعوت به مبارزه علیه ظلم، امیدوارکردن مردم در پیروزی، بیان ظلم و جنایت و بیعدالتی، بزرگداشت شهدا، ستایش آزادی و آزادگی و سرزمین در سرودههای هر دو به وفور یافت میشود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
330 - تطبیق مفاهیم حقوقی در کلیله و دمنه و گلستان سعدی با مفاد قوانین نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران
ناهید عزیزیحقوق در ادبیات آینهای است از میزان تأثیرپذیری ادبیات از حقوق جامعه؛ مانند قدرت حاکم بر جامعه یا روابط حقوقی بین مردم و نحوهای که ادبیات از قانون، عدالت و مسائل گوناگون حقوقی صحبت میکند. پژوهش حاظر فرآیند بازتاب مفاهیم حقوقی در متون کلیله و دمنه و گلستان را با روش توص چکیده کاملحقوق در ادبیات آینهای است از میزان تأثیرپذیری ادبیات از حقوق جامعه؛ مانند قدرت حاکم بر جامعه یا روابط حقوقی بین مردم و نحوهای که ادبیات از قانون، عدالت و مسائل گوناگون حقوقی صحبت میکند. پژوهش حاظر فرآیند بازتاب مفاهیم حقوقی در متون کلیله و دمنه و گلستان را با روش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانهای مورد بررسی قرار داده است. مفاهیم استخراج شده در آثار مورد تحقیق، بیشتر در قالب تمثیل نمود پیدا کردهاند مانند اصل شخصی بودن جرم، تناسب جرم و قصاص، قتل، دزدی، رشوه، شهادت، عفو، سوگند، قصاص، مجازات و انواع آن. قاضی نیز به عنوان اصلیترین رکن نظام قضایی باید دیندار، عادل، اعلم، عاقبت اندیش و مخالف رشوهخواری باشد. از نتایج تطبیقی بدست آمده اینکه اکثر مفاهیم استخراج شده علاوه بر مطابقت با مواد نظام حقوقی معاصر، امروزه هم کاربرد خاص خود را دارند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
331 - داستانپردازی داستانهای کوتاه صادق هدایت و ویلیام فاکنر
معصومه حکیم عطار یداله طالشیمقاله حاضر به شناخت بهتر ادبیات داستانی ایران و آمریکا میپردازد. هدف آن تبیین ساختار روایتی داستانهای کوتاه هدایت و فاکنر است. سه داستان کوتاه(سه قطره خون، داش آکل، سگ ولگرد) از مجموعه آثار صادق هدایت و سه داستان کوتاه(یک گل سرخ برای امیلی، سپتامبر خشک، انبار سوزی) از چکیده کاملمقاله حاضر به شناخت بهتر ادبیات داستانی ایران و آمریکا میپردازد. هدف آن تبیین ساختار روایتی داستانهای کوتاه هدایت و فاکنر است. سه داستان کوتاه(سه قطره خون، داش آکل، سگ ولگرد) از مجموعه آثار صادق هدایت و سه داستان کوتاه(یک گل سرخ برای امیلی، سپتامبر خشک، انبار سوزی) از ویلیام فاکنر انتخاب شد؛ سپس با در نظر گرفتن ویژگیهای داستانهای کوتاه میزان توجه هدایت و فاکنر را به عناصر داستانی در داستانپردازی مورد بررسی قرار دادیم. در این مقاله شیوه صادق هدایت و ویلیام فاکنر در داستانگویی، شخصیتپردازی، پیرنگ، گفتوگو، زاویه دید، صحنهپردازی، لحن و درونمایه بررسی شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
332 - اندیشه آرمان شهری در اشعار "فریدون مشیری" و "آدونیس"
محمدرضا حاج بابایی سحر یوسفی زادهآرمان گرایی و داشتن جامعه ای آرمانی (Utopia) از اساسی ترین آرزوها ومشغله های ذهنی انسان های کمال طلب بوده است . دنیای ادبیات، عرصهگسترده ای برای طرح این اندیشه در اختیار شاعران و نویسندگان قرار دادهاست. شاعران کلاسیک شعر فارسی و عربی در اشعار خویش از این موضوعغفلت نکرده چکیده کاملآرمان گرایی و داشتن جامعه ای آرمانی (Utopia) از اساسی ترین آرزوها ومشغله های ذهنی انسان های کمال طلب بوده است . دنیای ادبیات، عرصهگسترده ای برای طرح این اندیشه در اختیار شاعران و نویسندگان قرار دادهاست. شاعران کلاسیک شعر فارسی و عربی در اشعار خویش از این موضوعغفلت نکرده اند و از زاویه های گوناگون به روایت آرمان شهر مطلوب خودپرداخته اند و نمونه هایی بر جای نهاده اند. در شعر مدرن نیز می توان ردپایآرمان گرایی و تصور جهان آرمانی را به خوبی مشاهده کرد و ویژگی های جهان مطلوب را از لابه لای شعر شاعران معاصر به دست آورد. فریدونمشیری و آدونیس دو شاعر نوپرداز ادب فارسی و عربی به شمار می روند کهدر شعر خویش به موضوع آرمان شهر پرداخته اند و می توان مشابهت هایی ازاین زاویه در شعر ایشان جست. مقاله حاضر به بررسی ویژگی ها و مؤلفه هایجهان آرمانی از دیدگاه این دو شاعر می پردازد و تا حد ممکن مشترکاتاندیشه ایشان را در این زمینه مورد بررسی قرار می دهد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
333 - اغتنام فرصت در گلستان و بوستان سعدی و مطابقت آن با نهج البلاغه
حسینعلی موسیزاده سیدمحمود سیدصادقی سیدجعفر حمیدیاین جستار ادبی موضوع اغتنام فرصت را مورد کنکاش قرار داده است، موضوعی که امروزه با نام مدیریت زمان در نزد نظریه پردازان روانشناسی موفقیت و صاحبنظران علم مدیریت اهمیت ویژهای دارد. سعدی که در زمینه پیامهای اخلاقی، برجستهترین شاعر ادبیات فارسی شناخته شده. با توجّه به آن چکیده کاملاین جستار ادبی موضوع اغتنام فرصت را مورد کنکاش قرار داده است، موضوعی که امروزه با نام مدیریت زمان در نزد نظریه پردازان روانشناسی موفقیت و صاحبنظران علم مدیریت اهمیت ویژهای دارد. سعدی که در زمینه پیامهای اخلاقی، برجستهترین شاعر ادبیات فارسی شناخته شده. با توجّه به آنچه در این پژوهش آمده در کتابهای گلستان و بوستان عنایت خاصی به اغتنام فرصت داشته است و آن را لازمه بهرهمندی بیشتر از زندگی دنیوی و اخروی میدانست. در این تحقیق کوشش شده است تا دیدگاه شیخ شیراز با عقیده امام نخستین شیعیان مقایسه گردد و با منطق روانشناسان موفقیت امروزی شرح داده شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
334 - مقایسه جلوههای ادبیات مقاومت در شعر علی فوده و فرخی یزدی
طیبه فدوی مسعود باوان پوری نرگس لرستانیادبیات مقاومت از مهم ترین سنگرهای فرهنگی ملت های تحت سلطه است. این واژه همواره با ظلم ستیزی عجین شده و آن را تداعی می کند. این نوع از ادبیات از پیشینه ای طولانی در طول تاریخ بهره مند است که به علت ظلم و ستم حاکم در کشورهای مسلمان از جانب بیگانگان و نیز جنگهایی که بر آن چکیده کاملادبیات مقاومت از مهم ترین سنگرهای فرهنگی ملت های تحت سلطه است. این واژه همواره با ظلم ستیزی عجین شده و آن را تداعی می کند. این نوع از ادبیات از پیشینه ای طولانی در طول تاریخ بهره مند است که به علت ظلم و ستم حاکم در کشورهای مسلمان از جانب بیگانگان و نیز جنگهایی که بر آنان تحمیل شده است از نمود خاصی برخوردار است. کشورهای ایران و فلسطین دو نمونه والا از این کشورها هستند. علی فوده از شاعرانی است که توجه ویژه ای به فلسطین دارد. فرخی یزدی شاعر مشروطه، از شاعران ایرانی است که با شعر خویش به دفاع از ملت خود در برابر بیگانگان و ظلم و ستم داخلی پرداخته و غیرت و هویت ملی و وطن دوستی، دعوت به مبارزه، انتقاد از اوضاع پریشان سیاسی و تلاش برای بیدارسازی مردم از مضامین مشترک در شعر دو شاعر است. این پژوهش در پی آن است که با استفاده از ابزار کتابخانه ای و با روش توصیفی- تحلیلی بر مبنای مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی ضمن بیان مضامین ادبیات مقاومت در شعر هر دو شاعر، به مقایسه این مضامین در شعر آنها بپردازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
335 - صور مثالی آنیموس یونگ در رمان سو و شون
محمدرضا کمالی بانیانی نرجس توحیدی فر"آنیما" و "آنیموس" دو کهن الگوی بسیار مشهور در ادبیات فارسی هستند ؛ که ابتداتوسط روانشناسانی چون یونگ مطرح شدند، و بارها و بارها در آثار شاعران ونویسندگان مختلف نمود یافته اند. کهن الگوی آنیما نیمه زنانه در وجود مردان ، وآنیموس نیمه مردانه در وجود زنان است. این کهن الگو چکیده کامل"آنیما" و "آنیموس" دو کهن الگوی بسیار مشهور در ادبیات فارسی هستند ؛ که ابتداتوسط روانشناسانی چون یونگ مطرح شدند، و بارها و بارها در آثار شاعران ونویسندگان مختلف نمود یافته اند. کهن الگوی آنیما نیمه زنانه در وجود مردان ، وآنیموس نیمه مردانه در وجود زنان است. این کهن الگوها تحت تأثیر حضور مادر وپدر در وجود هر شخص شکل می گیرد، و تحت تأثیر شرایط اجتماعی و زندگی هرشخص دچار تغییر و تحول می شود. سیمین دانشور یکی از نویسندگانی است که اینتصویرها را در اشکال مختلف در آثار خود، و به ویژه در رمان "سو و شون" بروز دادهاست. در این مقاله به بررسی و تطبیق جنبه های صور مثالی آنیموس یونگ و سیمیندانشور با تأکید بر رمان "سو و شون" پرداخته خواهد شد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
336 - مقایسه اشعار مشاهیر آذربایجانی در عرفان و تصوف
فاطمه بیگم سیدعصایی سید مجید تقویدر ارتباط با شناخت هنروری حافظ و نظامی در استفاده از معانی مجازی در کاربرد اصطلاحات عارفانه و خلق اشعار عرفانی به بررسی سرودههای غزلی مشاهیر قرن ششم نیز پرداخته شد تصوف نظری و عرفان مدرسی آمیخته با آراء فلسفی و کلام، شاهکارهای بزرگ شعر عرفانی سنایی آغازگر عرفان، خاقانی چکیده کاملدر ارتباط با شناخت هنروری حافظ و نظامی در استفاده از معانی مجازی در کاربرد اصطلاحات عارفانه و خلق اشعار عرفانی به بررسی سرودههای غزلی مشاهیر قرن ششم نیز پرداخته شد تصوف نظری و عرفان مدرسی آمیخته با آراء فلسفی و کلام، شاهکارهای بزرگ شعر عرفانی سنایی آغازگر عرفان، خاقانی و نظامی در وسعت معنایی گسترده رقم خورد که موجب تکامل بلندای عرفان با ترکیبهای مناسب و ارتقاء معنا شد، گویی تصوف قرن شش خاقانی و نظامی را بر دروازه این مسلک با تأسی از سنایی نشاند. در این مقاله از خاقانی و نظامی با آوردن اصطلاحات در عبارات معمولی و سخن ناگفتن از وصال حقیقی در ابتدای ورود وادی شوریدگان است. شیوه سخن در شعر خاقانی در عین آراستگی از تکلف خالی نیست. خاقانی و نظامی هر دو با استفاده از طرزی توانا در آفرینش ترکیبات بدیع چون پیر مغان و دیر مغان با تعبیری دلنشین و عارفانه خلقی جدید و معجزگون را در سخن از خود به یادگار گذاشتهاند و همچون چراغی فراسوی ادوار بعد در بدل عرفان شرعی به نظری نقشی ارزنده ایفا نمودهاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
337 - بررسی تطبیقی عقبات السلوک شیخ صنعان و هفت خوان رستم
موسی الرضا حیدری گوگدره اکبر شعبانی پروین دخت مشهوررهروان طریقت در سلوک خود به سوی حضرت دوست، برای رسیدن به پختگی و پالودگی، به ضرورت باید عقبات بازدارندهای را از پیش روی بردارند. رستم در هفت خوان و شیخ صنعان در منطق الطیر عطار از جمله این رهرواناند که توانستهاند با جانفرسایی در عقبات نفسگیر، از فراز و فرودهای را چکیده کاملرهروان طریقت در سلوک خود به سوی حضرت دوست، برای رسیدن به پختگی و پالودگی، به ضرورت باید عقبات بازدارندهای را از پیش روی بردارند. رستم در هفت خوان و شیخ صنعان در منطق الطیر عطار از جمله این رهرواناند که توانستهاند با جانفرسایی در عقبات نفسگیر، از فراز و فرودهای راه و گردنههای مهلک و سخت آن بگذرند و راه به حریم دوست برند. در این مقاله ابتدا با استناد بر شاهنامه(پهلوانیهای رستم در هفت خوان) و داستان شیخ صنعان در منطق الطیر موانعی که بر سر راه این دو رهرو در هر دو پهنه عرفان و حماسه وجود دارد مشخص گردیده، سپس با روش تطبیقی و مقایسهای این عقبات مورد بررسی قرار گرفته است. در این بررسی که بیشتر با هدف نمایاندن دشواریهای سلوک به رهروان طریق صورت گرفته است، این نتیجه کلی حاصل گردید که در هر دو مسیر، رهرو با عقبات ریز و درشت بسیاری روبهرو است که لازمه رسیدن سالک در عرفان و پهلوان در حماسه به مرز پختگی و کمال، گذز از این گردنههای دشوار است. هرچند این گریوهها ممکن است در عنوان و شکل با یکدیگر متفاوت باشند اما در ذات و درونمایه و گمراه ساختن رهرو از راه راست سلوک، مشترکاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
338 - بررسی تطبیقی عنصر « طرح » در داستان های کهن و داستان های امروزی ایران و جهان
منصوره شریف زادهیکی از مهمترین عناصر داستان عنصر طرح است. در واقع، طرح الگویی از رابطة میان حوادث داستان بر اساس علت و معلول است. داستان پیش از قرن هجدهم در اروپا و قبل از مشروطیت در ایران بر اساس روایت ساده نوشته می شد و به صورت داستان به معنای امروزی (رمان) آن نبود. از آنجا که طرح از چکیده کاملیکی از مهمترین عناصر داستان عنصر طرح است. در واقع، طرح الگویی از رابطة میان حوادث داستان بر اساس علت و معلول است. داستان پیش از قرن هجدهم در اروپا و قبل از مشروطیت در ایران بر اساس روایت ساده نوشته می شد و به صورت داستان به معنای امروزی (رمان) آن نبود. از آنجا که طرح از ماهیت درونی شخصیت ها سرچشمه می گیرد، برای فهم آن خواننده احتیاج به دو عنصر اساسی هوش و حافظه دارد. البته، بزرگترین فرق بین داستان های کهن و داستان های امروزی همین طرح است، زیرا، داستان های کهن مـمکـن است از مجمـوع تصادف ها ساخته شود و یا از حوادثی که از علل و معلول های سطحی سرچشمه گرفته باشد، در حالی که داستان های امروزی از حوادثی ناشی می شوند که منجر به جـدال می گـردند و از جدال هایی که بر اساس علل و معلول موجه به نظر می آیند. در این مقاله کوشش بر این است تا عنصر طرح در داستان های کهن ایرانی ( شاهنامه و خسرو و شیرین) و داستان های کهن اروپایی (ایلیاد وادیسه) با داستان های معاصر (رمان) ایرانی (تنگسیر و سووشون) و داستان های معاصر (رمان) اروپایی (مادام بواری و جنگ و صلح) مقایسه شود تا وجوه تشابه و افتراق آنها مشخص گردد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
339 - مقایسه مضامین اجتماعی در اشعار پروین اعتصامی و احمد صافی النجفی
رمضان رضائیدر جهان معاصر و در طی یک قرن گذشته سرنوشت برخی ملت‌ها شباهت زیادی به هم داشته و مسائل اجتماعی آنها نیز به همین خاطر شبیه هم شده است. مقاله حاضر با هدف مقایسه مسائل اجتماعی در اشعار دو شاعر معاصر، پروین اعتصامی و احمد صافی النجفی تدوین شده است هر چند که ممکن است این چکیده کاملدر جهان معاصر و در طی یک قرن گذشته سرنوشت برخی ملت‌ها شباهت زیادی به هم داشته و مسائل اجتماعی آنها نیز به همین خاطر شبیه هم شده است. مقاله حاضر با هدف مقایسه مسائل اجتماعی در اشعار دو شاعر معاصر، پروین اعتصامی و احمد صافی النجفی تدوین شده است هر چند که ممکن است این دو شاعر در بسیاری از جهات اثر مستقیمی در یکدیگر نداشته‌اند، اما آن دو با وجود تفاوت در جنس‌ یعنی در زن و مرد بودن، به مسائلی از قبیل وطن‌پرستی، دفاع از آزادی و آزادی‌خواهی و بیان درد فقرا و یتیمان پرداخته و نیز دردهای اجتماعی ، سکوت ، خفقان و استبداد حاکم بر زمان خویش را بیان کرده‌اند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
340 - أثرالشعرالعربى فی الشعرالفارسى
جلیل تجلیلللشعرالعربى أثر و میض فی لشعرالفارسی تصویراً و مضموناً و لغظاً و معنیّ و نورد هیهنا امثلةً و نماذج موضحة و نستنتج من هیهنا أنّ الشعراء الایرانیین ذووتمتعٍ باهر من الادب و الشعرالعربی الوضائین. 1. قال بشار: کأن مثارالنقع فوق رؤوسنا و أسیافنا لیل تهاوى کواکبه و هذا چکیده کاملللشعرالعربى أثر و میض فی لشعرالفارسی تصویراً و مضموناً و لغظاً و معنیّ و نورد هیهنا امثلةً و نماذج موضحة و نستنتج من هیهنا أنّ الشعراء الایرانیین ذووتمتعٍ باهر من الادب و الشعرالعربی الوضائین. 1. قال بشار: کأن مثارالنقع فوق رؤوسنا و أسیافنا لیل تهاوى کواکبه و هذاالبیت هوالّذى سمى بأشهر بیتٍ قاله بشار ( بشار، 1369 ه.ق/1950م) و تأثر منه فردوسی الشاعرالفارسی فى أبیاته التالیة: درخشیدن تیغ هاى بنفش در آن سایه ی کاویانی درفش تو گفتی که اندر شب تیره چهر ستاره همی برفشاند سپهر 2 . ألشّمس کالمرأة فى کّف الأشل تجرى على السماء من غیر فشل هذاالب من شواهد المطوّل للتفتازنی التشبیة الغریب و نُسب مَرة لابى النجم العجلى و مرة أخرى. لابن معتز و هکذا نسب الی الشماخ و أورد محمد بار شریف صاحب جامع الشواهد بالصورة الاتیه: پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
341 - سعدی وگوته (نگاهی به دیوان غربی _شرقی و تاثیرکلام سعدی بر گوته)
سیدسعید فیروزابادیهمگان حافظ را سرچشمه الهام گوته_شاعر نامدار المان_می دانند. دراین باره، مقاله های بسیاری نگاشته شده، ولی نکته مهم دراین زمینه، تاثیردیگر سخنوران بزرگ پارسی زبان برگوته است. سال ها پیش از ترجمه هامر _پورگشتال از دیوان حافظ، ادام اولئاریوس، فرستاده دربار اشلزویگ _هولشتاین چکیده کاملهمگان حافظ را سرچشمه الهام گوته_شاعر نامدار المان_می دانند. دراین باره، مقاله های بسیاری نگاشته شده، ولی نکته مهم دراین زمینه، تاثیردیگر سخنوران بزرگ پارسی زبان برگوته است. سال ها پیش از ترجمه هامر _پورگشتال از دیوان حافظ، ادام اولئاریوس، فرستاده دربار اشلزویگ _هولشتاین به اصفهان عهد صفوی _گلستان سعدی را به المانی ترجمه کرده بود و این ترجمه نه تنها برگوته، بلکه بر بسیاری از شاعران و نویسندگان المانی زبان تاثیر نهاد. این تاثیرپذیری گاه همچون غزل های حافظ بر صور خیال وخیال بندی های گوته تاثیر نهاده وگاه شاعر المانی سخن سعدی را بی کم وکاست اورده است. هدف از نگارش مقاله حاضر، یاداوری برخی از این ویژگی ها و در عین حال، اهمیت ترجمه گلستان سعدی به زبان المانی است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
342 - نقد زیباییشناسی علم بدیع با رویکردی تطبیقی بر بلاغت عرب و پارسی
حبیب الله جدید الاسلامی حمیده جمال زهی کمال آبادیبا عنایت به این واقعیت که ملتهای اهل ادب در پی ارتباطات فکری و فرهنگی ناگزیر از تأثیر و تأثر میباشند و با توجه به وجوه مشترکی که از دیرباز بین ایرانیان و پارسیان در ابعاد مختلف همچون شعر و ادبیات و موسیقی وجود داشته، مهمتر از آن زبان مشترک دینی و پیوندی که دین مبین ا چکیده کاملبا عنایت به این واقعیت که ملتهای اهل ادب در پی ارتباطات فکری و فرهنگی ناگزیر از تأثیر و تأثر میباشند و با توجه به وجوه مشترکی که از دیرباز بین ایرانیان و پارسیان در ابعاد مختلف همچون شعر و ادبیات و موسیقی وجود داشته، مهمتر از آن زبان مشترک دینی و پیوندی که دین مبین اسلام توانسته است میان آنها در طی نزدیک به دوازده قرن برقرار کند، موجب شده است تا این دو ملت در ارتباط و تعامل با یکدیگر تأثیرات فراوانی بر روی هم بگذارند. یکی از جلوههای این تأثیرگذاری در گستره فرهنگ اسلامی، بی گمان در حوزه بلاغت یا به تعبیری روشنتر زیبایی شناسی سخن پارسی و عرب میباشد. بر همین اساس بر آن شدیم تا گوشههایی از این تأثیر و تأثرات ادبی را بهویژه از منظر نقد زیبایی شناسی مطرح کرده، آنگاه با رویکردی تطبیقی بر ادبیات عرب و پارسی به آسیب شناسی آن بپردازیم؛ به همین منظور برخی از عناوین مبهم و بحث انگیز بلاغت عرب و فارسی همچون تعقید لفظی و ضعف تألیف(از مقوله عیوب سخنوری) و برخی آرایههای بدیعی همانند آرایه تفریق، ترصیع، سجع، و تعدادی از اصطلاحات مشترک در حوزه دانش بدیع و علم بیان نظیر تمثیل، ارسال المثل و تشبیه تمثیل را نقد و ارزیابی نمودیم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
343 - بازخوانی دلوزی داستان «مدونای آینده» هنری جیمز در پرتو منطق احساس و ادبیات اقلیتی
حجت گودرزی سعید اسدیهِنری جیمز، رمان نویس نامی آمریکایی- انگلیسی، در آثارش از زن به مثابه انسان مینویسد و به او نگاه جنسیتی ندارد. حال در این مقال، هُنری همانند نقاشی و یا به عبارت گویاتر پرتره نگاری است که تلاش دارد زن را ترسیم و روایت کند. زن نه به عنوان زن بلکه به عنوان تقلید یا بازنمو چکیده کاملهِنری جیمز، رمان نویس نامی آمریکایی- انگلیسی، در آثارش از زن به مثابه انسان مینویسد و به او نگاه جنسیتی ندارد. حال در این مقال، هُنری همانند نقاشی و یا به عبارت گویاتر پرتره نگاری است که تلاش دارد زن را ترسیم و روایت کند. زن نه به عنوان زن بلکه به عنوان تقلید یا بازنمودهای از یک زن یا زنان پیشینْ نگارده میشود. این بُن- مایه، تعبیر دلوز- گاتاری از غریبه- سازی را تا اندازهای متبادر میکند. این دو متأثر از جریان فکری پساساختارگرایی و ضد روشنگری مدعی شکل خاصی از نوشتارِ ادبی هستند که در مقابل هرگونه تفسیر کُدگذاری مقاومت کرده و از هرگونه ساختارِ قابل پیشبینی و مبتنی بر سوژه- محوری گریزان است. در این پژوهش که به روش تحلیلی- توصیفی به نگارش درآمده بر آن هستیم که تحلیل نماییم بر پایه نظریه منطق احساس و ادبیات اقلیتیِ دلوز، زنان در داستانهای هنری جیمز و خصوصاً در داستان مدونای آینده دارای قالب و چهارچوب از پیش تعیین شده نیستند. آنها رو به آینده دارند و بازنمایی گذشتگان نیستند؛ پس او به دنبال بازنماییِ بودن نیست و میخواهد صیرورت یعنی شدن را به تصویر بکشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
344 - مقایسه اشعار تأملی بین جبران خلیل جبران و ویلیام بلیک
ابوذر کاظمی محمود شکیبدر حقیقت موضوع این مقاله بحث دو محوری است؛ در یک بحث سخن از دو شاعر بلندآوازه در ادبیات و شعر عربی و انگلیسی میرود، و در دیگری سرودههای اینان در ارتباط با رویکرد تأمل فکری در شعر معاصر مورد بحث و تحقیق قرار میگیرد؛ طبیعی است که به اقتضای محور نخست سخنانی در ارتباط با چکیده کاملدر حقیقت موضوع این مقاله بحث دو محوری است؛ در یک بحث سخن از دو شاعر بلندآوازه در ادبیات و شعر عربی و انگلیسی میرود، و در دیگری سرودههای اینان در ارتباط با رویکرد تأمل فکری در شعر معاصر مورد بحث و تحقیق قرار میگیرد؛ طبیعی است که به اقتضای محور نخست سخنانی در ارتباط با ادبیات تطبیقی و مکتب آمریکایی که منهج اصلی در مقایسه بین این دو شاعر در این نوشتار بوده است مجال طرح پیدا میکند و در ارتباط با محور دوم از میان چهار رویکرد عمده شعری یعنی رویکردهای میهنی، اجتماعی، فنی و فکری؛ از نمونههای شعری که از دو شاعر یادشده آوردهایم برمیآید که در اشعار تأملی بلیک مسائل اجتماعی و در اشعار تأملی جبران مسائل معنوی به صورت شاخصی جلوهگری مینماید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
345 - شناسایی فرهنگ عامه با نگاهی تطبیقی به خمسة نظامی
سید محمودرضا غیبیتحقیق درباره فرهنگ و آداب و رسوم سرزمین ایران، ضمن آنکه بسیاری از نقاط تاریک ادبی روشن می کند، از جهات مختلف و به دلایل گوناگون اهمیت دارد. در این میان، شناسایی فرهنگ عامه با استفاده از متن ادبی، فواید فراوانی دارد که در این مقاله، به برخی از آ نها اشاره شده است. مقالة چکیده کاملتحقیق درباره فرهنگ و آداب و رسوم سرزمین ایران، ضمن آنکه بسیاری از نقاط تاریک ادبی روشن می کند، از جهات مختلف و به دلایل گوناگون اهمیت دارد. در این میان، شناسایی فرهنگ عامه با استفاده از متن ادبی، فواید فراوانی دارد که در این مقاله، به برخی از آ نها اشاره شده است. مقالة حاضر، پژوهش است در فرهنگ عامیانة اسلامی _ ایرانی و آذربایجانی با رجوع به آثار خمسة نظامی که پنج اثر گرانقدر او - مخزن اسرار، خسرو و شیرین، لیلی و مجنون، هفت پکر اسکندرنامه . را دربر می گیرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
346 - داستان رستم و سهراب در بررسی تطبیقی با تراژدی ارسطویی
مریم مجیدیادبیات نمایشی در کنار ادبیات روایی و حماسی، از شاخههای اصلی ادبیات محسوب میشود که از زمان ارسطو تا قرن هجدهم میلادی به دو ژانر اصلی تراژدی و کمدی تقسیم شد. داستان رستم و سهراب است که نمونهای از داستانهای حماسی و پهلوانی ایران است، شاخصههای تئاتری ارسطویی را در خود چکیده کاملادبیات نمایشی در کنار ادبیات روایی و حماسی، از شاخههای اصلی ادبیات محسوب میشود که از زمان ارسطو تا قرن هجدهم میلادی به دو ژانر اصلی تراژدی و کمدی تقسیم شد. داستان رستم و سهراب است که نمونهای از داستانهای حماسی و پهلوانی ایران است، شاخصههای تئاتری ارسطویی را در خود جای داده است. این داستان بر پیرنگی استوار است که شالوده آن نمایش اراده شخصیت اصلی برای یافتن پدر در مناقشهای دراماتیک است. هدف فردوسی تزکیه احساس است که با برانگیختن حس همدردی در مخاطب، ایجاد میشود. این مقاله با استناد به مبانی تئاتر ارسطویی برگرفته از کتاب بوطیقا، به بررسی عناصر نمایشی در داستان رستم و سهراب میپردازد تا دیدگاه ارسطو در مورد ادبیات نمایشی مشخص گردد، آنگاه خواننده برداشتی جامع راجع به خصوصیات این نوع تئاتر و تأثیر آن در داستان مذکور پیدا کند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
347 - بررسی تطبیقی آیین عیاری در ایران و شوالیهگری در غرب
محمدرضا ساکی رضا کماسیزور و ستم، تبعیض، قتل و غارت، بردگی و اسارت واقعیت تلخی بود که با بشر زاده شد و با وی رشدکرد و بالید. همین عامل سبب شد تا گروههایی از مردم از جان گذشته در مقابل ستمگران و زورگویان قد علم کنند و در روزگاری که هنوز انسان قوانین بازدارنده وضع نکرده بود، از ضعیفان حمایت کن چکیده کاملزور و ستم، تبعیض، قتل و غارت، بردگی و اسارت واقعیت تلخی بود که با بشر زاده شد و با وی رشدکرد و بالید. همین عامل سبب شد تا گروههایی از مردم از جان گذشته در مقابل ستمگران و زورگویان قد علم کنند و در روزگاری که هنوز انسان قوانین بازدارنده وضع نکرده بود، از ضعیفان حمایت کنند و در جهت برقراری عدالت بکوشند. از این گروهها در نقاط مختلف دنیا میتوان نشان یافت. عیاران در ایران، صعالیک در کشورهای عرب، شوالیهها در غرب و ساموراییها در ژاپن از جمله این گروهها به شمار میآیند. در این جستار تلاش میکنیم به شیوه تطبیقی به بررسی آیین عیاری در ایران و آیین شهسواری و شوالیه گری در غرب بپردازیم و شباهتها و تفاوتهای آن دو را بیان کنیم. همچنین تأثیر این آیینها را در ادبیات ایران و غرب نشان دهیم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
348 - بررسی تطبیقی دیدگاههای فمینیستی در رمانهای سالهای ابری و مثل آب برای شکلات
ندا مراد امیرحمزه حسنوند هدا مشهدی زادهادبیات تطبیقی حوزهای از پژوهشهای ادبی است که در آن آثار دو یا چند نویسنده از دو زبان و ملیّت متفاوت با یکدیگر مقایسه میشود. در این بین، نویسندگان در تصویرسازیها، شیوه بیان احساسات، انتخاب قالبها و موضوعات و ترجمهها از هم تأثیر و تأثّر میپذیرند. در این مقاله دیدگا چکیده کاملادبیات تطبیقی حوزهای از پژوهشهای ادبی است که در آن آثار دو یا چند نویسنده از دو زبان و ملیّت متفاوت با یکدیگر مقایسه میشود. در این بین، نویسندگان در تصویرسازیها، شیوه بیان احساسات، انتخاب قالبها و موضوعات و ترجمهها از هم تأثیر و تأثّر میپذیرند. در این مقاله دیدگاههای فمینیستی در رمان سالهای ابری اثر پرینوش صنیعی و مثل آب برای شکلات اثر لائورا اسکوئیول از زاویه دید فمینیستی در یک مقدمه و دو گفتار، با روشی توصیفی- تحلیلی بررسی به همراه شاهد مثال، بازخوانی میشود. مطالعه و تحلیل دیدگاههای فمینیستی این دو رمان نشان میدهد که تلاش برای شناساندن هویت و بازنمایاندن مظلومیت زنان و حقوق از دست رفته آنان، در نظام مرد سالاری وجه مشترک این دو اثر، بوده است. نویسندگان هر دو رمان، با موضوع و درونمایههای مشترک، جایگاه و وضعیت زن را بیان نمودهاند. آنان روایتگر این بینش دیدگاه فمینیستی هستند که مرد سالاری در ذهن و زبان جوامع، نفوذ کرده و یکی از راههای پاک کردن این ذهنیت، تعظیم و بزرگداشت زنان است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
349 - جایگاه نمادین رنگ در ادبیات پایداری در اشعار قیصر امین پور و محمود درویش
صابره سیاوشی محمد خسروی چیتگردر ادبیات امروز، نمادها نقش مهمی در تصویرآفرینی و انتقال معانی ایفا میکنند. یکی از این نمادها که به شکلی هوشمندانه از سوی شاعران مورد استفاده قرار میگیرد عنصر رنگ است. از همین روی شاعران مقاومت با بکارگیری رنگهای مختلف سعی در بیان آرمانها و خواستههای خود دارند. به چکیده کاملدر ادبیات امروز، نمادها نقش مهمی در تصویرآفرینی و انتقال معانی ایفا میکنند. یکی از این نمادها که به شکلی هوشمندانه از سوی شاعران مورد استفاده قرار میگیرد عنصر رنگ است. از همین روی شاعران مقاومت با بکارگیری رنگهای مختلف سعی در بیان آرمانها و خواستههای خود دارند. به عنوان نمونه قیصر امینپور در ادبیات پارسی و محمود درویش در ادبیات عربی با بکارگیری نمادها در آثار خود، تداعیهای پر رمز و رازی در حوزههای تمثیلی با زمینههای گوناگون فرهنگی، آیینی و تاریخی آفریدهاند. عنصر رنگ یکی از اجزای مهم صور خیال و یکی از عناصر برجسته زبان نمادین این دو شاعر است که در خدمت بیان مفاهیم مورد نظر ایشان قرار گرفته است. این مقاله به بررسی رنگهای نمادین به عنوان سمبل ادبیات مقاومت در اشعار قیصر امین پور و محمود درویش پرداخته است. بررسی و تحلیل چهار رنگ سبز، سرخ، زرد و سیاه که بیشترین بسامد کاربردی را در اشعار این دو شاعر داشتهاند، موضوع اصلی این مقاله را تشکیل میدهد. روش کار به صورت توصیفی- تحلیلی بوده و نتایج نشان میدهد که هر دو شاعر از رنگ سیاه به عنوان نماد حزن و اندوه، رنگ سرخ نماد اعتراض و قیام، رنگ زرد نماد جدایی و نرسیدن به هدف؛ و رنگ سبز به عنوان نماد مقاومت و پایداری بهره بردهاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
350 - بنمایههای فکری مکتب نقد نو در نگاه الیوت و آدونیس
رضا محمدی اصغر مولوی نافچی حسین شمسآبادینمادپردازی نزد تی. اس. الیوت کارکرد ویژهای دارد. الیوت زبان شعر را زبان ویژهای میداند که از تناقض، طنز، ابهام، اسطوره و نماد بهشیوهای بهره میجوید که تصویری عینی و محسوس بهدست دهد. این شیوه، همان کاربرد نماد در قالب نظریه بههمپیوستگی عینی است که نخستینبار، او آ چکیده کاملنمادپردازی نزد تی. اس. الیوت کارکرد ویژهای دارد. الیوت زبان شعر را زبان ویژهای میداند که از تناقض، طنز، ابهام، اسطوره و نماد بهشیوهای بهره میجوید که تصویری عینی و محسوس بهدست دهد. این شیوه، همان کاربرد نماد در قالب نظریه بههمپیوستگی عینی است که نخستینبار، او آن را مطرح کرد. این نظریه ابعاد گوناگون دارد. جنبه نخست آن به شخصیتزدایی شاعر مربوط است که اساس و پایه مکتب نقد نو را تشکیل میدهد. دیگر، پیوند نزدیک آن با نماد است که آن را به مرزهای مکتب سمبولیسم نزدیک میسازد؛ و سوم، کاربرد سنّت در شعر است که بر جنبه نوکلاسیکی این نظریه نظارت دارد. ادونیس شاعر و منتقدی است که غیرمستقیم از نظریه او تأثیر پذیرفته است. این جُستار، نخست نظریه بههمپیوستگی عینی الیوت را تبیین میکند؛ آنگاه اصول و پایههای نظریه را نزد ادونیس بررسی کرده؛ به نمودهای عینی و واقعی آن میپردازد؛ در پایان آن دو را منتقدانی عینگرا و از پیشگامان مکتب نقد نو، معرفی کند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
351 - ادبیات معاصر فارسی در ترازوی ادبیات تطبیقی
ابوا لفاسم رادفرادبیات تطبیقی شاخه ای از ادبیات است که ظاهراً ادبیات کشورهای مختلف جهان را بیشتر با تاکید بر نفوذ موضوع ها و روش های تفکر ادبی. که به نهضت های بزرگ فکری منجر شده است بررسی می کند. یا به تعبیری دیگر، موضوع آن بحث در روابط و تأثیرات ادبی دوکشور است.در واقع ادبیات تطبیقی ب چکیده کاملادبیات تطبیقی شاخه ای از ادبیات است که ظاهراً ادبیات کشورهای مختلف جهان را بیشتر با تاکید بر نفوذ موضوع ها و روش های تفکر ادبی. که به نهضت های بزرگ فکری منجر شده است بررسی می کند. یا به تعبیری دیگر، موضوع آن بحث در روابط و تأثیرات ادبی دوکشور است.در واقع ادبیات تطبیقی به طور اساسی از زمانی مطرح شدکه ارتباط بین ملت ها گسترش یافت و رفت و آمدها فزونی گرفت و سیّاحان و مبلغّان مذهبی و خاورشناسان به سرزمین های شرقی ازجمله ایران سرازیر شدند.در مقاله حاضر، ابتدا از پیدایش زمینه های تطبیق و عوامل پیدایش ادبیات تطبیقی از شکل گیری و تکوین مکتب های مهم ادبی اروپا و تأثیر و تأثرهای آن بین فرهنگ و ادبیات مشرق و غرب به همراه نمونه هایی سخن به میان آمده و سپس به مفهوم اصلی مقاله، یعنی داد و ستدهای ادبی معاصر در زمینه های مختلف شعر و نثر، نمایشنامه و مسائل دیگر اشاره شده است که طبیعتاً در این بخش، ما ایرانیان بیشتر وامدار عرصه های گوناگون فرهنگ و ادبیات اروپا بوده ایم و تأئیرگرفته ایم، به ویژه از دوره مشروطه و پس از آن به دلیل تحولات سیاسی و اجتماعی که درکشور پیش آمد و راه های تازه ای را در ادبیات معاصر ماگشود، شعر و ادب و برخی قالب های ادبی نو را که درگذشتة ادبی ما به این صورت وجود نداشت تحت تأثیر قرار داد و دگرگون کرد که در طول مقالة حاضر با ذکر نمومنه هایی دربارة این مسئله بحث می شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
352 - تطبیق تیپشناسی شخصیتهای داستانی هدایت و داستایفسکی با تأکید بر طبقهبندی انیه گرام
رعنا محمد پور طالعی پروانه عادل زاده کامران پاشایی فخریپژوهش حاضر با هدف بررسی تیپ شناسی شخصیتهای داستانی هدایت و داستایفسکی با تأکید بر طبقه بندی نُه گانه اینه گرام است؛ که عبارتاند از: تیپهای کمال طلب، کمک گرا، موفق و بازیگر، رمانتیک محزون، مشاهده گر و فکور، وفاجو و وفاخو، خوشگذران، رئیس و میانجی؛ و هر کدام دارای ویژگی چکیده کاملپژوهش حاضر با هدف بررسی تیپ شناسی شخصیتهای داستانی هدایت و داستایفسکی با تأکید بر طبقه بندی نُه گانه اینه گرام است؛ که عبارتاند از: تیپهای کمال طلب، کمک گرا، موفق و بازیگر، رمانتیک محزون، مشاهده گر و فکور، وفاجو و وفاخو، خوشگذران، رئیس و میانجی؛ و هر کدام دارای ویژگی های خاصی می باشند. در این نوشتار، پنج داستان هدایت و یک رمان داستایفسکی بررسی می گردد. نظریه اینه گرام ساختاری است که به بررسی نُه شخصیت اصلی انسان و روابط پیچیده درون آن می پردازد. این روش که از سوی پژوهشگران و روان شناسان آمریکایی مورد مطالعه و بررسی علمی و تجربی واقع شده است، ساختاری است که آن را پژوهشگری یونانی- روسی به نام ایوانویچ گوردجیف ترسیم کرده است و نتیجه پژوهش های او درباره فرهنگ، ادیان و فلسفه های اسطوره ای عرفانی است. روش پژوهش، توصیفی است و دادهها با توجه به تکنیک تحلیل محتوا، به شیوه کتابخانه ای و سندکاوی بررسی شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
353 - نقش عشق در رسیدن به مقام فنا از دیدگاه مولانا(با تأکید بر مثنوی معنوی)
اسماعیل صادقیلر پرویز ضیاء شهابی امیرعباس علی زمانیمثنوی معنوی مولوی، متضمّن عمیقترین مباحث خداشناسی، هستی شناسی، انسان شناسی و ... است. این کتاب که حاصل جمیع تجارب عارفانه و صوفیانه در سنّت اسلامی است، در حقیقت حکایت یک نوع سفرنامه معنوی و تجربه شخصی است که در ضمنِ یک رشته تعالیم و مفاهیم عرفانی به تصویر کشیده شده چکیده کاملمثنوی معنوی مولوی، متضمّن عمیقترین مباحث خداشناسی، هستی شناسی، انسان شناسی و ... است. این کتاب که حاصل جمیع تجارب عارفانه و صوفیانه در سنّت اسلامی است، در حقیقت حکایت یک نوع سفرنامه معنوی و تجربه شخصی است که در ضمنِ یک رشته تعالیم و مفاهیم عرفانی به تصویر کشیده شده است. دو مبحث عشق و فنا از جمله آن مفاهیمی هستند که مولانا در مثنوی به آنها پرداخته است. نوشتار حاضر به شیوه مطالعات کتابخانهای، با هدف بررسی دو مقوله عشق و فنا با تکیه بر دیدگاه مولانا در مثنوی معنوی، نخست به توصیف عشق و فنا، و سپس به تبیین و تحلیل این دو مقوله و یاریگریِ عشق به سالکِ عارف در رسیدن به مقام فنا از دیدگاه عرفانی مولانا در مثنوی معنوی خواهد پرداخت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
354 - منوچهوی و شعر عرب
حسبن خسرویمنوچهری دامغانی ( 432- ؟ هـ . ق.) بنابر شیوه ادبیان هم روزگار خود به شاعران عرب و شعر آنان توجه خاصی نشان داده است ولی تأثیر شعر عرب در کلام وی آنقدر برجسته است که او را از دیگر شاعران سبک خراسانی متمایز می کند. تأثیرپذیری منوچهری از شعر عرب به چند شکل بروز و ظهور پیدا چکیده کاملمنوچهری دامغانی ( 432- ؟ هـ . ق.) بنابر شیوه ادبیان هم روزگار خود به شاعران عرب و شعر آنان توجه خاصی نشان داده است ولی تأثیر شعر عرب در کلام وی آنقدر برجسته است که او را از دیگر شاعران سبک خراسانی متمایز می کند. تأثیرپذیری منوچهری از شعر عرب به چند شکل بروز و ظهور پیدا کرده است. ساخت چندین قصیده براساس الگوی قصاید جاهلی: تقلید از شاعران خمریه سرا، مانند امرؤالقیس و ابونواس. اقتباس یا ترجمة بعضی مضامین شعری: استعمال ترکیبات و جملات عربی بدون اینکه فایده بلاغی یا اغراض ثانوی درکاربرد آنها وجود داشته باشد و سرانجام یاد کرد شاعران. اساطیر و عرایس شعر عرب. تقلید از شعر عرب با روح نوجوی و نوگرایی منوچهری در تضاد و تعارض آشکار قرار دارد و شاید محرک های او در این امر پیروی از سنت عصر، تفاخر و دیگر انگیزه های شخصی و مهم تر از همه. جلب توجه ممدوحانی باشدکه شیفتة شعر عوب بوند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
355 - دراسه التَّخْمیس و أنواعه بوصفه قالبا أدبیا مشترکا بین الأدبَین الفارسىّ والعربىّ
على صابرىإن القوالب الأدبیه بکونها وسیله لتنظیم عناصرالأدب و سببا للوحده العضویهْ فى الأعمال الفنیهْ قد نجدها کعنصر مشترک بین آداب الأمم المختلفهْ ، و بما أن العلاقا تالموجودهْ بین الأدبین الفارسى والعربى عریقهْ جدا بالنسبهْ إلى الآدا بالأخرى فنرى هذه الصلات المتبادلهْ والقوالب چکیده کاملإن القوالب الأدبیه بکونها وسیله لتنظیم عناصرالأدب و سببا للوحده العضویهْ فى الأعمال الفنیهْ قد نجدها کعنصر مشترک بین آداب الأمم المختلفهْ ، و بما أن العلاقا تالموجودهْ بین الأدبین الفارسى والعربى عریقهْ جدا بالنسبهْ إلى الآدا بالأخرى فنرى هذه الصلات المتبادلهْ والقوالب المشترکهْ بینهما أوثق و أوسع منها بین الآدا بالأخرى؛ و من هذه القوالب المتبادلهْ قالب التخمیس الذى استخدمه الأدباء فى الأدبین مشترکا، رغم ما من خلاف فیه لدى الشعراءالفرس والعرب، و هو یعد أحدالعلاقات المشترکهْ عبرالعصور، کما أن کلاالأدبین یشترکان فى عوامل ظهور هذاالقالب و نشأته، و إننا عالجناه فى هذاالمقال بوصفه صلهْ من الصلات المشترکهْ بین الأدبین الفارسى والعربى. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
356 - خودشیفتگی و خودستایی در اشعار خاقانی و بشار بن بُرد
سید مهدی مسبوق حمید آقاجانی کبری الوار علی عزیزیاز جمله مفاهیم بازتابیافته در ادبیات ـ بهخصوص شعرـ پدیده نارسیسیزم یا همان خودشیفتگی است که علیرغم انعکاس این زاده احساسات مشترک انسانی در آثار و اشعار اکثر قریب به اتفاق شاعران، شاهد بازتاب چنین پدیده روانشناسانهای به صورتی گستردهتر و قابل تأملتر در اشعار برخی ا چکیده کاملاز جمله مفاهیم بازتابیافته در ادبیات ـ بهخصوص شعرـ پدیده نارسیسیزم یا همان خودشیفتگی است که علیرغم انعکاس این زاده احساسات مشترک انسانی در آثار و اشعار اکثر قریب به اتفاق شاعران، شاهد بازتاب چنین پدیده روانشناسانهای به صورتی گستردهتر و قابل تأملتر در اشعار برخی از شعرا از جمله خاقانی و بشار بن برد هستیم که خودستایی را به گونهای گسترده، هنرمندانه و هدفمند در اشعار خویش جای دادهاند و شخصیت حقیقی و هنری خود را ستودهاند. در این پژوهش چیستی و چرایی خودستایی در اشعار این دو شاعر نامی ادب عربی و فارسی و وجوه اشتراک و افتراق مشرب فکری آنان بررسی و تحلیل شده، و از این رهگذر، ارزشهای حاکم بر فرهنگ ایرانی و عربی که در ظهور و بروز این گونه اشعار مؤثر بوده مورد توجه قرار گرفته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
357 - بررسی اندیشه ی فمینیسم در آثار شهرنوش پارسی پور و مارگریت دوراس
محمد خسروی شکیبچکیده: شهرنوش پارسی پور و مارگریت دوراس دو نویسنده معاصر ایرانی و فرانسوی هستند که در داستان‌هایشان به دلایلی چون زن بودن، نویسنده و روشن فکر بودن، زیستن در دنیای قرن بیستم، آشنایی با نگرش‌های گوناگون فمینیستی، تجربه زندگی شرقی، شباهت‌ها و همسرایی&zw چکیده کاملچکیده: شهرنوش پارسی پور و مارگریت دوراس دو نویسنده معاصر ایرانی و فرانسوی هستند که در داستان‌هایشان به دلایلی چون زن بودن، نویسنده و روشن فکر بودن، زیستن در دنیای قرن بیستم، آشنایی با نگرش‌های گوناگون فمینیستی، تجربه زندگی شرقی، شباهت‌ها و همسرایی‌هایی وجود دارد. سوال این است که چه همسرایی و هماهنگی‌های فکری و عقیدتی میان پارسی پور و دوراس وجود دارد؟ پیش فرض این تحقیق بر این استوار است که توجه به عشق آزاد و رئالیسم جادویی، سنت شکنی و عصیان علیه وضع موجود زنان، به چالش کشیدن باورهای بی پایه و خرافی، اعتراض به نگاه ملکی و مالی به زن، انتقاد از قوانین حاکم مرد محور، ذکر ستم پذیری و تحقیر تاریخی زن، خودفروشی و احساس ترس و ناامنی زنان، تشویق زنان به کسب علوم مختلف و الگو گرفتن از مردان و... مواردی مشترک در داستان‌های این دو نویسنده است. واژه‌های کلیدی: فمینیسم، داستان، شهرنوش پارسی پور، مارگریت دوراس. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
358 - بررسی دیدگاههای ناتورالیستی زولا و چوبک
محبوبه فهیمکلام محمدرضا محسنی بهزاد هاشمیامیل زولا از نویسندگان برجستۀ سدۀ 19 میلادی فرانسه و از چهره‌های مطرح عرصۀ ادبیات داستانی است که علاقۀ بسیاری به توصیف واقعیات جامعۀ خود و ارایۀ جلوه‌های مستندگونه و پلشت مفاسد اجتماعی، به ویژه در میان اقشار آسیب‌پذیر، دارد. صادق چوبک نیز در میان رمان&zwn چکیده کاملامیل زولا از نویسندگان برجستۀ سدۀ 19 میلادی فرانسه و از چهره‌های مطرح عرصۀ ادبیات داستانی است که علاقۀ بسیاری به توصیف واقعیات جامعۀ خود و ارایۀ جلوه‌های مستندگونه و پلشت مفاسد اجتماعی، به ویژه در میان اقشار آسیب‌پذیر، دارد. صادق چوبک نیز در میان رمان‌نویسان ایرانی گرایش بیشتری به عریان‌نمایی زشتی‌ها دارد. در این پژوهش برآنیم تا به درونمایههای اصلی آثار این دو نویسنده، زبان انتخابی، سبک و سیاق نوشتار و نیز ویژگی‌های برجستۀ شخصیت‌های داستانی‌شان بپردازیم؛ تا از این رهگذار بتوانیم دیدگاه‌های ناتورالیستی هر دو نویسنده را، به ویژه در آسوموار و پیراهن زرشکی، بازنماییم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
359 - بررسی تطبیقی «پارسا زن» عطار و «هزار و یک شب» بوکاچیو
محبوبه مسلمیزادهاین مقاله به روش تقابل کلی دو داستان را مقایسه کرده: پارسا زن در الهینامه عطار داستانی در بیان اهتمام زنی در اثبات عفت و زهد خود که از رهگذار عدم تسلیم به خواهشهای ناپاک متهم به خیانت شده، به اضطرار راهی سفر میشود و در مقابله با ناملایمات و بلایا، به مستجاب الدعوگی چکیده کاملاین مقاله به روش تقابل کلی دو داستان را مقایسه کرده: پارسا زن در الهینامه عطار داستانی در بیان اهتمام زنی در اثبات عفت و زهد خود که از رهگذار عدم تسلیم به خواهشهای ناپاک متهم به خیانت شده، به اضطرار راهی سفر میشود و در مقابله با ناملایمات و بلایا، به مستجاب الدعوگی رسیده عفیف و شریف به وصال دوبارف شوی میرسد؛ و داستان هزار و یکشب آلاتییل در دکامرون اثر بوکاچیو، روایت شاهدختی که هنگام گسیل او به همسریِ پادشاه مغرب، در طی سفر گرفتار حوادثی میشود و برای رسیدن به مقصد، ناگزیر - به اندک مقاومتی- خواستههایی را اجابت کند. هدف این مقاله بررسی دو داستان یکی به نظم و یکی به نثر از دو ملّیت مختلف و یافتههای این تحقیق، علت شباهت کلی ساختار اصلی دو داستان و تفاوتهایی در جزئیات آن دو مانند نوع و تعداد رویدادها، هدف سفر، شخصیتهای داستان، طبقات اجتماعی، زمان و مکان رویدادها، راوی، زبان قصهها و مواردی از این گونه است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
360 - درآمدی بر ادبیات تطبیقی غیرجدّ
سیّداحمد حسینی کازرونیادبیّات منظوم و منثور را به دو بخش کلّی تقسیم کرده اند: جدّ و هزل.جدّیات شامل نوشتارهای اخلاقی، عشقی، رزمی و بزمی است؛ و آثار مکتوب غیرجدّی،مواردی مانند طنز، هجا، فکاهی، لطیفه، بذله، مطایبه، شوخی، مسخرگی، و انتقاد رادربرمی گیرد.در نوشتارهای بازمانده از ادب پیشین فارسی، چکیده کاملادبیّات منظوم و منثور را به دو بخش کلّی تقسیم کرده اند: جدّ و هزل.جدّیات شامل نوشتارهای اخلاقی، عشقی، رزمی و بزمی است؛ و آثار مکتوب غیرجدّی،مواردی مانند طنز، هجا، فکاهی، لطیفه، بذله، مطایبه، شوخی، مسخرگی، و انتقاد رادربرمی گیرد.در نوشتارهای بازمانده از ادب پیشین فارسی، جز دربارة هجا 1 چیزی درخور توجّه دربارة ادب غیرجدّی نیامده است و اگر گاهی در متون ادب فارسی، مطالبی دیده شود، غالباً هجورا ب هجای هزل یا دیگر متفرّعات غیرجدّ ب هکار برده اند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
361 - سیمای زن در شعر نزار قبانی و فروغ فرخزاد
عبدالرضا عطاش الهه پیسپارزن در جامعه بشری و از ابتدای تاریخ تا کنون، شریک زندگی مرد تلقی میشود و بخش وسیعی از اندیشهها، احساسات و عواطف مرد متوجه زن میباشد. در همه دورههای تاریخی مختلف ادبیات عرب و ادبیات فارسی، تصویری از زن در قالب شعر و نثر ادبی دیده می شود. این مقاله به بررسی شعر نزار قب چکیده کاملزن در جامعه بشری و از ابتدای تاریخ تا کنون، شریک زندگی مرد تلقی میشود و بخش وسیعی از اندیشهها، احساسات و عواطف مرد متوجه زن میباشد. در همه دورههای تاریخی مختلف ادبیات عرب و ادبیات فارسی، تصویری از زن در قالب شعر و نثر ادبی دیده می شود. این مقاله به بررسی شعر نزار قبانی شاعر برجسته ادبیات معاصر عرب معروف به شاعرالمرأة، و همچنین شعر فروغ فرخزاد که در ادبیات معاصر فارسی به عنوان تاثیرگذارترین شاعر زن تلقی میشود میپردازد. از این رهگذر میتوان به تأثیر این دو شاعر معاصر در شعر و جامعه معاصر در خصوص جایگاه زن پی برد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
362 - بررسی تطبیقی اشکال هنجارگریزی در شعر حسین پناهی و منوچهر آتشی
الخاص ویسی آزاده عبادیهنجارگریزی یکی از مؤثرترین روشهای برجستهسازی زبان و آشناییزدایی در شعر است که بسیاری از شاعران از آن بهره بردهاند. در شعر معاصر، نیما نقش زیادی در پایهریزی این هنجارگریزیها داشته است و پیروان وی نیز از این روش بسیار استفاده کردهاند. این پژوهش سرودههای دو شاعر مع چکیده کاملهنجارگریزی یکی از مؤثرترین روشهای برجستهسازی زبان و آشناییزدایی در شعر است که بسیاری از شاعران از آن بهره بردهاند. در شعر معاصر، نیما نقش زیادی در پایهریزی این هنجارگریزیها داشته است و پیروان وی نیز از این روش بسیار استفاده کردهاند. این پژوهش سرودههای دو شاعر معاصر حسین پناهی و منوچهر آتشی را از نظرگاه آشناییزدایی و هنجارگریزی مورد بررسی قرار میدهد. از آن روی که شاخصه اصلی شعر هر دو شاعر کاربست شگرد یادشده است، و نیز هر دو شاعر جنوبی بوده و از فرهنگ و ادب و گویش فولکلور خطه جنوب ایران در شعر خود استفاده کردهاند و اینکه هر دو از شاعران موج نو به شمار میآیند، سرودههای آنها برای تطبیق و بررسی انتخاب شدند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
363 - نگاهی تطبیقی به داستاننویسی فئودور داستایوسکی وغلامحسین ساعدی
فرهاد طهماسبی مریم السادات سجودیدر مقالة حاضر سعی شده است نشان داده شود ادبیات داستانی نوین ایران از ادبیات داستانی جهان تأثیر پذیرفته است. با مطالعة آثار داستانی معاصر روشن می‌شود که ایرانیان پس از آشنایی با آثار ادبی مدرن دنیا، تحت تأثیر شیوه‌ها و مکاتب ادبی جهان قرار گرفتند. بنابر برخی مل چکیده کاملدر مقالة حاضر سعی شده است نشان داده شود ادبیات داستانی نوین ایران از ادبیات داستانی جهان تأثیر پذیرفته است. با مطالعة آثار داستانی معاصر روشن می‌شود که ایرانیان پس از آشنایی با آثار ادبی مدرن دنیا، تحت تأثیر شیوه‌ها و مکاتب ادبی جهان قرار گرفتند. بنابر برخی ملاحظات سیاسی و ایدئولوژیک، تأثیرپذیری داستان‌نویسان ایرانی از آثار ادبیات روسیه، بیش از سایر کشورها بوده‌است. مؤلفان با انتخاب داستایوسکی و ساعدی ـ به‌عنوان دو داستان‌نویس و نمایندة دو فرهنگ و از دو زمان متفاوت ـ نتیجه می‌گیرند که نویسندة روس چگونه بر سبک نویسندة ایرانی اثر گذاشته است. در این مقاله تلاش شده است برخی شباهت‌ها و تفاوت‌های این دو نویسنده در سبک و شیوة کار و مضامین نشان داده شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
364 - بررسی مضامین مشترک در حبسیات ابوفراس حمدانی و مسعود سعد سلمان
زهرا سلیمانیزندان و سروده های مربوط به آن، بخش وسیعی از ادبیات عرب و فارسی را به خوداختصاص داده است. شاعران آزاده از گذشتۀ دور تا امروز در این زمینه معانی زیبا ومضامینی انسانی آفریده اند که مطالعه و بررسی آن خالی از لطف و فایده نیست. ابوفراسحمدانی، شاعر معروف قرن چهارم هجری از پیشگ چکیده کاملزندان و سروده های مربوط به آن، بخش وسیعی از ادبیات عرب و فارسی را به خوداختصاص داده است. شاعران آزاده از گذشتۀ دور تا امروز در این زمینه معانی زیبا ومضامینی انسانی آفریده اند که مطالعه و بررسی آن خالی از لطف و فایده نیست. ابوفراسحمدانی، شاعر معروف قرن چهارم هجری از پیشگامان حبسیه سرایی در ادبیات عربمحسوب می شود که در طول اسارت خویش در قصایدی موسوم به رومیات مقولۀزندان و متعلقات آن را به رشتۀ نظم درآورده است. در ادبیات فارسی نیز قدیم یترینحبسیه متعلق به مسعود سعد سلمان، شاعر نامور قرن پنجم و ششم است. در این مقالهحبسیات این دو شاعر با هدف یافتن مضامین مشترک مورد بررسی قرار گرفته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
365 - نمادگرایی در دو رمان «جزیره سرگردانی» و «حبی الأول»
زهره رنجبرپور علی اصغر روانشاد مختار عابدیسیمین دانشور و سحر خلیفه، دو نویسنده مشهور ایرانی و فلسطینی از جمله افرادی هستند که در آثارشان از نماد استفاده کردهاند. در این مقاله سعی شده است تا جنبههای نمادین مضامین مشترکی که هر دو نویسنده در اثر خود جزیره سرگردانی و حبی الأول از آنها به عنوان نماد استفاده کرده چکیده کاملسیمین دانشور و سحر خلیفه، دو نویسنده مشهور ایرانی و فلسطینی از جمله افرادی هستند که در آثارشان از نماد استفاده کردهاند. در این مقاله سعی شده است تا جنبههای نمادین مضامین مشترکی که هر دو نویسنده در اثر خود جزیره سرگردانی و حبی الأول از آنها به عنوان نماد استفاده کردهاند و برخی معانی آنها استخراج گردد. اینگونه برمیآید که هر دو نویسنده در آثار خود، موضعگیری صریحی نسبت به قضایای سیاسی و اجتماعی کشورشان داشتهاند که با واقعیت موجود در جامعه همخوانی دارد و این موضعگیری در گفتوگو و شخصیتهای داستانی نمایانگر است. گفتوگو با توجه به فضای داستان، نقش اساسی در معرفی شخصیتها و خصوصیتهای روحی و خلقی آنان دارد و به پیشبرد داستان کمک شایانی کرده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
366 - بررسی جهان بینی در دو اثر اسطوره ای حماسی شاهنامه و سرود نیبلونگن
مسعود سلامی کامبیز صفیئیاسطوره و حماسه به عنوان گونهای از فرهنگ عامه، پیش از ظهور ادبیاتپدید آمده و با ادبیات ملل ارتباط تنگاتنگی پیدا کرده است. با وجود تفاوتهایفراوان بین انسان ها و فرهنگ ها، از نظراسطوره و حماسه شباهت های مشترکفراوانی بین آنها وجود دارد. ادبیات جهان سرشار از عناصر حماسی اسطو چکیده کاملاسطوره و حماسه به عنوان گونهای از فرهنگ عامه، پیش از ظهور ادبیاتپدید آمده و با ادبیات ملل ارتباط تنگاتنگی پیدا کرده است. با وجود تفاوتهایفراوان بین انسان ها و فرهنگ ها، از نظراسطوره و حماسه شباهت های مشترکفراوانی بین آنها وجود دارد. ادبیات جهان سرشار از عناصر حماسی اسطوره -ایی است. این مسأله در مورد ادبیات ایران و آلمان نیز در شا هنامه و سرودنیبلونگن [Nibelungenlied] بهخوبی قابل مشاهده است. هردو اثر به لحاظزبانی و فرهنگی زیر مجموعه زبانهای هندو ژرمنی قرار دارند و در آنهاعناصر مشترک فراوانی به چشم میخورد. در این مقاله سعی می شود ابتداء بهمفاهیم و پیشینه تاریخی هردو اثر پرداخته شود و سپس به طور مفصل بهبررسی جهانبینی و تفاوت دیدگاه و ویژگیهای حماسی این دو اثر جاودان درادبیات حماسی ایران و آلمان نیز پرداخته شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
367 - مقایسة مفهوم عشق افلاطونى در استروفل و استلا اثر سرفیلیپ سیدنى و نظربازى در دیوان حافظ
سیما فرشید پروانه شاهین نژاددرون مایة بسیارى از اشعار، به ویژه غزل، در ادبیات جهان عشق است؛ درواقع، غزل سرودة عشق است و از دل عشق سخن مى گوید و گاه این عشق از چنان جهان بینى وفلسفه اى نشئت مى گیرد که به سادگى تأویل پذیر نیست. افلاطون که در دوران پرستشخدایان متعدد مى زیست، چنان درک عجیبى از عشق دار چکیده کاملدرون مایة بسیارى از اشعار، به ویژه غزل، در ادبیات جهان عشق است؛ درواقع، غزل سرودة عشق است و از دل عشق سخن مى گوید و گاه این عشق از چنان جهان بینى وفلسفه اى نشئت مى گیرد که به سادگى تأویل پذیر نیست. افلاطون که در دوران پرستشخدایان متعدد مى زیست، چنان درک عجیبى از عشق دارد که به کلى او را از دیگر فیلسوفان عصر خویش متمایز مى سازد؛ عشقى که او را به سرچشمة حیات متصل مى کند.تأثیر عشق افلاطونى را به وضوح مى توان در غزلیات رنسانس و در آثار شعرایى چون پترارک مشاهده کرد که خود الهام بخش شاعران انگلیسى مانند اسپنسر و سر فیلیپسیدنى بوده است. شرق نیز متأثر از اندیشه هاى عرفانى، به خصوص عرفان اسلامى،مظاهر پیچیده اى از عشق را ارائه مى دهد که یکى از آنها نظربازى است که طریقىبراى رسیدن به عشق معنوى است. در مقالة حاضر تلاش شده است عشق افلاطونى در استروفل و استلا و نظربازى در دیوان حافظ غزلیات سر فیلیپ سیدنى تحت عنوانمورد بررسى و مقایسه قرار گیرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
368 - بررسی موردی «همزیه» احمد شوقی و «در بزرگداشت پیامبر اکرم» رهی معیری
انسیه خزعلی محبوبه پارساییحماسی و اجتماعی بودن مضامین شوقی در برابر فردی و غزلگونه بودن مدایح رهی، سادگی و روانی شعر احمد شوقی در برابر بهرهگیری از صنایع ادبی و پیچیدگی الفاظ در شعر رهی معیری، سیر منطقی و جامعیت شعر شوقی و پردازش جنبههای مختلف زندگی پیامبر در برابر انتخاب یک موضوع محدود در ش چکیده کاملحماسی و اجتماعی بودن مضامین شوقی در برابر فردی و غزلگونه بودن مدایح رهی، سادگی و روانی شعر احمد شوقی در برابر بهرهگیری از صنایع ادبی و پیچیدگی الفاظ در شعر رهی معیری، سیر منطقی و جامعیت شعر شوقی و پردازش جنبههای مختلف زندگی پیامبر در برابر انتخاب یک موضوع محدود در شعر رهی همچنین پرداختن به خصوصیات اخلاقی پیامبر در شعر شوقی در برابر توصیفات ظاهری رهی از حضرت از ویژگیهای بارز تفاوت در دو مدح است. اگرچه واقعگرایی، ارادت قلبی و پرهیز از تکسب و تصویرگری زیبا در هر دو مشترک و از نوع نگاه و ایدئولوژی آنها نشأت گرفته است. از مضامین قابل توجه در شعر شوقی توسل به اهل بیت است که در شعر رهی با وجود آنکه در محیط شیعی پرورش یافته است ملاحظه نمیشود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
369 - چنبر زمان
میرجلال الدین کزازیزبان شناسی سنجشی یکی از شاخه های زبان شناسی به شمار می رود. این دانش _ چنان که از نام ا ن برمی ا ید _ سنجش زبان های گوناگون است. از سویی، از شاخه ها و سویمندی ها در زبان شناسی سنجشی، معنی شناسی سنجشی است و ان _ از دید نگارنده _کاویدن و یافتن رشته ها و زنجیره های معنایی چکیده کاملزبان شناسی سنجشی یکی از شاخه های زبان شناسی به شمار می رود. این دانش _ چنان که از نام ا ن برمی ا ید _ سنجش زبان های گوناگون است. از سویی، از شاخه ها و سویمندی ها در زبان شناسی سنجشی، معنی شناسی سنجشی است و ان _ از دید نگارنده _کاویدن و یافتن رشته ها و زنجیره های معنایی واژگان در دو زبان و شناساندن و نشان دادن و بازنمودن کار کرد معنی شناسی واژه در درازنای زمان است. نگاشته پیش رو، درا مدی است بر این شاخه از دانش و نمایاندن ا نچه در بند پیش گفته آمده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
370 - تطبیق تشبیه ابیات حکمی بوستان و سروده های متنبی
محمد بهنام فر مجید خسوریتشبیه یکی از بارزترین و بنیادی ترین شیوه های بیانی است که نفش عمده ای در خیال انگیزی و تاثیر کلام شاعران داشته است. در این مقاله به شیوه توصیفی -تحلیلی و تطبیقی تشبیهات موجود در ادبیات حکمی بوستان و سروده های جکمی متنبی از وجوه محتلف طرفین تشبیه -جسی و عقلی بودن -مفرد و چکیده کاملتشبیه یکی از بارزترین و بنیادی ترین شیوه های بیانی است که نفش عمده ای در خیال انگیزی و تاثیر کلام شاعران داشته است. در این مقاله به شیوه توصیفی -تحلیلی و تطبیقی تشبیهات موجود در ادبیات حکمی بوستان و سروده های جکمی متنبی از وجوه محتلف طرفین تشبیه -جسی و عقلی بودن -مفرد و مرکب بودن - وجه شبه بررسی گردیده و تحلیلی آماری از آن ها ارایه شده است. نتایج تحقیق حاکلی از آن است که هر جند سعدی و متنبی از انواع تشبیه از جمله مفرد -مرکب -مطلق-مضمر-بلیغ و موکد بهره گرفته اند ؛ ام در کاربرد تشبیه به لحاظ آماری با یکدیگر تفاوت هایی دارند. از دیگر نتایح تحقیق این است که تشبیهات سعدی در بیشتر موارد مفرد بلیغ- واضح و بدون تعقید است. اما گرایش متنبی به تشبیهات ضمنی-مقید و یا مرکب- معقد و غیر صریح بیشتر است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
371 - تحلیل نمادها در سرودههای سیاسی، اجتماعی و دینی جواد جمیل
پرویز حیدری فیروزجائی کتایون فلاحی لیلا قاسمی حاجی آبادیکاربرد نماد در شعر معاصر یکی از ویژگیهای اصلی شاعرانی است که با چند لایه کردن زبان خود بر زیبایی اشعار خود میافزایند، و روشی است که شعراء قادرند از آن برای الهام بخشی و انتقال پیامشان استفاده نمایند. در این میان ادبیات متعهد عربی از این ویژگی و ظرفیت هنری بهره جسته ا چکیده کاملکاربرد نماد در شعر معاصر یکی از ویژگیهای اصلی شاعرانی است که با چند لایه کردن زبان خود بر زیبایی اشعار خود میافزایند، و روشی است که شعراء قادرند از آن برای الهام بخشی و انتقال پیامشان استفاده نمایند. در این میان ادبیات متعهد عربی از این ویژگی و ظرفیت هنری بهره جسته است و شاعران متعهد از جمله جواد جمیل شاعر معاصر عراقی در مجموعه اشعار خود، با استفاده از نمادها با خلق تصاویری زیبا و بدیع، زبان رمز را برای سروده های دینی و سیاسی- اجتماعی خود برگزیدهاند. جواد جمیل با توجه به حاکمیت فضای اختناق و نیز به دلیل پرهیز از صراحت گویی، تعبیراتی رمزگونه در شعرش به کار برده است. او برای بیان مقاصد و مفاهیم مورد نظر شعر خود به زبان رمزی پناه می برد و در این راستا انواع نمادها را استفاده می کند تا مفاهیم خود را تصویری کرده و در ذهن مخاطب جای دهد. داده های مورد استفاده در پژوهش حاضر از نظر نوع تحقیق کتابخانهای، اینترنتی، اسناد و مطالعه آثار شاعر و روش پژوهش، تحلیلی- توصیفی است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
372 - بررسی تطبیقی مضامین رمانتیسم در اشعار مفدی زکریا و محمدحسین شهریار
عبدالأحد غیبی زهرا محمدپور نسرین حسینی توانااشعار زکریا و شهریار زیباترین و دلنشین ترین مفاهیم و مضامین رمانتیکی را به تصویر می کشد. اشعار این دو شاعر مضامین رمانتیکی مشترکی دارند که از برجسته ترین آنها می توان به طبیعت، غربت، فقر و وطن پرستی اشاره کرد. طبیعت به عنوان یکی از پربسامدترین مفاهیم و مضامین رمانتیکی چکیده کاملاشعار زکریا و شهریار زیباترین و دلنشین ترین مفاهیم و مضامین رمانتیکی را به تصویر می کشد. اشعار این دو شاعر مضامین رمانتیکی مشترکی دارند که از برجسته ترین آنها می توان به طبیعت، غربت، فقر و وطن پرستی اشاره کرد. طبیعت به عنوان یکی از پربسامدترین مفاهیم و مضامین رمانتیکی است که بیشتر اشعار زکریا و شهریار را به خود اختصاص داده است؛ طبیعتی که شاعر از ناامیدی روزگار به آن پناه می برد و آن را مکانی امن برای خود قرار می دهد. مفدی زکریا و شهریار این مضامین رمانتیکی را با تشبیهات زیبا و خیال انگیز خلق می کنند که در ذهن و قلب خواننده تأثیری شگرف می گذارد. در این پژوهش سعی بر این است مفاهیم مشترک رمانتیکی در اشعار دو شاعر سرشناس الجزائری و ایرانی به صورت تطبیقی مورد بررسی قرار گیرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
373 - بررسی تطبیقی خواهرم و عنکبوت جلال آل احمد با طاعون و بیگانه آلبر کامو
محمد زیار صدیقه شرکت مقدمدربارة جلال آل احمد و آثارش کم نوشته نشده؛ اما آنچه در این مقاله به آن توجه شده،از رنگی دیگر است. این مقاله، تلاشی است درجهت بررسی تأثیر اندیشه های آلبرکامو بر جلال آل احمد. اگر بپذیریم که ادبیات فرانسه بر برخی از نویسندگان ایرانی تأثیر گذاشتهاست، در گفتار حاضر، جایگاه چکیده کاملدربارة جلال آل احمد و آثارش کم نوشته نشده؛ اما آنچه در این مقاله به آن توجه شده،از رنگی دیگر است. این مقاله، تلاشی است درجهت بررسی تأثیر اندیشه های آلبرکامو بر جلال آل احمد. اگر بپذیریم که ادبیات فرانسه بر برخی از نویسندگان ایرانی تأثیر گذاشتهاست، در گفتار حاضر، جایگاه جلال آل احمد به عنوان یکی از نامدارترین و اندیشمندترین نویسندة معاصر که آثارش ازحیث سیر تفکر و اندیشه با آلبر کامو شباهت هایی دارد،بررسی م یشود. با بررسی تطبیقی، تأثیر و تأثرهایی آشکار م یشود که قیاس آنها می تواند در بسیاری از موارد راهگشای پژوهشگران در درک بهینة آثار ادبی این نویسنده باشد.جهت نیل به این مقصود، در این مقال سعی شده است با انجام نقد روان شناسی از دیدگاه ژاک لاکان 1 و نشانه شناسی رولان بارت 2، برروی یکی از داستان های کوتاه جلال آل احمدبا نام خواهرم و عنکبوت، بتوانیم به ژرفای متن نفوذ کنیم و ناخودآگاه آن را بیرون بکشیمو مضامینی مانند نیهیلیسم، ماشینیسم و مدرنیته ستیزی را که این نویسندة ایرانی با الهاماز تفکرات و اندیشه های کامو به عاریت گرفته است، استخراج کنیم، و به این ترتیب، بهتشابهات و مشترکات فکری این دو نویسنده پی ببریم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
374 - تأثیرپذیری تفکر اخلاقی صادق هدایت از فلسفه نیچه
حسن اکبری بیرق رقیه خانمحمدزادهصادق هدایت نویسنده و متفکر برجسته در حوزه ادبیات است. از جمله دغدغههای وی توجه به انسان، خودشناسی، مبارزه با جهل و خرافات و به طور کلی واژگونکردن و شناساندن فرهنگی با ارزشهای نو است. فردریک نیچه فیلسوف و متفکر آلمانی نیز تأثیرگذارترین فیلسوف قرن در حوزه فرهنگ و توجه چکیده کاملصادق هدایت نویسنده و متفکر برجسته در حوزه ادبیات است. از جمله دغدغههای وی توجه به انسان، خودشناسی، مبارزه با جهل و خرافات و به طور کلی واژگونکردن و شناساندن فرهنگی با ارزشهای نو است. فردریک نیچه فیلسوف و متفکر آلمانی نیز تأثیرگذارترین فیلسوف قرن در حوزه فرهنگ و توجه به انسان و دستاوردهای آن است. نقطه مشترک فکری هر دو اندیشمند، ساخت فرهنگی نو با پایهریزی اصول جدید است. سعی نگارندگان در این مقاله بر آن است که بر اساس اصول مطالعات تطبیقی، مبانی فلسفی اخلاق در آثار هدایت را با توجه به فلسفه اخلاق نیچه بررسی نمایند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
375 - بررسی تطبیقی دیدگاه سنایی و مولوی در مورد سفر
رضا آقایاری زاهددر ادبیات فارسی، سفر با دو بُعد جسمانی و عرفانی در اشعار شاعران آمده است، بُعد معنوی که از آن با عنوان سفر درونی، روحانی و باطنی یاد می کنند، اصل اندیشگانی ادبیات عرفانی است. در این مقاله اندیشه های دو قطب بزرگ عرفان سنایی و مولوی در این رابطه بررسی شده است، سفر در بُعد چکیده کاملدر ادبیات فارسی، سفر با دو بُعد جسمانی و عرفانی در اشعار شاعران آمده است، بُعد معنوی که از آن با عنوان سفر درونی، روحانی و باطنی یاد می کنند، اصل اندیشگانی ادبیات عرفانی است. در این مقاله اندیشه های دو قطب بزرگ عرفان سنایی و مولوی در این رابطه بررسی شده است، سفر در بُعد جسمانی و عرفانی در شعر آنها بسیار توصیه شده اما اهمیتی که سفر باطنی دارد، سفر جسمانی ندارد، حاصل تحقیق نشانگر این است، هر دو شاعر رسالت عرفانی خود را در این دیده اند که انسان را در مسیر شناخت هویت الهی خود قرار بدهند؛ بنابراین توصیه به سفر درونی دارند، سفر اجباری انسان هبوط او از عالم علوی به این جهان است و انسان با سفر درونی باید تلاش کند دوباره به آن عالم برگردد؛ آداب آن نیز ترک شهوات دنیایی و سیر و سلوک عرفانی با پیروی از پیر راهنما است، از این منظر می توان آن را با کهن الگوی سفر قهرمان بررسی کرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
376 - برجستهسازی در غزلی از مولانا
عقیل عبد الحسین محمد مالکیتحقیق حاضر با رویکردی از تحلیل ساختاری به نام برجسته سازی فرم و محتوای غزلی از مولانا را مورد بررسی قرار میدهد. برجسته سازی به معنای ظرفیت شاعر در بکارگیری بازیهای زبانی و موسیقایی و امکانات هنری خود است. به گونهای که طرز بیان خود آشنازدا و برجسته ساز باشد. مولانا با چکیده کاملتحقیق حاضر با رویکردی از تحلیل ساختاری به نام برجسته سازی فرم و محتوای غزلی از مولانا را مورد بررسی قرار میدهد. برجسته سازی به معنای ظرفیت شاعر در بکارگیری بازیهای زبانی و موسیقایی و امکانات هنری خود است. به گونهای که طرز بیان خود آشنازدا و برجسته ساز باشد. مولانا با بهره گیری از سازههای برجستگی متن از قبیل بازی های آوایی، واژگانی، نحوی و موسیقایی، هماهنگی جالب میان ساختار و محتوا را نوآوری کرد. هدف این مقاله در این است که تصویری را از درجه هنری و برجستگی مولانا به دست دهیم. در این تحقیق از روش تحلیلی- توصیفی بر طبق رویکرد ساختاری بهره برده شد تا غزل را از لحاظ برجسته سازی آوایی، واژگانی، نحوی، و معنایی بررسی کند. یافته تحقیق حاضر این است که مولوی با یاری جستن از نوآوری های ساختاری و معنایی، زبان شعری خود را از هنجار معمول در اشعار دیگران جدا و متمایز کرده است. زیباشناختی غزل مولانا در هنر بهرهگیری مناسب و متَقَدِّم از همین مؤلفه ساختاری و معناشناختی تحقق یافته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
377 - اثرپذیرى دیوان صائب تبریزى از قرآن کریم
محمّد حجتدر مقاله حاضر تلاش م ىشود انواع تأثیرپذیرى از آیات قرآنى در دیوان شاعر برجستهایرانى، صائب تبریزى، بررسى شود. در این راستا، ابتدا ابیاتى از دیوان شاعر که متحلّى بهآیه اى از قرآن است استخراج و آنگاه آیه موردنظر، همراه با توضیحات لازم، ذکر می شود.بدیهى است این اقدام زمانى چکیده کاملدر مقاله حاضر تلاش م ىشود انواع تأثیرپذیرى از آیات قرآنى در دیوان شاعر برجستهایرانى، صائب تبریزى، بررسى شود. در این راستا، ابتدا ابیاتى از دیوان شاعر که متحلّى بهآیه اى از قرآن است استخراج و آنگاه آیه موردنظر، همراه با توضیحات لازم، ذکر می شود.بدیهى است این اقدام زمانى که با توضیحات وافى درباره بیت یا ابیات برگزیده همراهشود، علاوه بر اینکه خواننده را در درک بهتر مفهوم موردنظر شاعر یارى م ىدهد، نمایانگرتسلط و توجه ویژه صائب بر آیات نیز خواهد بود. پرواضح است که هدف اصلى نگارنده،نشان دادن جنبه هاى پیش گفته است، جنبه هایى که علاوه بر آراستگى ادبى، سب تقویتو استحکام اشعارى است که شاعر با بهر هگیرى از قرآن، و استناد به آیات، غرض خودرا در تأیید دیدگاه هایش، به انجاز رسانده و جاى هیچ تردیدى را براى مخاطبان باقىنگذاشته است. در ادامه مقاله، جلو ههاى شگرفى از داستان قرآنى حضرت یوسف، کهمدّنظر شاعر واقع شده است، به عنوان محکى در اثبات تسلط وافى شاعر بر آیات قرآنى،از منظر خوانندگان خواهد گذشت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
378 - پیدایش و رشد ادبیات تطبیقی در ژاپن
ناهید حجازیبعد از جنگ جهانی دوم و با خروج تدریجی ژاپن از انزوای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی زمینه برای رشد ادبیات تطبیقی فراهم شد، و محققان تطبیقگر در نتیجه اشتیاق به مدرنیسم از ادبیات تطبیقی با تأثیرپذیری از مکتب فرانسه استقبال کردند. انجمن ادبیات تطبیقی در سال 1948 تأسیس و اولین ش چکیده کاملبعد از جنگ جهانی دوم و با خروج تدریجی ژاپن از انزوای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی زمینه برای رشد ادبیات تطبیقی فراهم شد، و محققان تطبیقگر در نتیجه اشتیاق به مدرنیسم از ادبیات تطبیقی با تأثیرپذیری از مکتب فرانسه استقبال کردند. انجمن ادبیات تطبیقی در سال 1948 تأسیس و اولین شماره مجله آن در 1958 چاپ شد. اگر نه همه اما در اکثر دانشگاههایِ ملی و خصوصی درسهای علوم اجتماعی و انسانی و بهخصوص ادبیات با جنبه بینالمللی و بینفرهنگی برگزار میشود و دانشگاههای خصوصی در این زمینه فعالتر و نوآورتر بودهاند. در سال 2002 توافقنامههای بینالمللی برای اتقای مطالب درسی با دانشگاههای خارجی امضا کردند و تعداد اساتید خارجی افزایش یافته است. گرچه ژاپن کشوری در شرقیترین قسمت آسیا محصور در آب با زبان و خط کاملاً متفاوت است و پیشتاز نظریهای جدید در حوزه ادبی و ادبیات تطبیقی نبوده، اما توانسته است برخی نظریههای ادبی جهانی را؛ حفظ سنتها و فرهنگ خود مورد استفاده قرار دهد، و برخی جنبههای فرهنگ و ادبیات خود را که در قالب آن نظریهها در میآید به جهانیان بشناساند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
379 - والت ویتمن و احمد شاملو
شمسی پارسا گلناز پیوندیچکیده والت ویتمن و احمد شاملو هر دو از شاعران مدرن و نوگرا هستند که مشترکاتی در شعر آنان از نظر فرم و محتوا دیده می¬شود. مضامین مشترک شعری همچون طبیعت¬گرایی، انسان¬گرایی، اهمیت دادن به مسائل سیاسی- اجتماعی و توجه به جسم در کنار روح و جان در آثار هر دو مشهو چکیده کاملچکیده والت ویتمن و احمد شاملو هر دو از شاعران مدرن و نوگرا هستند که مشترکاتی در شعر آنان از نظر فرم و محتوا دیده می¬شود. مضامین مشترک شعری همچون طبیعت¬گرایی، انسان¬گرایی، اهمیت دادن به مسائل سیاسی- اجتماعی و توجه به جسم در کنار روح و جان در آثار هر دو مشهود است. از نظر سبک شعری نیز هر دو به رهایی از قید و بند قافیه و به کارگیری کلام آهنگین و گشایش راه جدیدی در شعر معتقدند. شاملو همچون ویتمن، زبان محاوره و غیر فاخر ادبی را وارد شعر کرد اما، به زبان فاخر ادبی و حماسی نیز توجه ویژه¬ای داشت و لحن حماسی و اسطوره¬ای شعرش از متون کتاب مقدس متأثر است. برخی از تقابل¬ها نیز در کار آن دو قابل مشاهده است. برای مثال شاملو اغلب به ستایش قهرمانان می¬پردازد؛ این قهرمان از دید او گاه یک مبارز و گاه معشوق وی است اما، والت ویتمن نه تنها به انسان، بلکه به نبات و حیوان و جماد نیز به دیده تقدیس می¬نگرد. بیان مسائل عرفانی در شعر ویتمن بیش از شاملو مشهود است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
380 - روزگار، خرد و جهل از دیدگاه ناصرخسرو قبادیانی و احمد شوقی
محمد گودرزی محمدرضا ساکیناصر خسرو و احمد شوقی اگرچه هم از نظر زمان و هم از نظر مکان زندگی، بسیار از هم دورند و به دو فرهنگ و تمدن و دو زمان متفاوت تعلق دارند، لیک در پرداخت و بیان برخی مضامین؛ دیدگاههایی شبیه به هم دارند. در این جستار، تلاش می کنیم به بررسی تطبیقی دیدگاه این دو شاعر درباره رو چکیده کاملناصر خسرو و احمد شوقی اگرچه هم از نظر زمان و هم از نظر مکان زندگی، بسیار از هم دورند و به دو فرهنگ و تمدن و دو زمان متفاوت تعلق دارند، لیک در پرداخت و بیان برخی مضامین؛ دیدگاههایی شبیه به هم دارند. در این جستار، تلاش می کنیم به بررسی تطبیقی دیدگاه این دو شاعر درباره روزگار، خرد و جهل بپردازیم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
381 - نقش ادبیات تطبیقی در جهانیشدن ادبیات اسلامی
تورج زینیوند جهانگیر امیری اصغر حسینیهدف این پژوهش آن است که نقش ادبیات تطبیقی را در خدمت به ادبیات اسلامی و انتقال این ادبیات به همه سرزمین های جهان نشان دهد؛ زیرا ادبیات تطبیقی از زمان بوجودآمدنش، جهانیبودن ادبیات اسلامی و تأثیر آن را بر ادبیات جهانی، بهویژه بر ادبیات اروپایی، به رسمیت شناخته است و ما چکیده کاملهدف این پژوهش آن است که نقش ادبیات تطبیقی را در خدمت به ادبیات اسلامی و انتقال این ادبیات به همه سرزمین های جهان نشان دهد؛ زیرا ادبیات تطبیقی از زمان بوجودآمدنش، جهانیبودن ادبیات اسلامی و تأثیر آن را بر ادبیات جهانی، بهویژه بر ادبیات اروپایی، به رسمیت شناخته است و ما نیز بر اساس همین دیدگاه، می توانیم خطوط اصلی این پژوهش را به شکل زیر ترسیم نماییم: عواملی که به جهانیشدن ادبیات اسلامی کمک کرده و می کند. تأثیرگذاری بخش هایی از ادب عربی بر ادبیات ملتهای دیگر که از آن جمله است: داستان لیلی و مجنون، قصه حیّ بن یقظان، کتاب هزار و یک شب، کتاب کلیله و دمنه، و در پایان به بررسی تأثیرات اندیشه اسلامی بر کتاب کمدی الهی می پردازیم. این بررسی به طور خلاصه، بیانگر آن است که ادبیات عربی و کتابهای عربی، تأثیر ژرفی بر ادبیات غربی داشته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
382 - تحلیل «خورشید و جمشید» بر پایه نظریه پراپ
ابراهیم واشقانی فراهانی لیلا هاشمیان مریم رحمانی"ریختشناسی" یکی از مباحث اساسی نقد ساختاری است کهدر آن منتقد در پی یافتن روابط میان ساختار داستان است. این مبحث را نخستین بار ولادیمیر پراپ با الهام از اندیشههای فردینان دو سوسور در بحث ساختارشناسی زبان وارد عرصه نقد ادبی کرد. وی که اساس کارش را بر پایه اعمال شخصیتها چکیده کامل"ریختشناسی" یکی از مباحث اساسی نقد ساختاری است کهدر آن منتقد در پی یافتن روابط میان ساختار داستان است. این مبحث را نخستین بار ولادیمیر پراپ با الهام از اندیشههای فردینان دو سوسور در بحث ساختارشناسی زبان وارد عرصه نقد ادبی کرد. وی که اساس کارش را بر پایه اعمال شخصیتهای موجود در داستان قصههای پریان قرار داد، پس از تجزیه و تحلیل کنشها و کارکردهای این داستانها، به وضوح دریافت که همه داستانها از قوانین و ساختار واحدی تبعیت میکنند، و میتوان این قوانین ساختاری را به عنوان فرمولی کلی درباره داستانهای سایر ملل نیز به کار برد. این مقاله با تجزیه و تحلیل ساختاری داستان جمشید و خورشید که یکی از سرودههای موفق ادبیات غنایی فارسی است، سعی میکند تا با بررسی کارکردها و سیر توالی آنها در هر نقش و مقایسه با نظریه پراپ، به میزان انطباق این کارکردها با نقشها و خویشکاریهای موجود در داستان دست یابد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
383 - پژوهشی تطبیقی در وجوه مشترک فرهنگ و ادبیات فارسی و یونانی
ابوالقاسم رادفردوکشور ایران و یونان با پیشینة تاریخی، سیاسی، فرهنگی و ادبی طولانی و عمیق و ریشه دار، همواره در طول تاریخ، ارتباطات بسیار مهم و گسترده ای با یکدیگر داشته اند: از این رو، در مقالة حاضر، روند پیوندهای مختلف سیاسی ، فرهنگی و ادبی دو کشور که در برخی موارد همگنی های بسیاری ب چکیده کاملدوکشور ایران و یونان با پیشینة تاریخی، سیاسی، فرهنگی و ادبی طولانی و عمیق و ریشه دار، همواره در طول تاریخ، ارتباطات بسیار مهم و گسترده ای با یکدیگر داشته اند: از این رو، در مقالة حاضر، روند پیوندهای مختلف سیاسی ، فرهنگی و ادبی دو کشور که در برخی موارد همگنی های بسیاری بین آنها وجود دارد، بررسی می شود. از آنجا که هدف ما از نوشتن این مقاله، بیشتر بیان مساثل فرهنگی و ادبی است، از جنبه های مبادلات تاریخی، سیاسی و تجاری ایران و یونان در عهد هخامنثس در می گذریم و بیشتر روابط ادبی و بعضا زبانی را بررسی می کنیم. باشدکه از این رهگذر، استمرار و حیات فرهنگی متقابل دوکشور در طول تاریخ بهتر شناخته شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
384 - بررسی تطبیقی جایگاه "بیایمانی" و "ایمان" در داستانهای صادق هدایت و بنت الهدی صدر
احمدرضا حیدریان شهری سید روح ا... حسینیپژوهش ذیل جستاری تطبیقی است پیرامون جهت گیری متفاوت صادقهدایت و بنت الهدی صدر، دو نویسنده برجسته ادبیات فارسی و عبدی نسبتبه اندیشه های اعتقادی با بکارگیری یک ابزار، در یک برهه زمانی مشابه و درگستره جغرافیایی متفاوت؛ هدف از این مقاله، بررسی سبک و نوع نگرش دونویسنده چیره چکیده کاملپژوهش ذیل جستاری تطبیقی است پیرامون جهت گیری متفاوت صادقهدایت و بنت الهدی صدر، دو نویسنده برجسته ادبیات فارسی و عبدی نسبتبه اندیشه های اعتقادی با بکارگیری یک ابزار، در یک برهه زمانی مشابه و درگستره جغرافیایی متفاوت؛ هدف از این مقاله، بررسی سبک و نوع نگرش دونویسنده چیره دست نسبت به محیط پیرامونی و ماورایی خود می باشد. با توجهبه طرح ایده های نو در قالب جذاب داستانی، ضروری است با نگاهی جدید،مقوله های مطرح شده را به صورت علمی مورد بررسی قرار داد. شیوه انجام اینتحقیق، به صورت توصیفی و تحلیلی است. در آغاز، برخی از برجسته ترینداستانهای دو نویسنده مورد مطالعه قرارگرفته، پس از آن دیدگاه این دو بهمقوله "جایگاه ایمان در زندگی" مورد مقایسه قرارگرفته است. پژوهش حاضرتلاش دارد با آوردن بخش هایی از متنهای داستانی این دو نویسنده و تجزیه وتحلیل داده های آنان، جهت گیری هدایت را در نوشته هایش و ارتباط آن بابی ایمانی و جهانبینی نادرست و سطحی نگری او ترسیم نماید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
385 - بررسی تطبیقی یوتوپیای تامس مور با شهر نیکان نظامی
کتایون فرشید مسعود سپهوندی فرانک فرشیدتشکیل جامعۀ آرمانی از دغدغههای فکری بشر است که از دیرباز اندیشۀ او را به خود مشغول کرده است. کتاب زرّین کوچک تامس مور را میتوان به عنوان شاهد مثالی بر این ادّعا ذکر کرد. در این کتاب، که از مشهورترین نمونههای آرمانشهر غربی به شمار میرود، نویسنده کوشیده است تا با توص چکیده کاملتشکیل جامعۀ آرمانی از دغدغههای فکری بشر است که از دیرباز اندیشۀ او را به خود مشغول کرده است. کتاب زرّین کوچک تامس مور را میتوان به عنوان شاهد مثالی بر این ادّعا ذکر کرد. در این کتاب، که از مشهورترین نمونههای آرمانشهر غربی به شمار میرود، نویسنده کوشیده است تا با توصیف جزئیات به خلق جهان مطلوب خود بپردازد. از سوی دیگر نیز یکی از آرمانشهرهای شرقی (ایران) شهر نیکان است که نظامی در آن به توصیف جامعۀ آرمانی خود پرداخته است. راقم این سطور سعی کرده است تا با بررسی این دو جامعۀ آرمانی تفاوت نگرش اندیشههای شرق و غرب و همچنین وجوه شباهت و افتراق این دو مدینه را بیان کند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
386 - واکاوی گزارههای نیک و بد در شاهنامه، ادیان ایران باستان و اسلام
عبدالرضا دانشور وزیری سیداحمد حسینی کازرونی سیدمحمود سید صادقیشاهنامه فردوسی تنها منظومهای حماسی در توصیف جنگها و شرح حال شاهان و پهلوانان نیست؛ بلکه دربردارنده مفاهیم عمیق انسانی و اخلاقی نیز هست و از نظرگاه تعلیمی و حکمی درخور توجه و تحقیق است؛ از اساسیترین مفاهیم اخلاقی در شاهنامه، مفاهیم نیک و بد و کشاکش میان خیر و شر است. چکیده کاملشاهنامه فردوسی تنها منظومهای حماسی در توصیف جنگها و شرح حال شاهان و پهلوانان نیست؛ بلکه دربردارنده مفاهیم عمیق انسانی و اخلاقی نیز هست و از نظرگاه تعلیمی و حکمی درخور توجه و تحقیق است؛ از اساسیترین مفاهیم اخلاقی در شاهنامه، مفاهیم نیک و بد و کشاکش میان خیر و شر است. در این مقاله کوشش شده است مفاهیم و اندیشههای نیک و بد در شاهنامه فردوسی تعیین، توصیف و بررسی گردد. لذا دریافتهایم که اندیشههای نیک و بد همچون رشتهای نامرئی و ناگسستنی، بخشهای مختلف شاهنامه را به هم پیوند داده است و اساس شاهنامه بر پایه تبیین خیر و شر و نیکی و بدی در عرصههای مختلف و براساس تکامل اندیشگانی انسانی و عبور از دورههای مختلف اسطوره به تاریخ است. روش تحقیق از نوع کتابخانهای و تحلیل محتوایی بوده و روش انتخاب موضوع به شکل خوشهای است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
387 - بررسی تطبیقی علل پیدایش رماننویسی در ایران و مصر
مهیندخت فرخنیا فرزانه بوریازادهیکی از زمینههای پژوهشی ادبیاتتطبیقی، بررسی بستر تکوینی انواع ادبی و چگونگی رشد و گسترش آنهاست. ادبیات داستانی، بهویژه رماننویسی یکی از زمینههای جالب توجه و مهم در عرصۀ پژوهشهای تطبیقی است. در این مقاله که به روش کتابخانهای تهیه شده، علل پیدایش رماننویسی در ایران چکیده کاملیکی از زمینههای پژوهشی ادبیاتتطبیقی، بررسی بستر تکوینی انواع ادبی و چگونگی رشد و گسترش آنهاست. ادبیات داستانی، بهویژه رماننویسی یکی از زمینههای جالب توجه و مهم در عرصۀ پژوهشهای تطبیقی است. در این مقاله که به روش کتابخانهای تهیه شده، علل پیدایش رماننویسی در ایران و کشور مصر که مهمترین حوزۀ ادبیات داستانی ادبیات عرب محسوب میشود، بررسی شده است. این بررسی بهمنظور پاسخ دادن به این پرسش انجام شده که آیا در بین علل شکلگیری رمان در دو کشور میتوان به علل مشترک دست یافت و در صورت وجود چنین عواملی، دلایل این اشتراک چیست؟ رمان بهشیوة امروزیِ آن در ایران و مصر، کمابیش، همْزمان و درنیمة دوم قرن نوزدهم بهوجود آمده است و به دلیل شرایط یکسان سیاسیـ اجتماعی و شروع نهضتهای تجددخواه، عوامل مشترکی در پیدایش رماننویسی در هر دو کشور نقش داشتهاند. در این جستار، علل مشترک پیدایش رمان؛ از جمله پیدایش صنعت چاپ، تأسیس مراکز علمی، ترجمه و تأثیرپذیری از فرهنگ غرب و بهوجودآمدن طبقۀ روشنفکر، توصیف و تحلیل شده و نخستین آثار مهم در این دو بستر فرهنگی معرفی شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
388 - گوته و دو مفهوم ادبیات جهانی و ادبیات تطبیقی
سید سعید فیروزآبادیدر سالهای اخیر از ادبیات تطبیقی در کشورهای اروپایی و از آن جمله کشورهای آلمانیزبان استقبال بسیاری میشود. این رشتۀ علمی در آغاز سدۀ نوزدهم بنیانگذاری شد و در کشورهای آلمانیزبان نیز فعالیتهای علمی بسیاری در این زمینه انجام شده است. از دیگر سو گروهی باور دارند که گوته چکیده کاملدر سالهای اخیر از ادبیات تطبیقی در کشورهای اروپایی و از آن جمله کشورهای آلمانیزبان استقبال بسیاری میشود. این رشتۀ علمی در آغاز سدۀ نوزدهم بنیانگذاری شد و در کشورهای آلمانیزبان نیز فعالیتهای علمی بسیاری در این زمینه انجام شده است. از دیگر سو گروهی باور دارند که گوته با طرح مفهوم ادبیات جهانی از بنیانگذاران اصلی ادبیات تطبیقی بوده است.در مقالۀ حاضر تلاش آن است که ضمن معرفی ادبیات ملی، ادبیات سلطه و ادبیات جهانی، منظور واقعی گوته از مفهوم ادبیات جهانی با توجه به ادبیات تطبیقی شرح داده شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
389 - تطبیق «بوف کور» و «ال الا» بر اساس نظریه گریماس
علی اصغر محمودی سمیرا قاسمیبررسی دو اثر در کنار هم، اغلب میتواند زمینه درک بیشتر آنها را فراهم کند. بهویژه که از یک آبشخور باشند ولی متفاوت جلوه کنند. به نظر نویسنده دو اثر بوف کور (هدایت) و ال الا(سرانو) در عین بهرهمندی از یک جلوه (نسبتاً) مشترک، طوری به زاویه خویش میروند که گویی دو مقوله چکیده کاملبررسی دو اثر در کنار هم، اغلب میتواند زمینه درک بیشتر آنها را فراهم کند. بهویژه که از یک آبشخور باشند ولی متفاوت جلوه کنند. به نظر نویسنده دو اثر بوف کور (هدایت) و ال الا(سرانو) در عین بهرهمندی از یک جلوه (نسبتاً) مشترک، طوری به زاویه خویش میروند که گویی دو مقوله جدا از هم هستند! بوف کور بیشتر شرح آنچه گذشت است، ولی ال الا منجر به اتفاق و اتحاد روحی و معرفتی میشود. با یکی انفراد و افتراق، با یکی اتحاد و یکی شدن! پیچیدگی این آثار در وصف شخصیتها و فضا باعث شد با نگاهی به اصل روایت با منطق مورد نظر گریماس پرداخته شود تا ضمن تشریح بیشتر روشن شود آیا در دل چنین آثاری(که مملو از تکرار و ابهام است) میتوان به دنبال نظام خاصی بود؟ و اینکه وجود جلوههای مختلف یک فرد در عین تضاد چه اندازه میتواند به اتحاد و یکی شدن نزدیک شود؟ پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
390 - نگاهی تطبیقی به داستان یوسف و زلیخا (در قرآن مجید و تورات)
سید محمود سید صادقیداستان یوسف و زلیخا به فرمرده قرآن مجید: احسن القصص، یعنی نیکو ترین، بهترین یا به عبارتی، غم انگیزترین داستان ها است. این داستان، نخستین بار در تورات و سپس در قرآن مجید و پس از آن در تفسیر و منظومه های ادبی آ مده است. دوازدهمین سوره قرآن مجید، سوره مبارکة یوسف است. از چکیده کاملداستان یوسف و زلیخا به فرمرده قرآن مجید: احسن القصص، یعنی نیکو ترین، بهترین یا به عبارتی، غم انگیزترین داستان ها است. این داستان، نخستین بار در تورات و سپس در قرآن مجید و پس از آن در تفسیر و منظومه های ادبی آ مده است. دوازدهمین سوره قرآن مجید، سوره مبارکة یوسف است. از آ نجاکه بنای قرآن مجید بر ایجاز کامل است، این داستان نیز به صورت موجز بیان شده است. بین روایت تورات و قرآن مجید، از این داستان، تفاوت های دیده می شود. در مقاله حاضر پس از مقدره ای کوتاه، این داستان، نقل و خلاصه آن به همراه این تفاوت ها بررسی شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
391 - اتجاهات الأدب المقارن، نشأته و حداثته
مهدى ممتحنمن المعقول بأن نشاهد أنّ الأدب المقارن فی العالم هو التفاعل مع الفکرا لنقدى، و مجاباً الى اتجاهات خاصة. فقد استمد منه الأمس النظریه و التوجهات التطبیقیه. و کان هذاالتفاعل مصدراً هالما شهده الأدب المقارن من تطور و تجدیدة فى صورة ظهور مدارس جدیدة مقارنیه. والتى عرفت بالمد چکیده کاملمن المعقول بأن نشاهد أنّ الأدب المقارن فی العالم هو التفاعل مع الفکرا لنقدى، و مجاباً الى اتجاهات خاصة. فقد استمد منه الأمس النظریه و التوجهات التطبیقیه. و کان هذاالتفاعل مصدراً هالما شهده الأدب المقارن من تطور و تجدیدة فى صورة ظهور مدارس جدیدة مقارنیه. والتى عرفت بالمدارس الفرنسیه والأمریکیه والأنکلیزیه. فکانت المدرسة الأمریکیه ثمرة من ثمار هذاالترابط بین الأدبین المقارن والأدب النقدى الحدیث. کما أدى ظهور نظریة التلقى الأدبى الى نشوء دراسات التلقى الأبداعى و النقدى فی الأدب المقارن. و نحن نرى فى الأدب نظریة التناص والتفاعل قد أحدثث اصداءً کبیرة فى الدراسات المقارنه. ولکن الأدب المقارن لم یتفاعل مع المذاهب النقدیه بسرعة فائقه. فلذلک وجب علینا ان نبحث حول هذه المدارس و فکرة التأثیر والتأثر. و مراجعة فامة فى الأ سس النظریه حول نشأة الأدب المقارن فى العصرالحدیث، و نتعهد إلى المساهمة فى هذاالأمر. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
392 - بررسی تطبیقی جلوههای آسمان و اجرام آسمانی در شعر بحتری و خاقانی
فرزانه ابوآصفآسمان و اجرام وابسته به آن مانند ماه، خورشید و ستارگان از دیرباز جلوههای گوناگون و تعیین کننده معنایی و تصویری در شعر کهن و معاصر فارسی و عربی داشتهاند. بررسی این جلوهها نقش مهمی در ورود به دنیای ذهنی شاعران و شناختن اندیشهها و عواطف آنان دارد؛ ضمن اینکه، خواننده را چکیده کاملآسمان و اجرام وابسته به آن مانند ماه، خورشید و ستارگان از دیرباز جلوههای گوناگون و تعیین کننده معنایی و تصویری در شعر کهن و معاصر فارسی و عربی داشتهاند. بررسی این جلوهها نقش مهمی در ورود به دنیای ذهنی شاعران و شناختن اندیشهها و عواطف آنان دارد؛ ضمن اینکه، خواننده را با شگردها و ظرایف بلاغی به کار گرفته شده توسط هر شاعر بیشتر آشنا میسازد. بر این اساس و با توجه به همین اهمیت، پژوهش حاضر بر آن است با استفاده از شیوه توصیفی- تحلیلی، بارزترین کارکردهای معنایی و تصویری آسمان و اجرام مربوط به آن را در اشعار دو شاعر بزرگ کلاسیک بررسی کند و به پُر نمودترین شباهتها و تفاوتهای شعر آنها از این منظر بپردازد. یکی از این دو شاعر، بحتری شاعر پرآوازه عرب در قرن سوم و دیگری خاقانی شروانی، شاعر برجسته قرن ششم در ایران میباشد. این دو شاعر توجهی بارز وتعیین کننده به آسمان، خورشید، ماه و ستارگان داشتهاند و تصاویری که از این عناصر مربوط به طبیعت ساختهاند، سزاوار بررسی است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
393 - نگاهی تطبیقی به آثار مشاهیر ایران در ادبیات عرب
سیدحسین موسوینژاد فریبرز حسینجانزادهدر این مقاله بنا داریم مشاهیر ایران در ابیات عرب را معرفی کنیم. برای این مهم به بررسی ادوار تاریخ ادبیات پرداختیم و روشن شد که سهم ایرانیان در تبلور ادبیات عربی چشمگیر است. اسلام با ورود به ایران طرفدارانی پیدا کرد، و اختلاط اعراب با ایرانیان باعث شد تا فرهنگ دو کشور بر چکیده کاملدر این مقاله بنا داریم مشاهیر ایران در ابیات عرب را معرفی کنیم. برای این مهم به بررسی ادوار تاریخ ادبیات پرداختیم و روشن شد که سهم ایرانیان در تبلور ادبیات عربی چشمگیر است. اسلام با ورود به ایران طرفدارانی پیدا کرد، و اختلاط اعراب با ایرانیان باعث شد تا فرهنگ دو کشور بر یکدیگر تأثیر بگذارد. این تأثیر در دوره اموی کمرنگتر است چون حکومت اموی همواره نژاد عرب را بر غیر عرب به خصوص ایرانیان ترجیح میداد و همین باعث شد که ایرانیان کمتر در این دوره وارد حوزه ادبی شوند. ولی اختلاط شدید و رفعت مقام ایرانیان در دوره عباسی در ظهور چهرههای مذهبی، ادبی و علمی سهم شایستهای دارد. در این مقاله با برخی مشاهیر که بیشتر چهرههای ادبی هستند آشنا میشویم و با نگاهی تطبیقی به بررسی آثار آنها میپردازیم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
394 - بررسى تطبیقى «سبب نظم کتاب» در مصباح الارواح و چند اثر عرفانى دیگر
داریوش کاظمىدر مقاله حاضر، بخشى از کتب عرفانى تحت عنوان سبب نظم کتاب بررسى شده است. بررسى همسانى و همگونى این بخش ها به دقت و توجه فراوان نیاز دارد؛ چنان که در این پژوهش نیز یکسانى آنها در مصباح الارواح تألیف شمس الدین محمد بردسیرى و دیگر آثار عرفانى به چشم می خورد. این بخش از آثار چکیده کاملدر مقاله حاضر، بخشى از کتب عرفانى تحت عنوان سبب نظم کتاب بررسى شده است. بررسى همسانى و همگونى این بخش ها به دقت و توجه فراوان نیاز دارد؛ چنان که در این پژوهش نیز یکسانى آنها در مصباح الارواح تألیف شمس الدین محمد بردسیرى و دیگر آثار عرفانى به چشم می خورد. این بخش از آثار معمولاً با صبحى مبارک، شبى نورانى یا سحرى فرخنده آغاز می شود که نماد لحظه تفکر و مراقبه است. مشخصه هاى این لحظه مبارک، نورانیت، سکون و سکوت، زیبایى و ماورایى بودن آن است. در لحظه اى دیگر، عارف با حالتى قدسى تصویر می شود که دست از همه مادیات شسته، سر بر زانوى تفکر نهاده و در بحر مکاشفت مستغرق شده است. در این لحظات، او غرق شعف و شادى است و آسمان ها زیر پاى او رار دارند. هم در این لحظه است که شخصى نورانى و خوش سیما بر او ظاهر می شود. او را به نام هاى مختلف می خوانند: یار، دوست، انس جلیس، معشوق پر یچهره، پیر نورانى و... او صفاتى قدسى دارد. او دنیایى نیست و از زمان و مکان برتر است؛ همه چیز مى داند و بر هر سرّى آگاه است. او عارف را خطاب مى کند و از او می خواهد به باغ و گلستان یا صحرایى که او مى نمایاند، پاى نهد. عارف همراه او به گلشن قدسى می رود و دیدنى ها مى بیند؛ آنچه که با چشم سر امکان دیدنش نیست. سپس پیر رهنما که در عمق وجود عارف خانه کرده است و کسى جز خرد برتر نیست، او را به تحریر آنچه دیده است، تشویق مى کند و عارف چنین مى کند و آنچه که خرد برتر به او تلقین کرده است، مى نویسد و این اثر او است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
395 - تطبیق شخصیت پردازی در داستان های کوتاه ایرانی و خارجی
شادمان شکروی مسعود نوروزیاندر ادامة پیش فرضیة مطرح شده درخصوص امکان استفاده از ریاضیات در تجزیه و تحلیل های ادبی و به ویژه داستان کوتاه، در بررسی حاضر، چشم اندازی به نظریة سیستم ها و چگونگی استفاده از آن در تحلیل داستان کوتاه گشوده شده است. بحث به داستان کوتاهمحدود شده و در همین راستا شخصیت پرداز چکیده کاملدر ادامة پیش فرضیة مطرح شده درخصوص امکان استفاده از ریاضیات در تجزیه و تحلیل های ادبی و به ویژه داستان کوتاه، در بررسی حاضر، چشم اندازی به نظریة سیستم ها و چگونگی استفاده از آن در تحلیل داستان کوتاه گشوده شده است. بحث به داستان کوتاهمحدود شده و در همین راستا شخصیت پردازی و به ویژه نحوة ارتباط شخصیت ها در آغاز و پایان داستان با استفاده از برخی اصول نظریة سیستم ها ارزیابی شده است. مهم ترین نتایج به دست آمده به قرار زیر است: داستان به طور کلی کی سیستم است یا به عبارتی، نظام سیستم کی در آن حکمفرما است. بنابراین، اصول نظریة سیستم ها درمورد داستان می تواند مصداق داشته باشد. در حالت خاص ممکن است سیستم به ازای همة ورودی ها یک پاسخ ثابت بدهد و در ظاهر، ورودی و خروجی سیستم با هم مساوی باشند. این نظریه می تواند درمورد بسیاری از داستان های مدرن امروز مصداق داشته باشد. درواقع، این گونه سیستم های با پاسخ ثابت را می توان از نظری جزو ابداعات داستان های کوتاه مدرن دانست. نکتة دیگر در نظریة سیستم ها، مسئلة حساسیت است. عملکرد سیستم های داستانی نویسندگانی مانند ارس یکن کالدول و اُ. هنری حساسیت خاصی ندارد، یا بهتر بگوییم در مقایسه با داستان های نویسندگانی مانند ج. د. سالینجر، درجة حساسیت به مراتب پایین تری دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
396 - تحلیل ساختاری داستانهای «زن زیادی» و «الزوار» بر اساس نظریه ساختارگرایانه تودوروف و برمون
صابره سیاوشی حمیده روزبهانیپیشرفتهای نقد ادبی معاصر منجر به ایجاد مکتب ساختارگرایی با الهام از نظریات فردینان دو سوسور گردید. در عصر حاضر تحلیل ساختاری یکی از مهمترین روشهای تحلیل داستان کوتاه به شمار میآید. ویژگی این روش در آن است که محقق پدیدههای گوناگون علم خود را به طور جداگانه و مستقل ا چکیده کاملپیشرفتهای نقد ادبی معاصر منجر به ایجاد مکتب ساختارگرایی با الهام از نظریات فردینان دو سوسور گردید. در عصر حاضر تحلیل ساختاری یکی از مهمترین روشهای تحلیل داستان کوتاه به شمار میآید. ویژگی این روش در آن است که محقق پدیدههای گوناگون علم خود را به طور جداگانه و مستقل از یکدیگر مورد مطالعه قرار نمیدهد بلکه همواره میکوشد تا هر پدیده را در ارتباط با سایر پدیدههایی که جزئی از آنهاست مورد مطالعه قرار بدهد. ساختارگرایی نظریهای است که به شناخت، مطالعه و بررسی پدیدهها بر اساس قواعد و الگوهایی که ساختار بنیادی آنها را به وجود آورده می پردازد. نهضت ساختارگرایی با دستاوردهایی که از فرمالیست ها کسب کرد، به روایتشناسی اصالت عمیقی بخشید. اصطلاح روایت شناسی نخستین بار توسط تزوتان تودوروف به کار برده شده است. در این مقاله دو داستان کوتاه زن زیادی نوشته جلال آل احمد والزوار از یوسف ادریس انتخاب شده و هر یک بر اساس نظریات ساختارگرایانه تودوروف و برمون مورد تحلیل قرار گرفته است و نشان می دهد که ساختار روایی این دو حکایت با نظریات این دو ناقد ادبی منطبق است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
397 - تطبیق مضامین شعری ملک الشعرای بهار و سامی البارودی
صادق ابراهیمی کاوری سکینه اسدی رضوان لرستانیادبیات تطبیقی یکی از دانش های نوپا، مفید و کارآمدی است که ادبیات کلیه ملل جهانرا در مجموعه ای به هم پیوسته و مقوله ای واحد(علیرغم اختلافات شکلی و زبانی )معرفی می کند. مسلماً بسیاری از شاعران ایران زمین با سایر شاعران جهان (از جملهشاعران عرب) در شعر و زبان همانندی دارند. چکیده کاملادبیات تطبیقی یکی از دانش های نوپا، مفید و کارآمدی است که ادبیات کلیه ملل جهانرا در مجموعه ای به هم پیوسته و مقوله ای واحد(علیرغم اختلافات شکلی و زبانی )معرفی می کند. مسلماً بسیاری از شاعران ایران زمین با سایر شاعران جهان (از جملهشاعران عرب) در شعر و زبان همانندی دارند. در آثار هر شاعری مضامین مختلفیمانند مضامین ادبی، سیاسی و اجتماعی به چشم می خورد، اما میان اشعار ملکالشعرایبهار و محمود سامی البارودی دو شاعر معاصر ایرانی و عرب، همانندی های بسیاریوجود دارد. با توجه به همانندی های شعر این دو شاعر در این مقاله، سعی بر آن استتا مضامین مشترک شعری آنان مورد بررسی قرار گیرد پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
398 - بررسی بازتاب عشق به مفهوم وطن در اشعار بهار و ابراهیم طوقان
علی سلیمی پیمان صالحیاز آنجا که ایران و فلسطین، در طول تاریخ خود، همواره با حوادث فراوانی، دست به گریبان بوده‌اند، لذا ادبیات پایداری در این دو سرزمین، به شکلی بسیار برجسته رواج یافته است. بیان شاعرانه حس وطن دوستی، مبارزه علیه استبداد و استعمار، و فداکاری در راه وطن، از ویژگی‌های چکیده کاملاز آنجا که ایران و فلسطین، در طول تاریخ خود، همواره با حوادث فراوانی، دست به گریبان بوده‌اند، لذا ادبیات پایداری در این دو سرزمین، به شکلی بسیار برجسته رواج یافته است. بیان شاعرانه حس وطن دوستی، مبارزه علیه استبداد و استعمار، و فداکاری در راه وطن، از ویژگی‌های بارز این گونه‌ی ادبی بوده که در شعر پایداری این دو سرزمین، بازتابی گسترده داشته است. در جای جای دیوان اشعار، شاعر آزادی‌خواه ایرانی، ملک‌الشعرای بهار، و شاعر ملی‌گرای فلسطینی، ابراهیم طوقان، احساس عشق به وطن و جان‌ بازی در راه آزادی آن، به خوبی متجلی است، و به دلیل اینکه درون‌مایه‌ی اصلی شعر میهنی این دو، تحریک حس وطن دوستی و تکیه بر ملی‌گرایی، به منظور خلق روحیه‌ی پایداری در میان مردم است، لذا شعر اجتماعی و سیاسی این دو، وجوه اشتراک فراوانی با هم یافته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
399 - مفهوم "آلوده" در اندیشه فروغ فرخزاد و تطبیق آن با تفکر"طرد" در «قدرتهای وحشت» کریستیوا
بهی حدائق مبینا اکبرزادهاین مقاله به بررسی تطبیقی مفهوم "آلوده" در شعر تولدی دیگر فروغ فرخزاد با تفکر "طرد" در قدرتهای وحشت جولیا کریستیوا میپردازد. این مقاله در پی آن است که تصاویر "آلوده" را بر اساس خوانشی تطبیقی با قدرتهای وحشت کریستوا در تولدی دیگر فروغ مورد مطالعه قرار دهد. دلیل انتخاب چکیده کاملاین مقاله به بررسی تطبیقی مفهوم "آلوده" در شعر تولدی دیگر فروغ فرخزاد با تفکر "طرد" در قدرتهای وحشت جولیا کریستیوا میپردازد. این مقاله در پی آن است که تصاویر "آلوده" را بر اساس خوانشی تطبیقی با قدرتهای وحشت کریستوا در تولدی دیگر فروغ مورد مطالعه قرار دهد. دلیل انتخاب فروغ فرخزاد این است که نظریه کریستیوا بسیار قابلیت پیاده سازی روی اشعار وی را دارد. این نظریه البته گستره وسیعتری از اشعار فرخزاد را در بر میگیرد که از حوصله این مقاله خارج است. از سوی دیگر اشعار او به عنوان پایهای مرکزی برای روشنگری نظریه کریستیوا در باب پدیده آلوده انگاری نیز بسیار گویا است. آلوده انگاری یکی از اساسیترین جریانهای سوژه در فرآیند است: یعنی حالتی از طرد و واپس زنی آنچه که برای خود، دیگری محسوب میشود و خود به این وسیله مرزهایی برای یک من همواره ناپایدار ایجاد میکند. آلوده چیزی است که شخص آن را طرد میکند، پس میزند و تقریباً به شدت از خود بیرون میراند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
400 - بررسی و تحلیل تطبیقی مضامین زهد در دیوان منسوب به امام حسین(ع) و دیوان حافظ
مرتضی براری رئیسی حسین تکتبار فیروزجاییامام حسین(ع) سرور زاهدان و یکی از بزرگترین شخصیتهای دینی است که اشعارش از جهت محتوایی بسیار ارزشمند بوده و بیشتر مضامین زهدیات ایشان، در دیوان حافظ نیز به چشم میخورد. از جمله این مضامین نکوهش دنیا و دنیاپرستی، پرهیز از ثروتاندوزی، نکوهش غرور، مرگاندیشی، دوری از فس چکیده کاملامام حسین(ع) سرور زاهدان و یکی از بزرگترین شخصیتهای دینی است که اشعارش از جهت محتوایی بسیار ارزشمند بوده و بیشتر مضامین زهدیات ایشان، در دیوان حافظ نیز به چشم میخورد. از جمله این مضامین نکوهش دنیا و دنیاپرستی، پرهیز از ثروتاندوزی، نکوهش غرور، مرگاندیشی، دوری از فساد و گناه، خضوع و افتادگی، توبه، قناعت و سرکوب هوای نفس است. گفتنی است که زهدیات امام(ع) و حافظ، زبانی ساده داشته و ممتاز به ویژگیهایی چون کاربرد الفاظ و مضامین قرآنی، الفاظ ساده و روان و موسیقی دلنشین است. امام(ع) در اشعارشان کمتر از صور خیال بهره بردهاند اما این تصاویر بیانی در شعر حافظ به وفور مشاهده میشود. بنابراین به خاطر ارزش محتوایی اشعار امام(ع) و حضور مضامین زاهدانه ایشان در دیوان حافظ و عدم تحقیق در این خصوص، این پژوهش، تلاش میکند که با روش توصیفی- تحلیلی، مضامین زهدیات ایشان را در دیوان حافظ مورد بررسی قرار دهد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
401 - مقایسه رساله لانگینوس با کتاب «چهار مقاله» نظامی عروضی
علی بازوند آرش امراییاین مقاله به بررسی شباهتهای کتاب چهار مقاله نظامی عروضی و رساله لانگینوس میپردازد. لانگینوس یکی از بزرگترین منتقدان است که تالی ارسطو دانسته میشود. او در نظریه ادبی و انتقادی خود با طرح مقوله "نمطعالی"به طرح ویژگی های یک اثر ادبی برجسته می پردازد و در واقع خصیصه شاه چکیده کاملاین مقاله به بررسی شباهتهای کتاب چهار مقاله نظامی عروضی و رساله لانگینوس میپردازد. لانگینوس یکی از بزرگترین منتقدان است که تالی ارسطو دانسته میشود. او در نظریه ادبی و انتقادی خود با طرح مقوله "نمطعالی"به طرح ویژگی های یک اثر ادبی برجسته می پردازد و در واقع خصیصه شاهکار ادبی را نشان می دهد. لانگینوس بر این باور است که اثر ادبی با داشتن ویژگی هایی می تواند به عنوان نمونه و نمط عالی مطرح شود و این نمط عالی هم منحصر به یک ژانر ادبی نمیشود. نظامی عروضی سمرقندی صاحب چهار مقاله هم در مقالت دبیری و هم در مقالت شاعری، معتقد است که شرایطی خاص می تواند به اثری ادبی تعالی بخشد. نوشتار حاضر تبیین آراء لانگینوس و انطباق آن با دیدگاه نظامی عروضی است. در این میان البته باید توجه داشت که دیدگاههای هنری و انتقادی شاعران و ادیبان ایرانی تابع اصول و مبانی بلاغی خاصی است که ممکن است با مبانی فکری و بلاغی ادیبان غربی تفاوت هایی نیز داشته باشد اما این پژوهش صرفاً به دنبال دریافت شباهتهایی است که در این دو اثر دیده میشود. شاید تحلیل این مشابهت ها بتواند بیانگر سرچشمههای مشترک در دو اثر و بیان کننده نشانههایی از حضور و تاثیر آراء ارسطو در هر دو کتاب باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
402 - خودی از نگاه دیگری در سفرنامه نیکولا بوویه
فاطمه خان محمدی الناز عالیسفرنامه آیینهای است که میتوان انعکاس تصویر زندگی اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، آداب و رسوم و باورها و اعتقادات، رفتار و کردار و فراز و نشیبهای زندگی جوامع مختلف را در آن دید، تصویری گویا و روشن و تا حدود زیادی خالی از غرضورزی و ملاحظه. از جمله این سفرنامهها، سفرنامه راه چکیده کاملسفرنامه آیینهای است که میتوان انعکاس تصویر زندگی اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، آداب و رسوم و باورها و اعتقادات، رفتار و کردار و فراز و نشیبهای زندگی جوامع مختلف را در آن دید، تصویری گویا و روشن و تا حدود زیادی خالی از غرضورزی و ملاحظه. از جمله این سفرنامهها، سفرنامه راه و رسم جهان اثر نیکولا بوویه است. این جهانگرد سوئیسی ضمن سفر به سرزمینهای مختلف، گزارشی جذاب، صادقانه و دقیق از چگونگی معیشت مردم، وضع شهرها، صنایع و تولیدات، مدارس، آداب و رسوم مذهبی مردم، عملکرد طبقات حاکم و ... به دست میدهد که از دیدگاه ادبیات تطبیقی بسیار ارزشمند و حایز اهمیت است؛ در این مقاله بر آنیم که با تکیه بر سفرنامه راه و رسم جهان اثر بوویه به مطالعه و بررسی مظاهر و فرهنگ ایران زمین از منظر ادبیات تطبیقی بپردازیم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
403 - بررسی میزان تأثیرپذیری فابلهای احمد شوقی از لافونتن
محمدجواد فلاحی هوشنگ رزمدیده جمشید باقرزادهژان دویی لافونتن شاعر و نویسنده فرانسوی یکی از تأثیرگذارترین شخصیتهای ادبی جهان در عصر خویش و پس از آن به شمار میرود. منتقدان و پژوهشگران آثار ادبی، وی را یکی از بزرگترین فابلنویسهای جهان میدانند، که اهداف تعلیمی - تربیتی آثار او نظر بسیاری از ادیبان نام آشنای جها چکیده کاملژان دویی لافونتن شاعر و نویسنده فرانسوی یکی از تأثیرگذارترین شخصیتهای ادبی جهان در عصر خویش و پس از آن به شمار میرود. منتقدان و پژوهشگران آثار ادبی، وی را یکی از بزرگترین فابلنویسهای جهان میدانند، که اهداف تعلیمی - تربیتی آثار او نظر بسیاری از ادیبان نام آشنای جهان را به خود جلب کرده است. شوقی شاعر اخلاقمدار ادبیات عرب صاحب آثار تربیتی - تعلیمی است که از لحاظ ادبی سرچشمه درخشانی از آثار پر معنای ادبیات عرب به شمار میآیند. دیوان شوقی شامل فابلهایی است که شوقی آنها را به هدف تعلیم افراد جامعه، اشاعه اخلاقیات، میهنپرستی و حفظ ارزشها و اعتراض به اوضاع سیاسی حاکم بر عصر سروده است. در این مقاله به بررسی فابلهای دو ادیب نامی و بزرگ و میزان تأثیرپذیری شوقی از ادیب فرانسوی لافونتن میپردازیم. این جستار بر اساس بررسی برخی آثار لافونتن و شوقی که میتوان در آن نمونههایی از تأثیرپذیری ادیب مصری از لافونتن را دریافت به عمل آمده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
404 - بررسی ورود مدرنیته در رمان نفرین زمین و خوشههای خشم
سودابه صادقی میثم زارعجلال آل احمد روشنفکر، و نویسنده رمان نقرین زمین در دهه چهل است که دگرگونی ساختارهای اجتماعی- اقتصادی و نیز آشفتگی اخلاقی و معنوی مردم جامعه را در قالب جامعه روستایی در حال گذار از سنت به مدرنیته به رشته تحریر درآورد. از طرف دیگر جان اشتاین بک نویسنده اخلاقگرا و منتقد چکیده کاملجلال آل احمد روشنفکر، و نویسنده رمان نقرین زمین در دهه چهل است که دگرگونی ساختارهای اجتماعی- اقتصادی و نیز آشفتگی اخلاقی و معنوی مردم جامعه را در قالب جامعه روستایی در حال گذار از سنت به مدرنیته به رشته تحریر درآورد. از طرف دیگر جان اشتاین بک نویسنده اخلاقگرا و منتقد سرسخت آمریکایی در اوج فاجعهای از تاریخ آمریکا به نام رکود بزرگ رمانی به نام خوشههای خشم را نگاشت. در این مقاله تلاش میگردد ضمن تعریف درونمایه، درونمایههای مشترک، ورود مدرنیته به جامعه سنتی، برخورد جامعه با مدرنیته و تأثیر مدرنیته و در پایان بیکاری و استثمار به عنوان نتایج لا ینفک ورود مدرنیته مورد بررسی قرار گیرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
405 - تیپیزاسیونِ سنجشی مابین مکتب مارکسیست و بیانشیوههای شکسپیر
مهدی رضا کمالی بانیانیفمنیسم (طرفداری از حقوق زنان)، نیوهیستوریسیسم، مادیگرایی فرهنگی، تئوری پست استعماری و تئوری کوئیر، همگی در مورد تولید فرهنگی (که می‌تواند به مارکس نسبت داده شود) ایده‌هایی ارائه می‌کنند و همچنین هر یک رابطه معناداری با تحقیقات ادبی رنسانس دارند. با وجود ا چکیده کاملفمنیسم (طرفداری از حقوق زنان)، نیوهیستوریسیسم، مادیگرایی فرهنگی، تئوری پست استعماری و تئوری کوئیر، همگی در مورد تولید فرهنگی (که می‌تواند به مارکس نسبت داده شود) ایده‌هایی ارائه می‌کنند و همچنین هر یک رابطه معناداری با تحقیقات ادبی رنسانس دارند. با وجود این ایده‌های اصلی مارکس به ندرت به طور مناسب در آثار مربوط به شکسپیر توضیح داده می‌شود و در برخی دوره‌ها حتی ادعا می‌شود که آنها رابطه خود را از دست داده‌اند. هدف این مقاله، توضیح تاثیر گذشته و فعلی مارکسیسم بر ادبیات شکسپیری است؛ همچنین نشان دادن راه‌هایی که در آن، این ادبیات می‌تواند تأثیر مهمی در آینده آنالیز فرهنگی و نقد نمایشی و ادبی سیاسی ایفا کند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
406 - بررسی تطبیقی نبرد پدر و پسر در دو افسانه ژرمنی و« رستم و سهراب / هیلدبراند و هادوبراند » ایرانی
سیّد مسعود سلامى پرستو پنجه شاهىافسانه ها و حماسه هاى اسطوره اى با بن مایه نبرد پدر و پسر، از مضامین مهیج اقوام آریایىو انعکاسى از پیکار مجاز و حقیقت هستند. وجود سلسله شباهات بى شمار بین حماسه رستم و سهراب و سروده ژرمنى هیلدبراند، حیرت و توجه بسیارى از محققین شرق و غربرا طى دو قرن اخیر معطوف خویش ساخت چکیده کاملافسانه ها و حماسه هاى اسطوره اى با بن مایه نبرد پدر و پسر، از مضامین مهیج اقوام آریایىو انعکاسى از پیکار مجاز و حقیقت هستند. وجود سلسله شباهات بى شمار بین حماسه رستم و سهراب و سروده ژرمنى هیلدبراند، حیرت و توجه بسیارى از محققین شرق و غربرا طى دو قرن اخیر معطوف خویش ساخته است. جستار حاضر، تلاشى است تا از گذر بررسى تطبیقى این دو حماسه، شناخت بیشترى درزمینه ریشه یابى کهن الگوها، چگونگى راه یابى و تثبیت آنها در بین ملل خویشاوند و یا احتمال الگوپذیرى آنها از یکدیگر حاصل شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
407 - بررسی تطبیقی آرمانشهر از منظر ملک الشعراء بهار و هاینریش بُل
آسیه سوینی کامران پاشایی فخری پروانه عادل زادهشاعران و نویسندگان به عنوان اعضای جامعه، در تمامی مکانها و در همه روزگاران دیدگاههای خود را درباره اوضاع جامعه خود ابراز کردهاند. در این میان، ملک الشعراء بهار و هاینریش بل از دو کشور ایران و آلمان به عنوان مطرح کنندگان دیدگاههای سیاسی و اجتماعی خود به قصد انتقاد چکیده کاملشاعران و نویسندگان به عنوان اعضای جامعه، در تمامی مکانها و در همه روزگاران دیدگاههای خود را درباره اوضاع جامعه خود ابراز کردهاند. در این میان، ملک الشعراء بهار و هاینریش بل از دو کشور ایران و آلمان به عنوان مطرح کنندگان دیدگاههای سیاسی و اجتماعی خود به قصد انتقاد از وضعیت موجود و آشکار ساختن نارساییها و نارواییهای جامعه خویش، انسانها را به بازآفرینی ذهنی جامعه رهنمون ساختهاند. در این تحقیق سعی شده است با بررسی شاخصههای آرمانشهر و بیان تعاریف و مفاهیم، این موضوع را در اشعار ارزشمند ملک الشعراء بهار و داستان های هاینریش بل مورد بررسی قرار داده و دیدگاههای این دو را در این خصوص تبیین نماییم و با تکیه بر تعاریفی از شاخصههای آرمانشهر نشان دهیم که شاخصههای آرمانی ملک الشعراء بهار و هاینریش بل جنبه جهانی داشته و پیامی آرمانی برای انسان امروزی به شمار میآید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
408 - سیری در ادبیات تعلیمی کودکان ایران و برخی شباهتها و تفاوتهای آن با آلمان
پونه قائمدوست مسعود سلامیگرچه ادبیات تعلیمی کودکان واژهای متأخر به حساب میآید و به طریق اولی نزد پیشینیان نیز جایگاهی نداشته است، اما ردّ پای کودکان و نوجوانان در مباحث مربوط به ایشان چه در دوران کهن و چه در دوران نو کاملاً مشهود است. آرای تربیتیِ حاکم بر ادبیات امروزین ایران و دیگر کشورها وا چکیده کاملگرچه ادبیات تعلیمی کودکان واژهای متأخر به حساب میآید و به طریق اولی نزد پیشینیان نیز جایگاهی نداشته است، اما ردّ پای کودکان و نوجوانان در مباحث مربوط به ایشان چه در دوران کهن و چه در دوران نو کاملاً مشهود است. آرای تربیتیِ حاکم بر ادبیات امروزین ایران و دیگر کشورها وامدار عقاید بزرگانی در عرصههای عقلی و ادبی میباشد. هدف ما بررسی شکلگیری و نشو و نمای نظام تربیتی از دوران کهن تا کنون، و نیز بررسی برخی مایههای مشترک در ادبیات کودکان ایران و آلمان میباشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
409 - شعر و منشأی آن در ادبیات جهان
محمّد فرهمندبرای شناخت کیفیّت حالات نفسانی شاعر و فضای ذهن و خیال او، بحث دربارة منشأی پیدایش شعر، نکتة جالب و قابل اهمیّتی است. اعتقاد به این نکته که هر هنری، آبشخور و محلّ تغذیة خاصّ خود را داشته، از اندیشه‌های بنیادین در حوزة مباحث هنری در غرب و شرق بوده است. تحلیل مضامین آ چکیده کاملبرای شناخت کیفیّت حالات نفسانی شاعر و فضای ذهن و خیال او، بحث دربارة منشأی پیدایش شعر، نکتة جالب و قابل اهمیّتی است. اعتقاد به این نکته که هر هنری، آبشخور و محلّ تغذیة خاصّ خود را داشته، از اندیشه‌های بنیادین در حوزة مباحث هنری در غرب و شرق بوده است. تحلیل مضامین آفرینش‌های هنری در ساختار فکری شاعران و ارتباط‌دادن آن با دنیای بیرون، درگرو شناخت فضایی است که شاعر در آن فضا تحت تأثیر عوامل مختلف به دریافتی می‌رسد که پیکرة هنری اثر خود را مفصل‌بندی می‌کند. در مقاله حاضر، مسئلة الهام و جایگاه آن در خلاقیّت هنری، که در ادبیات جهان با عناوین مختلف نبوغ، ذوق و جذبه، الهة شعر، جنّ و شیطان، تابعه، همزاد و... از آنها یاد شده بررسی شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
410 - بررسی تطبیقی شخصیتپردازی زن در «جای خالی سلوچ» و «بدایة ونهایة»
زهرا صادقی نسترن گندمیدو اثر جای خالی سلوچ محمود دولت آبادی و بدایة ونهایة نجیب محفوظ از جمله رمانهایی هستند که شخصیت و شخصیتپردازی زن را به شکل برجستهتری در خود نشان میدهند لذا نویسندگان در این جستار نحوه شخصیتپردازی زن در این دو رمان را مورد بررسی و تحلیل قرار میدهند. این بررسی نشان چکیده کاملدو اثر جای خالی سلوچ محمود دولت آبادی و بدایة ونهایة نجیب محفوظ از جمله رمانهایی هستند که شخصیت و شخصیتپردازی زن را به شکل برجستهتری در خود نشان میدهند لذا نویسندگان در این جستار نحوه شخصیتپردازی زن در این دو رمان را مورد بررسی و تحلیل قرار میدهند. این بررسی نشان میدهد؛ شخصیتهای فرعی زن در دو داستان بیشتر با شرح و توصیف مستقیم خود نویسنده و یا از زبان و زاویه دید شخصیتهای اصلی داستان معرفی و پردازش شدهاند و نویسندگان از تکنیکهایی چون گفتوگو و جریان سیال ذهن برای معرفی شخصیتهای اصلی زن و بیان اعمال، افکار و احساسات درونی آنها بهره گرفتهاند که در این میان گفتوگو از بسامد بالایی نسبت به تکنیکهای دیگر برخوردار است و محمود دولت آبادی و نجیب محفوظ برای نمایش بهتر درونمایه، گسترش پیرنگ و انتقال معانی و مفاهیم داستان به خواننده از عنصر گفتوگو بیشتر استفاده کردهاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
411 - پژوهشی بر عنصر آب در روش نقدر ادبی گاستون باشلار (با نگرشی بر شعر کسایی مروزی)
بهروز حسن نژادگاستون باشلار (1962-1884م.)، معرفت شناس، فیلسوف علم، نظریه پردازِ تخیّل و از ساختارگرایان آغازین فرانسوی است که شیوه ای جدید در سخن شناسی و سخن سنجی بنیان کرد.تصویرپردازی های شاعران و نویسندگان، اغلب، در چهار عنصر اصلی-آب، آتش، خاک و باد- ریشه دارد.مجدالدیّن ابواسحاق کس چکیده کاملگاستون باشلار (1962-1884م.)، معرفت شناس، فیلسوف علم، نظریه پردازِ تخیّل و از ساختارگرایان آغازین فرانسوی است که شیوه ای جدید در سخن شناسی و سخن سنجی بنیان کرد.تصویرپردازی های شاعران و نویسندگان، اغلب، در چهار عنصر اصلی-آب، آتش، خاک و باد- ریشه دارد.مجدالدیّن ابواسحاق کسایی مروزی (391-341ه.ق.) یکی از شاعران نیمۀ دوم قرن چهارم و ابتدای قرن پنجم هجری قمری است. اشعار کسایی، ساده و روان و مفاهیم شعری و توصیف های او، اغلب، عینی، محسوس و طبیعتگرا است. در حقیقت، کسایی در شعر، نقاش است.اگرچه از دیوان اشعار این شاعر شیعیمذهب، تنها سیصد بیت باقی مانده است، با همین مقدار باقیمانده نیز به راحتی می توان به نگرش کسایی در مورد طبیعت، به ویژه کارکرد ویژۀ عنصر آب پی برد. در این مقاله سعی شده است با بررسی عناصر طبیعت، در شعر کسایی مروزی- به عنوان یکی از شاعران سنّتگرا- و با به کار گیری روش نقد ادبی گاستون باشلار و نظریات وی در این زمینه، روشی نو در شناخت بیشتر و بهتر نگاه و اندیشۀ این شاعر ارائه شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
412 - مفاهیم روح و نفْس در قرآن و مثنوی
غلام ابراهیم زادهواژه روح از واژه های پر رمز و راز و اسرار آمیز در حوزه های دین و روان شناسی است. مولانا روح را امری از طرف خدا میداند که برای دیگران امری ناشناخته است. باید وجهه مادی نفسانی را رها کرد و آنچه میماند روح است که خداوند به انسان عنایت کرده است. نویسنده معتقد است که از ر چکیده کاملواژه روح از واژه های پر رمز و راز و اسرار آمیز در حوزه های دین و روان شناسی است. مولانا روح را امری از طرف خدا میداند که برای دیگران امری ناشناخته است. باید وجهه مادی نفسانی را رها کرد و آنچه میماند روح است که خداوند به انسان عنایت کرده است. نویسنده معتقد است که از روح تعاریف و برداشتهای مختلفی ارائه شده و مفسران در قرآن به شرح ابعاد گوناگون آن اشارات مهم و کاربردی پرداخته اند. هر جا از حیات و آثار آن نشانی هست، نشانگر وجود مرتبه ای از روح است. واژه روح 37 بار در قرآن کریم آمده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
413 - مطابقة فعل و فاعل در دو زبان فارسی و انگلیسی
سیدجلیل شاهری لنگرودییکی از مواردی که به هنگام نوشتن، احتمال وقوع اشتباه یا خطا در آن بسیار است - به ویژه در زبان فارسی - مطابقة فعل و فاعل است. در این مقاله سعی شده است این مقوله با نگاهی تطبیقی در دو زبان فارسی وانگلیسی، و بیشتر از زاویه ویرایش، بررسی شود.یکی از مواردی که به هنگام نوشتن، احتمال وقوع اشتباه یا خطا در آن بسیار است - به ویژه در زبان فارسی - مطابقة فعل و فاعل است. در این مقاله سعی شده است این مقوله با نگاهی تطبیقی در دو زبان فارسی وانگلیسی، و بیشتر از زاویه ویرایش، بررسی شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
414 - ضرورت تعلیم و تربیت زنان در اندیشه قاسم امین مصری و پروین اعتصامی
فاﻃﻤﺔ مرادی رضا سمیعزادهپروین اعتصامی از شاعران گرانمایه معاصر ایران زمین است که با بیان نکات مختلف از جمله تعلیم و تربیت زنان در شعرهای خود، برجستگی خاصّی یافته است و از جمله زنان باشهامتی است که تحت تأثیر تربیت پدرِ ارجمندی چون یوسف اعتصامالملک و در سایة دانش و ترجمههای او از زبانهای مختل چکیده کاملپروین اعتصامی از شاعران گرانمایه معاصر ایران زمین است که با بیان نکات مختلف از جمله تعلیم و تربیت زنان در شعرهای خود، برجستگی خاصّی یافته است و از جمله زنان باشهامتی است که تحت تأثیر تربیت پدرِ ارجمندی چون یوسف اعتصامالملک و در سایة دانش و ترجمههای او از زبانهای مختلف، بالید و به شکوفایی و کمال رسید. کتاب تحریر المرأﺓ اثر قاسم امین مصری دربارة آزادی و تعلیم و تربیت زنان است که یوسف اعتصامالملک از زبان عربی به فارسی ترجمه و بخشهایی از آن را با نام تربیت نسوان در ایران منتشر کرده است. در این مقاله سعی شده است اندیشههای قاسم امین مصری دربارة ضرورت تعلیم و تربیت زنان و تأثیر آن در شعر و اندیشة پروین؛ همچنین زندگی، آثار، اندیشهها و آرمانهای آنان بررسی شود؛ با این سؤالات که؛ آیا پروین در همةزمینههای شعری خود تحت تأثیر این متفکّر و نویسندة مصری بوده است یا خیر؛ و اگر بوده تا چه میزان و به چه صورتی بوده است؟ همچنین تفاوتهای این بینش در چه بخشهایی است؟ که در این نوشتار، یکی از تفاوتهای بینش پروین با قاسم امین، توجّه پروین به ظرافتهای وجودی زنان ایرانی، بدون تقلید صِرف از زنان غربی، تشخیص داده شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
415 - مقایسۀ دیدگاه جلال آل احمد و مصطفی لطفی منفلوطی در زمینۀ روشنفکری و غربزدگی
رضا فرصتی جویباری فاطمه رحیمی دوندر این مقاله به بررسی و تطبیق آثار مصطفی لطفی منفلوطی، شاعر و نویسندۀ مبارز وبرجستۀ مصری با آثار جلال آل احمد، با تکیه بر نظریۀ پسا استعماری (روشنفکری وغرب زدگی) پرداخته شد؛ نیز به مقوله هایی مانند: دیدگاه های این دو نویسنده در موردزن، هجوم غرب به زنان جامعۀ مصری و ایرا چکیده کاملدر این مقاله به بررسی و تطبیق آثار مصطفی لطفی منفلوطی، شاعر و نویسندۀ مبارز وبرجستۀ مصری با آثار جلال آل احمد، با تکیه بر نظریۀ پسا استعماری (روشنفکری وغرب زدگی) پرداخته شد؛ نیز به مقوله هایی مانند: دیدگاه های این دو نویسنده در موردزن، هجوم غرب به زنان جامعۀ مصری و ایرانی، تحت شعاع قرار گرفتن حجاب و عفاف،تهاجم غرب به روستاهای این دو کشور و علت لامذهبی و دین گریزی جوانان مصریو ایرانی و بی قیدیشان نسبت به خانواده و وطن. همچنین نظر نویسنده درباره لزومتصفیه دستاوردهای غربی، وجه اشتراک و افتراق آنها و در پایان نیز دیدگا ههای برخی ازروشنفکران و متفکران معاصر این دو نویسنده آورده شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
416 - رویکرد مشابه خیام و ژید در دعوت به خوش¬باشی
محبوبه فهیم کلام رامین محسنیگرچه در نگاه نخست مقایسۀ خیام، شاعر سدۀ پنجم هجری و ژید، نویسندۀ قرن حاضر فرانسه غریب مینماید، ولی به اندازۀ وجوه افتراق، شقوق اشتراک نیز دارند.اندیشۀ دعوت به خوش باشی در زندگی و بهرهمندی از لحظات آن، هستۀ فکری و شعری خیام را تشکیل میدهد. با تأمل در آثار ژید به ویژه چکیده کاملگرچه در نگاه نخست مقایسۀ خیام، شاعر سدۀ پنجم هجری و ژید، نویسندۀ قرن حاضر فرانسه غریب مینماید، ولی به اندازۀ وجوه افتراق، شقوق اشتراک نیز دارند.اندیشۀ دعوت به خوش باشی در زندگی و بهرهمندی از لحظات آن، هستۀ فکری و شعری خیام را تشکیل میدهد. با تأمل در آثار ژید به ویژه " مائدههای زمینی" در مییابیم که آثار وی نیز تداعیگر همین مضامین هستند. از اینرو؛ در نوشتۀ حاضر روند پیوندهای ادبی- فلسفی این دو شاعر و نویسنده که در برخی موارد همگنیهای بسیاری بین آنها وجود دارد، بررسی میشود.این مقاله میکوشد تا با مقابلۀ آثار این دو اندیشمند با یکدیگر، رسالت فکری آنان را در ترویج اندیشۀ خوش باشی تبیین نماید و به موازات آن به مقایسه و تباین جهاننگری یک شاعر ایرانی با یک نویسندۀ فرانسوی بپردازد و از این رهگذر به تأثیر گذاری مضامین رباعیات خیام بر شکل گیری مفاهیم آثار ژید دست یابد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
417 - تحلیل شعر فروغ فرخزاد بر اساس آرکی تایپ
مسعود پاکدل آزاده ستودهمهمترین اصطلاح مکتب روانکاوی یونگ آرکی تایپ است. آرکی تایپ افکار غریزی و مادرزادی و تمایل به رفتارهایی است که انسانها طبق الگوهای از پیش تعیینشده انجام میدهند یا به تعبیری تصاویری هستند که به ناخودآگاه بشر راه یافتهاند. این افکار و تمایلات در مذاهب، اسطورهها و نوش چکیده کاملمهمترین اصطلاح مکتب روانکاوی یونگ آرکی تایپ است. آرکی تایپ افکار غریزی و مادرزادی و تمایل به رفتارهایی است که انسانها طبق الگوهای از پیش تعیینشده انجام میدهند یا به تعبیری تصاویری هستند که به ناخودآگاه بشر راه یافتهاند. این افکار و تمایلات در مذاهب، اسطورهها و نوشتههای ادبی خودنمایی میکنند. فروغ یکی از شاعران بنام معاصر ایرانی است که شاید به سبب رنجهایی که در زندگی متحمل شده است، اصطلاح آرکی تایپ در اشعار او زیاد به چشم میخورد. نتایج بدست آمده از این پژوهش نشان میدهد که آرکی تایپهایی نظیر مام بزرگ یا بزرگ بانوی هستی، تولد دوباره، عشق و قهرمان در اشعار فروغ بسیار دیده میشود و از میان آنها آرکیتایپهای قهرمان و مام بزرگ جلوه بیشتری دارند. دانستن این کهن الگوها سبب درک بهتر معنا و مفهوم شعر فروغ میشود، بسیاری از گرههای اشعار او را میگشاید و به زیباشناسی شعر نیز کمک میکند. مثلاً با فهم کهن الگوی عشق است که درمییابیم عشق با گذر زمان در نگاه فروغ بی فروغ نمیشود. ازلی و ابدی است. روز و شب ندارد و زمان و مکان نمیشناسد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
418 - نیما یوشیج و راینر ماریا ریلکه نمونه اى از تأثیر ادبیات آلمان بر ادبیات معاصر ایران
سید سعید فیروزآبادىقرن ها است که ادبیات کهن فارسى بر ادبیات غرب تأثیر نهاده است و نویسندگان وادیبان اروپایى و امریکایى با افتخار به این موضوع اشاره کرده اند. کافى است در این زمینه نگاهى کنیم به ترجمه هاى فیتزجرالد از رباعیات خیام) 1( و یا غزلیات مولانا با ترجمة) کالمن بارکس که امروزه پرفر چکیده کاملقرن ها است که ادبیات کهن فارسى بر ادبیات غرب تأثیر نهاده است و نویسندگان وادیبان اروپایى و امریکایى با افتخار به این موضوع اشاره کرده اند. کافى است در این زمینه نگاهى کنیم به ترجمه هاى فیتزجرالد از رباعیات خیام) 1( و یا غزلیات مولانا با ترجمة) کالمن بارکس که امروزه پرفرو ش ترین اثر درقلمرو کشورهاى انگلیسى زبان است.) 2بدیهى است که این رابطة فرهنگى یکسویه نبوده و در این داد و ستد و تأثیر و تأثر، ادبیاتفارسى و به ویژه ادبیات معاصر فارسى از ادبیات غرب تأثیر پذیرفته است. این تأثیرپذیرىپیش از انقلاب مشروطه و از راه ترجمه آغاز شد و موج نوخواهى و نوجویى شاعران ونویسندگان ایرانى سبب شد که انواع جدید ادبى به قلمرو ادبیات فارسى راه یابد.هدف مقالة حاضر آن است که نشان دهد آیا ترجمة چند نامه به شاعرى جوان اثر راینرماریا ریلکه به قلم دکتر پرویز ناتل خانلرى در سال 1318 تأثیرى بر نیما یوشیج در نگارشکتاب حرف هاى همسایه داشته است. در دستیابى به پاسخ این پرسش بررسى، مقابله اىمتن دو کتاب با توجه به شرایط ادبى در ایران و جنبه هاى نوآورانه در شعر نیما یوشیجانجام خواهد شد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
419 - "اغراق" در زبانِ حماسی فردوسی و متنبّی
حسن شوندی سامان خانی اسفند آبادچکیده جلوه های اغراق در نزد ملّت های مختلف با توجّه به شرایط فرهنگی و جغرافیایی و باورهای قومی متفاوت است در فرهنگ ایران و عرب اغراق بیشتر جنبه ی عینی دارد و غالباً در بزرگ نمایی های فیزیکی ظهور می یابد: کوه های بسیار بلند، چاه های عمیق، پهلوانان قد بلند، پرخوران سیری چکیده کاملچکیده جلوه های اغراق در نزد ملّت های مختلف با توجّه به شرایط فرهنگی و جغرافیایی و باورهای قومی متفاوت است در فرهنگ ایران و عرب اغراق بیشتر جنبه ی عینی دارد و غالباً در بزرگ نمایی های فیزیکی ظهور می یابد: کوه های بسیار بلند، چاه های عمیق، پهلوانان قد بلند، پرخوران سیری ناپذیر و ... . وجه افتراق این دو نیز در بسامد بالای بکارگیری غلوّ مردود است؛ چرا که از دیر بازگفته اند که اگر ممدوح شاه بود هر چه می خواهی بگو؛ و لذا اغراق های شعر متنبّی که بیشتر در حوزه ی مدایح درباری بوده با همین مسئله مواجه است، یعنی با وجود هنر شاعری منحصر بفرد و بی نظیرِ شاعرش، دچار نقصان شده، عیب و نقصی که در شعر دوره های بعد از فردوسی نیز اندک اندک سبب انحطاط شعر فارسی گردید بنابراین؛ متنبّی بر خلاف فردوسی که دارای اغراق های مفاخره آمیز و پرقدرتی است، گاهی اوقات دچار گزافه گویی های بسیار شده است. انجام یک بررسی دقیق در زمینه ی اغراق های شاهنامه و یا اشعار متنبّی، مستلزم فراهم آوردن کتابی به اندازه دیوان شعر متنبّی و یا شاهنامه فردوسی است. در این مقاله تلاش بر آن بود تا مطالبی را برگزینیم که دارای ارزش هنری بیشتری بوده از ذکر نمونه های بی ارج و منزلت که تعبیر بر همان غلوّ مردود می شوند اجتناب گردد. امید است خواندن آن برای خواننده محترم خالی از لطف نباشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
420 - جستاری در مضامین مشترک در ادبیات فارسی و عربی با رویکرد ادبیات تطبیقی
غلامرضا فخرامروزه ادبیات تطبیقی شاخه ای با اهمیت از ادبیات به شمار می آید که در برر سی ها و پژوهش های ادبی ممکن است رهیافت و دستاوردهای مغتنم و ارزشمندی به همراه داشته باشد. ادبیات تطبیقی که در زبان عربی به آن الأدب الملقار ن گفته می شود، شاخه ای از ادبیات، یا به تعبیر بهتر، شاخه چکیده کاملامروزه ادبیات تطبیقی شاخه ای با اهمیت از ادبیات به شمار می آید که در برر سی ها و پژوهش های ادبی ممکن است رهیافت و دستاوردهای مغتنم و ارزشمندی به همراه داشته باشد. ادبیات تطبیقی که در زبان عربی به آن الأدب الملقار ن گفته می شود، شاخه ای از ادبیات، یا به تعبیر بهتر، شاخه ای از نقد ادبی است که به مقایسه میان آ ثار ادبی در زبان های مختلف می پردازد و شباهت ها و نقاط افتراق آن آثار را از جنبه ها و زوایای گوناگون ادبی تحلیل و بررسی می کند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
421 - مطالعه راوی نامعتبر در رمان دختری در قطار اثر پائولا هاوکینز
لیدا داودی بهزاد پورقریب عبدالباقی رضایی تالار پشتیدر روایتشناسی، راوی نقش مهمی در باورپذیری و جلب اعتماد مخاطب دارد. جستار حاضر با تکیه بر نظریه شلومیت ریمون- کنان، رمان دختری در قطار اثر پائولا هاوکینز(۱۹۲۷) را از منظر قابل اعتماد نبودن راوی مورد بحث و بررسی قرار میدهد. بر اساس این نظریه، دلایل اصلی و بنیادی بیاعتب چکیده کاملدر روایتشناسی، راوی نقش مهمی در باورپذیری و جلب اعتماد مخاطب دارد. جستار حاضر با تکیه بر نظریه شلومیت ریمون- کنان، رمان دختری در قطار اثر پائولا هاوکینز(۱۹۲۷) را از منظر قابل اعتماد نبودن راوی مورد بحث و بررسی قرار میدهد. بر اساس این نظریه، دلایل اصلی و بنیادی بیاعتباری گفتههای راوی در یک روایت دانش محدود راوی، مداخله شخصی وی در داستان، و معیارهای ارزشی متناقض او در طول روایت میباشد. راوی دختری در قطار به دلیل ضعف حافظه، درگیریهای شخصی با شخصیتهای داستان، و ارزش گذاری پیچیده و اغلب متناقض پیرامون داستان، روایت جانبدارانهای از وقایع داستان دارد. یافتههای تحقیق نشان میدهد که روایت راوی دختری در قطار مغایر با رخدادهای جهان واقعی داستان است طوری که نمیتوان در صحت و سقم گفتههای راوی شک نکرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
422 - بررسی تطبیقی نیکسرشتان و بد سرشتان در بهشت گمشده و شاهنامه
کیان پیشکار نوشین ناصریآثار حماسی شناسنامه و هویت هر کشوری هستند و به جرأت میتوان گفت کشور بدون آثار حماسی سرزمینی است بیهویت. دو اثر حماسی عظیم در ادبیات جهان عبارتاند از شاهنامه حکیم فردوسی که بارها و بارها درباره آن نگاشتهاند و خواهند نگاشت و دیگری بهشت گمشده جان میلتون انگلیسی که گرچه چکیده کاملآثار حماسی شناسنامه و هویت هر کشوری هستند و به جرأت میتوان گفت کشور بدون آثار حماسی سرزمینی است بیهویت. دو اثر حماسی عظیم در ادبیات جهان عبارتاند از شاهنامه حکیم فردوسی که بارها و بارها درباره آن نگاشتهاند و خواهند نگاشت و دیگری بهشت گمشده جان میلتون انگلیسی که گرچه به هیچ عنوان همشأن و همطراز شاهنامه فردوسی نیست و نخواهد بود اما جایگاهی در عرصه ادبیات جهانی دارد. در این بین شاهنامه و بهشت گمشده دارای مشخصات و ویژگیهای مشترکی هستند که به نظر میرسد تا کنون از بررسی آنها به صورت تطبیقی غفلت شده و جای دارد که مورد بررسی قرار بگیرد و آن تشابه نسبی شخصیتهای خوب و بد(نیک سرستان و بد سرشتان) آن آثار عظیم و فاخر میباشد. گرچه تفاوتهای بسیاری از نظر نگارش، درونمایهها، بنمایهها، زمینه و سلوک شخصیتها در این دو اثر حماسی کاملاً مشهود میباشد، اما با این وجود بررسی نقطه مشترک هردو نویسنده حماسی که تأکید بر جدایی شخصیتهای نیکسرشت و بدسرشت و تأثیر آنها بر زندگی جهانیان است بارز میباشد و این مقاله در صدد است تا این مطلب را از زوایهای دیگر بررسی نماید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
423 - بررسی تطبیقی عشق در شعر سهراب سپهری وآنته هولسهوف
مسعود سلامی آمنه کتایون رفیعیدر این مقاله بر آنایم تا به بررسی و مقایسه تطبیقی عشق در برخی از اشعار سهراب سپهری شاعر معاصر ایرانزمین و آنته هولسهوف شاعره قرن نوزدهم آلمان بپردازیم. آنچه به جذابیت این مقاله اضافه میکند اشتراکات بسیاری همچون تأسی هر دوی آنان از کتب آسمانی قرآن و انجیل، استفاده اس چکیده کاملدر این مقاله بر آنایم تا به بررسی و مقایسه تطبیقی عشق در برخی از اشعار سهراب سپهری شاعر معاصر ایرانزمین و آنته هولسهوف شاعره قرن نوزدهم آلمان بپردازیم. آنچه به جذابیت این مقاله اضافه میکند اشتراکات بسیاری همچون تأسی هر دوی آنان از کتب آسمانی قرآن و انجیل، استفاده استعاری و تشبیهی از ارکان طبیعت، پیروی از قالبهای شعری یکسان، تجربه وقایع تاریخی مشابه با وجود اختلاف زمان و مکانِ زندگی، نگرش اجتماعی همسان در عین اختلافات فرهنگی و طول عمر برابر یعنی پنجاه و یک سال. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
424 - نغمه هاى الهى مولانا جلال الدین محمد و جبران خلیل جبران
سهیلا صلاحى مقدمدر مقاله حاضر، پژوهشگر درصدد برآمده است تا هم آوایى دو نابغه ادبیات جهان، مولاناجلال الدین محمّد مولوى و جبران خلیل جبران را بشنود و آن را به گوش مشتاقان برساند. نیلبکى که جبران در پیامبر از آن یاد م ىکند، همان نى است که مولانا مثنوى معنوى راسعى دارد عوامل سنگینى گوش ا چکیده کاملدر مقاله حاضر، پژوهشگر درصدد برآمده است تا هم آوایى دو نابغه ادبیات جهان، مولاناجلال الدین محمّد مولوى و جبران خلیل جبران را بشنود و آن را به گوش مشتاقان برساند. نیلبکى که جبران در پیامبر از آن یاد م ىکند، همان نى است که مولانا مثنوى معنوى راسعى دارد عوامل سنگینى گوش المواکب با آن آغاز مى کند. جبران در قصیده زیباى بشر در مقابل فریادهاى نى الهى را بیان کند.در پیامبر، جبران خود را چنگى مى داند که خداوند آن را مى نوازد و در مثنوى، در داستانپیرچنگى، مولانا حقایقى را درباره انسان و ارتباط او با ذات هستى بخش بیان مى کند وو عشق که محور همه عالم است، در این نگرش کوتاه،قطعه شعر ناى در قصیده المواکب و مثنوى به مشام مى رسد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
425 - تحلیلِ آرمانس استاندال و تام جونز هِنری فیلدینگ بر اساسِ نظریاتِ زیگموند فروید
مهدی ممتحن نسرین دفترچیزیگموند فروید، پدرِ روانکاوی به دنبالِ تفسیرِ روانکاوانۀ تجلی ناخودآگاه نویسنده در متنِ ادبی می گشت. بدین ترتیب، اثرِ ادبی را به نیابت از نویسنده بر روی دیوانِ روانکاوی خویش می نهاد و از ورای خوانشی عمیق به جستجوی نشانه هایی از حضورِ ناخودآگاه نویسنده می گشت و متنِ ادبی چکیده کاملزیگموند فروید، پدرِ روانکاوی به دنبالِ تفسیرِ روانکاوانۀ تجلی ناخودآگاه نویسنده در متنِ ادبی می گشت. بدین ترتیب، اثرِ ادبی را به نیابت از نویسنده بر روی دیوانِ روانکاوی خویش می نهاد و از ورای خوانشی عمیق به جستجوی نشانه هایی از حضورِ ناخودآگاه نویسنده می گشت و متنِ ادبی را به سخن وا می داشت تا پرده از اسرارِ ناخودآگاهی که هم به نویسنده تعلق داشت و هم به عنوانِ مجموعه نشانه های ناخودآگاه بشری محسوب می شد، بردارد. هنری فیلدینگ هنری رمانِ تام جونز، کودکی سرراهی را در سالِ 1749 به چاپ رسانید که ماجرای زندگی تام جونزِ سرِ راهی را به تصویر در می آورد که پسری خوش مشرب و ساده دل است و عاشقِ دخترِ همسایه شان به نام سوفیا وسترن[1] می شود. به موازاتِ آن، رمانِ آرمانس یا چند صحنه از سالنِ پاریسی استاندال، نویسنده قرنِ نوزدهمِ فرانسه نیز نمونۀ بارزی از نمایشِ تصویرهای ناخودآگاه بشری از ورای ماجرای عشقِ اُکتاو دو مالیور[2] و آرمانس دو زوهیلُف[3]تجلی می یابد. در این مقاله، در نظر داریم این دو رمان را با نگاهی روانکاوانه از دیدگاه زیگموند فروید موردِ بررسی قرار دهیم. [1] Sophia Western [2] Octave de Malivert [3] Armance de Zohiloff پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
426 - خوانش تطبیقی "حی بن یقظان" و "رابینسون کروزوئه"
صابره سیاوشی لیلا جدیدیاین نوشتار به مقایسه داستانهای حی بن یقظان و رابینسون کروزوئه میپردازد تا از این طریق تأثیر یا عدم تأثیر دفو از داستان ابن طفیل مشخص شود، از این رو ابتدا جنبه محتوایی آن بر اساس بررسی موضوع و درونمایه تحلیل میشود؛ سپس جنبه ساختاری آن با تکیه بر پیرنگ، شخصیت، زاویه د چکیده کاملاین نوشتار به مقایسه داستانهای حی بن یقظان و رابینسون کروزوئه میپردازد تا از این طریق تأثیر یا عدم تأثیر دفو از داستان ابن طفیل مشخص شود، از این رو ابتدا جنبه محتوایی آن بر اساس بررسی موضوع و درونمایه تحلیل میشود؛ سپس جنبه ساختاری آن با تکیه بر پیرنگ، شخصیت، زاویه دید، صحنه(زمان و مکان) و پایانبندی مورد بررسی قرار میگیرد؛ و در نهایت شباهتها و تفاوتهای ساختاری و محتوایی داستان دفو و ابن طفیل ذکر میگردد. یافتههای پژوهش حاضر گویای این واقعیت است که این دو داستان در ساختار و محتوا به هم شبیه هستند. این شباهت در جنبههای ساختاری، بیشتر از ابعاد محتوایی است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
427 - تطبیق صور خیال در اشعار جان دان و صائب
ناصر ملکی مجید فرهیان مریم نویدیاشعار سبک هندی به سبب عناصر خیالانگیز و ایماژپردازیهای آن، در خور تأمّل شناخته شده است؛ و از لحاظ تبیین کلام، سرودههای این سبک به اشعار متافیزیکی شاعران قرن هفدهم انگلیس میماند. این نوع شعر از ایجاز، دقت و معنای خاصی برخوردار است و در عین اختصار سرشار از معانی بدیع چکیده کاملاشعار سبک هندی به سبب عناصر خیالانگیز و ایماژپردازیهای آن، در خور تأمّل شناخته شده است؛ و از لحاظ تبیین کلام، سرودههای این سبک به اشعار متافیزیکی شاعران قرن هفدهم انگلیس میماند. این نوع شعر از ایجاز، دقت و معنای خاصی برخوردار است و در عین اختصار سرشار از معانی بدیع و عمیق میباشد. در این گفتار پارهای از اشعار جان دان و صائب تبریزی مورد مقایسه قرار میگیرد، و به نمونههای برجستهای از ویژگیهای سبکی آنها میپردازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
428 - مفهوم عشق از دیدگاه مولانا و یونس امره
حسین آریان لیلی عباسی منتظریعشق یکی از اصول و آموزههای اساسی در جهانبینی عرفانی اکثر عرفاست. بسیاری از آنها عشق را شرط اساسی در سیر و سلوک برای وصول به حق و رسیدن به معرفت و یقین میدانند. در مکتب مولانا نیز این مسأله از جایگاه والایی در رسیدن آدمی به کمال و شناخت ذات احدیت برخوردار است. با توج چکیده کاملعشق یکی از اصول و آموزههای اساسی در جهانبینی عرفانی اکثر عرفاست. بسیاری از آنها عشق را شرط اساسی در سیر و سلوک برای وصول به حق و رسیدن به معرفت و یقین میدانند. در مکتب مولانا نیز این مسأله از جایگاه والایی در رسیدن آدمی به کمال و شناخت ذات احدیت برخوردار است. با توجه به تأثّر شدید یونس امره( شاعر عارف ترک) از مکتب و ایدئولوژی مولانا، این مقوله در اشعار وی نیز از اهمیت بسزایی برخوردار گشته و به نقطه محوری در اندیشه و تفکر او تبدیل شده است؛ لذا در این مقاله برآنیم تا به بررسی تطبیقی این مفهوم با استناد به اشعار عرفانی مولانا و یونس امره بپردازیم. در حقیقت هدف ما تحلیل دیدگاههای مشترک و متفاوت هر دو شاعر نسبت به عشق و ماهیت آن است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
429 - بررسی مکتب رمانتیسم و نئو کلاسیسم در اشعار م. سرشک و عبدالمعطی حجازی
سکینه صاحلیزاده سهراب سعیدی محمد اسفندیاری مهنیعبدالمعطی حجازی و محمدرضا شفیعی کدکنی به عنوان دو شاعر پرآوازه ادبیات معاصر عربی و فارسی، پرچمدار مکتب ادبی رمانتسیم و نئو کلاسیسم بر شمرده میشوند. رمانتسیم و نئو کلاسیسم با محورهای معکوس شدت و ضعف در شعر این دو شاعر آشکار است. عبدالمعطی حجازی شاعر مشهور مصری است که اش چکیده کاملعبدالمعطی حجازی و محمدرضا شفیعی کدکنی به عنوان دو شاعر پرآوازه ادبیات معاصر عربی و فارسی، پرچمدار مکتب ادبی رمانتسیم و نئو کلاسیسم بر شمرده میشوند. رمانتسیم و نئو کلاسیسم با محورهای معکوس شدت و ضعف در شعر این دو شاعر آشکار است. عبدالمعطی حجازی شاعر مشهور مصری است که اشعار وی شباهت نزدیکی به اشعار م. سرشک(محمدرضا شفیعی کدکنی) شاعر و ادیب توانمند کشورمان دارد وی هم از فرهنگ ایرانی و هم از فرهنگ اسلامی و در مهر و مومهای اخیر از فرهنگ غرب نیز بهره فراوانی برده است و حجازی نیز شاعری متعهد و ملتزم به آرمانهای عربی است. این مقاله مقایسه و نگاهی به اشعار آن دو شاعر بزرگ، از منظر مکاتب ادبی است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
430 - تطبیق مبحث حروف کتاب نه جالأدب رامپوری هندی با مباحث حروف دستور زبا نهای فارسی در ایران
ابوالقاسم رادفر مستانه پژوهش نمینکتا ب نه جالأدب، تألیف نج مالغنی رامپوری ( 1339 ه . ق.) است. ای نکتا ب درحکمدایره المعارفی است که تمامی مباحث دستوری را با توضیح و تفصیل بسیار و مثا لها و شواهد متعدد، با استفاده از حدود 300 کتاب، رساله و فرهنگ، در سه باب در خود جایداده است. باب سوم این کتاب، به مبحث حر چکیده کاملکتا ب نه جالأدب، تألیف نج مالغنی رامپوری ( 1339 ه . ق.) است. ای نکتا ب درحکمدایره المعارفی است که تمامی مباحث دستوری را با توضیح و تفصیل بسیار و مثا لها و شواهد متعدد، با استفاده از حدود 300 کتاب، رساله و فرهنگ، در سه باب در خود جایداده است. باب سوم این کتاب، به مبحث حروف اختصاص داده شده است؛ که در آن، پس از تعریف حرف و تقسیم بندی آن به دو دسته حروف مبانی و اصطلاحی، ویژگی هایهش ت حرف مختص زبان عربی توضیح داده شده است. حروف همزه و الف نیز از ذهننقّاد این نویسنده دور نمانده است.در مقالة حاضر، برای تطبیق مباحث مطرح شده در کتاب با مباحث دستوری جدید، ازکتا بهای معتبر دستوری، آواشناسی و فرهن گهای گوناگون تألیف شده در ایران استفادهو سعی شده است مباحث و مثا لهایی ارائه شود که امروزه در زبان فارسی دیده و شنیدهمی شوند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
431 - تطبیق مفهوم توکل در نگاه خواجه عبدالله انصاری و سنایی
سهیلا موسوی سیرجانیتوکّل اصطلاح دینی، اخلاقی و عرفانی است؛ در لغت به معنایاعتماد کردن، تکیه کردن، اعتمادنمودن بر کسی و اعتراف کردن بر عجز خوداست. (لغت نامه دهخدا: ذیل لغت) خواجه عبدالله انصاری از عرفای مشهور قرن پنجم هجری، از مفاهیمی مانند لجا،تفویض و تسلیم در کنار توکّل نام برده است. وی چکیده کاملتوکّل اصطلاح دینی، اخلاقی و عرفانی است؛ در لغت به معنایاعتماد کردن، تکیه کردن، اعتمادنمودن بر کسی و اعتراف کردن بر عجز خوداست. (لغت نامه دهخدا: ذیل لغت) خواجه عبدالله انصاری از عرفای مشهور قرن پنجم هجری، از مفاهیمی مانند لجا،تفویض و تسلیم در کنار توکّل نام برده است. وی مقام توکّل و تفویض را کارخود به حقّ سپردن معنا کرده است. و سپس مقام لجا و تسلیم را بر توکّل وتفویض برتری بخشیده و آن را سپردن خویشتن به حقّ دانسته است؛ یعنی تسلیمهر آنچه میان بنده و خداوندا از اعتقاد، خدمت (بندگی) و حقیقت است. سنایی نیز در باب اول حدیقه الحقیقه، این دیدگاه را در مقام توکل در دو"حکایت فی توکّل العجوز "، "حکایت التمثیل فی الذی هو یطعمنی ویسقینی" به تصویر کشیده است. هم چنین انصاری با بیان درجات توکّل ونامگذاری آن به این نکته ی مهم اشاره دارد که یقین به قسمت غیر از رضا بهقسمت است؛ و عمیق ترین آرامش ناشی از رضایت به خدا و قضای وی راسنایی در داستان "حاتم و زن" وی در ذیل حکایت "فی توکل العجوز" آوردهاست. خواجه عبدالله انصاری نهایت کار خود را متوکّل را به توکّل حقیقتیمی داند که همانا پیوند مقام توکّل با حال و مقام رضاست. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
432 - پژوهشی تطبیقی در باب جادو در ادبیات و قرآن کریم
مهدی ممتحنانسان اولیه در برابر طبیعت به نخستین چیزی که توجه داشته خود او بوده و آنچنان مفتون این راز بزرگ شده که بیاختیار به جادو و افسون پناه برده است. این موجود ظریف، سخت و آسیبپذیر در روی زمین خشن و پر حادثه و در میان حیوانات درنده و حوادث بنیانکن طبیعی با انگیزه نیروی جنسی چکیده کاملانسان اولیه در برابر طبیعت به نخستین چیزی که توجه داشته خود او بوده و آنچنان مفتون این راز بزرگ شده که بیاختیار به جادو و افسون پناه برده است. این موجود ظریف، سخت و آسیبپذیر در روی زمین خشن و پر حادثه و در میان حیوانات درنده و حوادث بنیانکن طبیعی با انگیزه نیروی جنسی و هوش و تفکر خود توانسته بقای نسل شکننده خود را تأمین کند. غریزه پنهان ترس از آینده، نزد عموم بشر در جوامع ابتدائی و جوامع پیشرفته یکسان است که از جهل درون سرچشمه میگیرد و یا از دانستههای محدود الهام گرفته و میتوان آن را مهمترین عامل پناهبردن به جادو دانست. در این مقاله به ریشهیابی و بیان کیفیت جادو از دید ملل گوناگون میپردازیم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
433 - دوگانگی مفهوم مرگ در آثار صادق هدایت و ادگار آلن پو
فیروز فاضلی فروغ احمدیدر میان نویسندگان مرگ اندیش صادق هدایت، نویسنده معاصر ایران، و ادگار آلن پو،شاعر و نویسنده ی آمریکایی، از جمله کسانیاند که توجه بسیاری به این مفهوم داشته اند و مرگ اندیشی مضمون عمده آثارشان است. اما آنچه محتوای این آثار را به هم مشابه می سازد؛ حالت دوگانگی و تضاد در م چکیده کاملدر میان نویسندگان مرگ اندیش صادق هدایت، نویسنده معاصر ایران، و ادگار آلن پو،شاعر و نویسنده ی آمریکایی، از جمله کسانیاند که توجه بسیاری به این مفهوم داشته اند و مرگ اندیشی مضمون عمده آثارشان است. اما آنچه محتوای این آثار را به هم مشابه می سازد؛ حالت دوگانگی و تضاد در مفهوم مرگ است که این امر میتواند برگرفته از شخصیت واقعیای باشد که با آن زیسته اند؛ از این رو چنین نگرشی به آثارشان راه یافته و قهرمانان داستان هایشان هم چون نویسندگانشان با احساس دوگانه هراس و اشتیاق به مرگ، دست و پنجه نرم می کنند. مقاله حاضر به بررسی تطبیقی و تحلیل مفهوم مرگ در آثار صادق هدایت و ادگار آلن پو پرداخته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
434 - نگرشی تطبیقی از منظر محتوایی به غدیریههای علاء الدین حلّی و شهریار
علی تاری قرطاول رسول دهقان ضادعلاءالدین حلّی(786م) و سید محمد حسین بهجت تبریزی(1285ش) هر دو از شاعران نامور زبان و ادب عربی و فارسی به شمار می آیند که همواره ارادت خاصّه خود را نسبت به اهل بیت(ع) ابراز داشته اند. در پژوهش حاضر، نگارندگان با هدف تطبیق غدیریه های فارسی و عربی(موردپژوهی غدیریه دو شاعر چکیده کاملعلاءالدین حلّی(786م) و سید محمد حسین بهجت تبریزی(1285ش) هر دو از شاعران نامور زبان و ادب عربی و فارسی به شمار می آیند که همواره ارادت خاصّه خود را نسبت به اهل بیت(ع) ابراز داشته اند. در پژوهش حاضر، نگارندگان با هدف تطبیق غدیریه های فارسی و عربی(موردپژوهی غدیریه دو شاعر) و با روش توصیفی- تحلیلی به جنبههای مشترک در موضوع غدیر و مسأله امامت و خلافت به حق ایشان و مدح امام علی(ع) و بیان دلاوریها و رشادتهای آن حضرت، و همچنین جایگاه ادبیات ملتزم نزد دو شاعر پرداخته اند. از نتایج مهم پژوهش حاضر می توان به بررسی موشکافانه حادثه غدیر خم نزد هر دو شاعر و تأکید بر حقانیت امامت علی ابن ابی طالب، دفاع از مظلوم و دعوت به آگاهی مردم، بسامد تشبیه و استعاره در غدیریه، دلاوری های علی(ع) در جنگ بدر و اُحُد و ذکر حوادث کربلا اشاره کرد که در شعر شهریار و علاء الدین حلّی نمایان است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
435 - بررسی الهینامه عطار بر اساس نظریه ارتباطی و کارکردهای زبانی یاکوبسن
عاطفه عزیزی بتول فخراسلامعطار با شناختی که از خود، خدا، خلق و خلقت دارد و با بهره بردن از قدرت نامحدود قلم و سخن به شرح ادراکات و شهودات خود پرداخته است. انتخاب زبان شعر و هنر به او مدد رسانده است تا گفتنی های خود را مؤثرتر بیان کند. با نظر به اینکه او از برجسته ترین شاعران عارف است که بر شعر ش چکیده کاملعطار با شناختی که از خود، خدا، خلق و خلقت دارد و با بهره بردن از قدرت نامحدود قلم و سخن به شرح ادراکات و شهودات خود پرداخته است. انتخاب زبان شعر و هنر به او مدد رسانده است تا گفتنی های خود را مؤثرتر بیان کند. با نظر به اینکه او از برجسته ترین شاعران عارف است که بر شعر شاعران بعد از خود تأثیری شگرف گذاشته است و اقبال به آثار او با گذر زمان و قرن ها بیشتر شده است؛ این پژوهش با روش تحلیلی- تطبیقی بر آن است با هدف دستیابی به شناخت بهتر و دقیق تر الهی نامه از دریچه نظریه نقش های زبانی یاکوبسن، این اثر را مورد کاوش قرار دهد. بررسی کتاب الهی نامه بر اساس نظریه ارتباطی یاکوبسن روشن می نماید که در شعر عطار کلیه کارکردهای زبانی یاکوبسن دیده می شود، به فراخور این مؤلفه های محتوایی است که مخاطب با اثر عطار ارتباط برقرار می سازد، عطار به خوبی مخاطب خود را می شناسد و با روش های گوناگون با او ارتباط همدلانه برقرار می کند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
436 - تفاوت های نمادین واژه های اروپایی در فارسی و عربی
محمود شکیبطبیعی است که گمان رود تفاوت های موجود به هنگام تفریس و تعریب در کلمات اروپای، ناشی از وجود حروف چهارگانه مخصوص در الفبای فارسی است یا تفاوتی که در عربی برای نشان دادن “v”(ق) به چشم می خورد و یا میل به اشباع ضمه به واو وکسره به یاء: حال آ نکه سخن از این محدود چکیده کاملطبیعی است که گمان رود تفاوت های موجود به هنگام تفریس و تعریب در کلمات اروپای، ناشی از وجود حروف چهارگانه مخصوص در الفبای فارسی است یا تفاوتی که در عربی برای نشان دادن “v”(ق) به چشم می خورد و یا میل به اشباع ضمه به واو وکسره به یاء: حال آ نکه سخن از این محدوده ها بس فراتر می رود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
437 - بررسی تطبیقی مجاز عقلی در شعر عربی و فارسی
پرویز عزیزی جواد سعدون زاده عبدالرضا عطاشیمجاز، از مهمترین ابزارهای زیباییآفرینی سخن شاعرانه است و سرایندگان برای غنا بخشیدن و گسترش دامنه تخیّل در آفرینشهای شعری خویش بدان دست یازیدهاند. مجاز، در تعبیر علمای بلاغت بکار بردن لغت است در معنایی غیر ما وضع له. در بلاغت، مجاز را شامل موضوعاتی همچون تشبیه، استعا چکیده کاملمجاز، از مهمترین ابزارهای زیباییآفرینی سخن شاعرانه است و سرایندگان برای غنا بخشیدن و گسترش دامنه تخیّل در آفرینشهای شعری خویش بدان دست یازیدهاند. مجاز، در تعبیر علمای بلاغت بکار بردن لغت است در معنایی غیر ما وضع له. در بلاغت، مجاز را شامل موضوعاتی همچون تشبیه، استعاره، مجاز عقلی و مجاز مرسل میدانند؛ چنانکه در نقد نیز، رمز، اسطوره و خرافه را با آن در پیوند دانستهاند. مجاز عقلی را اسناد فعل به فاعل غیر حقیقی یا اسناد صفت غیر متعارف به موصوف و به طور کلی اسناد هر مسندی به مسند الیه غیر طبیعی و غیر متعارف نامیدهاند. به منظور تحلیل تطبیقی این ترفند زیباییساز، با بررسی نزدیک به پانصد شاهد از شعر عربی و فارسی، مجاز عقلی و اسناد مجازی در سرودههای شاعران این دو زبان بررسی شده است. ارزیابیهای مقایسه ای و تطبیقی کاربردهای مجاز عقلی و علاقه های مورد استفاده، نشانگر مشابهتهای بسیار مجاز عقلی و اسناد مجازی در شعر عربی و فارسی است و این موضوع، منحصر به دوره ادبی و تاریخی خاصی نیست. همچنین، علاقه زمانی و سببی، به ترتیب در شعر عربی و فارسی بسامد بیشتری داشتهاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
438 - شهر بینشان در اندیشه عبدالوهاب البیاتی و مهدی اخوان ثالث
اسحق رحمانی شیوا متحدشهر آرمانی نمایانگر حقیقتی است دستنیافتنی که از گذشتههای دور همواره در اندیشه انسان وجود داشته و پناهگاه او برای گذر از ناملایمات روزگار و تلخیهای هستی بوده است. این نامرادیها سبب شده که شاعران معاصر بکوشند در آثار خود دنیایی آرمانی و شایسته زیستن انسان بیافرینند. چکیده کاملشهر آرمانی نمایانگر حقیقتی است دستنیافتنی که از گذشتههای دور همواره در اندیشه انسان وجود داشته و پناهگاه او برای گذر از ناملایمات روزگار و تلخیهای هستی بوده است. این نامرادیها سبب شده که شاعران معاصر بکوشند در آثار خود دنیایی آرمانی و شایسته زیستن انسان بیافرینند. در این آرمانشهرها کمال مطلوب، دستیابی به نظام و سامانی عقلانی و انسانی است که شر و فساد و سایر خویهای تباهکننده بدان راه نداشته باشند. پژوهش حاضر، به آفرینش آرمانشهر و متضاد آن پلیدشهر، در اندیشه دو شاعر معاصر ایرانی و عراقی، مهدی اخوان ثالث و عبدالوهاب البیاتی، میپردازد. محیط یکسان زندگی دو شاعر، برداشت و واکنشی یکسان را از رویدادهای هستی برای دو شاعر در پی داشته است. اخوان و بیاتی هر دو نگاهی یکسان به پدیده آرمانشهر داشتهاند و در مقابلش پلیدشهر را نیز تصویر کردهاند، اما در پرداختن به این موضوعات تفاوتهایی نیز باهم دارند که این پژوهش به شرح این تفاوتها میپردازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
439 - الأدب الحدیث فى سوریة و لبنان
نادر نظام طهرانىیمکن أن ترجع النهصةالشعریة فى سوریة - لبنان ألى أیام حعرب العالمیةالأولى. ففى هذه الفترة تبلورت الخطوط الأساسیة للمسیرة الشعریة. و ظهر شعراء کثیرون أبدعوا و أعادواالشعر إلى عهد ازدهاره. و لم یتقیدالشعراءالعرب باتجاه شعرى واحد، فنراهم کلاسیکیین و رومانسیین و رمزیین فى آن چکیده کاملیمکن أن ترجع النهصةالشعریة فى سوریة - لبنان ألى أیام حعرب العالمیةالأولى. ففى هذه الفترة تبلورت الخطوط الأساسیة للمسیرة الشعریة. و ظهر شعراء کثیرون أبدعوا و أعادواالشعر إلى عهد ازدهاره. و لم یتقیدالشعراءالعرب باتجاه شعرى واحد، فنراهم کلاسیکیین و رومانسیین و رمزیین فى آن واحد. کما ان الشاعر منهم فى العصرالحدیث ینظم على الأبحرالخلیلیة أو التفعیلة الواحدة. أو یخرج أحیانا عن الأوران. و هو فى کل ذلک یتألق فى عالم الشعر و یماع. ولکن الخروج عن الوزن نهائیاً قد یجعل الشعر نوعاً من النثر الفنى الذى عرفه العرب فى العصور المعتلئة، و بخاصة فی العصرالعباسى على ید الایرانیین کبدیع الزمان الهمذانى والصاحب بن عباد و ابن العمید والخوارزمى و غیرهم. والشعر فى هذین البلدین کما هو ماله فى البلدان العربیة الأخرى تأ ثر بالشرق والغرب. ولکنه حافظ على أصالته و عبر عن بیئته. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
440 - تأملی در زمینههای عاطفی شعر شاملو و ماغوط
علیرضا محکی پور وفادار کشاورزعصر ما، عصر سیطره‌ی دغذغه‌های ذهنی بر روان انسان است که منجر به ایجاد انفعال و بروز حالات عاطفی گوناگونی از قبیل یأس و امید، مهر و کین، شادی و اندوه و شگفتی شده است. به همان اندازه که شخصیت انسان ها با یکدیگر تفاوت دارد، کیفیت بروز این عواطف نیز متفاوت است. ای چکیده کاملعصر ما، عصر سیطره‌ی دغذغه‌های ذهنی بر روان انسان است که منجر به ایجاد انفعال و بروز حالات عاطفی گوناگونی از قبیل یأس و امید، مهر و کین، شادی و اندوه و شگفتی شده است. به همان اندازه که شخصیت انسان ها با یکدیگر تفاوت دارد، کیفیت بروز این عواطف نیز متفاوت است. این حالات که بیانگر ویژگی‌های درونی و روانی شخص است در شعر و ادبیات به طرز نمایان‌تری انعکاس یافته است. از این رو شعر شاملو و ماغوط، که یکی در ایران و دیگری در سوریه به عنوان سرآمدان شعر سپید یا منثور شناخته شده‌اند مملو از فضاهایی است که زمینه‌های عاطفی و روان‌شناختی آثار این دو را تشکیل داده است. شعر این دو شاعر را می‌توان به جهت نگرش فکری، گونه‌ی ادبی و سبک نگارش مورد بررسی و تطبیق قرار داد. این مقاله ضمن بررسی زمینه‌های عاطفی مشترک اشعار این دو شاعر، به این نتیجه نایل شده است که موضوعاتی نظیر عشق و زن، تنهایی و غربت، یأس و امید، مرگ و اندوه محور تفکرات و سروده‌های عاطفی آنان بوده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
441 - بررسی تطبیقی وطندوستی محمود درویش و ملک الشعرای بهار
لیلا جلالی صفی الله کرداگر شعرهای مربوط به فلسطین را تحت سه عنوان آوارگان فلسطینی، فداییان و مضامینی از قبیل بازگشت به فلسطین و فریاد رهایی فلسطین تقسیم کنیم؛ مشخص میشود که پس از 1967 که جنبش مقاومت فلسطین حضور گسترده خود را در نبرد با اسرائیل آشکار ساخت؛ شعرهای بسیار باارزشی در این رابطه چکیده کاملاگر شعرهای مربوط به فلسطین را تحت سه عنوان آوارگان فلسطینی، فداییان و مضامینی از قبیل بازگشت به فلسطین و فریاد رهایی فلسطین تقسیم کنیم؛ مشخص میشود که پس از 1967 که جنبش مقاومت فلسطین حضور گسترده خود را در نبرد با اسرائیل آشکار ساخت؛ شعرهای بسیار باارزشی در این رابطه سروده شد. محمود درویش شاعر مقاومت فلسطین(2008-1941م)، پس از 1967 شهرت بسزایی یافت. اشعار او را میتوان به سه دوره طفولیت هنری با گنجشکان بیبال، میانه سالی با برگهای زیتون و دروه عمق و اصالت و پختگی با عاشقی از فلسطین و... طبقهبندی کرد. او یک گام عقبنشینی را خیزشی برای ده گام پیشرفت میشمارد و با عشقی که در دل دارد خطاب به هموطن زجرکشیده فریاد میزند که هفت آسمان را تسخیر خواهیم کرد. با توجه به اینکه شعر محمود درویش نبض پنده ادبیات معاصر فلسطین است و در میان فریادهای امتناع و پژواک گلولهها و آوای خونآلود پناهندگان؛ نشو و نما یافته، در این مقاله سعی بر آن است تا جلوههای ادبیات مقاومت، چون هویت ملی و وطنپرستی، تحریک غیرت ملی، مبارزه با ظلم دیرپا، تهدید و نصحیت دشمن و ایجاد امید در شعر او بررسی شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
442 - بررسی تطبیقی حبسیات ملک الشّعرای بهار و ناظم حکمت
حمیدرضا فرضی الهام علیپوران لشکرشکنحبسیات، اشعاری هستند که تأثّرات و آلام درونی شاعر را در محیط زندان بازگو میکنند و پرده از چهرۀ حاکمان استبداد برمیدارند. ملکالشعرای بهار و ناظم حکمت از شاعران معاصر ایران و ترکیه، در راه مبارزة خود با استبداد، سال‌های سال زندان و تبعید را تجربه کردهاند و هر کدا چکیده کاملحبسیات، اشعاری هستند که تأثّرات و آلام درونی شاعر را در محیط زندان بازگو میکنند و پرده از چهرۀ حاکمان استبداد برمیدارند. ملکالشعرای بهار و ناظم حکمت از شاعران معاصر ایران و ترکیه، در راه مبارزة خود با استبداد، سال‌های سال زندان و تبعید را تجربه کردهاند و هر کدام به نحوی تأثّرات درونی خود را در شعر خویش متبلور ساختهاند. مقالة حاضر با نگاهی اجمالی به نقاط مشترک و مورد اختلاف این شاعران، به مقایسة تعدادی از حبسسرودههای آنان پرداخته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
443 - مفاهیم عربی و قرآنی در قصاید ناصرخسرو
نعمت اصفهانی عمران سمیره پورزادبه سبب انس مسلمانان با قرآن کریم و قرائت و احکام قرآن، تأثیر مفاهیم قرآنی را در شعر شاعران وآثار نویسندگان به طور مستقیم و غیر مستقیم به شیوه های گوناگون تلمیح، اقتباس، و اشاره میتوان مشاهده کرد. موضوعی که در آثار شاعران و نویسندگان قرنهای چهارم و پنجم فزونی مییابد و چکیده کاملبه سبب انس مسلمانان با قرآن کریم و قرائت و احکام قرآن، تأثیر مفاهیم قرآنی را در شعر شاعران وآثار نویسندگان به طور مستقیم و غیر مستقیم به شیوه های گوناگون تلمیح، اقتباس، و اشاره میتوان مشاهده کرد. موضوعی که در آثار شاعران و نویسندگان قرنهای چهارم و پنجم فزونی مییابد و اوج این تأثیرپذیری در آثار ناصرخسرو نمایان است. جلوههای آیات قرآنی بکار رفته را در اشعار ناصرخسرو نیز با شاهد و مثال مورد بررسی واقع شده است. ژرفا و گستره و فراوانی نفوذ آیات و عبارات قرآنی در ذهن و زبان او در تار و پود اشعارش دیده میشود، و بدین ترتیب وی تسلط خود را در فهم معانی قرآن مجید آشکار می سازد، و عمل به احکام آن را در اشعار دیوان خود مد نظر قرار داده است. او معتقد است که باید باطن قرآن را بر ظاهر آن ترجیح داد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
444 - ملازمت «انسان» و «خرد» در شعر ناصرخسرو و ابوالعلاء
مهدی ماحوزی کیمیا تاج نیامیان ناصرخسرو قبادیانی و ابوالعلاء معری مشابهتهای فکری و گرایشهای مشترک مذهبی بسیار است. توجه و شوق به تجربه زندگی عقلی و وجدانی که از آثار هر دو پیداست امکان واکاوی یک موضوع مشترک در اندیشه و شعر ایشان را ممکن میسازد؛ به ویژه آن که انسان و ارتقای حیات روحی و باطنی آ چکیده کاملمیان ناصرخسرو قبادیانی و ابوالعلاء معری مشابهتهای فکری و گرایشهای مشترک مذهبی بسیار است. توجه و شوق به تجربه زندگی عقلی و وجدانی که از آثار هر دو پیداست امکان واکاوی یک موضوع مشترک در اندیشه و شعر ایشان را ممکن میسازد؛ به ویژه آن که انسان و ارتقای حیات روحی و باطنی آن از محورهای اساسی فکر و شعر آن دو به شمار میآید. در این نوشتار کوشیدهایم تا ضمن تبیین جایگاه خرد در کارنامه انسان شناختی شعر ناصرخسرو و ابوالعلاء به طرح مواضع مشترک آنها در مواجهه با موضوع خرد و استخراج زمینههای همسان فکری آن دو در این باب بپردازیم و به نظرگاه مشترک هر دو حکیم در باب ملزومات خرد یعنی سخن و علم هم اشاره کنیم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
445 - بررسی تطبیقی «ابومسلمنامه» ابوطاهر طرسوسی و «ابومسلم الخراسانی» جرجی زیدان
عسگر بابازاده اقدم حسین تک تبار فیروزجاییداستانپردازی و روایت درباره ابومسلم خراسانی و قیام وی همواره محل بحث ادیبان و مورخان و دیگر صاحبنظران بوده و هر کس به فراخور گرایش فکری و مسلک خویش درباره آن سخنسرایی کردهاند. در این میان دو تن از صاحبنظران ادب عربی و فارسی؛ جرجیزیدان و ابوطاهر طرسوسی با نگرشی خاص ب چکیده کاملداستانپردازی و روایت درباره ابومسلم خراسانی و قیام وی همواره محل بحث ادیبان و مورخان و دیگر صاحبنظران بوده و هر کس به فراخور گرایش فکری و مسلک خویش درباره آن سخنسرایی کردهاند. در این میان دو تن از صاحبنظران ادب عربی و فارسی؛ جرجیزیدان و ابوطاهر طرسوسی با نگرشی خاص به مسأله ابومسلم و قیام وی پرداخته و مفاهیم متفاوت و گاه متناقضی از وی ارائه کردهاند. با توجه به جایگاه ابومسلم خراسانی، مقالـه پیش رو بر آن است تا با روش تطبیقی، به مقایسـه ساختاری و محتوایی داستانهای ابومسلم الخراسانی و ابومسلم نامه بپردازد. نتایج تحقیق نشان میدهد نشانهای از تأثیر و تأثر میان این دو داستان وجود ندارد؛ شخصیت واقعی ابومسلم در هر دو اثر تا حدودی تحریف شده و زیدان هم در رعایت معیارهای شکلی و هم در زمینه محتوایی داستانش، موفقتر از طرسوسی عمل کرده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
446 - مقایسة فارسی تاجیکی و فارسی ایران
مرتضی رزم آرامقاله حاضر با تکیه بر معناشناسی این موضوع را بررسی می کند که فارسی ایرانی و فارسی تاجیکی تا چه میزان به هم نزدیک یا از هم دور هستند. واژه های گمراه کننده یا فریبکار در دو زبان یا دو گونة یک زبان که به اصطلاح در زبان شناسی جدید به آن دوستان غلط انداز گفته می شود، موضوعی چکیده کاملمقاله حاضر با تکیه بر معناشناسی این موضوع را بررسی می کند که فارسی ایرانی و فارسی تاجیکی تا چه میزان به هم نزدیک یا از هم دور هستند. واژه های گمراه کننده یا فریبکار در دو زبان یا دو گونة یک زبان که به اصطلاح در زبان شناسی جدید به آن دوستان غلط انداز گفته می شود، موضوعی معنی شناختی است که نویسنده به اعتبار آن، تفاوت های أوگونأ زبان فارسی را شرح می دهد تا از این رهگذر نشان دهدکه تفاوت ها در فارسی تاجیکی و فارسی ایرانی کم یا زیاد شده اند. اهمیت بررسی این موضوع در این است که اهل زبان و آن دسته از پژوهشگرانی که درباره زبان و یا ادبیات این زبان تحقیق می کنند، متوجه واژه های گمراه کننده یا غلط اندار باشند. رویکرد مؤلف در این مقاله. بررسی همزمانی - مقایسه ای است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
447 - تطبیق تصوف اسلامی و هندو در اشعار جامی
رویا احمد امرجی علی عشقی سردهیاگرچه تصوّف خود از ابتدا منشأ ادبیات انتقادی بوده، اما اشعار منتقدانه جامی در قرن نهم، مسیر ادبیات انتقادی را متوجه خاستگاه آن و جامعه صوفیان کرد. در این تحقیق، آنچه که از بررسی منابع مطالعاتی و همچنین اشعار جامی به دست آمده این است که نگاه منتقدانه جامی محصول تلاقی وا چکیده کاملاگرچه تصوّف خود از ابتدا منشأ ادبیات انتقادی بوده، اما اشعار منتقدانه جامی در قرن نهم، مسیر ادبیات انتقادی را متوجه خاستگاه آن و جامعه صوفیان کرد. در این تحقیق، آنچه که از بررسی منابع مطالعاتی و همچنین اشعار جامی به دست آمده این است که نگاه منتقدانه جامی محصول تلاقی واقعگرایی صوفیه نسبت به امر حکومت و علاقهمندی حکومت به تصوّف برای کسب مشروعیت میباشد و هدف ادبیات انتقادی بر خلاف گذشته، درگیر موضوعاتی نظیر انتقادات نهضت شعوبیه و شیعیان به حکومت و یا تفکر کلامی معتزله و اسماعیلیه در برابر کلام اشاعره یا درگیر تعصبات مذهبی و فرقهای با نگرشهای کلامی و یا نقد ناهنجاریهای روابط اجتماعی نبود، بلکه این بار هدف، انتقاد از صوفینمایانی بود که برای کسب قدرت سیاسی، با ابزار تظاهرات صوفیانه قصد ورود به دربار را داشتند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
448 - مطالعه تطبیقی اژدهاکشی و باران خواهی در ادبیات کهن ایران و هند
غلامرضا خلعتبریتمثیل اژدهاکشی و باران خواهی همواره بده عنوان یکی از انواع ادبیمحبوب در ادبیات کهن تمامی ملل پذیرفته شده است. گرچه ارایه پاسخ دقیقو روشن در مورد ماهیت شدکل گیری آن کاری سدخت و دشدوار اسدت، امامی توان ردپای آن را در ادبیات کهن ایران و هند جستجو کرد. در این مقالهتلاش می ش چکیده کاملتمثیل اژدهاکشی و باران خواهی همواره بده عنوان یکی از انواع ادبیمحبوب در ادبیات کهن تمامی ملل پذیرفته شده است. گرچه ارایه پاسخ دقیقو روشن در مورد ماهیت شدکل گیری آن کاری سدخت و دشدوار اسدت، امامی توان ردپای آن را در ادبیات کهن ایران و هند جستجو کرد. در این مقالهتلاش می شود با کنکاش و پی جُست وجوه تشابه میان "اوستا " و "ریگ ودا"در این دو اثر مقایسه شود، تا وجوه تشابه و افتراق آن ها مشخص شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
449 - تطبیق دیباچه و بخش اساطیری و تاریخی شاهنامه با نهج البلاغه
زهرا دهمره قلعه نواز مقایسه شاهنامه با نهج البلاغه چنین به نظر می رسد که فردوسی در اشعار خویش معانی قرآن مجید و مضامین احادیث نبوی و اتمه معصومین به خصوص امام علی را به طرق گوناگون ایراد کرده است که هم بیانگر عقاید و مذهب اوست و هم نشان دهنده تسزط وی در فهم معانی و مفاهیم نهج البلاغه. د چکیده کاملاز مقایسه شاهنامه با نهج البلاغه چنین به نظر می رسد که فردوسی در اشعار خویش معانی قرآن مجید و مضامین احادیث نبوی و اتمه معصومین به خصوص امام علی را به طرق گوناگون ایراد کرده است که هم بیانگر عقاید و مذهب اوست و هم نشان دهنده تسزط وی در فهم معانی و مفاهیم نهج البلاغه. در این مقاله با مقایسه تطبیقی و بازتاب نهج البلاغه در شاهنامه پرداخته و به نمونه هایی از تاثیرات این شاعر از کلام امام علی اشاره شده است پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
450 - نقد و تحلیل تصویرگری از منظر رمانتیسم در غزلیات هوشنگ ابتهاج و محمدرضا شفیعی کدکنی
سمیه قوامی ابو القاسم امیر احمدی علی عشقی سردهیتصاویر شعری از عناصر اصلی شعر و از معیارهای مهم نقد ادبی نزد متقدمین است. صور خیال که از تلفیق اشیا، کلمات و احساسات در هنگام خلق یک اثر هنری ایجاد می شود، بر جذابیت شعر افزوده، آن را نزد مخاطب و شنونده زیباتر و دل انگیزتر میسازد. تسلط شاعران بر تصویرگری هنری برخاسته ا چکیده کاملتصاویر شعری از عناصر اصلی شعر و از معیارهای مهم نقد ادبی نزد متقدمین است. صور خیال که از تلفیق اشیا، کلمات و احساسات در هنگام خلق یک اثر هنری ایجاد می شود، بر جذابیت شعر افزوده، آن را نزد مخاطب و شنونده زیباتر و دل انگیزتر میسازد. تسلط شاعران بر تصویرگری هنری برخاسته از ذوق و قریحه خاص و از وجوه امتیاز و برتری آنان بر یکدیگر است. در این پژوهش، تصویرگری هنری در شعر ابتهاج و شفیعی کدکنی از منظر رمانتیسم که یکی از بهترین و عالیترین جلوههای احساسی بشر است بررسی شده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد که این دو شاعر در استفاده از تصاویر هنری برای بیان اهداف خود که بعضاً مقاصد اجتماعی و سیاسی بوده، بسیار مهارت داشته و موفق بودهاند. رمانتیسم این شاعران با اجتماع پیوند غیر قابل انکاری داشته و به نوعی عشق فردی را فدای عشق اجتماعی نمودهاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
451 - پیر در دیوان حافظ و شعر شاعران کُرد
میر جلال الدیم کزازی بهروز خیریهخواجه شمسالدین محمد مشهور به حافظ شیرازی، یکی از شاعران بیبدیل ادب پارسی است، که اشعارش سالها ورد زبان عارف و عامی بوده و میتوان گفت شعر کمتر شاعر ایرانی بهوسعت اشعار حافظ در میان مردم رواج یافته است. حافظ در عرصة انتخاب و کاربرد واژهها و ترکیبهای خاص نیز، شاعری چکیده کاملخواجه شمسالدین محمد مشهور به حافظ شیرازی، یکی از شاعران بیبدیل ادب پارسی است، که اشعارش سالها ورد زبان عارف و عامی بوده و میتوان گفت شعر کمتر شاعر ایرانی بهوسعت اشعار حافظ در میان مردم رواج یافته است. حافظ در عرصة انتخاب و کاربرد واژهها و ترکیبهای خاص نیز، شاعری مبدع بوده و نه تنها برخی واژهها را در شعر خود در معنی خاصی بهکار برده؛ بلکه ترکیبهایی نیز ساخته است که حاصل ذهن پویا و خلاق اوست. با توجه به هنرمندی حافظ در ساختن و برساختن اینگونه ترکیبها، شاعرانِ پسازوی نیز، گاه همان ترکیبهای خاصِ شعر خواجه را در اشعار خود بهکار بردهاند. شاعران کُرد نیز از این نوع تأثیرپذیری بهدور نماندهاند. یکی از واژگان پر بسامد در شعر حافظ، واژة پیر و ترکیبهای خاص آن نظیر؛پیر خرابات، پیر مغان، پیر میخانه و پیر میکده است. در این مقاله، چگونگی کاربرد این واژه و برساختههای آن را در شعر شاعران کُرد با شعر حافظ شیراز مقایسه شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
452 - ترجمه تطبیقی ضربالمثل های انگلیسی به فارسی از لحاظ زبانشناسی
بهمن گرجیان هدی نیسیترجمه تطبیقی ضرب‌المثل‌های انگلیسی به زبان فارسی، مترجمان ایرانی را در مقایسه زبان مبدا (SL) با زبان مقصد (TL) با مسایلی از قبیل کاربردهای لغوی، سبک ادبی، فرهنگ و ساختار یا معنی مواجه می‌سازد. در این مورد، عوامل اصلی در ترجمه و برابریابی در دو زبان مبدا و چکیده کاملترجمه تطبیقی ضرب‌المثل‌های انگلیسی به زبان فارسی، مترجمان ایرانی را در مقایسه زبان مبدا (SL) با زبان مقصد (TL) با مسایلی از قبیل کاربردهای لغوی، سبک ادبی، فرهنگ و ساختار یا معنی مواجه می‌سازد. در این مورد، عوامل اصلی در ترجمه و برابریابی در دو زبان مبدا و مقصد در سه حوزه زبان‌شناسی از قبیل شکل(form)، محتوا(content) و موقعیت(context) در دو زبان‌های مبدا و مقصد قرار می‌گیرند. مقاله حاضر با ارایه طرح سه نسخه‌ای در صدد یافتن راه حلی کاربردی برای ترجمه ضرب‌المثل‌های انگلیسی به فارسی با حداقل افت از لحظ ساختاری، معنایی و مفهومی است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
453 - اشتراک عینی در پاره ای از اشعار کیتس و سهراب سپهری
ناصر ملکى مریم نویدىاشتراک عینی، شیوة بیان غیرمستقیم احساسات و عواطف است. به بیانی دیگر، شاعربا استفاده از آرایه های ادبی )استعاره، تمثیل، تشبیه و تناق ضنما، ...( و به کارگیری اشیا، موقعیت هاى مشخص، زنجیرة حوادث و یا عکس العمل هایى، احساسات خود را به بیانیقرار م یدهد. در نتیجه، آن واکنش ش چکیده کاملاشتراک عینی، شیوة بیان غیرمستقیم احساسات و عواطف است. به بیانی دیگر، شاعربا استفاده از آرایه های ادبی )استعاره، تمثیل، تشبیه و تناق ضنما، ...( و به کارگیری اشیا، موقعیت هاى مشخص، زنجیرة حوادث و یا عکس العمل هایى، احساسات خود را به بیانیقرار م یدهد. در نتیجه، آن واکنش شعر به تصویر می کشد و خواننده را دربرابر صحنةعاطفی را که شاعر قصد برانگیختن آن را در خواننده دارد، برم یانگیزد، بی آنکه آناحساس را آشکارا بیان کند. این گونه می نماید که تاکنون تحقیق برجسته و قاب لتوجهی از اشتراک عینی از این دو شاعر دیده نشده است. این دفتر بر آن است تا فن اشتراکعینی را در اشعار جان کیتس انگلیسى و سهراب سپهری بیابد. از اشعار جان کیتس که بررسی م یشوند، می توان از این موارد نام برد: اولین نگاه به هومر اثر چپمن، اندیمیون،قصیده ای برای بلبل، دربارة مرگ، قصیده ای درباب پاییز، نغمة تضادها، گلدان یونانی؛ و ازاشعار سپهری می توان مسافر، همیشه، و چه تنها، با مرغ پنهان، صدای پای آب، واحه ایدر لحظه، ساده رنگ، تنهای منظره و پیامی در راه را نام برد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
454 - بررسی بدبینی، یأس و نهیلیسم در افکار ابوالعلاء معری و صادق هدایت
بهرام دهقان سمیه شریعتی زادهبا نگاهی گذرا به تاریخ گذشته به نحوه زندگی برخی از شخصیتهای بزرگ و نامآشنایی برمیخوریم که نوع زیستن آنها متفاوت بوده است؛ و این تفاوت ریشه در افکار آنها داشته است. از جمله این موارد دو شخصیت ابوالعلاء معرّی و صادق هدایت هستند؛ ایشان دارای اسلوبی ابتکاری و منحصر به چکیده کاملبا نگاهی گذرا به تاریخ گذشته به نحوه زندگی برخی از شخصیتهای بزرگ و نامآشنایی برمیخوریم که نوع زیستن آنها متفاوت بوده است؛ و این تفاوت ریشه در افکار آنها داشته است. از جمله این موارد دو شخصیت ابوالعلاء معرّی و صادق هدایت هستند؛ ایشان دارای اسلوبی ابتکاری و منحصر به فرد در فلسفه بدبینانه، سبک زندگی پوچگرایانه و اخلاق ریاضت طلبانه است و شاید بتوان نابیناییاش را آغازی بر زندگی پر پیچ و خم و افکار پیچیده او دانست و صادق هدایت که نویسندهای نهیلیستی است، یأس و دلهره فلسفی ایشان را شاید بتوان گفت ناشی از رفاه است، رفاهی که خودش در پدیدآمدن آن هیچ سهمی ندارد. بنابراین پژوهش پیش رو بر آن است که برخی از موارد فوق را شناسایی و زمینههایی که منجر به یأس و ناامیدی و ... شده است را مورد بررسی قرار دهد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
455 - بررسی تطبیقی اندیشههای مقاومت در شعر یحیی السماوی و محمدرضا شفیعی کدکنی
معصومه باغبانی لیلا جمشیدییحیی سماوی، به عنوان یکی از شاعران برجسته معاصر عراق، و محمدرضا شفیعی کدکنی، از شاعران معاصر ایران، می کوشند تا با سلاح قلم، زبان هنر و بهره گیری از شگردهای گوناگون ادبی، در افشای ماهیت استعمار و نیروهای اشغالگر، نفش بارزی داشته باشند. پژوهش حاضر گذشته از تبیین جایگاه ا چکیده کاملیحیی سماوی، به عنوان یکی از شاعران برجسته معاصر عراق، و محمدرضا شفیعی کدکنی، از شاعران معاصر ایران، می کوشند تا با سلاح قلم، زبان هنر و بهره گیری از شگردهای گوناگون ادبی، در افشای ماهیت استعمار و نیروهای اشغالگر، نفش بارزی داشته باشند. پژوهش حاضر گذشته از تبیین جایگاه ادبی این دو شاعر، می کوشد، با رویکردی تطبیقی بر اساس مکتب آمریکایی، به صورت تفصیلی و استقرایی اشتراکات و افتراقات شاعران مورد نظر را در مفاهیم مقاومت مورد مطالعه قرار داده و عوامل ظهور اندیشه های پایداری و مقاومت در شعر سماوی و شفیعی بررسی نماید. نتایج حاصل از این پژوهش حاکی از آن است که رد پای استعمار آمریکا در هر دو کشور پیامدهای ناگواری به دنبال داشته است. بنابراین دو شاعر، با تکیه بر ارزش های والای قرآن و اسلام و به پشتوانه فرهنگ غنی و تاریخ شکوهمند سرزمینشان، ضمن بهره گیری از اساطیر ملی- مذهبی به صورت نمادین و گاه آشکار، سهم بسزایی در بیداری ملت خویش داشته و با ایجاد همبستگی در میان آن ها، گام های استواری در مسیر پایداری برداشته اند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
456 - اسطوره در آثار صادق هدایت و ادگار آلن پو بر اساس رویکرد بینامتنیت
محبوبه امتیازی غلامرضا هاتفی مجومردامروزه پیوند ادبیات تطبیقی و بینامتنیت دستاوردی جدید است که تحلیل اثر در چارچوب الگوها و روشهای آن آسان میشود. از مهمترین عوامل تحلیل در حوزه ادبیات تطبیقی بررسی شباهتها و تأثیرگذاری آثار بر یکدیگر و چگونگی تحقق یا انتقال یک موضوع و درونمایه است ولی خوانش بینامتنی چکیده کاملامروزه پیوند ادبیات تطبیقی و بینامتنیت دستاوردی جدید است که تحلیل اثر در چارچوب الگوها و روشهای آن آسان میشود. از مهمترین عوامل تحلیل در حوزه ادبیات تطبیقی بررسی شباهتها و تأثیرگذاری آثار بر یکدیگر و چگونگی تحقق یا انتقال یک موضوع و درونمایه است ولی خوانش بینامتنی دغدغه فرارفتن از بررسی منابع مشابه و تأثیر و تأثر را دارد؛ متن بر پایه گفتمانی از پیش موجود بنا میشود و سپس آن گفتمان را از آن خود میکند و حتی موجب دگرگونی معنای متن محوری میشود. با توجّه به تأثیر اسطورهها بر یکدیگر، این پژوهش کوشیده است، تا به مقایسه اسطورههای آثار ادگارآلن پو و صادق هدایت بپردازد. هدف تحقیق حاضر بررسی بینامتنی اسطوره و کارکردهای آن در آثار این دو نویسنده شهیر امریکایی و ایرانی است. پرسش محوری پژوهش حاضر این است که چگونه میتوان با تکیه بر الگوی تحلیل بینامتنیت، نقش اسطورهها در آثار داستانی ادگار آلن پو و صادق هدایت را مورد بررسی قرار داد؟ یافتههای این تحقیق نشان داد که مشابهتهای اسطوره شناختی و کارکردهای مشترک بینامتنی در حوزه محتوا و مضامین و هم در حوزه ساختار و سبک، قابل مشاهده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
457 - مضامین شعری مشترک پروین اعتصامی و عائشه تیمور
فاروق نعمتی ایوب مراعائشه تیمور شاعر برجسته معاصر مصر و پیشگام نهضت ادبی زنان در این کشور، وپروین اعتصامی مهین بانوی شعر و ادب ایران که هر دو تربیت یافته خانوادهای ریشه دارو فرهنگی بودند، اشعار نغز و گران سنگی را به دنیای شعر معاصر عرضه کردند . ایندو بانوی شاعر، از سرچشمه غنی آموزه های اسل چکیده کاملعائشه تیمور شاعر برجسته معاصر مصر و پیشگام نهضت ادبی زنان در این کشور، وپروین اعتصامی مهین بانوی شعر و ادب ایران که هر دو تربیت یافته خانوادهای ریشه دارو فرهنگی بودند، اشعار نغز و گران سنگی را به دنیای شعر معاصر عرضه کردند . ایندو بانوی شاعر، از سرچشمه غنی آموزه های اسلامی و فرهنگ دینی، بهره های فراوانجستند و از آن در جهت باروری مضامین شعری خود استفاده کردند. توصیه به برخیصفات دینی و اخلاقی همچون حجاب و عفت، صبر و بردباری، استفاده واژگانی ومعنایی از آیات قرآن کریم، از جمله مضامین سروده های این دو شاعر است. همچنینغمسرودههای مشترک، و بیان عاطفه مادری، از دیگر موارد اشتراک در اشعار این دوسراینده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
458 - بررسی تطبیقی حکمت و خرد در اشعار امرؤالقیس و رودکی
ناصر محسنی نیا الهام مریمیدر میان ادبیات جهان، دو ادب فارسی و عربی با وجوه مشترک فراوان می توانند سهمبه سزایی را در پژوهشهای تطبیقی داشته باشند. خردورزی و عقل مداری و به تعبیرزیباتر حکمت، یکی از این وجوه مشترک و قابل مقایسه است. امرؤالقیس کندی سرآمدسخنسرایان عرب در یک کفۀ ترازوی این قیاس و رودکی چکیده کاملدر میان ادبیات جهان، دو ادب فارسی و عربی با وجوه مشترک فراوان می توانند سهمبه سزایی را در پژوهشهای تطبیقی داشته باشند. خردورزی و عقل مداری و به تعبیرزیباتر حکمت، یکی از این وجوه مشترک و قابل مقایسه است. امرؤالقیس کندی سرآمدسخنسرایان عرب در یک کفۀ ترازوی این قیاس و رودکی سمرقندی، آدم الشعرای شعرفارسی در کفۀ دیگر جای گرفته است. امرؤالقیس، روزنه هایی از حکمت جاهلی را بااستمداد از فطرت و تعالیم گذشته و تجربۀ زندگی در اشعارش پیاده کرده و رودکی نیزبا همین مفاهیم یادشده، ولی با در دست داشتن گنجینۀ مهم تر، یعنی اسلام، که چشمهبینش و خردورزی است، پا به عرصۀ شعر نهاده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
459 - ادبیات زیباشناسانه نزد افلاطون و ابن العربی
جست و جوی زیبایی، پیشۀ پیشین انسان ها بوده است و آدمیان در اعصار دوردست و قرون گذشته، با روی آوردن به عرصۀ هنر و زیبایی، جاودانگی را جانمایۀ خویش ساخته اند. گویی از آن هنگام که بشر، اندیشیدن و عاطفه ورزیدن را آغازیده، هنرنمایی و روی آوری به زیبایی، خواه در شعر، یا در اد چکیده کاملجست و جوی زیبایی، پیشۀ پیشین انسان ها بوده است و آدمیان در اعصار دوردست و قرون گذشته، با روی آوردن به عرصۀ هنر و زیبایی، جاودانگی را جانمایۀ خویش ساخته اند. گویی از آن هنگام که بشر، اندیشیدن و عاطفه ورزیدن را آغازیده، هنرنمایی و روی آوری به زیبایی، خواه در شعر، یا در ادبیات، فلسفه، پیکرتراشی و کارهایی از این دست را نیز آغاز کرده است.درباب حقیقت زیبایی، پرسش های گوناگونی را می توان مطرح کرد. افلاطون- آن حکیم فرزانه، فیلسوف بی بدیل یونان و شاگرد سقراط- در جای جای آثار خویش، از هنر و زیبایی سخن گفته است. وی پایه گذار و در واقع طلایه دار بسیاری از مباحث عمیق فلسفی است. معرفت شناسی ابن عربی به گونه ای است که پایگاه معرفت را آن گونه که در نزد حکمای مشاء متداول بوده است، به مرکز دیگری منتقل می کند؛ یعنی نزد حکما و فلاسفه. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
460 - رمان ماجراهای حاجی بابا اصفهانی و شرق شناسی پسا-استعماری
فرید قائمی فاطمه اسمعیلیرمان ماجراهای حاجی بابا اصفهانی (The Adventures of Hajji Baba of Ispahan) اثر جیمز موریه (James Morier) تجلی آشکاری از شرق ساخته شده(Orientalism) ذهن اروپاییان است. نویسندگان سعی دارند تا ردپای مستشرقین را در این رمان شناسایی نمایند و نشان دهند که چگونه تمایلات و اهداف چکیده کاملرمان ماجراهای حاجی بابا اصفهانی (The Adventures of Hajji Baba of Ispahan) اثر جیمز موریه (James Morier) تجلی آشکاری از شرق ساخته شده(Orientalism) ذهن اروپاییان است. نویسندگان سعی دارند تا ردپای مستشرقین را در این رمان شناسایی نمایند و نشان دهند که چگونه تمایلات و اهداف شرقشناسانه، خود را در لابلای سطور پنهان نموده است و به چه سان در یک رمان، بازنمایی شرق و فرهنگ شرقی، همگام با اهداف امپریالیستی پیش می رود. به خصوص درنویسنده ای نظیر موریه، که دو عنصر دیپلماسی و نویسندگی برای اهداف استعماری تلفیق یافته و منجر به شکل گیری گفتمانی سلطه گرایانه(Colonial Discourse) شده که شرقی ها را را دون مایه و حاشیه ای جلوه می دهد. در این مقاله به شیوه نگرش غرب به شرق و به تحلیل مبحث اسلام در شرق پرداخته می شود. همچنین به سؤالاتی نظیر این که شرق و شرقیان با چه تصاویر و گفتمانی نشان داده شده اند؟ آیا شرقیان و مسلمانان به عنوان دیگری شناخته می شوند؟ و چه رابطه ای می توان بین امپریالیسم و ماجراهای حاجی بابا اصفهانی تعریف نمود، پاسخ داده می شود. شرق همواره خویشتن دیگر (Otherness) غرب بوده است و غربی ها همواره شرق را به گونة خویشتن غریب خود پنداشته است. و متذکر می شود که چگونه غربی ها خود را از منظر مبحث دو ارزشی(Binary Opposition) شرق- غرب تعریف کرده اند. در پایان نتیجه گیری می شود که در حقیقت این رمان قرن نوزدهمی بستر تبعیضات و تحریم های قرن بیستم جهان سوم را فرآهم می آورد. و در نهایت به عوامل پیدایش این تضاد دو گانه و پیشنهاد راهکارهای فرهنگی- اجتماعی پرداخته می شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
461 - درآمدی بر تصویرشناسی معرفی یک روش نقد ادبی و هنری در ادبیات تطبیقى
بهمن نامور مطلقروابط انسانى برپایة نظرها و دیدگاه هاى فردى و گروهى شکل مى گیرد؛ و بررسى ایندیدگاه ها از جنبه هاى گوناگون، وظیفة تصویرشناسى است. این مبحث مهم علمى که در قلمروهاى مختلف علمى مطرح مى شود، در ادبیات تطبیقى نیز اهمیت بسیارى دارد.هدف از نگارش مقالة حاضر، معرفى تصویرشناسى درق چکیده کاملروابط انسانى برپایة نظرها و دیدگاه هاى فردى و گروهى شکل مى گیرد؛ و بررسى ایندیدگاه ها از جنبه هاى گوناگون، وظیفة تصویرشناسى است. این مبحث مهم علمى که در قلمروهاى مختلف علمى مطرح مى شود، در ادبیات تطبیقى نیز اهمیت بسیارى دارد.هدف از نگارش مقالة حاضر، معرفى تصویرشناسى درقالب روش نقد ادبى و هنرى است؛که در آن، ضمن تعریف این مبحث، نظرهاى موافقان و مخالفان آن بررسى خواهد شد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
462 - حافظ و متنبی در مضمون و مفهوم
احمد شعبانی میناآبادلسان الغیب حافظ ، یکی از بزرگترین شاعران غزل سرای نیمة اوّل قرن هشتم ، که با مهارتی کم نظیر با الفاظ بسیار زیبا همراه با صنایع لفظی ، مضامین عالی با معانی بسیار در ابیات کوتاه گنجانیده و در غزلهای عالی خود افکار دقیق عرفانی ، حکمی و غنایی را همراه با ترکیبات و الفاظ برگ چکیده کامللسان الغیب حافظ ، یکی از بزرگترین شاعران غزل سرای نیمة اوّل قرن هشتم ، که با مهارتی کم نظیر با الفاظ بسیار زیبا همراه با صنایع لفظی ، مضامین عالی با معانی بسیار در ابیات کوتاه گنجانیده و در غزلهای عالی خود افکار دقیق عرفانی ، حکمی و غنایی را همراه با ترکیبات و الفاظ برگزیده ، بدیع ، تازه و منتخب همراه کرده و از این راه شاهکارهای جاویدان بی بدیلی در ادب پارسی بوجود آورده که در این راه بس دشوار از مضامین ، اندیشه ها و سخنان بکار رفته در آثار شعرای طراز اوّل عرب و یا زبان و ادبیات فارسی پیش از خود با باز آفرینی زیبا و عالی آنها نهایت استفاده را برده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
463 - نقش آداب و رسوم اجتماعی ایران در ادبیات معاصر عراق با تکیه بر اشعار جواهری، نجفی، سیّاب و بیاتی
علی تشکری ابراهیم دیباجی محمود شکیبهر شاعر و نویسنده با خلق اثر ادبی، علاوه بر آنکه برگ زرّینی به تاریخ ادب و فرهنگ جامعه و کشور خویش میافزاید، تصویری به کمال از دو دنیای بیرون و درون خویش برای خوانندگان به نمایش میگذارد. شاعران زبان فارسی نیز در دورهای به شرق و سرزمین هند روی آورده بودند؛ اما سفر به چکیده کاملهر شاعر و نویسنده با خلق اثر ادبی، علاوه بر آنکه برگ زرّینی به تاریخ ادب و فرهنگ جامعه و کشور خویش میافزاید، تصویری به کمال از دو دنیای بیرون و درون خویش برای خوانندگان به نمایش میگذارد. شاعران زبان فارسی نیز در دورهای به شرق و سرزمین هند روی آورده بودند؛ اما سفر به غرب جایگاهی دیگر داشت. پس از تسلّط صفویان بر ایران و ترویج مذهب رسمی شیعه، بسیاری از شاعران به سمت غرب و سرزمین عراق امروزی روی آوردند. توجه به عراق در اندیشه بسیاری از شاعران وجود داشته است؛ در مقابل، بسیاری از شعرا و ادبای عراقی نیز به ایران و ادبیات و برخی آداب و رسوم آن توجه کردهاند. در این گفتار، سعی و تلاش نویسندگان آن است تا جلوههایی از نفوذ فرهنگ، نمادها، زبان و ادبیات فارسی که همگی زیرمجموعههای آداب و رسوم هستند را در شعر چهار شاعر معاصر عراقی یعنی جواهری، نجفی، سیّاب و بیاتی مورد بررسی قرار گیرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
464 - بررسی مقایسهای آرایه حسآمیزی در شعر احمد بخیت و نادر نادرپور
میناسادات امیرآفتابیحس آمیزی یک تکنیک بلاغی و هنری است که با بسط و غنی سازی تصویر شعری از راه انتقال حواس پنجگانه از حسی به حس دیگر دامنه خیال پردازی شاعر را گسترش میدهد و منجر به آفرینش تصاویری بدیع متفاوت و تأثیرگذار میشود. حس آمیزی به عنوان آرایهای ادبی، تکینیکی است از چندین صنعت، ک چکیده کاملحس آمیزی یک تکنیک بلاغی و هنری است که با بسط و غنی سازی تصویر شعری از راه انتقال حواس پنجگانه از حسی به حس دیگر دامنه خیال پردازی شاعر را گسترش میدهد و منجر به آفرینش تصاویری بدیع متفاوت و تأثیرگذار میشود. حس آمیزی به عنوان آرایهای ادبی، تکینیکی است از چندین صنعت، که هم از شاخههای علم بیان و هم از تقسیم بندیهای علم بدیع محسوب میگردد. تلفیق حواس در خلق تصاویر منحصربهفرد ادبی و انتقال بی نظیر جو شعر در هنگام خوانش نقش بسزایی دارد. این آرایه به سبب بالا بردن سطح لذت ادبی از راه جلب توجه مخاطب و انتقال دقیق حس درونی به او و درگیر کردنش با تجربه روحی شاعر، در ادبیات فارسی و عربی به ویژه نزد شاعران معاصر از اهمیت خاصی برخوردار است. این پژوهش با توجه به حجم بالای استخدام این آرایه در شعر معاصر عربی و فارسی با روش توصیفی- تحلیلی و با آوردن نمونههای شعری مقایسه، به بررسی و تحلیل این پدیده و میزان بکارگیری آن در شعر احمد بخیت شاعر مصری و نادر نادرپور میپردازد. ملاحظه میشود که هر دو شاعر برای گسترش خیال خواننده و افزایش التذاذ ادبی ایشان و بدیع نمودن تصاویر شعری و انتقال موفق حس درونی و روح شعر به خواننده از تکنیک حس آمیزی استفاده کردهاند. طبق تحلیل نمونههای شعری میتوان گفت که بکارگیری این آرایه در شعر دو شاعر، تصویرآفرینی ناب، انتقال معنی و تأثیر بر مخاطب را نیرو بخشیده و زیبایی شعرشان را دوچندان نموده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
465 - حدیث نفس در شعر فروغ فرخزاد و نازِک الملائکه
فریده سلامت نیا سعید خیرخواه برزکی عبدالرضا مدرس زادهفروغ فرخزاد شاعر نوپرداز معاصر ایران و نازک الملائکه شاعر معاصر عرب و از پیشگامان شعر نو در ادبیات عرب، وظیفه انتقال بخشهای مهمی از مفاهیم شعرهای خویش را به عهده حدیث نفس گذاشتهاند. این دو شاعر زن که هر دو نماینده مطرح ادبیات زنانه در ایران و عراق هستند، علاوه بر زبان چکیده کاملفروغ فرخزاد شاعر نوپرداز معاصر ایران و نازک الملائکه شاعر معاصر عرب و از پیشگامان شعر نو در ادبیات عرب، وظیفه انتقال بخشهای مهمی از مفاهیم شعرهای خویش را به عهده حدیث نفس گذاشتهاند. این دو شاعر زن که هر دو نماینده مطرح ادبیات زنانه در ایران و عراق هستند، علاوه بر زبان و احساس زنانه، روایتگر اندیشههای حاکم بر روزگارشان میباشند و مسائلی همچون تنهایی و غربت، مردستیزی، مظلومیت زن، بدبینی، مسائل اجتماعی و ... در شعرشان نمود دارد. فروغ و نازک الملائکه برای بیان این افکار و اندیشهها و بیان ضمیر خودآگاه و ناخودآگاهشان به گفتوگوی درونی یا حدیث نفس پرداختهاند، و سعی کردهاند از این طریق تأثیرگذاری شعرشان را بیشتر کنند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
466 - تحلیل و بررسی رئالیسم اجتماعی در شعر شاعران معاصر؛ با تأکید بر چند شاعر
لیلا قلی پوری آرش مشفقی ناصر علیزادهدر هر دورانی، بزرگان و روشنفکران زمان در صدد یافتن راه حلی تازه برای مسائل و پیچیدگیهای دنیای خود بودهاند تا از تنگناهای موجود زمان رهایی یابند و شعر یکی از ابزارهای مهم در خدمت این اندیشه است. واقعگرایی و حقیقتنمایی دو عنصر مهم شعر شاعران دوران معاصر میباشد و مست چکیده کاملدر هر دورانی، بزرگان و روشنفکران زمان در صدد یافتن راه حلی تازه برای مسائل و پیچیدگیهای دنیای خود بودهاند تا از تنگناهای موجود زمان رهایی یابند و شعر یکی از ابزارهای مهم در خدمت این اندیشه است. واقعگرایی و حقیقتنمایی دو عنصر مهم شعر شاعران دوران معاصر میباشد و مستندسازی به شکل عام، ضبط، تفسیر و روایت تجارب شخصی فرد و تبدیل و ارجاع آن به جنبههای مختلف اجتماعی، سیاسی، اقتصادی بر بستری از زبان میباشد که سرشار از ابتکار و تجربه بوده است. رئالیسم مکتبی ادبی است که در فاصله سالهای 1880-1850 در اروپا و آمریکا رواج یافت. مهمترین ویژگی آثار رئالیستی آن است که انسان را به عنوان موجودی اجتماعی مطرح میکند و ریشه همه رفتارهای نیک و بد او را در اجتماع جستوجو میکند. مکتب رئالیسم از جمله مکتبهایی است که مانند آینه مشکلات فرد و جامعه را به تصویر میکشد و نویسنده نظرات شخصی خود را در آن دخیل نمیکند. اغلب شاعران معاصر هم به عنوان نویسنده رئالیسم به خوبی توانستهاند فقر و مشکلات مردم و مبارزه آنان را برای ادامه زندگی در شعر بیان کنند و به تصویر بکشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
467 - بررسی تطبیقی بیوولف و شاهنامه از دیدگاه کهن الگوی سفر
داریوش حیاتیدر مقاله حاضر، سعی بر آن است تا ضمن معرفی خلاصهای از اهمیت اسطوره و تبیین مفهوم آن، به رابطه آن با حماسه پرداخته شود و سپس دو حماسه بزرگ جهان، شاهنامه و بیوولف(Beowulf) که پس از ایلیاد و ادیسه، سومین حماسه بزرگ غرب باستان و تنها حماسه انگلیسی مربوط به انگلوساکسونها اس چکیده کاملدر مقاله حاضر، سعی بر آن است تا ضمن معرفی خلاصهای از اهمیت اسطوره و تبیین مفهوم آن، به رابطه آن با حماسه پرداخته شود و سپس دو حماسه بزرگ جهان، شاهنامه و بیوولف(Beowulf) که پس از ایلیاد و ادیسه، سومین حماسه بزرگ غرب باستان و تنها حماسه انگلیسی مربوط به انگلوساکسونها است، از نظرکهن الگوی سفر، ویژگیهای قهرمان حماسی، دین و نگاه به زن با یکدیگر مطابقت داده شوند؛ هرچند که دو اثر فوق هر کدام مربوط به یک قوم با هویت، فرهنگ، تاریخ و تمدنی متفاوت هستند و طبعاً باید تفاوتهای آنها نسبت به شباهتهای آنها چشمگیرتر باشد؛ اما بررسی این دو، به خصوص در زمینه ویژگیهای قهرمان حماسی، کهن الگوی سفر و دیدگاههای دینی، نشانگر شباهتهای بسیار زیاد است؛ با این وجود علاوه بر شباهت با یکدیگر در نگاه به زن، تفاوتهای اندکی نیز دارند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
468 - بررسی تطبیقی نمودهای اندیشه فروغ فرخزاد و نازک الملائکه
فریده سلامت نیا سعید خیرخواه برزکیاین مقاله به شیوه تحلیلی و کتابخانهای در صدد پاسخگویی به این سؤال اصلی است که چه تفاوتها و شباهتهایی در حوزه اندیشه فروغ و نازک الملائکه است؟ فروغ را نماینده تمام عیار شعر ادبیات زنانه دوره معاصر ایران میشناسند و نیز؛ نازک الملائکه به عنوان پایهگذار شعر نو در ادبیا چکیده کاملاین مقاله به شیوه تحلیلی و کتابخانهای در صدد پاسخگویی به این سؤال اصلی است که چه تفاوتها و شباهتهایی در حوزه اندیشه فروغ و نازک الملائکه است؟ فروغ را نماینده تمام عیار شعر ادبیات زنانه دوره معاصر ایران میشناسند و نیز؛ نازک الملائکه به عنوان پایهگذار شعر نو در ادبیات عرب و نوع خاص آن، یعنی ادبیات زنانه شناخته شده است. علاوه بر زبان و احساس زنانه، مهمترین ویژگی شعر فروغ و نازک، پژواک و انعکاس زمانه هر دو شاعر در شعرشان است که به صورت استعمار ستیزی، فقر ستیزی، تقدیر گرایی، حدیث نفس، روایتگری، مرد ستیزی، حیرت، اسطوره، گرایش به شب، آنیمیسم، آرمانگرایی نمود پیدا کرده است. هرچند که در بیان برخی مسائل تفاوتهایی در اندیشه و بیان آنها مشاهده شد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
469 - غزل در اشعار سعدی و متنبی
لیلا قاسمی حاجی آبادی مریم پیکان پورسعدی و متنبی هر دو از شاعران بزرگ و نامی ایران و عراق به‌شمار می‌آیند که در برخی از وجوه تفکر و نحوة بیان و نوع بینش و هنر تصویرگری و جوشندگی طبعی بسیار نزدیک به یکدیگر دارند. در این پژوهش، غزل و به‌تبع آن، عشق و عاشق و معشوق در اشعار این دو شاعر و در راس چکیده کاملسعدی و متنبی هر دو از شاعران بزرگ و نامی ایران و عراق به‌شمار می‌آیند که در برخی از وجوه تفکر و نحوة بیان و نوع بینش و هنر تصویرگری و جوشندگی طبعی بسیار نزدیک به یکدیگر دارند. در این پژوهش، غزل و به‌تبع آن، عشق و عاشق و معشوق در اشعار این دو شاعر و در راستای آن، مضامین و دیدگاه‌های مشترک آنان دربارة این سه مقوله بررسی شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
470 - پنجاه ضرب المثل مشترک در زبان های عربی و فارسی و انگلیسی
بحث دربارة امثال و حکم اقوام و ملل بسیار شیرین و جالب است. به ویژه اگر با یکدیگر مقایسه شوند و مبدأ و ریشه آنها جست وبجو شود. مضامین مشترک امثال را در برخی موارد می توان حمل بر توارد خاطرین کرد؛ بدین معنی که دو تن در دو زمان و در دو مکان تحت تأثیر یک موضوع قرار گرفت چکیده کاملبحث دربارة امثال و حکم اقوام و ملل بسیار شیرین و جالب است. به ویژه اگر با یکدیگر مقایسه شوند و مبدأ و ریشه آنها جست وبجو شود. مضامین مشترک امثال را در برخی موارد می توان حمل بر توارد خاطرین کرد؛ بدین معنی که دو تن در دو زمان و در دو مکان تحت تأثیر یک موضوع قرار گرفته و سخنی گفته باشند و این در ادب هر قوم شواهد و نظایر بسیار دارد. در این مقاله، پنجاه ضرب المثل که در بین زبان های عربی و فارسی و انگلیسی مشترک است، برگزیده و درباره آ نها بحث شده است. قلیدواژه حا: امثال و حکم، ضرب المثل. مضامین امثال، آداب و رسوم. باورداشت ها، پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
471 - سفر به ملکوت( مقایسه تطبیقی کمدی الهی با سیر العباد الی المعاد)
عباس نیکبخت صدیقه موسوی قومییکی از راههای درک حقیقت، راه کشف و شهود است که عارف از راه دل و سیر در انفس و طیّ مراحل کمال روحی، میکوشد تا حقیقت عالم را کشف کند و بر اسرار آن واقف گردد. کمدی الهی دانته و سیر العباد الی المعاد سنایی، نمونههایی از سیر باطنی و کشف حقیقت از راه دل و سیر در انفس میب چکیده کاملیکی از راههای درک حقیقت، راه کشف و شهود است که عارف از راه دل و سیر در انفس و طیّ مراحل کمال روحی، میکوشد تا حقیقت عالم را کشف کند و بر اسرار آن واقف گردد. کمدی الهی دانته و سیر العباد الی المعاد سنایی، نمونههایی از سیر باطنی و کشف حقیقت از راه دل و سیر در انفس میباشند که در آنها دانته و سنایی تلاش میکنند تا با طی کردن مراحل سیر و سلوک عرفانی و رهایی از امیال و خواهشهای نفسانی، کمال انسان را تا مرتبه الهی و ملکوتی و کشف حقیقت نشان دهند. در این کار تحقیقی سعی شده است ضمن مقایسه تطبیقی دو اثر و نشاندادن وجوه اشتراک و تفاوت آنها در یک سفر روحانی تا دستیابی به حقیقت، راههای رسیدن به مراتب کمال و تعالی انسان و منازل کمال از دیدگاه سنایی و دانته مورد بررسی قرار گیرد و این نتیجه حاصل گردد که راه عشق و عرفان، نزدیکترین راه برای رسیدن به سرمنزل مقصود و کشف حقایق عالم هستی است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
472 - بررسی فونت های یونی کد رایانه ای فارسی و عربی
فریبا سلطانی نژادپس از ورود رایانه به کشور، در زمینة ایجاد الگوی چیدمان استاندارد حروف فارسیبرروی صفح هکلید و نیز ایجاد فون تهای استاندارد، متولی معتبر و واحدی وجود نداشت، درنتیجه، شرک تها و مؤسسات مختلف به دلیل نیاز بازار و خواست ههای رو به گسترش، جامعه، به ابداع خود، الگو یهای مختلفی چکیده کاملپس از ورود رایانه به کشور، در زمینة ایجاد الگوی چیدمان استاندارد حروف فارسیبرروی صفح هکلید و نیز ایجاد فون تهای استاندارد، متولی معتبر و واحدی وجود نداشت، درنتیجه، شرک تها و مؤسسات مختلف به دلیل نیاز بازار و خواست ههای رو به گسترش، جامعه، به ابداع خود، الگو یهای مختلفی همانند استانداردهاى غیررسمى ویندوز 1256 ایرا نسیستم، پانیذ، سایه و فارس یسازهای مختلفی را که اغلب متأثر از زبان و خط عربیبودند، به عنوان طرح حروف صفح هکلید و فونت ارائه کردند و از این نظر لطمات شدید وزیانباری به زبان و متون فارسی و نیز پایگا ههای اطلاعات ملی و اداری و علمی وارد شد.به عنوان مثال، اگر گنجین ههای ادب فارسی، همانند شاهنامه، با فون تهای فارسی رایجو کدپی چهای مقتبس از عربی ذخیره شود و کسی بخواهد دنبال مصرعی شامل حرفنقط هدار عربی هیچ موردی پیدا نمی کند، ی ب ینقطة فارسی بگردد، به دلیل وجود یچراکه شاهنامه فارسی به سهو و ناخواسته ب هصورت عربی ذخیره شده است.در مقالة حاضر ابتدا دربارة این تنگنا بحث، سپس پیشنهاد شده که راه حلّ گریز از آن، ایجاد، توسعه و استفاده از فون تهایی است که براساس یون یکد و استاندارهای مؤسسةتحقیقات صنعتی ایران تهیه شده اند، آنگاه با مقایسة فون تهای رایج و برشمردن نقاط ضعف آنها نتیجه گرفته شده است که در صورت ادامة رویة فعلی، تمامی متون دیجیتالفارسی، اعم از گنجین ههای ادبی، پایگا ههای اطلاعاتی، متون علمی و... با بحران اسفناکی روب هرو خواهند بود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
473 - تأثیر صفات الهی در نهجالبلاغه بر بوستان سعدی
آسیه گودرزی نژادچکیده بعد از قرآن کریم نهج‌البلاغه حکیمانه‌ترین کتابی است که به صورت کلامی نافذ و پرمعنی برای ما مسلمانان به یادگار مانده است. این گنجینه‌ی معنوی بر بزرگان ادبی کشور ما نیز تأثیرات به سزایی داشته است. در این مقاله کتاب بوستان سعدی مورد بررسی قرار چکیده کاملچکیده بعد از قرآن کریم نهج‌البلاغه حکیمانه‌ترین کتابی است که به صورت کلامی نافذ و پرمعنی برای ما مسلمانان به یادگار مانده است. این گنجینه‌ی معنوی بر بزرگان ادبی کشور ما نیز تأثیرات به سزایی داشته است. در این مقاله کتاب بوستان سعدی مورد بررسی قرار گرفت و مواردی که سعدی از سخنان گهر بار حضرت علی (ع) از نهج‌البلاغه و غررالحکم و درر الکلم استفاده کرده و از کلام ایشان بهره برده است، مشخص شد و مورد بررسی و توضیح قرار گرفت. اما دریافت کلام حکیمانه‌ی اهل حکمت، سرمایه‌ای کلان می‌خواهد که نگارنده در حد بضاعت خود به آن پرداخته است. ضمناً در ابتدای هر موضوعی در صورت امکان آیه‌ای از قرآن کریم آورده شده است. کلید واژه‌ها :بوستان سعدی، کلام حضرت علی (ع)، صفات الهی، تأثیر پذیری، ماندگاری آثار. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
474 - بودلر و سپهری، در جست و جوی بهشت گمشده
محبوبه فهیم کلامشارل بودلر و سهراب سپهری دو شاعر فرانسوی و ایرانی ازنظر اندیشه و هنر، نوآورترین شاعران عصر خود به شمار می روند. این دو شاعر درونگرا، دلزده از کرۀ خاکی، با هدف پی بردن به حقیقت هستی و رسیدن به دنیای ایده آل، همواره در جستوجوی آرمانشهری هستند که در آن بیاسایند؛ ازای نرو، چکیده کاملشارل بودلر و سهراب سپهری دو شاعر فرانسوی و ایرانی ازنظر اندیشه و هنر، نوآورترین شاعران عصر خود به شمار می روند. این دو شاعر درونگرا، دلزده از کرۀ خاکی، با هدف پی بردن به حقیقت هستی و رسیدن به دنیای ایده آل، همواره در جستوجوی آرمانشهری هستند که در آن بیاسایند؛ ازای نرو، به طبیعت، سفر، عرفان و... گرایش می یابند.در مقالة حاضر، به برخی اندیشه ها و مضامین شعر سپهری اشاره و این اندیشه ها و مضامین با مضامین اشعار بودلر همسنگ دانسته شده است. گرچه دیدگاه های سپهری و بودلر در مسیر جستوجوی بهشت گمشدة خود، شباهت های بسیاری دارند، تفاوتهای چشمگیری نیز دارند که آنها را از هم متمایز می کند. در این مقاله، همچنین، تشابه و تفاوت های محتوایی و اندیشۀ شاعرانۀ این دو شاعر با روکیردی تطبیقی از منظر ادبی و عرفانی بررسی شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
475 - روزگار و آثار سعدى شیرازى در پژوهش خالق میرزازاده
اعظم خداى داداف -
دسترسی آزاد مقاله
476 - استعارههای مفهومی در طبقه بندی جدید در رمانهای علی محمد افغانی و کازوئو ایشی گورو
ساناز تقی پوری حاجبی کامران پاشایی فخری پروانه عادلزادهزبانشناسان استعارهها را یکی از ابزار شکلدهنده ساختار شناختی انسان میدانند که در نحوه درک انسان از واقعیت و شیوه مفهوم سازی نقش مهمی را بر عهده دارند. بررسی استعاره مفهومی بر طبق طبقه بندی لیکاف و جانسون در طبقات استعارههای جهتی، هستی شناختی و ساختاری موجب دشواریها چکیده کاملزبانشناسان استعارهها را یکی از ابزار شکلدهنده ساختار شناختی انسان میدانند که در نحوه درک انسان از واقعیت و شیوه مفهوم سازی نقش مهمی را بر عهده دارند. بررسی استعاره مفهومی بر طبق طبقه بندی لیکاف و جانسون در طبقات استعارههای جهتی، هستی شناختی و ساختاری موجب دشواریهایی میشود، زیرا مواقعی وجود دارد که یک اسم نگاشت هم در طبقه استعارههای ساختاری و هم در طبقه استعارههای هستی شناختی واقع میشود. این مسأله نگارنده مقاله را بر آن داشت تا با استناد به مقاله تحلیل استعارههای مفهومی در طبقه بندی جدید با تأکید بر نمونههایی از زبان فارسی و اسپانیایی و بررسی شواهدی از رمانهای افغانی و ایشی گورو(برنده جایزه نوبل ادبی، 2017)، اسم نگاشتها را در یک طبقه بندی جدید قرار دهد. در این پژوهش تغییراتی در طبقه بندی استعارههای مفهومی صورت گرفت در قالب این طبقهبندی شواهد در سه طبقه دیگر عینی به ذهنی، ذهنی به ذهنی و عینی به عینی معرفی شدهاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
477 - بررسى تطبیقى اندیشه هاى ولتر و آخوندزاده (بررسى چگونگى ورود آراى ولترى به مرزهاى ایران ازطریق آخوندزاده)
سعید گنج بخش زمانىآخوندزاده متأثر از ادبیات غرب، ب هخصوص فرانسه، با جریان نوگرایى آشنا شد و با نگارش آثارى انتقادى و ادبى، در تحول اجتماعى ایران کوشید. او که به زبان روسى آشنایى کامل داشت، با مطالعة آثار پوشکین ، بلینسکى ، گوگول و...، با اندیشه هاى ولتر به صورت غیرمستقیم آشنا شد، و در چکیده کاملآخوندزاده متأثر از ادبیات غرب، ب هخصوص فرانسه، با جریان نوگرایى آشنا شد و با نگارش آثارى انتقادى و ادبى، در تحول اجتماعى ایران کوشید. او که به زبان روسى آشنایى کامل داشت، با مطالعة آثار پوشکین ، بلینسکى ، گوگول و...، با اندیشه هاى ولتر به صورت غیرمستقیم آشنا شد، و در خلق نمایشنامه هایى کمیک از مولیر تأثیر پذیرفت و توانست با خلق نمایشنامه هایش، تحولى در ادبیات فارسى و نقد تاریخى و ادبى ب هوجود آورد. این تحول، سرآغازى براى نویسندگان نوگراى ایرانى شد، تا با تغییر در نگره هاى خود، ادبیات را در مسیر تازه و پویایى هدایت کنند که فرد را روى زمین درکنار سایر عوامل طبیعى مورد بررسى قرار دهد، نه به عنوان موجودى انتزاعى در عالم علوى و کسى که دست یافتن به آن تنها ازطریق صیرورت در خلق خیال صورت مى گرفت. خیال در منظر جدید خود، در محتواى انسان اجتماعى با نگره هاى جدید خلاصه مى شد و این مهم را آخوندزاده با تحلیل آرا و عقاید متفکران اروپایى به ویژه ولتر انجام داد. مقاله حاضر،تحلیلى از ورود نگره هاى ولترى ازطریق مسیر روسیه به قفقاز و اثرپذیرى آخوندزاده از آن اندیشه ها است که از درون شناسى آثار این دو نویسنده، به ویژه داستان کاندید ولتر و تمثیلات آخوندزاده شکل گرفته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
478 - مقابسه جایگاه زن در ایلیاد و سام نامه
سید محسن ساجدی راد کیهان کهندلزن و شخصیت او از جمله موضوعاتی است که از دیرباز نظر نویسندگان و شاعران را به خود جلب کرده است. به نحوی که گاه با ابیاتی دلنشین زیبایی اش را وصف کرده و گاه در عباراتی نه چندان دلچسب به مذمتش پرداخته اند. متاسفانه ادبیات نظم و نثر گذشته ما بیشتر متاثر از جو حاکم با عینک ب چکیده کاملزن و شخصیت او از جمله موضوعاتی است که از دیرباز نظر نویسندگان و شاعران را به خود جلب کرده است. به نحوی که گاه با ابیاتی دلنشین زیبایی اش را وصف کرده و گاه در عباراتی نه چندان دلچسب به مذمتش پرداخته اند. متاسفانه ادبیات نظم و نثر گذشته ما بیشتر متاثر از جو حاکم با عینک بدبینی به زن نگریسته است.خواجوی کرمانی شاعر مطرح قرن هشتم و هومر آغاز گر حماسه غرب نیز در اشعار خود از زن غفلت ننموده و هر گاه با تندی بر او تاخته و زمانی به ستایشش پرداخته اند . هر چند مقایسه شخصیت زن در ایلیاد و سام نامه به دلیل تفاوت های فرهنگب با دشواری هایی روبروست.اما در این دو اثر ارزشمند زن بیشتر به عنوان موجودی فروتر از مرد انگاشته شده و صرف نظر از هلن زنان دیگر از این دو شاعر بیشتر بی مهری نصیبشان شده است . مقاله حاضر جایگاه زن درا در این دو اثر بررسی کرده با بیان شواهدی به نقاط اختلاف و اشتراک دو شاعر می پردازند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
479 - بررسی نیک و بد در دو داستان حضرت یوسف و ایرج
عبدالرضا دانشور وزیری سید احمد کازرونیبررسی تطبیقی داستان حضرت یوسف در قرآن مجید، و داستان ایرج در شاهنامه فردوسی بیانگر حاکمیت مفاهیم واحدی از نیکی و بدی بر اشخاص و حوادث این دو داستان، علیرغم همه تفاوتهای زمانی، مکانی و اجتماعی است. از جمله این مفاهیم که از حیث منطوق و مفهوم یکسان میباشند میتوان به حض چکیده کاملبررسی تطبیقی داستان حضرت یوسف در قرآن مجید، و داستان ایرج در شاهنامه فردوسی بیانگر حاکمیت مفاهیم واحدی از نیکی و بدی بر اشخاص و حوادث این دو داستان، علیرغم همه تفاوتهای زمانی، مکانی و اجتماعی است. از جمله این مفاهیم که از حیث منطوق و مفهوم یکسان میباشند میتوان به حضور پر رنگ حسادت ناشی از تبعیض پدران آنها بین برادران، و علاقه وافر آنها به فرزند کوچکتر(یوسف و ایرج) اشاره نمود. از وجوه افتراق این دو داستان میتوان به پایان آنها اشاره نمود؛ که اولی به پایانی خوش، و دیگری به سرانجامی تراژیک ختم میشود. هدف مقاله حاضر بررسی مفاهیم نیک و بد در داستان یوسف پیامبر و داستان ایرج است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
480 - ظلم و بی عدالتی در اشعار معروف الرصافی و فرخی یزدی
فاطمه گل نامی مرتضی قدیمیدو کشور عراق و ایران در طول تاریخ مبارزاتی خود همواره در برابر استبداد داخلی و خارجی ایستادگی کردهاند. معروف الرصافی(1875م) شاعر عراقی تبار و فرخی یزدی (1889م) شاعر آزادیخواه ایرانی همواره مردم را به قیام علیه ظلم و استعمار خارجی و دفاع از وطن خود فرا می خواندند تا جای چکیده کاملدو کشور عراق و ایران در طول تاریخ مبارزاتی خود همواره در برابر استبداد داخلی و خارجی ایستادگی کردهاند. معروف الرصافی(1875م) شاعر عراقی تبار و فرخی یزدی (1889م) شاعر آزادیخواه ایرانی همواره مردم را به قیام علیه ظلم و استعمار خارجی و دفاع از وطن خود فرا می خواندند تا جایی که احساسات وطنپرستانه و دعوت به مبارزه با ظلم و بی عدالتی به وضوح در دیوان آنها موج می زند. این دو شاعر به عنوان نماینده قشر روشنفکر و آزادی خواه جامعه به خوبی از اهداف شوم دشمنان آگاهی داشتند و به دنبال عدم پذیرش ظلم و استبداد خواه در کشور خود و خواه در سایر سرزمینها، در اشعار خود اقدامات تجاوزگران را محکوم و مردم را به قیام علیه آنان فرا خواندند. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانهای به رشته تحریر نوشته شده است تا مظاهر مبارزه این دو شاعر علیه ظلم و بی عدالتی را با استناد به دیوانهای شعری آنها تبیین کند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
481 - ادیب بیبدیل «سیدامیر محمود انوار»
علیرضا منوچهریاناین مقاله که به بهانة سالگشت درگذشت ادیب بزرگ دو زبانة (مسلط به زبان فارسی و عربی) جهان معاصر و شاعر پارسی و عربی، دکتر سید امیرمحمود انوار نگارش یافته است؛ به بررسی مقام ممتاز استاد در عصر حاضر میپردازد. ایشان در دانشگاههای جهان معاصر، به دلیل مقام شعر و شاعری در دو چکیده کاملاین مقاله که به بهانة سالگشت درگذشت ادیب بزرگ دو زبانة (مسلط به زبان فارسی و عربی) جهان معاصر و شاعر پارسی و عربی، دکتر سید امیرمحمود انوار نگارش یافته است؛ به بررسی مقام ممتاز استاد در عصر حاضر میپردازد. ایشان در دانشگاههای جهان معاصر، به دلیل مقام شعر و شاعری در دو زبان پارسی و عربی، بیبدیل بوده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
482 - تحلیل استنادی مقالات مجله «مطالعات ادبیات تطبیقی»
فاطمه علینژاد چمازکتیاین پژوهش با هدف ارزیابی و تحلیل استنادی مجله مطالعات ادبیات تطبیقی طی سالهای 1386تا 1392 انجام شده است. یافتهها حاکی از آن است که مجله مطالعات ادبیات تطبیقی در هفت سال مورد بررسی 262 مقاله در 28 شماره منتشر نموده است. آمار مشارکت نویسندگان نشان میدهد در سالهای مورد چکیده کاملاین پژوهش با هدف ارزیابی و تحلیل استنادی مجله مطالعات ادبیات تطبیقی طی سالهای 1386تا 1392 انجام شده است. یافتهها حاکی از آن است که مجله مطالعات ادبیات تطبیقی در هفت سال مورد بررسی 262 مقاله در 28 شماره منتشر نموده است. آمار مشارکت نویسندگان نشان میدهد در سالهای مورد بررسی 15/51 درصد مقالات تک نویسنده بوده است. به بیان دیگر در چهار سال نخست مشارکت علمی نویسندگان ضعیف بوده و اکثر مقالات تک نویسنده بوده است؛ ولی در سه سال اخیر نویسندگان به سمت مشارکت گروهی و همتألیفی در نگارش مقالات روی آوردند. این پژوهش نشان میدهد که مهدی ممتحن با 22 مقاله به عنوان پرکارترین نویسنده این مجله معرفی میگردند. همچنین دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت با 46 مقاله به عنوان دانشگاه پرتولید در جایگاه نخست قرار دارد. نویسندگان این مجله در میان منابع اطلاعاتی حدود 90 درصد از کتابها استفاده نمودهاند و قریب به 71 درصد منابع اطلاعاتی مقالات این مجله به زبان فارسی بوده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
483 - مفهوم هویت اجتماعی در آثار ناتالیا گینزبورگ و فریبا وفی
عفت السادات منیری مریم حسینیناتالیا گینزبورگNatalia Ginsburg (1916- 1991) از برجستهترین نویسندگان ایتالیایی قرن بیستم است. محور داستانهای گینزبورگ زنان و مسائل آنان است. شخصیتهای زن آثار گینزبورگ با شخصیتهای زن در رمانهای داستاننویسان ایرانی قابل مقایسهاند. هدف از نگارش این مقاله مقایسه تطب چکیده کاملناتالیا گینزبورگNatalia Ginsburg (1916- 1991) از برجستهترین نویسندگان ایتالیایی قرن بیستم است. محور داستانهای گینزبورگ زنان و مسائل آنان است. شخصیتهای زن آثار گینزبورگ با شخصیتهای زن در رمانهای داستاننویسان ایرانی قابل مقایسهاند. هدف از نگارش این مقاله مقایسه تطبیقی مفهوم هویت در آثار گینزبورگ با یکی از نویسندگان وطنی فریبا وفی است. در این پژوهش برای بررسی زیرساختهای رمان (روایت از زندگی افراد)، هویت اجتماعیای را که قهرمان داستان در طی کنش ارتباطی با شخصیتهای دیگر داستان، در طی زندگی روزمره نمایان میکند بررسی خواهیم کرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
484 - امام حسین(ع) و آیینهای عاشورایی از نگاه آنتوان بارا
مسعود سرحدی عزیزالله سالاریسوگواری و مرثیت عاشورائیان، ریشه در سنت و سیره آل رسول(ص) داشته، تا در مظلومیت شهیدانشان، به نشر فرهنگ خونرنگشان بپردازند و مردم را با پیام، مقصود و راهشان آشنا سازند. آنتوان بارا ادیب و پژوهشگر مسیحی، با جستار پیرامون رخداد بزرگ عاشورا و نگارش کتاب الحسین فی الفکر ا چکیده کاملسوگواری و مرثیت عاشورائیان، ریشه در سنت و سیره آل رسول(ص) داشته، تا در مظلومیت شهیدانشان، به نشر فرهنگ خونرنگشان بپردازند و مردم را با پیام، مقصود و راهشان آشنا سازند. آنتوان بارا ادیب و پژوهشگر مسیحی، با جستار پیرامون رخداد بزرگ عاشورا و نگارش کتاب الحسین فی الفکر المسیحی خود را یک مسیحی حسینی، عاشورایی و شیعهگرا میبیند و حسین را وجدان زنده و بیدار همه ادیان تا پایان تاریخ میداند. در نگرش او سیر زندگی حسین(ع) شبیهترین آمدن و رفتن نسبت به آغاز تا انجام زندگی مسیح(ع) است. در نگاه او مراسم و شعائر عاشورا، موجب زنده ماندن این خاطره و گرمی و تازگی آن در دلها میشود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
485 - بررسی تطبیقی اسطوره در شعر صلاح عبدالصبور و نیما یوشیج
مریم قنبری کرمانشاهی صادق ابراهیمی کاوریمقایسه ادبیات دو ملت که از نظر زبان و فرهنگ و مسایل اجتماعی و ... با هم تفاوت دارند به کشف مشترکات و تفاوتهای بین دو ملت میانجامد و همین باعث میشود ما دریابیم که دو شاعر علیرغم تفاوت زبان و فرهنگ و اجتماعشان تا چه میزان در محتوا و مشترکات روحی شبیه هستند. در راستا چکیده کاملمقایسه ادبیات دو ملت که از نظر زبان و فرهنگ و مسایل اجتماعی و ... با هم تفاوت دارند به کشف مشترکات و تفاوتهای بین دو ملت میانجامد و همین باعث میشود ما دریابیم که دو شاعر علیرغم تفاوت زبان و فرهنگ و اجتماعشان تا چه میزان در محتوا و مشترکات روحی شبیه هستند. در راستای این نگرش، اسطوره پردازی و استفاده از نماد در شعر دو شاعر تازی و پارسی- صلاح عبدالصبور و نیما یوشیج- مورد بررسی قرار گرفت تا روشن شود که این دو شاعر به زعم وجود نظام مستبد و حکومت سیاسی خفقان آور چگونه از نماد و اسطوره در شعرهای خود استفاده کردند و با این عملکرد تحولی عظیم در شعر معاصر کشور خود ایجاد کردند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
486 - اسطورههای مشترک در شعر شفیعی کدکنی و آدونیس
فاطمه میرزادهشفیعی کدکنی و ادونیس از شاعران معاصر نوگرا هستند که روحیات مشابه و زبان شعری نزدیک به یکدیگر دارند؛ هر دو در روستا و دامان طبعیت بزرگ شدهاند. هر دو درآغاز به شعر و ادبیات کلاسیک دلبستگی عمیق داشتند و به همان سبک شعر میسرودند و بعدها به شعر نو گرایش پیدا کردند. شفیعی ش چکیده کاملشفیعی کدکنی و ادونیس از شاعران معاصر نوگرا هستند که روحیات مشابه و زبان شعری نزدیک به یکدیگر دارند؛ هر دو در روستا و دامان طبعیت بزرگ شدهاند. هر دو درآغاز به شعر و ادبیات کلاسیک دلبستگی عمیق داشتند و به همان سبک شعر میسرودند و بعدها به شعر نو گرایش پیدا کردند. شفیعی شاعر معاصر ایران و ادونیس شاعر معاصر عرب از قریحه و فطرت شاعری، در شعر خویش از دیدگاهی انسانی و اجتماعی سخن میگویند. اندیشهها و دریافتها و پدیدههای زیبای جهان شاعرانه خود را به صورتی دلکش و پر تأثیر در قالب نماد به ما عرضه میکنند. در مقاله حاضر تلاش میشود اسطورههای مشترک در شعر این دو شاعر نوپرداز و زبانآور بررسی شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
487 - تطبیق نمادها در دو اسطوره نارنج و ترنج و آزیریس
زهرا یزدان پناه آسیه قوامیادبیات وقصههای عامیانه میتواند ترکیبی از عناصر مذهبی یا اسطورهای داشته باشد که به مسائل روزمره زندگی توجه نشان میدهد.مقال حاضر در پی بررسی مقابلهای و تطبیقی داستان کهن نارنج و ترنج ایرانی در دو نسخه روایی لارستان و الموت قزوین با اسطوره آزیریس مصری با محوریت خدایان چکیده کاملادبیات وقصههای عامیانه میتواند ترکیبی از عناصر مذهبی یا اسطورهای داشته باشد که به مسائل روزمره زندگی توجه نشان میدهد.مقال حاضر در پی بررسی مقابلهای و تطبیقی داستان کهن نارنج و ترنج ایرانی در دو نسخه روایی لارستان و الموت قزوین با اسطوره آزیریس مصری با محوریت خدایان نباتی به صورت قهرمانان داستان، و نمادها در هر سه داستان است. برجستهترین نتایجی که از این پژوهش قابل توجه است عبارتاند از چگونگی زایش، مرگ و رستاخیز قهرمانان داستان، تجلی خدایان نباتی در گیاهان و باور به جاودانگی روح و در نهایت اهمیت پوشش گیاهی بهویژه درخت سدر(کُنار) در اسطوره عامیانه لارستانی و اسطوره آزیریس مصری. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
488 - تأثیر شاهنامه فردوسی در آلمان
اسماعیل آذر مریم برزگرآلمانیها از قرن هفدهم با ادبیات فارسی آشنا شدند. نخستین هیأت سیاسی- اقتصادی در اواخر قرن شانزدهم از هولشتاین آلمان به دربار صفوی اعزام شد. در میان این هیأت، مترجمی به نام آدام اولئاریوس حضور داشت که در سفرنامه خود نامی از فردوسی نیاورده است. در همین قرن مدرسهای به نام چکیده کاملآلمانیها از قرن هفدهم با ادبیات فارسی آشنا شدند. نخستین هیأت سیاسی- اقتصادی در اواخر قرن شانزدهم از هولشتاین آلمان به دربار صفوی اعزام شد. در میان این هیأت، مترجمی به نام آدام اولئاریوس حضور داشت که در سفرنامه خود نامی از فردوسی نیاورده است. در همین قرن مدرسهای به نام ألسنه شرقی در فرانسه شکل گرفت.در این مدرسه چهار زبان عربی، عبری، ترکی و فارسی تدریس میشد. علاقهمندان زبان فارسی در این مدرسه آن را آموختند. شخصیتهای نامور آلمانی مانند اشتیگلیش، کنتس آیدا هان هان و هاینریش هاینه تحت تأثیر شاهنامه آثار جدیدی پدید آوردند. مردم آلمان توسط همین آثار با ایران و شاهنامه فردوسی آشنا شدند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
489 - بررسی تطبیقی طبیعت گرایی عارفانه در آثار سهراب سپهری و جبران خلیل جبران
کامران قدوسینوشتة حاضر، مقایسه ای است تطبیقی بین بخشی از اندیشه های جبران خلیل جبران و سهراب سپهری که از خلال آثار ایشان به دست آمده است. آنچه در اولین نظر به چشم می آید. اشتراکک مضامین مورد توجه این دو شاعر در نگاه به طبیعت است؛ اما نگاهی دقیق تر به آثار آنان، اختلافی عمیق را مشخص چکیده کاملنوشتة حاضر، مقایسه ای است تطبیقی بین بخشی از اندیشه های جبران خلیل جبران و سهراب سپهری که از خلال آثار ایشان به دست آمده است. آنچه در اولین نظر به چشم می آید. اشتراکک مضامین مورد توجه این دو شاعر در نگاه به طبیعت است؛ اما نگاهی دقیق تر به آثار آنان، اختلافی عمیق را مشخص می سازد و آن تفاوت در افکار عرفانی این دو شاعر است؛ که همین امر نیز محور اصلی سخن نا را تشکیل می دهد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
490 - مولانا و ملا هادی سبزواری در اندیشه و ادبیات
سید محمد علوی مقدممولانا از آن دسته از شاعران فارسی زبان است که در اشعار خود از قرآن مجید و احادیث اسلامی بهره گرفته اند و بنابراین، اشعارشان پرمایه تر و جاودانه تر از اشعار دیگران است. در اهمیت مثنوی معنوی _سروده مولانا _ همین قدر کافی است که گفته شود در ادب فارسی هرگاه به طور اطلاق از چکیده کاملمولانا از آن دسته از شاعران فارسی زبان است که در اشعار خود از قرآن مجید و احادیث اسلامی بهره گرفته اند و بنابراین، اشعارشان پرمایه تر و جاودانه تر از اشعار دیگران است. در اهمیت مثنوی معنوی _سروده مولانا _ همین قدر کافی است که گفته شود در ادب فارسی هرگاه به طور اطلاق از مثنوی سخن به میان می آ ید، منظور شش دفتر اشعار اوست که در قالب مثنوی سروده شده است. مقاله حاضر، نگاهی است به اندیشه این شاعرگرانقدر و دیدگاه او درباره علم و اخلاق و دنیا و مسائلی مانند آن: و نیز معرفی شارح مثنوی، حاج ملاهادی اسرار سبز واری و آ ثار او، همچنین پیوند او با مولانا، به همراه زندگی نامه اجمالی و اهمیت وی در تاریخ فلسفة ایران و اینکه چرا فلسفه او باید تحلیل شود، و بالأخره عقاید او دربارة زهد و عبادت و نماز و مسائل اعتقادی و عبادی و اخلاقی دیگر. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
491 - بررسی تطبیقی بازتاب میراث ادبی در راحة الصدور و عقد العلی
حسن اسدزاده خانقاه محمد ابراهیمپور نمین خسرو جلیلی کهنهشهریمتون تاریخی فارسی در دوره کلاسیک ضمن اینکه به لحاظ محتوا مربوط به تاریخاند، بخشی از میراث نثر فارسی به شمار می آیند. نویسندگان آثار تاریخی هم توجه خاصی به ادبی کردن نثر دارند و می کوشند تاریخ را در قالب نثر زیبایی ارائه دهند و بخشی از میراث ادبی نظیر کاربرد شعر فارسی و چکیده کاملمتون تاریخی فارسی در دوره کلاسیک ضمن اینکه به لحاظ محتوا مربوط به تاریخاند، بخشی از میراث نثر فارسی به شمار می آیند. نویسندگان آثار تاریخی هم توجه خاصی به ادبی کردن نثر دارند و می کوشند تاریخ را در قالب نثر زیبایی ارائه دهند و بخشی از میراث ادبی نظیر کاربرد شعر فارسی و شعر عربی، امثال و حکم، آیات قرآنی و احادیث را در آثار خودشان بازتاب دهند. در این مقاله، میراث ادبی در دو متن تاریخی برجسته مربوط به دوره سلجوقی، راحة الصدور راوندی و عقد العلی افضل الدین کرمانی، و همچنین شیوه های کاربرد هر یک از آن ها بررسی شده و نتیجه گرفته شده است که هر دو نویسنده، میراث ادبی را با مهارت خاصی در آثار خود به کار برده اند که تأثیر بسزایی بر ادبیات فارسی آن دوران داشته است. میزان بازتاب آیات و احادیث در هر دو کتاب تقریباً نزدیک به هم است اما شیوه های کاربرد آنها متفاوت می باشد. همچنین اشعار و امثال و حکم بکار رفته در راحة الصدور به مراتب بیشتر از کتاب عقد العلی است. شیوه های کارکرد اشعار در هر دو اثر شبیه هم است و در حالی که به نظر می رسد کارکرد روایی- تاریخی ارجح باشد، ولی هر دو نویسنده از این کارکرد کمترین بهره را برده اند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
492 - تطبیق نوع رفتار با بردگان در خمسه نظامی و رمان «کلبه عمو تُم»
سعید کریمی قرهبابا ناهید جوان بیپروا حسن حیدرزاده سردرودهدف اصلی این پژوهش کتابخانهای بررسی رفتارهایی است که با بردگان در خمسه نظامی و رمان کلبه عمو تم نوشته هریت بیچر استو انجام شده است. طرز تلقی و نوع نگاه نظامی و استو به مسأله بردهداری متأثر از دیدگاه عامتر جامعه آنان نسبت به بردهداری است. با بررسی نوع رفتارهایی که ار چکیده کاملهدف اصلی این پژوهش کتابخانهای بررسی رفتارهایی است که با بردگان در خمسه نظامی و رمان کلبه عمو تم نوشته هریت بیچر استو انجام شده است. طرز تلقی و نوع نگاه نظامی و استو به مسأله بردهداری متأثر از دیدگاه عامتر جامعه آنان نسبت به بردهداری است. با بررسی نوع رفتارهایی که اربابان با بردگان خود داشتهاند به دو نگاه عام و متفاوت برمیخوریم؛ در آمریکای اواخر قرن بیستم بردگان از حداقل حقوق انسانی خود محروم بودند و به فجیعترین شکل ممکن با آنان رفتار میشد ولی در خمسه نظامی برخوردهای چندان ظالمانهای در قبال بردگان ملاحظه نمیشود چراکه بردگان زیر سایه اربابان زندگی راحتی را میگذراندند و حتی در مواردی نهچندان کم عضوی از خانواده نیز محسوب میشدند. در مقابل از چند مورد بیلطفی با بردگان نیز در خمسه سخن به میان آمده است که نسبت به رفق و مهربانی اربابان بسیار اندک است؛ از جمله این بیلطفیها؛ تحقیر بردگان و خشونت علیه آنها است. در رمان کلبه عمو تم نیز آزاد کردن بردگان و مهربانی با آنها توسط اربابان بعضاً مجال طرح یافته است که حاکی از وجود انسانهای وارستهای است که در جامعه آمریکا زندگی میکرده و طرفدار الغای بردگی بودهاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
493 - خوانش جامعه شناختی نمایش نامه های ملودی "شهر بارانی" اکبر رادی و رمان "احمق" ادوارد باند
سیما فرشید روناک احمد زادینویسندگان این مقاله دو نمایش نامده ملودی شهر بارانیا ثدر اکبر رادی واحمق اثر ادوارد باند را بدر مبندای نقدد جامعه شناختی و در نظرگرفتن اوضاعاقتصادی و بافت تاریخی-اجتماعی قرن بیستم ایران و قرن نوزدهم انگلستانمورد بررسی قرار داده اند تا نشان دهند که این دو نمایش نامه نویس چکیده کاملنویسندگان این مقاله دو نمایش نامده ملودی شهر بارانیا ثدر اکبر رادی واحمق اثر ادوارد باند را بدر مبندای نقدد جامعه شناختی و در نظرگرفتن اوضاعاقتصادی و بافت تاریخی-اجتماعی قرن بیستم ایران و قرن نوزدهم انگلستانمورد بررسی قرار داده اند تا نشان دهند که این دو نمایش نامه نویس طرز تفکرمشابهی دارند و وضایت اقتصادی افراد را عامل مهم و تعیین کننده در شکلگیری ویژگی های انسانی و رفتاری ایشان می دانند. با وجود تفاوت های فرهنگیکه زاده زندگی در دو بافت اجتماعی متفاوت اسدت، رادی و باندد افکار ونگرش های مشترک دارند و با به تصویردرآوردن موقایت شخصیت های نمایشینشان می دهند که جایگاه اجتماعی افراد تا چه حد بر نحوه زندگی، طرز تفکر وروابط ایشان با دیگران تاثیر می گذارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
494 - «صلحِ کل» برآیند گفتوگوی منطقی ادبیات جهان، در منطق گفتوگوی حافظ و گوته
طاهره کوچکیاناوج آشتی دو فرهنگ و زبان را در دلبستگی گوته آلمانی به حافظ ایرانی میتوان یافت. گوته در دوران پختگی روح، چنان سرسپرده اندیشه قوامیافته حافظ شد که توانست رویکردی تعامل گرایانه را در پیش بگیرد و بارها با افتخار از این سرسپردگی دم زند؛ مناسبات ادبی ایران و آلمان به حافظ و چکیده کاملاوج آشتی دو فرهنگ و زبان را در دلبستگی گوته آلمانی به حافظ ایرانی میتوان یافت. گوته در دوران پختگی روح، چنان سرسپرده اندیشه قوامیافته حافظ شد که توانست رویکردی تعامل گرایانه را در پیش بگیرد و بارها با افتخار از این سرسپردگی دم زند؛ مناسبات ادبی ایران و آلمان به حافظ و گوته ختم نمیشود؛ اما شکوه این گفتوگوی منطقی را در ارتباط این دو اندیشمند بزرگ، فرای زمانها و مکانها میتوان جستوجو کرد. گوته برای نخستین بار مبحث ادبیات جهان را مطرح کرد و نظریه منطق گفتوگو را نیز باختین مطرح کرد؛ ایجاد ارتباط یک گفتار با گفتارهای دیگر برای حذف تک آوایی؛ و ژولیا کریستوا این مفهوم را به ارتباط بین متون و گفتمانهای ادبی گسترش داد. این پژوهش بر آن است تا ضمن بررسی گفتوگوی حافظ و گوته به عنوان سمبل شرق و غرب و تحلیل نظریه ادبیاتِ جهان در این زمینه، به تبیین تأثیر این گفتوگو در شکل گیری گفتمانهای مثبت جهانی بپردازد؛ بدین وسیله نقش گفتوگوی منطقی بین متون و همچنین گفتمانهای ادبی در ایجاد تفاهم و صلح ملل با توجه به ارج نهادن به شباهتها و مدارای با تفاوتها به صورت قابل تأملی برجسته خواهد شد. این مقاله با رویکردی تحلیلی، تطبیقی و انتقادی به این موضوع پرداخته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
495 - بررسی تطبیقی یکی از داستانهای حماسی آسیای غربی با داستان «بیژن و منیژه»
ناهید جعفریانسان در طول تاریخ همواره در صدد شناخت از اندیشه ها و باورهای اقوام مختلف بوده است و درست به همین دلیل با توجه به همسایگی دو قوم دیرینه ترک و فارس، یک داستان حماسی عاشقانه با نام بامسی بیرک از شاهکار سرزمین ترکان با نام دده قورقوت؛ با داستان حماسی و عاشقانه بیژن و منیژه چکیده کاملانسان در طول تاریخ همواره در صدد شناخت از اندیشه ها و باورهای اقوام مختلف بوده است و درست به همین دلیل با توجه به همسایگی دو قوم دیرینه ترک و فارس، یک داستان حماسی عاشقانه با نام بامسی بیرک از شاهکار سرزمین ترکان با نام دده قورقوت؛ با داستان حماسی و عاشقانه بیژن و منیژه از شاهنامه فردوسی با رویکرد مقایسه و تطبیق بین آنها، مد نظر بوده است. پژوهشگر در این مقاله توصیفی- تحلیلی کوشیده است که پیوستگی ها و ارتباطات متنی این دو داستان را که با یکدیگر تجانس ها و شباهت هایی که از آن جمله است: ملاقات با دختران سرزمین بیگانه و عشق ورزیدن به آنها، فرستادن ندیمان توسط دختران برای پیغام بری، رفتن بازرگانان برای رهایی قهرمانان داستان ها، حسد و تنگ نظری ضد قهرمانان، بخشیدن ضد قهرمانان توسط قهرمانان داستان، بازگشت قهرمانان به سرزمین آباء و اجدادی خود به مدد دختران سرزمین بیگانه، نکاح با دختران بعد از آزادی آنان و ... را تبیین و بررسی نماید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
496 - بازتاب شادی و جلوههای غم گریزی در غزلیات مولوی و حافظ
مژگان زارع کهن ملک محمد فرخ زادبا بررسی عوامل شادی در غزلیات مولانا به این نکته میرسیم که طلب و کشف حقیقت و کسب رضایت حق تعالی است که بر کمال طلبی و بندگی انسان در برابر معبودش دلالت دارد و فرح روحانی را در او پدید میآورد. نوع شادی مولانا انفسی و درونی است. در کنار هم بودن غم و شادی در جهان بینی مو چکیده کاملبا بررسی عوامل شادی در غزلیات مولانا به این نکته میرسیم که طلب و کشف حقیقت و کسب رضایت حق تعالی است که بر کمال طلبی و بندگی انسان در برابر معبودش دلالت دارد و فرح روحانی را در او پدید میآورد. نوع شادی مولانا انفسی و درونی است. در کنار هم بودن غم و شادی در جهان بینی مولانا با جلوههای موسیقایی و صور خیال پویا برای بیان مستی و شعف و شادی روحانی مولانا است که او را از عالم آفاق به انفس میرساند. میتوان رویکرد مولوی را در وادی معرفت الهی، به ویژه در دیوان کبیر، مبتنی بر شور و نشاط، عنوان کرد؛ و در اثبات چنین مدعایی، ابیات قابل توجهی، در این اثر ارزشمند عرفانی، خودنمایی میکند. از طرفی غم و شادی در غزلیات حافظ نیز نقش پررنگی دارد؛ حافظ غم و شادی را دو روی زندگی میداند و نقش آنها را در زندگی مورد تأکید قرار میدهد. مقاله حاضر، حاصل تأمل و تعمّق در برجستهترین مضامین مربوط به شادابی در کلّیات شمس و دیوان حافظ است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
497 - بررسی و مقایسه دو نماد فرهنگی شرق و غرب
گردآفرین محمّدی مهدی فاموریهمواره از میان شخصیت‌های داستانی بالیده در بستر فرهنگ و ادبیات‌های مختلف، چهره‌هایی وجود دارند که بنا بر برخی از خصایص منحصر به فرد، امکان فرا روی از بستر دراماتیک خویشتن و مبدل شدن به یکی از شخصیت‌های ممتاز تاریخ ذهنی افراد انسانی آن جامعه را می&zwn چکیده کاملهمواره از میان شخصیت‌های داستانی بالیده در بستر فرهنگ و ادبیات‌های مختلف، چهره‌هایی وجود دارند که بنا بر برخی از خصایص منحصر به فرد، امکان فرا روی از بستر دراماتیک خویشتن و مبدل شدن به یکی از شخصیت‌های ممتاز تاریخ ذهنی افراد انسانی آن جامعه را می‌یابند و به تعبیری نیز می‌توان آنها را مجسمه‌های فرهنگی یا نمونه‌های ازلی ذهن آن جامعه نامید. فاوست، قهرمان نمایشنامه گوته و شیخ صنعان، قهرمان منطق‌الطیر عطار از اینگونه نمونه‌های ازلی ماندگار هستند که در این مقاله به عنوان دو نماد فکری و فرهنگی شرق و غرب مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته‌اند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
498 - مقایسه تطبیقی خمریات ابن فارض و حافظ
حسین صدقی نورالدین پیداخمریه ابن فارض یکی از آثار برجسته زبان عربی در حوزه عرفان است که مورد توجه بسیاری از شاعران و ادبای عربزبان و فارسیزبان قرار گرفته است. حافظ شیرازی بیشک یکی از شاخصترین شاعرانی است که از این تأثیر بینصیب نمانده است، و به نحوی میتوان برخی غزلیات او را با کمی اغراق چکیده کاملخمریه ابن فارض یکی از آثار برجسته زبان عربی در حوزه عرفان است که مورد توجه بسیاری از شاعران و ادبای عربزبان و فارسیزبان قرار گرفته است. حافظ شیرازی بیشک یکی از شاخصترین شاعرانی است که از این تأثیر بینصیب نمانده است، و به نحوی میتوان برخی غزلیات او را با کمی اغراق شرحی بر خمریه ابن فارض دانست؛ چراکه الفاظ، مضامین و نمادهای مشترکی که در اشعار این دو شاعر بزرگ به چشم میخورد، ما را به تأملی شگرف در شدت تأثیر حافظ از ابن فارض وامیدارد. با تدبّر در دیوان این دو شاعر، به نظر میرسد که خمریه ابن فارض بیشتر از سایر قصاید او بر فکر و شعر حافظ تأثیر گذاشته است. به همین دلیل در این مقاله سعی شده است تحلیل بینامتنی از خمریه ابن فارض و دیوان حافظ صورت گیرد و میزان اشتراکات لفظی و معنایی در دیوان این دو شاعر بررسی گردد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
499 - دورة ادبى باروک، آندره اس گریفیوس و تأثیرپذیرى او از سعدى
سید سعید فیروزآبادىدر آغاز سدة هفدهم و با توجه به اهمیت ایران در دورة صفوى، نخست گلستان و سپسبوستان سعدى به زبان آلمانى ترجمه شد. این ترجمه ها در عصرى انجام پذیرفت که اروپا پس از پایان جنگ هاى سى ساله، دستخوش شرایط سخت و دشوار بود. بازتاب این شرایطرا مى توان در آثار ادبى دورة باروک و شعر چکیده کاملدر آغاز سدة هفدهم و با توجه به اهمیت ایران در دورة صفوى، نخست گلستان و سپسبوستان سعدى به زبان آلمانى ترجمه شد. این ترجمه ها در عصرى انجام پذیرفت که اروپا پس از پایان جنگ هاى سى ساله، دستخوش شرایط سخت و دشوار بود. بازتاب این شرایطرا مى توان در آثار ادبى دورة باروک و شعر و نمایش هاى آن بازشناخت.آندره اس گریفیوس - شاعر آلمانى بزرگ این دوره- شعرهایى دارد که به نطر مى رسدبرخى از آنها را با الهام پذیرى از سعدى سروده است. هدف مقالة حاضر، شرح دورة باروک، ترجمه هاى آثار سعدى به زبان آلمانى در این دورة ادبى، سفرنامة موجود آن دوره و تأثیرآن بر سروده هاى آندره اس گریفیوس است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
500 - خوانش بومگرایی از سمبلهای طبیعت در اشعار رابرت فراست و سهراب سپهری
مریم سرفراز اسبق ناصر مطلبزادهاین مقاله تطبیقی، خوانش بومگرایانه از سمبلهای طبیعت در اشعار برگزیده سهراب سپهری و رابرت فراست است. بومگرایی تئوری جدیدی است که به اهمیت ارتباط انسان و طبیعت تأکید میکند. سمبل اصطلاحی ادبی است و از آغاز تاریخ بشر بوده است و تصویری است که به چیز دیگر اشاره میکند. اگ چکیده کاملاین مقاله تطبیقی، خوانش بومگرایانه از سمبلهای طبیعت در اشعار برگزیده سهراب سپهری و رابرت فراست است. بومگرایی تئوری جدیدی است که به اهمیت ارتباط انسان و طبیعت تأکید میکند. سمبل اصطلاحی ادبی است و از آغاز تاریخ بشر بوده است و تصویری است که به چیز دیگر اشاره میکند. اگر سمبلها از طبیعت گرفته شده باشند به آنها سمبلهای طبیعت میگویند. آنها به طور غیرمستقیم افکار، احساسات و تجربههای روزمره ما را بیان میکنند. شاعر از سمبل نه به عنوان نشانه بلکه به عنوان اشاره به واقعیتهای پنهان زندگی استفاده میکند و ما میتوانیم بگوییم که شعر به خاطر ارائه افکار و احساسات میتواند به عنوان سمبل در نظر گرفته شود. این تحقیق نشان میدهد چطور رابرت فراست از آمریکا و سهراب سپهری از ایران از سمبلهای مشترک طبیعت با معانی متفاوتی در شعرهایشان استفاده کردهاند. شعر آنها به طبیعت مربوط است اما نگاه به طبیعت و فلسفه آنها متفاوت است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
501 - نگاهی به ادبیات متعهّد در غرب و تأثیر آن بر شعر مشروطیت
سیّد احمد حسینی کازرونیادبیات متعهّد از قرن هجدهم میلادی در اروپا آغاز شد و علیه حکومت‌های جابرانه جنبشهایی را به وجود آورد. این نوع جنبش‌های مردمی که بعدها سراسر جهان را فرا گرفت، در نخستین سال‌های سدة بیستم منجر به قیام مشروطه در ایران شد. این نوع ادبیات، که در شعر پیشین ای چکیده کاملادبیات متعهّد از قرن هجدهم میلادی در اروپا آغاز شد و علیه حکومت‌های جابرانه جنبشهایی را به وجود آورد. این نوع جنبش‌های مردمی که بعدها سراسر جهان را فرا گرفت، در نخستین سال‌های سدة بیستم منجر به قیام مشروطه در ایران شد. این نوع ادبیات، که در شعر پیشین ایران بی‌سابقه بود، در گیرودار مشروطه به طرزی شگرف، جامعة ایران را به جنبش درآورد و شعر و ادب فارسی را از رکود هزار ساله رهایی داد. این مقاله نگاهی دارد به ظهور چنین ادبیاتی در غرب و تأثیر آن بر ادبیات معاصر ایران. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
502 - زبان عربى در ایران گذشته، حال و آینده
ویکتور الکک حیدر محلاّتیزبان عربى در برهه اى از زمان چهره جهانى به خود گرفت و دایره نفوذ خود را با گسترشاسلام در سراسر جهان وسعت بیشترى بخشید. مرزهاى چین را درنوردید و با گذر از خاورمیانه، مصر و شمال افریقا به جنوب باخترى اروپا رسید.پایه گذار این گستره فراگیرجهانى چیزى نبود جز تمدنى که این زبا چکیده کاملزبان عربى در برهه اى از زمان چهره جهانى به خود گرفت و دایره نفوذ خود را با گسترشاسلام در سراسر جهان وسعت بیشترى بخشید. مرزهاى چین را درنوردید و با گذر از خاورمیانه، مصر و شمال افریقا به جنوب باخترى اروپا رسید.پایه گذار این گستره فراگیرجهانى چیزى نبود جز تمدنى که این زبان با خود داشت و باعث هدایت انسان ها به سوى پیشرفت و شکوفایى شد. مردم جزیره العرب با نشر اسلام به وسیله زبان قرآن راه اینتمدن را هموار کردند و باعث شدند تا دیگر ملل نخبه جهان با شیفتگى فراوان زبان عربىرا در آغوش گیرند، و با این زبان، میراث فرهنگى دیرپاى خود را منتقل کنند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
503 - تطبیق دیباچة شاهنامه با متون زرتشتی
هاشم محمدیاز مقایسة دیباچه شاهنامه با متون زرتشتی چنین برمی آیدکه فردوسی با اندیشه و فلسفه ایرانی آشنا بوده است. بسیاری از عبارت ها، صفات و ویژگی های به کار گرفته درباره خداوند، به یکسان در مقدمة شاهنامه و متون زرتشتی دیده می شود. البته تمایزهایی نیز از این نظر بین این دو وجود د چکیده کاملاز مقایسة دیباچه شاهنامه با متون زرتشتی چنین برمی آیدکه فردوسی با اندیشه و فلسفه ایرانی آشنا بوده است. بسیاری از عبارت ها، صفات و ویژگی های به کار گرفته درباره خداوند، به یکسان در مقدمة شاهنامه و متون زرتشتی دیده می شود. البته تمایزهایی نیز از این نظر بین این دو وجود دارد. این مشابهت ها و تمایزها در مقالة حاضر. در دو بخش جداگانه معرفی و بررسی شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
504 - بررسی تطبیقی رمزگشایی رنگها در آثار داستانی بوف کور و پیکر فرهاد
فاطمه الهامی فاطمه قارلقیعنصر رنگ جزئی گسترده از جهان محسوس ماست و همانند موسیقی، زبان مشترک مردم دنیا محسوب می شود. رنگ ها اغلب مفاهیم نمادین دارند و نمود آن در آثار ادبی غیر قابل انکار است. پدیدآورندگان آثار با توجه به محیط زندگی، باورها و علایق خود از رنگ ها بهره برده اند. لذا از این طریق می چکیده کاملعنصر رنگ جزئی گسترده از جهان محسوس ماست و همانند موسیقی، زبان مشترک مردم دنیا محسوب می شود. رنگ ها اغلب مفاهیم نمادین دارند و نمود آن در آثار ادبی غیر قابل انکار است. پدیدآورندگان آثار با توجه به محیط زندگی، باورها و علایق خود از رنگ ها بهره برده اند. لذا از این طریق می توان بسیاری از راز و رمزها و حتی اوضاع اجتماعی عصر نویسنده را کشف نمود و به شخصیت، حالات روحی و افکار ذهنی آنان پی برد. در ادبیات داستانی معاصر به خصوص در بوف کور هدایت و پیکر فرهاد معروفی به دلیل درونمایه، ساختار و زبان پیچیده آن که در بستری از خیال و واقعیت شناورند، رنگ جایگاه ویژه ای دارد. این مقاله در نظر دارد با بررسی تطبیقی رنگ ها در آثار مذکور به درک بهتری از محتوای پیچیده و ابهام آمیز آن ها نایل شود. هدایت و معروفی با بکارگیری زبان نمادین رنگ ها، خود را از دسترس خوانندگان سطحی دور کرده اند. آنان نیت واقعی داستان را ورای محتوای رمزی رنگ ها پنهان داشته اند. با بررسی بسامد رنگ ها در این آثار می توان فضای ذهنی نویسندگان را درک و کشف نمود. در مجموع معانی پنهان رنگ های پرکاربرد و کم کاربرد در این آثار شامل مفاهیم مثبت و نیز معانی منفی است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
505 - تحلیل و بررسی تطبیقی زندگی و مرگ از دیدگاه رودکی و متنبی
محمدرضا ساکی محمد گودرزیزندگی چیست؟ ما از کجا آمده ایم و به کجا می رویم؟ اینها دو پرسش اساسی زندگی آدمیان است. پاسخی که هر فرد برای این پرسش ها می یابد، جهان بینی وی را شکل می دهد و بر آن اساس چگونه زیستن را می آموزد.در این جستار، تلاش کرده ایم دیدگاه رودکی- شاعر بزرگ پارسی گوی- را با دیدگاه م چکیده کاملزندگی چیست؟ ما از کجا آمده ایم و به کجا می رویم؟ اینها دو پرسش اساسی زندگی آدمیان است. پاسخی که هر فرد برای این پرسش ها می یابد، جهان بینی وی را شکل می دهد و بر آن اساس چگونه زیستن را می آموزد.در این جستار، تلاش کرده ایم دیدگاه رودکی- شاعر بزرگ پارسی گوی- را با دیدگاه متنبی- یکی از شاعران بزرگ تازی- دربارۀ مرگ و زندگی مقایسه کنیم؛ نیز هریک از این دیدگاه ها را بررسی و تحلیل کنیم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
506 - بررسی تطبیقی وصف طبیعت در اشعار ابن خفاجه و منوچهری
محمد شایگان مهر جعفر عموزاد مهدیرجی فریبرز حسینجانزادهدر این جستار وصف طبیعت در دیوان دو شاعر برجسته و بزرگ و قدیمی ایران زمین و عرب به نامهای منوچهری دامغانی(433ق) و ابن خفاجه(533ق) مقایسه و بررسی شده است. وصف طبیعت مهمترین موضوع ادبی در دیوان دو شاعر است که ابن خفاجه آن را در ادبیات عربی اندلس به یک نوع ادبی مستقل و جد چکیده کاملدر این جستار وصف طبیعت در دیوان دو شاعر برجسته و بزرگ و قدیمی ایران زمین و عرب به نامهای منوچهری دامغانی(433ق) و ابن خفاجه(533ق) مقایسه و بررسی شده است. وصف طبیعت مهمترین موضوع ادبی در دیوان دو شاعر است که ابن خفاجه آن را در ادبیات عربی اندلس به یک نوع ادبی مستقل و جدا تبدیل ساخته است. در ادبیات فارسی هم منوچهری در جایگاه ویژهای قرار دارد. این دو شاعر از بزرگان ادب در دو زبان مختلف هستند و دیدگاه وصف آنها به زیبایی ظهور پیدا کرده است که ما در زمان فعلی با بعضی از این الفاظ بیگانهایم و آنها از لحاظ ثبت آثار تاریخی نیز مورد توجه قرار دارند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
507 - بررسی تطبیقی خودشیفتگی(نارسیسم) در شعر خاقانی و متنبی
عزیزالله توکلی کافیآباد هادی حیدرینیا سمانه السادات ملک ثابت اعظم سیامک دستجردیخاقانی و متنبی دو شاعر نامی ادبیات فارسی و ادبیات عرباند، که پیشگامان عرصه خودستایی و فخر شناخته میشوند. پژوهش حاضر در پاسخ به این سؤال که خاقانی و متنبی هر یک چگونه به خودستایی در شعر خود پرداختهاند صورت گرفته و نمونههایی از خودستایی را در شعر هر یک ارائه نموده ا چکیده کاملخاقانی و متنبی دو شاعر نامی ادبیات فارسی و ادبیات عرباند، که پیشگامان عرصه خودستایی و فخر شناخته میشوند. پژوهش حاضر در پاسخ به این سؤال که خاقانی و متنبی هر یک چگونه به خودستایی در شعر خود پرداختهاند صورت گرفته و نمونههایی از خودستایی را در شعر هر یک ارائه نموده است. آنچه باعث میشود دو شاعر به خودستایی بپردازند خلأهای درونی است و عقدههای روانشناسانه که این دو شاعر زودرنج از آن بیبهره نبودهاند؛ خاقانی به خرد و دانش و شعر خویش مباهات ورزیده و متنبی، شجاعت و دلیری و جنگجویی را در کنار شعر مایه فخر و برتری دانسته است. هر دو در این مسیر بسیار غلو کردهاند اما حلق تصاویر تازهتر و بکرتر از سوی خاقانی صورت گرفته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
508 - نگاهی تطبیقی به تصویرِشب از نگاه ادوارد یونگ و آلفرد دو موسه
مهدی ممتحن نسرین دفترچی علی اصغر شهناز خضرلوادوارد یونگ شاعر انگلیسی اواخر قرن هفدهم در اثر معروف خود با عنوانتفکراتِ شبانه تصویری غریبانه از صحنۀ مرگِ همسرشارائه می‌هد. آلفرد دو موسه، شاعرِ فرانسوی قرنِ نوزدهم در سرودنِ مجموعۀ شعری اش با عنوانشبها از ادوراد یونگ الهام می‌پذیرد. او شب را تنها شاهد روزگا چکیده کاملادوارد یونگ شاعر انگلیسی اواخر قرن هفدهم در اثر معروف خود با عنوانتفکراتِ شبانه تصویری غریبانه از صحنۀ مرگِ همسرشارائه می‌هد. آلفرد دو موسه، شاعرِ فرانسوی قرنِ نوزدهم در سرودنِ مجموعۀ شعری اش با عنوانشبها از ادوراد یونگ الهام می‌پذیرد. او شب را تنها شاهد روزگار غم زده اش در نظر می گیرد و الهه های شعر را برای التیامِ دردِ فراقش از ژرژ ساند به یاری می طلبد. در این مقاله در نظر داریم این دو مجموعه ی شعری را باهم مقایسه کنیم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
509 - مدح در اشعار متنبی و حافظ
مهدی ممتحن سمانه شریفی رادپیشینه مدح در شعر عربی به عصر جاهلیت می رسد؛ ولی مدح در شعر فارسی، به تقلید ازعروض عربی، از قرن سوم هجری شروع شده است. در دوران حیات متنبی و حافظ، مدح رواج فراوان یافته و شاعران بسیاری به مدیحه سرایی مشغول بود هاند. جایگاه و موقعیتمدح در دیوان متنبی و حافظ، با یکدیگر تف چکیده کاملپیشینه مدح در شعر عربی به عصر جاهلیت می رسد؛ ولی مدح در شعر فارسی، به تقلید ازعروض عربی، از قرن سوم هجری شروع شده است. در دوران حیات متنبی و حافظ، مدح رواج فراوان یافته و شاعران بسیاری به مدیحه سرایی مشغول بود هاند. جایگاه و موقعیتمدح در دیوان متنبی و حافظ، با یکدیگر تفاوت فاحشی دارد. در حالی که حدود 90 %دیوان متنبی را مدح تشکیل می دهد، تنها 7% دیوان حافظ به مدح اختصاص یافته است.این دو شاعر در شیوه ها و سبک مدیحه سرایی هم با یکدیگر متباین هستند. متنبی قریببه 50 نفر را مدح کرده؛ در حالی که ممدوحین حافظ، نیمی از این تعداد است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
510 - بررسی تطبیقی ساختار داستان ضحاک بر پایه رویکرد روانشناسی
منصوره مشایخیاساطیر هم از جهت ساختار و هم از جهت درونمایه دارای وجوه و معانی بسیاری هستند. یکی از اسطورههای حاضر در آئین باستان "ضحاک" است که صاحبنظران و منتقدان از دیدگاههای متفاوت آن را مورد بررسی قرار دادهاند. نگارنده این مقاله تحلیلی- پژوهشی بر این باور است که میتوان این داس چکیده کاملاساطیر هم از جهت ساختار و هم از جهت درونمایه دارای وجوه و معانی بسیاری هستند. یکی از اسطورههای حاضر در آئین باستان "ضحاک" است که صاحبنظران و منتقدان از دیدگاههای متفاوت آن را مورد بررسی قرار دادهاند. نگارنده این مقاله تحلیلی- پژوهشی بر این باور است که میتوان این داستان را از رویکرد روانشناسی مطابق با نظریه یونگ مورد بررسی و واکاوی قرار داد و نمادهای دیگر عناصر سازنده این داستان را نیز در کنار آن یافت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
511 - بدبینی فلسفی در اندیشه ابوالعلاء معرّی و آرتور شوپنهاور
علی گنجیان خناریابوالعلاء معری از ادیبان و اندیشمندان قرن چهارم هجری است که ازطریق شعر و ادب توانست افکار خود را جاودانه سازد. آرتور شوپنهاور، فیلسوف نام آور قرن نوزدهم آلمان نیز از ادبیات بهرة فراوان گرفت و خود یکی از بزرگ ترین استادان نثر زبان آلمانی است؛ ولی آنچه میان این دو تن قابل چکیده کاملابوالعلاء معری از ادیبان و اندیشمندان قرن چهارم هجری است که ازطریق شعر و ادب توانست افکار خود را جاودانه سازد. آرتور شوپنهاور، فیلسوف نام آور قرن نوزدهم آلمان نیز از ادبیات بهرة فراوان گرفت و خود یکی از بزرگ ترین استادان نثر زبان آلمانی است؛ ولی آنچه میان این دو تن قابل مقایسه و بررسی است، افکار فلسفی بدبینانة این دو است که هر دو با تفاوت هایی در نظریه و عمل به تبیین آن دست زده اند. این دو اندیشمند نقاط اشتراک و اختلاف فراوانی دارند و شاید نقاط اشتراک آن دو بیش از نقاط اختلافشان باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
512 - مرگ خود خواسته تراژیک در تراژدی سوفوکل و شاهنامه
عطاالله کوپالچکیده انسان‌ها تنها زمانب دست به خودکشی می‌زنند که احساس کنند زندگی دیگر ارزش ادامه دادن ندارد. در آنگاه که انگیزه مردن قوی تر از غریزه صیانت ذات گردد، انسان چنین می‌پندارد که دیگر هیچ راهی در برابرش وجود ندارد و از هر سو توسط نومیدی محاصره شده است. در ای چکیده کاملچکیده انسان‌ها تنها زمانب دست به خودکشی می‌زنند که احساس کنند زندگی دیگر ارزش ادامه دادن ندارد. در آنگاه که انگیزه مردن قوی تر از غریزه صیانت ذات گردد، انسان چنین می‌پندارد که دیگر هیچ راهی در برابرش وجود ندارد و از هر سو توسط نومیدی محاصره شده است. در این صورت تمامی چیزهایی که زمانی ارزش‌های زندگیش بودند، بهای مادّی و معنوی خود را از دست می‌دهند.امروزه افسردگی و ناراحتی‌های روحی، اعتیاد، شکست در عشق و یا شکست در شغل و حرفه و همچنین اختلالات شخصیتی از دلایل اصلی خودکشی محسوب می‌شود.گروهی نیز از روی اعتراض به وضعیت موجود دست به انتحار می‌زنند. اما در میان آثار ادبی اروپایی به ویژه در یونان و روم باستان، تعداد خودکشی‌ها بسیار بالا است، و اغلب انگیزه‌هایی به کلی متفاوت از دنیای امروز دارند. در مجموعه ادب پارسی، تعداد کسانی که خودکشی کرده‌اند به تعداد انگشتان یک دست نمی‌رسد. مقاله حاضر مقایسه‌ای میان مرگ دو قهرمان و دو مرگ قهرمانی است. از یک سو آژاکس، سردار یونانی در نمایشنامه‌ای از سوفوکل و دیگری بهرام پسر گودرز، در شاهنامه فردوسی پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
513 - قربانیکردن از دیدگاه قبایل ابتدایی در مغرب زمین و نظر قرآن
علی مهدیزادهیکی از راههای نجات از بلایا و مصیبتها و گرفتاریها، قربانی و اهدای پیشکش به نیرو یا قدرتهای برتر و حاکم بر عالم است. در همه ادیان الهی و غیرالهی و ابتدایی قربانی به شکلهای متفاوتی وجود دارد که بیشتر به دو نوع خونی و غیرخونی تقسیم میشود. در میان ادیان ابتدایی، بومیا چکیده کاملیکی از راههای نجات از بلایا و مصیبتها و گرفتاریها، قربانی و اهدای پیشکش به نیرو یا قدرتهای برتر و حاکم بر عالم است. در همه ادیان الهی و غیرالهی و ابتدایی قربانی به شکلهای متفاوتی وجود دارد که بیشتر به دو نوع خونی و غیرخونی تقسیم میشود. در میان ادیان ابتدایی، بومیان قاره آمریکا بهویژه مرکزی و جنوبی، ظالمانهترین شکل قربانی یعنی قربانی انسانی را برای آرامکردن خشم خدایان یا جلب نظر آنها بهکار میبردند. در این مقاله سعی شده است با شرح مختصری از انواع قربانی به دلیل فلسفی و مذهبی، ذهن خواننده را نسبت به باور این عمل در بین بومیان، کمی شفافتر از پیش نماید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
514 - بررسی تطبیقی ارسال مثل و امثال سائره در دیوان صائب تبریزی و متنبّی
شهلا حاج طالبی سیّدمحمّد امیریمتنبّی و صائب دو شاعر بزرگ حکمتسرا میباشند و دیوان این دو، سرشار از مفاهیم عمیق حکمی و اخلاقی است؛ این مفاهیم با استناد به روابط فرهنگی دو زبان، دائماً بین شاعران عربی و فارسی در آمد و شد و تبادلاند. از آنجا که کثرت استعمال مثل و ارسال مثل در دیوان صائب و متنبّی فرا چکیده کاملمتنبّی و صائب دو شاعر بزرگ حکمتسرا میباشند و دیوان این دو، سرشار از مفاهیم عمیق حکمی و اخلاقی است؛ این مفاهیم با استناد به روابط فرهنگی دو زبان، دائماً بین شاعران عربی و فارسی در آمد و شد و تبادلاند. از آنجا که کثرت استعمال مثل و ارسال مثل در دیوان صائب و متنبّی فراوان است و نیز با توجّه به اینکه هر دو شاعر در حوزه امثال سائره شهرهاند و در زمینههای حکمی و اخلاقی نیز اشتراکاتی دارند، این پژوهش سعی دارد امثال سائره و ارسال مثل را در دیوان این دو شاعر به صورت تطبیقی بررسی نماید و به این نتیجه برسد که صائب در بیان ارسال مثل و تمثیل موفّقتر از متنبّی عمل نموده است و این به دلیل بهره جستن وی از تمثیل و تشبیه و استعارات زیبا و بیبدیل در قالب اسلوب معادله است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
515 - تحلیل بینامتنی «بلبل و مور» با «زنجره و مور» بر اساس رمزگان فرهنگی بارت
فاطمه زمانی نادره زمانیپروین اعتصامی یکی از موفقترین شاعران معاصر ایرانی در استفاده از فابل به منظور بیان آموزههای اخلاقی و اجتماعی است. یکی از پیشمتنهای اساسی پروین در آفرینش فابل ها و تمثیلاتاش، افسانه های لافونتن، شاعر سده هفده فرانسوی، است. لیکن به تعبیر رولان بارت ساختار هر روایت، م چکیده کاملپروین اعتصامی یکی از موفقترین شاعران معاصر ایرانی در استفاده از فابل به منظور بیان آموزههای اخلاقی و اجتماعی است. یکی از پیشمتنهای اساسی پروین در آفرینش فابل ها و تمثیلاتاش، افسانه های لافونتن، شاعر سده هفده فرانسوی، است. لیکن به تعبیر رولان بارت ساختار هر روایت، متشکل از تعدادی رمزگان فرهنگی مانند پروآیروتیک، هرمنوتیک، سمیک، نمادین و ارجاعی است. این رمزگان منعکس کننده موقعیت فردی و اجتماعی هنرمند و مبتنی بر سنت های ادبی و فرهنگی یک جامعه است. از این روی، در مقاله حاضر، با این پیش فرض که در آثار بازآفرینی شده از یک زبان به زبان دیگر، بیش از هر چیز رمزگان فرهنگی آن دستخوش تغییر و تحول میشود، آنها را در ساختار روایت بلبل و مور پروین اعتصامی که بازآفرینی حکایت زنجره و مور ژان دو لافونتن است، مورد واکاوی قرار داده است. نتیجه این بررسی، بر این نکته دلالت دارد که پروین اعتصامی برای آفرینش مجدد حکایت تمثیلی لافونتن، کنش های روایی، تعلیق های داستان، تقابل های دوجزئی، محیط و فضا و خصوصیات روانی شخصیت های داستان و نیز ارجاعات درون متنی و برون متنی آن را متناسب با بافت فرهنگی و اجتماعی خویش تغییر داده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
516 - داستان کوتاه در ایران و مصر؛ بررسی تطبیقی داستان "ندارد" علی اشرف درویشیان و "یک نگاه" یوسف ادریس
مجید صالح بک فاطمه بیگلریگفته می شود که ادبیات هر عصر آینه تمام نمای آن عصر است و مطالعهادبیات هر دور های ویژگی آن دوره را بیان می کند. این امر به ویژه در گونه هاینوین ادبیات از قبیل رمان و داستان کوتاه مشهود می باشد . در هر کشوریادبیات تحت تأثیر اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی آن می باشد . در ای چکیده کاملگفته می شود که ادبیات هر عصر آینه تمام نمای آن عصر است و مطالعهادبیات هر دور های ویژگی آن دوره را بیان می کند. این امر به ویژه در گونه هاینوین ادبیات از قبیل رمان و داستان کوتاه مشهود می باشد . در هر کشوریادبیات تحت تأثیر اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی آن می باشد . در این بین ،ایران و مصر از این قاعده مستثنی نیستند. در هر دو کشور، نویسندگانی بود ه اندکه برای بیان مشکلات اجتماع خویش به داستان کوتاه با سبک واقع گرایانه رویآورد هاند. این مقاله دو تن از نویسندگان ایران و مصر به نا م ها ی علی اشرفدرویشیان و یوسف ادریس که دارای سبک تقریبا مشابهی در داستان نویسیهستند و دو داستان کوتاه از آ نها را انتخاب کرده است و پس از ارائه خلاصه ایاز زندگی آنها و بیان عوامل ظهور داستان کوتاه در ایران و مصر ، با استفاده ازتحلیل و توصیف به بررسی و مقایسه این دو داستان پرداخته و در نهایت مواردتشابه و تمایز تفکر اجتماعی آنان را بیان کرده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
517 - دو بانوی عشق مقایسة تحلیلی _ انتقادی شخصیّت و جایگاه «هلن» و «منیژه» در دو حماسة «ایلیاد» و «شاهنامه»
محمّدرضا نصر اصفهانی لیلا میرمجربیانحماسه‌های بزرگ ایران و یونان، شاهنامه و ایلیاد از جهات فراوانی قابل بررسی و مقایسه‌اند. از آن جمله جایگاه شخصیت زن در این دو کتاب و به ویژه هلن ملکة زیبایی و منیژه بانو فرد دلدادة بیژن. هلن به روایت هومر زیباترین زن جهان همسر منلاس است که دلدادة پاریس پسر شاه چکیده کاملحماسه‌های بزرگ ایران و یونان، شاهنامه و ایلیاد از جهات فراوانی قابل بررسی و مقایسه‌اند. از آن جمله جایگاه شخصیت زن در این دو کتاب و به ویژه هلن ملکة زیبایی و منیژه بانو فرد دلدادة بیژن. هلن به روایت هومر زیباترین زن جهان همسر منلاس است که دلدادة پاریس پسر شاه پریام پادشاه تروا می‌شود و به همراه پاریس با دستبرد به خزانة پادشاهی به تروا می‌گریزد و زمینة جنگ طولانی و طاقت‌فرسای یونانیان با تروا را فراهم می‌سازد.منیژه اما با آنکه دختر شاه توران زمین است و با عشق خود به بیژن پهلوان ایرانی به همسری اودر می‌آید در پس گرفتاری همسر دلبندش در کنار او می‌ماند و برای رهایی همسر و معشوقش با رستم پهلوان نامدار ایرانی همکاری می‌کند.این دو بانو هر دو شاهزاده و عاشق پیشه‌اند ولی یکی همسر و فرزند را به سبب کامجویی با پاریس رها می‌کند و دیگری با رها کردن خانوادة شاهی خود از همسر محبوبش تا پای جان حمایت می‌کند و اسباب نجات او را فراهم می‌سازد. این نوشتار عهده‌دار بررسی ویژگیهای انسانی، اجتماعی و عاطفی این دو بانو در این دو حماسة جاوید است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
518 - حافظ در ادبیات غرب؛ مطالعه موردی تأثیر اشعار حافظ بر گوته
ناهید جعفری دهکردی مریم شهریار سارا فرجیزبانهای انگلیسی، آلمانی، روسی و فرانسوی، مهمترین زبانهایی بودند که اشعار حافظ بدانها برگردانده شد. بسیاری از مترجمین، دست به برگردانهای تحت اللفظی و مستقیم از اصل فارسی غزلها زده و برخی نیز از زبانهای واسطه استفاده کردند. هرچند به مرور ترجمههایی قابل قبول از غز چکیده کاملزبانهای انگلیسی، آلمانی، روسی و فرانسوی، مهمترین زبانهایی بودند که اشعار حافظ بدانها برگردانده شد. بسیاری از مترجمین، دست به برگردانهای تحت اللفظی و مستقیم از اصل فارسی غزلها زده و برخی نیز از زبانهای واسطه استفاده کردند. هرچند به مرور ترجمههایی قابل قبول از غزلیات پدیدار شدند، اما هیچ کدام نتوانستند ظرافتهای ادبی موجود در آنها را بیان نمایند. در زبان آلمانی، ترجمه هامر پورگشتال، مبنایی برای آشنایی بسیاری از ادبا با اشعار این شاعر شرقی شد. گوته شاعر و ادیب آلمانی با خواندن ترجمه این اشعار، انس عجیبی با آنها برقرار کرد و تحت تأثیر این غزلها، دیوانی از اشعار دلانگیز به نام دیوان شرقیِ غربی را سرود و به عنوان الحاقیه دیوان حافظ در غرب درآمد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
519 - زن: خاقانی ، جان دان
سیده آناهیت کزازی پریسا صادقیهادبیات سنجشی، شاخه ای از ادبیات است که ما را قادر م یسازد با وجود گسست های مکانی و زمانی موجود بین فرهن گها و ملل مختلف، به مانندگی هایی میان اندیشمندان و ادیبان این سرزمین ها پی ببریم. همین مسئله ما را بر آن داشت تا به مقایسة خاقانی شروائی شاعر ایرانی و جاندان شاعر انگ چکیده کاملادبیات سنجشی، شاخه ای از ادبیات است که ما را قادر م یسازد با وجود گسست های مکانی و زمانی موجود بین فرهن گها و ملل مختلف، به مانندگی هایی میان اندیشمندان و ادیبان این سرزمین ها پی ببریم. همین مسئله ما را بر آن داشت تا به مقایسة خاقانی شروائی شاعر ایرانی و جاندان شاعر انگلیسی دو ادیب بزرگ از دو کشور و دو دورة متفاوت با دو فرهنگ گونه گون مبادرت کنیم. با وجود فاصلة زمانی و مکانی موجود میان این دو شاعر برجسته، می توان شباهت هایی در نگاه آن دو به زنان یافت که در نوع خود باعث شگفتی است. این دیدگاه های مشترک در مدیح ههای این دو شاعر، و ویژگ یهای پسندیدة ممدوح در نگاه آنها نمود بارزی می یابد. در جستار حاضر، تلاش بر آن است تا با بررسی دو مدیحة برجسته از این دو شاعر، به سیمای زن آرمانی در باور آنها پی ببریم و با اشاره به پاره ای اشعار پراکنده، به دیدگاه حقیقی آنها دربارة زن عینیت بخشیم. در این میان، به وجوه مشترکی در این دیدگاه ها بر می خوریم که اساس این جستار را تشکیل می دهد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
520 - تطبیق نگاه موریه و گوبینو به ادبیات و هنر ایران
محبوبه فهیم کلام بهزاد هاشمی محمدرضا محسنیایران و گنجینه هنر ایرانی نقش به سزایی در الهام بخشی، و آفرینش شاهکارهای متعدددر ادبیات جهان داشته است. جیمز موریه و گوبینو از نویسندگانی هستند ، که تحت تأثیر این میراث غنی به خلق آثار منحصربه فرد خود دست یازیده اند. هردو با بهرهگیریاز شرایط حاکم بر جامعه ایران، مهارت ش چکیده کاملایران و گنجینه هنر ایرانی نقش به سزایی در الهام بخشی، و آفرینش شاهکارهای متعدددر ادبیات جهان داشته است. جیمز موریه و گوبینو از نویسندگانی هستند ، که تحت تأثیر این میراث غنی به خلق آثار منحصربه فرد خود دست یازیده اند. هردو با بهرهگیریاز شرایط حاکم بر جامعه ایران، مهارت شگرفی در بازتولید انگارههای شرقشناسانه و ایران شناسانه در قالب داستان داشتهاند. آثار داستانی شهیر آنانگواه این امرند. در این نوشتار برآنیم تا جایگاه ایران را داستانهای آسیایی و سرگذشت حاجی بابای اصفهانی از خلال این آثار بررسی کنیم، و در پی آن به نوع نگاه این دو نویسنده بهجامعه ایران آن زمان پی ببریم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
521 - نگاهى تطبیقى به شاهنامة فردوسى و ایلیاد و ادیسه هومر
مهدى ممتحن روح الله مظفرىفردوسى از نامورترین حماسه سرایان دنیا و از افتخارات زبان فارسى است که در اشعارخود از تاریخ ایران باستان و اعتقادات و باورهاى کهن ایرانى بهره ها جسته و اثرى بزرگ با نام شاهنامه خلق کرده است.جستار حاضر، نگاهى تطبیقى به اثر جاودانة این شاعر پارسی گوی و حماسة هومر شاعرنابین چکیده کاملفردوسى از نامورترین حماسه سرایان دنیا و از افتخارات زبان فارسى است که در اشعارخود از تاریخ ایران باستان و اعتقادات و باورهاى کهن ایرانى بهره ها جسته و اثرى بزرگ با نام شاهنامه خلق کرده است.جستار حاضر، نگاهى تطبیقى به اثر جاودانة این شاعر پارسی گوی و حماسة هومر شاعرنابیناى یونانى است. شاید در اولین نگاه، حماسى بودن این دو اثر نمایان تر باشد؛ امابا نگاهى عمی قتر، مى توان دیدگاه برابر و متفاوت میان آن دو را بررسی کرد، که همینمطلب، مدار اصلى این نوشتار است. در این مقاله سعى شده است در حدّ امکان، از تفاوت هایى که در اندیشة این دو شاعر دیدهمی شود، به ابعاد شخصیتى، نوع تفکّر و همّت آن دو پى برده و در این راستا نتیجه اىبى طرفانه گرفته شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
522 - مصادیق زیباییشناسی در عرفان عطار و مولوی
راشین بنی نجاریان رضا حیدری نوریسابقه زیباییشناسی را باید در میان اقوام کهن و باستانی جستوجو کرد نخستین گامها را در این مسیر تمدنهای ایران، هند و یونانی برداشتهاند و دستاوردهای خوبی را به یادگار گذاشتهاند. مکتب زیبایی پرستی در عرفان ایرانی اسلامی با استفاده از دستاوردهای حکمت یونانی و اشراق شرقی چکیده کاملسابقه زیباییشناسی را باید در میان اقوام کهن و باستانی جستوجو کرد نخستین گامها را در این مسیر تمدنهای ایران، هند و یونانی برداشتهاند و دستاوردهای خوبی را به یادگار گذاشتهاند. مکتب زیبایی پرستی در عرفان ایرانی اسلامی با استفاده از دستاوردهای حکمت یونانی و اشراق شرقی و بهویژه با بهرهگیری از حکمت ایران باستان در قرون نخستین اسلامی شکلگرفته و با استفاده از تعالیم قرآنی به مکتب بزرگی در عرفان اسلامی تبدیل شده است. البته بزرگان این مکتب همگی ایرانی بودهاند. عرفای بزرگی همچون مولانا جلالالدین رومی و عطار نیشابوری که همواره عشق به جمالپرستی و زیباییشناسی در آثار عرفانی آنها موج میزند. عطار نیشابوری نیز معتقد بر انعکاس جمال حق در سایر مخلوقات است؛ به خصوص معشوق زمینی که در داستان شیخ و دختر ترسا در منطق الطیر آمده است. در این مقاله کوشش شده است تا با نگاهی بر آثار و اندیشههای عرفانی عطار و مولانا درباره مفهوم زیبایی و زیباییشناسی در عرفان اسلامی مطالبی ارائه گردد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
523 - قربانی فرزند در دو داستان رستم و سهراب و حضرت ابراهیم
حسن شهابی مرضیه کوچکیاین تحقیق به بررسی دو اثر رستم و سهراب اثر ابوالقاسم فردوسی - شاعر قرن چهارم - و داستان حضرت ابراهیم و اسماعیل از منظر قرآن پرداخته است. هدف از این تحقیق آشکارساختن نمودهای مفهوم لویناسی مسئولیت در رابطه بین فرزندکشی توسط شخصیتهای اصلی این آثار، رستم و حضرت ابراهیم، و چکیده کاملاین تحقیق به بررسی دو اثر رستم و سهراب اثر ابوالقاسم فردوسی - شاعر قرن چهارم - و داستان حضرت ابراهیم و اسماعیل از منظر قرآن پرداخته است. هدف از این تحقیق آشکارساختن نمودهای مفهوم لویناسی مسئولیت در رابطه بین فرزندکشی توسط شخصیتهای اصلی این آثار، رستم و حضرت ابراهیم، و تردیدهای اخلاقی است. این تحقیق بر آن است که نشان دهد که آیا عمل فرزندکشی توسط شخصیتهای اصلی از منظر اخلاق توجیهی دارد یا خیر؟ بدین ترتیب آثار با توجه به نظریه اخلاق از دیدگاه امانوئل لویناس مورد تحلیل محتوایی قرار گرفتهاند. این تحقیق نشان میدهد که چگونه عمل فرزندکشی علیرغم مذمومبودن آن در شرایط خاص امری اخلاقی محسوب میشود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
524 - دین در اندیشه جواهری و شهریار (بررسی و تطبیق)
مهدی ممتحن حسین محمدیان محمدامین رودینىبه جهت اوضاع مشابه اجتماعی و فرهنگی دو ملت ایران و عراق، در این مقاله سعی شده است تا با تکیه بر مضامین دینی اشعار محمد مهدی جواهری و محمد حسین شهریار، موارد اشتراک و اختلاف دیدگاه این دو شاعر بزرگ در مورد دین مورد بررسی قرار گیرد. جواهری در شعر خود به بیان موضوعاتی چون چکیده کاملبه جهت اوضاع مشابه اجتماعی و فرهنگی دو ملت ایران و عراق، در این مقاله سعی شده است تا با تکیه بر مضامین دینی اشعار محمد مهدی جواهری و محمد حسین شهریار، موارد اشتراک و اختلاف دیدگاه این دو شاعر بزرگ در مورد دین مورد بررسی قرار گیرد. جواهری در شعر خود به بیان موضوعاتی چون خرافه زدایی و قشر زدایی دینی می‌پردازد، در این زمینه جواهری به دنبال اصلاح در دین می‌باشد. همچنین نگاه شهریار در اشعار دینی، نوعی نگاه بنیادین است و به تبیین و توضیح شاخص‌های اصلی دین می‌پردازد. این مقاله تطبیقی است میان اندیشه‌های دینی این دو شاعر نو کلاسیک که با حفظ سنت و نگاهداشت نظام فنّی شعر قدیم با طرح اندیشه‌های نو در شعر خویش، قصد اصلاح جامعه‌ی محروم و خرافه گرا و پر آشوب کشور خود را داشتند و اشعار خود را در خدمت مردم قرار دادند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
525 - گنج در مغازه (جستاری در معنی شناسی تاریخی)
میرجلال الدین کزازیبرپایه معنی شناسی تاریخی سنجشی. سرگذشت دوام واژه ها را نیز _مانند واژه های ناب و نژاده در زبان _ می توان کاوید و بررسید و به دست داد. بدین سان. چگونگی راه بردن واژه از زبانی به زبان یا زبان های دیگر اشکار خواهد شد و دگوگونی های که واژه درگشت وگذار خویش یافته است. پدیدا چکیده کاملبرپایه معنی شناسی تاریخی سنجشی. سرگذشت دوام واژه ها را نیز _مانند واژه های ناب و نژاده در زبان _ می توان کاوید و بررسید و به دست داد. بدین سان. چگونگی راه بردن واژه از زبانی به زبان یا زبان های دیگر اشکار خواهد شد و دگوگونی های که واژه درگشت وگذار خویش یافته است. پدیدار یکی از وام واژه های ایرانی در زبان های تازی و اروپای که سرگذشتی شگفت داشته، واژه گنج است. در این جستار، سرگذشت معنی شناختی آن به دست داده شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
526 - مفاهیم «بسم الله» در ادبیات تطبیقی
رحمان مجازیپیشینه پژوهش موضوعات قرآنی در دانشگاه ها و مؤسسه آموزشی عالی کشورمان به چهار دهة قبل برمی گردد. وجود پایان نامه های قرآنی در مقاطع مختلف کارشناسی ارشد و دکترا با بیش از چهل سابقه گواه این مدعی است. پژوهش در موضوعات قرانی در دو دهه اخیر به برکت انقلاب اسلامی که اصول و ق چکیده کاملپیشینه پژوهش موضوعات قرآنی در دانشگاه ها و مؤسسه آموزشی عالی کشورمان به چهار دهة قبل برمی گردد. وجود پایان نامه های قرآنی در مقاطع مختلف کارشناسی ارشد و دکترا با بیش از چهل سابقه گواه این مدعی است. پژوهش در موضوعات قرانی در دو دهه اخیر به برکت انقلاب اسلامی که اصول و قوانین آن براساس احکام مقدس قرآنی پایه گذار شده، رشد چشمگیری داشته، آن چنان که غیرقابل مقایسه با دو دهه قبل است و اکنون در بسیاری از دانشگاه ها و مراکز آموزشی عالی، توجه خاصی بدان می شود. تأسیس دانشکده های مستقل قرآنی در بسیاری از مراکز آموزش عالی و در شهر های گوناگون نشانگر این امر است. بیش از نیمی از همه پایان نامه های و قرآنی درکتابخانه تخصصی مرکز فرهنگ و معارف قرآن دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم وجود دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
527 - بررسی تطبیقی بازآفرینی اسطوره ها در شعر معاصر
مهیار علوی مقدّم مریم ماسانیاسطوره ها که در اصل رویای جمعی و قومی انسان ها هستند از خلاقیت های قومی سرچشمه گرفته اند. شعر نیز برخاسته از نهان آدمی و به نوعی، بیانگر رؤیای جمعی یک قوم است. شعر و اسطوره در رؤیای شخصی و جمعی و کهن الگوها یکسان هستند. رؤیاهای در محدوده ای خاص، که در فرهنگ هر جامعه دید چکیده کاملاسطوره ها که در اصل رویای جمعی و قومی انسان ها هستند از خلاقیت های قومی سرچشمه گرفته اند. شعر نیز برخاسته از نهان آدمی و به نوعی، بیانگر رؤیای جمعی یک قوم است. شعر و اسطوره در رؤیای شخصی و جمعی و کهن الگوها یکسان هستند. رؤیاهای در محدوده ای خاص، که در فرهنگ هر جامعه دیده می شوند. حضور حماسه ها و پیوند تنگاتنگ آ نها با اسطوره ها، نشان آرمان خواهی جامعه ای است که اسطوره را آ یینه و بازتاب رؤیاهایش قرار داده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
528 - ردّ پای ناتورالیسم در «سنگ صبور» و «زقاق المَدَق»
وحیده نوروززاده چگینی الهام مریمیناتورالیسم به نوعی دنباله مکتب رئالیسم محسوب میشود و به دلیل نزدیکی بسیار این دو مکتب، تشخیص آثار رئالیستی از ناتورالیستی دشوار میگردد. یکی از مشکلات نقد داستانهای چوبک، به ویژه رمان سنگ صبور همین است. برخی آن را اثری رئالیستی و برخی ناتورالیستی میدانند. ادبیات معاص چکیده کاملناتورالیسم به نوعی دنباله مکتب رئالیسم محسوب میشود و به دلیل نزدیکی بسیار این دو مکتب، تشخیص آثار رئالیستی از ناتورالیستی دشوار میگردد. یکی از مشکلات نقد داستانهای چوبک، به ویژه رمان سنگ صبور همین است. برخی آن را اثری رئالیستی و برخی ناتورالیستی میدانند. ادبیات معاصر عربی هم از قاعده تجلی چندین مکتب ادبی در بطن رمانهایاش مستثنی نبوده است؛ زقاق المدق نجیب محفوظ نیز داستانی رئالیستی است که ردپایی از ناتورالیسم در خود دارد. ما در این مقاله تلاش کردیم ضمن معرفی دو رمان سنگ صبور و زقاق المدق به تطبیق آن دو با هم پرداخته و نشانههای مکتب ناتورالیسم را در آن دو بیابیم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
529 - بررسی تطبیقی نگارههای وصف طبیعت در شعر ابن رومی و منوچهری دامغانی
ابراهیم نامداری محمدعلی فولادی نرگس لرستانیمحیط عامل اصلی توصیف طبیعت است. توصیف طبیعت و مظاهر آن همچون باغ و بستان و گلها و ... در عصر عباسی گستردهتر از عصر جاهلی و اموی میگردد. در عصر عباسی جلوههای تمدن و شهرنشینی به یکباره سر بر میآورد. بنابراین وصف بیشتر با استعاره و تشبیهات رخ مینماید؛ که این خود بیا چکیده کاملمحیط عامل اصلی توصیف طبیعت است. توصیف طبیعت و مظاهر آن همچون باغ و بستان و گلها و ... در عصر عباسی گستردهتر از عصر جاهلی و اموی میگردد. در عصر عباسی جلوههای تمدن و شهرنشینی به یکباره سر بر میآورد. بنابراین وصف بیشتر با استعاره و تشبیهات رخ مینماید؛ که این خود بیانگر وسعت خیال شاعر عصر عباسی است. شعر پارسی دوره منوچهری دامغانی را باید شعر طبیعت خواند، منوچهری از جمله شاعران طراز اول این دوره است. منوچهری به سبب شیفتگی به ادبیات عرب، به تقلید از شاعران عرب روی آورده، و با وجود نوآوری در شعر طبیعت، بسیاری از تشبیهات و صور خیال که توسط شاعران عصر عباسی از جمله ابنرومی و ابنمعتز وارد شعر شد؛ در شعر منوچهری آمده است. شعر توصیفی ابنرومی در این دوره تابلوهایی درخشنده و سرور انگیز از باغها و چمنزارهاست. در بیشتر این تصاویر جان بخشیدن به موجودات بیجان و عاقلانگاری نقطه مشترک با اشعار منوچهری است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
530 - نگاهی تطبیقی به مفهوم آزادی در شعر احمد شاملو و احمد مطر
عبدالحسین فرزاد یونس مرادی جعفرلو سمیه مرادی جعفرلواحمد شاملو و احمد مطر از سردمداران شعر سیاسی و اجتماعی در ادبیات فارسی و عربی هستند. آزادی و آزادی خواهی از مهم ترین بن مایه های شعر شاملو و مطر است. ما در این پژوهش بر آن شدیم تا به بررسی تطبیقی جایگاه آزادی در شعر این دو شاعر بپردازیم و با بررسی وجوه اشتراک و افتراق آ چکیده کاملاحمد شاملو و احمد مطر از سردمداران شعر سیاسی و اجتماعی در ادبیات فارسی و عربی هستند. آزادی و آزادی خواهی از مهم ترین بن مایه های شعر شاملو و مطر است. ما در این پژوهش بر آن شدیم تا به بررسی تطبیقی جایگاه آزادی در شعر این دو شاعر بپردازیم و با بررسی وجوه اشتراک و افتراق آن درک عمیق تری از آن ارائه دهیم. جستار حاضر با تکیه بر مطالعات کتابخانه ای و به روش توصیفی انجام پذیرفته است. ابتدا نمونههایی از اشعاری که به مضمون آزادی اشاره کرده است را در شعر هر دو شاعر یافته و به صورت تطبیقی در کنار هم قرار دادهایم و به چهار مورد زیر تقسیم کردهایم: 1. در حسرت بدست آوردن آزادی 2. آزادی بیان و اندیشه 3. عشق به آزادی 4. آزادی به مثابه انسانیت. در مواردی که ذکر شد شاملو و مطر در زمینه آزادی هم عقیده هستند و هر دو رسالت شعر را رسیدن به آزادی قرارا دادهاند؛ با این تفاوت که زبان شعر شاملو مانند مطر تند و انتقادی نیست. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
531 - کاربرد تحلیلِ ساختارى روایت:تحلیل روایىِ نمایش نامة ملاقات بانوى سالخورده اثر با تکیه بر دیدگاه رولان بارت ،« فریدریش دورنمات »
کامبیز صفیئىنمایش نامة ملاقات بانوى سالخورده که فریدریش دورنمات ( 1990- 1921 ) در سال 1955آن را به رشتة تحریر درآورد، ازسوى بسیارى از منتقدان ادبى به عنوان بهترین اثر وىشناخته و سبب شد تا این نویسندة شهیر سوئیسى شهرتى جهانى کسب کند. در اینمقاله، با کاربرد تحلیل ساختارى روایت و به ط چکیده کاملنمایش نامة ملاقات بانوى سالخورده که فریدریش دورنمات ( 1990- 1921 ) در سال 1955آن را به رشتة تحریر درآورد، ازسوى بسیارى از منتقدان ادبى به عنوان بهترین اثر وىشناخته و سبب شد تا این نویسندة شهیر سوئیسى شهرتى جهانى کسب کند. در اینمقاله، با کاربرد تحلیل ساختارى روایت و به طور خاص رویکرد رولان بارت فرانسوى در این باب، به تحلیل روایى این نمایش نامه پرداخته و ضمن کاوش در کارکردها وکنش هاى این نمایشنامه به منزلة یک روای ت لای ه هاى زیرین این روایت، کنکاش ودلالت ها و معانى پنهان آن کشف و آشکارسازى مى شود؛ آنچه رولان بارت در تحلیلروایت درپى آن است. درواقع آنچه پس از خوانش این روایت رؤیت پذیر مى شود،منفع ت جویى و سست بودن باورهاى افراد جامعه است؛ افرادى که براى سود اقتصادى،به راحتى اصول اخلاقى را زیرپا مى گذارند و بدین منظور، برخلاف آنچه در ظاهر مى گویند،درپى کسب منفعت و نفع شخصى، حتى حاضر مى شوند دست به جنایت بزنند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
532 - بررسى تطبیقى اندیشه هاى نقدى قدامه بن جعفر، ارسطو و افلاطون
عبّاس مدنىسیر نقد یونانیان، شکوفایى علمى عظیمى را میان منتقدان عرب عصر عباسیان به سبب شیوع کارهاى ترجمه و نقل تمامى آثار عملى باقیمانده از آثار یونانیان که محفوظ مانده بودند، به ویژه کتاب شعر و سخنورى، موجب شد. کمترین شکى وجود ندارد که اعراب این دو کتاب را مى شناختند و از محتویات چکیده کاملسیر نقد یونانیان، شکوفایى علمى عظیمى را میان منتقدان عرب عصر عباسیان به سبب شیوع کارهاى ترجمه و نقل تمامى آثار عملى باقیمانده از آثار یونانیان که محفوظ مانده بودند، به ویژه کتاب شعر و سخنورى، موجب شد. کمترین شکى وجود ندارد که اعراب این دو کتاب را مى شناختند و از محتویات آنها که آرا و نظریات ارسطو را درباب شعر یونانى و سخنورى یونانى دربر مى گرفت آگاهى داشتند. به نظر مى رسد که ادبیات عرب به خصوص در دوره عباسیان، تح تتأثیر یونانیان، به ویژه در فلسفه و منطق، باعث ایجاد بعضى جه تگیرى هاى فکرى در زندگى عقلى اعراب شد، که در شکوفایى علم کلام نزد اعراب و نیز پیدایش فلسفه اسلامى سهیم بود. بر همین اساس، به طور حتم،عرصه ادبیات عرب در محاصرة تأثیر فرهنگى اى قرار داشت که در محیط هاى فکر عربى و اسلامى رواج یافته بود و آن فرهنگى بود که تنها به آثار فکرى عربى یا اسلامى اکتفا نمی کرد، بلکه تمامى آنچه اعراب از آثار یونانیان و دیگران بهدست آورده بودند را دربر مى گرفت و این گونه بود که ادبیات عرب توانست حیات فکرى جدیدى را به تصویر بکشد. قدام به نجعفر یکى از منتقدان برجستة عصر عباسى اول است که در افکار نقادانة خود از اندیشه هاى ارسطو، افلاطون و نیز نقادان دیگر عصر خویش بهره برده است. در مقاله حاضر، اندیشه هاى مهمى که باعث شد بسیارى از علماى بزرگ بلاغت بعد از وى از او تبعیت کنند، بررسى می شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
533 - بررسی و تحلیل اسطوره هبوط در متون منثور عرفانی
مصطفی گرجی عفت نادری نژادمتون فارسی عرفانی، بهویژه متون متقدم منثور قرن پنجم و ششم به دلایل و عوامل گوناگون، بستری فراهم کردهاند که اسطوره گناه و هبوط آدم(ص) در کنار مؤلفههایی چون اختیار و اراده انسان، آگاهی و معرفت، آزادی و جبر، بیشترین بسامد را داشته باشد. در این مقاله، نویسنده ضمن بررسی چکیده کاملمتون فارسی عرفانی، بهویژه متون متقدم منثور قرن پنجم و ششم به دلایل و عوامل گوناگون، بستری فراهم کردهاند که اسطوره گناه و هبوط آدم(ص) در کنار مؤلفههایی چون اختیار و اراده انسان، آگاهی و معرفت، آزادی و جبر، بیشترین بسامد را داشته باشد. در این مقاله، نویسنده ضمن بررسی مفهوم گناه و هبوط در چهار حوزه اصل واقعه هبوط، امکان هبوط، اهداف هبوط و نتایج هبوط، مهمترین اشتراکات و افتراقات اندیشه عارفانی چون احمد غزالی، عینالقضات همدانی و روزبهان بقلی را ضمن تطبیق، بررسی و تحلیل کرده است. حاصل سخن اینکه، در مجموعه متون منثور فارسی عرفانی بهویژه در دستگاه فکری عارفان یاد شده، مفهوم هبوط و گناه با توجه به ارکان چهارگانه آن، با رنگ و بویی اسطورهای و نمادین بازتاب یافته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
534 - تطبیق دو داستان ویس و رامین و تریستان و ایزوت
مهدی ممتحن نعیمه شایسته فردر این مقاله سعی شده است، به صورت موجز، مقایسههایی بین دو داستان ایرانی و اروپایی انجام گیرد. در هر دوی این داستانها، عشق ناگزیر و چارهناپذیری در کار است که همة ارزشها را باژگونه میکند؛ درد عشق موذیانه میشود و عاشقان آن را نهانی ناگزیر تحمل میکنند. با وجود تشابه چکیده کاملدر این مقاله سعی شده است، به صورت موجز، مقایسههایی بین دو داستان ایرانی و اروپایی انجام گیرد. در هر دوی این داستانها، عشق ناگزیر و چارهناپذیری در کار است که همة ارزشها را باژگونه میکند؛ درد عشق موذیانه میشود و عاشقان آن را نهانی ناگزیر تحمل میکنند. با وجود تشابههایی که میان داستانهای عاشقانة جهان وجود دارد، هنوز نکات مشترک بسیاری از داستانها شناخته نشده است. امید است که در این مقاله، فاصلههای مکانی بین این دو نویسنده ازمیان برداشته و زیباییهای هر دو داستان که در لفافة نظم و نثر پنهان است، آشکار شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
535 - حضور اساطیر حماسه ملی در شعر علی فوده و موسوی گرمارودی
فاطمه جمشیدی وصال میمندی فاطمه قادری رضا افخمی عقدابر خلاف تصور برخی که اسطورهها را عناصری خیالی میدانند، باید متذکّر شد که اسطورهها نمادهایی ملّی هستند که در هر زمان و مکانی میتوانند حضور فیزیکی داشته باشند؛ چراکه برخاسته از دل فرهنگ هر ملت هستند و تا زمانی که پایبندی مردم به فرهنگ وجود داشته باشد، اسطورهها نیز د چکیده کاملبر خلاف تصور برخی که اسطورهها را عناصری خیالی میدانند، باید متذکّر شد که اسطورهها نمادهایی ملّی هستند که در هر زمان و مکانی میتوانند حضور فیزیکی داشته باشند؛ چراکه برخاسته از دل فرهنگ هر ملت هستند و تا زمانی که پایبندی مردم به فرهنگ وجود داشته باشد، اسطورهها نیز در زندگی مردم جاری هستند. در این پژوهش که با روش توصیفی تحلیلی صورت گرفته تلاش بر آن است تا بازتاب اعمال چند تن از شخصیتهای مبارز ملّی در ادبیات فلسطینی و ادبیات فارسی که به اسطوره هایی ماندگار در زمان خود تبدیل شده اند، با تکیه بر شعر علی فوده و علی موسوی گرمارودی نشان داده شود. هدف پژوهش حاضر نیز اثبات این مدّعا است که جنگ های ملّی و منطقه ای چگونه توانسته است در جاودانه سازی برخی افراد مبارز روزگار پر از آشوب خویش، موثّر باشند و آنها را به اسطورههایی تبدیل گردانند. هر دو شاعر با توصیف اخلاق و اعمال شخصیتهای تأثیرگذار سیاسی و انقلابی سرزمین خود به عنوان اسطوره های مبارزه ملی، گامی بسیار مؤثر در آشکارسازی پیوند میان اسطوره و تاریخ برداشتند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
536 - ساختار داستان (درخت آسوریک) بر مبنای دیدگاه لوی استروس
سید محمد ایراهیمیبا ظهور مکتب نوین اسطوره شناسی و تحقیق و تفحص علمی در منابع موجود اساطیری نگرشی جدیئ نسبت به اساطیر در علوم به وجود امده است و بی شک اسطوره روشنگر معنای زندگی است و به همین حهت داستانی راست در مقابل قصه و حکایت که داستان های دروغین هستند و از آنجا که عرصه اسطوره به میدا چکیده کاملبا ظهور مکتب نوین اسطوره شناسی و تحقیق و تفحص علمی در منابع موجود اساطیری نگرشی جدیئ نسبت به اساطیر در علوم به وجود امده است و بی شک اسطوره روشنگر معنای زندگی است و به همین حهت داستانی راست در مقابل قصه و حکایت که داستان های دروغین هستند و از آنجا که عرصه اسطوره به میدان تکاپوی انسان های بودی و اولیه برای تحلیلی از خود و جهان پیرامون است لذا در جهان بینی اسطوره نیز آدمی مانند هر جهان بینی دیگر کوشیده است تا به پرسش های بنیادین خویش درباره ی جهان و انسان پاسخی شایسته بدهد . در این راستا با نظریات معاصر بسیاری روبروییم که فراگیرترین این روش را لوی استروس ارائه داده است. در این جستار تحلیلی -پژوهشی نگاهرنده کوشیده است داستان درخت آسوریک را بر مبنای دیدگاه لوی استروس و اشارات وی بر اساس تقابل نظام دو تایی مورد بررسی ساختارگرایانه قرار دهد و عناصر آن را بر طبق این دیگاه واکاوی نماید پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
537 - مقایسه مقامات سیر و سلوک در عرفان اسلامی و تائوئیسم
سوسن رفیعی راد محمد علی یوسفی رضا اسدپورسلوک، حرکت از نقطه مبدأ به سوی مقصد است. در سلوک عرفانی مقصد و نقطه پایان، فنای در توحید است. سلوک عرفانی که سفری انفسی و باطنی جهت نیل به ذروه کمال معنوی است در اندیشههای عرفانی در قالب مقاماتی ترسیم شده است. در این جستار با روش توصیفی- تحلیلی و تطبیقی و با استفاده از چکیده کاملسلوک، حرکت از نقطه مبدأ به سوی مقصد است. در سلوک عرفانی مقصد و نقطه پایان، فنای در توحید است. سلوک عرفانی که سفری انفسی و باطنی جهت نیل به ذروه کمال معنوی است در اندیشههای عرفانی در قالب مقاماتی ترسیم شده است. در این جستار با روش توصیفی- تحلیلی و تطبیقی و با استفاده از منابع کتابخانهای منازل سلوک عرفانی در عرفان اسلامی و تائوئیسم مورد بحث تطبیقی قرار می گیرند تا به این سؤال پاسخ داده شود که وجوه اشتراک و اختلاف ساختار مقامات سلوک در عرفان اسلامی و عرفان تائوئی کداماند؟ یافتههای پژوهش نشان میدهد در هر دو سلوک عرفان و تصوف اسلامی و عرفان تائوئی، سالک با پشت سر گذاشتن مراحل و مقامات سلوک و تزکیه از آلایشهای نفسانی به وارستگی و معرفت و بصیرت شهودی دست یافته و در نهایت در فقر و فنای عرفانی و معادل آن در تائوئیسم به اشراق و شهود تائو نائل میگردد. عمدهترین افتراقات، دید شریعت مدارانه سالک مسلمان است که با تأکید بر عبادات حبّی در پی عبودیّت و کسب رضایت پروردگار خویش است. حال آنکه نظام سلوکی تائوئیسم فاقد چنین مفاهیمی است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
538 - دنیاگریزی در شعر ناصر خسرو و ابوالعتاهیه
مریم محمودیدنیاگریزی، از مضامین عمده در شعر و ادب فارسی و عربی است که از بنمایه های شعر زهد و تحقیق (قرن دوم هجری) ابوالعتاهیه، شاعر قدرن دوم وسوم هجری است. شاید بتوان گفت در سیر تکامل شاعر زهد و تحقیق ادبفارسی، ناصرخسرو و سپس اوج آن سنایی است. هدف از این تحقیدق ، پیداکردن نقار مش چکیده کاملدنیاگریزی، از مضامین عمده در شعر و ادب فارسی و عربی است که از بنمایه های شعر زهد و تحقیق (قرن دوم هجری) ابوالعتاهیه، شاعر قدرن دوم وسوم هجری است. شاید بتوان گفت در سیر تکامل شاعر زهد و تحقیق ادبفارسی، ناصرخسرو و سپس اوج آن سنایی است. هدف از این تحقیدق ، پیداکردن نقار مشترک این دو شاعر مانند بسامد بالای مضمون در شار، وابستگیبه دربار و مهجور شدن شان می باشد. تصاویری که از دنیا در ذهن و اندیشدهناصرخسرو و ابوالعتاهیهوجود دارد؛ از طریق واژگان به خوبی منتقل شدهاست. این تصاویر، چهره حقیقی آنان را نشان می دهد. تصویرابوالعتاهیه ازدنیا، ترسیم زشت و ناخوشایند نیست و حتی گاهی نگاه حکیمانه دارد. درانتها باید گفت هر دو شاعر توصیه های بسیاری بر ترک دنیا و تمایلات دنیویارائه داده اند. دلیل عمده هر دو ناپایداری و گذرندگی دنیاست. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
539 - داش آکل و شخصیتهای محوری داستانهای همینگوی
مظاهر مصفا شادمان شکروی لیلا فاطمی رادداستان کوتاه داش آکل از برجسته‌ترین داستان‌های صادق هدایت و از جمله داستان‌های برجسته ادبیات معاصر ایران است. در این داستان بن‌مایه‌های تفکر ارنست همینگوی در شخصیت‌پردازی، که به نوعی مکتب فکری او را تشکیل می‌دهد، خود را به معاینه نشان چکیده کاملداستان کوتاه داش آکل از برجسته‌ترین داستان‌های صادق هدایت و از جمله داستان‌های برجسته ادبیات معاصر ایران است. در این داستان بن‌مایه‌های تفکر ارنست همینگوی در شخصیت‌پردازی، که به نوعی مکتب فکری او را تشکیل می‌دهد، خود را به معاینه نشان می‌دهد. آرمان‌گرایی، تعلق به جهان اقلیت، آسیب‌دیدگی، فرجام شوم، تسلیم دردآلود و در نهایت پیروزی در عین شکست، از مهم‌ترین وجوه اشتراک شخصیت داش آکل با شخصیت‌های مورد علاقۀ نویسنده آمریکایی است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
540 - سعدی و لا فونتن
میر جلال الدین کزازیدر این جستار، شیوه سخنوری دو مشاعر بزرگ ایرانی و فرانسوی: سعدی و لا فونتن سنجیده و بر رسیده آمده است؛ برپایه یکی از افسانه های لا فونتن که برگرفته از حکایتی است در گلستان سعدی و نشان داده شده است که حکایت سعدی چگونه پخته تر و استوارتر و هنری تر از فسانه لا فونتن است.در این جستار، شیوه سخنوری دو مشاعر بزرگ ایرانی و فرانسوی: سعدی و لا فونتن سنجیده و بر رسیده آمده است؛ برپایه یکی از افسانه های لا فونتن که برگرفته از حکایتی است در گلستان سعدی و نشان داده شده است که حکایت سعدی چگونه پخته تر و استوارتر و هنری تر از فسانه لا فونتن است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
541 - ویژگیهای زبانی، نگارشی و دستوری نامههای عهد قاجار؛ با محوریت بررسی قائم مقام و امیرکبیر
حمیده مظهری آزاد مریم شایگاندر دوره قاجار به دلیل کمبود وسایل ارتباط جمعی از یک سو و گسترش سطح عمومی سواد از سوی دیگر باعث شد تا احوالات افرادی از طبقات مختلف(شاهان و شاهزادگان، طلاب و روحانیون، تحصیلکرده های روشنفکر، شاعران و نویسندگان و حتی مردم عامی) مطرح، بلکه بسیاری از مسائل روز در نامه ها بی چکیده کاملدر دوره قاجار به دلیل کمبود وسایل ارتباط جمعی از یک سو و گسترش سطح عمومی سواد از سوی دیگر باعث شد تا احوالات افرادی از طبقات مختلف(شاهان و شاهزادگان، طلاب و روحانیون، تحصیلکرده های روشنفکر، شاعران و نویسندگان و حتی مردم عامی) مطرح، بلکه بسیاری از مسائل روز در نامه ها بیان گردد که در مکاتبات رسمی و اداری به دلیل مسائل امنیتی و سری، کم تر به آن پرداخته می شده است. این دوره در حالی که از منظر تاریخی، نثر فارسی در حال گذار از نثر مصنوع به نثر فنّی بوده؛ از منظر فرهنگی، اجتماعی نیز نامه نگاری از انحصار شاهان، وزرا، ادیبان و اهل فضل خارج شده و عامه مردم نیز به نامه نگاری روی آوردند. این پژوهش در تلاش است تا با شناسایی نوع نگارش، اصطلاحات و تعابیر ادبی به کار رفته و اندیشه و مضامین انواع نامه های بر جای مانده از عهد قاجار، نقش و جایگاه نامه و نامه نگاری را در نثر فارسی مورد بررسی قرار دهد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
542 - بررسی تأثیر پذیری صادق چوبک در آثارش از ارنست میلر همینگوی
لیلا هاشمیان شهین اسلامیصادق چوبک به عنوان یکی از بزرگترین نویسندگان داستان کوتاه معاصر ایران، در کنار جلال آل احمد و صادق هدایت تلاش فراوانی در رواج ساده نویسی و شکستن سنت ادبیات مودبانه و دست و پاگیر دورهی قبل انجام داده است. او نویسنده ای رئالیست است و داستانهایش در بردارندهی واقعیاتی ا چکیده کاملصادق چوبک به عنوان یکی از بزرگترین نویسندگان داستان کوتاه معاصر ایران، در کنار جلال آل احمد و صادق هدایت تلاش فراوانی در رواج ساده نویسی و شکستن سنت ادبیات مودبانه و دست و پاگیر دورهی قبل انجام داده است. او نویسنده ای رئالیست است و داستانهایش در بردارندهی واقعیاتی است که خواننده را با اوضاع و احوال رایج در قرن چهاردهم آشنا می‌کند. سبک نویسندگی چوبک نیز در عین استقلال و منحصر به فرد بودن، یادآور شیوهی نویسندگی نویسندگان قرن بیستم آمریکاست. در این مقاله سعی میشود تا تأثیری که چوبک از ارنست میلر همینگوی، خالق داستان زیبای پیرمرد و دریا و برندهی جایزهی ادبی نوبل گرفته است نمایانده و بررسی شود پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
543 - تصویری از حافظ در دیوان ناری
سید مرتضی هاشمی غلامحسین شریفی یوسف کرمی چمهادیبان کُرد همواره شعر فارسی را به دیدۀ اعجاب و تحسین نگریسته و از آن متأثربوده اند. نمودهای گوناگون این تأثیرپذیری را در قالب تضمین، ترجمه و صور خیال مشابهو مضامین مشترک می توان دید و از این میان، شعر حافظ بیش از دیگر اشعار مورد توجهایشان بوده است. در این مقاله پس از م چکیده کاملادیبان کُرد همواره شعر فارسی را به دیدۀ اعجاب و تحسین نگریسته و از آن متأثربوده اند. نمودهای گوناگون این تأثیرپذیری را در قالب تضمین، ترجمه و صور خیال مشابهو مضامین مشترک می توان دید و از این میان، شعر حافظ بیش از دیگر اشعار مورد توجهایشان بوده است. در این مقاله پس از مقدم های دربارۀ تأثیرپذیری ادیبان کُرد از شعرفارسی، به ناری، شاعر عار فمسلکی که در همین سده های اخیر می زیسته، پرداخت هایم.برای ترسیم خطوط چهرۀ حافظ در دیوان شاعر کُرد، ابتدا به سراغ موضوعات و مضامینو مفاهیم مورد علاقۀ دو شاعر رفته و در نهایت چهار مخمس ناری، که در آنها غزلیاتحافظ را، تضمین کرده است، بررسی کرد هایم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
544 - بررسی تطبیقی وصف خمر در شعر اعشی و منوچهری دامغانی
مرتضی براری رئیسی الهی بخش گوریخمریات از دیرباز مورد توجه شاعران پارسی و تازی بوده است. اعشی و منوچهری دامغانی از جمله این شاعراناند که به این موضوع پرداختهاند. بنابراین به خاطر بسامد بالای توصیف باده در شعرشان، و عدم پژوهش در این خصوص، این جستار به دنبال آن است که با روش توصیفی - تحلیلی، نگاه دو ش چکیده کاملخمریات از دیرباز مورد توجه شاعران پارسی و تازی بوده است. اعشی و منوچهری دامغانی از جمله این شاعراناند که به این موضوع پرداختهاند. بنابراین به خاطر بسامد بالای توصیف باده در شعرشان، و عدم پژوهش در این خصوص، این جستار به دنبال آن است که با روش توصیفی - تحلیلی، نگاه دو شاعر به این موضوع را بررسی کرده و تفاوتها و اشتراکات شعری آنان را بیان کند. یافتههای این پژوهش نشانگر است که مضامین مشترکی همچون تأثیر باده بر جسم، شفابخشیِ بوی باده و وصف مجالس باده نوشی همراه با رقص کنیزکان وجود دارد. دقت و شمول، توجه به جزئیات و حسّیات، پرگویی، جان بخشی به باده و زمینی بودن باده، از دیگر ویژگی های مشترک است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
545 - بررسی کارکردهای غزل در شعر ابن زیدون و شهریار
ربابه رمضانی پریسا فیضیبا مطالعه اشعار ابن زیدون شاعر عرب زبان و شهریار شاعر فارسی زبان، درمییابیم که نقاط اشتراکی در زندگی هر دو شاعر وجود دارد، چراکه معشوقه دو شاعر از آنها دور افتادند و دو شاعر در آتش عشق سوختند و در عین حال با سرودن اشعاری که نشانگر سوز و گداز آنها است، بر عشق و وفادار چکیده کاملبا مطالعه اشعار ابن زیدون شاعر عرب زبان و شهریار شاعر فارسی زبان، درمییابیم که نقاط اشتراکی در زندگی هر دو شاعر وجود دارد، چراکه معشوقه دو شاعر از آنها دور افتادند و دو شاعر در آتش عشق سوختند و در عین حال با سرودن اشعاری که نشانگر سوز و گداز آنها است، بر عشق و وفاداری خود پافشاری ورزیدند و آن را عرضه داشتند. در پی وقایعی که بر زندگی آنها گذشت و روزگار بر آنها بسیار تنگ گرفت، روزگار و اهل آن را مورد مذمت قرار داده و از این سرزنشها معشوقههایشان هم مستثنی نبودند. از آنجا که ایران و اندلس از طبیعت حاصلخیز و مناظر طبیعی افسونگری برخوردار بودهاند، شهریار و ابن زیدون از این موهبت الهی برای توصیف معشوقههایشان بسیار استفاده کردند. این دو شاعر همچنین با آگاهی از قرآن، از این منبع سرشار در شعر خود بهره گرفته و به اقتباس از آیات قرآنی پرداختهاند. همچنین شعر آن دو شعر عفیف به شمار میآید و شعر این دو شاعر از مظاهر وقاحت به دور است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
546 - بررسی تطبیقی بینش و روش برخی از نویسندگان مسلمان پیرامون فرهنگ و تمدن اسلامی
صمد مؤمنی جمشید باقرزاده پوریا اسمعیلینویسندگان مسلمان پیرامون فرهنگ و تمدن اسلامی با زاویه دید و خطوط فکری مختلف و نیز با توجه به فضای فکری عصر خویش به تحقیق پرداختهاند. مقاله حاضر بر آن است تا با استفاده از روش پژوهش تاریخی مبتنی بر توصیف و تحلیل زوایای مختلف این موضوع را بررسی نماید. یافتههای اصلی تحقی چکیده کاملنویسندگان مسلمان پیرامون فرهنگ و تمدن اسلامی با زاویه دید و خطوط فکری مختلف و نیز با توجه به فضای فکری عصر خویش به تحقیق پرداختهاند. مقاله حاضر بر آن است تا با استفاده از روش پژوهش تاریخی مبتنی بر توصیف و تحلیل زوایای مختلف این موضوع را بررسی نماید. یافتههای اصلی تحقیق نشان میدهد که متفکران مسلمان و نویسندگان در راستای حفظ میراث گذشتگان، با نگرشهای شرعی و فلسفی ابعاد گوناگون فرهنگ و تمدن را بررسی نمودند تا اهمیت والا و حیاتی آن را نشان دهند و در نهایت آیندگان را هم به حراست از میراث پیشینیان تشویق و ترغیب نمایند. از سویی نیز، این نویسندگان در صدد بودند آگاهی حاکمان را بالا ببرند تا از این طریق از دانشمندان علوم مختلف حمایت کرده و با دادن امکانات لازم به این قشر فرهیخته جامعه را تکامل ببخشند و احتیاج مردمان را برطرف سازند و نیز شیوه و آداب کشورداری که برگرفته از سنت ایرانیان باستان است را به زمامداران بیاموزند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
547 - بررسی سیر تحول شعر نو در زبان عربی و فارسی
مهدی ممتحن مهین حاجیزادهقرن بیستم شاهد تحول و دگرگونی عمیقی در همه رشته های هنری است، شعر نو نیز یکی از تحولات بزرگ به شمار می آید که افقهای تازه ای را در برابر دیدگان گشوده است. مورخان و ناقدان درباره تاریخ دقیق پیدایش شعر نو با یکدیگر اختلاف نظر دارند. اما آنچه مسلم است این است که شعر نو به چکیده کاملقرن بیستم شاهد تحول و دگرگونی عمیقی در همه رشته های هنری است، شعر نو نیز یکی از تحولات بزرگ به شمار می آید که افقهای تازه ای را در برابر دیدگان گشوده است. مورخان و ناقدان درباره تاریخ دقیق پیدایش شعر نو با یکدیگر اختلاف نظر دارند. اما آنچه مسلم است این است که شعر نو به عنوان پدیده ای جدید در حوزه ادبیات در ایران و کشور های عربی و حتی کشور های اروپایی به دنبال تغییر و تحولات در ساختار و مضمون شعر قدیم بوجود آمد و توسط نیما یوشیج در ادبیات فارسی و نازک الملائکه و بدر شاکر السیاب در ادبیات عربی به صورت تثبیت شده به همگان معرفی شد. این مقاله در صدد است تا تاریخچه و سیر تحول و پیشگامان شعر نو را در این دو زبان به قصد بیان اشتراکات و همانندیها مورد بررسی و تحلیل قرار دهد . پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
548 - تأثیر فرهنگ و ادبیات پارسی بر شعر محمدرهدی جواهری
شمسی واقف زادهادبیات پارسی وعربی به علت جهات اشتراک و اوضاع مشابه اجتماعی وفرهنگی هر دو ملت، متأثر از یکدیگر بوده و نسبت به دیگر زبان ها تعامل ادبی گسترده تری داشته اند و دارند. انتقال پدیده های ادبی از زبان پارسی به شعر محمدرهدی جواهری ، شاعر برجستة عربی سرای عراقی که پهنه تحول شعر چکیده کاملادبیات پارسی وعربی به علت جهات اشتراک و اوضاع مشابه اجتماعی وفرهنگی هر دو ملت، متأثر از یکدیگر بوده و نسبت به دیگر زبان ها تعامل ادبی گسترده تری داشته اند و دارند. انتقال پدیده های ادبی از زبان پارسی به شعر محمدرهدی جواهری ، شاعر برجستة عربی سرای عراقی که پهنه تحول شعر او از نئوکلاسیک تا رومائتیک رادر برمی گیرد، گاه در حوزة واژه ها و معانی،گاه در قالب های شعری وگاه نیز در حوزه تصاویر، احساسات و عواطف صورت پذیرفته است. تسلط شاعر به زبان پارسی و آشنایی وی با فرهنگ و جامعة ایران، در این انتقال ادبی تأئیر به سزای داشته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
549 - بررسی و واکاوی مقایسهای و تطبیقی شخصیت زن از نگاه فردوسی و مولوی
هادی عباس نژاد خراسانی رضا فرصتی جویباری حسین پارسائیدر منظومههای ایرانی، زنان نقشهای گوناگون را عهده دار بودهاند. بر اساس تعالیم اسلامی و نصّ قرآن کریم، انسان خلیفه خدا بر روی زمین محسوب میشود و انسانها از هر نژاد و جنسی با هم برابرند. شاعران و نویسندگان ایرانی در حقیقت زیباترین تشبیهات و مضمونهای بکر و بدیع را در چکیده کاملدر منظومههای ایرانی، زنان نقشهای گوناگون را عهده دار بودهاند. بر اساس تعالیم اسلامی و نصّ قرآن کریم، انسان خلیفه خدا بر روی زمین محسوب میشود و انسانها از هر نژاد و جنسی با هم برابرند. شاعران و نویسندگان ایرانی در حقیقت زیباترین تشبیهات و مضمونهای بکر و بدیع را در وصف زنان آفریدهاند و با الهام آزاد، آثار جاودان از خود به یادگار گذاشتهاند. از نظر آنان، نگاه به زن زندگی میبخشد و تبسّمش عشق آفرین است. محققان در تحلیل وگردآوری دادهها از روش تحقیق تحلیلی-تاریخی به ویژه کتب شاهنامه و مثنوی معنوی مولوی استفاده کردهاند. نتایج تحقیق نشان میدهد: از نظر فردوسی، بزرگترین شاخص و جلوه زن در شاهنامه این است که موجودی خردمند، هنرمند، صاحب رأی، وفادار به شوی خویش باشد و خوارمایه نباشد و نیز او حافظ هویّت اندیشه ایرانشهری و ارزشهای والای قومی و نژادی خویش است. نگاه مولوی به زن نگاهی نسبی و دوسویه است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
550 - تحلیل تأثیرپذیری مثنوی تحفة العراقین از قرآن کریم
طاهره ایشانیخاقانی شاعر بزرگ قرن ششم هجری است که با لقب "شاعر دیرآشنا" شهره گشته است. مثنوی تحفة العراقین که حاصل و رهآورد سفر خاقانی به مکه معظمه است؛ تحت تأثیر فراوان آیات قرآن کریم قرارگرفته است. تحلیل و بررسی این تأثیرات علاوه بر این که به درک و دریافت بیشتر شعر او کمک مینما چکیده کاملخاقانی شاعر بزرگ قرن ششم هجری است که با لقب "شاعر دیرآشنا" شهره گشته است. مثنوی تحفة العراقین که حاصل و رهآورد سفر خاقانی به مکه معظمه است؛ تحت تأثیر فراوان آیات قرآن کریم قرارگرفته است. تحلیل و بررسی این تأثیرات علاوه بر این که به درک و دریافت بیشتر شعر او کمک مینماید؛ میزان تسلط و آگاهی خاقانی را نسبت به قرآن کریم نیز نشان میدهد. لذا در این مقاله بر آنایم تا با روش تحلیلی- آماری و استفاده از منابع کتابخانهای، هنر سبکی خاقانی و بلاغت او را در مثنوی تحفة العراقین از حیث کاربرد آیات بررسی نماییم و به این پرسشها پاسخ دهیم که با توجه به نوع کاربرد آیات، خاقانی بیشتر از چه شیوه یا شیوههایی بهره برده است؟ همچنین بسامد و درصد کاربست آیات قرآن کریم در این مثنوی چه میزان است و این مسأله مبیّن چه چیزی است؟ نتیجه این پژوهش حاکی از این است که خاقانی در کاربست واژههای قرآنی، آیه و یا آیات قرآن کریم در این مثنوی از شیوههای متنوع بلاغی بهره برده که از میان آنها، دو شیوه تلمیح و وامواژه بیش از همه در شعر او کاربرد داشته است. این مسأله مبیّن شخصیت دینی و مذهبی خاقانی و تسلط و اشراف کامل او بر قرآن کریم است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
551 - بررسی عقاید شکلوفسکی در اشعار سهراب سپهری و توماس استرن الیوت
مهدی ممتحن ناصر ملکی مریم نویدیخلق مضامین جدید و غریب از ویژگیهای شاعران عصر مدرن و پسامدرن است. آنها سعی دارند تا غبار عادات را از رخ مضامین و مفاهیم کهنه بزدایند و با دیدگاهی نو به آن مضامین و مفاهیم بنگرند؛ همچنین خوانندگان را به این مسیر بکشانند و با این دیدگاه به درک مضمونها و مفهومهای پیچید چکیده کاملخلق مضامین جدید و غریب از ویژگیهای شاعران عصر مدرن و پسامدرن است. آنها سعی دارند تا غبار عادات را از رخ مضامین و مفاهیم کهنه بزدایند و با دیدگاهی نو به آن مضامین و مفاهیم بنگرند؛ همچنین خوانندگان را به این مسیر بکشانند و با این دیدگاه به درک مضمونها و مفهومهای پیچیده نایل آیند. چنین فنی، آشناییزدایی نامیده میشود. آشناییزدایی نخستین بار با عنوان هنر به عنوان ابزار به وسیلهی شکلوفسکی مطرح شد. او معتقد بود که اگر شیوهی نگرش ما به آثار هنری توأم با نوعی عادت باشد، دیگر نمیتوانیم نگرشی نو نسبت به آن آثار داشته باشیم؛ در نتیجه تأثیر آن در زندگی ما عادی خواهد شد. از آنجا که تا به حال کمتر تحقیقی دربارهی فن آشناییزدایی در آثار شاعران صورت گرفته، این مقاله بر آن است تا به تحلیل و بررسی رد پای این فن در برخی اشعار توماس استون الیوت و سهراب سپهری بپردازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
552 - بررسی تطبیقی فیلم و داستان «مهمان مامان» بر اساس نظریه روایت ژرار ژنت
احسان اعوانیروایت از دو عنصر اساسی قصه و قصه گو تشکیل میشود که در همه روایتها از هر نوعی دیده میشود و جزو ذاتی هر نوع روایتی است. ژرار ژنت متأثر از شکلگرایان روس قصه را یکی از جنبههای روایت میداند و آن را ترتیب واقعی ارزیابی میکند، در نتیجه توانسته برای تمامی روابط بین توالی چکیده کاملروایت از دو عنصر اساسی قصه و قصه گو تشکیل میشود که در همه روایتها از هر نوعی دیده میشود و جزو ذاتی هر نوع روایتی است. ژرار ژنت متأثر از شکلگرایان روس قصه را یکی از جنبههای روایت میداند و آن را ترتیب واقعی ارزیابی میکند، در نتیجه توانسته برای تمامی روابط بین توالی زمانی رخدادها و ترتیب روایت، تحلیلی ارائه دهد و با استفاده از زمان و تغییرات در خط داستانی، پیرنگ و شکل داستانی خود را بنا سازد. او نظریه زمان در روایت را در سه محور نظم، تداوم و بسامد(تکرار) مطرح میکند و روایتشناسی را بر ارتباطات میان داستان و متن روایی و بهویژه زمان، وجه، آوا و کانونی سازی که ترکیبی از شیوههای ساختار روایت و نظریه ترامتنیت که به طور کلی رابطه یک متن در متن دیگر است قرار میدهد. همچنین عنوان بندی آغازین فیلم که به عنوان یکی از پنج مناسبت ترامتنیت در این نمونه مورد تأکید قرار میگیرد. در این پژوهش با رویکرد به مقوله تکنیکهای روایت پردازی از ژرار ژنت از یک سو و فیلم و داستان مهمان مامان از سویی دیگر مهمترین تکنیکهای روایتپردازی بررسی میشود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
553 - بررسی ادبیات کودکان در دو اثر از نادر ابراهیمی و لینا کیلانی
امید مجد میروت سلماناین مقاله به بررسی و مقایسه داستان نویسی نادر ابراهیمی و لینا کیلانی نویسنده بنام سوری، در حوزه ادبیات کودک میپردازد. خلاصه دو داستان آدم وقتی حرف میزند، چه شکلی میشود؟ از نادر ابراهیمی و ثوب الدمیهًْ سلمی(لباس عروسکی به نام سلمی) از لینا کیلانی شرح شده و بر اساس معی چکیده کاملاین مقاله به بررسی و مقایسه داستان نویسی نادر ابراهیمی و لینا کیلانی نویسنده بنام سوری، در حوزه ادبیات کودک میپردازد. خلاصه دو داستان آدم وقتی حرف میزند، چه شکلی میشود؟ از نادر ابراهیمی و ثوب الدمیهًْ سلمی(لباس عروسکی به نام سلمی) از لینا کیلانی شرح شده و بر اساس معیارهای طرحشده مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. مقاله حاضر از رساله کارشناسی ارشد استخراج شده که طی آن تمام داستانهای دو نویسنده بررسی شدهاند و نتایج مقاله برگرفته از تمام آثار داستانی آنها میباشد؛ اما به ضرورت حجم محدود مقاله، فقط یکی از داستانهای هر کدام از نویسندگان در این نوشته بررسی شده تا بیانگر روش پژوهش باشند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
554 - مقایسه سبکی هجویات انوری و متنبی
ناصر بهرامی محمدامیر عبیدی نیاهجو یکی از انواع ادبی است و قسمتی از شعر شاعران فارسیسرا و تازیگو را به خود اختصاص داده است. اما به دلیل محدودیتهای اخلاقی- که در جوامع وجود دارد- کمتر کسی وارد این حوزه از ادبیات شدهاست؛ در نتیجه بسیاری از مسائل ادبی و اجتماعی مربوط به این نوع ادبی ناشناخته و در چکیده کاملهجو یکی از انواع ادبی است و قسمتی از شعر شاعران فارسیسرا و تازیگو را به خود اختصاص داده است. اما به دلیل محدودیتهای اخلاقی- که در جوامع وجود دارد- کمتر کسی وارد این حوزه از ادبیات شدهاست؛ در نتیجه بسیاری از مسائل ادبی و اجتماعی مربوط به این نوع ادبی ناشناخته و در هالهای از ابهام پنهان مانده است. در حالی که پژوهش و تحقیق در این باره میتواند گوشههای پنهان جوامع را مشخص نماید. علاوه بر آن با بررسی ویژگیهای سبکی این نوع ادبی میتوان ارزشهای ادبی و ساختار آن را آشکار نمود. پژوهش حاضر در حوزه ادبیات تطبیقی و با هدف بررسی مشترکات و تفاوتهای سبکی هجویات انوری و متنبی صورت گرفته است. دادهها با استفاده از شیوه تحلیل محتوا بررسی شدهاند. جامعه آماری این پژوهش، دیوان انوری و متنبی، و حجم نمونه هجویات آنان میباشد. انتظار داریم نتیجه تحقیق بتواند به فهم بهتر هجو و سبک شناسی آن کمک کند و زمینههای مطالعه در حوزه ادبیات تطبیقی به ویژه هجو را فراهم کند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
555 - مطالعه تطبیقی رئالیسم جادویی در آثار ساعدی و مارکز
آرش مشفقی الهام علوی ایلخچیدر این مقاله بر آن بوده ایم که عناصر رئالیسم جادویی را در آثار غلامحسین ساعدی و گابریل گارسیا مارکز بررسی نموده و شیوه بکارگیری این عناصر را در آثار این دو نویسنده به صورت تطبیقی بررسی نماییم. ساعدی یکی از مشاهیر ادبیات معاصر ایران در زمینع داستان نویسی میباشد. گابریل چکیده کاملدر این مقاله بر آن بوده ایم که عناصر رئالیسم جادویی را در آثار غلامحسین ساعدی و گابریل گارسیا مارکز بررسی نموده و شیوه بکارگیری این عناصر را در آثار این دو نویسنده به صورت تطبیقی بررسی نماییم. ساعدی یکی از مشاهیر ادبیات معاصر ایران در زمینع داستان نویسی میباشد. گابریل گارسیا مارکز نیز شخصی است که اسم او با رئالیسم جادویی گره خورده است و پیشگام این نوع ادبی محسوب میشود. این دو نویسنده در بکارگیری عناصر این سبک آثار مشابهی از خود به جا گذاشتهاند، هر دو را میتوان در نوشتههایشان کابوسزده، تلخ و مرگاندیش یافت، به همان اندازه هم میتوان آن دو را طنزاندیش و پوچگرا دید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
556 - پیوند میان شعر و هنر نقاشی
اصغر مولوی نافچی حسین شمسآبادیادبیات مقابلهای در مفهوم فراگیرش در بر گیرنده پیوند ادبیات با دیگر هنرهای زیباست. دیدگاههای نظریهپردازانی چون ارسطو و هوراس درباره گونههای هنر مبنای پژوهشهای مقابلهای و بررسی پیوند و همانندی میان هنرها شده است، و به ورود اصطلاحات تصویرپردازی و کندهکاری و مجسمهسا چکیده کاملادبیات مقابلهای در مفهوم فراگیرش در بر گیرنده پیوند ادبیات با دیگر هنرهای زیباست. دیدگاههای نظریهپردازانی چون ارسطو و هوراس درباره گونههای هنر مبنای پژوهشهای مقابلهای و بررسی پیوند و همانندی میان هنرها شده است، و به ورود اصطلاحات تصویرپردازی و کندهکاری و مجسمهسازی در حوزه شعر انجامیده است. در این جستار به کاربرد هنر مجسمهسازی و کندهکاری در شعر پرداخته میشود، و مفاهیم بدیع برآمده از این پیوند به خواننده ارائه خواهد شد. بر این پایه به واکاوی دو قصیده أبو ریشه و کیتس با عنوانهای معبد کاجورائو و گلدان یونانی پرداخته، و مصادیق تأثیر و الهام را بررسی میکنیم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
557 - مقایسه دیدگاههای مشترک کزازی و یونگ(خودآگاه، ناخودآگاه)
میرجلال الدین کزازی پرویز لکزائیان فکوراندیشمندان علوم انسانی سنگ بنای تفکرات خویش را بر تعریف انسان گذاشته و آثار خود را بر بنیان این شناسایی بنا کردهاند. چگونگی نگرش آنها به انسان مسیر اندیشهشان را تعیین میکند. ابتدا باور بر این بود که ناخودآگاه من دیگری است که در وجود هر انسانی قرار دارد. در قرن هفدهم چکیده کاملاندیشمندان علوم انسانی سنگ بنای تفکرات خویش را بر تعریف انسان گذاشته و آثار خود را بر بنیان این شناسایی بنا کردهاند. چگونگی نگرش آنها به انسان مسیر اندیشهشان را تعیین میکند. ابتدا باور بر این بود که ناخودآگاه من دیگری است که در وجود هر انسانی قرار دارد. در قرن هفدهم لایبنیز (Leixniz) در اعتراض به دکارت(Descates) عملکرد ناخودآگاه را در برابر ضمیر خودآگاه قرار داد. او اظهار داشت که هر آنچه در زیر نگاه از توجه ضمیر خودآگاه دور میماند به ضمیر ناخودآگاه انتقال مییابد. این نظریه به عنوان مسأله اساسی، محور مباحث فیلسوفان مکتب رمانتیک قرار گرفت. شیلینگ(Schiling) نخستین فیلسوف رمانتیکی است که ناخودآگاه را به مبحث اراده کورکورانه پیوند زد. در این مقاله سعی شده است ضمن پرداختن به تعریف و بررسی خودآگاه و ناخودآگاه به صورت اجمالی و فشرده به مقایسه دیدگاههای کزازی و یونگ پرداخته شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
558 - بررسی تطبیقی جلوهها و کارکردهای اسطورهای آب در «شاهنامه» با «ایلیاد»
ناهید جعفریمناظر طبیعی بنمایههای اساسی و مشترک توصیفها و تصویرگریها در اساطیر ایران و جهان هستند که شاعران احساسی ترین و لطیف ترین پیوند را با آنها دارند؛ "آب" یکی از جلوههای طبیعت است که در اسطورههای ملل مختلف، همواره از رویارویی قهرمانان با آن در بستر طبیعت سخن به میان آ چکیده کاملمناظر طبیعی بنمایههای اساسی و مشترک توصیفها و تصویرگریها در اساطیر ایران و جهان هستند که شاعران احساسی ترین و لطیف ترین پیوند را با آنها دارند؛ "آب" یکی از جلوههای طبیعت است که در اسطورههای ملل مختلف، همواره از رویارویی قهرمانان با آن در بستر طبیعت سخن به میان آمده است؛ آب در شاهنامه و ایلیاد جلوههای گوناگونی به خود میگیرد و با توجه به تفاوت جغرافیای طبیعی ایران و یونان باستان که موجب شده است غالب مناظر طبیعی شاهنامه در خشکی و اغلب مناظر طبیعی ایلیاد در آبهای بیکران به وقوع پیوندد؛ اما با این وجود هر دو شاعر تقریباً همسان با یکدیگر از توصیفها و تصویرگریهای آب، برای تقویت پیوند مخاطب با شعر و باورپذیری بیشتر داستانهای خود بهره جستهاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
559 - آموزههای تعلیمی در متون کهن با تکیه بر مرزباننامه
فاطمه خدارحمی مریم جلالی نرگس جابری نسباین پژوهش با هدف بررسی آموزه های تعلیمی در متون کهن با تکیه بر مرزبان نامه انجام شده است. بسیاری از آثار فاخر ادب فارسی آثاری هستند که در قالب آموزه های تعلیمی نگاشته شده اند. کتاب مرزبان نامه نیز از جزو آثار ارزشمند در حوزه ادبیات تعلیمی است که سرشار از مفاهیم مختلف دی چکیده کاملاین پژوهش با هدف بررسی آموزه های تعلیمی در متون کهن با تکیه بر مرزبان نامه انجام شده است. بسیاری از آثار فاخر ادب فارسی آثاری هستند که در قالب آموزه های تعلیمی نگاشته شده اند. کتاب مرزبان نامه نیز از جزو آثار ارزشمند در حوزه ادبیات تعلیمی است که سرشار از مفاهیم مختلف دینی، فرهنگی، اجتماعی، اخلاقی، سیاسی، اقتصادی و غیره است که با گذشت قرن ها از تألیف آن همچنان می تواند برای نسل امروز و نسل های بعد مفید واقع شود. بخش عظیمی از موضوعات این کتاب موضوعات اخلاقی و اجتماعی است که موضوعات مهمی در هر دوره ای از زندگی انسان ها هستند و نویسنده در تمامی داستان ها با تأکید بر این آموزه ها مخاطبان را با خود همراه میکند. یافته های پژوهشی نشان می دهد در آموزه های تعلیمی این کتاب نویسنده بیشترین تأکید را بر اندیشیدن و تدبیر به موقع در امور، مشورت کردن پیوسته و در هر کاری و همنشینی با صالحان دارد به گونه ای که می توان گفت نگاه ویژه وی به تفکر و اندیشه ورای هر موضوع دیگری است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
560 - بررسی فرآیند تأثیر محیط بر شخصیت متنبی و سعدی
جواد خانلری ابراهیم نامداری منیره سادات طلایی تبارهر فرهنگی ویژگیهای خاص خود را دارد و این ویژگیها بر شکلگیری شخصیت کاربران فرهنگی تأثیر دارد، چنانکه انگلیسیها خونسردند و آمریکاییها متعهد، ژاپنیها پرتلاش و اسکاتلندیها خسیس و فرانسویها رمانتیک و ایرانیها بدبین هستند. اوضاع و احوال روزگار سعدی و متنبی به گونهای چکیده کاملهر فرهنگی ویژگیهای خاص خود را دارد و این ویژگیها بر شکلگیری شخصیت کاربران فرهنگی تأثیر دارد، چنانکه انگلیسیها خونسردند و آمریکاییها متعهد، ژاپنیها پرتلاش و اسکاتلندیها خسیس و فرانسویها رمانتیک و ایرانیها بدبین هستند. اوضاع و احوال روزگار سعدی و متنبی به گونهای بوده است که آنها به حکمت گرایش پیدا کردهاند. این دو شاعر تحت تأثیر فضای زمانه خود بودهاند. انتشار فرهنگ یونانی و فارسی در گرایش هر دو به سخنان حکیمانه تأثیر داشته است. اندیشههای موعظهگرایانه تحت تأثیر زمان و محیط اجتماعی سیاسی، در شعر سعدی و متنبی شکل میگیرد. خودستایی متنبی اثرگرفته از عصر و زمانه او است و گرایش بیش از حد سعدی به تواضع و فروتنی، برخاسته از روحیات زمانهاش است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
561 - بررسی تطبیقی مشروعیت تثویب از دیدگاه تشیع و اهل سنّت
هادی رزاقی هریکنده ئی رقیه صادقی آهنگریعلمای امامیّه اتفاق نظر دارند بر اینکه تثویب در اذان حرام بوده و هرگز جزء اذان صبح نبوده است ولی میان علمای اهل سنّت درمورد اینکه تثویب در اذان جایز است یا خیر، اختلاف است. غالب علمای اهل سنت گفتن این جمله را در اذان صبح مشروع و مستحب و ترک آن را نیز مکروه میدانند اما چکیده کاملعلمای امامیّه اتفاق نظر دارند بر اینکه تثویب در اذان حرام بوده و هرگز جزء اذان صبح نبوده است ولی میان علمای اهل سنّت درمورد اینکه تثویب در اذان جایز است یا خیر، اختلاف است. غالب علمای اهل سنت گفتن این جمله را در اذان صبح مشروع و مستحب و ترک آن را نیز مکروه میدانند اما برخی اندک از علمای اهل سنّت مثل ابوحنیفه به بدعت بودن تثویب تصریح نموده است، این مقاله بر آن است تا با روش توصیفی- تحلیلی به نقد و بررسی بیان دلائل مشروعیت تثویب توسط غالب اهل سنّت پرداخته و در ادامه بیان نماید تمام روایاتی که آنها در مورد تثویب نقل نمودهاند به دو راوی یعنی بلال و ابی محذوره منتهی میگردد که هر دو روایت دارای ضعف جدّی چه از لحاظ سندی و دلالی میباشند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
562 - ساختمان مفهومی بسامدهای طبیعت در شعر منوچهری دامغانی و غزلیات مولانا
شهره چلیپا حبیب اله جدید الاسلام احمدرضا کیخای فرزانهشناخت بسامدهای طبیعتگرایانه در شعر منوچهری و مولانا میتواند راه را برای شناخت بهتر ساختار مفهومی تصویرگری در شعر آنان هموار سازد. بیتردید جذابیت و جاذبه آفرینیهای منوچهری از بازنمایی اجزاء طبیعت در شعرش منحصر به فرد است. استاد شفیعی کدکنی در حوزه تصویرهای حسی و ماد چکیده کاملشناخت بسامدهای طبیعتگرایانه در شعر منوچهری و مولانا میتواند راه را برای شناخت بهتر ساختار مفهومی تصویرگری در شعر آنان هموار سازد. بیتردید جذابیت و جاذبه آفرینیهای منوچهری از بازنمایی اجزاء طبیعت در شعرش منحصر به فرد است. استاد شفیعی کدکنی در حوزه تصویرهای حسی و مادی طبیعت، از او به عنوان بزرگترین شاعر در طول تاریخ ادب فارسی یاد میکند. مولانا نیز غواص اقیانوس معرفت است و در شعرش صورتی ترکیبی از صور خیال آفاقی و انفسی از طبیعت و تصاویر اجزاء طبیعت ارائه میدهد. مقایسه طیفهای معمول و معناگرایانه از عناصر طبیعت در شعر منوچهری(طبیعتگرای صرف) و غزلیات مولانا به عنوان شاعری که نگاهی عرفانی به طبیعت دارد اساس این مقاله قرار گرفته است. بررسی تطبیقی جذابیتهای بسامدهای طبیعت در شعر این دو شاعر چشم انداز تحلیل طبیعتگرایی در شعر فارسی را گستردهتر میسازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
563 - بررسی برخی وجوه اشتراک و افتراق داستان های کوتاه صادق چوبک و ادگار آلنپو
افسانه صحتی شادمان شکروی مهدی فرهودینیاصادق چوبک از جمله بنیانگذارانِ داستان کوتاه در ایران است. نقش ادگار آلنپو نیز به عنوان بنیانگذار اصول و مبانی ساختاری داستان کوتاه در جهان انکارناپذیر است. چوبک نخستین کسی بود که شعر مشهور غراب از آلنپو را ترجمه کرد.در مقالۀ حاضر، برخی وجوه شباهت و تفاوت درونمایه و سا چکیده کاملصادق چوبک از جمله بنیانگذارانِ داستان کوتاه در ایران است. نقش ادگار آلنپو نیز به عنوان بنیانگذار اصول و مبانی ساختاری داستان کوتاه در جهان انکارناپذیر است. چوبک نخستین کسی بود که شعر مشهور غراب از آلنپو را ترجمه کرد.در مقالۀ حاضر، برخی وجوه شباهت و تفاوت درونمایه و ساختار داستان های کوتاه دو نویسنده بررسی شده است. نتایج نشان داده است که صادق چوبک، همانند صادق هدایت، از آلنپو تأثیر گرفته است.اما تفاوت هایی نیز میان دو نویسنده وجود دارد. عمدهترین این تفاوتها، به مضامین و زمینۀ داستان های دو نویسنده بر می گردد. بر خلاف آلنپو، صادق چوبک نویسنده ای با حال و هوای عمیق اعتراضی است.ویژگی مهمّ ساختاری پو، بدعت های او در به کارگیری حوادث فرعی و تصویرسازی است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
564 - مفهوم «درد و رنج» در اشعار غادهالسَّمّان و فروغ فرخزاد
عفت نادرینژاد مصطفی گرجیدرد و رنج، یکی از وجوه تراژیک زندگی، در کنار مرگ، تنهایی، آزادی و گناه از مسائلی است که هر انسانی در زندگی با آن روبهروست. این مسئله در هنر و ادبیات بهویژه ادبیات زنانه بهگونهای بازتاب دارد که بررسی و تحلیل آن، نیازمند تحقیقی وسیع و جامع است. ازسوییدیگر، مقایسه اد چکیده کاملدرد و رنج، یکی از وجوه تراژیک زندگی، در کنار مرگ، تنهایی، آزادی و گناه از مسائلی است که هر انسانی در زندگی با آن روبهروست. این مسئله در هنر و ادبیات بهویژه ادبیات زنانه بهگونهای بازتاب دارد که بررسی و تحلیل آن، نیازمند تحقیقی وسیع و جامع است. ازسوییدیگر، مقایسه ادبیات ملتهای مختلف اعم از تطبیق انواع ادبی یا تطبیق آثار دو ماتن اعم از مؤلف یا شاعر، بیش از هرچیز میتواند به کشف نقاط مشترک اندیشههای بشر کمک کند و از سرچشمة جریانهای فکری و هنری ادبیات ملتها پرده بردارد. موضوع این جستار، بررسی اشعار دو شاعرة تأثیرگذار معاصر یعنی فروغ فرخزاد و غادهالسّمّان از دو ملیّت مختلف (ایران و عرب)، با توجه به ماهیت، مفهوم و مصادیق مختلف درد و رنج و با تأکید بر مسئلة وجودشناسی درد و رنج است. این مقاله به بررسی درد و رنج در نگاه این دو شاعر زن معاصر در ساحت (محور)های چهارگانه ماهیتشناسی، وجودشناسی، غایتشناسی و وظیفهشناسی درد و رنج پرداخته و علل، انواع و راههای گریز از درد و رنج را در ساحت وجودشناسی، تحلیل کرده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
565 - طنزپردازی مظفرالنواب و علی اکبر دهخدا
طاهره گودرزیباتوجه به موقعیت سیاسی، جغرافیایی و دینی مشابه ایران و عراق، این دو کشور، طی قرن بیستم، سرنوشت مشترکی داشته اند و به عنوان کشورهای نفت خیز همیشه مورد طمع بیگانگان و کشورهای غربی بوده اند. در طول قرن گذشته، همزمان با وقوع تحولات بی سابقه در عرصة جهانی، به ویژه جنگ جهانی چکیده کاملباتوجه به موقعیت سیاسی، جغرافیایی و دینی مشابه ایران و عراق، این دو کشور، طی قرن بیستم، سرنوشت مشترکی داشته اند و به عنوان کشورهای نفت خیز همیشه مورد طمع بیگانگان و کشورهای غربی بوده اند. در طول قرن گذشته، همزمان با وقوع تحولات بی سابقه در عرصة جهانی، به ویژه جنگ جهانی اول و دوم و تبعات آن برروی کشورهای خاورمیانه، رفته رفته، قشر روشنفکر این جوامع درصدد انتقاد از وضعیت سیاسی حاکم بر این کشورها و شرایط اجتماعی مردم برآمدند که باعث شد نقد اجتماعی با مسائل سیاسی درهم آمیخته شود. در این میان، شاعران و ادیبان برجست های ظهور کردند که با دستمای هقراردادن این موضوعات، پیام های اصلاحگرانة خود را در قال بهای جدیدیبه مخاطبان خود منتقل میک‌ردند. ازجملة این متفکران و ادیبان اصلا حطلب م یتوان از مظفرالنواب شاعر برجستة عراقی و علی اکبر دهخدا ادیب سرشناس ایرانی نام برد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
566 - تحلیل دگرمفهومی در داستان «کبابِ غاز» براساس دیدگاه «باختین»
لیلا هاشمیان ابراهیم واشقانی فراهانی فردین شریفنیااین نوشتار کوشیده است ویژگیهای دگرمفهومی از دیدگاه باختین را در داستان کوتاهِ کبابِ غاز سیدمحمدعلی جمالزاده بررسی کند. بررسی ویژگیهایی همچون سبکخندهدار، زبان، واقعیت معاصر، قلمرو شخصیت، گفتمان، انکسار و انحراف نویسنده در داستان، دیدگاه تازهای به مخاطب میدهد تا لا چکیده کاملاین نوشتار کوشیده است ویژگیهای دگرمفهومی از دیدگاه باختین را در داستان کوتاهِ کبابِ غاز سیدمحمدعلی جمالزاده بررسی کند. بررسی ویژگیهایی همچون سبکخندهدار، زبان، واقعیت معاصر، قلمرو شخصیت، گفتمان، انکسار و انحراف نویسنده در داستان، دیدگاه تازهای به مخاطب میدهد تا لایههای دیده نشده یا سطحی نگریستهشده برای او آشکار شود. همچنین بتواند زبان و گفتار نویسنده و شخصیتهای داستانی را بشناسد؛ حتی با مکالمهگرایی و نسبیگراییِ باورها در داستان آشنایی پیدا کند. از آنجاکه جمالزاده را آغازگرِ واقعگرایی در داستاننویسی میدانند، این مقاله به بررسی دگرمفهومی در یکی از داستانهای او میپردازد. داستانی که طنزگونه است؛ و خندهـ که در دگرمفهومی اهمیت فراوانی داردـ در آن جریان دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
567 - مقایسه پیر در شعر حافظ و دیوان های حکیم فضولی
ایوب کوشان غلامرضا ضیاییچکیده در همه مکاتب عرفانی، به ویژه در عرفان اسلامی بر لزوم راهنما و مرشد تاکید شده است. اهل طریقت را اعتقاد براین است که بی وجود واسطه، توفیق در سلوک میسر نیست ومبتدیان را بدون هدایت پیری منتهی راه پرفراز ونشیب طریقت پیمودنی نیست.در دیوان خواجه شیراز هیچ سند قاطعی که ح چکیده کاملچکیده در همه مکاتب عرفانی، به ویژه در عرفان اسلامی بر لزوم راهنما و مرشد تاکید شده است. اهل طریقت را اعتقاد براین است که بی وجود واسطه، توفیق در سلوک میسر نیست ومبتدیان را بدون هدایت پیری منتهی راه پرفراز ونشیب طریقت پیمودنی نیست.در دیوان خواجه شیراز هیچ سند قاطعی که حکایت از سرسپردگی حافظ به یک پیر واقعی یعنی مشایخ طریقت داشته باشد در دست نیست.ولی با این وجود به لزوم داشتن پیر و آرزوی یافتن دلیل راه و همانند عقاید متصوفه، عقیده به لزوم پیروی سالک از پیر، در افکارش مشهود میباشد.در دیوانهای فارسی وترکی حکیم فضولی با توجه به مدایح و ثنایایی که درباره ائمه معصومین سروده شده، به صراحت پیر فضولی مشخص می شود و درگاه پیر مغان نیز در اشعارش والاتر از فرشته و راهبر به سوی آب زندگانی می باشد.در این تحقیق به روش تطبیقی پیر از دیدگاه عرفان و نظریات دو شاعر عارف بزرگ درباره پیر و لزوم داشتن آن بررسی خواهد شد تا اشتراکات و افتراقات آن روشن شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
568 - نظریه انسان کامل در مکتب ابن عربی و مولوی
محبوبه مونسانانسان کامل مثل اعلای الهی و آیت کبرای او است که بر صورت حق آفریده شده و کلید معرفت است.از نظر ابن عربی، انسان ثمرة وجود و کمال عالم کونی و غایت حرکت وجودیه و ایجادیه است. اول است به قصد، آخر است به ایجاد. قلب انسان کامل، آیینة تجلیات ذاتیه و اسمائیه است.از نظر مولانا، ک چکیده کاملانسان کامل مثل اعلای الهی و آیت کبرای او است که بر صورت حق آفریده شده و کلید معرفت است.از نظر ابن عربی، انسان ثمرة وجود و کمال عالم کونی و غایت حرکت وجودیه و ایجادیه است. اول است به قصد، آخر است به ایجاد. قلب انسان کامل، آیینة تجلیات ذاتیه و اسمائیه است.از نظر مولانا، کاملان، نایب حق‌اند در روی زمین و سایه و ظل اویند. مرآة حق و آیة تمام‌نمای هستی که رابطه اش با حق بی‌واسطه است و از این جهت روح و دل عالم است.در این تحقیق، نظرهای این دو عارف بزرگ دربارة انسان کامل بررسی و درطی آن، اشتراکات و افتراقات آنها روشن شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
569 - بررسی و مقایسة دو سفر روحانی زرتشتی و یهودی به دنیای پس از مرگ (ارداویرفنامه و رؤیای خنوخ)
گردآفرین محمدی مهدی ممتحنآنچه در این مقاله مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است، کیفیت و چگونگی دو سفرنامة جهان آخریت یا معراج‌نامة زرتشتی و یهودی است. ضمن بررسیارداویرافنامه و نیز رؤیای خنوخ، این دو اثر با هم مقایسه شده و نکات مشترک و افتراقات آن دو بیان شده است.شخصیت‌های اصلی ـ ویراف و چکیده کاملآنچه در این مقاله مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است، کیفیت و چگونگی دو سفرنامة جهان آخریت یا معراج‌نامة زرتشتی و یهودی است. ضمن بررسیارداویرافنامه و نیز رؤیای خنوخ، این دو اثر با هم مقایسه شده و نکات مشترک و افتراقات آن دو بیان شده است.شخصیت‌های اصلی ـ ویراف و خنوخ ـ در هر دو اثر از بزرگان قوم زمان خود هستند که قدم به این سفر روحانی می‌گذارند و از بهشت و دوزخ دیدار می‌کنند؛ با خالق جهان همپرسه می‌شوند و سپس با کوله‌باری ازتجربه و نصیحت به نزد مردم بازمی‌گردند و آنان را نیز در جریان اتفاقاتی قرار می‌دهند که خود به‌عینه مشاهده کرده‌اند. البته در رؤیای خنوخ، علاوه بر توصیف بهشت و جهنم، چگونگی آفرینش و نظام هماهنگ‌کنندة امور جهان نیز کاملاً توضیح داده شده است، ولی به‌دلیل اینکه منظور ما از این مقاله، بیشتر بررسی و مقایسة بهشت و جهنم این دو اثر است، ازبیان اضافات خودداری شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
570 - نوستالژی فلسفی در شعر ابوالعلاء معرّی و عطار نیشابوری
مهدی ممتحن مسلم رجبی"نوستالژی" یا غم غربت همان حس دلتنگی شاعر ی ا نویسنده است ، در فقدانچیزهایی که در موقعیت کنونی برای او دور از دسترس است. تغییر و تحول اوضاع واحوال سیاسی و اجتماعی در برانگیختن این حس غریب غربت بسیار مؤثر است. یکیاز انواع نوستالژی شامل نگرش بدبینانه و پوچانگارانه به جهان چکیده کامل"نوستالژی" یا غم غربت همان حس دلتنگی شاعر ی ا نویسنده است ، در فقدانچیزهایی که در موقعیت کنونی برای او دور از دسترس است. تغییر و تحول اوضاع واحوال سیاسی و اجتماعی در برانگیختن این حس غریب غربت بسیار مؤثر است. یکیاز انواع نوستالژی شامل نگرش بدبینانه و پوچانگارانه به جهان هست ، و به طور کلیاندوه مرگ و فناپذیری انسان است که از آن به "نوستالژی فلسفی" تعبیر می شود . دراین مقاله با پژوهش در اشعار ابوالعلاء معرّی و عطار نیشابور ، ی غم مرگ و فناپذیریو نگاه بدبینانه آنان به جهان مورد بررسی تطبیقی قرار گرفته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
571 - بررسى تطبیقى اشعار بدر شاکر و نیما یوشیج
علیرضا محمدرضایى سمیه آرماتنیما یوشیج و بدر شاکرالسیّاب، دو شاعر نوگرا و متجددند که در عین بُعد مکانى و زمانى،روحیات مشابه و زبان شعرى یکسان دارند؛ هر دو در روستا و دامان طبیعت بزرگ شده اند و براى ادامه تحصیل، وطن و دیار خود را ترک کرده اند. بیان تنهایى و غربت و طبیعت گرایى مشخصه بارز در اشعارشان چکیده کاملنیما یوشیج و بدر شاکرالسیّاب، دو شاعر نوگرا و متجددند که در عین بُعد مکانى و زمانى،روحیات مشابه و زبان شعرى یکسان دارند؛ هر دو در روستا و دامان طبیعت بزرگ شده اند و براى ادامه تحصیل، وطن و دیار خود را ترک کرده اند. بیان تنهایى و غربت و طبیعت گرایى مشخصه بارز در اشعارشان است. همچنین نوعى رمزگرایى اجتماعى در اشعارشان به چشم م ىخورد، چنان که با الفاظى نمادگونه، دردهاى اجتماعى و سکوت وخفقان دوران استبداد را بیان کرده اند. مقاله حاضر به دنبال پاسخى براى سؤال هاى زیر است: 1. زبان شعر دو شاعر چه تفاو تها و شباه تهایى با هم دارد؟ 2. دلیل روى آوردن دو شاعر به شعر نو چه بوده و از چه زمانى آغاز شده است؟ 3. آیا تجدد و نوگرایى بدرشاکرالسیاب و نیما فقط در شکستن وزن و قالب است؟ 4. بارزترین تصویرپردازى ها در اشعار دو شاعر کدام اند؟ پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
572 - الشعرا لحر و قصیدة التنر فى ایران والبلاد العربیة
نادر نظام تهرانىإن التأثیر والتأ ثر بین الشعرالعربی والشعر الفارسی کان کبیراً فىالعصرالعباسی و اوائل عصرالانحطاط: ولکنه لم یکن ذا بال فیالعصرالحدیث، و قد رأینا مثل هذا التبادل الثقافی لایبدأ إلا منذ اوائل العقد الأخیر، حیث بدأ افراد بترجمة الشعرالعربی إلى الفارسیة، و آخرون الشعرالفارسی چکیده کاملإن التأثیر والتأ ثر بین الشعرالعربی والشعر الفارسی کان کبیراً فىالعصرالعباسی و اوائل عصرالانحطاط: ولکنه لم یکن ذا بال فیالعصرالحدیث، و قد رأینا مثل هذا التبادل الثقافی لایبدأ إلا منذ اوائل العقد الأخیر، حیث بدأ افراد بترجمة الشعرالعربی إلى الفارسیة، و آخرون الشعرالفارسی إلی لعربیة و شروع الاهتمام المتبادل بین ایران و بلاد العربیة بنتاج القرائح فیهما.و لابد من القول أن النهضة الحدیثة و ظهور الشعر الحر ثم قصیدة النثر قد بدأت فی تاریخ متقارب فی البلاد العربیة و ایران و کان التصور الذی أصاب الشعر فی الشکل والمضمون ینبع من أصالة الأمتین، و إن کان الغرب قد سرّع فى حدوثه. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
573 - رمز و رازها در آثار سهروردی و مصیبتنامه عطار
زهرا خلیل نیا رضا اشرف زادهاین پژوهش به شیوه توصیفی و تطبیقی نمادهای رسائل سهروردی را مورد واکاوی قرار داده و دلایل دیریاب بودن رموز آن و همانندیها و وجوه افتراق آن را با مصیبتنامه عطار مورد تحلیل قرار میدهد. کاربرد نمادهای اساطیری، شخصی، ابداعی و کلان نمادهای چند معنایی بر ابهام تمثیلهای سهر چکیده کاملاین پژوهش به شیوه توصیفی و تطبیقی نمادهای رسائل سهروردی را مورد واکاوی قرار داده و دلایل دیریاب بودن رموز آن و همانندیها و وجوه افتراق آن را با مصیبتنامه عطار مورد تحلیل قرار میدهد. کاربرد نمادهای اساطیری، شخصی، ابداعی و کلان نمادهای چند معنایی بر ابهام تمثیلهای سهروردی افزوده است. او با بینش اشراقی خود، حتی از نمادهای اساطیری برداشتی عرفانی- فلسفی ارائه داده و همین طرز برداشت، سخن وی را از مفهوم یک بعدی و از پیش اندیشیده دور و درک مفاهیم باطنی آن را دشوار کرده و از جذابیت آثار او کاسته است. او به مناسبت مقام، از واژهها در جایگاه رمز برداشتی متفاوت کرده که مهمترین دلایل دیریاب بودن مفاهیم این رموز میباشد نظم کلی مصیبتنامه نشانه جهان بینی و عرفان اوست. بیان منظوم، استفاده از حکایات و عدم کاربرد اصطلاحات علمی، فلسفی، کیوان شناسی در جایگاه رمز، درک ژرف ساخت بیاناش را آسان و بر جذابیت آن افزوده است. مهمترین دلیل افتراق سهروردی و عطار نحوه جهان بینی آنان شناخته شد، به طوری که در آثار سهروردی پیامبر درون یا همان عقل کل، خورشید وجود سالک و دلیل معرفت و هدایت او میشود در حالی که در مصیبتنامه در نهایت حضرت محمد(ص) به کمک عقل آمده و راه را به سالک مینمایاند و چراغ هدایت او میشود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
574 - درد عشق؛ کند و کاوی پیرامون عشق در ذهن و زبان مولوی وحافظ
کریم الهی خلیل بهرامی حسین ایزدیعشق یکی از مهمترین عناوین شعر فارسی است و در ساحت ادبیات از ماهیت و انواع و موضوعات پیرامونی آن سخن رفته و مضامین عالی و تعابیر زیبایی را به وجود آورده است. مولانا جلال الدین مولوی، شاعر و عارف قرن هفتم هجری، از جمله شاعران و عرفای بنامی است که تصاویر زیبا و متفاوتی از چکیده کاملعشق یکی از مهمترین عناوین شعر فارسی است و در ساحت ادبیات از ماهیت و انواع و موضوعات پیرامونی آن سخن رفته و مضامین عالی و تعابیر زیبایی را به وجود آورده است. مولانا جلال الدین مولوی، شاعر و عارف قرن هفتم هجری، از جمله شاعران و عرفای بنامی است که تصاویر زیبا و متفاوتی از مسأله عشق در آثار خود به نمایش گذاشته است. این مقاله از طریق کتابخانهای و اسنادی و روش توصیفی- تحلیلی، این موضوع را مورد واکاوی قرار داده است. دادهها حاکی از آن است که جایگاه عشق در اشعار او بسی والاست و از اقسام زمینی و فرازمینی بحث شده. او عشق زمینی را سایه یا واسطه عشق ملکوتی میداند. از نظر مولوی عشق در همه هستی سریان دارد. وی به دنبال بزرگانی همچون سنایی و عطار و نظامی زوایای کمتر کاویدهای از موضوع عشق را در برابر دیدگان افراد قرار داده. طرح این مسأله عاشقانه که شاعر باید با قهر و لطف معشوق مدارا نماید و اندوهبار نگردد از ویژگیهای اوست. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
575 - مقایسة داستان رستم و اسفندیار با نمایشنامة مکبث از منظر سیر روایت، رخدادها و شخصیتها
لیلا هاشمیان نوشین بهرامیپورداستان رستم و اسفندیار، یکی از زیباترین و جذابترین داستانهای شاهنامه فردوسی است. مکبث نیز نمایشنامه‌ای است معروف از شکسپیر. این دو اثر ادبی، از جهاتی دارای وجوه اشتراک هستند. مقاله‌ی حاضر، تلاشی است برای بررسی وجوه اشتراک داستانهای رستم و اسفندیار و مکبث، با ت چکیده کاملداستان رستم و اسفندیار، یکی از زیباترین و جذابترین داستانهای شاهنامه فردوسی است. مکبث نیز نمایشنامه‌ای است معروف از شکسپیر. این دو اثر ادبی، از جهاتی دارای وجوه اشتراک هستند. مقاله‌ی حاضر، تلاشی است برای بررسی وجوه اشتراک داستانهای رستم و اسفندیار و مکبث، با تکیه بر سیر روایت، رخدادها و شخصیتهای این دو اثر. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
576 - بازتاب امثال قرآن در اشعار دیوان فیض
علیرضا میرزامحمددانشمند برجستة ایرانى، فیض کاشانى که از نوابغ علمى عصر خویش به شمار مى رفت،نه تنها در علوم عقلى و نقلى از تبحّر و تضلّعى خاص برخوردار بود، بلکه در حوزة ادب و عرفان دستى توانا داشت و به موازات آثار علمى گرانقدرش، دیوان شعرى از خود به یادگارنهاد که مضامین بکر حکمى، عرفانى چکیده کاملدانشمند برجستة ایرانى، فیض کاشانى که از نوابغ علمى عصر خویش به شمار مى رفت،نه تنها در علوم عقلى و نقلى از تبحّر و تضلّعى خاص برخوردار بود، بلکه در حوزة ادب و عرفان دستى توانا داشت و به موازات آثار علمى گرانقدرش، دیوان شعرى از خود به یادگارنهاد که مضامین بکر حکمى، عرفانى و توحیدىِ مبتنى بر دو اصل متین قرآن و حدیث به وفور در آن یافت م ىشود. هدف از نگارش و تدوین این مقاله، بررسى میزان تأثیر امثالقرآن در اشعار دیوان فیض است. ابتدا هر بیت از دیوان که به زیور مثلى قرآنى آراسته است، استخراج و سپس ذیل مثل مورد نظر ذکر م ىشود و درپى آن، از گسترة جغرافیایىکاربرد مثل و وجوه اغراض عملى مترتّب بر آن سخن م ىرود. بدیهى است که مجموعهمثل هاى تأثیرگذار براساس ترتیب قرآنى سور و آیات تنظیم شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
577 - بررسی تطبیقی مناظره ی دو قطره خون شعر پروین با مناظره ی رمان سه قطره خون تریللو
راحله عبداله زاده برزودر این نوشتار برآنیم تا به تحلیل مناظرهای که میان دو قطره خون در شعرپروین اعتصامی رخ می دهد بپردازیم و سپس سنجشی کوتداه میدان مناظره دوقطره خون پروین با سه قطره تریللو، که گفته میشود الهام بخدش ایدن مناظرهبوده است، انجام دهیم و بدینسان خوشده ای از اندیشده هدای پروین بچی چکیده کاملدر این نوشتار برآنیم تا به تحلیل مناظرهای که میان دو قطره خون در شعرپروین اعتصامی رخ می دهد بپردازیم و سپس سنجشی کوتداه میدان مناظره دوقطره خون پروین با سه قطره تریللو، که گفته میشود الهام بخدش ایدن مناظرهبوده است، انجام دهیم و بدینسان خوشده ای از اندیشده هدای پروین بچیندیم.پروین در فضای عاطفی و عرفانی مشرق زمین زیسته است؛ فضایی که آدمی رارنج به گنج می رساند. سلوک شرقی در دامنه رنج قرار دارد و شرح همین رندسبب اطناب در شار پروین شده است ولی در شار تریللو ایجاز سلوک غربیرا می بینیم. در این شعر، تریللو با بیان احساس خویش، تنها به سلوکی درونیراه می برد؛ ولی، پروین در مناظره خویش معنا را به خدمت سلوک دروندی ومضمونی اجتماعی درآورده و از عرفان به دادگری رسیده اسدت. در حق یقدت،شعر او در حکم حلقه ای از زنجیر مبارزه با ظلم قرار گرفته اسدت. پس شعرپروین پرورده تر و از عمق بیشتری برخوردار است پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
578 - مقایسه نظریات مولوی درباره زبان، عشق و آفرینش در مثنوی معنوی
شاپور نورآذردر اندیشه عرفانی مولانا حقیقت زبان ریشه در معنا دارد که منبعث از بارگاه الهی است. مولانا در مثنوی نسبت به زبان دیدگاهی کاملاً درونی و محتوایی دارد. در نظر وی دنیا همواره در حال تحول است و هر لحظه مشکل و صورت تازهای مییابد. در تعاملات عرفانی مولوی پیرامون زبان، حقیقت ز چکیده کاملدر اندیشه عرفانی مولانا حقیقت زبان ریشه در معنا دارد که منبعث از بارگاه الهی است. مولانا در مثنوی نسبت به زبان دیدگاهی کاملاً درونی و محتوایی دارد. در نظر وی دنیا همواره در حال تحول است و هر لحظه مشکل و صورت تازهای مییابد. در تعاملات عرفانی مولوی پیرامون زبان، حقیقت زبان چیزی از جنس لفظ نیست بلکه از جنس صداست و آن صدا سرچشمه اصلی کلمات است. نظریات عرفانی مولانا بر ارکان خاصی استوار است که یکی از آنها رکن عشق که مولانا آن را در لابهلای اشعار خود اساس پیشرفتها و کرامتهای انسانی میداند و در عین حال مولانا خداوند را مظهر و محور اصلی عشق معرفی میکند. عشق به خداوند در سرتاسر مثنوی شریف با عشق است. نظام موجود در جهان با هماهنگی خاصی قابل رؤیت است و حکمت خداوند ایجاب میکند که همه چیز و همه کس در محل به خصوص خویش بگیرند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
579 - ابوالفرج رونی و ادبیات عرب
احمدرضا یلمههایکی از ادیبان و سرایندگان معروف نیمه دوم قرن پنجم هجری که با الهام از شاعران عرب، توانست مضامین بسیاری را اقتباس کرده و آن‌ها را در لا به لای اشعار و سروده‌های خود به کار برد، ابوالفرج رونی است. وی از استادان مسلّم شعر فارسی است که در میان معاصران و شاعران بعد چکیده کاملیکی از ادیبان و سرایندگان معروف نیمه دوم قرن پنجم هجری که با الهام از شاعران عرب، توانست مضامین بسیاری را اقتباس کرده و آن‌ها را در لا به لای اشعار و سروده‌های خود به کار برد، ابوالفرج رونی است. وی از استادان مسلّم شعر فارسی است که در میان معاصران و شاعران بعد از خود به استادی مشهور بود و دیوان وی بسیار مورد علاقه و توجه انوری، شاعر بزرگ قرن ششم بوده است. وی در تکامل شعر فارسی به خصوص در تصویرسازی‌های شاعرانه، نهضتی به وجود آورد که اسلوب قدما و پیروان خویش را به کلی نسخ کرد. این پژوهش بر آن است تا حد مقدور به میزان تضمین و اقتباس ابوالفرج از اشعار و سروده‌های ادب عرب و نیز میزان تأثیرپذیری از مفاهیم، تصاویر و ساختار شعری شاعران عرب بپردازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
580 - مقایسة منظومة «آنوش» و «لیلی و مجنون»
آرمان ماناسریاندر مقالة حاضر. منظومة آنوش اثر شاعر ارمنی هوانس تومانیان با منظومة لیلی و مجنون. اثر شاعر نامدام ادبیات فارسی، نظامی. مقایسه شده است. این دو اثر عاشقانه. در دو سرزمین مختلف خلق شده اند ولی شباهت های بسیاری میان آنها وجود دارد. هر دو اثر، جدال عشق است و میل به وصال. در ه چکیده کاملدر مقالة حاضر. منظومة آنوش اثر شاعر ارمنی هوانس تومانیان با منظومة لیلی و مجنون. اثر شاعر نامدام ادبیات فارسی، نظامی. مقایسه شده است. این دو اثر عاشقانه. در دو سرزمین مختلف خلق شده اند ولی شباهت های بسیاری میان آنها وجود دارد. هر دو اثر، جدال عشق است و میل به وصال. در هر دو داستان دو عاشق برای عشق خود علیه آداب و رسومی که بر زمان حاکم است می ایستند. از جمله محاسن وجود چنین آثاری، نمایاندن سنن و ارزش های حاکم در جوامع مختلف در دوران گوناگون است. شاید به همین دلیل است که ترجمة انگلیسی. روسی و فرانسوی منظومة آنونش به چاپ رسیده است ولی متأسفانه فقط بخشی از آن را دکتر هرانا فوکاسیان به فارسی برگرداناه است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
581 - مبانی مشترک ادبیات مقاومت در اشعار جمیل صدقی زهاوی و معروف الرصافی
علیرضا حسینی حسین حدیدیادبیات مقاومت به عنوان یکی از پویاترین جریانهای ادبی معاصر عرب به شمار میرود و به خصوص در عراق، به دنبال افزایش ظلم و ستم حکومت عثمانی و استعمارگران با هدف مبارزه در مقابل آن شکل گرفت. این اشعار بازتاب دهنده دردها و رنجها، پیکار و پایداری، آزادی و بیانگر معضلات اقشار چکیده کاملادبیات مقاومت به عنوان یکی از پویاترین جریانهای ادبی معاصر عرب به شمار میرود و به خصوص در عراق، به دنبال افزایش ظلم و ستم حکومت عثمانی و استعمارگران با هدف مبارزه در مقابل آن شکل گرفت. این اشعار بازتاب دهنده دردها و رنجها، پیکار و پایداری، آزادی و بیانگر معضلات اقشار مختلف جوامع بشری است که شاعرانی چون زهاوی و رصافی از منادیان حقیقی آن به شمار میآیند. آنان توانستند با تلاشی گسترده به سرودن شعرهای مهیج و تحریک احساسات خفته مردم مبادرت ورزند که علاوه بر تأثیرگذاری در رخدادها، در راستای منافع سرزمین خویش آثار ادبی ماندگاری را هم تألیف کنند. این مقاله با استفاده از روش پژوهش ادبی و تاریخی ابعاد و زوایای موضوع را بررسی مینماید. یافتهها نشان میدهد، عشق به وطن، مبارزه با دولت عثمانی و حکومت قیمومیت از مهمترین بخش ادبیات پایداری در اشعار این دو شاعر عراقی است. زهاوی و رصافی از جمله شاعرانی بودند که مردم را به حق طلبی و ظلم ستیزی دعوت کردند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
582 - شیخ عطار و ویکتور هوگو (بررسی تطبیقی نماد شخصیت عرفانی در فضیل عیاض و ژان والژان)
مجید یوسفی بهزادیمقالة حاضر بیانگر دلیل توجه ویکتور هوگو به عرصه ادبی ایران است. در این مقاله سعی شده است با تکیه بر مضمون عرفان، تشابهات و مشترکات فکری و اعتقادی موجود میان او و شیخ عطار روشن شود. پیام اصلی در این گفتار، توبه است که به رهبری آن، ارتقای معنوی برای قهرمانان شیخ عطار و وی چکیده کاملمقالة حاضر بیانگر دلیل توجه ویکتور هوگو به عرصه ادبی ایران است. در این مقاله سعی شده است با تکیه بر مضمون عرفان، تشابهات و مشترکات فکری و اعتقادی موجود میان او و شیخ عطار روشن شود. پیام اصلی در این گفتار، توبه است که به رهبری آن، ارتقای معنوی برای قهرمانان شیخ عطار و ویکتور هوگو میسر می شود.کمال و بلوغ شخصیت انسان که با فروغ خدایی و بینایی و آ گاهی و صفای باطنی او همراه است، اساس کار تلقی می شود. با اتکا بر این نکات، جایگاه ادبیات عرفانی ایران بررسی می شود تا با قیاسی میان خصلت های انسانی نزد شیخ عطار و ویکتور هوگو، اهمیت ادبیات تطبیقی در حوزه اندیشه به اثبات برسد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
583 - خوانشى پست مدرن از مفهوم تاریخ در دو نمایشنامة آرکادیا اثر تام استاپارد و مرگ یزدگرد اثر بهرام بیضایى
بهزاد قادرى سهى سیده آناهیت کزازىدر دهه هاى، اخیر نقدهاى بسیارى پیرامون مفهوم تاریخ و امورى که تاریخ نگاران هموارهبه آنها توجه کرده اند، در محافل علمى و فلسفى پسامدرن مطرح شده است. مهم ترین پیامد این نقدها، به چالش کشیده شدن رسالت تاریخ در ارائة تصویرى دانشورانه و عینىاز رویدادهاى گذشته است. این دیدگاه چکیده کاملدر دهه هاى، اخیر نقدهاى بسیارى پیرامون مفهوم تاریخ و امورى که تاریخ نگاران هموارهبه آنها توجه کرده اند، در محافل علمى و فلسفى پسامدرن مطرح شده است. مهم ترین پیامد این نقدها، به چالش کشیده شدن رسالت تاریخ در ارائة تصویرى دانشورانه و عینىاز رویدادهاى گذشته است. این دیدگاه نسبى در پیوند با درستى تاریخ، با زیرسؤال بردن سرشت و طبیعت آن، امکان دستیابى به حقیقت تاریخى را مورد تردید قرار مى دهد وبیان مى دارد که تاریخ نگاران، همواره با تکیه بر قدرت تخیل و وابستگى هاى باورشناختى خویش، رویدادهاى گذشته را بازسازى کرده اند. در راستاى سست شدن مفهموم تاریخ درقلمرو فلسفه، در حوزة ادبیات نیز نویسندگان برآن شدند تا در آثار خود تاریخ را بدان شیوه اى که خود مى خواهند، روایت کنند. دستاورد این نگرش، پیدایش گونه اى ادبى استکه مى توان در فارسى آن را جایگزین تاریخ نامید. در این جستار، تلاش شده است ابتدا تصویرى فراگیر از رویکرد پسامدرنیسم به تاریخ ارائه شود و پس از آن، دو جایگزین تاریخآرکادیا و مرگ یزدگرد، از دو نویسندة انگلیسى و ایرانى، تام استاپارد و بهرام بیضایى، ازاین دیدگاه واکاوى شود. در این جستار، پژوهشگران، شگردها و فنون مشترکى را بررسیمی کنند که این دو نویسنده به شیوه هایى متفاوت در این دو اثر به کار بسته اند تا بدین گونهارزش و اعتبار تاریخ را به چالش بکشند و زمینه را براى سربرآوردن خرد روایت هاىتاریخى خود فراهم کنند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
584 - ادبیات تطبیقی و تطبیق شعر معاصر عرب و شعر معاصر ایران غاده السّمان
این مقاله، چنان که از عنوان آن برمی آ ید _ تطبیقی است بین شعر معاصر ایران و عرب که در این تطبیق، اشعار فروغ فرخ زاد به عنوان نمونه ای از شعر معاصر ایران و اشعار غادةالشمان به عنوان نمونه ای از شعر معاصر عرب با هم مقایسه شده است. در ابتدای مقاله نیز تعریف ادبیات تطبیقی چکیده کاملاین مقاله، چنان که از عنوان آن برمی آ ید _ تطبیقی است بین شعر معاصر ایران و عرب که در این تطبیق، اشعار فروغ فرخ زاد به عنوان نمونه ای از شعر معاصر ایران و اشعار غادةالشمان به عنوان نمونه ای از شعر معاصر عرب با هم مقایسه شده است. در ابتدای مقاله نیز تعریف ادبیات تطبیقی از نظرگاه صاحبنظران مختلف و پیشینه ای از ادبیات تطبیقی ارائه و در ادامه، دو اصطلاح درنقد و نقد تطبیقی توضیح داده شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
585 - عقل و جایگاه آن در فلسفه هگل و اندیشه مولانا
محمدرضا شمشیری راضیه رضوانی اولعقل قوهای است که از دیرباز فیلسوفان، عارفان و اندیشمندان در شناخت و درک ماهیت آن کوشیدهاند. این جستار کوشیده است به شیوهای تحلیلی- مقایسهای به بررسی جایگاه عقل در فلسفه هگل و اندیشه مولانا بپردازد. هدف در این کار تبیین دیدگاهها و یافتن وجوه اشتراک و افتراق آنها در چکیده کاملعقل قوهای است که از دیرباز فیلسوفان، عارفان و اندیشمندان در شناخت و درک ماهیت آن کوشیدهاند. این جستار کوشیده است به شیوهای تحلیلی- مقایسهای به بررسی جایگاه عقل در فلسفه هگل و اندیشه مولانا بپردازد. هدف در این کار تبیین دیدگاهها و یافتن وجوه اشتراک و افتراق آنها در خصوص عقل کلی و چگونگی برقراری ارتباط انسان با طبیعت و خدا و سیر دیالکتیک در رسیدن به نامتناهی است. هگل در مباحث فلسفی خود به طور گسترده به مفاهیم کاربردی عقل پرداخته است. به عقیده او عقل نزدیکترین پیوند را با حیات دارد؛ چراکه عقل در وجود انسان، یک بخش در کنار سایر بخشها نیست بلکه عنصری است که در همه بخشها سریان دارد. مولوی هم به تواناییها و ضعفهای عقل در جای جای مثنوی اشاره کرده است و مرز بین عقل ممدوح و ایمانی و عقل مذموم و دنیوی را مشخص کرده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
586 - بررسی مقایسه ای تغزّل های غاد السّمان و سیمین بهبهانی
مهرعلی یزدان پناه سپیده متولیاین مقاله، با عنوان بررسی مقایس های تغزّ لهای غادالسّمان و سیمین بهبهانی، در صددپاس خگویی به این سؤال اصلی است که چه تفاو تها و شباه تهایی میان تغزلهایغادالسّمان و سیمین بهبهانی وجود دارد؟ غادلسّمان را نمایند هی تمام عیار جریانجدید ادبیات زنانه (الادب النسائی) و نوع خاص چکیده کاملاین مقاله، با عنوان بررسی مقایس های تغزّ لهای غادالسّمان و سیمین بهبهانی، در صددپاس خگویی به این سؤال اصلی است که چه تفاو تها و شباه تهایی میان تغزلهایغادالسّمان و سیمین بهبهانی وجود دارد؟ غادلسّمان را نمایند هی تمام عیار جریانجدید ادبیات زنانه (الادب النسائی) و نوع خاص آن؛ یعنی ادب تغزّلی زنانه در ادبیاتعرب می شناسند. سیمین بهبهانی نیز به عنوان یکی از نمایندگان این جریان نو، همچنینبانوی غزل ایران شناخته شده است. زبان و احساس خاصّ زنانه، از مهم ترین ویژگی هایعاشقانه های این دو شاعر است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
587 - کیفیت زندگی کاری و تعهد سازمانی کارکنان در دانشگاه
مهوش لطفی رضا نوروززاده آناهیتا ابراهیمیهدف این پژوهش، بررسی و مقایسه کیفیت زندگی کاری و تعهد سازمانی کارکنان دانشگاه تربیت مدرس بود. این پژوهش از نوع علّی – مقایسهای و به روش همبستگی انجام شده است. جامعه آماری شامل 170 نفر از کارکنان بخش آموزش و پژوهش دانشگاه بود که بر اساس جدول مورگان 118 نفر به عنوا چکیده کاملهدف این پژوهش، بررسی و مقایسه کیفیت زندگی کاری و تعهد سازمانی کارکنان دانشگاه تربیت مدرس بود. این پژوهش از نوع علّی – مقایسهای و به روش همبستگی انجام شده است. جامعه آماری شامل 170 نفر از کارکنان بخش آموزش و پژوهش دانشگاه بود که بر اساس جدول مورگان 118 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. یافتههای پژوهش بیانگر آن است که بین کیفیت زندگی کاری و تعهد سازمانی کارکنان دانشگاه رابطه معناداری وجود دارد. همچنین تحلیل رگرسیون نشان داد که متغیر کیفیت زندگی کاری پیشبینی معناداری برای تعهد سازمانی کارکنان دانشگاه مینماید. بر این اساس دانشگاه با سیاستگذاری و برنامهریزی از طریق بهبود کیفیت زندگی کاری کارکنان، میتواند تعهد سازمانی آنان را افزایش دهد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
588 - نگرشی تطبیقی به رویکرد نوستالژیک در سرودههای نازک الملائکه و مهدی اخوان ثالث
منیر زیبائینوستالژی به عنوان یکی از مباحث مطرح در روانشناسی، در حوزه ادبیات نیز از موضوعات مهم شعر معاصر عربی و فارسی به شمار میآید. از جمله شاعران معاصری که حسرت گذشتههای خوشِ ازدسترفته و یادکرد آنها در اشعارشان بسامد فراوانی داشته نازک الملائکه و مهدی اخوان ثالث است. موقعیت چکیده کاملنوستالژی به عنوان یکی از مباحث مطرح در روانشناسی، در حوزه ادبیات نیز از موضوعات مهم شعر معاصر عربی و فارسی به شمار میآید. از جمله شاعران معاصری که حسرت گذشتههای خوشِ ازدسترفته و یادکرد آنها در اشعارشان بسامد فراوانی داشته نازک الملائکه و مهدی اخوان ثالث است. موقعیت و شرایط زندگی و جامعه، اندیشه و عاطفه قوی و آشنایی با بسیاری از شاعران و بزرگان منجر به برانگیخته شدن حس نوستالژیکی قوی در این دو شاعر شده است. این پژوهش بر آن است تا با بررسی نمودهای نوستالژی در دیوان دو شاعر به روش تحلیلی توصیفی، به بررسی و تبیین رویکردهای نوستالژیک در شعر نازک الملائکه و مهدی اخوان ثالث بپردازد. یافتههای پژوهش نشان میدهد که حسرت دوران کودکی، گذشته تاریخی و اسطوره ای، غم غربت، مرگ و دوری از آرمانشهر در شعر دو شاعر از بسامد بیشتری نسبت به دیگر مفاهیم نوستالژیک برخوردارند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
589 - تطبیق «اسکار و بانوی صورتیپوش» و «روی ماه خدا را ببوس»
محبوبه فهیم کلامبررسی شباهتهای مضمونی و ساختاری میان آثار ادبی برجسته جهان همواره مورد توجه پژوهشگران در حوزه ادبیات تطبیقی بوده است. مصطفی مستور نویسنده معاصر کشورمان به تقریب نزد محققان ایرانی شناخته شده است. نگرش وی به امور ماورایی، او را به خلق اثر برجستهاش روی ماه خدا را ببوس بر چکیده کاملبررسی شباهتهای مضمونی و ساختاری میان آثار ادبی برجسته جهان همواره مورد توجه پژوهشگران در حوزه ادبیات تطبیقی بوده است. مصطفی مستور نویسنده معاصر کشورمان به تقریب نزد محققان ایرانی شناخته شده است. نگرش وی به امور ماورایی، او را به خلق اثر برجستهاش روی ماه خدا را ببوس برانگیخت و وی را بر آن داشت تا مقولهای برگزیند که برای انسان معاصر زمینهساز تحولات روحی شگرف باشد. روی ماه خدا را ببوس اثر داستانی مستور و اسکار و بانوی صورتیپوش اثر اشمیت با وجود زبان و خاستگاههای متفاوت در طرح مضمون تأمل در رازهای جهان آفرینش و بازگشت به دنیای معنویات از نگرش و درونمایهای همسان برخوردارند. از این رو در مقاله حاضر در صددایم با تکیه بر ابزارهای تحلیلی نقد مضمونی در حوزه ادبیات تطبیقی به مطالعه همانندیها در مضامین و درونمایههای دو اثر مذکور پرداخته و به موازات آن سایر اجزای این دو رمان فلسفی (مانند ساختار داستانی و پردازش شخصیتها) را مورد مداقه قرار دهیم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
590 - بازتاب کمرنگ شدن جایگاه شعر و ارزش هاى معنوى در شعر تى. اس. الیوت، شاعر انگلیسى (آمریکایى تبار)، و مهدى اخوان ثالث
رحمن مکوندىاز آغاز رنسانس تا به امروز، مسیر اندیشۀ بیشتر دانشمندان به ویژه در جهان غرب بر این تفکر که علم، خاصّه علوم تجربى، یگانه چاره بخش گرفتارى هاى انسان است، استوار بوده است. براساس این شیوه تفکر، هر پدیده و یا باورى که با ترازوى علم قابل اندازه گیرى نبود، بى اعتبار شمرده مى چکیده کاملاز آغاز رنسانس تا به امروز، مسیر اندیشۀ بیشتر دانشمندان به ویژه در جهان غرب بر این تفکر که علم، خاصّه علوم تجربى، یگانه چاره بخش گرفتارى هاى انسان است، استوار بوده است. براساس این شیوه تفکر، هر پدیده و یا باورى که با ترازوى علم قابل اندازه گیرى نبود، بى اعتبار شمرده مى شد. این شیوۀ تفکر به کمرنگ شدن امور معنوى و اخلاقى و نیز هنر و شعر منجر شد. یکى از نتایج تحولات مذکور، تنهایى و سرگشتگى انسان بوده است. در مقالۀ حاضر تلاش شده است بازتاب این شیوة تفکر و نیز تحولات حاصل از آن در شعر تى. اس. الیوت و مهدى اخوان ثالث بررسى شود پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
591 - دو زن (مقایسه سودابه و زلیخا در داستان سیاوش (با نگرش فردوسی) و در داستان یوسف (به روایت قرآن)
مهدی ممتحن پریسا داوریدر یک نگاه کلی بین داستان پیامبران و اسطوره های ایرانی خصوصاً در کلیت ماجرا و اوج و نقطه عطف داستانها شباهت بسیاری وجود دارد. این شباهتها به هر دلیلی که به وجود آمده باشد تامل هر خواننده ای را به خود جلب می کند (البته در مقایسه این داستانها به اختلافهایی هم برخورد می کن چکیده کاملدر یک نگاه کلی بین داستان پیامبران و اسطوره های ایرانی خصوصاً در کلیت ماجرا و اوج و نقطه عطف داستانها شباهت بسیاری وجود دارد. این شباهتها به هر دلیلی که به وجود آمده باشد تامل هر خواننده ای را به خود جلب می کند (البته در مقایسه این داستانها به اختلافهایی هم برخورد می کنیم). یکی از داستانهای درخور مقایسه و توجه درین باره داستان یوسف و سیاوش است. شباهت میان این دو داستان جدا از ماجراها، کنشها، گفتگوها و تک گوییهای شخصیتهای هر یک با هم، خصوصاً از آن بابت که داستان سیاوش سروده فردوسی است و منظومه ای نیز به نام یوسف و زلیخا به فردوسی منسوب است یا به تاثیر از فردوسی سروده شده است ، بیشتر توجه ما را بر می انگیزد. البته مقایسه این دو با هم فرصت بسیاری می طلبد به همین دلیل ما درین مجال تنها به تحلیل دو شخصیت سودابه و زلیخا در مقایسه با هم و جایگاهشان در داستانهای یوسف و سیاوش خواهیم پرداخت زیرا یکی از موارد مهمی که این دو داستان را درخور مقایسه می کند، شخصیت و رفتار زنان آنست و چالب اینست که به رغم مشابهت بسیار سودابه و زلیخا ،تفاوتهای ظریفی میان این دو زن در داستان هست که قابل تاملست. برای نمونه، زلیخا پس از ناکام ماندن از یوسف دست به دسیسه گری نمیزند اما سودابه چون مراد خویش نمی یابد به هر حیله ای دست می یازد تا شخصیت سیاوش را تخریب کند و بر خلاف زلیخا هرگز به گناه خویش معترف نمیشود. در قیاس با سودابه،زلیخا پس از سالهای درازی که از رخ دادن ماجرای او با یوسف می گذرد هرگز زنی منفور و هوسباز (چون سودابه) معرفی نمی شود و تلاش مفسران برای ساختن پایانی خوش برای عشق زلیخا (جوان شدنش توسط یوسف و وصلتش با او) این را تایید می کندکه بدیهی است اگر عشق زلیخا از دید آنان هوس آلود بود ، هرگز به دنبال سهمی برای او درین عشق نبودند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
592 - بررسی تطبیقی اساطیر پهلوانی در اشعار نیما یوشیج و احمد شاملو
مژگان ابراهیمی ایرج مهرکیپهلوانان اساطیری انسانوارههایی هستند که با ماجراهای خویش و شیوه زیستن خود، از هنجارهای مرسوم در جامعه فراتر میروند و به تجلیگاه ارزشهای آن جامعه تبدیل میشوند. یکی از موضوعات برجسته و متفاوت در اشعار کهن، اسطوره است که در شعر معاصر فارسی به نحو دیگری نمود پیدا کرده چکیده کاملپهلوانان اساطیری انسانوارههایی هستند که با ماجراهای خویش و شیوه زیستن خود، از هنجارهای مرسوم در جامعه فراتر میروند و به تجلیگاه ارزشهای آن جامعه تبدیل میشوند. یکی از موضوعات برجسته و متفاوت در اشعار کهن، اسطوره است که در شعر معاصر فارسی به نحو دیگری نمود پیدا کرده است. این تحقیق با روش توصیفی، ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺷﻮاﻫﺪ درون ﻣﺘﻨﻲ و روش ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪای به بررسی تطبیقی اساطیر پهلوانی، در اشعار نیما یوشیج و احمد شاملو میپردازد. نتایج بدست آمده بیانگر آن است که اسطورههای پهلوانی در اشعار شاملو پررنگتر از نیما جلوه کرده و شاملو در شیوه کاربرد اسطورههای پهلوانی، به مفهوم انسانگرایی نظر داشته است. اسطورههای پهلوانی در اشعار آنها نهتنها به قدرت شاعران کهن نیست، بلکه از نظر سبک و روش اسطورهپردازی نیز متفاوت میباشد؛ این تفاوتها نیز ناشی از سبک خاص شاعری در دوره معاصر میباشد که اسطورههای پهلوانی و نحوه کاربرد آنان را تحت تأثیر خود قرار داده است. نقطه اشتراک اشعار آنها کاربرد اسطورههای یونانی است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
593 - ارتباط عشق، زیبایی و هنرمند از دیدگاه عرفان اسلامی
محمد صادق کریمی ابراهیم مرادی شاهین حیدریزیبایی و عشق از مهمترین مفاهیم عرفان اسلامیاند که ارتباط عمیقی با مفهوم تجلی حضرت حق دارند. معرفت عشق همراه با زیبایی است. از نظر عرفای اسلامی، زیبایی کشش و جاذبه دارد. آنجا که زیبایی هست، عشق و طلب و کشش وجود دارد. بنابراین این دو مفهوم ترجمان مدارج هستی شناختی و معر چکیده کاملزیبایی و عشق از مهمترین مفاهیم عرفان اسلامیاند که ارتباط عمیقی با مفهوم تجلی حضرت حق دارند. معرفت عشق همراه با زیبایی است. از نظر عرفای اسلامی، زیبایی کشش و جاذبه دارد. آنجا که زیبایی هست، عشق و طلب و کشش وجود دارد. بنابراین این دو مفهوم ترجمان مدارج هستی شناختی و معرفت شناختی عرفان اسلامی هستند. در عرفان اسلامی، هنرمند نمی تواند زیبایی را بیافریند، اما به واسطه قوای ادراکی شهود باطنی و حسی و قلبی، خیال به زیباییهای کشف شده در مراتب هستی "حضرات خمس"، صورت محسوس می بخشد و در نهایت هنرمند کاشف و آشکارکننده زیبایی است. بنابراین هنر تجلیگاه عشق هنرمند است و هنرش حاصل روح تزکیهشدهای است که با شهود باطنی جمال مطلق و عالم خیال را دریافت می شود و از نور معنویت عشق، زیبایی و جمال را در کالبد هنر عرفانی تابانده است. برای دستیابی به اهداف مورد نظر، از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی استفاده شد. بدین منظور نگارنده به نظرات اندیشمندان و مطرح نمودن دیدگاه های آنان پرداخته و در ادامه به تفسیر زیبایی و ارتباط بین عشق، زیبایی و هنرمند اقدام نموده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
594 - تحلیل و مقایسه عناصر داستان «یوسف و زلیخا»ی نورمحمّد عندلیب و عبدالرّحمان جامی
خوجه سید سیدمحمدی محمد فاضلی رضا اشرفزادهرسالت ادبیات تطبیقی، تشریح خط سیر روابط و پیوندهای ادبی ملّتهاست که باید با شناساندن میراث های تفکّر مشترک، برای تفاهم و دوستی دیگر ملل کارآمد باشد. تقابل دو فرهنگ با دو دیدگاه و عوامل محیطی در پردازش داستان به گونه ای متفاوت، نمود پیدا میکند. در این جستار، عناصر تشکی چکیده کاملرسالت ادبیات تطبیقی، تشریح خط سیر روابط و پیوندهای ادبی ملّتهاست که باید با شناساندن میراث های تفکّر مشترک، برای تفاهم و دوستی دیگر ملل کارآمد باشد. تقابل دو فرهنگ با دو دیدگاه و عوامل محیطی در پردازش داستان به گونه ای متفاوت، نمود پیدا میکند. در این جستار، عناصر تشکیل دهنده داستان: پیرنگ، شخصیت، زاویه دید و ...، همچنین شیوه پردازش دو سخنور با زبان و فرهنگ متفاوت با یاری جستن از رویکرد تطبیقی- تحلیلی، به روش کتابخانه ای مورد بررسی و تبیین قرار گرفته و یوسف و زلیخای عندلیب، شاعر، نویسنده و مترجم(قرن دوازدهم) با یوسف و زلیخای جامی(قرن نهم) مقایسه شده است، تا وجوه افتراق و اشتراک این دو اثر ترکمنی و فارسی مورد بررسی قرار گیرد. نتایج کلّی پژوهش: جامی با توصیفات زنده و گویا بر وسعت داستان می افزاید و عندلیب با آوردن مطالب بیشتری از رویدادها و وقایع، اثر خویش را می گستراند. هر دو راوی از زاویه دید دانای کل بهره برده اند. بسامد عوامل متافیزیکی در عندلیب نقش اساسی را در شکل گیری پیرنگ داستان دارد؛ ولی جامی در پردازش خود از طرحی باورمندانه و منطقی تر بهره برده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
595 - تطبیقی مابین عناصر زبانی سبک اصفهانی و شعر نیمایی
مهدی رضا کمالی بانیانیبیان اندیشه در ادبیات با زبان صورت میگیرد. از این رو تجلی سبک گوینده در زبان اوست. در دورههای مختلف ویژگیهای متفاوتی از زبان به عنوان ویژگی مهم یا درخور توجه، نظر افراد را به خود جلب کرده است. تحولات تاریخی و اجتماعی، و تغییراتی که در زبان هر دوره حاصل میشود، مجموعا چکیده کاملبیان اندیشه در ادبیات با زبان صورت میگیرد. از این رو تجلی سبک گوینده در زبان اوست. در دورههای مختلف ویژگیهای متفاوتی از زبان به عنوان ویژگی مهم یا درخور توجه، نظر افراد را به خود جلب کرده است. تحولات تاریخی و اجتماعی، و تغییراتی که در زبان هر دوره حاصل میشود، مجموعاً سبب میشود که در هر عصر شاعران یا نویسندگان به زبانی خاص سخن بگویند. در سبک هندی شاعران در تحلیل عناصر و پدیدههای اطراف خود، جزئینگر بوده و در جستوجوی معنای بیگانه، بسیاری از قواعد و هنجارهای مرسوم و سنتی را در هم شکستند. این نوآوری در بطن خود ویژگیهایی را داراست که نیما یوشیج نیز در در نوآوریهایش آنان را به کار برده است. شباهتهای حاصله از سنجش این دو سبک، روابطی بینامتنی را مابین آن ایجاد میکند که در این مقاله به واکاوی این تشابهات و تناسبات پرداخته شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
596 - بررسی تطبیقی بنمایههای مشترک پایداری در اشعار احمد مطر و نصرالله مردانی
عیسی زارع درنیانیادبیات پایداری در دنیا در اغلب موضوعها و زبانها، جهتگیری واحدی را دنبال میکند و شاعران و نویسندگان این ادبیات هم تحت تأثیر اغراض مشترک، تلاش میکنند تا مهمترین بنمایههای پایداری را در آثار خود منعکس کنند و به این طریق مردم را در راه مبارزه با اهداف عالی زندگی خود چکیده کاملادبیات پایداری در دنیا در اغلب موضوعها و زبانها، جهتگیری واحدی را دنبال میکند و شاعران و نویسندگان این ادبیات هم تحت تأثیر اغراض مشترک، تلاش میکنند تا مهمترین بنمایههای پایداری را در آثار خود منعکس کنند و به این طریق مردم را در راه مبارزه با اهداف عالی زندگی خود تشویق نمایند و بسا بررسی این بنمایهها در دو زبان مختلف، مفهوم پایداری را تقویت میکند و بر میزان تأثیرگذاری آن بر اندیشهها میافزاید لذا در این پژوهش با روش تحلیلی- مقایسهای مبتنی بر مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی، سعی شده است بنمایههای مشترک پایداری در دو زبان مختلف- تازی و پارسی- با محوریت شعر دو شاعر، احمد مطر و نصرالله مردانی بررسی شود و مفاهیم مشترک پایداری- ستایش آزادی و آزادگی، عشق به وطن، دعوت به مبارزه و قیام و بهره گیری از نمادهای ملی، مذهبی و قومی- در اشعار هر دو مقایسه شود و بیش از پیش زوایای پنهان و ناگشوده ادبیات پایداری را در عراق و ایران بنمایاند و از مهمترین یافتههای این پژوهش آن است که احمد مطر، زبانی طنزآمیز و مأیوسانه و نصرالله مردانی زبانی حماسی، آرمانی و امیدوار کننده تحت تأثیر روزگاران و ادبیات خویش در بیان بنمایههای مشترک ادبیات پایداری دارند، و هر دو در بیان نمادهای ملی و مذهبی سرآمد هستند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
597 - بررسى تطبیقى آثار صمد بهرنگى و شل سیلورستاین
نسترن نصرت زادگانادبیات تطبیقى نوعى فعالیت در حوزه نقد نقد ادبى محسوب م ىشود که در آن، ادبیاتدر مفهوم کلى آن مقایسه و درباره تلاقى ادبیات در دو یا چند فرهنگ و زبان مختلف پژوهش می شود. در بررسى تطبیقى آثار، مى توان به چگونگى تأثیر و تأثر دیدگاه هاىفکرى و نقاط وحدت اندیشه بشرى در زمینه ها چکیده کاملادبیات تطبیقى نوعى فعالیت در حوزه نقد نقد ادبى محسوب م ىشود که در آن، ادبیاتدر مفهوم کلى آن مقایسه و درباره تلاقى ادبیات در دو یا چند فرهنگ و زبان مختلف پژوهش می شود. در بررسى تطبیقى آثار، مى توان به چگونگى تأثیر و تأثر دیدگاه هاىفکرى و نقاط وحدت اندیشه بشرى در زمینه هاى مختلف پى برد. در مقاله حاضر نخست مفاهیم و تعاریف کلى ادبیات تطبیقى و مبانى آن بیان شده است.سپس از دیدگاه محتوایى و ساختارى، درون مایه هاى آثار صمد بهرنگى، منتقد و نویسنده ادبیات کودک در ایران و شل سیلورستاین، شاعر و نویسنده ادبیات کودک در امریکا رابررسى کرده ایم. نقاط اشتراک و افتراق این دو نویسنده از لحاظ فضاى زمانى و مکانى، نگرش قالب، تطابق ساختارى، شخصیت پردازى و دیگر عوامل به اجمال بررسى و تحلیلشده است. گرچه ممکن است این دو نویسنده اثر مستقیم بر یکدیگر نداشته باشند، از نظر توارد مى توان وجوهى مشترک در بین آنها یافت و این امر سبب می شود تا ما دو نویسندهرا دریابیم و تلاقى افکار آن دو را در حوزه هاى خاص بررسى کنیم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
598 - بررسی تطبیقی مضامین همگون و ناهمگون بهاریه سرایی (در شعر سپهری و جبران خلیل جبران به صورت موردی)
عبدالرضا عطاشی جعفر عموری صادق هاشمی امجدطبیعت و مظاهر آن، از دیرباز در آثار ادبی و هنری، ظهور و حضوری گرم و پرنشاط داشته است، و از روزگاران قدیم مورد توجه شاعران فارسی زبان و عرب زبان بوده است. در شعر معاصر فارسی و عربی مضامین مشترک فراوانی در ادب دو شاعر نامدار، سپهری و جبران خلیل جبران مشاهده شده است. مقاله چکیده کاملطبیعت و مظاهر آن، از دیرباز در آثار ادبی و هنری، ظهور و حضوری گرم و پرنشاط داشته است، و از روزگاران قدیم مورد توجه شاعران فارسی زبان و عرب زبان بوده است. در شعر معاصر فارسی و عربی مضامین مشترک فراوانی در ادب دو شاعر نامدار، سپهری و جبران خلیل جبران مشاهده شده است. مقاله حاضر سعی بر آن دارد تا به روش کتابخانهای و شیوه توصیفی- تحلیلی، به بررسی علل و اسباب وجود مضامین مشترک و همگونی و ناهمگونی بهاریهسرایی در اشعار این دو شاعر بپردازد. از علل و اسباب وجود این مضامین میتوان به مواردی همچون الهام پذیری از مکتب رمانتیک، عرفان شرق دور، تأثیرپذیری از اندیشههای عارفانه و صوفیانه، وضعیت نابسامان اجتماع، نقش محیط زندگی بر دوره کودکی و تأثیرپذیری از مکاتب هنری اشاره کرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
599 - بررسی کاربرد رنگ در دیوان یدالله رؤیایی بر مبنای نظریه روانشناسی ماکس لوشر
هدی پژهاننگرش روانشناسانه به رنگ و بررسی تأثیر آن بر روح و روان آدمی یکی از شاخههای نوین روانشناسی است که مورد توجه علم روانشناسی و فیزیولوژی قرار گرفته است. روانشناسی رنگ ماکس لوشر شیوه جدیدی است که بر مبنای آزمون انتخاب رنگها به شناخت روانی انسان منجر میشود. یدالله رؤی چکیده کاملنگرش روانشناسانه به رنگ و بررسی تأثیر آن بر روح و روان آدمی یکی از شاخههای نوین روانشناسی است که مورد توجه علم روانشناسی و فیزیولوژی قرار گرفته است. روانشناسی رنگ ماکس لوشر شیوه جدیدی است که بر مبنای آزمون انتخاب رنگها به شناخت روانی انسان منجر میشود. یدالله رؤیایی از جمله شاعران معاصر است که در شعر خود، از رنگها در خلق تصویرها و خیالهای شاعرانه سود جسته است. در این پژوهش سعی شده است با بهرهگیری از نظریه روانشناسی رنگ ماکس لوشر و جایگاه رنگها در اشعار رؤیایی بر مبنای بسآمد آنها تحلیل شود و به یاری روشی علمی و کاربردی، تصویری از اندیشهها و نگرش وی ارائه گردد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
600 - مرثیه سرایی در ادب فارسی و عربی با تکیه بر مقایسۀ مرثیۀ ابوالحسن تهامی و مرثیۀ خاقانی شروانی
ناصر محسنی نیا آرزو پوریزدان پناه کرمانیدر گفتار حاضر، به شیوۀ سندکاوی، مرثیه سرایی و گونه های آن در ادب فارسی و عربی بررسی می شود؛ و اینکه در هر یک از ادب فارسی و عربی، روند و جریان مرثیه سرایی به چه صورت بوده و مرثیه سرایی در این دو ادب چه سیری را طی کرده است، نقطة آغاز آن کجا است و کدام کی‌ از شاعران چکیده کاملدر گفتار حاضر، به شیوۀ سندکاوی، مرثیه سرایی و گونه های آن در ادب فارسی و عربی بررسی می شود؛ و اینکه در هر یک از ادب فارسی و عربی، روند و جریان مرثیه سرایی به چه صورت بوده و مرثیه سرایی در این دو ادب چه سیری را طی کرده است، نقطة آغاز آن کجا است و کدام کی‌ از شاعران پارسی و تازی مرثیه سروده اند و هرکدام در چه مرتبه و جایگاهی قرار دارند.مبنای کار در این مقاله، مقایسۀ مرثیۀ خاقانی در مرگ فرزندش رشیدالدین که در سنین جوانی فوت کرده برای نمونۀ مرثیه سرایی در ادب فارسی و مرثیۀ ابوالحسن تهامی در مرگ فرزندش ابوالفضل که در نوجوانی درگذشته برای نمونه در ادب عربی است؛ تا با بیان وجوه اشتراک و افتراق این دو مرثیه، وضعیت مرثیه سرایی در ادب فارسی و عربی به گونۀ بهتری مشخص شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
601 - سجال شعری به سبک تراژدی در شعر یحیی سماوی و محمد مهدی جواهری
محمد اعتمادیشکی نیست که کشور عراق در دوران معاصر تاریخی بر فراز و نشیب داشته است، از سال 2003م که از سوی آمریکا و هم پیمانانش مورد حمله و اشغال قرار گرفت، حکومت ظالمانه صدام به پایان رسید، و مردم عراق بعد از سالها تحریم، ستم، و بیچارگی وارو دورانی جدید گشتند که مظاهرش اشغال استعما چکیده کاملشکی نیست که کشور عراق در دوران معاصر تاریخی بر فراز و نشیب داشته است، از سال 2003م که از سوی آمریکا و هم پیمانانش مورد حمله و اشغال قرار گرفت، حکومت ظالمانه صدام به پایان رسید، و مردم عراق بعد از سالها تحریم، ستم، و بیچارگی وارو دورانی جدید گشتند که مظاهرش اشغال استعمارگری جدید آمریکا بود. شعرای عراقی به صدای فریاد و ستمدیدگان گوش فرادادند، و واکنشهای مختلفی جهت مقاومت و پایداری ابراز کردند. یحیی سماوی یکی از شعرای عراقی که توانسته است، و در اشعارش نقش مثبتی در راستای بیداری مردم و رجال سیاست عراق از غفلت و سستی در قبال اشغالگر و چپاولهای آن بازی کند. یحیی سماوی در قصاید مختلف سجالها و چالشهای شعری به وجود آورد، که طرف این سجالها هم آمریکائیها بودند و هم بعضی از سیاستمداران خائن و منفعت طلب، شاعر با سبک خاصی توانسته است مصائب و بدبختیهای کشورش را به عنوان تراژدی دردناک ارائه نماید. اما سجالهای شعری جواهری که تقریباً نصف قرنی از نظر زمانی با سماوی سابقتر بوده است، کاملاً از لحاظ سبک و شیوه طرح مختلف بوده است، اگرچه در هدف مشترک بودهاند. جواهری سجالهایش قرن بیستمی است، اما سماوی شعرش منحصر به زمان خویش است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
602 - بررسی تطبیقی تأثیرگذاری مضامین قرآنی در مورد مسیحیت در اشعار احمد شوقی
سیفعلی زاهدی فر آمنه موسوی شجرینوشتار حاضر به موضوعاتی در زمینه مسیحیت همچون القاب و صفات بارز حضرت عیسی علیه السلام، ولادت و معجزات آن حضرت، پرداخته است. همچنین مسأله به صلیب کشیده شدن حضرت عیسی(ع) و عروج ایشان و اناجیل معتبر در میان مسیحیان که از کانونیترین مسائل آیین مسیحیت به شمار میآید، مورد ب چکیده کاملنوشتار حاضر به موضوعاتی در زمینه مسیحیت همچون القاب و صفات بارز حضرت عیسی علیه السلام، ولادت و معجزات آن حضرت، پرداخته است. همچنین مسأله به صلیب کشیده شدن حضرت عیسی(ع) و عروج ایشان و اناجیل معتبر در میان مسیحیان که از کانونیترین مسائل آیین مسیحیت به شمار میآید، مورد بحث واقع شده است. تفرقه در مسیحیت، اصحاب عیسی(ع) و مراتب روحانیت مسیحی از دیگر مطالب مورد گفتوگو در این مقاله است. این پژوهش بر آن است که هر یک از مضامین مورد بحث در اشعار شوقی را با تأکید بر آیات قرآن کریم، مورد بررسی قرار دهد و در صورت لزوم مقایسه ای با متون مسیحی و اسلامی انجام دهد و نحوه اثرپذیری شاعر از آن متون را بیان کند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
603 - ادبیات انگلیسی: از رسالت ایدئولوژیک تا وضعیت پسااستعماری
مهدی جاویدشادمباحث مربوط به ذات استعماری برخی از علوم، از جمله ادبیات انگلیسی، صرفاً به ایران ختم نمیشود. این مسأله دغدغهای جهانی بوده و متفکران بسیاری در سراسر دنیا بدان پرداختهاند. در حالی که برخی از اظهار نظرات جنبه شعاری و غیر علمی دارند، برخی دیگر روشمند، مستدل و روشنگرند و چکیده کاملمباحث مربوط به ذات استعماری برخی از علوم، از جمله ادبیات انگلیسی، صرفاً به ایران ختم نمیشود. این مسأله دغدغهای جهانی بوده و متفکران بسیاری در سراسر دنیا بدان پرداختهاند. در حالی که برخی از اظهار نظرات جنبه شعاری و غیر علمی دارند، برخی دیگر روشمند، مستدل و روشنگرند و میتوانند در مقام مبانی نظری مورد توجه قرار گیرند. این مبانی به ترتیب میتوانند به اثبات یا رد امکان استفاده ابزاری از علم، ادبیات، ادبیات انگلیسی و دپارتمانهای ادبیات انگلیسی کمک کنند که ترکیب آنها میتواند به مبنای نظری محکمی بدل شود. همچنین این مبانی قادرند راهکارهای برونرفت از سایه ایدئولوژی و استعمار را مورد بررسی قرار دهند. پژوهش پیش رو در تلاش است تا با استفاده از نظریات موجود، ابتدا رسالت ایدئولوژیک ادبیات انگلیسی را به اثبات رساند، سپس با استناد به دستهای دیگر از نظریات، بر وضعیت ضد استعماری این روزهای این رشته و دپارتمانهای آن در دانشگاههای پیشرو صحه بگذارد. علاوه بر رویکردهای ضد استعماری موجود، این پژوهش بینش فراروایتی را به عنوان یکی دیگر از رویکردهای لازم برمیشمرد که میتواند گامی رو به جلو در موج تغییرات امروز ادبیات انگلیسی باشد. در نهایت، این پژوهش اعلام میدارد که امروزه ادبیات انگلیسی، در شکل تکاملیافته خود، نهتنها اشاعهگر تفکرات استعماری نیست، بلکه به ابزاری ضد استعماری تبدیل گشتهاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
604 - تطبیق دیالکت نامتعارف در شعر سپهری و سن ژون پرس
مریم ایرانمنش زینب عرب نژادادبیات تطبیقی سالهاست که به عنوان یکی از روشهای مدرن نقد ادبی شناخته شدهاست. این نوع از نقد با بکارگیری علوم دیگر در صدد تحلیل متون ادبی است. در ایننوشتار به بررسی تطبیقی اشعار سهراب سپهری و سن ژون پر س می پردازیم . علتانتخاب این دو شاعر دشواری تفسیر شعرشان، و استعانت ا چکیده کاملادبیات تطبیقی سالهاست که به عنوان یکی از روشهای مدرن نقد ادبی شناخته شدهاست. این نوع از نقد با بکارگیری علوم دیگر در صدد تحلیل متون ادبی است. در ایننوشتار به بررسی تطبیقی اشعار سهراب سپهری و سن ژون پر س می پردازیم . علتانتخاب این دو شاعر دشواری تفسیر شعرشان، و استعانت از نقد تطبیقی برای تحلیلعلت این دشواری است، که با بهره گیری از مکتب تطبیقی آمریکایی به تطبیق این دواثر می پردازیم. به این منظور دو منظومه از این شاعران انتخاب شده است ، تا بررسیآن ها دقیقتر و آسان تر باشد مسافر سپهری آناباز از پرس مبنای بررسی ما دراین مطالعه خواهند بود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
605 - بررسی بازیهای فولکلوری در شعر دوره جاهلی و معاصر
مریم سلیمانی رحیم انصاری پوربازیهای فولکلوری بخش مهمی از فرهنگ عمومی هر ملت را تشکیل میدهند. این بازیها بیشتر جنبه قومی و محلی داشته و به عنوان میراثی گرانبها، هویت ملی و فرهنگی اقوام گذشته را بیان میکنند. بررسیهای تاریخی نشان میدهند که ورزش و بازی جزء تفکیک ناپذیر زندگی اجتماعی انسان است چکیده کاملبازیهای فولکلوری بخش مهمی از فرهنگ عمومی هر ملت را تشکیل میدهند. این بازیها بیشتر جنبه قومی و محلی داشته و به عنوان میراثی گرانبها، هویت ملی و فرهنگی اقوام گذشته را بیان میکنند. بررسیهای تاریخی نشان میدهند که ورزش و بازی جزء تفکیک ناپذیر زندگی اجتماعی انسان است و با توجه به شرایط اقلیمی و جغرافیایی هر منطقه بازیها و ورزشهایی رواج دارد که در بسیاری از موارد نفوذ بیشتری در سرزمینهای پیرامونی پیدا کرده است. شعر جاهلی دیوان دانشها، باورها، بازیها، آداب و رسوم، اعتقادات و تاریخ و فرهنگ عرب در این عصر به شمار میرود. از این رو بسیاری از بازیهای بومی محلّی آنها در شعر این دوره تجلّی یافته است. در دوره معاصر شاعرانی مانند احمد شوقی، نزار قبانی، حافظ ابراهیم، سامی البارودی و خلیل مطران به بازیهای فولکلوری به صورت ضمنی در اشعارشان اشاراتی داشتهاند. همچنین این شاعران در اشعارشان مطالبی را در مورد مسابقات و شمشیربازیها و بازی در نوادی(باشگاهها) ایراد فرمودند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
606 - بررسی سبکشناسانه اشعار «نتائج الفطنه» ابن هباریه
حمیلا چرنگ یابر دلفیسبک شناسی ابزاری مفید برای شناسایی هویت ادبی اثر است. سبک شناسی لایهای که یکی از مدل های سبک شناسی نوین است به تحلیل و بررسی شاخصههای متن از جهت گزینش کلمات و ساخت و زیرساخت عبارات و اغراض بلاغی و نحوی و آوایی میپردازد. ما در این پژوهش بر آنایم تا با بررسی سبک شناسی چکیده کاملسبک شناسی ابزاری مفید برای شناسایی هویت ادبی اثر است. سبک شناسی لایهای که یکی از مدل های سبک شناسی نوین است به تحلیل و بررسی شاخصههای متن از جهت گزینش کلمات و ساخت و زیرساخت عبارات و اغراض بلاغی و نحوی و آوایی میپردازد. ما در این پژوهش بر آنایم تا با بررسی سبک شناسی اشعار نتائج الفطنه به واکاوی اشعار نتائج الفطنه در سطوح آوایی، نحوی، بلاغی، ساختاری و ارتباط آن با درونمایه اثر یعنی احساسات، افکار، تخیلات و اهداف نویسنده اثر بپردازیم. از آنجا که نوعی از داستان پردازی، نقل آن در قالب شعر تعلیمی است ابن هباریه از شعرای بزرگ شعر تعلیمی است که در کتاب نتائج الفطنه داستانهای تعلیمی خود را به رشته نظم در آورده است. ابن هباریه در مواجهه با مخاطبین خود در داستان هایش سبکی را اختیار کرده که همساز با ساخت و زیر ساخت قوی اشعارش باشد؛ چرا که از یک طرف راه رسیدن به منش انسانی را با ویژگیهای اخلاقی چون خردمندی، دانشوری، دوستی نشان داده و از سوی دیگر انسانها را از رذایل اخلاقی چون دروغ، حرص و آز، خشم، غضب و ستمگری در اشعار خود بر حذر میدارد. در این پژوهش با روش تحلیلی- توصیفی به بررسی سطوح زبانی و بیانی و نحوی پرداخته میشود و بر این اصل که درونمایهای موفّق چگونه باعث نظم، تداوم و چینش قسمتهای مختلف داستان شعر تعلیمی ابن هباریه شده است تأکید میشود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
607 - بررسی دو رمان «نفستنگی» و «کوچ شامار» از منظر ابرمتن نوشتار فاجعه
صادق کریم یحییدو رمان نفس تنگی و کوچ شامار اثر فرهاد حیدری گوران به فاصله ده سال 1398- 1387منتشر شدهاند. این دو رمان دو بخش از یک سهگانه(تریولوژی) محسوب میشوند که بخش اول آن هنوز منتشر نشده است. بنا به گفته نویسنده در این سهگانه سه واقعه‎ و فاجعه تاریخی روایت شده است؛ بمبارا چکیده کاملدو رمان نفس تنگی و کوچ شامار اثر فرهاد حیدری گوران به فاصله ده سال 1398- 1387منتشر شدهاند. این دو رمان دو بخش از یک سهگانه(تریولوژی) محسوب میشوند که بخش اول آن هنوز منتشر نشده است. بنا به گفته نویسنده در این سهگانه سه واقعه‎ و فاجعه تاریخی روایت شده است؛ بمباران شیمیایی روستاهای زرده و بابایادگار و نساردیره در تابستان 1367، زلزله آبان ۱۳۹۶ کرمانشاه و زندگی درماندگان و معتادان در یک کمپ نجات. گوران در این سهگانه که باید از آن به عنوان ادبیات اقلیت نام برد ضمن بهره گیری از فرم دفاتر آیینی یارسان به تمهیدات مدرن و پست مدرن رمان نویسی نیز توجه داشته و برای نخستین بار شگرد وبلاگنویسی در رمان فارسی را به کار بسته است. در این مقاله شیوههای بهرهگیری این نویسنده از تمهیدات ابرمتنی(devices Hypertextual) و چگونگی رویکرد او به سایبرفمینیسم مورد بررسی قرار گرفته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
608 - مقایسه تطبیقی هستیشناسی در «بوف کور» و «کافکا در کرانه»
بهرام پروین گنابادی زهره امینینیاهدف این مقاله بررسی آثار مشهور دو نویسنده بزرگ، صادق هدایت و هاروکی موراکامی از دیدگاه هستی شناسی(مرگ و زندگی) است، که تأکید بر دو اثر معروف این نویسندگان به نامهای بوف کور و کافکا در کرانه است، تا شباهتها و تضادهای بین این دو اثر دریافته شود. روش کار این پژوهش، روش س چکیده کاملهدف این مقاله بررسی آثار مشهور دو نویسنده بزرگ، صادق هدایت و هاروکی موراکامی از دیدگاه هستی شناسی(مرگ و زندگی) است، که تأکید بر دو اثر معروف این نویسندگان به نامهای بوف کور و کافکا در کرانه است، تا شباهتها و تضادهای بین این دو اثر دریافته شود. روش کار این پژوهش، روش سندی، کتابخانهای و فیش برداری از کتابهای دو نویسنده، و بررسی محتوای آثارشان و رجوع به منابعی که درباره این موضوع وجود داشته بوده است. ابتدا در مورد عناصر فکری، مطالب به صورت فیش برداری جمع آوری شد و سپس مورد تحلیل قرار گرفت. مطالب مورد تحلیل نشان داد که این دو نویسنده از لحاظ فکری شباهتشان بیشتر از اختلافشان است. دیدگاه هر دو نویسنده به اگزیستانسیالیسم نزدیک است، زیرا زندگی را فانی و پوچ میدانند، و فضای داستانهای آنها را مرگ، اضطراب، تنهایی، بیزاری و به ویژه بدبینی میسازد. این دو نویسنده داستانهایشان را به سبک سوررئالیسم نوشتهاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
609 - تاثیر سروده های عربی بر قصاید عنصری
مهدی ممتحنادبیات تطبیقی در مفهوم کلی و جامع، مطالعه ادبیات اندیشمندان بزرگ در فراسوی مرزها و بررسی روابط میان ادبیات از یک سو و گروه های دیگر دانش و علوم و باورها و عقاید _مانند معماری. نقاشی، موسیقی، شعر و نشو، دستور زبان، هنر، اقتصاد و جامعه شناسی .از سوی دیگر است: و می توان گف چکیده کاملادبیات تطبیقی در مفهوم کلی و جامع، مطالعه ادبیات اندیشمندان بزرگ در فراسوی مرزها و بررسی روابط میان ادبیات از یک سو و گروه های دیگر دانش و علوم و باورها و عقاید _مانند معماری. نقاشی، موسیقی، شعر و نشو، دستور زبان، هنر، اقتصاد و جامعه شناسی .از سوی دیگر است: و می توان گفت که این ادبیات، مقدیسة تطبیقی ادبیات و دیگر دانش های انسانی موجود در میان ملت ها است. از آنجا که ادبیات تطبیقی در قرن نوزدهم در اروپا و امریکا نوپا بود و زود شکل گرفت، در شرق هنوز آن مایة نخستین را به خود نگرفته است تا مشعل فروزان این ادب را روشن کند. با این حال، ادبیات این نقطه از جهان، انباشته از مفاهیم و مضامین مشترکی است که میان ادبیان و علما درنتیجة امتزاج و اختلاط آنان در قرن های متفاوت صورت گرفته است. یکی از این ادپبان. عنصری . شاعر قرن چهارم و پنجم - است که با الهام از شعرای عرب توانست مضامین بسیاری را اقتباس کند و آنها را در لابه لای قصاید زیبا و پرجلوه خود جای دهد. ما نیز می ترانیم برای پربارکردن ادبیات تطبیقی در این نقطه از جهان، به ویژه در ایران. قدم های مؤثرتری برداریم و تنها به غرب تکیه نکنیم و منتظر نمانیم تا آنان به ما تلقین و تفهیم کنندکه ادبیات تطبیقی ابداع ما بود و خواهد بود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
610 - بررسی مضامین مشابه در ادبیات استعلایی امریکا و شعر سهراب سپهری
مهدی فرهودی نیاشباهت های مضمونی بسیاری میان سپهری و استعلای امریکایی وجود دارد. استعلای امریکایی به صورت جنبشی ادبی، اجتماعی، فرهنگی، مذهبی و فلسفی در مقابل قواعد متعارف و نهادینۀ جامعه، با نویسندگان و شاعرانی مانند رالف والدو امرسون، ناتانیل هاثورن و هنری دیوید ثورو شکل گرفت. از نظر چکیده کاملشباهت های مضمونی بسیاری میان سپهری و استعلای امریکایی وجود دارد. استعلای امریکایی به صورت جنبشی ادبی، اجتماعی، فرهنگی، مذهبی و فلسفی در مقابل قواعد متعارف و نهادینۀ جامعه، با نویسندگان و شاعرانی مانند رالف والدو امرسون، ناتانیل هاثورن و هنری دیوید ثورو شکل گرفت. از نظر ادبی، آنان ساختار سبکی آزاد از قید و بند با محتوای طبیعت و ذات طبیعی انسان بودند. از نظر اجتماعی، مخالف زرق و برق جامعۀ مصرفی بودند. در مقالۀ حاضر سعی شده است شباهت درونمایۀ آثار استعلاییان و اشعار سپهری به تفکیک در هفت فصل بررسی شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
611 - بررسی مقایسه ای مرثیة امام حسین(ع) در دیوان محتشم کاشانی و شریف رضی
یوسف لاطفپژوهش حاضر، با هدف بررسی وجوه تشابه و تفاوت میان مراثی محتشم و شریف رضیو بررسی مضامین و قالب های مراثی این دو شاعر انجام گرفته است. روش پژوهش، ازنظر هدف، نظری و ازنظر ماهیت، توصیفی و تحلیل محتوا و شیوةتجزیه و تحلیل اطلاعات، کیفی است. شاعران مورد نظر، باتوجه به اوضاع سیا چکیده کاملپژوهش حاضر، با هدف بررسی وجوه تشابه و تفاوت میان مراثی محتشم و شریف رضیو بررسی مضامین و قالب های مراثی این دو شاعر انجام گرفته است. روش پژوهش، ازنظر هدف، نظری و ازنظر ماهیت، توصیفی و تحلیل محتوا و شیوةتجزیه و تحلیل اطلاعات، کیفی است. شاعران مورد نظر، باتوجه به اوضاع سیاسی و مذهبی عصر خویش، به سرودن مراثی و یادکردن از قیام امام حسین(ع) روی آوردند؛ وبیشتر از اینکه به شجاعت و قیام امام حسین(ع) توجه کنند، به تبیین مظلومیت های آن امام همام دست زده اند. باوجود تشابه در موضوعاتی چون تشنگی، کربلا، شهادت، مقامو منزلت درمیان مراثی این دو شاعر، شایان ذکر است که محتشم به مضامینی مانند محرّم، قیامت، شفاعت و سوگواری توجّه کرده است و سیّدرضی علاوه بر این مضمون هابه عاشورا، ظهور منتقم (امام زمان(عج)) و غریبی و مظلومیت نیز توجه داشته است. این شاعران احساسات و افکار خود را در قالب های ترکیب بند و مثنوی و قصیده با زبانی سادهبیان کرده اند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
612 - مقایسة تطبیقى وصف طبیعت در دیوان صنوبرى و منوچهرى دامغانى
هدى مهرباندر مقالة حاضر، وصف طبیعت در دیوان دو شاعر، صنوبرى و منوچهرى دامغانى، در چند قسمت، مقایسه و بررسى شده است: در قسمت اول، جایگاه و رسالت ادبیات تطبیقى بررسى و در قسمت دوم، مختصرى از زندگینامه صنوبرى و منوچهرى بیان شده است. در بخش بعدى، ویژگى هاى ادبى، فرهنگى و محیطى عصر صن چکیده کاملدر مقالة حاضر، وصف طبیعت در دیوان دو شاعر، صنوبرى و منوچهرى دامغانى، در چند قسمت، مقایسه و بررسى شده است: در قسمت اول، جایگاه و رسالت ادبیات تطبیقى بررسى و در قسمت دوم، مختصرى از زندگینامه صنوبرى و منوچهرى بیان شده است. در بخش بعدى، ویژگى هاى ادبى، فرهنگى و محیطى عصر صنوبرى و منوچهرى به طور جداگانه آورده شده است. براى آشنایى با محیط و شرایط زندگى این دو شاعر، شخصیت آنها و انعکاس آن در دیوانشانبررسى و در ادامه، اغراض و ویژگ ىهاى ادبى صنوبرى و منوچهرى مطالعه می شود. وصف طبیعت، مهم ترین موضوع ادبى در دیوان دو شاعر است که صنوبرى آن را در ادبیات عربى به یک نوع ادبى مستقل تبدیل ساخت. در پایان این قسمت، باتوجه به تأثیر بسیارى که ادبیات عربى و شعراى عرب بر اشعار منوچهرى داشته اند، تأثیر ادبیات عربى به طور عام و صنوبرى ب هطور خاص در دیوان منوچهرى بررسى شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
613 - بررسی تطبیقی دیدگاه سعدی و اندیشمندان غربی (مدیریت دربارة ظاهر و باطن افراد)
انسان ها همیشه تلاش می کنند تصویر مطلوبی از خود در ذهن دیگران ایجاد کنند. تصورو قضاوت دیگران برای فرد اهمیت دارد. در افراد تمایلی وجود دارد که حتی ب ی هیچ نفع خاصی، تصور مثبتی از خود ارائه دهند و سعی کنند که دیگران آنان را بپذیرند ودرموردشان خوب فکر کنند. زندگی سرشار از چکیده کاملانسان ها همیشه تلاش می کنند تصویر مطلوبی از خود در ذهن دیگران ایجاد کنند. تصورو قضاوت دیگران برای فرد اهمیت دارد. در افراد تمایلی وجود دارد که حتی ب ی هیچ نفع خاصی، تصور مثبتی از خود ارائه دهند و سعی کنند که دیگران آنان را بپذیرند ودرموردشان خوب فکر کنند. زندگی سرشار از موقعیت هایی است که فرد بدون استفاده از هنر مدیریت برداشت در تعاملات و ارتباطات خود با دیگران دچار مشکل م یشود. برایبرقراری ارتباطات مؤثر، لازم است افراد در انتخاب کلمات، لحن صدا، حرکات بدن و ظاهر خود تغییراتی ب هوجود آورند تا تصویر مطلو بتری از خود به نمایش گذارند. افرادبدون آنکه متوجه باشند، ازطریق طرز لباس پوشیدن، صحب ت کردن، ... تصویری در ذهنفرد مقابل ایجاد م یکنند که گاهی این تصویر، مثبت و گاهی منفی است.شاید تصور شود که خوب مطر ح کردن، بیشتر به خوش اقبالی فرد بستگی دارد؛ اما چنین نیست. اندیشمندان غربی مدیریت اعتقاد دارند مدیریت برداشت یک مهارت است و مانندهر مهارت دیگری می توان آن را آموخت و به کار بست. اما در دیدگاه سعدی که برای باطن اهمیت بیشتری قایل است اعتقاد بر آن است که هر فردی باید به باطن خودتوجه کند و ظاهر خود را برای دیگران نیاراید. اگر فرد شایستگی های لازم را داشته باشد، آن شایستگ یها خودبه خود با مرور زمان برای دیگران آشکار خواهد شد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
614 - بررسی و تبیین مفاهیم وطنیات در شعر شاعران مهاجر، قبل و بعد از مشروطه
اله یار رضایی بوگی مهدی فاموری محمدهادی خالق زادههدف از انجام این مقاله بررسی و تبیین مفاهیم وطنیات در شعر شاعران مهاجر، قبل و بعد از مشروطه است. روش کار در این پژوهش توصیفی- تحلیلی و کتابخانهای است. حاصل پژوهش نشان میدهد که مضمون وطن و متفرعات آن از قرن سوم هجری تا اوایل قرن چهاردهم در شعر فارسی، در مفهوم زادگاه شا چکیده کاملهدف از انجام این مقاله بررسی و تبیین مفاهیم وطنیات در شعر شاعران مهاجر، قبل و بعد از مشروطه است. روش کار در این پژوهش توصیفی- تحلیلی و کتابخانهای است. حاصل پژوهش نشان میدهد که مضمون وطن و متفرعات آن از قرن سوم هجری تا اوایل قرن چهاردهم در شعر فارسی، در مفهوم زادگاه شاعران بوده و اشعاری هم که با این مضمون سروده شدهاند درباره توصیف زادگاه شاعران و یا غم و رنج دوری آنان از زادبومشان به کار رفته است. البته در شعر شاعران عارف مسلک علاوه بر این مفهوم، مفاهیم عرفانی نیز داشته است. پس از انقلاب مشروطه، در اثر تحولات داخل و خارج ایران، آشنایی ایرانیان با فرهنگ غرب، رواج صنعت چاپ و به تبع آن گسترش جراید و روزنامهها و ارتقاء شعور اجتماعی، مفهوم جدیدی از وطن در قالب یک عنصر فرهنگی، به شعر و ادب فارسی راه یافت که نهتنها مفهوم زادگاه را داشت بلکه قلمرو جغرافیایی یا همان کشور را نیز در بر میگرفت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
615 - تطبیق نوستالژی در اندیشه جبران و نیما
مهدی ممتحن حسن مجیدی سکینه صارمی گرویچکیده نوستالژی یا "¬غم غربت" در اصطلاح روانشناسی، حسرت و دلتنگی انسان¬ها نسبت به گذشته خویش است. فقر، مهاجرت، دوری از وطن و ... در ایجاد این احساس مؤثر است. روانشناسان نوستالژی را یک حالت هیجانی، انگیزشی پیچیده می¬دانند که گاهی غمگینی و تمایل بازگشت به وطن و چکیده کاملچکیده نوستالژی یا "¬غم غربت" در اصطلاح روانشناسی، حسرت و دلتنگی انسان¬ها نسبت به گذشته خویش است. فقر، مهاجرت، دوری از وطن و ... در ایجاد این احساس مؤثر است. روانشناسان نوستالژی را یک حالت هیجانی، انگیزشی پیچیده می¬دانند که گاهی غمگینی و تمایل بازگشت به وطن و گاهی درماندگی ناشی از تفکر درباره آن (وطن یا منزل) است. جبران خلیل جبران(1883- 1931م) یکی از شاعران خوش قریحه رمانتیک، و نیما یوشیج( 1274- 1338 هـ.ش) از شاعران توانمند معاصر و صاحب اشعار سیاسی و اجتماعی زیاد است. بررسی این مقاله نشان می¬دهد که جبران و نیما از شاعران برجسته رمانتیک هستند. احساس نوستالژیک به عنوان یکی از مؤلفه¬های رمانتیسم (گریز و سیاحت) در آثار هر دو شاعر مشهود است؛ چرا که این دو شاعر تحت تاثیر محیط اجتماعی و سیاسی مجبور به ترک وطن شده¬اند¬ و غم دوری از وطن و معشوقه برای آنان خاطرات تلخی را به جا گذاشت، در نتیجه نوستالژی فردی و اجتماعی هر دو شاعر را به عنوان شاعران رمانتیک نوستالژیک معرفی می¬کند. این مقاله کوشش تطبیقی است که نحوه¬ بیان احساسات و عواطف نوستالژیک جبران خلیل جبران و نیما یوشیج را به تصویر می¬کشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
616 - بررسی تطبیقی مفهوم اژدها در شاهنامه با ادبیات جهان
مهسا سلیمیدنیای حماسه دنیای درهمآمیختهای از خوبیها و بدیهاست. دنیایی است که در آن نیروهای اهورایی با اهریمنان به پیکار برمیخیزند. قهرمانان حماسه سرتاسر زندگی خود را در مبارزه با زشتیها و پلشتیها صرف میکنند. هرگاه از شاهنامه فردوسی سخن به میان میآید، تصویر نبرد پهلوانان ب چکیده کاملدنیای حماسه دنیای درهمآمیختهای از خوبیها و بدیهاست. دنیایی است که در آن نیروهای اهورایی با اهریمنان به پیکار برمیخیزند. قهرمانان حماسه سرتاسر زندگی خود را در مبارزه با زشتیها و پلشتیها صرف میکنند. هرگاه از شاهنامه فردوسی سخن به میان میآید، تصویر نبرد پهلوانان با اژدها در ذهن نقش میبندد. سرگذشت زندگی ضحاک یا همان اژی دهاک نهایت تاریخ اساطیری ایران زمین است؛ سرگذشتی که در گذر زمان، بارها و بارها دگرگون شده و هر بار تکرار این اسطوره جذبه خاصی در متون اوستایی تا فارسی امروزی داشته است. یکی از ویژگیهای مهم هر حماسه خرق عادت در حوادث آن است؛ یعنی در لابهلای متون حماسی با حوادث، شخصیتها و موجوداتی برخورد میکنیم که خارق العادهاند. در عالم طبیعت یا وجود ظاهری و عینی ندارند یا ویژگیهایی که در حماسه از آن برخوردارند در عالم واقع عاری از آن هستند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
617 - معرفت شناسی عرفانی با تأکید بر آرای سهروردی عارف
صدیقه افکوسی پاقلعه سیدهاشم گلستانی سیدحسین واعظیمعرفت شناسی عرفانی، معرفتی ذوقی و شهودی است که با قلب سر و کار دارد و حس و عقل را در آن راهی نیست. از دیدگاه عرفا این شناخت از طریق حواس ظاهری و یا فرایندهای استدلالی حاصل نمی شود بلکه معرفتی حاصل از کشف و شهود است که در اثر آن می توان به باطن جهان هستی پی برد. هدف پژوه چکیده کاملمعرفت شناسی عرفانی، معرفتی ذوقی و شهودی است که با قلب سر و کار دارد و حس و عقل را در آن راهی نیست. از دیدگاه عرفا این شناخت از طریق حواس ظاهری و یا فرایندهای استدلالی حاصل نمی شود بلکه معرفتی حاصل از کشف و شهود است که در اثر آن می توان به باطن جهان هستی پی برد. هدف پژوهش حاضر بررسی معرفتشناسی عرفانی از منظر شیخ شهاب الدین عمر سهروردی، از عرفای بنام قرن هفتم هجری، است که با روش توصیفی تحلیلی انجام شده است. از منظر سهروردی از اقسام معرفت که شامل معرفت حسی، عقلی، فطری و قلبی است، محل معرفت، قلب است و با معرفت قلبی می توان به شناخت حقیقی دست یافت. وی نیز مانند سایر عرفا، ضمن تأیید حس و عقل در کسب معرفت، این دو را برای دستیابی به معرفت حضرت حق، کافی نمی داند و اصالت را به معرفت قلبی می دهد. در سیر طریق معرفت که به صورت تدریجی طی می شود، انسان از مراحل مختلفی می گذرد و تا مرحله ای را پشت سر نگذارد به مرحله بعد وارد نمی شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
618 - مقایسه تطبیقی متن و نگاره در شاهنامه صفوی W602 والترز(درآوردن رستم، بیژن را از چاه)
ناهید جعفری دهکردی سارا فرجی ابراهیم ترک زادهشاهنامه w602 والترز یکی از نسخ مصور عصر صفوی است که دارای نگارههایی از صحنههای بزم و رزم، سرگذشت شاهان و پهلوانان و داستانهای عاشقانه است. از جمله داستانهای عاشقانه سرگذشت بیژن و منیژه و گرفتاری بیژن به چاهاندرون میباشد. ظرافت و زیبایی این نقاشی نگارنده را بر آن د چکیده کاملشاهنامه w602 والترز یکی از نسخ مصور عصر صفوی است که دارای نگارههایی از صحنههای بزم و رزم، سرگذشت شاهان و پهلوانان و داستانهای عاشقانه است. از جمله داستانهای عاشقانه سرگذشت بیژن و منیژه و گرفتاری بیژن به چاهاندرون میباشد. ظرافت و زیبایی این نقاشی نگارنده را بر آن داشت که تصویرآفرینی و پیوستگی آن را بر اساس روش توصیفی- تحلیلی و مطالعات کتابخانهای، با متن شاهنامه تحلیل نماید و به این پرسشها پاسخ دهند که: الف) متن شاهنامه بر کار هنرمند تا چه اندازه تأثیرگذار بوده است؟ ب) هنرمند تا چه حدی خود را مجاز به اعمال سلیقه شخصی میدیده است؟ نگارندگان بر این فرض است که هنرمند در این مجلس و سایر نگارههای نسخه، اتکای صرف به متن شاهنامه نداشته و هنر خویش را تا حدی مستقل از متن به اجرا درآورده است. بررسیها نشان میدهد که از مجموع 24 ویژگی کلی، 10 مورد اشتراک و 14 مورد افتراق بین متن و تصویر دیده میشود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
619 - مقایسۀ نگاه ارداویرافنامه و رساله الغفران در دنیای پس از مرگ
گُردآفرین محمدی جلیل نظریموضوع اصلی معراج نامه ها، سفر است. مسافران این گونه سفرهای روحانی درواقع شارحان سفرنامۀ روح و روان خوی شاند؛ چراکه آنان خود باتوجه به ذوق و عقاید خویش، پله های نردبان عروج را طی می کنند ویراف موبد زرتشتی ابن قارح شاعر و نویسندۀ عرب که البته ازطرف ابوالعلا به این سفر فرس چکیده کاملموضوع اصلی معراج نامه ها، سفر است. مسافران این گونه سفرهای روحانی درواقع شارحان سفرنامۀ روح و روان خوی شاند؛ چراکه آنان خود باتوجه به ذوق و عقاید خویش، پله های نردبان عروج را طی می کنند ویراف موبد زرتشتی ابن قارح شاعر و نویسندۀ عرب که البته ازطرف ابوالعلا به این سفر فرستاده می شود دو مسافر جهان آخرت هستند و این دو سفرنامه، شرح مشاهدات و چگونگی سفر این دو شخصیت است.در مقالة حاضر، کیفیت و چگونگی دو سفرنامۀ جهان آخرت بررسی و تحلیل شده است و ضمن بررسی ارداویرافنامه و رساله الغفران، این دو اثر با هم مقایسة تطبیقی شده و اشتراکات و افتراقات آن دو بیان شده است. نگارنده کوشیده است با بیان کردن مشابهات بسیاری که میان این دو اثر وجود دارد، میزان تأثیرگذاری ارداویرافنامه بر رساله الغفران را آشکار کند و این منبع ایرانی زرتشتی را به عنوان اولین معراج نامۀ ادیان معرفی کند پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
620 - بررسی تطبیقی مدایح نبوی در اشعار جمال الدین عبدالرزاق و صفی الدین حلّی
ابراهیم فلاحآذینبندی سخن و شعر به مدایح نبوی به عنوان یکی از انواع ادبی همواره مورد توجه شعرا و نویسندگان ادب فارسی و عربی بوده و به گونهای بیانگر اعتقاد و احترام به پیامبر(ص) که از سوی آن حضرت(ص) هم مهر جواز یافته است. ادبیات مذهبی که یکی از زیرمجموعههای مهم آن مدایح نبوی بوده، چکیده کاملآذینبندی سخن و شعر به مدایح نبوی به عنوان یکی از انواع ادبی همواره مورد توجه شعرا و نویسندگان ادب فارسی و عربی بوده و به گونهای بیانگر اعتقاد و احترام به پیامبر(ص) که از سوی آن حضرت(ص) هم مهر جواز یافته است. ادبیات مذهبی که یکی از زیرمجموعههای مهم آن مدایح نبوی بوده، مغفول مانده است. این پژوهش در صدد است که با روش توصیفی- تحلیلی و با استناد به شواهدی از اشعار این دو شاعر، با رویکرد تطبیقی بیان دارد که پیامبر(ص) در اشعار هر کدام چگونه نمود پیدا کرده است. هدف این پژوهش مقایسه نعت رسول اکرم(ص) در ترکیب بند جمال الدین عبدالرزاق اصفهانی و مدایح نبوی صفی الدین حلّی و بیان وجوه اشتراک و افتراق این دو منقبت است. نتایج حاصل از تحقیق نشان میدهد که سرودههای جمال الدین عبدالرزاق و صفی الدین حلّی در اشاره به مضامینی چون مقام و منزلت پیامبر(ص)، معراج، انشقاق قمر، معجزه هنگام ولادت، فضیلت و برتری رسول اکرم(ص) بر سایر انبیا، مدح پیامبر(ص) توسط جمادات و نباتات و استفاده از آیات و احادیث در اشعارشان تشابه دارد. نعت عبدالرزاق تک موضوعی بوده و فقط به مدح رسول اکرم(ص) پرداخته و از مدح آل رسول(ص) بازمانده است. ولی صفی الدین حلّی علاوه بر مدح پیامبر(ص) به مدح خاندان پیامبر(ص) پرداخته و آنان را بهترین عترت توصیف میکند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
621 - ساختار خرده روایتها در پیرنگ خسرونامه؛ با تکیه بر الگوی کنشگران گریماس
ندا نجفی منوچهر اکبریگریماس(1917م) بر این عقیده است که در هر داستان شش موقعیت شامل فرستنده، گیرنده، فاعل، شیء ارزشی، نیروی بازدارنده و نیروی یاری دهنده و پنج وضعیت شامل وضعیت ابتدایی، نیروی تخریبگر، وضعیت میانی، نیروی سامان دهنده و وضعیت انتهایی وجود دارد. در منظومه خسرونامه، منسوب چکیده کاملگریماس(1917م) بر این عقیده است که در هر داستان شش موقعیت شامل فرستنده، گیرنده، فاعل، شیء ارزشی، نیروی بازدارنده و نیروی یاری دهنده و پنج وضعیت شامل وضعیت ابتدایی، نیروی تخریبگر، وضعیت میانی، نیروی سامان دهنده و وضعیت انتهایی وجود دارد. در منظومه خسرونامه، منسوب به عطار، که منظومهای غنایی و عاشقانه است، علاوه بر وجود موقعیتها و وضعیتهای گفته شده، با توجه به نقش شیء ارزشی(گلرخ)، که وقایع اصلی داستان به واسطه حضور او به وجود میآید، به جز روایت اصلی، خرده روایتهایی با پیرنگی جدا از پیرنگ اصلی شکل گرفته است؛ به طوری که تعدد شخصیتها باعث ایجاد اپیزودهای متعدد در داستان گردیده است و همین امر است که بر جذابیت این اثر میافزاید. بر همین اساس در این پژوهش بر آنایم تا با تکیه بر الگوی کنشگران گریماس به تحلیل ساختار پیرنگ و جایگاه شیء ارزشی در داستان خسرونامه بپردازیم. نتایج پژوهش حاضرکه به شیوه توصیفی- تحلیلی و با بهرهگیری از منابع کتابخانهای فراهم آمده است، نشان میدهد که وجود خرده روایتها و پیرنگهای نهفته در دل کلان روایت خسرونامه علاوه بر ایجاد الگوهای سازهای متعدد پیرنگ، باعث ایجاد تعلیق و اپیزودهای متنوع گردیده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
622 - تطبیق «لامیة العرب» و «لامیة العجم» در ترسیم هنجارهای اخلاقی
عباس اقبالی معصومه حسینپورشعر به مثابه رسانه دیرین ادبی، بسیاری از هنجارهای اخلاقی را بازگو میکند. در پیشینه این رسانه دو قصیده مشهور لامیة العرب و لامیة العجم بازتابدهنده فرهنگ؛ هنجارها و ناهنجاریهای رفتاری دو نسل و دو جامعه متفاوت یعنی دوره جاهلی و عصر عباسی است. در این جستار معلوم گشته که چکیده کاملشعر به مثابه رسانه دیرین ادبی، بسیاری از هنجارهای اخلاقی را بازگو میکند. در پیشینه این رسانه دو قصیده مشهور لامیة العرب و لامیة العجم بازتابدهنده فرهنگ؛ هنجارها و ناهنجاریهای رفتاری دو نسل و دو جامعه متفاوت یعنی دوره جاهلی و عصر عباسی است. در این جستار معلوم گشته که لامیة العرب در پردازش هنجارها، بیشتر تصویری هنری از خلق و خوی حاکم بر جامعه جاهلی و شخصیت شنفری است، ولی لامیة العجم آیینه حکمتهای برگرفته از آموزههای دینی و مثلهای رایج عصر طغرایی است، و استدلال و برهان قراردادن حکمتها وجه امتیاز سروده طغرایی بر قصیده شنفری را ثابت میکند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
623 - رویکرد تطبیقی زبانشناسی در مطالعات ترجمه نیمه دوم قرن بیستم
آناهیتا امیرشجاعی مرضیه خلیلی زاده گنجعلیخانیزبانشناسی تطبیقی یا زبانشناسی همسنجشی یکی از شاخههای عمده در زبانشناسی تاریخی است که به همسنجی زبانها به منظور اکتشاف و استخراج نزدیکیها و خویشاوندیهای آنها در طول تاریخ میپردازد. در قرن بیستم تئوریهای ترجمه از تأثیرات فرهنگ مدرن و نیز زبانشناسی بینصیب نم چکیده کاملزبانشناسی تطبیقی یا زبانشناسی همسنجشی یکی از شاخههای عمده در زبانشناسی تاریخی است که به همسنجی زبانها به منظور اکتشاف و استخراج نزدیکیها و خویشاوندیهای آنها در طول تاریخ میپردازد. در قرن بیستم تئوریهای ترجمه از تأثیرات فرهنگ مدرن و نیز زبانشناسی بینصیب نمانده است. از این رو این مقاله به بررسی نظاممند تئوریهای ترجمه و تأثیر زبانشناسی بر ترجمه به ویژه در اواخر قرن نوزده و اوایل قرن بیست میپردازد. چراکه در این برهه زمانی، نظریات ترجمه تأثیرات زیادی از زبانشناسی و نظریه پردازان آن گرفته است. مفاهیم کلیدی در این مقاله، معنا، تعادل، و تبدیل در ترجمه و برتری زبانشناسی ساختاری و زایشی و نیز تأکید بر برخی زبانشناسان برجسته میباشد. همچنین این مقاله نشان میدهد که چطور رویکرد ترجمه با تلاش افرادی مانند نایدا، که نظریهاش را از مدل گشتاری- زایشی چامسکی گرفته بود، به سمت علمی شدن پیش میرود. در پایان نیز خاطرنشان میسازد که چگونه زبانشناسی با تئوریهای ترجمه ادغام و مطالعات ترجمه در دنیای مدرن مطرح شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
624 - بررسی تطبیقی جنبههای معناشناسی و هستی شناسی زیبایی از دیدگاه ابن سینا و ملاصدرا
فرحناز عیدیمعناشناسی زیبایی شاخصه اولی است که ابن سینا آن را به عنوان الگویی از زیبایی مطرح میکند. از دیدگاه وی زیبایی، غایت فی نفسه نیست و در ارتباط با خداوند است که دارای ارزش میشود، و منشأ همه زیباییها واجب تعالی است. همچنین نظم، تناسب و اعتدال شرایط تحقق زیبایی است و موجودی چکیده کاملمعناشناسی زیبایی شاخصه اولی است که ابن سینا آن را به عنوان الگویی از زیبایی مطرح میکند. از دیدگاه وی زیبایی، غایت فی نفسه نیست و در ارتباط با خداوند است که دارای ارزش میشود، و منشأ همه زیباییها واجب تعالی است. همچنین نظم، تناسب و اعتدال شرایط تحقق زیبایی است و موجودی زیباست که کمال شایسته خود را داشته باشد و زیبایی مساوق با وجود و امری عینی و مشکک است. ملاصدرا زیبایی را عین وجود میداند و قائل به اصالت، تشکیک و اشتداد زیبایی است. از نظر وی منشأ همه زیباییها خداوند است و هر زیبایی و کمالی پرتوی از زیبایی و کمال خداوند است. بنابراین با وجود اینکه هر دو فیلسوف در مورد زیبایی غالباً نظرات مشابهی دارند اما با توجه به نظام فلسفی آن دو، در بعضی از موارد در بیان مسائل تفاوتهایی دیده میشود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
625 - تأثیر اندیشة عماد فقیه بر شعر حافظ
ماندانا منگلیخواجه عماد فقیه کرمانی _عارف و شاعر ایرانی ، از معاصران و ستایشگران آل مظفر بود. او در پی مرگ پدر و عمّ بود. ادارة خانقاهی راکه آن دو عارف بزرگ در کرمان برپاکرده بودند. برعهده گرفت. سپس از جانشین شیخ زین الدین کامویی _مرید شیخ شهاب الدین سهروردی - به در یافت خرقه نایل آ چکیده کاملخواجه عماد فقیه کرمانی _عارف و شاعر ایرانی ، از معاصران و ستایشگران آل مظفر بود. او در پی مرگ پدر و عمّ بود. ادارة خانقاهی راکه آن دو عارف بزرگ در کرمان برپاکرده بودند. برعهده گرفت. سپس از جانشین شیخ زین الدین کامویی _مرید شیخ شهاب الدین سهروردی - به در یافت خرقه نایل آمد. از آن پس،کردار وگفتار عماد بر محور خانقاه و خانقاهیان قرارگرفت. البته مواردی از گرایش های ملامتی در دیوانش دیده می شرود. عماد به مباای و اصول و احکام شرع بایبند بود و بسیاری از اشعام ش را أربام ه مسشلأ توحید و یگانگی خداوند سرود. او به پیامبر اکرم (ص) و فاندان عصمت و طهارت (ع)، ام ادتی خاس داشت. جنبه دیگر اندیشأ عماد، پند و اندرز است که در تمامی آثارش وجود دارد. کلام عماد استوار. دور از ضعف معنوی و لفظی همراه با مضامین لطیف و معانی بلند است. وی اشعارش را به شیوه سعدی می سرود و در عین حال به آ ثار نظامی گنجوی و انوری توجه داشت. بعدها. خواجه حافظ به میزان بسیاری از او تأثیر پذیرفت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
626 - تحلیل گفتمان انتقادی شخصیت زنان در داستان «مالیخولیای محبوب من»
جلال رحیمیان فرشته محمدپورتحلیل گفتمان انتقادی یکی از روشهای تحلیل گفتمان و شیوهای نو در بررسی مسائل اجتماعی است که از طریق مطالعات تحلیل متون ادبی و نقد ادبی با ادبیات مرتبط است. تحلیلگران گفتمان انتقادی بر این باورند که متون ادبی، داستانها و رمانها نیز مانند سایر متون در راستای برقراری ار چکیده کاملتحلیل گفتمان انتقادی یکی از روشهای تحلیل گفتمان و شیوهای نو در بررسی مسائل اجتماعی است که از طریق مطالعات تحلیل متون ادبی و نقد ادبی با ادبیات مرتبط است. تحلیلگران گفتمان انتقادی بر این باورند که متون ادبی، داستانها و رمانها نیز مانند سایر متون در راستای برقراری ارتباط هستند. از این رو میتوان با نگرش و روش انتقادی آنها را تحلیل نمود. پژوهش حاضر با استفاده از راهکارهای ارائه شده در زمینه تحلیل گفتمان انتقادی و با توجه به الگوی ون لیوون (2008) که الگویی جامعهشناختی- معنایی است، به بررسی بازنمایی شخصیت زنان در داستان مالیخولیای محبوب من میپردازد. در این پژوهش، از روش کیفی استفاده شده است و همچنین جهت بررسی دقیقتر دادهها، از روش کمی نیز استفاده شده است. هدف از انجام این پژوهش، تحلیل و تبیین چگونگی نگرش نویسنده داستان نسبت به بازنمایی شخصیت زنان جامعه امروزی به عنوان کنشگران اجتماعی است. نویسنده کتاب در پی این است که دختران امروزی در نسل بعدی، زنان قدرتمندتری به لحاظ عاطفی و اجتماعی باشند تا بتوانند پا به پای مردان از چالشهای عاطفی عبور کنند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
627 - بررسی تطبیقی شکرگزاری در قرآن کریم و بوستان سعدی
محمد رضا ساسانیمباحث بین رشتهای مثل قرآن و ادبیات باید به عنوان یکی از فعالیتهای قرآن پژوهی و راهی برای نشر فرهنگ اسلامی، مورد توجه قرار گیرد. شکرگزاری یکی از فضائل اخلاقی است و در هر دو فرهنگ اسلامی و فارسی، انسان به شکر خداوند بسیار سفارش شده است. به طوری که در قرآن، این فضیلت اخل چکیده کاملمباحث بین رشتهای مثل قرآن و ادبیات باید به عنوان یکی از فعالیتهای قرآن پژوهی و راهی برای نشر فرهنگ اسلامی، مورد توجه قرار گیرد. شکرگزاری یکی از فضائل اخلاقی است و در هر دو فرهنگ اسلامی و فارسی، انسان به شکر خداوند بسیار سفارش شده است. به طوری که در قرآن، این فضیلت اخلاقی در کنار صفاتی چون مطیع اوامر الهی بودن آمده و سعدی نیز در بوستان خود بابی مستقل را به شکر بر عافیت اختصاص داده است که دلیلی بر اهمیت این مقوله در فرهنگ اسلامی و ادب فارسی میباشد. در این مقاله فضیلت شکرگزاری به عنوان پلی ارتباطی بین فرهنگ اسلامی و ادب فارسی بررسی شده است. یافتههای این تحقیق نشان میدهد که سعدی با تأسی به قرآن، پیوندی ظریف و محکم بین این دو فرهنگ برقرار کرده است که منجر به اعتلای ادب این مرز و بوم شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
628 - برزویۀ طبیب و آیین جین
میر جلال الدین کزازیپزشک و اندیشمند و دین شناس نامدار ایرانی، برزویۀ طبیب، در زیست نامۀ فرهنگی و اندیشه ای خویش که چونان دیباچه ای در آغاز کلیله و دمنه آورده شده، دستانه ای(=تمثیل) را به کار گرفته است که پیوندها و همانندی هایی شگفتآور با دستانۀ مردی در چاه در متنی در ادب آیینی جینی دارد. چکیده کاملپزشک و اندیشمند و دین شناس نامدار ایرانی، برزویۀ طبیب، در زیست نامۀ فرهنگی و اندیشه ای خویش که چونان دیباچه ای در آغاز کلیله و دمنه آورده شده، دستانه ای(=تمثیل) را به کار گرفته است که پیوندها و همانندی هایی شگفتآور با دستانۀ مردی در چاه در متنی در ادب آیینی جینی دارد. آیین جین، یکی از آیین های باستانی هند است که بر پایۀ بازگفتی بیش پذیرفته شده، برزویه کلیله و دمنه را، با رنج و تلاش بسیار، از آن سرزمین به ایران آورده است. در این جستار، دستانۀ مردی در چاه، در این دو متن ایرانی و هندی کاویده و بررسیده آمده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
629 - تأثیر شعر و اندیشههای عمر خیّام بر شعر عبدالوهّاب البیاتی
فاطمه جمشیدی الناز اسکندری شهناز امینی چرمهینیاثرپذیری و اثرگذاری پدیدههایی هستند که از دیرباز در میان شاعران و نویسندگان وجود داشته و در آثار آنها منعکس شدهاند. حکیم عمر خیام نیشابوری شاعر و فیلسوف قرن پنجم و ششم هجری را به حق میتوان یکی از اثرگذارترین شاعران بر ادیبان شرق و غرب دانست که بسیاری از ادیبان دیدگ چکیده کاملاثرپذیری و اثرگذاری پدیدههایی هستند که از دیرباز در میان شاعران و نویسندگان وجود داشته و در آثار آنها منعکس شدهاند. حکیم عمر خیام نیشابوری شاعر و فیلسوف قرن پنجم و ششم هجری را به حق میتوان یکی از اثرگذارترین شاعران بر ادیبان شرق و غرب دانست که بسیاری از ادیبان دیدگاههای فلسفی وی را در آثار خود منعکس کردهاند. عبدالوهاب بیاتی(1926- 1999م)، شاعر معاصر عراقی تبار- که با ادبیات ایران زمین و به ویژه عمر خیام آشنا بود - وامها از معدن اندیشه ناب خیام ستانده است. بر همین اساس، پژوهش حاضر که از نوع کیفی است و با روش توصیفی و تحلیلی صورت گرفته، شناساندن زمینههای اثرپذیری بیاتی از خیام و بیان گستره این وامستانی ادبی را بر اساس مکتب فرانسه در ادبیات تطبیقی، وجهه همّت قرار داده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
630 - تحلیل حکایت "عاشق شدن پادشاه بر کنیزک" از دیدگاه مبانی حکومت داری
هادی جوادی حصار رضا اشرف زادهحقیقت نقد، یا همان زنجیره احوال ما آدمیان مهمترین شاخصه شناخت چگونه زیستن است. تأثیر دقیق و اندیشه ژرف و عمیقِ کسانی همچون مولوی، در راستای نشاندن اهداف صحیح چه در محوریت فردی و چه در محوریت اجتماعی، پخته کردن دقیقترین داستانهاست در قالب مثنوی. یکی از مرکزهای ثقل مثن چکیده کاملحقیقت نقد، یا همان زنجیره احوال ما آدمیان مهمترین شاخصه شناخت چگونه زیستن است. تأثیر دقیق و اندیشه ژرف و عمیقِ کسانی همچون مولوی، در راستای نشاندن اهداف صحیح چه در محوریت فردی و چه در محوریت اجتماعی، پخته کردن دقیقترین داستانهاست در قالب مثنوی. یکی از مرکزهای ثقل مثنوی معنوی داستان پادشاه و کنیزک است که نقد حقیقت آن باعث بوجود آمدن شاهراههایی میشود که هرچه بیشتر به عمق آن پی میبریم عجز ما را در برابر آن بیشتر میکند و تاریکیها را در برابر دیدگانمان افزونتر. شرحهای بسیار بر این داستان، نمایانگر قدرت معانی و رستاخیز کلماتی است که در قالب نظم ریخته شده، و هر اندیشمند بر اساس ذوق و قریحه نقاد خود آن را به گونهای شکل میدهد و چه هنرمندانه گمانها یار و همراه مولوی میشوند. در این پژوهش نگاه متفاوت ما، مبانی اصیل حکومت داری را هدف قرار داده است و اگر به دیده انصاف بنگریم به بدیع بودن و متفاوت بودن آن پی خواهیم برد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
631 - رد پای اندیشههای غزالی در تحفة الوزراء علی بن مجدالدین شاهرودی بسطامی(مصنفک)
میناسادات امیرآفتابی اصغر دادبهکتاب احیاء علوم الدین را کارنامه گرانقدر غزالی در دوران عزلت او دانسته اند. این اثر اگرچه مخالفان و موافقان بی شمار داشته اما تأثیری ماندگار بر بزرگان علم و ادب بر جای گذاشته است. تحفة الوزراء اگرچه چهار قرن بعد از تصنیف احیاء علوم الدین به رشته تحریر درآمده اما در زمره چکیده کاملکتاب احیاء علوم الدین را کارنامه گرانقدر غزالی در دوران عزلت او دانسته اند. این اثر اگرچه مخالفان و موافقان بی شمار داشته اما تأثیری ماندگار بر بزرگان علم و ادب بر جای گذاشته است. تحفة الوزراء اگرچه چهار قرن بعد از تصنیف احیاء علوم الدین به رشته تحریر درآمده اما در زمره آثاری محسوب می شود که از روش کار غزالی در تبویب و تقسیم علوم و اخلاق تأثیر پذیرفته است. البته این تأثیرپذیری منحصر به ساختار اثر نیست بلکه اشتراک و شباهت شرایط اجتماعی هر دو مصنف، پایه ها و ساختار فکری و اندیشه های سیاسی آنان و منابع و مآخذ این دو اثر، به خوبی تأثیر رویکرد و اندیشه های غزالی را بر علی شاهرودی بسطامی نمایان می سازد. اهتمام نگارنده در این پژوهش بر آن است تا ضمن معرفی نسخه تحفة الوزراء و مؤلف آن به تأثیر و بارتاب اندیشه های غزالی در احیاء علوم بر این اثر، بپردازد. اهمیت این نگاشته از یک سو در پرداختن به اثری است که در جامعه ای غیر فارسی زبان تصنیف شده و نگارنده آن چون خود اثر، تا کنون ناشناخته باقی مانده است و از سوی دیگر تأثیر متمایز و موسع غزالی را در طول تاریخ فرهنگ اسلامی آشکار می سازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
632 - بررسی سیمای انسان کامل در دیوان صائب تبریزی و بیدل دهلوی با توجه به قرآن و عرفان عملی
شهناز زرین خط رضا اشرف زاده محمد فاضلیانسان، زیربنای اصلی و محرک واقعی پیشرفت در هر جامعه و همچنین هدف غایی پیدایش هستی است. اهمیت این موضوع از آنجا مشخص می شود که موضوع اصلی تمامی علوم انسانی به ویژه علوم ادبی-عرفانی انسان و راه رسیدن او به کمال و کامل شدن است. این امر باعث شده شاعران و عارفان ادب فارسی از چکیده کاملانسان، زیربنای اصلی و محرک واقعی پیشرفت در هر جامعه و همچنین هدف غایی پیدایش هستی است. اهمیت این موضوع از آنجا مشخص می شود که موضوع اصلی تمامی علوم انسانی به ویژه علوم ادبی-عرفانی انسان و راه رسیدن او به کمال و کامل شدن است. این امر باعث شده شاعران و عارفان ادب فارسی از دیرباز به معرفی انسان کامل توجه داشته و برای معرفی او به شیوه های گوناگون تلاش و کوشش ورزند. پرسش اساسی این است که راه شناخت انسان کامل کدام است و چگونه می توان به این مرتبه دست یافت؟ برای پاسخ به این پرسش ابتدا به معرفی انسان کامل پرداخته و سپس ویژگی های او و راه رسیدن به این مقام را بنا بر قرآن و عرفان عملی از دیدگاه دو شاعر برجسته و صاحب نام سبک هندی صائب تبریزی و بیدل دهلوی به روش کتابخانهای و توصیفی- تحلیلی بیان کرده ایم که در نتیجه بررسی دیوان این دو شاعر آمده است؛ انسان کامل، انسانی دارای خرد و اندیشه، پایبند به شریعت و متخلق به اخلاق الهی است، که در اقوال نیک، اخلاق نیک و افعال نیک به اوج کمال رسیده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
633 - ارزشهای تعلیمی در شعر احمد زکی ابو شادی با توجه به مفاهیم رمانتیک آن
رؤیا ایزددوست زهرا خسروی ومکانی سهیلا قسیمی ترشیزیاحمد زکی ابو شادی(1892م) از شاعران پیشگام در زمینه گرایش به مکتب رمانتیک در ادبیات عربی به شمار میرود که علاوه بر اصول رمانتیک گاهی نیز به تجلّی درونمایه های تعلیمی در شعر همّت گماشت. او زاییده عصری است که تلاش برای رهایی از استعمار به صورت تمام عیار انجام می شد؛ از ای چکیده کاملاحمد زکی ابو شادی(1892م) از شاعران پیشگام در زمینه گرایش به مکتب رمانتیک در ادبیات عربی به شمار میرود که علاوه بر اصول رمانتیک گاهی نیز به تجلّی درونمایه های تعلیمی در شعر همّت گماشت. او زاییده عصری است که تلاش برای رهایی از استعمار به صورت تمام عیار انجام می شد؛ از این رو پاره ای از پندهای اخلاقی و ارزش های انسانی را در قالب زیرساخت های درونمتنی به تصویر کشید؛ با خواندن اشعار وی میتوان از ویژگیهای اشعار رمانتیک در جامعه عرب آگاه شد. منظور از شعر تعلیمی آن دسته از ابیاتی است که هدف سراینده آن آموزش ارزشهای اخلاقی و باورهای انسانی باشد. این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی قصد دارد نشان دهد که آموزه های تعلیمی این شاعر در چه حوزهای و چگونه منعکس شد. مهم ترین نتایج حاکی از آن است که گزاره های اخلاقی مورد نظر او در مباحث دینی از طریق روابط بینامتنی و توصیفات زیبا مطرح شد در حالی که در بیان مسائل اجتماعی و سیاسی بیش از هر شگرد ادبی، به نمادپردازی گرایش داشت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
634 - مقایسه تطبیقی ضرب المثلهای بلوچی و عربی
محمداکبر سپاهیضربالمثلها، آیینه و نمودهای مهمی از جوامع بشری هستند که اجتماع انسانی و فرهنگ و ادب، علایق و سلایق و نگرشهای آنها را به خوبی نمایندگی میکنند. زبان، ادبیات و فرهنگ بلوچی از سویی همیشه در تعامل مستقیمی با زبان و ادبیات فارسی بوده است و از سویی دیگر، بلوچی و دیگر زبا چکیده کاملضربالمثلها، آیینه و نمودهای مهمی از جوامع بشری هستند که اجتماع انسانی و فرهنگ و ادب، علایق و سلایق و نگرشهای آنها را به خوبی نمایندگی میکنند. زبان، ادبیات و فرهنگ بلوچی از سویی همیشه در تعامل مستقیمی با زبان و ادبیات فارسی بوده است و از سویی دیگر، بلوچی و دیگر زبانها، گویشها و خردهفرهنگهای ایرانی چه به صورت مستقیم، به سبب جایگاه دین اسلام در این سرزمین و چه به صورت غیر مستقیم، به واسطه فارسی که با عربی در تعاملی تنگاتنگتر بوده است از ضربالمثلها و سخنان حکیمانه و احادیث و روایاتی که جنبه مَثَلی پیدا کردهاند، تأثیر گرفتهاند. در این نوشتار، سعی کردهایم نمونههای برجسته و قابل توجّهی از این نوع مثلها و سخنان را که صورت مثل سایر یافتهاند، مورد بررسی قرار دهیم. یکی از مهمترین نتایجی در میانه این تحقیق، ظاهر میشود، نقشِ زبان و ادبیات فارسی است که در مورد اشتراکات ضربالمثلی بلوچی و عربی، اغلبِ نمونههای قابل تطبیق این دو زبان، اشتراک نمونه مثالی آنها را در فارسی نیز میتوان یافت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
635 - تحلیل مبانی طنزپردازی در داستانهای شهرام شفیعی و سعید هاشمی بر مبنای نظریه طنز ایوان فوناژی
مهدخت پورخالقی چترودی علیرضا سزاوار مریم جلالی اعظم استاجیاز آنجا که مهمترین ویژگی داستانهای شفیعی و سعید هاشمی، طنزپردازی است و نظریه طنز ایوان فوناژی از قابلیت بالایی برای بررسی طنز در آثار ادبی، برخوردار است، لذا در این مقاله چند اثر از این دو نویسنده بر مبنای نظریه فوناژی بررسی میشود. فوناژی آراء متنوعی در باب طنز در گر چکیده کاملاز آنجا که مهمترین ویژگی داستانهای شفیعی و سعید هاشمی، طنزپردازی است و نظریه طنز ایوان فوناژی از قابلیت بالایی برای بررسی طنز در آثار ادبی، برخوردار است، لذا در این مقاله چند اثر از این دو نویسنده بر مبنای نظریه فوناژی بررسی میشود. فوناژی آراء متنوعی در باب طنز در گروه سنی کودک و نوجوان دارد که میتوان آنها را در سیزده مؤلّفه جمع کرد. ابعاد سیزدهگانه طنز در نظریه فوناژی از این قرار هستند: صنعت جناس، دومعنایی، انحراف از هنجار، چندمعنایی، همنویسی، همآوایی، ابهامهای نحوی، ابهام در روساخت جمله، ابهام در ژرف ساخت، اختلاط و ابهام ژرف ساخت و روساخت، تضاد معنا میان روساخت و ژرف ساخت، تأکید آوایی، مکث آوایی، تحریف آوایی(ادغام و قلب). نتایج نشان میدهد شفیعی مهارت عجیبی در آفرینش انحراف از معیار از طریق انواع مصادیق آن دارد. همچنین هاشمی تضاد میان روساخت و ژرف ساخت را بسیار بهتر پرورانده و به کار برده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
636 - ارتباط خرد و شادی در شاهنامه فردوسی و مطابقت آن با شعر چند شاعر فارسی و عربی زبان
منصوره مشایخیاز آنجا که اثر بزرگ ملی میهنمان با نام خداوند جان و خرد آغاز شده است، این آغاز زیبا ارزش و منزلت خرد را از جنبه های مختلف بیان می دارد. حکیم توانا و چیره دست با بینش و اندیشه ای ژرف، زندگی راستین را در صحنه های رزم می جوید و با معرفی و نشان دادن محاسن اخلاقی، و با برحذر چکیده کاملاز آنجا که اثر بزرگ ملی میهنمان با نام خداوند جان و خرد آغاز شده است، این آغاز زیبا ارزش و منزلت خرد را از جنبه های مختلف بیان می دارد. حکیم توانا و چیره دست با بینش و اندیشه ای ژرف، زندگی راستین را در صحنه های رزم می جوید و با معرفی و نشان دادن محاسن اخلاقی، و با برحذرداشتن انسان ها از رذایل اخلاقی، هدف والای شادزیستن را جست وجو می کند: جهان چون گذاری همیب گذرد خردمند مردم چرا غم خورد (20/6) در مقالة حاضر، پژوهشگر درصدد برآمده است ارتباط خرد و شادی را در شاهنامة فردوسی بررسی کند و نتایج حاصل از بررسی را با شعر چند شاعر فارسی و عربی زبان تطبیق دهد و درنهایت، نتیجة مشترک را بیان کند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
637 - مفاهیم شعر تازی در سایۀ غزلیات حافظ
مهدی ممتحنمعمولاً تحلیل گران ادبیات تطبیقی دادوستدهای ادبی را در پژوهش های سنجشی کاملاً لمس می کنند، و به طور کلّی، این پژوهشگران، ارتباط با زبان های گوناگون و متون زبان مبدأ را ترجیح می دهند و در نتیجه گیری های ترجمه شده با دیدۀ تمسک و تردید می نگرند.در این میان، شاهد آن بوده ای چکیده کاملمعمولاً تحلیل گران ادبیات تطبیقی دادوستدهای ادبی را در پژوهش های سنجشی کاملاً لمس می کنند، و به طور کلّی، این پژوهشگران، ارتباط با زبان های گوناگون و متون زبان مبدأ را ترجیح می دهند و در نتیجه گیری های ترجمه شده با دیدۀ تمسک و تردید می نگرند.در این میان، شاهد آن بوده ایم که شعرای پارسی سرای غالباً با متأثرشدن از زبانی دیگر، اندیشه های خود را در آن قالب و سبک می سرایند؛ و از آنجاکه زبان مورد توجه آن زمان، عربی بوده، شعرا با وزن ها و بحور آن آشنا شدند و قصاید و غزلهای زیبایی سرودند و این مایة مباهات ادب پارسی است که بدانیم حافظ و سعدی از این قاعده مستثنا نبوده و از همین سبک ملمات تا تک بیتی با یک مطلع اقتباس و تضمین کرده اند و با بهره گیری از نماد مذهبی و اسلامی و مفاهیم اخلاقی، ابیاتی خاص سرودند که نمونه هایی از آنها را به بررسی می گذاریم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
638 - مقایسه و بررسی تطبیقی موسیقی کناری غزلیات سلمان ساوجی و خواجوی کرمانی
رضا اشرف زاده آمنه تاک محمد فاضلیخواجوی کرمانی و سلمان ساوجی از شاعران نامدار و صاحب سبک قرن هشتم توانستهاند به کمک موسیقی شعر، توازن و تناسب کلمات را در محور همنشینی زبان، به بهترین شکل به نمایش بگذارند. این مقاله در بررسی و مقایسه موسیقی کناری غزلیات سلمان و خواجو بر آن است که اثبات کند قافیههای د چکیده کاملخواجوی کرمانی و سلمان ساوجی از شاعران نامدار و صاحب سبک قرن هشتم توانستهاند به کمک موسیقی شعر، توازن و تناسب کلمات را در محور همنشینی زبان، به بهترین شکل به نمایش بگذارند. این مقاله در بررسی و مقایسه موسیقی کناری غزلیات سلمان و خواجو بر آن است که اثبات کند قافیههای دو همسان کمآهنگترین کلمات قافیهاند. این نوع قافیه در شعر خواجو بیش از سلمان است. وجود قافیههای سه همسان و بیشتر در شعر سلمان بیانگر این است که وی بیش از خواجو به موسیقی کناری حاصل از قافیه اهمیت داده است. خواجو تمایل چندانی به استفاده از ردیفهای تصنّعی نشان نداده، حال آنکه ردیفهای سلمان اغلب ساده و پیشوندی است. ردیف در غزلیات هر دو شاعر متنوع است. بکارگیری فعل مضارع بیش از ماضی، بیانگر خلاقیت و تحرّک تصاویر شعری آنان است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
639 - مقایسه مرثیه در ادب فارسی و عربی با تکیه بر دو مرثیه فرخی و بحتری
زهرا سعادتی نیامرثیه که قدمتی به اندازه انسان و تاریخ او دارد، انواع متفاوتی را در بر میگیرد همچون مراثی شخصی، رسمی و مذهبی. ارزش عاطفی هر یک از انواع مرثیه با توجه به جهتگیری و مخاطب آن متفاوت است. در این نوشتار به بررسی دو مرثیه میپردازیم که هرچند در شمار مراثی رسمی میگنجد اما ا چکیده کاملمرثیه که قدمتی به اندازه انسان و تاریخ او دارد، انواع متفاوتی را در بر میگیرد همچون مراثی شخصی، رسمی و مذهبی. ارزش عاطفی هر یک از انواع مرثیه با توجه به جهتگیری و مخاطب آن متفاوت است. در این نوشتار به بررسی دو مرثیه میپردازیم که هرچند در شمار مراثی رسمی میگنجد اما از تأثیرگذاری خاصی برخوردار هستند. فرخی و بحتری در سوگ سلطان محمود و متوکل، خلیفه عباسی، دو مرثیه سرودهاند. این دو مرثیه از حیث زبان، موسیقی، عاطفه و محتوا حاوی نکات قابل توجهی است که از یک سو بیانگر انگیزه گویندگان و از سویی بیانگر نگرش آنها در مواجهه با پدیده مرگ است. توجه به موسیقی کلام و انطباق آن با فضای شعر، حضور کم رنگ مسائل اندیشگانی، زبان روان و دور از ابهام و حضور صور خیال ساده، برخی از شباهتهای دو مرثیه است. از مهمترین تفاوتهای دو مرثیه نیز میتوان به انگیزه متفاوت گویندگان در سرودن مرثیه، عاطفه غالب و میزان اثربخشی مرثیه اشاره کرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
640 - مقایسه و بررسی رویکردهای تغزلی در اشعار ابراهیم ناجی و محمدحسین کریمی
حسین گلی شاهرخ حکمت شهاب الدین کریمیادبیات تطبیقی شاخهای از مطالعات میان رشتهای است که مرزهای ادبی را در مینوردد و راه را برای کشف یافتههای نو و تازه میگشاید. از این رو اشعار تغزلی در حوزه ادبیات غنایی، زمینههای بسیاری را پیش روی پژوهشگر فراهم میآورد. پردازش گزارههای شعری در آثار شاعران غزلسرا، ن چکیده کاملادبیات تطبیقی شاخهای از مطالعات میان رشتهای است که مرزهای ادبی را در مینوردد و راه را برای کشف یافتههای نو و تازه میگشاید. از این رو اشعار تغزلی در حوزه ادبیات غنایی، زمینههای بسیاری را پیش روی پژوهشگر فراهم میآورد. پردازش گزارههای شعری در آثار شاعران غزلسرا، ناجی و کریمی، با این هدف انجام میپذیرد که آنان در سرایش غزل پویا و کارآمد بودند. دو رکن اساسی را در بررسی خود مد نظر قرار دادهایم تا به یافتههای ارزشمندی در لابهلای مضمون، محتوا و نوع غزل آن دو دست یابیم. روش کار بر مبنای تحلیل درونمایههای تغزلی استوار گردید و دیگر مؤلفههای موضوعی موازی با درونمایهها، نکات بدیعی را از تداخلات مفهومی ارائه نمود. روش آمریکایی را در ادبیات تطبیقی برمیگزینیم چراکه تأثیر و تأثر مد نظر نبوده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
641 - بررسی تطبیقی بازتاب شخصیت اخلاقی حضرت علی(ع) در اشعار معاصر فارسی و عربی
سید حسین سیدی هادی قربان زادهزندگی و شخصیت حضرت امیر(ع) همواره از جنبههای گوناگون مورد بررسی قرار گرفته است. در این میان شاعران نیز سرودههای خود را با بهرهگیری از ابعاد مختلف شخصیتی ایشان، مزین کرده، و بازتاب باورها و اعتقادات خویش را در بستر کلامی مطهر فراهم آوردهاند. از این رو نوشتار حاضر، با چکیده کاملزندگی و شخصیت حضرت امیر(ع) همواره از جنبههای گوناگون مورد بررسی قرار گرفته است. در این میان شاعران نیز سرودههای خود را با بهرهگیری از ابعاد مختلف شخصیتی ایشان، مزین کرده، و بازتاب باورها و اعتقادات خویش را در بستر کلامی مطهر فراهم آوردهاند. از این رو نوشتار حاضر، با روش توصیفی-تحلیلی و رویکردی تطبیقی و با هدف بهره مندی از سجایای اخلاقی ایشان و بررسی تطبیقی ذایقه ملل گوناگون در زمینه ادبی و اعتقادی، تلاش دارد تا مؤلفههای علمی و خصیصههای اخلاقی آن حضرت را از منظر شعر معاصر(فارسی و عربی)، مورد تحلیل و واکاوی قرار دهد. رهیافت بررسی شخصیت اخلاقی امیرالمؤمنین علی(ع) از این چشمانداز، بیانگر این است که موفقیت شاعران فارسیزبان، در برخی از موارد، نسبت به همقطاران عربی زبان خود بسیار حائز اهمیت است، اگر چه در ترسیم بیشتر موضوعات مطرحشده، شاعران عرب زبان گوی سبقت را از همتایان خود در ادب فارسی ربودهاند. شاعران عربی زبان، از یک سو در بیشتر مطالب پیشتازتر بوده، و از سویی دیگر در ساختار محتوایی، عاطفیتر؛ و به طور کلی موفقتر عمل کردهاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
642 - وصف طبیعت در دیوان طغرایی و منوچهری
فهیمه میرزایی جباری سید محمد رضا ابن الرسولچکیده در این جستار، وصف طبیعت در دیوان دو شاعر کهن ایرانی: طغرایی(515ﮪ) و منوچهری دامغانی(433ﮪ)، مقایسه و بررسی شده است. نخست به جایگاه و رسالت ادبیات تطبیقی، مختصری از زندگینامه‌ طغرایی و منوچهری، ویژگی‌های ادبی، فرهنگی و محیطی عصر و شعر دو شاعر اشاره کرده ا چکیده کاملچکیده در این جستار، وصف طبیعت در دیوان دو شاعر کهن ایرانی: طغرایی(515ﮪ) و منوچهری دامغانی(433ﮪ)، مقایسه و بررسی شده است. نخست به جایگاه و رسالت ادبیات تطبیقی، مختصری از زندگینامه‌ طغرایی و منوچهری، ویژگی‌های ادبی، فرهنگی و محیطی عصر و شعر دو شاعر اشاره کرده ایم و سپس با روش وصفی ــ تحلیلی، به مقایسه تطبیقی وصف طبیعت بی¬جان و جاندار و شیوه‌ پرداخت و تصویر‌سازی این موضوعات در دیوان‌های طغرایی و منوچهری با ذکر نمونه و بیان اشعاری که اثر‌پذیری در آنها مشهود است، پرداخته¬ایم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
643 - بررسی تطبیقی نگاه اشعریانه به عدل در کلیات سعدی و دیوان امیرخسرو دهلوی
انور ضیاییمسأله عدل الهی یکی از اصول بسیار مهم اعتقادی و کلامی است که مانند توحید، بیانگر یکی از اوصاف الهی است؛ ولی به دلیل اهمیّت وصفناپذیر آن، جایگاه ویژهای در مباحث اعتقادی و کلامی یافته است. این اهمیّت تا آنجاست که گاه از عدل به عنوان یکی از اصول پنجگانه دین یا مذهب و در چکیده کاملمسأله عدل الهی یکی از اصول بسیار مهم اعتقادی و کلامی است که مانند توحید، بیانگر یکی از اوصاف الهی است؛ ولی به دلیل اهمیّت وصفناپذیر آن، جایگاه ویژهای در مباحث اعتقادی و کلامی یافته است. این اهمیّت تا آنجاست که گاه از عدل به عنوان یکی از اصول پنجگانه دین یا مذهب و در کنار اصولی مانند نبوّت و معاد یاد میشود. از نظر اشاعره هر عملی به ذات خود عدل یا ظلم نیست بلکه هر کاری که خداوند متعال انجام میدهد، عدل است؛ تنها فاعل حقیقی خداوند است و بنابراین ظلمی وجود ندارد. به عقیده متکلمان اشعری اگر خداوند همه نیکوکاران را به جهنّم ببرد و همه گناهکاران را وارد بهشت نماید عین عدل محسوب میشود. بنابراین اشاعره، نه عدل را بر خداوند واجب میداند و نه وجود شر را در عالم، دلیلی بر ظلم و جور خداوند تلقی میکند و نه اساساً آدمی را مجاز و قادر به قضاوت درباره افعال خداوند تصور میکنند. درست بر خلاف این گروه، متکلمان معتزلی و شیعی معتقد به حسن و قبح افعالاند. از نظر آنان عدل، ذاتاً نیک و ظلم، ذاتاً بد است و خداوند کاری را که عقل میپسندد ترک نمیکند و کاری که عقل آن را مذموم میشمرد انجام نمیدهد. در این مقاله میخواهیم به بررسی دیدگاههای سعدی و امیرخسرو دهلوی در خصوص عدل الهی بپردازیم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
644 - مقایسه عناصر بلاغی-استعاره- در حبسیات خاقانی و ابوفراس
سید محمد رضی مصطفوی نیا مهدی جباری دانالوییبی شک رومیات ابوفراس حمدانی- شاعر قرن چهارم هجری- شهرت و آوازهای ماندگار در ادبیات عربی دارد. به استناد پژوهش های محققان در طول تاریخ، رومیات ابوفراس مورد مطالعه و استفادۀ بسیاری از شاعران و ادیبان واقع شده و خواسته یا ناخواسته تأثیراتی بر آثار ادبی آنان گذاشته است.یکی چکیده کاملبی شک رومیات ابوفراس حمدانی- شاعر قرن چهارم هجری- شهرت و آوازهای ماندگار در ادبیات عربی دارد. به استناد پژوهش های محققان در طول تاریخ، رومیات ابوفراس مورد مطالعه و استفادۀ بسیاری از شاعران و ادیبان واقع شده و خواسته یا ناخواسته تأثیراتی بر آثار ادبی آنان گذاشته است.یکی از این آثار ادبی قابل تأمل، در تأثیرپذیری از رومیات ابوفراس، حبسیات خاقانی شروانی- شاعر پرآوازۀ قرن ششم- است. در این مقاله حبسیات هر دو شاعر بررسی می شود و عنصر استعاره در هر دو حبسیات مورد تطبیق قرار می گیرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
645 - بررسی تطبیقی تمایز و یگانگی نفس و روح در معانی و کاربردها از دیدگاه ارسطو و ملاصدرا
هادی رزاقی هریکندهئی سمیه جهانیان بهنمیریاز مسائل مهم مربوط به انسان و ابعاد وجودیاش، مسأله تمایز و یگانگی نفس و روح است. در حوزه تفسیر و فلسفه اسلامی، غالباً مسأله تعدد روح و نفس کمتر مطرح بوده است به این دلیل که این دو را، حقیقت واحد قلمداد نموده و نفس را به جای روح و روح را به جای نفس استعمال کرده و بیان چکیده کاملاز مسائل مهم مربوط به انسان و ابعاد وجودیاش، مسأله تمایز و یگانگی نفس و روح است. در حوزه تفسیر و فلسفه اسلامی، غالباً مسأله تعدد روح و نفس کمتر مطرح بوده است به این دلیل که این دو را، حقیقت واحد قلمداد نموده و نفس را به جای روح و روح را به جای نفس استعمال کرده و بیان میدارند که نفس و روح مفهومِ واحدی داشته است و لذا در کلمات مفسّرین و بزرگان نفس و روح در کنار هم استفاده شده است. ولی از نظر فلسفی آنها دو مفهوم متفاوتاند به این معنا که نفس جوهری است که ذاتاً مجرد ولی در عمل مادی می باشد؛ یعنی افعال خود را از طریق ابزارهای مادی انجام می دهد؛ بر خلاف روح که ذاتاً و فعلاً مجرد است؛ یعنی همانطور که خود ماده نیست در کنش ها و فعالیت هایش نیز نیازمند به ابزار مادی نمی باشد. قابل ذکر است دانستن این مطلب از آن جهت دارای اهمیت است که اختلاف اندیشمندان در مسائلی مانند تجردیا عدم تجرد نفس، حدوث نفس و حرکت نفس به سبب عدم تفکیک این دو حقیقت رخ داده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
646 - نقد و بررسی استبدادستیزی اسطورهای در شعر شاعران عراقی معاصر؛ سیاب و بیاتی
فاطمه دلیری هوشنگ زندی محمود شکیباز آنجا که اسطوره های باستانی با ظهورشان در شعر معاصر، جنبه ای جامعه شناختی به ادبیات داده اند؛ لذا خفقان سیاسی حاکم بر عراق، موجب شد تا اسطوره در شعر سیاب و بیاتی، از بسامد بالایی برخوردار باشد، چراکه آنان در سروده هایشان با زدن نقاب اسطوره های مختلف و دادن مضمون های ج چکیده کاملاز آنجا که اسطوره های باستانی با ظهورشان در شعر معاصر، جنبه ای جامعه شناختی به ادبیات داده اند؛ لذا خفقان سیاسی حاکم بر عراق، موجب شد تا اسطوره در شعر سیاب و بیاتی، از بسامد بالایی برخوردار باشد، چراکه آنان در سروده هایشان با زدن نقاب اسطوره های مختلف و دادن مضمون های جدید به آنها، در پی آن بودند تا به صورت رمزی و سمبلیک، ایده ها و آرمانهای خویش را ابراز نمایند و با آشنایی زدایی از چهره آنان، تجربه های معاصر خود را بر آنان حمل نمایند. در واقع این اسطوره ها به شکلهای گوناگون، آرزوها و انگیزه های آنان را نمودار می سازند. از آنجا که این دو شاعر وطن خواه، همواره از وضعیت نابسامان سیاسی و ظلم و جوری که بر مردمشان روا می شد، می نالیدند لذا شخصیت های اسطوره ای آنان، همگی دردی مشترک داشته و خواهان آزادی سیاسی و برقراری عدالت اجتماعی هستند. این پژوهش، تلاش نموده تا با مقایسه کارکرد استبداد ستیزی اسطوره ای در شعر سیاب و بیاتی، میزان موفقیت آنان را در بوته نقد و داوری عقل، قرار دهد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
647 - بررسی سی بیت از ترجمه الشّواربی از غزلیات حافظ با رویکرد زبانشناختی
علی قهرمانیحافظ شیرازی به عنوان شخصیّتی ادبی- عرفانی در جهان عرب مورد توجه ادیبان و شاعران فراوانی قرار گرفته است. استفاده از اصطلاحات عرفانی از قبیل عشق آسمانی، خرقه، می و ... در اشعار شاعران عرب زبان نشاندهنده نفوذ و تأثیر اندیشه حافظ در ادب عربی است. ابراهیم امین شواربی یکی از چکیده کاملحافظ شیرازی به عنوان شخصیّتی ادبی- عرفانی در جهان عرب مورد توجه ادیبان و شاعران فراوانی قرار گرفته است. استفاده از اصطلاحات عرفانی از قبیل عشق آسمانی، خرقه، می و ... در اشعار شاعران عرب زبان نشاندهنده نفوذ و تأثیر اندیشه حافظ در ادب عربی است. ابراهیم امین شواربی یکی از مترجمانی به حساب میآید که زمینه را برای آشنایی اعراب با دیوان حافظ فراهم کرد. ترجمه غزلیات حافظ از ابراهیم امین شواربی یکی از نمونه های زیبا و شایسته ترجمه های شعر است. شواربی در این راستا، پایه کار خود را ترجمه غزلها به نثر نهاده است. در این مقاله نگارنده بر آن است تا بر اساس شیوه توصیفی- تحلیلی و با رویکردی زبان شناختی، دریافت و تلقی مترجم را مورد نقد و بررسی قرار دهد. برخی نتایج بدست آمده حاکی از آن است که با وجود تمامی دقتی که شواربی در این کتاب به کار بسته، اما در دریافت معنی و به عبارتی تلقّی وی، لغزش هایی به چشم می خورد. اغلب لغزش ها و کژفهمی ها در این اثر از عدم توجه به عوامل برون زبانی، کم توجهی به عناصر فرهنگی متن مبدأ، ترجمه واژهها بر اساس ساختار زبان عربی و بی دقتی به ایهام نهفته در زبان حافظ ناشی می شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
648 - بررسی انواع اقتباسهای قرآنی در دیوان اشعار حافظ و ابوالعتاهیه
مرتضی حیدریدریافتن ژرفنای سروده های بسیاری از شاعران بزرگ جهان اسلام، بدون شناختن مایههای قرآنی شعر آنان ممکن نیست. در پژوهش حاضر نگارنده به تبیین، تحلیل و تطبیق جلوه های تأثیرپذیری سروده های حافظ و ابوالعتاهیه از آیات و مضامین قرآنی پرداخته و گونه های آن را در دیوان هر دو شاعر ب چکیده کاملدریافتن ژرفنای سروده های بسیاری از شاعران بزرگ جهان اسلام، بدون شناختن مایههای قرآنی شعر آنان ممکن نیست. در پژوهش حاضر نگارنده به تبیین، تحلیل و تطبیق جلوه های تأثیرپذیری سروده های حافظ و ابوالعتاهیه از آیات و مضامین قرآنی پرداخته و گونه های آن را در دیوان هر دو شاعر بازنموده است. تأثر قرآنی این دو شاعر در حوزه اقتباس های مستقیم و اقتباس های غیرمستقیم جای میگیرد که هر کدام، خود دارای گونه هایی است. نگارنده دریافته که در شعر ابوالعتاهیه در مقایسه با حافظ از برساختن و درج مضامینی مشابه تعبیرات قرآنی نشانی نیست، زیرا حافظ اکسیر کلام خداوند را بر مضامین عاشقانه، سیاسی و اجتماعی سروده های خود زده و با مضمونآفرینی، فرهنگ زبانی و اندیشگانی خود را چندصدایی کرده است، حال آنکه اقتباس های قرآنی اشعار ابوالعتاهیه جنبه ای اخلاقی و زاهدانه دارد و تک بعدی است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
649 - بررسی معناشناسی گفتمان خاموشی در تخلص مولانا بر اساس غزلیات شمس
زهرا ایرانی ملک محمد فرخزاد رضا حیدری نوریبر اساس نظریات ساختگرای یاکوبسن و افرات دربارۀ نقشهای ارتباطی کلام بین گوینده و مخاطب، پیامی معنادار مبادله میشود که از طریق یک مجرای فیزیکی انتقال مییابد. به عقیده آنها این الگوی ارتباطی در تمام کنشهای ارتباط کلامی مصداق دارد و ارسال پیام نیاز به زمینهای دارد که چکیده کاملبر اساس نظریات ساختگرای یاکوبسن و افرات دربارۀ نقشهای ارتباطی کلام بین گوینده و مخاطب، پیامی معنادار مبادله میشود که از طریق یک مجرای فیزیکی انتقال مییابد. به عقیده آنها این الگوی ارتباطی در تمام کنشهای ارتباط کلامی مصداق دارد و ارسال پیام نیاز به زمینهای دارد که یا رمز کلامی است یا در قالب کلام گنجانده میشود. عارف آن هنگام که میخواهد جهانی را نشان دهد که در آن الفاظ کارکرد خود را از دست میدهند، گاه به نقل داستانهایی در ستایش خاموشی میپردازد و گاه خود نیز خاموش میشود. با توجه به الگوی ارتباطی یاکوبسن میتوان از خاموشی در فرآیند ارتباط به خوبی بهرهمند شد و لذت حاصل از دریافت سکوت را در شش نقش ارتباطی گفتار جستوجو نمود. نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد که کاربرد برخی از نقشهای ارتباطی سکوت در کلام مولانا مانند نقش ترغیبی و نقش ارجاعی دارای بسامد بیشتری است. بررسی معناشناسی گفتمان خاموشی در تخلص مولانا بر اساس غزلیات شمس پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
650 - بررسی هنجارگریزی در شعر "دماوندیه" اثر ملک الشعرای بهار بر اساس الگوی زبان شناختی لیچ
الخاص ویسی ثریا سبهانیهنجارافزایی و هنجارگریزی دو بخش عمده از برجسته سازی ادبی به شمار میآیند که بهره گیری از آنها میتواند نقطه عطفی در زبان شعر یک شاعر محسوب گردد. در این راستا، بر آنایم تا در پژوهشی توصیفی- تحلیلی به بررسی ابزارهای شعرآفرینی، بالأخص از نوع هنجارگریزی آن در یکی از اشعار چکیده کاملهنجارافزایی و هنجارگریزی دو بخش عمده از برجسته سازی ادبی به شمار میآیند که بهره گیری از آنها میتواند نقطه عطفی در زبان شعر یک شاعر محسوب گردد. در این راستا، بر آنایم تا در پژوهشی توصیفی- تحلیلی به بررسی ابزارهای شعرآفرینی، بالأخص از نوع هنجارگریزی آن در یکی از اشعار شاعر برجسته ایرانی، ملک الشعرای بهار، بپردازیم. برای این منظور، پس از گریزی کوتاه به الگوی هنجارگریزی زبانی که از سوی زبان شناسان صورتگرا، بهویژه جفری لیچ مطرح شد، شعر دماوندیه از نقطه نظر این الگو تحلیل گردید. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که بهار در سروده خود از تمامی گونههای هنجارگریزی، کم و بیش بهره برده است که در این میان، به ترتیب بسامد وقوع هنجارگریزی معنایی و زمانی از سایر انواع آن بیشتر میباشد و این امر میتواند از یک سو، ناشی از جو سیاسی حاکم در دوره حیات این شاعر و خاموشی و بی تفاوتی مردم نسبت به سرنوشت خویش و از سوی دیگر، مطالعه عمیق و توجه این شاعر به آثار شعرای پیشین و پایبندی به سنتهای گذشه باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
651 - اجتماعیات در ترجمه داستان «سرگذشت ژیل بلاس»
مسروره مختاری مهسا کاظم پورداستان سرگذشت ژیل بلاس در چهار جلد، اثر آلن رنه لوساژ، به زبان فرانسه نوشته شده و میرزا حبیب اصفهانی آن را به فارسی ترجمه کرده است. هر مترجمی علاوه بر امانتداری در اصل داستان، به صورت خودآگاه یا ناخودآگاه، به دلیل هویت فرهنگی خود تغییراتی در متن داستان اعمال میکند که ا چکیده کاملداستان سرگذشت ژیل بلاس در چهار جلد، اثر آلن رنه لوساژ، به زبان فرانسه نوشته شده و میرزا حبیب اصفهانی آن را به فارسی ترجمه کرده است. هر مترجمی علاوه بر امانتداری در اصل داستان، به صورت خودآگاه یا ناخودآگاه، به دلیل هویت فرهنگی خود تغییراتی در متن داستان اعمال میکند که این تغییرات میتواند برگرفته از مسائل اجتماعی و فرهنگی عصر مترجم باشد. جستار حاضر با روش تحلیلی- توصیفی و استفاده از منابع کتابخانهای، اجتماعیات را در اثر یادشده مطالعه کرده است. حاصل پژوهش نشان میدهد که نویسنده و به تبع آن مترجم اثر، بسیاری از مسائل اجتماعی مانند آزادی، جایگاه اجتماعی زن و واگذاری تربیت کودکان به افراد کاردان، آیین خواستگاری و ازدواج، دزدی، فقر و تضاد طبقاتی، تقدیرباوری، مراسم سوگواری، بازیهای محلی و... را در این اثر بازتاب داده است. وجود این عناصر در این اثر نشان میدهد که ادبیات تنها عرصه زیباییهای کلامی نیست. ادبیات، زبان گویای هر جامعه و نمایانگر احوال حاکم بر آن زمان و منعکسکننده مکنونات درونی، باورها، طرز تفکّر و جهانبینی نویسنده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
652 - تطبیق الهامپذیری مهدی اخوان ثالث و عبدالوهاب بیاتی از اسطوره «سیزیف»
فاطمه دلیری هوشنگ زندی محمود شکیبیکی از مهمترین منابع الهامبخش شاعران معاصر فارسی و عربی اسطوره سیزیف است. در افسانههای یونان باستان، چنین آمده که سیزیف به خاطر سرپیچی و مخالفت با خدایان، محکوم شد و مجازات او این بود که سنگ بزرگی را از شیب تند کوهی تا قله آن بغلتاند و آنجا به حکم سرنوشتی محتوم، سنگ چکیده کاملیکی از مهمترین منابع الهامبخش شاعران معاصر فارسی و عربی اسطوره سیزیف است. در افسانههای یونان باستان، چنین آمده که سیزیف به خاطر سرپیچی و مخالفت با خدایان، محکوم شد و مجازات او این بود که سنگ بزرگی را از شیب تند کوهی تا قله آن بغلتاند و آنجا به حکم سرنوشتی محتوم، سنگ از دستش رها شده و برای همیشه مجبور به تکرار آن گردد. اما خوانشهای متفاوت ادیبان، از این اسطوره و زاویه دید فلسفی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی آنان باعث الهامپذیریهای گوناگونی از آن شده است. این پژوهش، از میان شاعران معاصری که خوانش سیاسی از این اسطوره داشتهاند. شعر مهدی اخوان ثالث، شاعر برجسته ایرانی، و عبدالوهّاب بیاتی، شاعر نامدار عراقی را مورد بررسی و تحلیل قرار داده و در پی آن است تا پاسخگوی مسائل زیر باشد: چرا اخوان ثالث و بیاتی از این اسطوره، خوانش سیاسی داشتهاند؟ این دو شاعر، برای بیان اهداف خویش، این اسطوره را با چه عناصر دیگری همراه کردهاند؟ آیا این دو شاعر در کاربرد سیاسی خود از این اسطوره، از یکدیگر متأثر شدهاند؟ پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
653 - بررسی توسعهای نوع انگیزش گردشگری ناصرخسرو از دیدگاه نظریه کرامپتون
لیلا هاشمیان فاطمه شهدوستانسانهای بزرگ چرا مقصد خاصی را برای گردشگری انتخاب میکنند؟ و در انتخاب خویش به دنبال تأمین چه نیازها و رسیدن به چه اهدافی میباشند؟ افراد و اشخاص تاثیرگذاری مانند ناصرخسرو که بر شعر و ادبیات و سفرنامه نویسی ایران تأثیری شگرف نهاده است، حتی سفر رفتنشان نیز میتواند بر چکیده کاملانسانهای بزرگ چرا مقصد خاصی را برای گردشگری انتخاب میکنند؟ و در انتخاب خویش به دنبال تأمین چه نیازها و رسیدن به چه اهدافی میباشند؟ افراد و اشخاص تاثیرگذاری مانند ناصرخسرو که بر شعر و ادبیات و سفرنامه نویسی ایران تأثیری شگرف نهاده است، حتی سفر رفتنشان نیز میتواند برای دستیابی به اهدافی والا در راستای خدمت به انسان و انسانیت باشد و مطالعه سفرها جنبههای مختلفی از شخصیت و زندگی آنان و عصری که درآن زندگی میکردند را هرچه بهتر و بیشتر نمایان میکند. در این مقاله تلاش شده است پس از معرفی مختصر ناصرخسرو و گردشگری و پرداختن به نظریه کرامپتون و بیان معرفی هفت انگیزهای که او برای گردشگری عنوان کرده است، شامل خودشناسی، استراحت، رهایی از محیط یکنواخت، پرستیژ، بازگشت به عقب، تقویت روابط نزدیک و تسهیل ارتباطات اجتماعی میباشند؛ به تطبیق و یافتن مصادیقی برای هر عنوان و انگیزه در خصوص سفر هفت ساله ناصرخسرو پرداخته شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
654 - بررسى تطبیقى تمثیل در انگلیسى و فارسى: مطالعه اى موردى در دو کتاب منط قالطیر عطار و سیر و سلوک زائر جان بانى ین
پروانه معاذالهی مریم سعیدیتمثیل همواره به عنوان یکى از انواع ادبى محبوب در تمامى ملل پذیرفته شده استو به عبارتى مى توان آن را قالب ادبى اى جهانى دانست؛ علاوه بر این، مفهوم سیر و سلوک یا سفر عارفانه به صورت تمثیلى مکرراً در قالب هایى نظیر شعر و داستان هاى ادبىبه کاررفته است. از نمونه هاى تمثیلى م چکیده کاملتمثیل همواره به عنوان یکى از انواع ادبى محبوب در تمامى ملل پذیرفته شده استو به عبارتى مى توان آن را قالب ادبى اى جهانى دانست؛ علاوه بر این، مفهوم سیر و سلوک یا سفر عارفانه به صورت تمثیلى مکرراً در قالب هایى نظیر شعر و داستان هاى ادبىبه کاررفته است. از نمونه هاى تمثیلى منظوم در فارسى مى توان از منط قالطیر عطار و درانگلیسى از نمایش منظوم مرگ سرخ1 اثر ادگار آلن پو 2 یاد کرد و از نمونه هاى تمثیلىمنثور مى توان از قصة غربت غریبه3 اثر شیخ اشراق شهاب الدین سهروردى و در انگلیسىاز سیر و سلوک زائر4 و بسیارى دیگر، نظیر کمدى الهى5 دانته 6 نام برد.مقالة حاضر برآن است تا از گذر بررسى تطبیقى کتاب هاى سیر و سلوک زائر ومنط قالطیر، تفاوت ها و نیز شباهت هاى بین این دو اثر را ازلحاظ محتوا، داستان پردازى،شخصیت پردازى و مضمون سفر معنوى مشخص سازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
655 - بررسی تحلیلی نمادها و عناصر اسطورهای مشترک در شاهنامه و غزلیات شمس
آسیه قوامی فرهاد براتیموضوع غزلیات شمس، اﺛﺮﺟﺎودانه ﻣﻮﻻﻧـﺎ ﺟﻼل اﻟﺪﻳﻦ ﻣﺤﻤﺪ بلخی، بیان مضامین عارفانه و عشق آسمانی است. مولانا در خلال این غزلیات ناب، از نمادهای اسطوره ای نیز برای تبیین مضامین عرفانی و سایر مفاهیم شعری استفاده کرده است. در این مقاله به بررسی عناصر اسطوره اعم از شخصیت ها، موجود چکیده کاملموضوع غزلیات شمس، اﺛﺮﺟﺎودانه ﻣﻮﻻﻧـﺎ ﺟﻼل اﻟﺪﻳﻦ ﻣﺤﻤﺪ بلخی، بیان مضامین عارفانه و عشق آسمانی است. مولانا در خلال این غزلیات ناب، از نمادهای اسطوره ای نیز برای تبیین مضامین عرفانی و سایر مفاهیم شعری استفاده کرده است. در این مقاله به بررسی عناصر اسطوره اعم از شخصیت ها، موجودات و نمادهایی که صبغه و نمودی عرفانی در غزلیات شمس داشته اند، پرداخته ایم. عناصر، موجودات و شخصیت های مورد بررسی در این مقاله عبارتاند از رستم، زال، کیقباد، سهراب، اسفندیار، ضحاک، کیکاووس، مانی، کیخسرو و موجودات افسانه ای همچون کوه قاف، هما، عنقا و سیمرغ که مهم ترین منبع آن ها، شاهنامه فردوسی است. نتیجه پژوهش این است که مولانا با استخراج عناصر اسطوره و حماسه از آثار گران سنگ حماسی از جمله شاهنامه فردوسی، از این عناصر در جهت تبیین هر چه بهتر مضامین و مفاهیم عرفانی در غزلیات شمس سود جسته است؛ تا جایی که پژوهشگران ادبیات عرفانی، آن را نمونه بارز و ارزشمند حماسه عرفانی دانسته اند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
656 - ستایش پیامبر(ص) در آیینه بررسی و تطبیق اشعار صفی الدین حلی و خاقانی
سکینه صارمی گروی حسین میرزائی نیامدح و ستایش حضرت محمد(ص) در شعر عربی و فارسی شاعران بزرگی دیده میشود، صفی الدین حلی(677-744ق) و شاعر شروان، خاقانی(520-595ق)، اشعار زیبایی را در مدح و ثنای رسول اکرم(ص) سروده اند. صفی الدین حلی بیشتر به کرامات پیامبر و بیان مفاهیم کلی پرداخته است و از ذکر ویژگیهای اج چکیده کاملمدح و ستایش حضرت محمد(ص) در شعر عربی و فارسی شاعران بزرگی دیده میشود، صفی الدین حلی(677-744ق) و شاعر شروان، خاقانی(520-595ق)، اشعار زیبایی را در مدح و ثنای رسول اکرم(ص) سروده اند. صفی الدین حلی بیشتر به کرامات پیامبر و بیان مفاهیم کلی پرداخته است و از ذکر ویژگیهای اجتماعی مثل روح عدالت طلب پیامبر باز مانده است و مدائح صفی الدین حلی متأثر از اندیشههای کلامی است که متفکرین زمان را به خود مشغول داشته است. فرضیه این پژوهش در پی آن است تا نشان دهد که این دو شاعر در عین اینکه از یکدیگر تإثیر نپذیرفتهاند، چگونه با دیدگاهی نزدیک و مشابه به یکدیگر به بیان فضائل وکرامات پیامبر اکرم پرداختهاند. روش تحقیق در این مقاله تحلیلی- توصیفی و بر اساس منابع کتابخانهای است. هدف مقاله حاضر این است تا وجوه اشتراک و افتراق دیدگاه این دو شاعر را درباره مدح حضرت محمد مصطفی(ص) بررسی کند. چراکه این تطبیق مبتنی بر مکتب آمریکایی است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
657 - بررسی جلوههای پایداری در سرودههای زنان فلسطینی و الجزایری
میناسادات امیرافتابی امینه سلیمانیبی شک مسأله فلسطین به عنوان تراژدی جهان امروز شناخته شده است و موضوع فلسطین هم اکنون به عنوان یکی از مباحث مهم محافل بین المللی و سازمانهای دولتی به شمار میآید. در کنار آن استعمار کشور الجزایر توسط فرانسویها و جنایتهای آنان در حق الجزایریها و انقلاب آزادیبخش ایشان چکیده کاملبی شک مسأله فلسطین به عنوان تراژدی جهان امروز شناخته شده است و موضوع فلسطین هم اکنون به عنوان یکی از مباحث مهم محافل بین المللی و سازمانهای دولتی به شمار میآید. در کنار آن استعمار کشور الجزایر توسط فرانسویها و جنایتهای آنان در حق الجزایریها و انقلاب آزادیبخش ایشان، بازتاب وسیعی در ادبیات این دو ملت داشتهاند. زنان نیز به عنوان بخشی از جامعه، تحت تأثیر تحولات سیاسی و اجتماعی و فرهنگی آن بوده، و با تمام توان خود در آن تحولات ایفای نقش کردند. لذا در این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و تکیه بر نمونههای شعری به بررسی شعر زنان فلسطینی و الجزایری در جریان مقاومت پرداخته شده و مضامینی چون وطن دوستی، دعوت به مبارزه، سرزنش حکام و محکوم کردن پیمان نامه بالفور و مبارزه طلبی در شعر آنان بررسی شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
658 - جلوه کار و کوشش از نگاه حکیم سنایی، حکیم انوری و خاقانی شروانی
محمد رعیت محمد شاه بدیع زاده محمود مهدوی دامغانیکنکاش در اعماق ادبیات کهن ایران، به عنوان یک سند مهم تاریخی، موجب آشنایی بیشتر ما با گذشته اجتماعی خویش میشود؛ کار و تلاش برای استمرار حیات و رفع نیازهای خویشتن و همنوعان به عنوان یک ضرورت از گذشته تا به امروز بوده است. وجود ضرب المثلهای فراوان در خصوص کار و تلاش نشا چکیده کاملکنکاش در اعماق ادبیات کهن ایران، به عنوان یک سند مهم تاریخی، موجب آشنایی بیشتر ما با گذشته اجتماعی خویش میشود؛ کار و تلاش برای استمرار حیات و رفع نیازهای خویشتن و همنوعان به عنوان یک ضرورت از گذشته تا به امروز بوده است. وجود ضرب المثلهای فراوان در خصوص کار و تلاش نشاندهنده اهمیت آن نزد بزرگان و دقت مردمان در گسترش فرهنگ کار میباشد. به عنوان فرهنگ ادب عامه و نگاه جامعه شناختی با مراجعه به دیوان سنایی، انوری و خاقانی، به عنوان سردمداران نقد اجتماعی، میبینیم که سنایی پس از دوران تحول، به نقد جامعه و به ویژه مشاغل پرداخته و با شجاعتی کم نظیر از نقد شاه تا گدا پروا ندارد و مخالف سرسخت بیکاری است. انوری تعدد و تنوع مشاغل را لازمه کار اجتماعی دانسته و با توجه به زبان و بیان ساده و نزدیک به گفتارش، امثال و حکم بسیاری در خصوص کار از او به جا مانده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
659 - راستی، پیوستگی دین و سیاست، پادشاهی، عدالت و اصالت نژاد در کلیله و دمنه و قابوسنامه
محمد فرهادی سینا فروزش رضا شعبانینظام فکری اندیشه ایرانشهری در عصر اسلامی در مؤلفههایی چون راستی و راستگویی، پیوستگی دین و سیاست، السلطان ظل الله، حفظ نظام طبقاتی، رحمت الهی، دروغ و جایگاه پادشاه و... تبلور و تداوم یافت. متون عربی- اسلامی، مزدایی و پهلوی نیز در انتقال و گسترش اندیشههای ایرانشهری مؤ چکیده کاملنظام فکری اندیشه ایرانشهری در عصر اسلامی در مؤلفههایی چون راستی و راستگویی، پیوستگی دین و سیاست، السلطان ظل الله، حفظ نظام طبقاتی، رحمت الهی، دروغ و جایگاه پادشاه و... تبلور و تداوم یافت. متون عربی- اسلامی، مزدایی و پهلوی نیز در انتقال و گسترش اندیشههای ایرانشهری مؤثر بودهاند و تصویری کلی از مفردات اندیشههای ایرانشهری به دست دادند. کتبی مانند ادب الکبیر و ادب الصغیر نوشته ابن مقفع، الحکمة الخالدة نوشته مسکویه، تاج الملوک نوشته جاحظ و عیون الأخبار نوشته ابن قتیبه، کلیله و دمنه ترجمه ابن مقفع و قابوسنامه نوشته عنصرالمعالی از آن جملهاند. در این پژوهش که با روش تاریخی و رویکردی توصیفی تحلیلی صورت گرفته است، سیر و تداوم اندیشههای ایرانشهری در دو کتاب کلیله و دمنه و قابوسنامه مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته است؛ و نشان داده شده است که هر دو اثر، نقش بی بدیلی در حفظ و ادامه مفردات اندیشههای ایرانشهری ایفا کردهاند و به نحوی بارز مؤلفههای فرهنگی و تمدنی ایرانی را احیاء کرده و بازتاب دادهاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
660 - بررسی تطبیقی رئالیسم کثیف در آثار صادق چوبک و ریموند کارور
مهدی نوروز مژگان طهماسبی ستودهرئالیسم مکتبی ادبی است که در فاصله سال های 1850 تا 1880م در اروپا و آمریکا رواج یافت. مهم ترین ویژگی آثار رئالیستی آن است که انسان را به عنوان موجودی اجتماعی مطرح می کند و ریشه همه رفتارهای نیک و بد او را در اجتماع جستوجو می کند. ریموند کارور یکی از برجسته ترین داستان چکیده کاملرئالیسم مکتبی ادبی است که در فاصله سال های 1850 تا 1880م در اروپا و آمریکا رواج یافت. مهم ترین ویژگی آثار رئالیستی آن است که انسان را به عنوان موجودی اجتماعی مطرح می کند و ریشه همه رفتارهای نیک و بد او را در اجتماع جستوجو می کند. ریموند کارور یکی از برجسته ترین داستان کوتاه نویسان آمریکا است که از پیشروان رئالیسم کثیف می باشد. صادق چوبک نیز یکی از تأثیرگذارترین نویسندگان معاصر ایران است که رئالیسم کثیف در آثار او مشهود است. این تحقیق کاوشی است تطبیقی با هدف شناخت شباهت ها و تفاوت های موجود در داستان های کوتاه چوبک و کارور که بر مبنای روش تحلیلی- توصیفی نوشته شده است. رویکرد این تحقیق تاریخی و مبتنی بر چهارچوب نظری مکتب امریکایی است. با بررسی آثار هر دو نویسنده می توان به این نتیجه رسید که آنان راوی ویرانی، شکست و خلاء انسان درهم شکسته و پوچ اجتماع خود هستند که هر دو به یاری زبان مشترک داستان، موفق به خلق داستان های خود می شوند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
661 - مقایسۀ ناسیونالیسم در اشعار ملی عارف قزوینی (شاعر ملی ایران) و ابراهیم طوقان (شاعر ملی فلسطین)
مهدی ممتحن فروغ الهیناسیونالیسم یا ملیگرایی، یکی از ویژگی های بارز ادبیات مقاومت بوده که توانسته است جایگاه ویژه ای را در سروده های شاعرانی که در این عرصه فعالیت کرده اند، به خود اختصاص دهد.اما در این میان، شاعرانی وجود دارند که به شدّت تحت تأثیر این ویژگی قرار گرفته اند، به زوری که به شا چکیده کاملناسیونالیسم یا ملیگرایی، یکی از ویژگی های بارز ادبیات مقاومت بوده که توانسته است جایگاه ویژه ای را در سروده های شاعرانی که در این عرصه فعالیت کرده اند، به خود اختصاص دهد.اما در این میان، شاعرانی وجود دارند که به شدّت تحت تأثیر این ویژگی قرار گرفته اند، به زوری که به شاعر ملی ملقب شده اند. در ایران، عارف قزوینی و در فلسطین، ابراهیم طوقان، دو شاعر بزرگ در این زمینه بوده اند که توانسته اند این عنوان را کسب کنند.آنچه مشخص است، این است که این دو شاعر متأثر از ادبیات مقاومت اند، ادبیاتی که در ایران و فلسطین وجوه اشتراک زیادی با یکدیگر دارند، چرا که این دو کشور در طول تاریخ مبارزاتی خود همواره در برابر استبداد داخلی و خارجی ایستادگی کرده اند. لذا ادبیات مقاومت، زمینهساز ظهور شباهت هایی در گرایش های ناسیونالیستی و ابزار بیان و معانی و مضامین موجود در اشعار این دو شاعر شده که در تحقیق حاضر بررسی شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
662 - مصطلحات زحاف و تطبیق رابطه معنایی در زبان عربی و فارسی
الهام مزرعه سید ابراهیم دیباجیعلم عروض از جمله علوم ادبی است که خلیل بن احمد فراهیدی در قرن دوم هجری آن را وضع کرد که موضوع آن شعر عربی و بررسی اوزان و قواعد صحیح از ناصحیح است. اما آنچه این مقاله در صدد بررسی آن است مصطلحات زحاف یکی از موضوعات علم عروض در دو زبان است، یعنی بعد از استخراج مصطلحات زح چکیده کاملعلم عروض از جمله علوم ادبی است که خلیل بن احمد فراهیدی در قرن دوم هجری آن را وضع کرد که موضوع آن شعر عربی و بررسی اوزان و قواعد صحیح از ناصحیح است. اما آنچه این مقاله در صدد بررسی آن است مصطلحات زحاف یکی از موضوعات علم عروض در دو زبان است، یعنی بعد از استخراج مصطلحات زحاف به ریشهیابی و شرح آنها پرداخته سپس رابطه معنایی این مصطلحات قبل و بعد از اصطلاحی شدن محور بحث را در بر میگیرد تا با مقایسه دو معنای قاموسی و اصطلاحی میزان رابطه معنایی مشخص شود. این مقاله با روش توصیفی و تحلیلی و با استناد بر مصطلحات زحاف وارده در عروض خلیل نگاشته شده، آنچه به دست آمده این است که مصطلحات زحاف بعد از ریشهیابی و شرح ارتباط معنایی مستقیم و هماهنگ با یکدیگر دارند، انتخاب مصطلحات زحاف متناسب با معنای لغوی و مرتبط با آن است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
663 - در جستوجوی مدینه فاضله؛ نگاهی تطبیقی به آثار منتخب هارپر لی و آلدس هوکسلی
سعید رحیمی پوردر هر برهه از زمان و در هر نقطهای از جهان، روشنفکران به دنبال کشف ابدیت و آرمانهای خود، جامعه و جهان آرمانی بودهاند. از این رو آنها توجه خود را معطوف به آثار هنری و ادبیات نمودهاند که کانون اصلی دغدغههای فکری و الهامات آنها بوده است. یکی ار توجهات قبلی و فعلی انس چکیده کاملدر هر برهه از زمان و در هر نقطهای از جهان، روشنفکران به دنبال کشف ابدیت و آرمانهای خود، جامعه و جهان آرمانی بودهاند. از این رو آنها توجه خود را معطوف به آثار هنری و ادبیات نمودهاند که کانون اصلی دغدغههای فکری و الهامات آنها بوده است. یکی ار توجهات قبلی و فعلی انسان و اشتیاق دیرینه او دستیابی به مدینه فاضله و آرمانی بوده که تمام خصلتهای خلقت او را در برگیرد. با توجه به مؤلفههای داستان مثل موضوع پردازی، صحنه پردازی و شخصیت پردازی، هدف از این مقاله نگرش تحلیلی به اثر برگزیده هوکسلی دنیای شگفت انگیز نو و اثر هارپر لی کشتن مرغ مینا است تا به این پرسش که آیا تشابهی یا وجه مشترکی بین این دو اثر با توجه به موضوع تحقیق وجود دارد یا خیر، پاسخ داده شود. همچنین، در این مقاله این حقیقت به وضوح نشان داده میشود که ادبیات و تکنیکهای برجسته آن، حوزه وسیعی از هنر و علوم را در انعکاس و پیش بینی آینده بشر در جهان را در بر میگیرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
664 - بررسی تطبیقی «آرمانشهر» در اشعار سهراب سپهری و ویلیام باتلر ییتز
فهیمه میروانیآرمانشهر و داشتن مدینه فاضله از دیرباز ذهن انسان را به خود مشغول کرده است و انسان همواره در رؤیاها و افکار خود در پی رسیدن به آن بوده است. در دنیای معاصر، ادبیان و شاعران به نوبه خود به این موضوع از زاویههای گوناگون پرداختهاند و آرمانشهر در آثار آنها بازتاب ویژهای د چکیده کاملآرمانشهر و داشتن مدینه فاضله از دیرباز ذهن انسان را به خود مشغول کرده است و انسان همواره در رؤیاها و افکار خود در پی رسیدن به آن بوده است. در دنیای معاصر، ادبیان و شاعران به نوبه خود به این موضوع از زاویههای گوناگون پرداختهاند و آرمانشهر در آثار آنها بازتاب ویژهای دارد. سهراب سپهری از ایران و ویلیام باتلر یتز شاعر ایرلندیتبار انگلیسی نیز، در اشعار خود به این موضوع پرداختهاند. مقاله حاضر پژوهشی توصیفی- تحلیلی در حوزه ادبیات تطبیقی است که به بررسی و مقایسه دو شعر پشت دریاها و سفر به بیزانس از این دو شاعر با عطف بر مضمون آرمانشهر و سمبلهای موجود در این دو شعر میپردازد، حاصل آن کشف شباهتها و یکسانیهایی است که در اندیشه دو شاعر است. هرچند در خاستگاه فلسفی دو شاعر(شرق و غرب) تفاوتهای وجود دارد اما این مفهوم در هر دو شعر نقش و رنگ یکسانی دارد. چرایی وجود آرمانشهر برای هر دو شاعر تقریباً یکی است و راه رسیدن به آن نیز یکسان است. برای هر دو آرمانشهر، نه خیال محض ونه واقعیت صرف است، آمیزهای است از هر دو. آنچه در آرمانشهر در انتظار آنان است نیز یکسان است. آرمانشهر یعنی معرفت، معنویت و جاودانگی. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
665 - نگرشی تطبیقی بر رویکردهای سیاسی در دیوان ابوالقاسم الشابی و کلیات اقبال لاهوری
مهدی ممتحن لیلا قاسمی حاجی آبادی زهرا مهاجر نوعیاقبال لاهوری و ابوالقاسم شابی از شعرای انقلابی و متعهد بودند که در راه اصلاح بیدارسازی افکار مردم گام نهادند. این دو شاعر آزادیخواه علیه جور حاکم بر زمانة خودقیام کردند و به قیام علیه ستم متعهد شدند و ب هعلت خفقا نهای موجود در سرزمی نهایدر قصاید ظالم و ظلام تونس و پ چکیده کاملاقبال لاهوری و ابوالقاسم شابی از شعرای انقلابی و متعهد بودند که در راه اصلاح بیدارسازی افکار مردم گام نهادند. این دو شاعر آزادیخواه علیه جور حاکم بر زمانة خودقیام کردند و به قیام علیه ستم متعهد شدند و ب هعلت خفقا نهای موجود در سرزمی نهایدر قصاید ظالم و ظلام تونس و پاکستان، زبان رمز و کنایه را برگزیدند تا آنجا کهمار تعبیر م ی شود. اقبال نیز از الثعبان شابی نماد استعمار فرانسه است و یا از آن بهتعبیر م یکند. گرگ بر هنما استعمار انگلیس بهسعی کردند گوهر نایاب عشق الهی را در هموطنان خود بپرورانند تا شابی و لاهوری با توکل به خدا و کسب ارادة ازدست رفته، بر روح صوفیانة خشک حاکم بر زمان خود غلبهکنند و علیه استعمار به پا خیزند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
666 - خیر و شر در افسانههای ایرانی و آلمانی
پولک اصلانخانی سیدمسعود سلامیافسانهها که از ارکان مهم ادبیات همه اقوام در سراسر دنیا به شمار میروند، با زبانی سمبولیک و در قالب داستانهایی خارق العاده ارزشهای اجتماعی و فرهنگی ملتها را به تصویر میکشند و بدین ترتیب از منابع مهم تحقیق در زمینههای اجتماعی و فرهنگی محسوب شوند. با بررسی تطبیقی قص چکیده کاملافسانهها که از ارکان مهم ادبیات همه اقوام در سراسر دنیا به شمار میروند، با زبانی سمبولیک و در قالب داستانهایی خارق العاده ارزشهای اجتماعی و فرهنگی ملتها را به تصویر میکشند و بدین ترتیب از منابع مهم تحقیق در زمینههای اجتماعی و فرهنگی محسوب شوند. با بررسی تطبیقی قصهها از یک سو میتوان به اندیشه و تفکری که پایه و اساس آنهاست پی برد و از سوی دیگر مسائل مشترک اقوام و ملل سراسر دنیا را روشن کرد. از مهمترین و برجستهترین انواع افسانه، افسانههای جادویی یا قصههای پریان هستند که حوادث و رویدادهای خارق العاده و ماورای طبیعی را در جهانی غیر واقعی و خیالی به تصویر میکشند. از آنجا که دوگانگی از ارکان مهم افسانههای جادویی و از موتیفهای اصلی قصههای پریان محسوب میشود، لذا بررسی تطبیقی این عنصر و نیز نقش قهرمان در تقابل خیر و شر در افسانههای ایرانی و آلمانی، جهت روشن کردن تشابهات و تفاوتهای دو فرهنگ، از اهداف مهم تحقیق پیش رو است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
667 - تحلیل تطبیقی اصالت بشر از دیدگاه مولانا با اندیشههای ژان پل سارتر
معصومه صادقیاصالت بشر یا وجود مسألهای فلسفی است که در طول تاریخ زندگی انسان همواره دغدغه فلاسفه و متفکران غرب و شرق بوده است. اگزیستانسیالیستهای غربی بهخصوص سارتر بر ماهیت فرامادی و فرامعنوی انسان تأکید داشته وجود را بر ماهیت مقدم میدارند؛ حال آنکه ماهیت وجودی انسان در عرفان اس چکیده کاملاصالت بشر یا وجود مسألهای فلسفی است که در طول تاریخ زندگی انسان همواره دغدغه فلاسفه و متفکران غرب و شرق بوده است. اگزیستانسیالیستهای غربی بهخصوص سارتر بر ماهیت فرامادی و فرامعنوی انسان تأکید داشته وجود را بر ماهیت مقدم میدارند؛ حال آنکه ماهیت وجودی انسان در عرفان اسلامی بهخصوص اندیشه و آثار مولوی به ویژه در غزلیات شمس دارای دو بعد مادی و معنوی است که ماهیت یا چیستی اش بر وجودش تقدم دارد. یافته های تحقیق که به روش اسنادی و بررسی توصیفی به دست آمده، بر آن است که تفاوت در تعریف ماهیت انسان نزد سارتر و مولانا موجب شده تا اصالت وجود نزد ایشان متمایز باشد. سارتر با رد الهیات، ماهیت وجودی انسان را نهایتاً اخلاقی می داند که با مرگ پایان می پذیرد. در مقابل مولوی برای وجود انسان دو ماهیت روحانی و مادی می شناسد که با خودآگاهی می تواند با گذر از جهان مادی و رسیدن به دنیای معنوی، به ازلیت و ابدیت دست یابد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
668 - بررسی تطبیقی جشن مهرگان با جشن ترکی بیربیری گُرلَک
غلامرضا رحیمی ششده سجاد فرهمندادبیات عامیانه قسمتی از فرهنگ مردم می باشد که میراث معنوی و آداب و رسوم و سنن نسلی را به نسل دیگر منتقل میکند. با توجه به علاقهای که روستاییان به حفظ سنتها وآداب و رسوم خود دارند در این مقاله به بررسی رسم کهن جشن مهرگان که در روستای قصر یعقوب صفاشهر در زبان ترکی صفاش چکیده کاملادبیات عامیانه قسمتی از فرهنگ مردم می باشد که میراث معنوی و آداب و رسوم و سنن نسلی را به نسل دیگر منتقل میکند. با توجه به علاقهای که روستاییان به حفظ سنتها وآداب و رسوم خود دارند در این مقاله به بررسی رسم کهن جشن مهرگان که در روستای قصر یعقوب صفاشهر در زبان ترکی صفاشهری بیربیری گُرلَک به معنای همدیگر را دیدن می باشد میپردازیم، و چگونگی این سنت عامیانه که در ابتدا با جشن مهرگان یکی بوده است اما به مرور دچار تحول گردیده است را در طول زمان تا به امروز واکاوی می کنیم تا از این راه بتوانیم میراث به جای مانده از ایران باستان را که تا به امروز با نامهای دیگری ساری و جاری است را زنده نگاه داریم و به این شکل در پاسداشت سنتها و آیینهای ایران کهن گامهای علمی و مؤثری برداریم و برای نسل آینده میراثی که از گذشتگان برای ما باقی مانده را به عنوان یک امانت به دست آنها برسانیم و به وظیفه خود در این باره عمل نماییم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
669 - بررسی تأثیر اندیشههای سعدی بر آثار ویکتور هوگو
مریم کفشدوززریننهضت ترجمه شاهکارهای ادبیات فارسی که با ترجمه گلستان سعدی در سال ١٦٤٤ آغاز شده بود توجه کانونهای ادبی نقد و نقادی فرانسه را برانگیخت و آنان را وادار به پژوهش در منابع تاریخی ایران نمود. در این میان شاعران و نویسندگان بزرگی چون ویکتور هوگو، مارسیلین بردوالمر، هانری دومو چکیده کاملنهضت ترجمه شاهکارهای ادبیات فارسی که با ترجمه گلستان سعدی در سال ١٦٤٤ آغاز شده بود توجه کانونهای ادبی نقد و نقادی فرانسه را برانگیخت و آنان را وادار به پژوهش در منابع تاریخی ایران نمود. در این میان شاعران و نویسندگان بزرگی چون ویکتور هوگو، مارسیلین بردوالمر، هانری دوموسه، لافونتن و... از جمله شاعران و نویسندگان رمانتیک فرانسهاند که تحت تأثیر آرای مشرقیان از پیشگامان ادبیات در این زمینه به شمار میروند. در این مقاله تأثیرگذاری سعدی بر ویکتور هوگو و نمودها و جلوههای آن بررسی و نقد شده است. در ضمن آن نشان داده شده است که ادبیات ایران ویکتور هوگو را چنان تحت تأثیر قرار داده که وی تعداد قابل توجهی از آثار خود را با الهام از ادبیات فارسی و به خصوص آثار سعدی نگاشته است. مقاله با پرداختن به مفاهیم و موضوعات مشترک در آثار سعدی و ویکتور هوگو در صدد نشان دادن ابعاد مختلف تأثیرپذیری هوگو از سعدی برآمده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
670 - اصول مدیریت زمان و آسیب شناسی آن در دیوان بهار
هانیه طاهرلو کامران پاشایی فخری پروانه عادل زادهبهره گیری از زندگی و رسیدن به موفقیت از جمله اهداف اساسی انسانها است. یکی از مهمترین گامها در این راستا تسلّط بر زمان و مدیریت صحیح آن میباشد و انسانها به سوی کمال تا رسیدن به اصل، با گذر از آفتهای روزگار( تلف کردن وقت) طی طریق میکنند. نتیجه اینکه اگر کسی ارزش وق چکیده کاملبهره گیری از زندگی و رسیدن به موفقیت از جمله اهداف اساسی انسانها است. یکی از مهمترین گامها در این راستا تسلّط بر زمان و مدیریت صحیح آن میباشد و انسانها به سوی کمال تا رسیدن به اصل، با گذر از آفتهای روزگار( تلف کردن وقت) طی طریق میکنند. نتیجه اینکه اگر کسی ارزش وقت را بداند ارزش عمر را دانسته است. آنچه در این مقاله بازیابی و بررسی میشود روش بهینه استفاده از زمان و عوامل آسیب رسان به آن در اشعار بهار است. اشعاری که بر گذرا بودن عمر و غنیمت شمردن لحظه و زیستن در حال تأکید دارد و همین امر، میزان اهمیت این موضوع و ضرورت بررسی آن را نشان میدهد. تحقیق با کنکاش در منابع مکتوب با شیوه پژوهشی- توصیفی انجام شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
671 - انسانگرایی فردوسی؛ احیای اندیشه ایرانشهری و پایان سکوت فرهنگ ایرانی
سهیلا لویمیهویت و شخصیت هر ملتی در پرتو فرهنگ غنی و مترقی آن نهفته است. بنابراین اگر بیگانه ای بخواهد ملتی را از نظر سیاسی اجتماعی زمین گیر کند، آسان ترین راهاش هجوم به فرهنگ آن ملت است، زیرا با هجوم فرهنگی، آن ملت استحاله فرهنگی میشود و هویت و شخصیت خود را از دست می دهد. جامعه چکیده کاملهویت و شخصیت هر ملتی در پرتو فرهنگ غنی و مترقی آن نهفته است. بنابراین اگر بیگانه ای بخواهد ملتی را از نظر سیاسی اجتماعی زمین گیر کند، آسان ترین راهاش هجوم به فرهنگ آن ملت است، زیرا با هجوم فرهنگی، آن ملت استحاله فرهنگی میشود و هویت و شخصیت خود را از دست می دهد. جامعه شناسان فرهنگ را دارای سه جنبه شناختی، مادی(فنی) و سازمانی می دانند که جنبه شناختی عبارت است از باورداشت ها، اسطوره ها، ایدئولوژی ها، ارزش ها، رویکردها و دانش. فرهنگ را نیز، آداب و رسوم، عرف ها، قوانین و نقش هایی که با پایگاه های گوناگون یک فرهنگ همبسته اند تشکیل می دهند. از همین منظر شاهنامه اثری است که در عهد سامانی ایرانیان را به بازسازی افکار ملی و خودشناسی ساسانی هدایت کرد و ایرانیان را به احیای مقام و مرتبه انسان به منظور خودشناسی و استقلال ملی، دعوت نمود. استقلالی که ساسانیان را بر آن داشت تا مناطق تحت سیطره خود را ایرانشهر بخوانند. پژوهش حاضر با بررسی کوتاهی در تاریخ ایران بعد از حمله اعراب به گرایش فردوسی برای تنظیم اثری چون شاهنامه در احیای فرهنگ و هویت ایرانی پرداخته است، تا نوع خاصی از انسانگرایی(اومانیسم) که در آن انسان کنشگر اصلی است و جای اسطوره ها را میگیرد و در جدال با ابرانسان ها، برای برپایی داد و خیر و نیکی پیروز می گردد را آشکار سازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
672 - بررسی تطبیقی بیداری اسلامی در اشعار اقبال لاهوری و عبدالله البردونی
اسماعیل اسلامی صفی الله کردیکی از دغدغههای دیرینه شاعران و نویسندگان در سراسر جهان اسلام و مسلمین اندیشه بیداری اسلامی است که هر شاعر در دوره خود در این راه تلاش کرده، و وظیفه و هدف خود را به شیوههای مختلف به پایان رسانیده است. این مقاله با بررسی دیوان دو شاعر؛ اقبال لاهوری اهل پاکستان و عبدالل چکیده کاملیکی از دغدغههای دیرینه شاعران و نویسندگان در سراسر جهان اسلام و مسلمین اندیشه بیداری اسلامی است که هر شاعر در دوره خود در این راه تلاش کرده، و وظیفه و هدف خود را به شیوههای مختلف به پایان رسانیده است. این مقاله با بررسی دیوان دو شاعر؛ اقبال لاهوری اهل پاکستان و عبدالله البردونی از یمن با رویکردی تحلیلی- توصیفی به این نتیجه رسیده است که اندیشههای مشابه دو شاعر باعث اهداف مشترک آنها یعنی بیداری اسلامی شده است، و هر کدام به شیوه خاص خود آن را بیان میکنند؛ عبدالله البردونی با سرودن اشعاری با مضامین ادبیات پایداری و اقبال لاهوری صراحتاً در اشعار خود آن را به تصویر میکشند. این دو شاعر وحدت میان مسلمانان را مهمترین راز و اصل برای پیروزی مسلمانان در برابر استکبار جهانی میدانند و از پیروانان خود میخواهند که از میهن پرستی افراطی خودداری کنند و تمام سرزمینهای اسلامی را جزء میهن خود بشمارند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
673 - مقایسه رویکردهای ابن مقفع و جاحظ بصری در معرفی فرهنگ و تمدن ساسانی به خلافت عباسی*
صمد مؤمنیاز جمله مترجمان و دانشمندان معروف عصر نخست خلافت عباسی(232-132ق) ابنمقفع است. وی از آن دسته مترجمانی است که توانست در سیرت خلفا تأثیر بگذارد و نیز حرکت او سرآغازی بود برای شکل گیری نهضت شعوبیه و نهضت ترجمه که پاسداری از تمدن ایران و انتقال دستاوردهای مهم آن به دوران اسل چکیده کاملاز جمله مترجمان و دانشمندان معروف عصر نخست خلافت عباسی(232-132ق) ابنمقفع است. وی از آن دسته مترجمانی است که توانست در سیرت خلفا تأثیر بگذارد و نیز حرکت او سرآغازی بود برای شکل گیری نهضت شعوبیه و نهضت ترجمه که پاسداری از تمدن ایران و انتقال دستاوردهای مهم آن به دوران اسلامی از نتایج مهم آن است. جاحظ بصری نیز با آنکه معتزلی بود و نگرشی مذهبی داشت اما با ترجمه کتاب پهلوی تاج تلاش کرد تا نکات برجسته اخلاقی و اجتماعی ساسانیان را به عباسیان در جهت احیای ساختار حکومتی آنان تذکر دهد. این مقاله با استفاده از روش پژوهش تاریخی مبتنی بر توصیف و تحلیل و نیز با استناد به منابع معتبر تاریخی و ادبی، ابعاد و زوایای این موضوع را بررسی می نماید. یافتههای تحقیق نشان میدهد که ترجمه متون پهلوی توسط ابن مقفع و جاحظ در معرفی آداب و رسوم و سنن ایرانیان همچون عید نوروز، ورزش چوگان و نیز مسائل حکومتی مانند شیوه اخذ مالیات از مردم، نحوه برخورد با شورشیان و مخالفان حکومت و در نهایت تشکیلات سپاه به عباسیان نقش مهمی داشته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
674 - کاربرد مجاز در شعر محمد مهدی جواهری و قیصر امین پور
خیریه دماک قاسم انور عباس مجیدصور خیال در اشعار شاعران دستاورد آگاهی و تجربه ایشان است. ادیبان با بهرهگیری از محیطی که در آن زیست میکنند حال و احوال درونی خویش در آثارشان منعکس میسازند. بدین سبب صور خیال ایشان دریچهای برای شناخت بهتر و بیشتر ایشان و شعرشان است. قیصر امینپور و محمدمهدی الجواهری چکیده کاملصور خیال در اشعار شاعران دستاورد آگاهی و تجربه ایشان است. ادیبان با بهرهگیری از محیطی که در آن زیست میکنند حال و احوال درونی خویش در آثارشان منعکس میسازند. بدین سبب صور خیال ایشان دریچهای برای شناخت بهتر و بیشتر ایشان و شعرشان است. قیصر امینپور و محمدمهدی الجواهری هر دو از شاعران معاصر ایران و جهان عرب هستند. آرایه مجاز از جمله آرایههایی است که به عنوان عاملی درونی بر تأثیر و نفوذ سخن میافزاید. بررسی مجازهای دو شاعر با دو ملیت گوناگون علاوه بر آنکه تصاویر و جهان شاعرانه ایشان را بر ما مینمایاند، تفاوتها و اشتراکات اندیشه را نیز بر ما روشن میکند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
675 - تسلیبخشی اندیشه؛ تطبیق اندیشههای معری و شوپنهاور در باب زندگی
علیرضا علیزاده آسیه قوامیزندگی انسان چه تفاوتی با زندگی حیوانی دارد؟ آیا او به واقع اختیار و آزادی دارد؟ اگر دارد آیا اختیار، زندگیاش را آسانتر کرده است؟ غریزه تا چه اندازه بر عقل آدمی غالب است؟ شوپنهاور و معری دو اندیشمند ادیب و فیلسوف هستند که در واکاوی فلسفهشان میتوان به پاسخ این سؤالات چکیده کاملزندگی انسان چه تفاوتی با زندگی حیوانی دارد؟ آیا او به واقع اختیار و آزادی دارد؟ اگر دارد آیا اختیار، زندگیاش را آسانتر کرده است؟ غریزه تا چه اندازه بر عقل آدمی غالب است؟ شوپنهاور و معری دو اندیشمند ادیب و فیلسوف هستند که در واکاوی فلسفهشان میتوان به پاسخ این سؤالات رسید. در مقاله پیش رو تلاش شده است برخی از اندیشههای مشترک میان ابوالعلاء معری و آرتور شوپنهاور بررسی شود. این دو نوعی واقع بینی افراطی نسبت به زندگی داشتهاند که معمولاً از آن با عنوان بدبینی یاد میشود. هر دوی این فیلسوفان زندگی را آکنده از رنج و پوچی دانستهاند اما به هیچ وجه در مواجهه با زندگی منفعل نبودهاند بلکه کوشیدهاند آثاری جاودانه از خود باقی بگذارند که همواره تسلی بخش روح تشنه آگاهیِ آدمیان طی قرون متمادی باشد. ما در این پژوهش عقیده کلی این دو اندیشمند در باب زندگی و برخی از اجزای آن را به شکل تطبیقی بررسی میکنیم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
676 - بررسی تطبیقی اجتماع و بازتاب آن بر اندیشه سیاسی سعدی یوسف و ابوالقاسم لاهوتی
یحیی معروف فرشته جمشیدیبررسی تطبیقی اجتماع و بازتاب آن بر اندیشه سیاسی سعدی یوسف و ابوالقاسم لاهوتی از منظر سیاسی و اجتماعی مستلزم شناخت شرایط خاص جامعه ای است که این دو شاعر در آن زندگی کرده اند. از آنجا که در دوره مشروطه مفهوم آزادی، رنگ سیاسی به خود گرفته است، این مفهوم در شعر لاهوتی به صو چکیده کاملبررسی تطبیقی اجتماع و بازتاب آن بر اندیشه سیاسی سعدی یوسف و ابوالقاسم لاهوتی از منظر سیاسی و اجتماعی مستلزم شناخت شرایط خاص جامعه ای است که این دو شاعر در آن زندگی کرده اند. از آنجا که در دوره مشروطه مفهوم آزادی، رنگ سیاسی به خود گرفته است، این مفهوم در شعر لاهوتی به صورت شورش علیه ظلم و حمایت از قشر کارگر و رنجبران، و در شعر سعدی یوسف به صورت مبارزه علیه وعدههای پوچ و دروغین جلوه میکند. سعدی یوسف و ابوالقاسم لاهوتی برای بیان اوضاع اجتماعی تأثیرگذار در شعر خود از فنون ادبی گوناگونی چون نماد، طنز و تناقض، اقتباس و تضمین استفاده کرده اند، به عنوان مثال برای اشاره به وجود دشمنان و استعمارگران از نمادهایی چون سیاهی، رنگ سرخ، شهر و روستا، نخل و رود و... بهره گرفته اند با این تفاوت که در شعر لاهوتی بکارگیری نماد ملموس تر است. این دو شاعر همچنین با استفاده از دیگر فنون مذکور توانسته اند به خوبی بر اوضاع سیاسی و اجتماعی مردم سرزمین خود تأثیرگذار باشند و به مبارزه علیه ظلم، استثمار، امپریالیسم، غربزدگی و هجوم فرهنگ بیگانه غربی بپردازند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
677 - بررسی تطبیقی شیوههای تعذیب و شکنجه در شاهنامه، ایلیاد و رامایانا
مریم محمّدزادهنوشتار حاضر با در نظر گرفتن این نکته که یکی از بهترین روش های تبیین هر مسألهای مقایسه آن با نمونه ای هم شأن و هم جنس است، بر اساس مکتب آمریکایی در مطالعات ادبیات تطبیقی و با روش توصیفی- تحلیلی، شیوه های تعذیب و شکنجه را در حماسه های سترگ شاهنامه، ایلیاد و رامایانا مورد چکیده کاملنوشتار حاضر با در نظر گرفتن این نکته که یکی از بهترین روش های تبیین هر مسألهای مقایسه آن با نمونه ای هم شأن و هم جنس است، بر اساس مکتب آمریکایی در مطالعات ادبیات تطبیقی و با روش توصیفی- تحلیلی، شیوه های تعذیب و شکنجه را در حماسه های سترگ شاهنامه، ایلیاد و رامایانا مورد کاوش قرار داده تا ضمن بررسی چگونگی رویکرد سه اقلیم حماسه ساز جهان نسبت به این مقوله، به این پرسش پاسخ دهد که شکنجه اساساً برای چه مقاصد و انگیزه هایی به کار می رفته است؟ یافتهها نشان می دهد، اغلب شکنجه ها در غیاب نظام قضایی منسجم به عنوان روشی در مجازات، به قصد انتقام گیری و با انگیزه نابودی مخالف، صورت می گرفته است. پارهای از شیوه های شکنجه در این سه اثر، مشابه یا نزدیک به هم بوده؛ امّا در برخی موارد، شکنجه به جغرافیای خاصّی محدود بوده است. شاهنامه، بیش ترین و رامایانا، کم ترین بسامد شکنجه را به خود اختصاص داده اند. وحشتناک ترین و بیرحمانه ترین شکنجه ها از قبیل به سیخ کشیدن، سوراخ کردن شانه، شکم دریدن، بر خام دوختن، سوراخ کردن بینی، پی و پوست کندن و زنده به گور کردن، تنها در شاهنامه فردوسی بازتاب داشته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
678 - تطبیق دیدگاه مولانا و اقبال لاهوری در باب مسأله مراتب تحقق انسان کامل
محمد بندانی ترشکی فرج الله براتی گودرز شاطریبین اشعار مولوی و اقبال لاهوری شباهتهای وجود دارد که موجب شده این دو شاعر بزرگ به هم نزدیک شوند. سؤال اصلی در این نوشتار این است که انسان از دیدگاه مولانا و اقبال لاهوری دارای چه جایگاهی هستند؟ بررسی اشعار این دو شاعر و مقایسه آنها در رابطه با انسان و محتوای آن بیانگر چکیده کاملبین اشعار مولوی و اقبال لاهوری شباهتهای وجود دارد که موجب شده این دو شاعر بزرگ به هم نزدیک شوند. سؤال اصلی در این نوشتار این است که انسان از دیدگاه مولانا و اقبال لاهوری دارای چه جایگاهی هستند؟ بررسی اشعار این دو شاعر و مقایسه آنها در رابطه با انسان و محتوای آن بیانگر این است که مولانا و اقبال لاهوری اعتقاد دارند که در سلسله مراتب وجود، انسان به عنوان آخرین مرتبه هستی پا به عرصه عالم گذاشته و یا به قولی متأخّر زمانی است، ولی علت اصلی و غایی آفرینش محسوب میگردد و خلاصه و اشرف تمام مخلوقات به شمار میرود. از مشترکات دیدگاه مولانا و اقبال لاهوری میبایست به نوع نگاه آنها به انسان به عنوان موجودی دو بعدی و دارای مراتب، غایت خلقت بودن انسان کامل و برتری انسان بر سایر موجودات اشاره کرد. نتایج حاکی از آن است که اقبال لاهوری علاوه بر شباهت نگرش به مولانا به فلسفه تربیتی انسان توجه دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
679 - مطالعه تطبیقی آراء تربیتی امام صادق(ع) و ژان ژاک روسو
عباس رهبری حسین خسروی سهراب اسلامی علی الهامیپژوهش حاضر آراء تربیتی امام صادق(ع) و ژان ژاک روسو را به صورت موردی، تحلیل و بررسی کرده است. این پژوهش با استناد به منابع معتبر تاریخی و حدیثی به شیوه کتابخانهای و روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بر اساس سندکاوی است که به تحلیل مسأله میپردازد. نتایج بدست آمده در این پژوهش چکیده کاملپژوهش حاضر آراء تربیتی امام صادق(ع) و ژان ژاک روسو را به صورت موردی، تحلیل و بررسی کرده است. این پژوهش با استناد به منابع معتبر تاریخی و حدیثی به شیوه کتابخانهای و روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بر اساس سندکاوی است که به تحلیل مسأله میپردازد. نتایج بدست آمده در این پژوهش نشان میدهد، با توجه به اینکه دیدگاههای امام صادق(ع) مربوط به قرن اول و دوم هجری است و از قدمت زیادی نسبت به دیدگاههای روسو برخوردار است متأسفانه مورد توجه محققین تعلیم و تربیت قرار نگفته و یا بعضاً گذرا از آن گذشتهاند و علمای غرب پس از ترجمه کتب عربی به لاتین با دیدگاههای اسلامی آشنا شدند احتمال اینکه دیدگاههای امام صادق(ع) مورد مطالعه علمای تربیتی در غرب قرار گرفته باشد زیاد است احتمال اقتباس روسو از آراء و نظرات تربیتی امام صادق(ع) به علت تشابهات در برخی از آراء تربیتی ژان ژاک روسو و امام صادق(ع) وجود دارد هرچند که روسو در نوشتارهای خود ذکری در این مورد نداشته است. در پژوهش حاضر به مقایسه تطبیقی دیدگاههای تربیتی طرفین از نظر هدف، اصول و روش پرداخته میشود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
680 - تقابل اژدها با جانوران دیگر در اساطیر ایران و جهان
محمد عباسی زاده سیدمحمود سیدصادقیاژدها موجودی افسانه ای و عجیب که تقریباً به شکل سوسمار و یا مار غول پیکر تصویر شده و در تمامی اساطیر جهان نقش پررنگی دارد. این موجود اساطیری در فرهنگ تمام ملل به جز چین، نماد پلیدی و ناپاکی است که از دهانش آتش بیرون می جهد و دشمن انسان و موجودات دیگر است، و قصد دارد که چکیده کاملاژدها موجودی افسانه ای و عجیب که تقریباً به شکل سوسمار و یا مار غول پیکر تصویر شده و در تمامی اساطیر جهان نقش پررنگی دارد. این موجود اساطیری در فرهنگ تمام ملل به جز چین، نماد پلیدی و ناپاکی است که از دهانش آتش بیرون می جهد و دشمن انسان و موجودات دیگر است، و قصد دارد که انسان را از بین ببرد و جهان را نابود کند و در این نقش جنبه اهریمنی و دیوخویی آن بیشتر نمایان میشود. بر همین اساس، در افسانه ها و اساطیر جهان، قهرمانان و پهلوانان پیوسته با این حیوان بدسرشت، در نبرد هستند تا جهان را از وجود آن پاک کنند. حاصل پژوهش نشان میدهد که این حیوان بدسرشت و اهریمنی، نهتنها با قهرمانان نبرد می کند، بلکه با موجودات و جانوران دیگر هم رابطه خوبی ندارد و شواهد و تصاویر به جا مانده از گذشته حکایت از آن دارد که با حیوانات افسانه ای دیگر نظیر سیمرغ و شیر هم در حال نبرد بوده است. در تصاویر به جا مانده، حتی نبرد دو اژدها نیز دیده شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
681 - بررسی تطبیقی داستان «زیباترین کتاب دنیا» اثر اریک امانوئل اشمیت و دیدگاه های مولانا در مثنوی معنوی
لیلا هاشمیان بهزاد اتونیاریک امانوئل اشمیت- داستان نویس و نمایشنامه نویس معاصر فرانسوی از نویسندگانی است که تأثیر زیادی از عرفان شرق و به ویژه مولانا پذیرفته و این تأثیر را در رمان ها و نمایشنامه هایش به وضوح نمایان ساخته است. در داستان زیباترین کتاب دنیا، به مطالبی عرفانی بر می خوریم که سالها چکیده کاملاریک امانوئل اشمیت- داستان نویس و نمایشنامه نویس معاصر فرانسوی از نویسندگانی است که تأثیر زیادی از عرفان شرق و به ویژه مولانا پذیرفته و این تأثیر را در رمان ها و نمایشنامه هایش به وضوح نمایان ساخته است. در داستان زیباترین کتاب دنیا، به مطالبی عرفانی بر می خوریم که سالها پیش مولانا همان مطالب را در در مثنوی خود آورده است.مقالۀ حاضر، تلاشی است برای تبیین و تشریح وجوه اشتراک این دو اثر ارزشمند و تأیید بیشتر این مطلب که اشمیت در آثارش از آثار مولانا بهره جسته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
682 - بررسی تطبیقی نسبت درد و رنج و معنابخشی به زندگی از نظر مولانا و جان هیک
گودرز رازانی فرج الله براتی میثم امانیوجود درد و رنج به عنوان یکی از امور غیر قابل انکار برای هر انسانی است و همواره خاستگاه درد و رنج، دلایل وجودی و فواید و مضرّات وجود این امور، مورد سؤال بوده و میباشد. در این مقاله با امعان نظر به دیدگاه و جهان بینی خاص مولانا و جان هیک، در زمینه وجود درد و رنج و نوع نگ چکیده کاملوجود درد و رنج به عنوان یکی از امور غیر قابل انکار برای هر انسانی است و همواره خاستگاه درد و رنج، دلایل وجودی و فواید و مضرّات وجود این امور، مورد سؤال بوده و میباشد. در این مقاله با امعان نظر به دیدگاه و جهان بینی خاص مولانا و جان هیک، در زمینه وجود درد و رنج و نوع نگاه ایشان به آلام موجود در این عالم، راهکارهای برونرفت، کاهش عملی آثار آنها و معنابخشیدن به زندگی، سخن خواهیم راند. در پایان اثبات خواهیم کرد که مولانا و جان هیک با وجود فاصله مکانی و زمانی بسیاری که با هم داشتهاند و همچنین اختلافات نظر جزئی در بعضی زمینهها، نظیر هبوط انسان؛ دارای نگرش عالی نسبت به مسأله درد و رنج بوده و دارای اشتراکات بنیادین نظری زیادی در این خصوص میباشند؛ به نحوی که میتوان اندیشههای آنها را در یک راستا و مطابق با هم دانست. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
683 - بررسی تطبیقی اشعار انگلیسی آغازین و پایانی جنگ جهانی اول بر اساس مفهوم هژمونی و ضد هژمونی
مهدی جاویدشاد امیرحسین نعمتی زیارتیپژوهش پیش رو دو گروه از شاعران جنگ جهانی اول ادبیات انگلیسی را بر اساس نظریات آنتونیو گرامشی مورد خوانش تطبیقی قرار میدهد. گروه اول، که دربرگیرنده چهرههایی همچون هنری نیوبولت، روپرت بروک، جسی پوپ، آلیس مِینل، آلیو لیندسِی و جان مککری میشود را میتوان شعرای وابسته ب چکیده کاملپژوهش پیش رو دو گروه از شاعران جنگ جهانی اول ادبیات انگلیسی را بر اساس نظریات آنتونیو گرامشی مورد خوانش تطبیقی قرار میدهد. گروه اول، که دربرگیرنده چهرههایی همچون هنری نیوبولت، روپرت بروک، جسی پوپ، آلیس مِینل، آلیو لیندسِی و جان مککری میشود را میتوان شعرای وابسته به نظام حاکم نامید که در آغاز جنگ اشعاری موافق با جنگ مینوشتند و دسته دوم، که شامل نویسندگانی همچون زیگفرید سوسون، رابرت گریوز و ویلفرد اوون میشود را میتوان شعرای مخالف با سیاستهای نظام حاکم خواند که در پایان جنگ اشعاری ضد جنگ میسرودند. با توجه به اینکه درونمایههای وطن، مذهب و مرگ از جمله شاخصههای اصلی نوشتههای مربوط به جنگ است، این پژوهش به بررسی این درونمایهها در قلم شاعران مد نظر میپردازد. در این راستا، تعاریف گرامشی از نخبگان و دستهبندی آنها به سنتی و ارگانیک، و همچنین مفاهیم هژمونی و ضد هژمونی در درک هر چه بهتر خوانش مد نظر یاری میرسانند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
684 - بررسی تطبیقی سیاست مدن در گلستان سعدی و کلیله و دمنه عربی
جواد کبوترینویسندگان کتابهای کلیله و دمنه عربی و گلستان هر یک به گونهای در طرح مسأله سیاست مُدُن و آیین حکومتداری تأکید ورزیدهاند. رعایت اصول و موازین اخلاقی در سیاست مدن و آیین حکومتداری و کشورداری همچون عدالت، رعیّتپروری، رازداری، برقراری امنیت اجتماعی، خردورزی، مشورت و را چکیده کاملنویسندگان کتابهای کلیله و دمنه عربی و گلستان هر یک به گونهای در طرح مسأله سیاست مُدُن و آیین حکومتداری تأکید ورزیدهاند. رعایت اصول و موازین اخلاقی در سیاست مدن و آیین حکومتداری و کشورداری همچون عدالت، رعیّتپروری، رازداری، برقراری امنیت اجتماعی، خردورزی، مشورت و رایزنی در تدبیر مصالح مملکت، اتحاد و یکدلی، قناعت و خرسندی، توجه به قدرت اهورایی و اعتقاد به تقدیر و سرنوشت و ... پیوندی استوار با شیوه شخصی پادشاهان و حاکمان دارد و حتی این امر در منابع تاریخی ایران نیز نمود فراوانی دارد. سعدی درگلستان یک باب را به سیرت پادشاهان اختصاص می دهد و در بقیه باب ها کم و بیش نکات مهمی را در این زمینه متذکر می شود. در کتاب کلیله و دمنه عربی نیز این امر به گونه ای دیگر و با زبان حیوانات به شکل نمادین و در هیأت فابل، بازگو می شود. هر دو نویسنده در صدد یافتن چاره ای برای رفع مشکلات مردم و دفع ظلم و فساد هستند. نویسندگان هر دو اثر برای رسیدن به الگوی برتر حکومتی، نگرشی اسوه گرا دارند و برای نشان دادن نمودار عینی آن به آموزههای دینی تکیه می کنند و بر اهتمام به امور دنیا و دین تأکید میورزند. با بررسی دو اثر، این نتیجه حاصل می شود که در هر عصری نه تنها حاکمان بلکه برخی ادیبان هم به عالم سیاست روی آورده اند و گاهی نقش مشاوران سیاسی حاکمان را ایفا کرده اند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
685 - صاحب بن عباد و تأثیر او بر زبان عربی و فارسی
محمد محمودی محمد جعفری محمد شایگان مهرصاحب فردی دانشمند و دانشدوست بود، به طوری که در علوم مختلف صاحبنظر بوده است. او شاگردانی را تربیت کرد که بعداً هر کدام به نوبه خود استادی بزرگ در علوم مختلف شدند. صاحب اگرچه ایرانی و فارسی زبان بود، ولی ادبیات عرب را کامل فرا گرفت به نحوی که هم به زبان عربی سخن میگفت چکیده کاملصاحب فردی دانشمند و دانشدوست بود، به طوری که در علوم مختلف صاحبنظر بوده است. او شاگردانی را تربیت کرد که بعداً هر کدام به نوبه خود استادی بزرگ در علوم مختلف شدند. صاحب اگرچه ایرانی و فارسی زبان بود، ولی ادبیات عرب را کامل فرا گرفت به نحوی که هم به زبان عربی سخن میگفت و هم به زبان عربی کتابت مینمود. علاقه وافری به یادگیری زبان عربی داشت و سعی میکرد که دیگران هم به این زبان تکلم کنند. صاحب همانگونه که به شعر و ادبیات عرب توجه کامل داشت، ذوق و رغبت بسیاری نیز به شعر و ادبیات فارسی نشان میداد. صاحب نهتنها ممدوح شعرای تازیگوی بوده بلکه شعرای فارسی گوی نیز او را مدح میگفتند. در این نوشتار سعی شده شخصیت و نقش فعالانه او در کسب علم و بکارگیری صحیح آن به وجه احسن و همچنین خدمات ارزنده وی به ادب عربی و فارسی، برای کسانی که به علوم عربی و فارسی آشنایی داشته و مشتاق علم اندوزی و خدمت هستند معرفی شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
686 - بررسی تطبیقی روابط بینامتنی قرآن کریم و سرودههای عربی خاقانی و سعدی
فرزانه ولی زاده خیرآبادی ایرج مهرکیاز میان تمام منابع پیشامتنی در ادبیات فارسی و عربی، قرآن کریم به واسطه الهی بودن و تمایز ذاتی با آثار ساختهشده توسط انسانها و اشتمال بر آیات و مضامین و قصص غنی و بی همتای خود کامل ترین سرچشمه برای الهام گیری شاعران و نویسندگان مسلمان به شمار میرود. برقراری روابط بینا چکیده کاملاز میان تمام منابع پیشامتنی در ادبیات فارسی و عربی، قرآن کریم به واسطه الهی بودن و تمایز ذاتی با آثار ساختهشده توسط انسانها و اشتمال بر آیات و مضامین و قصص غنی و بی همتای خود کامل ترین سرچشمه برای الهام گیری شاعران و نویسندگان مسلمان به شمار میرود. برقراری روابط بینامتنی با قرآن مجید مستلزم تسلط بر زبان عربی و انس و آشنایی با قرآن کریم است. خاقانی و سعدی دو شاعر نامور زبان فارسی هستند که به لطف دارا بودن دو مزیت مذکور، علاوه بر اشعار پارسی به زبان تازی نیز اشعار شیوا و غرّایی سروده اند. این دو شاعر در تازی سروده های خود نیز مانند اشعار فارسی روابط بینامتنی متعدد مشتمل بر تلمیح، اقتباس، تضمین و تحلیل با قرآن کریم داشته اند. در این مقاله که بر اساس روش تحلیلی و تطبیقی فراهم آمده، کوشیده ایم تا با ذکر نمونه هایی از اشعار عربی هر دو شاعر و ترجمه آن ها، شیوه های روابط بینامتنی میان قرآن کریم و اشعار عربی آنان را بررسی و چگونگی و بسامد کارکرد این شیوه ها را تبیین نماییم و مقایسه ای تطبیقی از این دیدگاه میان سرودههای عربی آنان به عمل آوریم. با توجه به اینکه تا کنون مقاله ای به طور اخص به این موضوع نپرداخته است، انتظار می رود این پژوهش راهگشای تحقیقاتی از این دست باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
687 - رویارویی سنایی و حافظ با جریان تصوف
مطلب غفاری رضا حیدری نوری منیژه فلاحیدر این پژوهش تلاش شده است که تشابهات و تفاوتهای رویکرد سنایی و حافظ در زندگی، شعر و نگرش صوفیانه بررسی شود؛ در اصل تصوف متغیر مستقل، و نحوه مواجهه سنایی و حافظ با آن متغیر وابسته این تحقیق را تشکیل میدهد. روح عرفان و معنویت برخاسته از تجربههای معنوی در زندگی و آثار ه چکیده کاملدر این پژوهش تلاش شده است که تشابهات و تفاوتهای رویکرد سنایی و حافظ در زندگی، شعر و نگرش صوفیانه بررسی شود؛ در اصل تصوف متغیر مستقل، و نحوه مواجهه سنایی و حافظ با آن متغیر وابسته این تحقیق را تشکیل میدهد. روح عرفان و معنویت برخاسته از تجربههای معنوی در زندگی و آثار هر دو شاعر متجلی است اما گواه صادقی بر انتساب هیچ یک به فرقهها و سلسلههای رسمی صوفیه یافت نشده و طریقت صوفیانه آنها فرد-محور و مختص به خود آنان بوده و آنان را از سایر اشکال حیات اجتماعی نظیر شاعری و... دور نمیکرده است. از محتوای شعر و شیوه زندگی آزادانه آنها نیز میتوان تمایل به روح و پیام ملامتیه و قلندریه را دریافت کرد. سنایی پیش قراول ورود به موضوعات عرفانی در شعر است و حضور شاعرانه او سبب تحولی در فضای ادبیات فارسی از لحاظ فرم و محتوا شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
688 - بررسی تطبیقی «توحید و توکّل» در رساله قشیریه با طبقات الصّوفیة خواجه عبدالله انصاری
مهرنوش منصوری میمندیدر این مقاله اصطلاحات عرفانی توحید و توکل در رساله قشیریه به شیوه تطبیقی با کتاب طبقات الصّوفیة خواجه عبدالله انصاری مورد بررسی قرار گرفته است. خواجه عبدالله بر خلاف قشیری باب خاصی را به هیچ کدام از این اصطلاحات اختصاص نداده است، بلکه در مجالس وعظ خود به مقتضای کلام به چکیده کاملدر این مقاله اصطلاحات عرفانی توحید و توکل در رساله قشیریه به شیوه تطبیقی با کتاب طبقات الصّوفیة خواجه عبدالله انصاری مورد بررسی قرار گرفته است. خواجه عبدالله بر خلاف قشیری باب خاصی را به هیچ کدام از این اصطلاحات اختصاص نداده است، بلکه در مجالس وعظ خود به مقتضای کلام به پارهای از مفاهیم عرفانی پرداخته است. سخنان همه صوفیان درباره توحید نشان از اقرار آنها به یگانگی خداوند است. قشیری خود نیز مستقیماً به این موضوع صحّه میگذارد و خواجه عبدالله در تعریف توحید بر آن است که توحید من فرد در میان نباشد و تنها سخن از اویی باشد و بس. قشیری و خواجه عبدالله در باب توکّل سخنان سایر صوفیان را نقل میکنند. بی گمان این دو درباره توکّل با سخنان صوفیانی که از آنان به عنوان سند استفاده میکنند، همرأی هستند. قشیری و خواجه عبدالله علاوه برتشریح منازل سلوک، به بیان سخنان بزرگان تصوف در این زمینه اهتمام ورزیدهاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
689 - مقایسه تطبیقی معلّقات سبع و غزل غزلهای سلیمان
عبدالرسول فروتن سعدالله همایونیدر این مقاله به بررسی تطبیقی دو اثر ادبی میپردازیم: معلّقات سبع و غزل غزلهای سلیمان. معلّقات سبع مجموعه هفت قصیده از مشهورترین اشعار ادبیات عرب دوره جاهلی است و غزل غزلها یکی از کتابهای عهد عتیق(تورات) و منسوب به سلیمان نبی(حکومت در حدود قرن دهم ق.م). این دو متن کهن چکیده کاملدر این مقاله به بررسی تطبیقی دو اثر ادبی میپردازیم: معلّقات سبع و غزل غزلهای سلیمان. معلّقات سبع مجموعه هفت قصیده از مشهورترین اشعار ادبیات عرب دوره جاهلی است و غزل غزلها یکی از کتابهای عهد عتیق(تورات) و منسوب به سلیمان نبی(حکومت در حدود قرن دهم ق.م). این دو متن کهن از نظر مضامینی همچون تشبیه معشوق به آهو و خوشبویی وی، توجه به گردنبند و جواهرات معشوق، فراق، جستوجوی یار و محو شدن آثار و نوع خاصی از تشبیه دارای مشابهتهایی هستند که در این پژوهش به بررسی و تطبیق آنها با توجه به مکتب فرانسوی خواهیم پرداخت، زیرا در این مکتب، دو اثر از دو زبان مختلف در صورتی با یکدیگر به صورت تطبیقی مقایسه میشوند که ارتباط تاریخی میان مردمان آن دو زبان وجود داشته باشد. اطلاعاتی در دست است که ثابت میکند پیش از ظهور اسلام، اعراب، بهویژه در یثرب، به دلیل سکونت یهودیان و مسیحیان در شبه جزیره و ارتباط داشتن با آنها، با مطالب کتاب مقدّس آشنا بودهاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
690 - بررسی انگیزههای جنگ در شاهنامه فردوسی و ایلیاد و ادیسه هومر
صفر عبدالوند قاسم صحرایی علی حیدریادبیات تطبیقی، دانشی است که برخی آثار را با برخی آثار ادبی دیگر تطبیق میدهد یا ادبیات دو کشور یا چند کشور و معمولاً یک نوع ادبی را که در دو زبان مختلف پدید آمده است را با هم مقایسه میکند تا نقاط اشتراک و وجوه اختلاف فرهنگی آنها را آشکار نماید. بنابراین ادبیات تطبیقی، چکیده کاملادبیات تطبیقی، دانشی است که برخی آثار را با برخی آثار ادبی دیگر تطبیق میدهد یا ادبیات دو کشور یا چند کشور و معمولاً یک نوع ادبی را که در دو زبان مختلف پدید آمده است را با هم مقایسه میکند تا نقاط اشتراک و وجوه اختلاف فرهنگی آنها را آشکار نماید. بنابراین ادبیات تطبیقی، چشم اندازی از افقهای رنگارنگ هنر و ادبیات است که میتواند زمینههای فرهنگی ملتهای گوناگون جهان را کشف کند و ارتباط مستقیم یا غیر مستقیم آنها را با یکدیگر نشان دهد. از آنجا که همه ملتها خواسته یا ناخواسته از ادبیات یکدیگر الهام میگیرند، این ادبیات همواره همگانیتر و جهانیتر میشود. ادبیات شرق و ادبیات غرب مدام در حال تأثیر و تأثرند. این پژوهش به روش تحلیل کیفی، نگاهی تازه به متون کهن حماسی ایران و یونان دارد که برخی انگیزههای جنگ، در متن شاهنامه فردوسی و ایلیاد و ادیسه هومر را نشان داده. کارکردهای اساطیر مشترک را در دو منظومه برجسته کرده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
691 - بررسی عشق در شعر حسین منزوی و نزار قبانی
افشار عزیزی دولت آبادی فهیمه اسدیعشق، کلیدواژه زندگی آمیخته با احساسات انسان و زمزمههای رمانتیک از یک احساس مثبت است که به قول مولانا طبیب جمله علتهای ماست و ژرفنای آن شاه کلید آهنگ شعری اکثر شاعران ما به ویژه نزار و منزوی است. وجود معشوق نیز که سرچشمه اصلی این رابطه عاطفی آمیخته با سودایی است در اشع چکیده کاملعشق، کلیدواژه زندگی آمیخته با احساسات انسان و زمزمههای رمانتیک از یک احساس مثبت است که به قول مولانا طبیب جمله علتهای ماست و ژرفنای آن شاه کلید آهنگ شعری اکثر شاعران ما به ویژه نزار و منزوی است. وجود معشوق نیز که سرچشمه اصلی این رابطه عاطفی آمیخته با سودایی است در اشعار نزار قبانی و حسین منزوی مانند دیگر شاعران موج میزند. اما در شعر منزوی هنوز آن چهارچوب اصلی عاشقانههای شعر کلاسیک را بیشتر از شعر نزار قبانی در خود حفظ کرده است. درباره شعر و اندیشههای منزوی نظرات متعددی وجود دارد. با این وجود، در شعر او هنوز جایگاه عشق و عاشقانهها با شعر دوره سبک هندی فاصله چندانی نگرفته است. اما شعر نزار، اگر با مضامین عاشقانه دورههای قبل مقایسه گردد، فاصله زمانی و فرهنگ غالب بر ذهن او با توجه به ارتباطات گستردهای که با دنیای معاصر غرب دارد؛ تحوّل در شعر او، بر حسب جایگاه وی و اختلاف افکار حاکم بر جامعه با دنیای بیرون، بیشتر از منزوی حس میشود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
692 - بررسی تطبیقی طنزپردازی در شعر محمّدعلی افراشته و احمد مطر
حبیب حاجی پور پرویندخت مشهوراستفاده از طنز به نیّت بازگویی دغدغه های مردمی، روشی ایده آل برای شاعرانی است که با حکومت های استبدادی روبه رو هستند. در ایران(دوران پهلوی دوّم) و عراق(دوران بعث) به دلیل فضای بسته سیاسی و اختناق حاکم، محمّدعلی افراشته و احمد مطر، با سودجستن از شگردهای متنوّع طنزسرایی، چکیده کاملاستفاده از طنز به نیّت بازگویی دغدغه های مردمی، روشی ایده آل برای شاعرانی است که با حکومت های استبدادی روبه رو هستند. در ایران(دوران پهلوی دوّم) و عراق(دوران بعث) به دلیل فضای بسته سیاسی و اختناق حاکم، محمّدعلی افراشته و احمد مطر، با سودجستن از شگردهای متنوّع طنزسرایی، به تشریح کاستی های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی پرداخته اند و شعر خود را بستری مناسب جهت تبیین دغدغه های خُرد و کلان افراد قرار داده اند. بررسی این شگردها در سروده دو شاعر با رویکرد تطبیقی(آمریکایی) و روش توصیفی- تحلیلی نشان می دهد که آنها با استفاده از ترفندهایی چون تشبیه و استعاره های خنده دار؛ تهکّم و استهزاء؛ برعکس گویی؛ واژه های طنزآمیز و توصیف خنده دار، ضمن قوام بخشیدن به ساختار طنزهای خود، بر اثربخشی انتقادهای مورد نظرشان افزوده اند. افراشته و مطر به صورت مجزّا از تکنیک های دیگری هم استفاده کرده اند که در طنز افراشته، نقیضه سازی و در طنز مطر، غافلگیری، اغراق و تناقض برجسته تر بوده است. کارکرد اصلی طنز در سروده های دو شاعر، سیاسی- اجتماعی است و به هدف تولید خنده و تفکّر به موازات هم خلق شده است تا با ساختارشکنی مبانی رسمی جامعه، زمینه برای تحوّلات شخصی و اجتماعی و رسیدن به آینده آرمانی فراهم گردد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
693 - بررسی تطبیقی اشعار ایدئولوژیک احمد شاملو و پل الوآر
فاطمه عبدشاهی محمدرضا محسنیدر حوزه ادبیات تطبیقی با بررسی مضامین مشترک در ادبیات ملل مختلف میتوان به اشتراکات بیشماری دست یافت که بر تأثیرگذاری متقابل شعرا یا نویسندگان تأکید میکند. زایش هر متن شعری، برخاسته از شرایط اجتماعی، سیاسی و اقتصادی حاکم بر جامعه است که با قلم شاعر متعهد بازگو و منعکس چکیده کاملدر حوزه ادبیات تطبیقی با بررسی مضامین مشترک در ادبیات ملل مختلف میتوان به اشتراکات بیشماری دست یافت که بر تأثیرگذاری متقابل شعرا یا نویسندگان تأکید میکند. زایش هر متن شعری، برخاسته از شرایط اجتماعی، سیاسی و اقتصادی حاکم بر جامعه است که با قلم شاعر متعهد بازگو و منعکس میشود. در این مقاله با تأکید بر مفاهیم پایه مانند صلح، عدالت، آزادی، عشق و آرمان- اتوپیا- بر اساس روش جامعهشناختی و نقد ایدئولوژی به بررسی تطبیقی اشعار ایدئولوژیک دو شاعر بلندآوازه از دو فرهنگ و تمدن متفاوت پل الوآر(1895-1952م) فرانسوی و احمد شاملو ایرانی (1305-1379ش) خواهیم پرداخت. رویکرد مورد نظر برای مقایسه اشعار این دو شاعر بزرگ، رویکرد جامعه شناختی است؛ چراکه این دو شاعر، تا حد زیادی تحت تأثیر زمانهای بودهاند که در آن میزیستهاند و در آثارشان رویدادهای اجتماعی را منعکس نمودهاند. در واقع هدف نقد اجتماعی، مطالعه تأثیرات متقابل ادبیات و جامعه میباشد. افزون بر این، در این مقاله از نقد ایدئولوژی نیز استفاده خواهیم نمود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
694 - رویکرد ابوالعلاء معری و خیام نسبت به زندگی و مرگ
فاطمه قدمی نجارکلاییمرگ به عنوان یکی از بزرگترین معماهای حیات بشری در طول تاریخ همواره مورد توجه متفکران و اندیشمندان بوده است. ابوالعلاء معری شاعر، اندیشمند و متفکر عرب و خیام نیشابوری شاعر، فیلسوف و دانشمند ایرانی از جمله شخصیتهایی بودهاند که در باب مرگ تأملات بسیاری داشتهاند. از نظر چکیده کاملمرگ به عنوان یکی از بزرگترین معماهای حیات بشری در طول تاریخ همواره مورد توجه متفکران و اندیشمندان بوده است. ابوالعلاء معری شاعر، اندیشمند و متفکر عرب و خیام نیشابوری شاعر، فیلسوف و دانشمند ایرانی از جمله شخصیتهایی بودهاند که در باب مرگ تأملات بسیاری داشتهاند. از نظر آنها برداشتهای مختلفی از مرگ وجود دارد. برداشتهای مثبت و منفی که ریشه در فلسفه آفرینش و معنای زندگی دارد و بدون دستیابی به فلسفه حیات نمیتوان برداشت درستی از مرگ داشت. در نتیجه میان معنای زندگی و مرگ رابطه عمیقی برقرار است. ما به یاری خداوند قصد داریم در این مقاله ضمن ارائه شرح حالی از زندگی دو شاعر به بررسی و تحلیل افکار و عقاید و وجوه تشابه و تباین بین آنان بپردازیم و دیدگاه این دو تن را نسبت به مقوله فناپذیری و مرگ مورد نقد و بررسی قرار دهیم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
695 - تأثیر زبان عربی بر اشعار قرن پنجم
ابراهیم فلاحزبان و ادبیات، بیانگر هویت و اصالت و شخصیت یک ملت است. پیوند و تأثیر و تأثیر میان زبان و ادبیات فارسی و زبان و ادبیات عربی دوسویه بوده است. تأثیر زبان عربی بر زبان فارسی به قبل از ظهور اسلام برمیگردد. اما با ظهور اسلام این تأثیرگذاری در اندیشه و فرهنگ ایرانیان گسترش ی چکیده کاملزبان و ادبیات، بیانگر هویت و اصالت و شخصیت یک ملت است. پیوند و تأثیر و تأثیر میان زبان و ادبیات فارسی و زبان و ادبیات عربی دوسویه بوده است. تأثیر زبان عربی بر زبان فارسی به قبل از ظهور اسلام برمیگردد. اما با ظهور اسلام این تأثیرگذاری در اندیشه و فرهنگ ایرانیان گسترش یافت اما قرن پنجم هجری که از قرون درخشان دوره اسلامی است، در این قرن تأثیر قرآن و زبان عربی بر اشعار فارسی نسبت به دورههای قبل بیشتر نمایان است. از آنجایی که ادبیات عربی موجب غنای زبان و ادبیات فارسی است، تأثیرگذاری آن در زمینههای مختلف ار جمله الفاظ و جمل و خیال و اندیشه و سبک بوده است. زبان عربی چون زبان قرآن و متون مقدس هست، ایرانیان و ادب فارسی توجه ویژهای به آن نشان دادند و از آن تأثیر فراوانی پذیرفتند. این پژوهش با عنوان تأثیر زبان عربی بر اشعار قرن پنجم در صدد است که به بررسی و تحلیل تأثیر زبان عربی بر اشعار قرن پنجم پرداخته و همچنین گونههای تأثیرگذاری را نیز مورد مداقه قرار دهد. نتایج حاصله نشان میدهد که گونههای تأثیرگذاری زبان عربی بر اشعار قرن پنجم عبارتاند از بکارگیری واژگان و ترکیبات عربی، بکارگیری مضامین ابیات عربی ترجمه ابیات عربی، بکارگیری آرایههای بلاغی مانند پی آوری، تضمین و تشبیه. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
696 - ادیبان دوزبانه سلجوقی و تحولات زبان فارسی و عربی
محمد جعفری فریبرز حسینجانزاده زهرا یزدانیزبان فارسی و عربی، به سبب هم جواری و تعاملات دوسویه، از دوره باستان تا کنون، بر اثر مناسبات فرهنگی و سیاسی بسیار از یکدیگر متأثر شدهاند. اما در قرن پنجم هجری خاصه در عصر سلجوقیان به سبب رقابت های علمی و ادبی میان شاهزادگان و امیران ولایت های مختلف این تأثیرپذیری و اختل چکیده کاملزبان فارسی و عربی، به سبب هم جواری و تعاملات دوسویه، از دوره باستان تا کنون، بر اثر مناسبات فرهنگی و سیاسی بسیار از یکدیگر متأثر شدهاند. اما در قرن پنجم هجری خاصه در عصر سلجوقیان به سبب رقابت های علمی و ادبی میان شاهزادگان و امیران ولایت های مختلف این تأثیرپذیری و اختلاط وارد بسیاری از واژه های دو زبان شد که نهایتاً به تکامل تدریجی آن ها منجر گردید. این پژوهش بر اساس منابع ادبی و تاریخی، نیز تحقیقات جدید، با رویکرد توصیفی- تحلیلی به تبیین علل و عوامل تأثیرگذار بر پیشرفت این دو زبان در دوره سلجوقی پرداخته است و به این نتیجه دست یافته که ریشه تحول و پیشرفت زبان فارسی به عنوان زبان ملی و زبان عربی در سطح زبان دینی و شرعی در این عصر بوده است؛ نویسندگان و شاعران دوزبانه و نیز امیران و شاهزادگان سلجوقی در فرایند این تحول و تأثیرپذیری بیشترین تأثیر را داشتند.هدف این تحقیق بررسی شخصیت های سیاسی و ادبی دوزبانه در ادبیات فارسی و عربی، و همچنین کشف علت بقای این دو زبان در زمان حاضر است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
697 - بررسی محتوایی عناصر و درونمایههای مشترک در نقایض جریر و اخطل
حمید متولی زاده نائینی رضا افخمی عقدا رحمت الله حیدری منشنقائض از جمله مهمترین متون شعری در دوره اموی در حوزه شامات به شمار میرود که ابو تمام در کتاب خود با عنوان نقایض جریر والاخطل به جمع آوری آن اقدام کرده و الأب انطوان صالحانی الیسوعی در دهههای اخیر به شرح آن پرداخته است. نقائض جریر و اخطل از چند مضمون اساسی بهره برده ا چکیده کاملنقائض از جمله مهمترین متون شعری در دوره اموی در حوزه شامات به شمار میرود که ابو تمام در کتاب خود با عنوان نقایض جریر والاخطل به جمع آوری آن اقدام کرده و الأب انطوان صالحانی الیسوعی در دهههای اخیر به شرح آن پرداخته است. نقائض جریر و اخطل از چند مضمون اساسی بهره برده است. برخی از این مضامین کمرنگ و برخی پررنگ هستند اما در همه نقائض به کار رفته است. این پژوهش با هدف بررسی محتوایی عناصر و درونمایههای مشترک در نقایض جریر و اخطل انجام شده است و با روش تحلیلی- توصیفی با بررسی بیش از 840 بیت در قالب 20 قصیده یعنی(تمام اشعار نقایض) دریافته میشود که تعصّبات قبیلهای، حسب و نسب، ایام العرب، سیاست، زن و دین از جمله مهمترین اندیشههای بنیادین در نقایض جریر و اخطل هستند که مورد توجه هر دو شاعر قرار گرفتهاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
698 - مقایسه تطبیقی لیلی و مجنون نظامی، و مجنون و لیلی امیرخسرو دهلوی
محمد مرادی احمدرضا کیخافرزانهدر این پژوهش به شیوه توصیفی- تحلیلی به بررسی لیلی و مجنون نظامی و مجنون و لیلی امیرخسرو دهلوی میپردازیم. مشخص است که تفاوت زمانی و مکانی، تأثیرات غیر قابل انکاری بر یک اثر تقلیدی گذاشته است؛ بنابراین مجنون و لیلی دهلوی، اگرچه همان لیلی و مجنون نظامی است؛ همچنان اثری مت چکیده کاملدر این پژوهش به شیوه توصیفی- تحلیلی به بررسی لیلی و مجنون نظامی و مجنون و لیلی امیرخسرو دهلوی میپردازیم. مشخص است که تفاوت زمانی و مکانی، تأثیرات غیر قابل انکاری بر یک اثر تقلیدی گذاشته است؛ بنابراین مجنون و لیلی دهلوی، اگرچه همان لیلی و مجنون نظامی است؛ همچنان اثری متفاوت به لحاظ مؤلفههای فرهنگی و اجتماعی است که سختگیری ها و تعصبهای خاص قرن پنجم در جامعه سنتی ایران را ندارد. اگرچه ساختار دو اثر، از نظر شروع و پایان داستان، شخصیتها و کلیات داستان مشابه است؛ اما اثر امیرخسرو دهلوی، در پردازش شخصیت لیلی، به معشوق فرصت بیشتری برای بیان دلداگی داده است؛ لیلی در کنار زنان از احساسات خود و دلتنگی سخن میگوید. اشتراک فکری دو شاعر، مبانی فرهنگی اسلامی است و همچنین توجه ویژه به شرایط فرهنگی اعراب و بالتبع سختگیریهای خاصی که مبنای رفتاری زنان و مردان در روابط اجتماعی است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
699 - بررسی تطبیقی کاربرد رنگ در اشعار نزار قبانی و سهراب سپهری
عبدالرزاق رحمانی احمدنور وحیدیرنگها در زندگی بشر تأثیرات بسزایی دارند. به همین جهت در حوزههای مختلفی چون شیمی، فیزیک، روانشناسی، هنر و شعر مورد مطالعه قرار میگیرند. در این میان هنرمند و شاعر به جنبههای زیباشناسانه رنگ توجه دارند. شاعران با قدرت خلاق خود میتوانند به وسیله رنگها مفاهیم مختلفی چ چکیده کاملرنگها در زندگی بشر تأثیرات بسزایی دارند. به همین جهت در حوزههای مختلفی چون شیمی، فیزیک، روانشناسی، هنر و شعر مورد مطالعه قرار میگیرند. در این میان هنرمند و شاعر به جنبههای زیباشناسانه رنگ توجه دارند. شاعران با قدرت خلاق خود میتوانند به وسیله رنگها مفاهیم مختلفی چون غم و اندوه، شادمانی، یأس و ناامیدی، دنیای آرمانی و ... را برای مخاطب خود تصویر کنند. از طرف دیگر با بررسی رنگها و شیوههای مختلف بیان این رنگها توسط شاعر، میتوان شخصیت اجتماعی، اخلاقی و روانی وی را تا حدودی به دست آوریم؛ هر دو شاعر گاهی اوقات رنگها را با همان اسم اصیل خود به کار میبرند و گاهی نیز با مفاهیم نزدیک بدان رنگ، مقصود خود را بیان میکنند. در این مقاله با نگاهی تطبیقی به دو شاعر معاصر ایران و عرب یعنی سهراب سپهری و نزار قبانی به شیوه کتابخانهای و توصیفی میزان تأثیرپذیری این دو شاعر از رنگها مورد بررسی قرار گرفته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
700 - سبکشناسی دیدگاه فمینیستی در کتاب «چراغها را من خاموش میکنم» بر اساس دیدگاه لوکاچ
ندا یانس کامران پاشایی فخری پروانه عادل زادهبا ظهور رنسانس، رمان به علت برخورداری از قابلیت نشان دادن واقعیت های زندگی، جای حماسه را می گیرد و در نیمه اول قرن بیستم، جورج لوکاچ، رمانهای رئالیستی را به عنوان اصلی ترین شکل اثر ادبی همخوان با جامعه بورژوایی مطرح می کند. با پیوستن به مکتب مارکسیسم، دیدگاه های فمینی چکیده کاملبا ظهور رنسانس، رمان به علت برخورداری از قابلیت نشان دادن واقعیت های زندگی، جای حماسه را می گیرد و در نیمه اول قرن بیستم، جورج لوکاچ، رمانهای رئالیستی را به عنوان اصلی ترین شکل اثر ادبی همخوان با جامعه بورژوایی مطرح می کند. با پیوستن به مکتب مارکسیسم، دیدگاه های فمینیستی در آثارش نمود پیدا می کند. در ایران نیز رمان چراغ ها را من خاموش می کنم، اثر زویا پیرزاد یکی از رمان های زن محوری است که در سال های اخیر با دغدغه بررسی دنیای زنان جای خود را در میان رمان های معاصر فارسی باز کرده است. با توجه به اهمیت این رمان در جریان نوشتار زنانه در ادبیات داستانی، این جستار به شیوه تطبیقی مبتنی بر مؤلفه های فمینیستی بر اساس دیدگاه لوکاچ تلاش کرده است به واکاوی عناصر سبکی نوشتار زنانه بپردازد و به این نتیجه دست یافته است که پیرزاد آگاهانه اغلب ویژگی های نوشتار زنانه را برگزیده و به کار گرفته است و نشان دهنده دیدگاه فمینیستی نویسنده به جامعه و مخصوصاً زنان است. یافته های پژوهش نشان می دهد در این رمان در سطوح مختلف متن، واژگان، جملات، گفتمان و دیدگاه زنانه نمود یافته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
701 - بررسی تطبیقی مؤلفههای هستی شناسی در شعر حلاج و عطار
مهرانگیس گشتاسبی لیلا جمشیدیبحث اصلی عرفان اسلامی، بحث درباره هستی و هستیشناسی است که در طول قرنها نسل به نسل ادامه یافته است، هستی شناسی یک اصطلاح امروزی است و با این عنوان در ادب عرفانی مطرح نبوده و اغلب با عنوان معرفت شناسی، انسان شناسی و شناخت جهان توأمان شده است، عرفا با نگاهی متفاوت از فلا چکیده کاملبحث اصلی عرفان اسلامی، بحث درباره هستی و هستیشناسی است که در طول قرنها نسل به نسل ادامه یافته است، هستی شناسی یک اصطلاح امروزی است و با این عنوان در ادب عرفانی مطرح نبوده و اغلب با عنوان معرفت شناسی، انسان شناسی و شناخت جهان توأمان شده است، عرفا با نگاهی متفاوت از فلاسفه به هستی شناسی نگریستهاند و در تبیین مباحث آن طبق طریقت عرفانی سخن گفته اند و آفرینش جهان را با نظریه تجلی و وحدت وجود حل کرده و به انسان نگاهی فراتر از جسمیت مادی داشته و معتقدند، انسان با فنا در همین دنیا می تواند به بقای معبود برسد. در این پژوهش اشعار حسین بن منصور حلاج و عطار نیشابوری دو تن از سرآمدان شعر عرفانی در ادب عربی و فارسی، به لحاظ نمودهای هستی شناسانه دو شاعر، با رویکرد تحلیلی- تطبیقی بررسی شده است، هستی شناسی موضوع اصلی عرفان دو شاعر است که در محورهای، خدا، جهان و انسان قابل تقسیم است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
702 - بررسی تطبیقی عشق مجازی در اشعار حسین منزوی و نزار قبانی
جواد کبوتری عذرا موسایی فاطمه کعب اصلعشق یکی از مقولههای پرتکرار و پرطرفدار در محدوده علایق و احساسات انسانی و خصوصاً در قلمرو زبان مکتوب بشری است. هر کسی از ظن خود و از نی خویش عشق را می سراید.گرچه از دو دریچه عشق حقیقی و مجازی به عشق نگریسته شده است و عشق مجازی صرفاً در هیأت معشوقی زمینی رؤیت شده، لکن گ چکیده کاملعشق یکی از مقولههای پرتکرار و پرطرفدار در محدوده علایق و احساسات انسانی و خصوصاً در قلمرو زبان مکتوب بشری است. هر کسی از ظن خود و از نی خویش عشق را می سراید.گرچه از دو دریچه عشق حقیقی و مجازی به عشق نگریسته شده است و عشق مجازی صرفاً در هیأت معشوقی زمینی رؤیت شده، لکن گاهی عشق حقیقی در پیکره معشوق زمینی تجلی می یابد از قبیل عشق فرزند به مادر یا بالعکس. عشق مجازی در چارچوب عشق زمینی و معشوقه زیبارو خلاصه نمیشود، بلکه به موضوعات عمیق تری چون عشق به آزادی، وطن و فرزند و... گسترش می یابد. نزار قبانی و منزوی شاعران عاشقانه سرایی بودند صاحب سبک، که توانسته اند ادبیات کلاسیک را به ادبیات معاصر پیوند بزنند. هر دو شاعر در پی ایجاد زبان جدیدی برای بیان عشق هستند و عشق را امری مقدس می دانند. نگاه نزار قبانی به زن ارتباط نزدیکی با موضوع سیاست، وطن و آزادی دارد و سعی در متعالی کردن ارزش های انسانی زن دارد. زن در اشعار وی مصداق معینی ندارد و منظور او عموم زنان عرب است ولی در شعر منزوی از زنی مشخص سخن گفته می شود. هر دو جوهره اصلی اشعار خود را از مادر می دانند و اشعار زیبایی در وصف مادر، پدر، همسر و فرزند سروده اند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
703 - اضطراب تنهایی و رفع آن از دید مولانا و یالوم
راضیه سلمانپور رضا اشرف زاده محمد فاضلیتنهایی دل مشغولی انسان در طول تاریخ بوده و هست و معانی مختلف و انواع متعددی دارد که در حوزه های مختلف فلسفه، عرفان و روان شناسی، جامعه شناسی و ... قابل بحث و بررسی است. یالوم معنادرمان اگزیستانسیالیست است. او بر چهار اضطراب مرگ، تنهایی، آزادی و بی معنایی که به گفته او ر چکیده کاملتنهایی دل مشغولی انسان در طول تاریخ بوده و هست و معانی مختلف و انواع متعددی دارد که در حوزه های مختلف فلسفه، عرفان و روان شناسی، جامعه شناسی و ... قابل بحث و بررسی است. یالوم معنادرمان اگزیستانسیالیست است. او بر چهار اضطراب مرگ، تنهایی، آزادی و بی معنایی که به گفته او ریشه در هستی انسان دارند، تمرکز می کند و برای رهایی انسان از این چهار دلواپسی معتقد به ابداع معناست و معنای زندگی را در سه چیز می داند: خدمت کردن به دیگران، خودشکوفایی، آفرینش. یالوم و مولانا هر دو به تنهایی بنیادین معتقدند و هر دو در صدد رفع این تنهایی هستند و هر کدام راه حلی برای رهایی از این تنهایی ارائه کردهاند. در این مقاله نویسندگان سعی بر بررسی تطبیقی دیدگاه مولانا و یالوم در این موضوع با روش تحلیلی- توصیفی دارند. هدف این تحقیق روشن کردن تفاوت های موجود در دیدگاههای آنان درباره این سؤالات می باشد: آیا تنهایی بنیادینی که مولانا به آن معتقد است، همان تنهایی بنیادینی است که یالوم مطرح می کند؟ از طرف دیگر راهکار آن دو برای رفع این تنهایی و رهایی از اضطراب چیست؟ پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
704 - اشتراکات شعر مقاومت سمیح القاسم و حسین اسرافیلی
کتایون فلاحی مسعود باوانپوری سهیلا کاظم علیلوسمیح القاسم و حسین اسرافیلی از شاعران برجسته مقاومت فلسطین و ایران هستند که در اشعار مقاومت خود دارای مضامین مشترکی میباشند؛ هر دو در مورد وطن خود اشعار زیادی سروده و از اسطوره و نماد و رمز در اشعار مقاومت خود استفاده کردهاند. اسرافیلی و القاسم از اسطوره عنقاء در اشعا چکیده کاملسمیح القاسم و حسین اسرافیلی از شاعران برجسته مقاومت فلسطین و ایران هستند که در اشعار مقاومت خود دارای مضامین مشترکی میباشند؛ هر دو در مورد وطن خود اشعار زیادی سروده و از اسطوره و نماد و رمز در اشعار مقاومت خود استفاده کردهاند. اسرافیلی و القاسم از اسطوره عنقاء در اشعار خود بهره برده و هر دو خود را متعهد و ملزم دانسته اند که وظیفه خویش را در زمینه مقاومت به نحو احسن ادا کنند. نویسندگان جستار حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و بهرهگیری از مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی، اشعار مقاومت دو شاعر را با هم مقایسه کرده و وجوه اشتراک این دو شاعر را بررسی کردهاند. دو شاعر سنگ را نماد مقاومت فلسطین میدانند و هر دو از این نماد در اشعار خود بهره بردهاند. شعر مقاومت دو شاعر، دعوتکننده به صلابت و استقامت، انسجام و فشردگی صفوف و بسیج نیروهای ملّی و جهان علیه دشمن پلید و اعلام جنایت او می باشد؛ ادبایی که با پایداری در برابر توطئه دشمن پلید و عدم پذیرش شکست، تا آخرین رمق مبارزه علیه ظلم و فساد را پیشه خویش نمودند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
705 - غم و اندوه و مرگ اندیشی؛ مفاهیم مشترک شعر الیاس ابوشبکه و شارل بودلر
عبدالأحد غیبی فائزه حضرتیالیاس ابوشبکه شاعر معاصر لبنانی و شارل بودلر شاعر معاصر فرانسوی، از جمله شاعرانِ سرشناس رمانتیست هستند که مضامین مکتب رمانتیسم را به زیبایی کم نظیری در سروده هایشان هویدا ساخته اند. شعر این دو شاعر، دربردارنده مضامین رمانتیکی مشترک فراوانی است که در این میان، حزن و اند چکیده کاملالیاس ابوشبکه شاعر معاصر لبنانی و شارل بودلر شاعر معاصر فرانسوی، از جمله شاعرانِ سرشناس رمانتیست هستند که مضامین مکتب رمانتیسم را به زیبایی کم نظیری در سروده هایشان هویدا ساخته اند. شعر این دو شاعر، دربردارنده مضامین رمانتیکی مشترک فراوانی است که در این میان، حزن و اندوه و نیز مرگ اندیشی، بسامد و جایگاه درخوری را به خود اختصاص داده است، چراکه هر دو شاعر به سبب شرایط و مشکلات مشابه زندگی، نسبت به زندگی بدبین بوده و نگرشی همراه با حقد و کینه نسبت به آن داشتند، به طوری که میتوان سراسر زندگی این دو شاعر رمانتیست را تمنای مرگ در میان انبوه مشکلات دانست. أفاعی الفردوس نام اثری است که الیاس ابوشبکه در سرایش آن، به شدت تحت تأثیر گل های رنج شارل بودلر بوده است چنانکه گویی برخی از مفاهیم موجود در اشعار ابوشبکه، ترجمه اشعار بودلر میباشد. مقاله حاضر بر آن است با مقایسه اشعار این دو شاعر معاصر لبنان و فرانسه و تبیین مفاهیم مشترک در شعر آنان، تأثیرپذیری ابوشبکه از بودلر را به اثبات رساند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
706 - تطبیق جدایی دین و سیاست از نگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی و سعدی شیرازی
نبی اله اراضی جمکرانی محمدرضا شریفی سعید خیرخواه برزکیاگرچه به اعتقاد برخی، ادبیات پارسی بعد از ورود اسلام به سرزمین ایران دو قرن سکوت را در پی داشت اما سیاست و اندیشه ایرانشهری همچنان روند حرکت خود را طی کرد. کسانی که امپراطوری ایران را به دست آوردند، با ساختار حکومتِ نو، آشنایی نداشته، لذا برای حکومت بر سرزمینهای در اخت چکیده کاملاگرچه به اعتقاد برخی، ادبیات پارسی بعد از ورود اسلام به سرزمین ایران دو قرن سکوت را در پی داشت اما سیاست و اندیشه ایرانشهری همچنان روند حرکت خود را طی کرد. کسانی که امپراطوری ایران را به دست آوردند، با ساختار حکومتِ نو، آشنایی نداشته، لذا برای حکومت بر سرزمینهای در اختیار، مجبور به بهره مندی از ساختار نظام سیاسی این امپراطوری بودند. آثاری که به عنوان سیاستنامه نوشته میشد، روش حکومت داری را به صورت مستقیم و غیر مستقیم به حاکمان تازه وارد آموزش میداد. شاهنامه فردوسی را میتوان نمونهای از این سیاستنامهها دانست. این پژوهش با روش تحلیلی- توصیفی، جدایی یا پیوستگی دین از سیاست را از نگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی، به عنوان موضوعی پر چالش در عرصه سیاسی کشور بررسی کرده است. فردوسی دین و سیاست را دوتافته در هم طنیده میداند که پادشاهی بدون دینداری و دینداری بدون حمایت پادشاهی را غیر ممکن میداند؛ دین از نگاه شاهنامه همان اعمال نیک و بد نیاکان بشری به حساب میآید که معنای اسطوره را در پی دارد اما به صورت مستقیم به دلیل بار معنایی اسطوره این واژه در شاهنامه کاربرد ندارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
707 - بررسی راهبردهایی در ایجاد ارتباط مؤثر بین فردی از نگاه مولانا در مثنوی
راضیه سلمانپور رضا اشرف زادهارتباط بین فردی و تعاملات اجتماعی رکن جدایی ناپذیر زندگی انسان است که از بدو تولّد تا پایان عمر ملازم اوست. مولانا ارتباط های انسان را در چهار نوع شرح داده است: با خدا، خود، دیگران و جهان هستی. از دید مولانا لازمه درک ارتباط با دیگران و داشتن روابط اجتماعی سالم، ارتباط چکیده کاملارتباط بین فردی و تعاملات اجتماعی رکن جدایی ناپذیر زندگی انسان است که از بدو تولّد تا پایان عمر ملازم اوست. مولانا ارتباط های انسان را در چهار نوع شرح داده است: با خدا، خود، دیگران و جهان هستی. از دید مولانا لازمه درک ارتباط با دیگران و داشتن روابط اجتماعی سالم، ارتباط با خود است. او با بهره گیری از آموزه های قرآنی، سیره معصومین، تجربیّات روحانی و قدرت فهم انسان شناسانه ممتازش، به خوبی توانسته است به پیچیدگی شخصّیت و روح انسان پی برد، و با اشراف بر ویژگی های روانی انسان و شناخت نیازهای بشری، راهبردهای ارزشمندی را برای سلامت روح و جسم انسان، داشتن زندگی سالم و ارتباط مؤثر ارائه کند.نگارندگان در این پژوهش میکوشند، بعد از شرح دو ارتباط انسان با خود و دیگران و خودپذیری به عنوان مقدمهای بر خودشناسی، نگرش مولانا و راهکارهای او را در برقراری ارتباط صمیمانه بین فردی در مثنوی بیان کنند و با روش توصیفی- تحلیلی با واکاوی در مثنوی و استفاده از منابع کتابخانه ای به بررسی آن راهبردها بپردازند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
708 - بررسی تطبیقی عناصر ادبیات مقاومت در شعر جابر محمد جابری و فرخی یزدی
روح الله تقی زاده سیداکبر غضنفری محمد جنتی فرادبیات مقاومت، شاخهای از ادبیات متعهد و التزام است که تحت تأثیر شرایطی چون اختناق، استبداد داخلی، نبود آزادیهای فردی و اجتماعی و... شکل میگیرد. در دو کشور ایران و عراق با توجه به اوضاع سیاسی و اجتماعی آنها، این نوع ادبیات جایگاه ویژهای یافته است. مقاومت و پایداری م چکیده کاملادبیات مقاومت، شاخهای از ادبیات متعهد و التزام است که تحت تأثیر شرایطی چون اختناق، استبداد داخلی، نبود آزادیهای فردی و اجتماعی و... شکل میگیرد. در دو کشور ایران و عراق با توجه به اوضاع سیاسی و اجتماعی آنها، این نوع ادبیات جایگاه ویژهای یافته است. مقاومت و پایداری مردم عراق نیز قابل توجه است و به خوبی در آثار شاعران و نویسندگان عراقی نمود دارد. جابر محمد جابری مشهور به مدین الموسوی از جمله شاعران معاصر عراقی است که شاهد ظلم، استبداد و استعمار بوده است. فرخی یزدی شاعر مشروطه از جمله شاعران ایرانی است که با شعر خود به دفاع از ملت خود در برابر بیگانگان و ظلم و ستم داخلی پرداخته است. نتایج تحقیق بیانگر آن است که مضامین وطن دوستی و غیرت ملی، دعوت به مبارزه طلبی و جانفشانی، اعتراض به مسائل داخلی، امید به رهایی و تلاش برای آزادی و دعوت به وحدت از مضامین مشترک در شعر دو شاعر است. این پژوهش، ضمن بیان مضامین ادبیات مقاومت در شعر هر دو شاعر، به مقایسه این مضامین در شعر آنها پرداخته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
709 - نگاهی به درونمایههای اجتماعی در رمانهای الطیب صالح سودانی
علی احمدیان کیسمی ناهید گندمیکال حسین ابویسانیهرچند اکثر شخصیتها در رمانهای الطیب صالح رماننویس سودانی برگرفته از جامعه سنتی و عربی- آفریقایی سودان است؛ کشوری که طعم بسیار تلخ استعمار انگلستان را چشیده و با گذر از این دوران شوم، مرحله پسا استعماری و پیامدهای آن را تجربه کرده و میکند، اما نوع نگرش الطیب صالح جدا چکیده کاملهرچند اکثر شخصیتها در رمانهای الطیب صالح رماننویس سودانی برگرفته از جامعه سنتی و عربی- آفریقایی سودان است؛ کشوری که طعم بسیار تلخ استعمار انگلستان را چشیده و با گذر از این دوران شوم، مرحله پسا استعماری و پیامدهای آن را تجربه کرده و میکند، اما نوع نگرش الطیب صالح جدای از آفریقایی و عرب بودنش، نگرشی بشر دوستانه توأم با حس نوعدوستی فارغ از وابستگی به جریانها و گرایشهای سیاسی، اجتماعی، رنگ، نژاد، جنس، و دین است. در این میان، تأثیرپذیری شاعران و نویسندگان ایرانی نیز از شرایط اجتماعی و سیاسی امری است که مورد تأیید اکثر صاحبنظران است. فرخی یزدی نیز از شرایط اجتماعی و سیاسی متأثر است. هدف از این پژوهش معرفی الطیبصالح و رمانهای او به جامعه دانشگاهی و ادبی ایران و بررسی تبیین دیدگاه الطیب صالح نسبت به پدیدههای اجتماعی در رمان هایش. روش مورد استفاده در این مقاله، کتابخانه یا اسنادی است که با ابزار فیش برداری مبادرت به جمعآوری دادهها و اطلاعات پرداخته شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
710 - نقد و تحلیل فریبکاری در تاریخ بیهقی و شاهنامه
منصور مره یی حبیب الله جدید الاسلامی بهروز رومیانیفریب و نحوه رفتاری فریبکاران در دو کتاب شاهنامه و تاریخ بیهقی که از آثار وزین ادب و هنر فارسی هستند، به وضوح نمایان است. نیرنگ در بخشهای حماسی- اسطورهای و تاریخی شاهنامه به کار رفته است که به نظر می رسد در بخش حماسی آن با انگیزه و اهداف شخصی و انسانی و ملی، بیشترین کا چکیده کاملفریب و نحوه رفتاری فریبکاران در دو کتاب شاهنامه و تاریخ بیهقی که از آثار وزین ادب و هنر فارسی هستند، به وضوح نمایان است. نیرنگ در بخشهای حماسی- اسطورهای و تاریخی شاهنامه به کار رفته است که به نظر می رسد در بخش حماسی آن با انگیزه و اهداف شخصی و انسانی و ملی، بیشترین کاربرد را دارد. بر خلاف معنای متعارف نیرنگ که مفهومی منفی دارد؛ در شاهنامه جنبهها و مفاهیم مثبت آن را می توان مشاهده کرد. آیا فریب بر اثر رفتار شخصیّت های بانفوذ سیاسی چون محمود، مسعود و بوسهل ... است که در دوره ای بر اریکه قدرت و هدایت جامعه تکیه زده، به حکمرانی پرداخته، به فریب روی آورده و توانسته اند از بروز آشوب جلوگیری کنند یا اینکه محمودیان با تضریب و فریب سبب عزل طرفداران مسعود شده و نوعی بی ثباتی و اضطراب را گسترش داده اند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
711 - بررسی تأثیر محیط طبیعی خراسان در تکوین حماسه و شیراز در اعتلای غزل
هاجر جوکار مریم پرهیزکاری سیدجعفر حمیدیخراسان بزرگ و ادبیات فارسی پیوندی ناگسستنی با یکدیگر دارند. هرجا از ادبیات، شاعران، نویسندگان و آثار ادبی بزرگ، سخن باشد، بی شک نام شهری از خراسان نیز با آن همراه می شود. این قلمرو پهناور به دلیل ویژگی های طبیعی و موقعیت های خود بستر مناسبی برای رشد و شکوفایی و تکامل آث چکیده کاملخراسان بزرگ و ادبیات فارسی پیوندی ناگسستنی با یکدیگر دارند. هرجا از ادبیات، شاعران، نویسندگان و آثار ادبی بزرگ، سخن باشد، بی شک نام شهری از خراسان نیز با آن همراه می شود. این قلمرو پهناور به دلیل ویژگی های طبیعی و موقعیت های خود بستر مناسبی برای رشد و شکوفایی و تکامل آثار و انواع ادبی بوده است. حماسه یکی از انواع ادبی است که زاییده و بالیده خراسان است و طوس مهد این نوع ادبی کهنسال بوده است. شیراز نیز شهری است که نامش با غزل همراه شده است و غزل فارسی با وجود شاعران بزرگی چون سعدی و حافظ در این شهر به اوج و اعتلا رسیده است. خراسان و شیراز در میان دیگر مناطق ادبی ایران بهترین مناطق برای تکوین و اعتلای حماسه و غزل بوده است. پژوهش حاضر به استناد قرآن کریم و نهج البلاغه و مبتنی بر نظرات دانشمندانی چون ابن سینا، ابن خلدون، مونتسکیو و ... به شناخت تأثیرات محیط طبیعی خراسان و شیراز در تکوین حماسه و اعتلای غزل پرداخته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
712 - تأثیر شعرهای عاشورایی ایران بعد از انقلاب اسلامی بر شعرهای درباره مدافعان حرم دهه 90 ایران
زهره یزدان پناه قره تپه آتوسا رسولیاز آنجا کهبر پایه اصل اساسی بینامتنیت، هیچ متنی بدون پیش متن نیست و متنها همواره بر پایه متنهای گذشته بنا میشوند، لذا واقعه عاشورا، به مثابه یک متن، بسترهای مناسبی برای همذاتپنداری در موقعیتهای مشابه با عاشورا در اعصار بعد را فراهم میکند. از این روست که موقعیتها چکیده کاملاز آنجا کهبر پایه اصل اساسی بینامتنیت، هیچ متنی بدون پیش متن نیست و متنها همواره بر پایه متنهای گذشته بنا میشوند، لذا واقعه عاشورا، به مثابه یک متن، بسترهای مناسبی برای همذاتپنداری در موقعیتهای مشابه با عاشورا در اعصار بعد را فراهم میکند. از این روست که موقعیتهایی مانند انقلاب اسلامی ایران و نیز، دوران دفاع مقدس، سبب شده است که این همذاتپنداری، در هنر و ادبیات، به ویژه شعرهای عاشورایی ایران بعد ازانقلاب اسلامی نیز، نمود پیدا کند. در دهه90 شمسی نیز، با شروع جنگ در سوریه و عراق و شکل گیری نیروهای مدافع حرم از کشورهای مختلف از جمله ایران و تداعی دیگری از عاشورا و شخصیتهای آن، نهتنها موجب ورود واژه مدافعان حرم به دایره لغات ادبیات به ویژه حوزه شعر ایران شد، بلکه زمینهساز شکلگیری شعرهایی درباره مدافعان حرم نیز گردیده است. این متن در صدد بوده است که ضمن بررسی نمونه آثار شعرهای عاشورایی ایران بعد از انقلاب اسلامی و همچنین نمونه آثار شعرهای درباره مدافعان حرم دهه نود ایران، با تکیه بر شیوه تطبیقی مبتنی بر رویکرد بینامتنیت، بر اساس نگرش ژرار ژنت و روش تحقیق توصیفی- تحلیلی، به بینامتنیت این متنها با واقعه عاشورا بپردازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
713 - واکاوی رمان «حصار و سگهای پدرم»؛ بازتولید استبداد و پدرسالاری
صادق کریم یحییپدرسالاری و ذهنیت مذکر در همه شخصیتهای این رمان بی استثنا دیده میشود. نهادینه شدن قانون پدر در ناخودآگاه فردی و جمعی اعضای این حصار چنان شدتی دارد که حتی پس از مرگ جسمانی پدر هم این ساختار به شکلهایی دیگر بروز مییابد. شگرد روایی برای تسلط بر نظام نشانههای این متن د چکیده کاملپدرسالاری و ذهنیت مذکر در همه شخصیتهای این رمان بی استثنا دیده میشود. نهادینه شدن قانون پدر در ناخودآگاه فردی و جمعی اعضای این حصار چنان شدتی دارد که حتی پس از مرگ جسمانی پدر هم این ساختار به شکلهایی دیگر بروز مییابد. شگرد روایی برای تسلط بر نظام نشانههای این متن در اختیار گرفته شده تا خود زبان به ابزار سرکوب بدل شود و سخن و گفتمان مؤنث را سرکوب کند؛ در واقع راوی آن سخنانی را که خود میخواهد از دهان پرسوناژهای مؤنث بیان میکند. ذهنیتی که استبداد درونی آن شده و در ناخودآگاه استبدادزده است خود میل به رهایی نخواهد داشت و با مرگ هر دیکتاتوری دیکتاتور دیگری را جایگزین آن خواهد کرد و تا پایان عمر باید در گور، هم گنبد و هم گورستان به سر ببرد. روح سنت اما بسیار قویتر است و در ذهنیت، روابط اجتماعی و در نهادهایی همچون خانواده، مدرسه و دولت ساری است و در تضادی ابدی با نو شدن است. ما همیشه در حسرت و اندوه دیکتاتورها هستیم و بر فقدان آنها مویه میکنیم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
714 - مقایسه تجلی سیمای پیران و مشایخ در دیوان عطار نیشابوری و مولوی
فرزانه دستمرد مسعود سپهوندی قاسم صحراییسیمای پیر در عرفان اسلامی دارای جایگاه ویژهای است. کتابهای عرفانی نیز کم و بیش، به ترسیم و توصیف سیمای پیر پرداختهاند و اهمیت و لزوم آن را به روشنی برشمردهاند که در این میان حدیقه سنائی، منطق الطیر عطار، مثنوی مولوی و دیوان حافظ دارای اهمیت خاص و نقش بنیادی بودهاند چکیده کاملسیمای پیر در عرفان اسلامی دارای جایگاه ویژهای است. کتابهای عرفانی نیز کم و بیش، به ترسیم و توصیف سیمای پیر پرداختهاند و اهمیت و لزوم آن را به روشنی برشمردهاند که در این میان حدیقه سنائی، منطق الطیر عطار، مثنوی مولوی و دیوان حافظ دارای اهمیت خاص و نقش بنیادی بودهاند. این بزرگان با آفرینش این آثار به فهم هرچه بیشتر اوضاع و احوال عرفانی شاعران بزرگ از ورای آموزههای عرفانی و تجربیات شخصی آنان کمک شایانی کردهاند. مقایسه سیمای پیر در این چهار اثر در روشن شدن هرچه بهتر برخی از زوایای اعمال و رفتار پیر و درک صحیح این متون بیتأثیر نخواهد بود. عطار و مولوی شخصیت پیر را با تعابیر متعددی نظیر شیخ، ساقی و رند و با بهره مندی از نام مقدس انبیای الهی مانند عیسی(ع)، خضر(ع)، و رسول اکرم(ص) به خواننده می شناساند. این نوشتار در صدد است به تبیین و تشریح سیمای پیران و مشایخ در اندیشه های صوفیانه عطار و مولوی بپردازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
715 - وحدت؛ گفتمانی در بستر ادبیات پایداری؛ با تأملی در شعر معاصر فارسی و عربی
فاروق نعمتیدعوت به وحدت و انسجام ملی، از درونمایه های اصلی در ادب پایداری است. از همین رو، یکی از گفتمان های مورد توجه در میان شاعران بیداری اسلامی در شعر معاصر فارسی و عربی، موضوع اتحاد و دعوت همگانی به همبستگی و تشکیل صف واحد در برابر دشمنان است. این مقوله مهم سیاسی- اجتماعی که چکیده کاملدعوت به وحدت و انسجام ملی، از درونمایه های اصلی در ادب پایداری است. از همین رو، یکی از گفتمان های مورد توجه در میان شاعران بیداری اسلامی در شعر معاصر فارسی و عربی، موضوع اتحاد و دعوت همگانی به همبستگی و تشکیل صف واحد در برابر دشمنان است. این مقوله مهم سیاسی- اجتماعی که سرچشمه های اصلی آن، رهنمودهای قرآن کریم و احادیث نبوی(ص) است، در دوره معاصر و در سروده های شاعران دو زبان، بازتاب گسترده ای دارد؛ به نحوی که این شاعران، عامل اتحاد در زمینه های دینی و نیز ملی را یکی از اصلی ترین عوامل پیروزی و موفقیت مسلمانان در صحنه های سیاسی و اجتماعی خود می دانند. در این جستار با گذری بر اشعار مهم ترین سرایندگان معاصر فارسی و عربی در عرصه ادب پایداری، به بررسی و تحلیل دیدگاه آنان درباره مسأله وحدت خواهیم پرداخت. رهیافت این پژوهش گویای آن است که این شاعران، ضمن برشمردن خطرات تفرقه و دودستگی، اتحاد را در دو حوزه اسلامی و ملی آن، اساس رسیدن به اهداف و شکست توطئه ها و نقشه های دشمن می دانند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
716 - مقایسه مقامات حمیدی ادیب قرن ششم با مقامات همدانی و حریری
مهین حیدری فریبرز حسینجانزاده محمد شایگان مهردر اواخر قرن چهارم هجری قمری، از شاخههای فن قصص که در آن زمان در نثر عربی شهرت و رواجی داشت، فنی جدید ابداع شد که مبتکر آن بدیع الزمان همدانی، آن را مقامات نامید و سپس نثرنویسان دیگری که در زبان عربی و فارسی از آن تقلید کردند همین عنوان را برای آن برگزیده و به کار بردن چکیده کاملدر اواخر قرن چهارم هجری قمری، از شاخههای فن قصص که در آن زمان در نثر عربی شهرت و رواجی داشت، فنی جدید ابداع شد که مبتکر آن بدیع الزمان همدانی، آن را مقامات نامید و سپس نثرنویسان دیگری که در زبان عربی و فارسی از آن تقلید کردند همین عنوان را برای آن برگزیده و به کار بردند. در این مقاله پیرامون کاربرد سجع در معروفترین مقامات عربی و فارسی و تاریخچه مقامات مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین به بررسی مقامات بدیع الزمان همدانی و مقامات حریری و تأثیر مقامهنویسی تازی بر ادبیات عربی پرداخته شده است. مقامات در زبان فارسی مانند زبان عربی، طرفداران زیادی پیدا نکرد چراکه علاوه بر بی ارزش بودن موضوع مقامات و صرف نظر از تکلّفات انشائی، اصل موضوع داستان نیز چنگی به دل نمیزند و جنبه انتقادی آن چه از جهت تعلیم اجتماعی و چه از نظر تبلیغ مذهبی ضعیف است. همچنین درباره اینکه چرا مقامات حمیدی، مقلدانی پیدا نکرد و در میان فارسی زبانان که دارای فرهنگی پر پیشینه و ذوقی شگرفاند ریشه نگرفت و پیروز نگشت بحث و بررسی شده است. در پایان مقامات حمیدی از ادیبان قرن ششم با مقامات همدانی و حریری از نظر کاربرد سجع مقایسه شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
717 - بررسی و تطبیق مضامین پایداری در شعر بهاء الدین الأمیری و قیصر امین پور
سیف اله ملایی پاشایی محمد مهدی روشن نعمان انقعمر بهاء الدین الأمیری از ادیبان معاصر کشور سوریه است که با نگاهی ویژه به مسأله فلسطین در آثار خود توانست خدمات ارزندهای به جامعه فلسطین عرضه کند و روح مقاومت را در کالبد ملت فلسطین بدمد. در مقابل قیصر امین پور شاعر مقاومت فارسی از جمله ادیبانی است که تعهد نسبت به مسائ چکیده کاملعمر بهاء الدین الأمیری از ادیبان معاصر کشور سوریه است که با نگاهی ویژه به مسأله فلسطین در آثار خود توانست خدمات ارزندهای به جامعه فلسطین عرضه کند و روح مقاومت را در کالبد ملت فلسطین بدمد. در مقابل قیصر امین پور شاعر مقاومت فارسی از جمله ادیبانی است که تعهد نسبت به مسائل اجتماعی از جمله مسأله فلسطین بخش بزرگی از دغدغههای ذهنی وی بوده است. امید به رهایی، ستایش انقلابیون و ستم ستیزان، کودکان و نوجوانان کشور، بر ملا ساختن چهره رژیم اشغالگر، دعوت به قیام و پایداری، و ایجاد حسّ ملی گرایانه، از برجسته ترین مضامین پایداری این دو شاعر است. در این پژوهش سعی شده با محوریت این شش موضوع در شعر این دو شاعر، به بررسی و کشف مصادیق همنوایی و تبیین تفاوت های نگاه آنها پرداخته شود تا معلوم شود چگونه اندیشه ای در نقطه ای از جهان ظهور می یابد و در نقطه ای دیگر همان اندیشه به گونه ای دیگر مجال بروز می یابد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
718 - مضامین درد و رنج در اشعار عبدالوهاب البیاتی و قیصر امین پور
ناصر جعفری بهرام دهقانعبدالوهاب البیاتی شاعری آزادیخواه و استبدادستیز است. اشعارش دارای مضامین سیاسی و اجتماعی است و نوستالژی دلتنگی بر گذشته و اسطوره پردازی و بیان غیر صریحاش، بیانگر خفقان زمانه اوست. رنج مردمان دیار خویش را با قصیدههایی بیان میکند چراکه خوف و بیم و خفقان حاکم بر جامعه چکیده کاملعبدالوهاب البیاتی شاعری آزادیخواه و استبدادستیز است. اشعارش دارای مضامین سیاسی و اجتماعی است و نوستالژی دلتنگی بر گذشته و اسطوره پردازی و بیان غیر صریحاش، بیانگر خفقان زمانه اوست. رنج مردمان دیار خویش را با قصیدههایی بیان میکند چراکه خوف و بیم و خفقان حاکم بر جامعه آن روز البیاتی را وادار به زدن نقابی به نام سندباد مینماید. اما قیصر ایران در شرایط پیچیده جنگ و محاصره، آلامی که بر ملت بسیار سنگین و گران بود را همراه با آنان چشید و همنوا با آنان سرود. ما در این مقاله با هدف تبیین مضامین درد و رنج در صدد آنایم که اشعار قیصر امین پور و عبدالوهاب البیاتی این دو شاعر که نظارهگر مقاومت دو ملت بودند را با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی و کتابخانهای و جمع آوری اطلاعات با مراجعه به سایتهای اینترنتی بررسی کنیم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
719 - نوآوری سنایی در قلندریات و تأثیر آن بر عطار
رضا اشرف زاده الهام نعیمیسنایی شاعر پیشگامی است که مسائل عرفانی را در حوزه غزل و قصیده وارد کرد. سنایی نماینده شعر اخلاقی و عرفانی زمان خویش است. استفاده از مضامین رندانه و مفاهیم قلندرانه چنان جایگاهی دارد که پس از سنایی، شعرایی همچون عطار و مولوی و حافظ، آنها را در شعر خود به کار بردهاند. ر چکیده کاملسنایی شاعر پیشگامی است که مسائل عرفانی را در حوزه غزل و قصیده وارد کرد. سنایی نماینده شعر اخلاقی و عرفانی زمان خویش است. استفاده از مضامین رندانه و مفاهیم قلندرانه چنان جایگاهی دارد که پس از سنایی، شعرایی همچون عطار و مولوی و حافظ، آنها را در شعر خود به کار بردهاند. روح خاصی در عرفان سنایی ساری و جاری است که با عرفای قبل و بعد از او تفاوتی دارد به طور مثال قلندر در شعر عطار جلوههای منفی و مثبت دارد اما حکیم سنایی با شیوه ملامتی، از هرچه نام مسلمانی و ظاهری خداپسندانه اما باطنی نفرت انگیز دارد، دوری می کند. خرابات و پیر خراباتی و ویژگیهای او دو عنصر مهم در قلندریات سنایی به شمار میرود. از طرفی در تحلیل محتوایی غزلیات عطار هم بسامد مفاهیم ملامتی چشمگیر است. در این گفتار به این معانی و مفاهیم و مقایسه مختصری با غزلیات عطار عارف پرداخته میشود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
720 - بررسی عمدهترین مسائل وعظی و تربیتی در آثار ابوسعید ابوالخیر و مولانا
فارس شریفی مهناز بازگیر منصوره ثابت زادهاز آنجا که مجلس وعظ یکی از نشستها و حلقههای فرهنگی تربیتی در میان صوفیان محسوب میشد در اینگونه مجلسها، واعظی در جمع حاضران و مستمعان با موضوعیّت وعظ و ارشاد و پند و اندرز سخن میگفت به آن سخنان نیز اصطلاحاً مجلس گفتهاند. نظیر روزی شیخ ابوسعید قدس الله روحه العزیز د چکیده کاملاز آنجا که مجلس وعظ یکی از نشستها و حلقههای فرهنگی تربیتی در میان صوفیان محسوب میشد در اینگونه مجلسها، واعظی در جمع حاضران و مستمعان با موضوعیّت وعظ و ارشاد و پند و اندرز سخن میگفت به آن سخنان نیز اصطلاحاً مجلس گفتهاند. نظیر روزی شیخ ابوسعید قدس الله روحه العزیز در نیشابور مجلس میگفت. هدف از این پژوهش آگاهی از مجالس صوفیه، کیفیت برگزاری آنها و شناخت زبانِ خطابه و همچنین بررسی موضوعات مطرحشده در این مجالس است، تکیه این پژوهش کتب حالات و سخنان ابوسعید ابی الخیر، اسرار التوحید فی مقامات شیخ ابی سعید، مجالس سبعه مولانا و مناقب العارفین میباشد. در این پژوهش، سبک کلی مجالس صوفیه و محتوای سخنان ابوسعید ابوالخیر و مولانا در این مجالس بررسی شد. ابوسعید ابی الخیر و مولانا از جمله صوفیانی هستند که افراد بسیاری در مجالس آنان دچار تحول درونی و انقلاب فکری گردیده و به راه حق و حقیقت ایمان آوردند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
721 - آتش و آریاییها؛ انعکاس آن در شاهنامه فردوسی
پیمان آقابیگیپور داریوش کاظمیآتش یکی از عناصر اربعه است که نقش آن در ساخت کیهان و پیدایش گیتی نزد قدما، بسیار مهم است. به همین دلیل فردوسی از این عنصر مقدس و باستانی، در شاهنامه بسیار مدد جسته است. هنگامی که سخن از آتش به میان می آید، باید به باورها و ایدئولوژی های باستانی و اساطیری نیز، حتماً توج چکیده کاملآتش یکی از عناصر اربعه است که نقش آن در ساخت کیهان و پیدایش گیتی نزد قدما، بسیار مهم است. به همین دلیل فردوسی از این عنصر مقدس و باستانی، در شاهنامه بسیار مدد جسته است. هنگامی که سخن از آتش به میان می آید، باید به باورها و ایدئولوژی های باستانی و اساطیری نیز، حتماً توجه داشته باشیم. اگرچه آتش برای ساکنین جنوبی زمین و سرزمین های گرم و داغ مانند عربستان خیلی پدیده زیبا و ارزشمندی نمی باشد و شاید برای برخی از این اقوام به عنوان عذاب و ترسانیدن استفاده شده است اما برای قبایل و مردمان شمالی که روزگاری در یخبندان های طولانی زندگی می کرده اند، نعمتی ارزشمند محسوب می شود. تمامی این موارد باعث می شود که آتش رفته رفته در اندیشه اقوامی که در نیمکره شمالی زندگی می کردند، تقدّس و ارزش قدسی پیدا کند. پس از آن نیز در دوران تاریخی و حتی پس از اسلام نیز، در آثار شاعرانی همچون فردوسی، به عنوان عنصری مقدس و مورد استفاده در جشن ها و شادی ها، انعکاس پیدا کند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
722 - زبان فرهنگ عامیانه(امثال و کنایات) و نقش آن در رسانهها(مورد مطالعه: کشورهای ایران و عراق)
رحیم عتابیدر واقع چون فرهنگ عامیانه و ادبیات شفاهی جزئی از سرمایه اجتماعی هر جامعه است و کاربرد آن در برنامههای مختلف علاوه بر گسترش همبستگی باعث تقویت سرمایه اجتماعی نیز میشود، در این تحقیق به صورت مختصر به بررسی زبان فرهنگ عامیانه در برخی از آثار ادب شفاهی(ضرب المثلها، کنایه چکیده کاملدر واقع چون فرهنگ عامیانه و ادبیات شفاهی جزئی از سرمایه اجتماعی هر جامعه است و کاربرد آن در برنامههای مختلف علاوه بر گسترش همبستگی باعث تقویت سرمایه اجتماعی نیز میشود، در این تحقیق به صورت مختصر به بررسی زبان فرهنگ عامیانه در برخی از آثار ادب شفاهی(ضرب المثلها، کنایهها) در ایران و عراق پرداخته شده است، و این ادبیات میتواند بستر مناسبی برای ارتباط با مخاطبان باشد و میتواند مخاطب امروز خود را که نسل رایانه و ماهواره هستند به خود جذب کند. پس مطالعه و بررسی ادبیات عامیانه از منظر جامعه شناسی ادبیات ضروری است. این تحقیق بر اساس پرسشنامهای میدانی کمی(384 نفر) و کیفی(محافل دانشگاهی) در ایران و عراق، و روش جمع آوری اطلاعات در نظر گرفته شده بود. نتایح نشان داد که زبان فرهنگ عامیانه بر رسانهها تأثیرگذار میباشد، و نمونه انتخابی که در این تحقیق استفاده کرده کاملاً نمودار جامعه ایرانی و عراقی نیست بلکه نیازمند تتبعات و تحقیقات عینیتر و بیشتری میباشد. رابطه رسانه و فرهنگ عامیانه برای جامعه ایران و عراق مثل تمام جوامع دیگر امروز جهان از مهمترین بحثهای فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
723 - بررسی تطبیقی نامههای نیما یوشیج و «امیلِ» ژان ژاک روسو
مریم حقینیما یوشیج(1276-1338ش) از مشهورترین و تأثیرگذارترین شاعران معاصر است که علاوه بر دیوان شعر و آثار ادبی، مجموعه نامهها حاوی نظرات نیما در موضوعات مختلف نیز از او در دست است. یکی از موضوعات مهمی که در مجموعه نامههای نیما فراوان به چشم میخورد مسائل مربوط به تعلیم و ترب چکیده کاملنیما یوشیج(1276-1338ش) از مشهورترین و تأثیرگذارترین شاعران معاصر است که علاوه بر دیوان شعر و آثار ادبی، مجموعه نامهها حاوی نظرات نیما در موضوعات مختلف نیز از او در دست است. یکی از موضوعات مهمی که در مجموعه نامههای نیما فراوان به چشم میخورد مسائل مربوط به تعلیم و تربیت است. نیما که خود چند سال سابقه تدریس داشته است از نزدیک با مسائل و مشکلات این حوزه آشنا بوده و انتقادهای بسیاری به سیستم آموزشی کشور داشته است. به نظر میرسد که نیما در بیان برخی آراء تربیتی خود تحت تأثیر ژان ژاک روسو(1712-1778م) نویسنده و فیلسوف فرانسوی و به ویژه کتاب امیل او بوده است. نیما و روسو طبیعت و روستا را بر شهر ترجیح میدهند و معتقدند که اطفال باید تا حد ممکن در طبیعت و دور از شهر پرورش یابند و مهم ترین تربیت در دوران کودکی، تربیت جسمانی و تحریک حس کنجکاوی است. هدف از نگارش این مقاله بررسی نظرات نیما یوشیج درباره تعلیم و تربیت در مجموعه نامه ها و تأثیرپذیری او از نظرات ژان ژاک روسو و بهویژه کتاب امیل او میباشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
724 - معرفی نسخه خطی حق الیقین استرآبادی و سیری سبک شناسانه در آن
رؤیا امیرپور مریم محمودیحق الیقین یکی از معروف ترین آثار استرآبادی(متوفی 1316) است که علاوه بر مباحث اصول دین، مشتمل بر مطالب اخلاقی است و آن را در زمره ادبیات عرفانی دوره قاجار نیز آورده اند. اهمیت حق الیقین به عنوان نسخه خطی به جهت آن است که تنها یک نسخۀ منحصر به فرد از آن در دست است. امید ا چکیده کاملحق الیقین یکی از معروف ترین آثار استرآبادی(متوفی 1316) است که علاوه بر مباحث اصول دین، مشتمل بر مطالب اخلاقی است و آن را در زمره ادبیات عرفانی دوره قاجار نیز آورده اند. اهمیت حق الیقین به عنوان نسخه خطی به جهت آن است که تنها یک نسخۀ منحصر به فرد از آن در دست است. امید است این پژوهش، راهگشای پژوهشهای دیگر درباره این نویسنده باشد که علاوه بر علوّ مقام دینی از بزرگان اهل معنا و عرصه عرفان به شمار میرود. با عنایت به اینکه کتاب مذکور تا کنون تصحیح نشده معرفی آن میتواند باعث شناساندن یکی دیگر از مفاخر ادبی ما در قرن سیزدهم هجری گردد. نگارنده در این پژوهش، ابتدا به معرفی نسخه خطی حق الیقین و ویژگیهای رسم الخطی آن، پرداخته است. در ادامه، ضمن معرفی نویسنده اثر، جایگاه علمی وی را بیان کرده است. نویسنده در پایان، ویژگیهای سبکشناسی این اثر را در سه ساختار زبانی، فکری و بلاغی بررسی کرده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
725 - دفاعیات عمار بصری از کلام مسیحیت در "البرهان"
نادر کریمیان سردشتیعمار بصری نسطوری یکی از متکلمین برجسته مسیحی در دوره عباسیان و در حدود سالهای 800 الی 850 میلادی در بغداد و شهر بصره میزیسته و برای تبلیغ و ترویج مسیحیت نسطوری فعالیت میکرده است. وی دارای دو اثر کلامی مهم است: یکی کتاب البرهان علی سیاقة التدبیر الالهی و دیگری کتاب ال چکیده کاملعمار بصری نسطوری یکی از متکلمین برجسته مسیحی در دوره عباسیان و در حدود سالهای 800 الی 850 میلادی در بغداد و شهر بصره میزیسته و برای تبلیغ و ترویج مسیحیت نسطوری فعالیت میکرده است. وی دارای دو اثر کلامی مهم است: یکی کتاب البرهان علی سیاقة التدبیر الالهی و دیگری کتاب المسائل والأجوبة. وی در این دو کتاب با تفکر فلسفی و فکر دینی به شرح و بسط اندیشههای مسیحی میپردازد و در اصل دفاعیاتی را برای کلام مسیحیت فراهم آورده و پاسخ انتقادات مخالفان(به ویژه متکلمان اسلامی) را میدهد و در واقع با برهان و دلایل عقلی و نقلی در دفاع از باورها و اعتقادات مسیحیان میکوشد. کتاب البرهان در این خصوص به عنوان یکی از کهنترین کتابهای دفاعیه مسیحیت شناخته شده و از این حیث کمنظیر است. وی در این اثر کلامی به دوازده مبحث اصلی بهویژه موارد انتقادی(همچون تثلیث، تجسّد، اتحاد، تحریف کتاب مقدس، به صلیب کشیدن عیسی مسیح و قربانی) به طرح و بررسی و پاسخ شبهات میپردازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
726 - بررسی تأثیر تحولات اجتماعی- سیاسی بر زندگی خیر الدین زرکلی و معاصرانش
فاطمه قجری عنایت الله فاتحی نژادخیر الدین زرکلی شخصیتی چند بعدی است که در طول زندگی خود و به گواهی کتابها و آثاری که از وی بر جای مانده، در عرصههای مختلف سیاسی، ادبی، تاریخی و اجتماعی فعالیت داشته است. مهمترین اثر وی الأعلام در شرح احوال بزرگان و مشاهیر(از روزگاران کهن تا دوران معاصر) از چنان شهرتی چکیده کاملخیر الدین زرکلی شخصیتی چند بعدی است که در طول زندگی خود و به گواهی کتابها و آثاری که از وی بر جای مانده، در عرصههای مختلف سیاسی، ادبی، تاریخی و اجتماعی فعالیت داشته است. مهمترین اثر وی الأعلام در شرح احوال بزرگان و مشاهیر(از روزگاران کهن تا دوران معاصر) از چنان شهرتی برخوردار است که بقیه جوانب زندگی وی بهخصوص فعالیتهای او در عرصه شعر و ادب و روزنامه نگاری را تحت الشعاع قرار داده است. وی ادیب، روزنامهنگار و شاعری با چندین اثر ادبی و نیز دیوان شعری است که هر کدام در جای خود دارای اهمیت هستند. بنابراین معرفی جایگاه ادبی وی در ادبیات معاصر عربی و در میان معاصرانش و نیز بررسی آثار ادبی و نیز مضامین شعری او از اهمیت و ضرورت خاصی برخوردار است. این مقاله که به روش توصیفی و با استفاده از منابع کتابخانهای و دیجیتالی نگاشته شده است، به شرح زندگی و آثار خیر الدین زرکلی در زمان حیات و پس از مرگ وی پرداخته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
727 - درهمتنیدگی فرا مکتبی صیرورت رمانتیسم و سمبولیسم در شعر نیما و شاکر السیّاب
حسین صدقی هما رفیعی مقدمرمانتیسم و سمبولیسم در غرب به شکل درزمانی و بر اساس استلزامات تاریخی و اجتماعی شکل گرفته است. در حالی که شکل ورود این مکتبها به ایران و جهان عرب اولاً همزمانی بوده و با گفتمان ترجمه صورت گرفته و ثانیاً با دورهای از تحولات بنیادی تاریخی، سیاسی و انقلابی همراه بوده است. چکیده کاملرمانتیسم و سمبولیسم در غرب به شکل درزمانی و بر اساس استلزامات تاریخی و اجتماعی شکل گرفته است. در حالی که شکل ورود این مکتبها به ایران و جهان عرب اولاً همزمانی بوده و با گفتمان ترجمه صورت گرفته و ثانیاً با دورهای از تحولات بنیادی تاریخی، سیاسی و انقلابی همراه بوده است. نیما یوشیج و بدر شاکر از پیشگامان شعر نو در ایران و جهان عرب هستند که برای تحول زیباییشناسی شعر کلاسیک و چرخش کارکردی شعر در جهان معاصر، تحت تأثیر آموزههای رمانتیسم و سمبولیسم بودند. دقت در شعر این دو نشان میدهدکه فرایند تحول از رمانتیسم فردی به سمبولیسم، دارای الگوی واحد زیبایی شناختی است. بنابراین مقاله حاضر میکوشد تا به شکل تطبیقی نشان دهد که شعر این دو در چه بنمایههایی از رمانتیسم اشتراک دارند، چگونه به سمت رمانتیسم اجتماعی رفتهاند و سرانجام چه تجربههای تاریخی، اجتماعی و سیاسی سبب شده است که شعرشان به سمت سمبولیسم ویژه حرکت کند. آنها با عبور از رمانتیسم میخواستند به تخیل سمبلیک نزدیک شوند تا جهان آرمانی سمبولیسم محقق شود اما به دلیل پیوندی که با ادبیات سیاسی داشتند، تخیل سمبلیک آنها با تخیل جامعه شناختی پیوند خورده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
728 - بررسی تصاویر آپوکالپتیک در شعر خلیل حاوی در پرتو تصاویر آپوکالپتیک کتاب مقدس
فاطمه یوسفی سید حسین سیدی احمد رضا حیدریان شهری کلثوم صدیقیادبیات آپوکالیپتیک را میتوان قسمی ادبیات آرمانگرایانه به شمار آورد که در آن شاعر- نویسنده از وضع اکنونی جامعه خود و گردش امور ناخرسند و ناراضی است و با استمداد از قوه تخیل آفرینشگرانه اش در پی ایجاد جهانی آرمانی، جهانی غیر از جهان اکنونی است. در این نوع از ادبیات، هیم چکیده کاملادبیات آپوکالیپتیک را میتوان قسمی ادبیات آرمانگرایانه به شمار آورد که در آن شاعر- نویسنده از وضع اکنونی جامعه خود و گردش امور ناخرسند و ناراضی است و با استمداد از قوه تخیل آفرینشگرانه اش در پی ایجاد جهانی آرمانی، جهانی غیر از جهان اکنونی است. در این نوع از ادبیات، هیمنه اضطراب و فروبستگی ها و نابهنجاری های سیاسی، اجتماعی و دینی و ناتوانی در غلبه برآن، نگاه شاعر- نویسنده را به آینده معطوف می دارد، بدین سان زمان حال منشأ و خاستگاه آگاهی تاریخی او می شود و زمان حال را از منظر آینده مورد داوری و سنجش قرار می دهد. در جستار پیش رو تلاش بر آن است تا ضمن بررسی تصاویر آپوکالپتیکی و مؤلفه های آن در شعر خلیل حاوی به روش تحلیلی- تطبیقی به تطبیق آن تصاویر با تصاویر آپوکالپتیکی کتاب مقدس و نیز به بررسی میزان تأثیرپذیری خلیل حاوی از کتاب مقدس بپردازند. از نتایج برآمده از این پژوهش می توان به این دو نکته اشاره کرد: اولاً خلیل حاوی در تصاویر آپوکالپتیک شعرش کاملاً تحت تأثیر کتاب مقدس است. ثانیاً خلیل حاوی بهشت موعود خود را در این جهان بنا می کند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
729 - بررسی تأثیر روانشناختی فصلها بر آفرینش هنری احمد شاملو و فروغ فرخزاد
مجتبی اصغرنسب ابراهیم اقبالیاندیشمندان و ادیبان زیادی در طول تاریخ با رویکردهای مختلف به تحلیل و تأویل آثار شعرا و نویسندگان پرداخته اند که به این سبب روش های مختلف نقد ادبی برای تحلیل محتوا و دست یافتن به جنبه های پنهان و مغفول آثار ارزشمند ادبی به وجود آمده است. در این بین، با کمی ژرف نگری می تو چکیده کاملاندیشمندان و ادیبان زیادی در طول تاریخ با رویکردهای مختلف به تحلیل و تأویل آثار شعرا و نویسندگان پرداخته اند که به این سبب روش های مختلف نقد ادبی برای تحلیل محتوا و دست یافتن به جنبه های پنهان و مغفول آثار ارزشمند ادبی به وجود آمده است. در این بین، با کمی ژرف نگری می توان رد پای تغییر فصلها را در آثار شعرا و نویسندگان و هنرمندان پیدا کرد. احمد شاملو و فروغ فرخزاد از شاعران برجسته معاصری هستند که تغییر فصلها و عناصر مرتبط با آن ها تأثیر روانشناختی و عاطفی ویژهای در آثار ایشان داشته است. بر همین اساس، پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر روان شناختی فصول سال بر آفرینش هنری این شعرا انجام پذیرفته است. این پژوهش به ما این امکان را می دهد تا از منظر روانشناختی به تحلیل محتوای اشعار شاملو و فروغ بپردازیم و هرچه بیشتر به اندیشه و جهان عاطفی آن ها پی ببریم تا درک صحیح تری از آثار ایشان به دست بیاوریم. مطالعه دقیق این آثار نشان میدهد که تأثیر فصول سال و عوامل وابسته به آن ها نظیر رنگ های مختلف، گرمی و سردی و... در خلاقیت این دو شاعر تجلی بسیار گسترده ای دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
730 - بررسی اصول مملکتداری و حکومت در نهج البلاغه و سیاستنامه(با تکیه بر امور نظامی و جنگی)
غلامرضا حیدری معصومه خالقیحکومت و مملکتداری، از آغاز زندگی اجتماعی بشری، مورد توجه انسانها بوده و از زمانهای دور در باب این موضوع، آثاری نوشته شده است. نظر به پیوند تاریخی- دینی ما ایرانیان با اعراب، پیوند میان زبان و ادبیات فارسی و زبان و ادبیات عربی، بسی عمیق و ریشهدار است. تأثیر و تأثر آم چکیده کاملحکومت و مملکتداری، از آغاز زندگی اجتماعی بشری، مورد توجه انسانها بوده و از زمانهای دور در باب این موضوع، آثاری نوشته شده است. نظر به پیوند تاریخی- دینی ما ایرانیان با اعراب، پیوند میان زبان و ادبیات فارسی و زبان و ادبیات عربی، بسی عمیق و ریشهدار است. تأثیر و تأثر آموزههای دینی، اجتماعی، اخلاقی، سیاسی و حتی تجربیات حکومتی و مملکت داری در آثار ادبی هر دو ملت، بیانگر این پیوند است. این پژوهش، ضمن تأکید بر این اصل که برای تحقّق اهداف و آرمانهای حکومت، وجود حاکمی با توانمندیهای ویژه ضروری است، توانسته است با برشمردن اصول مهم کشورداری در بخشِ نظامی و شرح و تفصیلِ این اصول، با استناد به مطالب بدستآمده در این دو کتاب، تأثیر شیوه کشورداری امام علی(ع) را بر روش کشورداری خواجه نظام الملک و تألیف سیاستنامه به اثبات برساند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
731 - کاربرد کهن الگوهای رنگ در مثنوی معنوی بر پایه نظریه یونگ
ابو الحسن اسدی منصوره تدینی ابوالقاسم امیر احمدییکی از انواع جدید نقد متون ادبی، نقد کهنالگویی متون میباشد که مبتنی بر نقد روانشناختی بوده و بر اساس نظریات کارل گوستاو یونگ، روانشناس معروف و معاصر سوئیسی شکل گرفته است. یونگ، فرآوردههای ناخودآگاه جمعی را، نمونههای اولیه، کهنالگو مینامد که مظاهر مختلفی مانند ما چکیده کاملیکی از انواع جدید نقد متون ادبی، نقد کهنالگویی متون میباشد که مبتنی بر نقد روانشناختی بوده و بر اساس نظریات کارل گوستاو یونگ، روانشناس معروف و معاصر سوئیسی شکل گرفته است. یونگ، فرآوردههای ناخودآگاه جمعی را، نمونههای اولیه، کهنالگو مینامد که مظاهر مختلفی مانند مادر، پیر خردمند، قهرمان، آنیما، آنیموس، تولد مجدد، سایه و نقاب دارد. بر اساس نظر یونگ صور مثالی به تنهایی محتوایی ندارند بنابراین خود را در قالب نمادهایی در رؤیا و اساطیر به ظهور میرسانند. امروزه کهنالگو از مباحث اصلی نقد ادبی و به ویژه نقد اسطورهای است و جستوجو در نمادهای کهنالگویی، از مسائل مورد علاقه پژوهشگران ادبیات عرفانی به شمار میآید. از آنجایی که مولانا عارفی است که دارای ذهن نمادگرا بوده و مثنوی را در قالب یک اثر رمزی سروده است که پهنه بیکران نمادهای کهنالگویی است و دارای قابلیت بررسی کهنالگویی است، لذا در این تحقیق، نمادهای کهنالگویی مثنوی معنوی مولانا در طبقه کهن الگوی فرعی و در زیرشاخه رنگ مورد بررسی قرار گرفت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
732 - مقایسه ویژگیهای سبکی حماسههای ملی و دینی بر اساس شاهنامه و خاوراننامه
مجیدرضا خزاعی وفااغلب، شنیدن واژه "حماسه"، آثاری چون شاهنامه فردوسی را در اذهان تداعی میکند و پذیرفتن اینکه اثری چون خاوراننامه هم زیرمجموعه نوع ادبی- حماسی است، برای بسیاری از افراد دشوار است؛ چراکه شخصیت محوری اینگونه آثار شخصیتی واقعی، تاریخی و دینی است. حماسه نوعی از اشعار وصفی اس چکیده کاملاغلب، شنیدن واژه "حماسه"، آثاری چون شاهنامه فردوسی را در اذهان تداعی میکند و پذیرفتن اینکه اثری چون خاوراننامه هم زیرمجموعه نوع ادبی- حماسی است، برای بسیاری از افراد دشوار است؛ چراکه شخصیت محوری اینگونه آثار شخصیتی واقعی، تاریخی و دینی است. حماسه نوعی از اشعار وصفی است که مبتنی بر توصیف اعمال پهلوانی و مردانگیها و افتخارات و بزرگیهای قومی یا فردی باشد. حماسه دینی در کشورمان از روزگاران باستان تا کنون راه درازی را پیموده است. خاوراننامه از حماسههای دینی قدیم شیعه است که موضوع اصلی آن سفر و حملات حضرت علی(ع) به سرزمین خاوران به همراهی مالک اشتر و جنگ با قباد پادشاه خاورزمین و امرای دیگر مانند تهماسب شاه است. سعی بر این است که در وهله اول حماسه دینی تبیین شود، سپس به بررسی تحلیل محتوا و از طریق مقایسه، شاخصههای سبکی شاهنامه با خاوراننامه، بهتر روشن شود. بزرگترین و معتبرترین منظومه حماسی ملی شاهنامه فردوسی است. مقایسه سبک حماسه ملی با حماسه مذهبی با تکیه بر دو اثر فاخر منظوم شاهنامه و خاوراننامه عنوان و هدف اصلی پژوهش است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
733 - تأثیرپذیری از سبک حافظ در دیوان صائب تبریزی
سهیلا لویمیادبیات مقایسهای، یکی از شاخههای جدید تحقیقات و پژوهشهای ادبی است. در حوزه زبان و ادب فارسی شاعران و نویسندگان، میراث شکوهمندی بر جای گذاشتهاند که آیندگان همواره از آن بهره بردهاند. یکی از برجستهترین شاعران زبان و ادبیات فارسی، حافظ شیرازی است. او انقلابی در شعر و چکیده کاملادبیات مقایسهای، یکی از شاخههای جدید تحقیقات و پژوهشهای ادبی است. در حوزه زبان و ادب فارسی شاعران و نویسندگان، میراث شکوهمندی بر جای گذاشتهاند که آیندگان همواره از آن بهره بردهاند. یکی از برجستهترین شاعران زبان و ادبیات فارسی، حافظ شیرازی است. او انقلابی در شعر و غزل به وجود آورد و همواره بر شاعران پس از خود تأثیرگذار بود. پس از سبک عراقی که حافظ در آن طبع آزمایی و زیست کرده است، سبک هندی در ادبیات پای گذاشت. یکی از شاعران برجسته این سبک صائب تبریزی است. صائب تحت تأثیر غزلیات خواجه، غزلیاتی سروده است. اشتراکات وزنی، مضمونی و محتوایی از مشابهات این غزلیات است. نگارنده در این پژوهش بر آن است تا به بررسی تأثیر سبک حافظ بر اشعار صائب تبریزی بپردازد. به این منظور اشعار در دو حوزه نقد مضمونی و نقد ساختاری مورد بررسی قرار گرفتند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
734 - بررسی و تحلیل ساختار شعر ابن حسام بر اساس نظریه جفری لیچ
فرشته خاوری حبیب الله جدید الاسلامی بهروز رومیانیپژوهشهای سنتی در عین آنکه نارسا، پراکنده و فاقد مبانی نظری میباشند، در واقع جایی هستند که ادبیات به طور انتزاعی مورد مطالعه و بررسی قرار میگیرد. در این شکل از مطالعه دیدگاهی تجویزی و گونه ای از باید و نبایدها درباره ادبیات مطرح میشود. پژوهشگران ادبی با ورود نظریه پ چکیده کاملپژوهشهای سنتی در عین آنکه نارسا، پراکنده و فاقد مبانی نظری میباشند، در واقع جایی هستند که ادبیات به طور انتزاعی مورد مطالعه و بررسی قرار میگیرد. در این شکل از مطالعه دیدگاهی تجویزی و گونه ای از باید و نبایدها درباره ادبیات مطرح میشود. پژوهشگران ادبی با ورود نظریه پژوهشهای ادبی جنبههای گوناگون ادبیات را مورد بررسی قرار داده و با بکارگیری آن، آنها را از مقام نظر به عمل آوردهاند. فایده این نوع مطالعات عملی، به کار بستن و انطباق نظریهها با متون ویژه است تا این نظریهها ملموس و عینی شوند. در این پژوهش بر مبنای الگوی هنجارگریزی لیچ (1969) که با دیدگاهی ساختارگرایانه طرح شده با روش تحلیلی- توصیفی به بررسی هشت نوع هنجار گریزی(واژگانی، نحوی، آوایی، نوشتاری، معنایی، گویشی، سبکی، زمانی) در اشعار ابن حسام پرداخته شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که بسامد وقوع هنجارگریزی معنایی در سخن وی بیش از سایر هنجارگریزی هاست و هنجارگریزی نحوی، زمانی و واژگانی و آوایی و سبکی و گویشی ترتیب در جایگاه های بعدی قرار گرفته اند و هنجارگریزی نوشتاری که بیشتر مربوط به شعر نو است، بسامد صفر داشته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
735 - شناختنامه دکتر محمّدعلی اسلامی ندوشن
مهری نصیری حسین خسروی اصغر رضاپوریانشناختنامه یا تکنگاری(Monographie) پژوهشی است که(معمولاٌ) توسط یک نویسنده و در خصوص موضوعی واحد انجام میشود و نتیجه آن که با شرح و تفصیل و جزئیات همراه است، در قالب کتاب، مقاله و یا پایاننامه(رساله) ارائه میگردد. تحقیق به شیوه تکنگاری را نخستین بار فردریک لوپله در چکیده کاملشناختنامه یا تکنگاری(Monographie) پژوهشی است که(معمولاٌ) توسط یک نویسنده و در خصوص موضوعی واحد انجام میشود و نتیجه آن که با شرح و تفصیل و جزئیات همراه است، در قالب کتاب، مقاله و یا پایاننامه(رساله) ارائه میگردد. تحقیق به شیوه تکنگاری را نخستین بار فردریک لوپله در قرن نوزده در توصیف زندگی کارگران به کار برده است. او نتایج بررسیهای خود را به صورت کتابی زیر عنوان کارگران سال ۱۸۵۵ منتشر کرد. در ایران ابتدا تکنگاری با چاپ کتاب اورازان توسط جلال آل احمد آغاز شد، سپس نوشتن تکنگاریها به شیوه جدیدتری شکل گرفت. موضوع این مقاله نیز اختصاص دارد به شناختنامه محمدعلی اسلامی ندوشن. در این مقاله اسلامی ندوشن معرّفی، آثار او طبقهبندی، سپس مشهورترین آثارش بررسی میگردند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
736 - پرتوی از دعای جوشن کبیر در غزلی از سنایی
راضیه سلمانپوردر این مقاله به بررسی تأثیر دعای جوشن کبیر بر غزل ملکا ذکر تو گویم از سنایی پرداخته شده است. سنایی در این غزل متأثر از آیات و روایات و دعای جوشن کبیر بوده و همانند این دعا، مناجات خود را با عشق و سوز نسبت به باری تعالی در سه مرحله بیان کرده است: ابتدا با ستایش خداوند، 5 چکیده کاملدر این مقاله به بررسی تأثیر دعای جوشن کبیر بر غزل ملکا ذکر تو گویم از سنایی پرداخته شده است. سنایی در این غزل متأثر از آیات و روایات و دعای جوشن کبیر بوده و همانند این دعا، مناجات خود را با عشق و سوز نسبت به باری تعالی در سه مرحله بیان کرده است: ابتدا با ستایش خداوند، 55 صفت جمال و جلال الهی را برشمرده که بیان این میزان، پرتوی از هزار و یک صفت خدا در دعای جوشن کبیر است. پس از تسبیح و تنزیه خداوند و بیان توحید، ناتوانی خود را از توصیف ذات لایتناهی بیان می کند. در آخر سنایی بر خلاف نیایش های دیگر که مطلوبش، معشوق ازلی است، به تبع این دعا، خواهش خود را رهایی از آتش دوزخ بیان می کند، همان خلصنا من النار یا رب که در آخر 100 بند جوشن کبیر تکرار شده است. این شعر او همانند این دعا حاوی مضامین اخلاقی، معنوی و تربیتی فراوان است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
737 - بررسی نظریه گفتمان قدرت و زبان میشل فوکو و هویت زنانه در رمان «سووشون» سیمین دانشور
روشنک وطنی بهناز صالحینویسندگان این مقاله سعی کردهاند تا با مطالعه متن رمان سووشون به بررسی گفتمانهای چندگانه اثر که متأثر از وضعیت اجتماعی عصر دانشور است بپردازند، و همچنین بررسی کنند که چگونه این اثر با بکار گرفتن صداهای مختلف در مقابل گفتمان مردسالارانه غالب، صداهای خاموش و ناشنیده زن ر چکیده کاملنویسندگان این مقاله سعی کردهاند تا با مطالعه متن رمان سووشون به بررسی گفتمانهای چندگانه اثر که متأثر از وضعیت اجتماعی عصر دانشور است بپردازند، و همچنین بررسی کنند که چگونه این اثر با بکار گرفتن صداهای مختلف در مقابل گفتمان مردسالارانه غالب، صداهای خاموش و ناشنیده زن را به گوش مخاطب میرساند. در عین حال با بررسی زبان رمان که متأثر از جنبههای مختلف حماسی، اساطیری و مذهبی است این نکته را به اثبات برسانند که دانشور چگونه توانسته شخصیت جدیدی از زن را در ادبیات داستانی ایران خلق کند که بر خلاف خواست گفتمان غالب جامعه زمان خویش هویتی مستقل برای خود یافته، از انفعال خارج شده و به عنوان زنی کنشگر وارد اجتماع شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
738 - بررسی تطبیقی مدایح نبوی سیّدای نسفی و صفی الدین حلّی
ابراهیم فلاح محمدرضا حاجیانشاعران مسلمان در ادب عربی و فارسی از دیرباز در صدر سرودههای خود، علاوه بر حمد خداوند، سرودههای ارزشمندی در قالب مدایح نبوی به پیشگاه پیامبر(ص) تقدیم نمودهاند که نشان از اعتقاد و پایبندیشان به آن حضرت دارد. با توجه به اینکه پیامبر(ص) بنیانگذار دین مبین اسلام و خاتم چکیده کاملشاعران مسلمان در ادب عربی و فارسی از دیرباز در صدر سرودههای خود، علاوه بر حمد خداوند، سرودههای ارزشمندی در قالب مدایح نبوی به پیشگاه پیامبر(ص) تقدیم نمودهاند که نشان از اعتقاد و پایبندیشان به آن حضرت دارد. با توجه به اینکه پیامبر(ص) بنیانگذار دین مبین اسلام و خاتم پیامبران است، پرداختن به خصوصیات روحی و معنوی آن حضرت از دریچه مدایح نبوی امری ضروری است. از آنجایی که نقش و جایگاه پیامبر(ص) به عنوان نگین نبوت، در نظام هستی دارای اهمیت به خصوص می باشد. شاعران مسلمان برای متبرک کردن اشعارشان به این موضوع اهتمام ویژهای داشتند و بخشی از اشعارشان را به آن اختصاص دادهاند. زیرا روح و جان شاعران مسلمان سرشار از علاقه قلبی به حضرت بوده و در شعرشان صادقانه زبان به فضایل آن حضرت گشودهاند. پژوهش حاضر با کاربست روش توصیفی- تحلیلی و با استناد به شواهدی از اشعار این شاعران، به بررسی تطبیقی مدایح نبوی نسفی و حلّی پرداخته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
739 - درخشش زبان و واژگان فارسی در شعر أعشی أکبر
نیره نظرریا محمد جنتی فر سیداکبر غضنفریایران و پادشاهان فارس چون یکی از تمدنهای باستان و قدیم کره خاکی به حساب میآیند، توانستهاند نظر ملتهای مختلف از جمله أعراب را به خود جلب نمایند و اعشی اکبر که شیفته این تمدن و رفتار فارسها شده بود با رفت و آمد و مدح و وصف پادشاهان و بزرگان ایرانی چون کسری انوشیروان چکیده کاملایران و پادشاهان فارس چون یکی از تمدنهای باستان و قدیم کره خاکی به حساب میآیند، توانستهاند نظر ملتهای مختلف از جمله أعراب را به خود جلب نمایند و اعشی اکبر که شیفته این تمدن و رفتار فارسها شده بود با رفت و آمد و مدح و وصف پادشاهان و بزرگان ایرانی چون کسری انوشیروان و شاهپور، جای خود را در دستگاه حکومتی و دربار فارسها باز کرد و شعرش سرشار از واژههای فارسی شد که وی از فارسها به عاریت گرفت و نحوه نگارش و انشاء آن الفاظ هم عیناً مانند همانی بود که در میان فارسها متداول بود. این تحقیق که در نوبه خود یکی از مقالات خاص در حوزه ادبیات تطبیقی و آن هم تطبیق در میان دو زبان فارسی و عربی، بر آن است تا با ذکر واژگان فارسی در میان ابیات شعری به جای مانده از اعشی، آنها را بیان و درخشش زبان فارسی را در دیگر زبانها مخصوصاً زبان عربی نشان دهد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
740 - بررسی سبکهای شعر فتوح در اشعار شعرای سرشناس دوره اسلامی تا معاصر
مریم هاشمی رحیم انصاری پوربا گسترش اسلام چه از طریق ترویج فرهنگی و چه از طریق نبردها و جنگهای توسعهطلبانه؛ میتوان به نفوذ هرچه بیشتر اسلام از یک سو و از سویی دیگر رویکرد جدید فرهنگی در بین ادبا، نویسندگان، مورخان و شعرا در زمینه تحولات اجتماعی اشاره داشت. از جمله بخشهای ادبی که تحت تأثیر تح چکیده کاملبا گسترش اسلام چه از طریق ترویج فرهنگی و چه از طریق نبردها و جنگهای توسعهطلبانه؛ میتوان به نفوذ هرچه بیشتر اسلام از یک سو و از سویی دیگر رویکرد جدید فرهنگی در بین ادبا، نویسندگان، مورخان و شعرا در زمینه تحولات اجتماعی اشاره داشت. از جمله بخشهای ادبی که تحت تأثیر تحولات اجتماعی و سیاسی دوره خود قرار داشته حوزه شعر بوده است. در این دوره شعرای بسیاری بودند، از قبیل اخطل، فرزدق، و جریر در دوره امویان و متنبی و ابوتمام، که با توصیف و شرح فتوحات در قالب جنگاوری و تدبیر فرماندهان و لشکریان افتخار پیروزیها را به خلفا نسبت میدادند، و در بیشتر این اشعار اشارههای مستقیم و غیرمستقیم به خلیفه و تبریک به او وجود دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
741 - شگردهایی از هنجارگریزی در غزلیات سنایی
سمانه اعظمی قادیکلایی حبیب الله جدید الاسلامییکی از روشهای برجستهسازی زبان، هنجارگریزی است؛ چنین شگرد و ترفندی همچو جاروبی غبار عادت و تکرار و دلزدگی را از ادبیات میزداید و همواره جامهای نو و دلکش بر آن میپوشاند. در زیر لوای چنین شگردی چه بسیار هنرنماییها و تازگیها نمودار میشود که ذهن خموده و ایستای هر خو چکیده کاملیکی از روشهای برجستهسازی زبان، هنجارگریزی است؛ چنین شگرد و ترفندی همچو جاروبی غبار عادت و تکرار و دلزدگی را از ادبیات میزداید و همواره جامهای نو و دلکش بر آن میپوشاند. در زیر لوای چنین شگردی چه بسیار هنرنماییها و تازگیها نمودار میشود که ذهن خموده و ایستای هر خوانندهای را بر سر ذوق میآورد و پویا و آگاه میکند. شاعران بسیاری با بکارگیری چنین شگردی، بر غنای شعر خود افزودهاند. سنایی نیز یکی از شاعرانی است که از این شگرد بسیار سود برده است و اشعارش را مزیّن نموده است. مقاله حاضر نتیجه پژوهشی است با تکیه بر قاعده هنجارگریزی که بهمنظور یافتن سه نوع هنجارگریزی واژگانی، نحوی و معنایی در غزلیات سنایی انجام شده است. بدین منظور، پس از بیان مقدمهای درباره برجستهسازی و انواع آن، به اصل مطلب پرداخته شدهاست. سنایی با عدول از زبان معیار و آشنازدایی، سبب ایجاد تازگی شکل بیان و بیداری خواننده شدهاست. نتیجه این بررسی نشان میدهد که سنایی برای برجستهسازی اشعارش از هنجارگریزی واژگانی، نحوی، معنایی بسیار استفاده کرده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
742 - مدرنیسم اجتماعی در شعر محمود سامی بارودی و فرخی یزدی
محمدعلی سلمانی مروست مجتبی قنبری مزیدی کریم کشاورزیعصر نهضت یا عصر معاصر عربی هم زمان با عصر مشروطه در ایران، روزگار تجدّد در زندگی اجتماعی مردم مصر و فارس بود. تحوّل و دگردیسی در زندگی اجتماعی این دو ملّت در عصر معاصر، دگرگونی در عرصه ادبیات را نیز در پی داشت. با دگرگونی ادبی، موضوعات اجتماعی جدید نیز وارد ادبیات گردید چکیده کاملعصر نهضت یا عصر معاصر عربی هم زمان با عصر مشروطه در ایران، روزگار تجدّد در زندگی اجتماعی مردم مصر و فارس بود. تحوّل و دگردیسی در زندگی اجتماعی این دو ملّت در عصر معاصر، دگرگونی در عرصه ادبیات را نیز در پی داشت. با دگرگونی ادبی، موضوعات اجتماعی جدید نیز وارد ادبیات گردید. محمود سامی بارودی شاعر برجسته مصر و فرخی یزدی شاعر پارسی گوی از مشهورترین نمایندگان تجدّد در این عصر هستند که القای مفاهیم حسّاس اجتماعی را بر عهده میگیرند تا فضا را برای داشتن اجتماعی مطلوب فراهم نمایند. بارودی با بهره گیری از ذوق سلیم و استوار و همچنین پیروی از منتقدان غرب به امور مردم و اصلاح عیوب موجود در جامعه می پردازد. او به مانند فرخی یزدی مسائلی چون عدالت محوری، وطن، ترک ذلت و خواری، توجه به فقر، مخالفت با ظلم و ستم و دعوت به علم آموزی را محوریترین موضوعات اشعار خود قرار میدهد. این پژوهش در صدد آن است که با روش توصیفی- تحلیلی، دیدگاه اجتماعی و نشانههای نوآوری را با ذکر نمونه مورد تحلیل و بررسی قرار داده و در پایان وجوه تشابه و اختلاف هر کدام را در این خصوص بیان می کند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
743 - بررسی تطبیقی تجلی عشق در اشعار مولوی و ابن فارض
مرتضی کاظم شیرودی سیدابراهیم دیباجی غلامعباس رضایی هفتادرمولوی و ابن فارض دو شاعر و عارف بزرگ قرن هفتم معتقدند، حیات جاودانه یعنی فنای در عشق، و بالاترین مقام عزّت، درجه بقاء بعد از فناست، زیرا عشق از اوصاف الهی و سرآغاز خلقت بشر است، و ذره ذره عالم با آن سرشته شده است. این عشق در واقع بر هستی مطلق دلالت دارد و هر گاه حجاب بر چکیده کاملمولوی و ابن فارض دو شاعر و عارف بزرگ قرن هفتم معتقدند، حیات جاودانه یعنی فنای در عشق، و بالاترین مقام عزّت، درجه بقاء بعد از فناست، زیرا عشق از اوصاف الهی و سرآغاز خلقت بشر است، و ذره ذره عالم با آن سرشته شده است. این عشق در واقع بر هستی مطلق دلالت دارد و هر گاه حجاب برداشته شود و ذات یگانه در وجود او تجلی یابد، هر وصفی، وصف اوست و هر شکل و صورتی، از آن معشوق خواهد بود. زیرا راه وصال محبوب، مستلزم یگانگی دل است و هر جا وحدت حاکم باشد، تعیّنات و اسباب دیگر، معنایی ندارد. مولوی عشق را شیوه سلوکی خود قرار داده، آنگونه که ابن فارض درگام به گام مقامات عرفانی، آن را اساس کار خویش قرار داده است. عشق، نور جان و آرزویی است که تمام آرزوها در آن نهفته است. و رهرو این راه را، از بند حواس آزاد و در خالق نیکویی ها فانی می گرداند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
744 - بررسی تطبیقی فمنیسم در دو رمان «سووشون» و «الحب فی زمن النفط»
ابراهیم نامداری آرش محمدی سیدمصطفی احمدپناهفمنیسم مکتب دفاع از حقوق زنان است؛ موج اول آن بین سالهای 1830 تا 1920 شکل گرفت که با دستیابی به حق رأی برای زنان در سال 1918 در انگلستان و در 1920 در آمریکا محقق شد. زنان خواستار تغییر در بسیاری از نهادها مثل نوع لباس زنانه گرفته تا حقوق فردی، حقوق سیاسی مثل حق رأی، چکیده کاملفمنیسم مکتب دفاع از حقوق زنان است؛ موج اول آن بین سالهای 1830 تا 1920 شکل گرفت که با دستیابی به حق رأی برای زنان در سال 1918 در انگلستان و در 1920 در آمریکا محقق شد. زنان خواستار تغییر در بسیاری از نهادها مثل نوع لباس زنانه گرفته تا حقوق فردی، حقوق سیاسی مثل حق رأی، خانواده، ازدواج و دین بودند. مهمترین این خواستهها را که با هدف دسترسی به حقوق و امتیازاتی که مردان به آنها دسترسی داشتند و همچنین رهایی از ساختارها، عرفها و ایستارهایی که زنان را محدود میکرد، دنبال میشد. در ایران و مصر زنان نیز در آثار خود به دفاع از حقوق خود پرداختهاند که سیمین دانشور اولین زن داستاننویس ایرانی یکی از آنهاست که در آثار خود از جمله سووشون به این موضوع پرداخته است. در مصر نوال سعداوی که سالها به خاطر این موضوع در زندان بوده است و از آثار مهم او الحب فی زمن النفط است که در این پژوهش به روش تطبیقی به بررسی نشانهها و شباهتهای فمنیسمی در دو رمان آنها پرداخته شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
745 - تحلیل کهن الگوهای اسطوره زرقاء در مجمع الأمثال میدانی و نمود آن در ادب فارسی
محمد شایگان مهر طاهره قلی پورزیبد محمد جعفریاسطوره زرقاء نمود واقعیتهای تلخ جامعه بوده به دلیل بنمایههای تاریخی در متون ادبی کهن و ادبیات عامیانه، تجلی یافته است. نگارندگان در این جستار به روش نقد ادبی به بررسی کهنالگوهای داستان زرقاء بر اساس کتاب مجمع الأمثال میدانی به روش نقد روانشناسانه و با هدف تحلیل که چکیده کاملاسطوره زرقاء نمود واقعیتهای تلخ جامعه بوده به دلیل بنمایههای تاریخی در متون ادبی کهن و ادبیات عامیانه، تجلی یافته است. نگارندگان در این جستار به روش نقد ادبی به بررسی کهنالگوهای داستان زرقاء بر اساس کتاب مجمع الأمثال میدانی به روش نقد روانشناسانه و با هدف تحلیل کهن الگوهای موجود در حکایت پرداختهاند. این نقد بر اساس اندیشههای یونگ صورت گرفته است. این کهن الگوها در ادب کهن فارسی، از جمله اشعار شاعرانی چون سنایی، خاقانی و... تجلی یافته است. از یافتههای تحقیق برمیآید که این اسطوره دارای کهن الگوهای چون آنیما، آنیموس و شب، و... میباشد. از نتایج پژوهش این است که در دایره فرآیند سفر تکامل از من به خود، فقط نیمه هبوط به ظلمت اتفاق افتاده است. در این حکایت شر و بدی، همان غرایز حیوانی است که در بحران روانی عرب غالب شده است. این کهن الگوها ریشه در داستان حوا و آدم(ع) داشته از حیطه ناخودآگاه شخصی اقوام به جمعی منتقل شده و در اذهان جاودان گردیده اند و با گذشت زمان از بین نرفتهاند. چهبسا در موقعیتهای خاص از ناخودآگاه به خودآگاه منتقل شدهاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
746 - جایگاه و نقش اسطورهها در حکمت خسروانی؛ با تأکید بر حکمت اشراقی، شاهنامه و مرصاد العباد
سعیده نیازی محمدرضا زمان احمدی شاهرخ حکمتحکمت خسروانی منشوری بی بدیل و میراثی عظیم از آموزههای ایران باستان است که گسترهای فراگیر از حکمت و فلسفه، شعر و ادبیات و حتی عرفان و تصوف را در یک قاب به نمایش میگذارد. این پژوهش بر آن است تا با مقایسه آرای سه اندیشمند بزرگ ایرانی فردوسی حکیم، شیخ اشراق و نجم الدین ر چکیده کاملحکمت خسروانی منشوری بی بدیل و میراثی عظیم از آموزههای ایران باستان است که گسترهای فراگیر از حکمت و فلسفه، شعر و ادبیات و حتی عرفان و تصوف را در یک قاب به نمایش میگذارد. این پژوهش بر آن است تا با مقایسه آرای سه اندیشمند بزرگ ایرانی فردوسی حکیم، شیخ اشراق و نجم الدین رازی به این پرسش بنیادین پاسخ دهد که اسطورههای جاودان حکمت خسروانی در اندیشههای شیخ اشراق، شاهنامه فردوسی و مرصاد العباد نجم الدین رازی چگونه بیان شده است؟ روش انجام تحقیق حاضر مطالعه کتابخانهای و به شیوه توصیفی- تحلیلی و تطبیقی است. این مهم میراث هزاران ساله ایرانیان برای نهادینه سازی عشق، نور، نیکی و زیبایی است. از جمله نتایج مهم این پژوهش عبارتاند از اسطورهها از شاهنامه فردوسی تا حکمة الاشراق سهروردی همواره حامل پیام و نشانگانی عرفانی و پهلوانی هستند و بسیاری از آنها برآمده از حکمت دیرپای حکمای فهلوی است. این قهرمانان آرمانی، با پیروزی بر پلیدیها و سیاهیها جلوه آشکار تقابل جاویدان خیر و شر هستند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
747 - مرثیه سرایی در شعر فارسی و عربی با نگرشی بر مرثیه شعر احمد وائلی از نظر سبک و محتوا
احلام یارعلی زاده رحیم انصاری پوررثاء در شعر احمد وائلی به غایت برجسته است، و ایشان توانسته است از نظر سبک و محتوا به قلههای این سبک دست یابد. او برای شعر رسالت بزرگی در پیامرسانی و ارشاد قائل بود و معتقد بود شاعر متعهد باید پیام رسان و راهنما باشد و همانطور که منبر رسالت دارد شعر نیز دارای نقش و رسا چکیده کاملرثاء در شعر احمد وائلی به غایت برجسته است، و ایشان توانسته است از نظر سبک و محتوا به قلههای این سبک دست یابد. او برای شعر رسالت بزرگی در پیامرسانی و ارشاد قائل بود و معتقد بود شاعر متعهد باید پیام رسان و راهنما باشد و همانطور که منبر رسالت دارد شعر نیز دارای نقش و رسالت است. وی نهتنها به بیان دشواریها و چالشهای موجود در جامعه اسلامی میپردازد بلکه مردم را به بصیرت، آگاهی، پایداری و مبارزه علیه استبداد و استعمار نیز فرا میخواند. اصالت اسلامی- شیعه و پرهیز از غرب گرایی و تفرقه، مشخصه آشکار اندیشه وائلی است. بکارگیری ساختارهای خطابی استوار، توجه به مسائل فکری، اعتقادی، نیازها و خواستههای کنونی مسلمانان از جمله ویژگیهای بارز شعر دینی او است. میتوان در نمونههای شعری ایشان نوآوری و ابداع را به وضوح مشاهده کرد. وائلی یک شاعر متعهد به تمام معنا بود. شعر نزد وائلی جنبه تفریح و ذوق و دوست داشتن نداشت بلکه او برای شعر رسالت بزرگی در پیامرسانی و ارشاد قائل بود و شاعر متعهد باید پیامرسان و راهنما باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
748 - مطالعه تطبیقی قوه خیال در اسطوره گیلگمش و افسانه اسکندر بر طبق نظریه یونگ
سمیه رسولی پور عطیه یوزباشیذهن انسان از سرآغاز پیدایش بشر همواره تصوراتی را در ذهن پرورانده است که وجود خارجی نداشته و فقط در درون یک فرد یا افرادی به وجود آمده است. اسطورهها تاریخ نیستند اما از نظر ارزش فرهنگی و ذخایر معنوی موجود در آنها دست کمی از تاریخ ندارند. در دوران معاصر دانشمندان و فلاس چکیده کاملذهن انسان از سرآغاز پیدایش بشر همواره تصوراتی را در ذهن پرورانده است که وجود خارجی نداشته و فقط در درون یک فرد یا افرادی به وجود آمده است. اسطورهها تاریخ نیستند اما از نظر ارزش فرهنگی و ذخایر معنوی موجود در آنها دست کمی از تاریخ ندارند. در دوران معاصر دانشمندان و فلاسفه به کاوش در اسطورههای عهد باستان پرداختند و حلقههای دیگری نیز به این زنجیره اضافه شد. اساطیر بهترین گزینه برای ظهور تخیلات بودند. نقش تخیل در زمینههای پیدایش تصاویر و نمادهای تخیلی در اساطیر با نگاهی به اسطوره گیلگمش و افسانه اسکندر در این تحقیق بررسی شد. پژوهش حاضر به منظور جایگاه خیال از دیدگاه یونگ در اسطوره گیلگمش و افسانه اسکندر انجام شد. بدین منظور از روش توصیفی- تحلیلی استفاده شد و اطلاعات ضرورت تحقیق با استفاده از روشهای کتابخانهای و اینترنتی جمعآوری گردید. از مهمترین یافتهها و نتایج حاصله توجه به نظریه کارل گوستاو یونگ است که با اهمیت دادن به رؤیاها و تخیلات به کلید اسطورهشناسی رسید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
749 - مطالعه تطبیقی شباهت و تفاوت دو کتاب «عیون الأخبار» و «العقد الفرید» از منظر ساختار و محتوا
لیلا بیژنی عنایت الله فاتحی نژادعیون الأخبار پس ازالبیان والتبیین جاحظ مهمترین کتاب ادب شناخته شده است. وی در این کتاب هر فصل را کتاب نامیده است، برخی از فصول این کتاب عبارتاند از آداب کشورداری، آئین رزم و جنگاوری، اندرزهای پادشاهان، خلفا و حکیمان، سخنان حکمت آمیز بزرگان، خصلت های شایست و ناشایست، و چکیده کاملعیون الأخبار پس ازالبیان والتبیین جاحظ مهمترین کتاب ادب شناخته شده است. وی در این کتاب هر فصل را کتاب نامیده است، برخی از فصول این کتاب عبارتاند از آداب کشورداری، آئین رزم و جنگاوری، اندرزهای پادشاهان، خلفا و حکیمان، سخنان حکمت آمیز بزرگان، خصلت های شایست و ناشایست، و ضربالمثلها. از کتاب هایی که به تقلید از عیون الأخبار نوشته شده کتاب العقد الفرید از ابن عبد ربه است. مؤلف در این کتاب تمام بخش های کتاب عیون الأخبار را در لابهلای تألیف خود جای داده و سپس مطالبی را که از دیگر کتابها اقتباس کرده در میان فصلها و بابهای کتاب خود گنجانده است. ابن عبد ربه کتاب خود را به تقلید از عیون الأخبار نگاشته و بسیاری از روایت های آن را بدون ذکر نام ابن قتیبه و با حذف سلسله سندها نقل کرده است. در پژوهش حاضر که به روش تطبیقی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای و دیجیتالی نگاشته شده است، دو کتاب ذکرشده مورد تحلیل قرار گرفته و به ذکر شباهت ها و تفاوت های آنها پرداخته شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
750 - نقش و جایگاه زنان در اسلام هراسی با رویکردی به دیدگاه امام خمینی(ره)
زهرا علیزاده میناسادات طباطبایی اعظم اعتمادی فرداسلام هراسی پدیدهای است که در زمینههای مختلف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی در جریان است و اکنون زنان به عنوان ابزاری در جهت گسترش امواج اسلام هراسی توسط قدرتهای غربی به کار گرفته میشوند چراکه مسأله زن، از مسائل بسیار مهم و از اساسیترین و راهبردیترین مسائل فکری هر جام چکیده کاملاسلام هراسی پدیدهای است که در زمینههای مختلف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی در جریان است و اکنون زنان به عنوان ابزاری در جهت گسترش امواج اسلام هراسی توسط قدرتهای غربی به کار گرفته میشوند چراکه مسأله زن، از مسائل بسیار مهم و از اساسیترین و راهبردیترین مسائل فکری هر جامعه است. این مسأله از دیرباز، در جوامع، در بین متفکرین و در اخلاق و عادات گوناگون ملتها وجود داشته است. موج گسترده و سنگین تبلیغات رسانهای همواره بر این مبنا بوده که زنان مسلمان زیر شدیدترین فشارها قرار دارند و از هیچ یک از آزادیهای قانونی و شرعی خود برخوردار نیستند و در مقابل زنان غیر مسلمان با برخورداری از عدالت جنسیتی و تمامی آزادیها و حقوق برابر با مردان به سرعت در حال طی کردن مسیرهای پیشرفت و ترقی هستند. در این پژوهش سعی بر این است که ابتدا تعریفی جامع از اسلام هراسی ارائه شود و پس از آن به ترتیب حقوق زنان مسلمان، رفتارهای تبعیض آمیز علیه زنان و بازتاب زنان مسلمان در سینمای هالیوود بررسی و در انتها راهکارهای قرآنی جهت مقابله با این پدیده و تخفیف آثار آن بیان شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
751 - آیین پذیرایی از مهمان در شاهنامه فردوسی و اودیسه هومر
اسفندیار نریمانیشاهنامه فردوسی و اودیسه هومر دو نمونه از کهنترین و نامآورترین حماسههای جهان و نمایشگر بسیاری از آیینهای ایرانیان و یونانیان باستان هستند. آیین پذیرایی و نکوداشت مهمان یکی از آیینهایی است که برگزاری شایسته و درست آن، در میان مردمان دو سرزمین بسیار مهم بوده است و اج چکیده کاملشاهنامه فردوسی و اودیسه هومر دو نمونه از کهنترین و نامآورترین حماسههای جهان و نمایشگر بسیاری از آیینهای ایرانیان و یونانیان باستان هستند. آیین پذیرایی و نکوداشت مهمان یکی از آیینهایی است که برگزاری شایسته و درست آن، در میان مردمان دو سرزمین بسیار مهم بوده است و اجرای مراحل مختلف آن چون استقبال، شستن دستها، چیدن خوان، به گرمابه بردن، آماده کردن بستر، بدرقه و... با دقت و ظرافت صورت میگرفت. در شاهنامه مراحل مختلف پذیرایی از مهمان با خردهبینی، گستردگی و تشریفات بسیار برگزار میشود. در شاهنامه بسته به آنکه میزبان یا میهمان، پادشاه، شاهزاده یا پهلوان باشد، این آیین به گونهای دیگر بر پا میشود. این آیین در نزد یونانیان حتی جنبه سپند و مینوی داشته و با اساطیر و باورهای کهن آنان در پیوند بوده است. در این جستار ما با یادکرد نمونههایی از پنج داستان شاهنامه فردوسی(فریدون، منوچهر، سیاوش، رستم و سهراب، رستم و اسفندیار) و نمونههایی از اودیسه به سنجش و بررسی چگونگی برگزاری این آیین در این دو اثر پرداختهایم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
752 - شناخت چهار نسخه خطی از آثار عبدی بیگ شیرازی(منظومههای بحر مسجور، منشور شاهی، مروّج الأسواق و مهیّج الأشواق)
علی شهسواری امیربانو کریمی ابوالفضل مرادیخواجه زین العابدین علی بن عبد المؤمن شیرازی، از شاعران مورخ و مستوفیان سده دهم هجری است او از دو تخلص نویدی و عبدی در شعرش استفاده کرده و در نظیرهپردازی تواناست، سه خمسه به تبع نظامی و بوستان خیال را به پیروی از بوستان سعدی و هفت مثنویِ خزائن الملکوت را به تقلید از هفت چکیده کاملخواجه زین العابدین علی بن عبد المؤمن شیرازی، از شاعران مورخ و مستوفیان سده دهم هجری است او از دو تخلص نویدی و عبدی در شعرش استفاده کرده و در نظیرهپردازی تواناست، سه خمسه به تبع نظامی و بوستان خیال را به پیروی از بوستان سعدی و هفت مثنویِ خزائن الملکوت را به تقلید از هفت اورنگ جامی سروده است و دارای آثار فراوانی به نظم و نثر است که هنوز تعدادی از آنها ناشناخته مانده و یا تصحیح نشده اند، و چون 40 سال در دربار شاه تهماسب، مستوفی بوده است شعرش حاوی مطالب مهمی از این برهه از تاریخ کشورمان است، شعر او را در این مثنویها باید نوع جدیدی از انواع شعر تلقی کرد و با احتیاط واجبِ علمی میتوان گفت که عنوان شعرِ تعلیمی- تبلیغی برای آن مناسب باشد. خزائن الملکوت او دارای هفت بخش یا خزانه است و تا کنون دو نسخه از آن شناسایی شده ولی هیچ کدام از منظومههای آن تصحیح نشده اند و چون بیم از آن است که هر لحظه یک نسخۀ خطی در اثر حادثه ای و یا سهل انگاری از بین برود، تعجیل در تصحیح این نسخ، موجّه و ضروری میباشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
753 - بررسی تطبیقی تراژدی سیاوش در ایران و آراگِقِتسیک و شامیرام در ارمنستان
آسیه ذبیح نیا عمران نجمه کریمی نژاددینداری، در بسیاری از ملتها، با پرستش طبیعت آغاز شد. بعدها گرایش به پرستش طبیعت با آیینها و مراسم نمادینی همراه گردید. آیین مرگ و رستاخیز گیاهی نیز از این گونه آیینهاست که در دوره مادرسالاری و فرهنگ کشاورزی شکل گرفت. انسان کشاورز اعتقاد داشت با برپایی هر ساله این چکیده کاملدینداری، در بسیاری از ملتها، با پرستش طبیعت آغاز شد. بعدها گرایش به پرستش طبیعت با آیینها و مراسم نمادینی همراه گردید. آیین مرگ و رستاخیز گیاهی نیز از این گونه آیینهاست که در دوره مادرسالاری و فرهنگ کشاورزی شکل گرفت. انسان کشاورز اعتقاد داشت با برپایی هر ساله این آیین، محصولاتاش فراوان و پربرکت میشوند. این پژوهش مبتنی بر ابزار کتابخانهای، آیین مرگ و رستاخیز گیاهی را در ایران و ارمنستان بررسی میکند و وجوه اشتراک و تفاوتهای آن را در هر دو کشور با توجه به خویشکاریهای ایزدان و ایزدبانوان تجزیه و تحلیل میکند. با توجه به اینکه ایران و ارمنستان از همسایگان دیرین یکدیگر در طول تاریخ بودهاند اشتراکات فرهنگی بسیاری دارند؛ علاوه بر آن، پس از سقوط دولت آشور، بخشهایی از ارمنستان، از زمان حکومت مادها تا زمان حکومت قاجاریه، تحت سلطه ایران بوده و این سلطه طولانی مدت باعث شده است ارمنیها به اساطیر ایرانی گرایش یابند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
754 - بررسی تطبیقی شخصیت پردازی و طرح داستان در مقامات حمیدی و مقامات حریری
هدیه خنافره منصوره تدینی مسعود پاکدل فرزانه رحمانیانمقامه یکی از انواع داستانهای کهن است که با نثر مصنوع آمیخته با شعر، در مورد قهرمانی است که به صورت ناشناس در حکایت ها ظاهر می شود و به قصد گدایی، حوادثی را به وجود می آورد و همین که در پایان کار شخصیتش شناخته می شود، ناپدید می گردد تا آنکه دوباره در هیبتی دیگر در مقامه چکیده کاملمقامه یکی از انواع داستانهای کهن است که با نثر مصنوع آمیخته با شعر، در مورد قهرمانی است که به صورت ناشناس در حکایت ها ظاهر می شود و به قصد گدایی، حوادثی را به وجود می آورد و همین که در پایان کار شخصیتش شناخته می شود، ناپدید می گردد تا آنکه دوباره در هیبتی دیگر در مقامه بعدی ظاهر گردد. مقامات حمیدی در شمار کتابهای بسیار مهم در زبان عربی و فارسی است. حمیدی با برگزیدن قالب داستان و بهرهگیری از اصول داستاننویسی، همچنین گزینش حوادث این داستانها از واقعیتهای زندگی و انتخاب شخصیتهای داستانی از مردمی که در میانشان زندگی میکند، همراه با ویژگیهای فردی و اجتماعی آنان، شیوه نویسندگی مقامات را به سبک نویسندگان رئالیستی نزدیک گرداند. جوشش زندگی از درون حوادث مقامات، به همراه کنش شخصیتهای واقعی در صحنههای آن و تأثیر فضای معنوی، اخلاقی، اجتماعی، مادی، علمی و ادبی بر شخصیتها، حقیقت مانندی داستانها را تحقق میبخشد. در این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی تلاش شده است تا مهم ترین داستان در مقامات حمیدی و حریری بررسی گردد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
755 - تحلیل تناقضهای بیناگفتمانی در شعر حافظ
سید حسین جعفری سعید زهره وند علی حیدرییکی از موضوعاتی که در تأویل پذیری کلام حافظ نقشی اساسی دارد و کمتر مورد توجه محققان قرار گرفته تناقضات موجود در کلام اوست. این تناقضات از دو منظر قابل بررسی هستند؛ نخست از منظر ابیات و مفاهیم منفرد و دوم از منظر بیناگفتمانی. تناقضهای بخش نخست تناقضاتی سطحی هستند که در چکیده کاملیکی از موضوعاتی که در تأویل پذیری کلام حافظ نقشی اساسی دارد و کمتر مورد توجه محققان قرار گرفته تناقضات موجود در کلام اوست. این تناقضات از دو منظر قابل بررسی هستند؛ نخست از منظر ابیات و مفاهیم منفرد و دوم از منظر بیناگفتمانی. تناقضهای بخش نخست تناقضاتی سطحی هستند که در آثار بسیاری از شاعران به چشم می خورد، اما تناقضات بیناگفتمانی از ویژگیهای خاص شعر حافظ و یکی از مهمترین دلایل توفیق اوست. تناقضات بیناگفتمانی فراوانی در شعر حافظ به چشم میخورد که از آن جمله میتوان به تناقض میان گفتمان انتقادی- اجتماعی و گفتمان کلامی و همچنین تناقض میان گفتمان عرفانی و گفتمان دینی و اخلاقی او اشاره کرد. علاوه بر اینکه در میان گفتمانهای مذکور دو به دو تناقضات فراوانی دیده میشود، هر کدام از جهاتی دیگر با سایر گفتمانها نیز مرز بندیهای تناقض آمیز دارند، در این پژوهش سعی شده است با استفاده از شیوه تحلیل گفتمان ضمن معرفی گفتمانهای مذکور و شناخت خاستگاههای تناقضات میان این گفتمانها، به چگونگی مفصلبندی این گفتمانهای متناقض در یک رابطه بیناگفتمانی و تولد یک گفتمان خاص به نام گفتمان عشق و رندی با دال مرکزی رند که به مبارزه ایدئولوژیکی با گفتمانهای رقیب میپردازد اشاره شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
756 - نقد تطبیقی رمان سیذارتا در مقایسه با شاهکارهای برجسته عرفانی- تعلیمی ادب فارسی
احمد یشیل حجت عباسیرمان سیذارتا که توسط هرمان هسه، نویسنده اهل آلمان نگاشته شده است، در زمره برترین داستان های عرفانی- تعلیمی ادبیات معاصر جهان، از دید جهان بینی و آموزههای تبلیغی، همگونی ها و مطابقاتی شگرف با تعالیم شاهکارهای کلاسیک ادبیات فارسی دارد. این نوشتار در پی آن است که با رویکر چکیده کاملرمان سیذارتا که توسط هرمان هسه، نویسنده اهل آلمان نگاشته شده است، در زمره برترین داستان های عرفانی- تعلیمی ادبیات معاصر جهان، از دید جهان بینی و آموزههای تبلیغی، همگونی ها و مطابقاتی شگرف با تعالیم شاهکارهای کلاسیک ادبیات فارسی دارد. این نوشتار در پی آن است که با رویکردی تطبیقی و با گستردن دامنه بازنمایی همسانی ها میان رمان سیذارتا و ادب عرفانی و تعلیمی فارسی به حیطه درونمایهها، شعارپردازی ها و پیام های ضمنی، گامی مثبت در جهت واکاوی و بازشناساندن هرچه بیشتر ظرفیت های الهام بخشی گنجینه های ادب پارسی بردارد و در عین حال بر این پیشنهاد تأکید کند که گستره ادبیات فارسی، استعدادی شگرف برای به نظم در آوردن و یا دست کم مستند به شواهد شعری کردنِ این رمان دارد؛ امری که در صورت تحقق می تواند به عنوان راهکاری شایسته هم برای خروج از بن بست ادبی و هم خلق فرصتی نوین از برای شاعران، مترجمان و نمایشنامه نویسان این مرز و بوم باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
757 - بررسی و تحلیل مؤلفههای سبکی دیوان تازهیافته وفای فراهانی
فاطمه آگاه احمدرضا یلمه هاکم توجهی محققان به سبک بازگشت به دلیل فقدان نوآوری و تکرار سبک پیشینیان، سبب ناشناخته ماندن بسیاری از شاعران این دوره و دیوان اشعار آنها گشته است. اما بی شک کاوش در اشعار شاعران دوره بازگشت نیز خالی از فایده نبوده و بخشی از گنجینه ادبیات فارسی را بازنمایی میکند. محمد چکیده کاملکم توجهی محققان به سبک بازگشت به دلیل فقدان نوآوری و تکرار سبک پیشینیان، سبب ناشناخته ماندن بسیاری از شاعران این دوره و دیوان اشعار آنها گشته است. اما بی شک کاوش در اشعار شاعران دوره بازگشت نیز خالی از فایده نبوده و بخشی از گنجینه ادبیات فارسی را بازنمایی میکند. محمد حسین وفای فراهانی، ادیب و شاعر متخلص به وفا، عموی قائم مقام اول و از سادات فراهان بود. وفای فراهانی از شاعران گمنام قرن سیزدهم است. دیوان اشعار وی هنوز به صورت نسخه خطی بوده و به چاپ نرسیده است. در این نوشتار به شیوه استقرایی- تحلیلی به بررسی و تحلیل مؤلفههای سبکی دیوان وفای فراهانی پرداخته شده است. با بررسی و تحلیل اشعار او می توان پی برد وی از شاعران سبک بازگشت است که در سطح زبانی متوجه سبک خراسانی و از جنبههای ادبی و فکری پیرو سبک عراقی بوده است. اشعار وفای فراهانی همراه با سادگی و روانی، از آرایههای بدیعی لفظی و معنوی بهره بسیار برده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
758 - اتباع در سبک خراسانی و اصفهانی
فاطمه حاجی آقابزرگی عباسعلی وفایی رضا فهیمیدر زبان فارسی چه در نظم و چه در نثر و همچنین در زبان محاوره اتباع بسیار به کار میرود. اینکه بکار بردن اینگونه ترکیبها از چه زمانی در آثار کتبی و شفاهی ایرانیان آغاز شده است، هنوز مشخّص نیست. مطالعات پیشین فقط نمونه هایی از کاربرد این نوع ترکیب را در آثار گذشتگان ارائه چکیده کاملدر زبان فارسی چه در نظم و چه در نثر و همچنین در زبان محاوره اتباع بسیار به کار میرود. اینکه بکار بردن اینگونه ترکیبها از چه زمانی در آثار کتبی و شفاهی ایرانیان آغاز شده است، هنوز مشخّص نیست. مطالعات پیشین فقط نمونه هایی از کاربرد این نوع ترکیب را در آثار گذشتگان ارائه کرده اند. با توجه به سیر اتباع در دورههای مختلف و کاربرد آن در زبان شاعران و نویسندگان سبکهای متفاوت، میتوان گفت که اتباع درآغاز با شکل کنونی آن که اسم مهمل نیز نامیده میشود، تفاوت دارد. غیر از بعضی ترکیبها که از ابتدا بی معنی و یا مهمل بوده است، مانند شکست و مکست در دیوان رودکی، که واژه تابع کاملاً بی معنی است و رودکی فقط یک بار آن را به کار برده، اکثر ترکیبها هدفدار و با معنی انتخاب میشده است. در این تحقیق برای دستیابی به سیر بکارگیری اتباع و نحوه آغاز آن و چگونگی تبدیل آن به اسم مهمل، آثار شاعران و نویسندگان معروف دوره خراسانی و اصفهانی مطالعه و اتباع در آنها بررسی گردیده است. یافته های این تحقیق از بکارگیری اسم مهمل یا تابع برای ایجاز در کلام حمایت میکند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
759 - نماد حیوانی شیر در مذهب و اساطیر ایران باستان و ادبیات منظوم فارسی
مژگان نیکویی علیرضا قوجه زاده معصومه خدادادی مهابادیدر ادبیات هر قومی شگردهای مختلفی برای جلب توجه خواننده و تأثیرگذاری بجا به کار گرفته میشود. یکی از این شیوههای ادبی کاربرد نماد و سمبل در متون نظم است تا نویسنده با زبانی نمادین و غیر مستقیم هدف مورد نظر خود را به خواننده انتقال دهد. استفاده از نماد حیوانات یکی از این چکیده کاملدر ادبیات هر قومی شگردهای مختلفی برای جلب توجه خواننده و تأثیرگذاری بجا به کار گرفته میشود. یکی از این شیوههای ادبی کاربرد نماد و سمبل در متون نظم است تا نویسنده با زبانی نمادین و غیر مستقیم هدف مورد نظر خود را به خواننده انتقال دهد. استفاده از نماد حیوانات یکی از این موارد است که به شکل گسترده برای بیان مطلبی و توجیه هدفی و یا القای باوری خاص به کار برده میشود. در این مقاله به بررسی نماد حیوانی شیر میپردازیم. تا کنون نماد شیر در تاریخ و هنر و ادبیات مورد پژوهش واقع شده است؛ اما وجوه عرفانی و دینی این نماد کمتر مورد توجه واقع شده است. هدف مقاله حاضر بررسی این نماد از وجوه دینی و عرفانی و ادبی میباشد، تا با تکیه بر یافتههای علمی بتوان خواننده را به درک درستی از نمادهای حیوانی شیر رهنمون شد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
760 - مقایسه لیلی و مجنون نظامی با لیلی و مجنون در دیوان قیس بن مُلَوّح
مسعود پاکدل ماندانا علیمی هدیه خنافرهداستان لیلی و مجنون در اصل، یکی از داستانهای قدیمی صحرانشینان سرزمین نجد در شبه جزیره عربستان است که مجموعه روایاته آن را ابوالفرج اصفهانی در الأغانی با ارائه سند نقل کرده است. مشهورترین داستان منظوم لیلی و مجنون در زبان فارسی سروده نظامی گنجوی است. در این جستار، محی چکیده کاملداستان لیلی و مجنون در اصل، یکی از داستانهای قدیمی صحرانشینان سرزمین نجد در شبه جزیره عربستان است که مجموعه روایاته آن را ابوالفرج اصفهانی در الأغانی با ارائه سند نقل کرده است. مشهورترین داستان منظوم لیلی و مجنون در زبان فارسی سروده نظامی گنجوی است. در این جستار، محیط و تأثیر آن بر دو شاعر، نظامی و قیس بن ملوح، در سرایش منظومهشان مورد واکاوی قرار گرفته، شخصیتهای هر دو داستان با هم تطبیق داده شده و اختلافات و اشتراکات نمایانده شده است. به نظر میرسد علیرغم اینکه نظامی بسیاری از مضامین موجود در دیوان قیس بن ملوح را به کار برده اما با بهرهگیری از ذوق و هنر شاعری تصرفاتی بسیار زیبا در داستان نموده است، به گونهای که توفیق یافته مکتبی در عشق بنا نهد که با ذوق خوانندگان بسیار سازگار باشد و لیلی و مجنون او سبب شهرت جهانی این داستان گردد. داستان لیلی و مجنون، فقط داستان عشقی ناکام نیست بلکه تصویر جامعهای بسته و محکوم به سلطه بیرحم سنتها و قوانین خشک قبیله است. نظامی در سرتاسر داستان نشان میدهد که باید به قانون پروردگار یعنی اخلاق و عفت گردن نهاد و بر خلاف روایتهای عربی در تصویر چهره داستان به لیلی برتری داده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
761 - مطالعه تطبیقی لغات در نمونههایی از اشعار مولانا، سنایی و عطار
ناهید صفری هکوانی حمید صمصام احمدرضا کیخا فرزانهبیراه نخواهد بود اگر ادعا شود غیر از مولوی و حافظ شاعر دیگری نداریم که در میان خانوادههای ایرانی، اصناف و طبقات مختلف جامعه، فرهیخته و بیسواد، فقیه و عامی، درویش و سلطان و... محبوبیت و نفوذ داشته باشد، تا آنجا که در خیر و شر و در تصمیمات مهم زندگی به کلاماش تأسی جست چکیده کاملبیراه نخواهد بود اگر ادعا شود غیر از مولوی و حافظ شاعر دیگری نداریم که در میان خانوادههای ایرانی، اصناف و طبقات مختلف جامعه، فرهیخته و بیسواد، فقیه و عامی، درویش و سلطان و... محبوبیت و نفوذ داشته باشد، تا آنجا که در خیر و شر و در تصمیمات مهم زندگی به کلاماش تأسی جسته و الگوی رفتاری میگیرند. کلمه، کلید ورود به دنیای شعر شاعر است، که به اَشکال مختلفی چون ترکیب، اصطلاح، اعلام، تلمیح و کاربردهای مجازی جلوه میکند؛ به رغم اهمیت بسزایی که در درک شعر دارد، هنوز به شکلی منظم و با رعایت اصول مدخلنویسی در یک کتاب جمع آوری و معنی نشده است. این مقاله اولین تلاش در این راستا میباشد که به روش کتابخانهای و از طریق فیش برداری، مراجعه به شروح و تفاسیر معتبر و فرهنگهای لغت و اصطلاحات قدیم و جدید، تقدیم خوانندگان میگردد. ویژگی این رساله، بیت محور بودن معانی لغات و ترکیبات است، بدین معنی که هدف، تدوین یک فرهنگ لغت نبوده، بلکه غرض اصلی رفع مشکلات ابیات مثنوی مولوی- دفتر اول- بوده، بدین لحاظ از میان معانی متعدد و متفاوت برای یک لغت در فرهنگهای لغات و اصطلاحات، تنها معنایی که به کار بیت میآید و مناسب محور عمودی و افقی بیت است، ضبط گردیده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
762 - مقایسه تطبیقی مضامین اخلاقی نقایض جریر و اخطل
حمید متولی زاده نائینییکی از برترین راههای شناخت برتری شاعری بر همتایانش مقایسه تطبیقی در موضوعات و بررسی سبک شناختی شعر آن ها است. جریر و اخطل که همچون دو هماورد ستیزه جو، تمام دوران شاعری خود را به هجو یکدیگر پرداختند و همواره سعی در بی آبرو نمودن دشمن خود داشتند، میکوشیدند تا با استفاده چکیده کاملیکی از برترین راههای شناخت برتری شاعری بر همتایانش مقایسه تطبیقی در موضوعات و بررسی سبک شناختی شعر آن ها است. جریر و اخطل که همچون دو هماورد ستیزه جو، تمام دوران شاعری خود را به هجو یکدیگر پرداختند و همواره سعی در بی آبرو نمودن دشمن خود داشتند، میکوشیدند تا با استفاده از ساختارهایی بدیع، حریف را مقهورِ قدرتِ خیالِ شگرف و استدلال های ادبی خود سازند. این پژوهش با هدف بررسی محتوایی مضامین اخلاقی مشترک در نقایض جریر و اخطل انجام شده و با روش تحلیلی- توصیفی به بررسی بیش از 840 بیت در قالب 20 قصیده پرداخته است. بر اساس آنچه در بررسی تفاوت ها و شباهت های مضمونی و سبکی میان دو شاعر گفته میشود، می توان دریافت که جریر در به تصویر کشیدن مضمون فرومایگی و بخل از اخطل موفّق تر عمل کرده است ولی اخطل در توصیفاتش و بهره برداری از فنون مختلف ادبی در ترسیم ترس و بی عفّتی گوی سبقت را از جریر ربوده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
763 - نقد تحلیلی شرحهای ختمی لاهوری و جمال آفتاب از منظر عشق و عرفان بر دیوان حافظ
فتح الله آسترکیتا کنون شرحها و تفسیرهای زیادی بر دیوان حافظ نوشته شده است. این شرحها عمدتاً یا به طور کلی اشعار حافظ را عاری از گرایشهای عرفانی میدانند؛ یا تعبیر و تفسیر آنها صرفاً عرفانی است و نگاهشان به تمامی غزلیات یک نگاه عارفانه است. سؤال مهمی که در این مورد پیش آمده است، ای چکیده کاملتا کنون شرحها و تفسیرهای زیادی بر دیوان حافظ نوشته شده است. این شرحها عمدتاً یا به طور کلی اشعار حافظ را عاری از گرایشهای عرفانی میدانند؛ یا تعبیر و تفسیر آنها صرفاً عرفانی است و نگاهشان به تمامی غزلیات یک نگاه عارفانه است. سؤال مهمی که در این مورد پیش آمده است، این است که آیا این گونه نگاهها به دیوان حافظ منطقاً درست است یا راه میانهای هم وجود دارد؟ نگارنده بر این باور است که نگاه جزمی و صرفاً یکسویه به این اثر هنری روا نیست. در این مقاله تلاش شده است تا با تکیه بر چند بیت از دیوان حافظ و مقایسه دو شرح کامل عرفانی، غیر عرفانی بودن بعضی از اشعار حافظ نیز مشخص شوند. دو تفسیر عرفانی که دست مایه تحقیق در این مقاله قرار گرفتهاند، عبارتاند از جمال آفتاب و آفتاب هر نظر از علیسعادتپرور که در سال 1380 به چاپ رسیده است، و دیگری شرح عرفانی ختمی لاهوری بر دیوان حافظ اثرابوالحسن عبدالرحمن ختمی لاهوری که در نیمه اول قرن یازدهم در هند به رشته تحریر درآمده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
764 - بررسی شخصیت شناسی امام سجاد(ع) در میمیه فرزدق با توجه به دیدگاه گوردون آلپورت
منصوره سادات طالب الحق فریبرز حسینجانزاده محمد جعفریمدح از جمله اغراض شعری است که شاعران به وسیله آن خود و ممدوحشان را به مردم معرفی نموده و در یادها ماندگار میکنند. فرزدق از جمله شاعران عصر اموی است که در طول تاریخ به عنوان شاعر شیعی شناخته شده است. او قصیده میمیه خود را به مدح امام سجاد(علیه السلام) که هم عصر با این ش چکیده کاملمدح از جمله اغراض شعری است که شاعران به وسیله آن خود و ممدوحشان را به مردم معرفی نموده و در یادها ماندگار میکنند. فرزدق از جمله شاعران عصر اموی است که در طول تاریخ به عنوان شاعر شیعی شناخته شده است. او قصیده میمیه خود را به مدح امام سجاد(علیه السلام) که هم عصر با این شاعر بودهاند، اختصاص داده و در آن به معرفی شخصیت امام پرداخته است. شیوه فرزدق در این قصیده در حیطه علم روانشناسی به نظریه گوردون آلپورت نزدیک است. لذا بر آن شدیم تا شیوه شخصیتشناسی فرزدق در قصیده میمیه را با نظریه گوردون آلپورت مقایسه و تطبیق نمائیم. در این میان روانشناسی به عنوان یکی از شاخههای علوم انسانی در بسیاری از زمینهها با ادبیات تناسب موضوعی دارد و ضرورت انجام پژوهشهای مشترک میان این دو مقوله احساس میگردد. در این مقاله با رویکرد نقد روانکاوانه از متن قصیده میمیه فرزدق که به مدیحه امام سجاد(علیه السلام) معروف است را مورد بررسی قرار داده تا از لابهلای واژگان ادبی مقصود اصلی شاعر دست یابد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
765 - بررسی اضطراب در قرآن و عهدین بر مبنای رویکرد روانشناسی فرهنگی- اجتماعی
معصومه جوادیان علی حسین احتشامیپژوهش حاضر با هدف مطالعه تطبیقی چیستی، علل و درمان اضطراب از دیدگاه قرآن و عهدین و با رهیافت تاریخی و روش توصیفی-تحلیلی انجامشده و به نتایج زیر دست یافته است: قرآن و عهدین در بیان چیستی و راهکار درمانی اضطراب با یکدیگر مشابه بودهاند اما در مورد علل، اندکی با هم تفاوت چکیده کاملپژوهش حاضر با هدف مطالعه تطبیقی چیستی، علل و درمان اضطراب از دیدگاه قرآن و عهدین و با رهیافت تاریخی و روش توصیفی-تحلیلی انجامشده و به نتایج زیر دست یافته است: قرآن و عهدین در بیان چیستی و راهکار درمانی اضطراب با یکدیگر مشابه بودهاند اما در مورد علل، اندکی با هم تفاوت دارند. هر دو، دو نوع اضطراب را در زندگی انسان شناسایی کرده اند: اضطراب ممدوح و مذموم. قرآن و عهد جدید در زمینه علل اضطراب در مورد قیامت، طوفان و بلایای طبیعی، شرک و گناه، گرفتاری و مشکلات امور روزمره توافق دارند و قرآن و عهد عتیق در مورد جنگ، قیامت، شرک و گناه و عهد عتیق و عهد جدید نیز در زمینه علل اضطراب در مورد قیامت، شرک و گناه، مرگ، بلایای طبیعی، از دست دادن پست و مقام و منزلت با یکدیگر توافق دارند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
766 - بررسی تطبیقی جایگاه دادخواهی در شاهنامه و سیاستنامه بر پایه آموزههای دینی
محمدرضا ابراهیمی مسعود سرحدی رقیه ابراهیمی زاد جویمیشناختن و شناساندن شاهنامه و سیاستنامه در زمینه دادخواهی و دادن رهنمود برای مقایسه تطبیقی سایر آثار ادبی و همچنین روشن کردن ابعاد ادبیات حماسی منظوم و مقایسه آن با آثار منثور بسیار حایز اهمیت است؛ چرا که سیاستنامه کتابی صرفاً تاریخی نیست، بلکه آرمانهای نویسنده را مخصوصا چکیده کاملشناختن و شناساندن شاهنامه و سیاستنامه در زمینه دادخواهی و دادن رهنمود برای مقایسه تطبیقی سایر آثار ادبی و همچنین روشن کردن ابعاد ادبیات حماسی منظوم و مقایسه آن با آثار منثور بسیار حایز اهمیت است؛ چرا که سیاستنامه کتابی صرفاً تاریخی نیست، بلکه آرمانهای نویسنده را مخصوصاً در قالب تابلوی دادگری به ما ارائه میدهد. همچنین شاهنامه، فقط داستان جنگها و پیروزیهای رستم نیست، بلکه بیانگر آرمانها و باورهای یک ملت و زیباتر از همه دادخواهی و عدالتگری است. در همین راستا پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی بر پایه اطلاعات کتابخانهای تدوین یافته است. یافتههای تحقیق نشان میدهد: فردوسی و نظام الملک در سراسر شاهنامه و سیاستنامه، زورمداران و مستبدّین روزگار را به دادخواهی دعوت و به اصل دادگری توجه دادند، منتها در شاهنامه، موضوع دادخواهی به تفصیل و جامع بررسی گردیده است، حال آنکه در سیاستنامه به موضوع دادخواهی به اجمال و اختصار اشاره شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
767 - نگاهی تطبیقی به درونمایههای مشترک زنانه در شعر غاده السمان و پروین اعتصامی
سعیده میرحق جو لنگرودی فاطمه علینژاد چمازکتیغاده السمان شاعر سوری عصر معاصر است که زن، عشق، تبعیض و تعصب ستیزی از بن مایه های اصلی اکثر اشعارش می باشد. در جهان او را بیشتر به عنوان نویسنده میشناسند. پروین اعتصامی شاعره ایرانی است که در اشعارش عشق به انسانیت، آزادگی، عدالت اجتماعی، علم، هنر و عشق به قشرهای محروم چکیده کاملغاده السمان شاعر سوری عصر معاصر است که زن، عشق، تبعیض و تعصب ستیزی از بن مایه های اصلی اکثر اشعارش می باشد. در جهان او را بیشتر به عنوان نویسنده میشناسند. پروین اعتصامی شاعره ایرانی است که در اشعارش عشق به انسانیت، آزادگی، عدالت اجتماعی، علم، هنر و عشق به قشرهای محروم و رنج دیده جامعه موج می زند. این پژوهش، زندگینامه و اشعار دو بانوی شاعر را مورد بررسی قرار داده و تشابه و اختلاف در مضامین را برمی شمرد و به این نتیجه میرسد که چگونه دو شاعر در دو برهه زمانی نزدیک به هم تا این اندازه می توانند از مشابهت برخوردار باشند و از دریچه احساس و عاطفه این دو زن، جهان و مسائل موجود در آن را بنگرند، و به اندیشهای نو و بدیع در تطبیق میان ادبیات فارسی و عربی دست یابند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
768 - بررسی تطبیقی مفهوم علم و جهل در اشعار جمیل صدقی زهاوی و ملکالشعرای بهار
رمضان محمدی محمد جعفری محمد شایگان مهرهمزمان با انقلاب مشروطه در ایران و انقلاب مردم عراق علیه عثمانیها شاعرانی پا به عرصه ادبیات نهادند که مضمونهای مشترکی در اشعارشان بود، از جمله مبارزه با جهل و طلب علم و استعمارستیزی و آزادی خواهی و... آنان پیشرفت و رشد و ترقی کشورشان را در گرو علم طلبی و دوری از نادان چکیده کاملهمزمان با انقلاب مشروطه در ایران و انقلاب مردم عراق علیه عثمانیها شاعرانی پا به عرصه ادبیات نهادند که مضمونهای مشترکی در اشعارشان بود، از جمله مبارزه با جهل و طلب علم و استعمارستیزی و آزادی خواهی و... آنان پیشرفت و رشد و ترقی کشورشان را در گرو علم طلبی و دوری از نادانی میدانستند و این شاعران در دو کشور مسلمان و همسایه میزیستند. ملک الشعرای بهار و جمیل صدقی زهاوی هر دو شاعر به نام و معاصر ایران و عراق بودند ودر یک دوره زمانی زندگی میکردند. جمیل صدقی زهاوی معروف به شاعر العراق علوم اسلامی و ادبیات عرب را در مکتب پدر فرا گرفت. بهار نیز سرودن شعر را در مکتب پدر آموخت. در این مقاله سعی شده که مفهوم علم و جهل در اشعار دو شاعر گرانقدر به صورت تطبیقی بررسی شود و نتایج تحقیق از افکار نزدیک این دو شاعر به همدیگر حکایت دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
769 - همسانیهای شعر حافظ و مرزباننامه
مریم حقیشمسالدین محمد حافظ شیرازی شاعر قرن هشتم هجری و یکی از ارکان اصلی شعر و غزل فارسی به شمار می رود. حافظ از شاعرانی است که در سرودن اشعار خود به بسیاری از آثار نظم و نثر پیش از خود نظر داشته است و در لفظ و محتوا از آنها بسیار بهره برده است. یکی از کتابهایی که از وجوه مخ چکیده کاملشمسالدین محمد حافظ شیرازی شاعر قرن هشتم هجری و یکی از ارکان اصلی شعر و غزل فارسی به شمار می رود. حافظ از شاعرانی است که در سرودن اشعار خود به بسیاری از آثار نظم و نثر پیش از خود نظر داشته است و در لفظ و محتوا از آنها بسیار بهره برده است. یکی از کتابهایی که از وجوه مختلف لفظی و معنایی شباهت فراوانی با اشعار حافظ دارد، مرزباننامه سعدالدین وراوینی است که متعلق به قرن هفتم هجری است. با مطالعه مرزباننامه وراوینی و دقت در آن میتوان به جنبههای مختلف شباهت های لفظی(لغات و ترکیبات) و معنوی میان این کتاب و دیوان حافظ پی برد. وجوه همسانیهای شعر حافظ و مرزباننامه گونههای فراوانی دارد و شامل لغات، الفاظ و تعابیر همسان، ترکیبات اضافی، وصفی و عطفی مشابه و نیز مضامین مشابه است که البته می توان این مشابهت ها را از مقوله مضامین مشترک در ادبیات فارسی به شمار آورد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
770 - کاربرد کهن الگوهای رنگ در مثنوی معنوی بر پایه نظریه یونگ
ابو الحسن اسدی علی عشقی ابو القاسم امیر احمدییکی از انواع جدید نقد متون ادبی، نقد کهنالگویی متون میباشد که مبتنی بر نقد روانشناختی بوده و بر اساس نظریات کارل گوستاو یونگ، روانشناس معروف و معاصر سوئیسی شکل گرفته است. به اعتقاد وی، روان آدمی از سه سطح خودآگاه، ناخودآگاه فردی و ناخودآگاه جمعی تشکیل شده است. عمیق چکیده کاملیکی از انواع جدید نقد متون ادبی، نقد کهنالگویی متون میباشد که مبتنی بر نقد روانشناختی بوده و بر اساس نظریات کارل گوستاو یونگ، روانشناس معروف و معاصر سوئیسی شکل گرفته است. به اعتقاد وی، روان آدمی از سه سطح خودآگاه، ناخودآگاه فردی و ناخودآگاه جمعی تشکیل شده است. عمیقترین سطح روان، ناخودآگاه جمعی است که اسطورهها، افسانهها و باورهای هزاران ساله بشر از دل آن بیرون آمده است. یونگ فرآوردههای ناخودآگاه جمعی را، نمونههای اولیه، کهنالگو مینامد که مظاهر مختلفی مانند مادر، پیر خردمند، قهرمان، آنیما، آنیموس، تولد مجدد، سایه و نقاب دارد. بر اساس نظر یونگ صور مثالی به تنهایی محتوایی ندارند بنابراین خود را در قالب نمادهایی در رؤیا و اساطیر به ظهور میرسانند. امروزه کهنالگو از مباحث اصلی نقد ادبی و به ویژه نقد اسطورهای است و جستوجو در نمادهای کهنالگویی، از مسائل مورد علاقه پژوهشگران ادبیات عرفانی به شمار میآید. از آنجایی که مولانا عارفی است که دارای ذهن نمادگرا بوده و مثنوی را در قالب یک اثر رمزی سروده است که پهنه بیکران نمادهای کهنالگویی است و دارای قابلیت بررسی کهنالگویی است، لذا در این تحقیق، نمادهای کهنالگویی مثنوی معنوی مولانا در طبقه کهنالگوی فرعی و در زیرشاخه رنگ مورد بررسی قرار گرفت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
771 - بررسی تطبیقی مضامین منظومه غنایی «هشت بهشت» امیرخسرو دهلوی و «جواهر الأسمار» الثغری
آسیه ذبیح نیا عمرانامیرخسرو دهلوی(651- 725ش) از عارفان نامدار پارسیگوی هندوستان، در نیمه دوم قرن هفتم و اوایل قرن هشتم هجری است. او در مثنوی سرایی تابع نظامی گنجوی است. یکی از مثنویهای امیرخسرو که به تقلید از هفت پیکر نظامی سروده منظومه هشت بهشت است. او در تدوین حکایات هشت بهشت به کتاب چکیده کاملامیرخسرو دهلوی(651- 725ش) از عارفان نامدار پارسیگوی هندوستان، در نیمه دوم قرن هفتم و اوایل قرن هشتم هجری است. او در مثنوی سرایی تابع نظامی گنجوی است. یکی از مثنویهای امیرخسرو که به تقلید از هفت پیکر نظامی سروده منظومه هشت بهشت است. او در تدوین حکایات هشت بهشت به کتاب جواهر الأسمار عماد بن محمد الثغری نظر داشته است. امیرخسرو چند حکایت هشت بهشت را از کتاب جواهر الأسمار عیناً نقل کرده و حتی در بخشهای زیادی از متن هشت بهشت، عبارات و جملات این اثر را وام گرفته و اقتباس کرده است. کتاب جواهر الأسمار مشتمل بر یکصد حکایت است که طی پنجاه و دو شب از زبان طوطی بازگو می شود تا زن جوان بازرگانی را از خیانت به شوهر باز دارد. اکثر حکایات و افسانه های جواهر الأسمار و هشت بهشت بر مکر زنان استوار است. بخشی از درونمایه حکایات هر دو اثر پیمانشکنی زنان و تظاهر آنان به ستر و صلاح است. با توجه به اینکه کتاب جواهر الأسمار یکی از مهم ترین الگوهای کار امیرخسرو در هشت بهشت بوده و اینکه هر دو اثر در هند تدوین شده اند وجوه مشترک بسیاری با هم دارند. مقاله حاضر می کوشد به بررسی مضامین مشترک هر دو اثر غنایی بپردازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
772 - مطالعه تطبیقی سیمای امام علی(ع) در آیینه فتوّت، با رویکرد به چند اثر ادبی
نجمیّه کریمی حسین آذر پیوند غلامرضا تمیمیفتوّت، یک حرکت اجتماعی و تکانه روحی از فرهنگ و تمدّن ایران باستان است که از آغاز ورود فرهنگ اسلامی به جغرافیای گسترده ایران، در میان توده مردم اثرگذار بوده و به نوعی با فرهنگ اسلامی درآمیخته است. این پژوهش به روش تحلیل محتوایی کیفی و با مراجعه به منابع و اسناد معتبر کتا چکیده کاملفتوّت، یک حرکت اجتماعی و تکانه روحی از فرهنگ و تمدّن ایران باستان است که از آغاز ورود فرهنگ اسلامی به جغرافیای گسترده ایران، در میان توده مردم اثرگذار بوده و به نوعی با فرهنگ اسلامی درآمیخته است. این پژوهش به روش تحلیل محتوایی کیفی و با مراجعه به منابع و اسناد معتبر کتابخانهای، به مشاهده سیمای امام علی(ع) در فتوت نامه سلطانی از ادبیات فارسی و رسالۀ الفتوة فی الاسلام، یوسف بن صوشه و کتاب الصلة بین التصوف والتشیع کامل مصطفی الشیبی، از ادبیات عرب، پرداخته است. در طول تاریخ بسیاری از جوانمردان و عیّارانِ شیعه و سنّی که مبانی شریعت و طریقت را باور داشتند، امام علی(ع) را پیشوای جوانمردان و نقطه قوتِ این جریان فکری میدانستند. حضور تاریخی و پشتوانه معنوی حضرت علی(ع) شاه مردان به عنوان رهبر اهل فتوّت موجب شد که با شعار لا فتی الّا علی یار و یاور بینوایان باشند و با ستمگران مبارزه کنند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
773 - بازتابهایی از کتاب مقدس در اشعار سهراب سپهری
مریم حقیسهراب سپهری(1307-1359) از شاعران برجسته معاصر است که در کنار دین اسلام، با سایر ادیان نیز آشنایی داشته است و همین آشنایی، شعر او را سرشار از تلمیحات متعدد و متنوع کرده است. بررسی تلمیحات در اشعار سپهری، نشان دهنده آشنایی او با ادیان مختلف است. این آشنایی را می توان مرهو چکیده کاملسهراب سپهری(1307-1359) از شاعران برجسته معاصر است که در کنار دین اسلام، با سایر ادیان نیز آشنایی داشته است و همین آشنایی، شعر او را سرشار از تلمیحات متعدد و متنوع کرده است. بررسی تلمیحات در اشعار سپهری، نشان دهنده آشنایی او با ادیان مختلف است. این آشنایی را می توان مرهون مطالعات مداوم او در این خصوص و نیز مسافرت های فراوان او به کشورهای مختلف دانست. یکی از خاستگاه های عمده تلمیحات در شعر سپهری، کتاب مقدس عهد عتیق(تورات) و عهد جدید(انجیل) است. بسامد این تلمیحات در مجموعه های نخستین، اندک است و به تدریج افزونی می یابد. بیشترین تلمیحات به کتاب مقدس در مجموعه های مسافر و حجم سبز آمده است. تلمیحات به تورات نسبت به تلمیحات به انجیل، بسامد بیشتری دارد. اغلب این تلمیحات، تلمیحاتی مضمر و با وابسته های اندک هستند. بیشترین بازتاب کتاب مقدس در اشعار سپهری، مربوط به داستان آدم و حوّا و خوردن میوه ممنوعه است. هدف از این مقاله که به روش اسنادی و تحلیل محتوا انجام گرفته است، بررسی و تحلیل تلمیحات به کتاب مقدس در هشت کتاب سهراب سپهری است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
774 - نگاهی به مکتب سور رئالیسم و جلوههایی از آن در شعر قیصر امینپور
عسگر بابازاده اقدم یعقوب نوروزیسور رئالیستها معتقد به نگارش خودکاراند و بر این باورند که شاعر، باید حواس خود را مختل کرده و در حالت خلسه و ناخودآگاهی شعر بسراید. به رؤیا و خواب اهمیت میدهند و از دیدگاه آنها اثر هنری باید رؤیاگونه باشد. آنها ویژگیهای فراواقعی به اشیاء و پدیدهها نسبت میدهند. در چکیده کاملسور رئالیستها معتقد به نگارش خودکاراند و بر این باورند که شاعر، باید حواس خود را مختل کرده و در حالت خلسه و ناخودآگاهی شعر بسراید. به رؤیا و خواب اهمیت میدهند و از دیدگاه آنها اثر هنری باید رؤیاگونه باشد. آنها ویژگیهای فراواقعی به اشیاء و پدیدهها نسبت میدهند. در دوره معاصر ادبیات فارسی نیز با تأثیر از ادبیات اروپا، از این مکتب تأثیر پذیرفته و شاعران جریانهای شعری موج نو و حجم تحت تأثیر آراء شاعران این مکتب بودند. در کنار این دو جریان شعری، شاعران مستقلی نیز همچون سپهری از این مکتب تأثیر پذیرفته و شگردها و بوطیقای خاص این مکتب را در شعر خود وارد کرده و منطبق با تئوریهای پذیرفته شده این مکتب شعر سرودهاند. در شعر قیصر نیز بارقههایی از تأثیر این مکتب دیده میشود که در مقاله حاضر نمونههایی از این تأثیر ذکر شده و مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. اگرچه قیصر شاعری سور رئالیست نیست ولی تأثیر این مکتب در برخی از اشعار وی، انکارناشدنی است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
775 - بررسی کرامات امام علی(ع) در اشعار مولانا جلال الدین بلخی
غلامعلی آریا وحیده داداش زادهکرامات و معجزات از جمله مباحث مطرح در آثار ادیبان و شاعران پارسی گوی بوده است. از زمانی که سنایی عرفان را به طور عملی وارد شعر نمود و زمینه برای ظهور عرفا و شاعران بزرگ فراهم شد، شعر به عنوان تجلیگاه خصال و کرامات شخصیتهای بزرگ دینی و ملی گردید. در این بین جایگاه امام چکیده کاملکرامات و معجزات از جمله مباحث مطرح در آثار ادیبان و شاعران پارسی گوی بوده است. از زمانی که سنایی عرفان را به طور عملی وارد شعر نمود و زمینه برای ظهور عرفا و شاعران بزرگ فراهم شد، شعر به عنوان تجلیگاه خصال و کرامات شخصیتهای بزرگ دینی و ملی گردید. در این بین جایگاه امام علی(ع) به عنوان شخصیتی دینی و مذهبی غیر قابل انکار است. مأثورات عرفانی امام علی(ع) در آثار عرفا و شعرا منبع الهامات شعری و نویسندگی این گروه از جامعه گردید. مولانا به عنوان یکی از عرفا و شعرا برجسته در نضج و گسترش عرفان اسلامی نقش بیبدیلی ایفا نموده است و بررسی آثار وی برای درک بهتر ظرایف این عرصه میتواند راهگشا باشد. این مقاله در صدد است، به روش توصیفی- تحلیلی، به بررسی کرامات امام علی(ع) در آثار مولانا جلال الدین رومی بپردازد. این پژوهش بر آن است که نشان دهد که علیرغم سنی مذهب بودن مولانا، وی ارادت خالصانهای نسبت به امام علی(ع) داشته و همواره از کرامات ایشان در اشعار و فحوای کلامش یاد کرده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
776 - مطالعه تطبیقی ساختارشکنی اشعار شاملو و کمینگز
حسن تاجیک محمدیه کیان پیشکارادبیات تطبیقی به عنوان علمی جدید پایهگذار دیدگاهی نوین در عصر مطالعات ادبیات جهانی میباشد و در تلاش است تا با ارائه زمینههای مشترک بین ملل و ادبیات آنها به یک همگرایی جهانی بهتری دست یابد. بررسی نوابغ ادبی از کشورهای دارای سبک ادبی برجسته و ممتاز که ممکن است دارای چکیده کاملادبیات تطبیقی به عنوان علمی جدید پایهگذار دیدگاهی نوین در عصر مطالعات ادبیات جهانی میباشد و در تلاش است تا با ارائه زمینههای مشترک بین ملل و ادبیات آنها به یک همگرایی جهانی بهتری دست یابد. بررسی نوابغ ادبی از کشورهای دارای سبک ادبی برجسته و ممتاز که ممکن است دارای مشترکات زبانی، ساختاری، فرهنگی و حتی دینی مشترکی باشند میتواند به شکوفایی این حوزه کمک کند و در این راستا این مقاله در صدد است تا با بررسی دو شاعر صاحب سبک، صاحب نام، بزرگ و معاصر آمریکایی و ایرانی- ایی کمینگز و احمد شاملو- بر اساس اصول و تئوری پست مدرن ساختارشکنی و شالوده شکنی به اشتراکات زبانی، ادبی و سبک نوشتاری آنها دست یابد. بررسی تطبیقی دو نویسنده بزرگ از دو کشور و فرهنگ مختلف بر اساس رویکردی نوین و پست مدرن نیازمند امکانات، منابع و همکاریهای چند جانبه از سوی تمامی عوامل میباشد. با این حال این مقاله تلاش دارد با این رویکرد و با انتخابی که انجام داده روزنهای جدید را در زمینه مطالعات تطبیقی آن هم در زمینه ادبیات معاصر از دوکشور با زمینه ادبی عظیم و در عین حال کاملاً متفاوت را از دو شاعر صاحب سبک، شناختهشده و در عین حال با مقبولیتی ادبی، اجتماعی بررسی و ارائه کند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
777 - بررسی تطبیقی ساختار موسیقایی شعر کودک عربی و فارسی
جواد گرجامی عادل آزاددل مریم سلیمیامروزه ادبیات و شعر کودک و جایگاه آن در مجموعه موضوعات ادبی، توجه بسیاری از ادیبان و اهل فن در این حوزه را به خود جلب نموده است. ایجاد لذت از نثر یا نظم، مقدمه ایجاد ارتباط شاعر یا نویسنده با کودک است. در این میان، شعر به دلیل ساختار موسیقایی و آهنگین بودن و ایجاد لذت ش چکیده کاملامروزه ادبیات و شعر کودک و جایگاه آن در مجموعه موضوعات ادبی، توجه بسیاری از ادیبان و اهل فن در این حوزه را به خود جلب نموده است. ایجاد لذت از نثر یا نظم، مقدمه ایجاد ارتباط شاعر یا نویسنده با کودک است. در این میان، شعر به دلیل ساختار موسیقایی و آهنگین بودن و ایجاد لذت شنیداری، برای کودکان دارای جذابیتی وافر است. شعر کودک با بهره مندی از زبان، ساختار، وزن و درون مایه از جایگاه ویژهای برخوردار است و همانند انواع دیگر ادبی دارای مؤلفههای ساختاری مشخصی است که آن را از شعر بزرگسال متمایز ساخته است. در این مقاله، به منظور مقایسه کیفی، ضمن تحلیل مهمترین مؤلفههای آن، جایگاه موسیقیِ شعر کودک در راستای شکلگیری زبان شعر کودکانه مورد تبیین قرار گرفته است. یافته ها نشان می دهد، ساختار موسیقایی شعر کودک به عنوان یکی از مؤلفههای مهم زبانی، به واسطه حضور عینی و ملموس خود نقش زیادی در انتقال محتوای شعری به مخاطب کودک داشته و این امر در نهایت میتواند عامل پیوندی میان کودک و متن شعری باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
778 - بررسی عنصر موسیقی در شعر محمود سامی البارودی و ملک الشعرای بهار
جواد کارخانه اسماعیل نادری نعمان اونقموسیقی از برجسته ترین عناصر شعری در ادبیات هر ملتی است. در این میان ادبیات برخی ملت ها چون ادبیات فارسی و عربی از عناصر موسیقایی یکسانی در اشعارشان برخوردارند. در این پژوهش، سعی بر آن است تا با تکیه بر این عنصر، اشعار دو شاعر برجسته و معاصر عربی و ایرانی محمود سامی البا چکیده کاملموسیقی از برجسته ترین عناصر شعری در ادبیات هر ملتی است. در این میان ادبیات برخی ملت ها چون ادبیات فارسی و عربی از عناصر موسیقایی یکسانی در اشعارشان برخوردارند. در این پژوهش، سعی بر آن است تا با تکیه بر این عنصر، اشعار دو شاعر برجسته و معاصر عربی و ایرانی محمود سامی البارودی و ملک الشعرای بهار تحلیل و بررسی شوند، تا نحوه بکارگیری عوامل موسیقی ساز در اشعار این دو شاعر آشکار شود. برای رسیدن به این مقصود موسیقی اشعار آنها از دو جنبه مهم: موسیقی بیرونی (وزن، قافیه وردیف) و موسیقی درونی(جناس و سجع و تکرار با زیرشاخه واجآرایی و تکرار لفظ و تکرار هجا همچنین رد العجز علی الصدر و طرد و عکس) بررسی شده است. با این فرضیه که هر دو شاعر توانسته اند با استفاده از ابزارهای موسیقی ساز نغمههای دلنشینی را بر تارهای شعرشان تصنیف نمایند. نتایج این بررسی نشان میدهد شباهت زیادی میان این دو شاعر مشهود است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
779 - بررسی تطبیقی وطن دوستی در اشعار اقبال لاهوری و خلیل مطران
صفی الله کرد عبدالملک کرداقبال لاهوری و خلیل مطران یکی اهل پاکستان و دیگری از لبنان است. این دو شاعر در مورد وطن دوستی اشعاری سرودهاند که مردم را به دور از وطن پرستی بی حد و مرز بلکه به وحدت و یکپارچگی در زیر یک پرچم برای رهایی از ظلم و آنها را برای کمک به همنوعان فرا خواندهاند. در این مطال چکیده کاملاقبال لاهوری و خلیل مطران یکی اهل پاکستان و دیگری از لبنان است. این دو شاعر در مورد وطن دوستی اشعاری سرودهاند که مردم را به دور از وطن پرستی بی حد و مرز بلکه به وحدت و یکپارچگی در زیر یک پرچم برای رهایی از ظلم و آنها را برای کمک به همنوعان فرا خواندهاند. در این مطالعه تحلیلی- توصیفی با بررسی دیوان دو شاعر میخواهیم به هم عقیدتی این دو شاعر برسیم. اقبال میگوید که اگر تمام مردم به یک محبوب حجازی روی بیاورند و پیرو آن شوند عشق به وطن فقط منتهی به مکان زندگی افراد نمیشود و تبدیل به عشق در یک جامعه بزرگ که تمام مسلمین را در بر میگیرد، میشود. این مطالعه کوشیده است تا با گردآوری مطالب و یکپارچه ساختن این مطالب مردم را در فهم مطالب ذکر شده توسط شاعران یاری دهد تا رسالت شاعران به خوبی انجام شود و همچنین مردم جامعه بتوانند از آن استفاده کنند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
780 - خوانش تطبیقی مضامین زنانه در شعر نبیله الخطیب و فروغ فرخزاد
طیبه سادات جوانیان صادق ابراهیمی کاوری سهاد جادریادبیات زنانه، علی رغم قدمت ادبیات عربی و فارسی، به دلیل موانع اجتماعی و فرهنگی به عنوان بستری برای نمود تفکرات زنانه و بیان مشکلات آن؛ از تبلور چندانی در سرزمینهای عربی و ایران برخوردار نبوده است. پس از تحولات اجتماعی و سیاسی در کشورهای عربی و انقلاب مشروطیت در ایران ش چکیده کاملادبیات زنانه، علی رغم قدمت ادبیات عربی و فارسی، به دلیل موانع اجتماعی و فرهنگی به عنوان بستری برای نمود تفکرات زنانه و بیان مشکلات آن؛ از تبلور چندانی در سرزمینهای عربی و ایران برخوردار نبوده است. پس از تحولات اجتماعی و سیاسی در کشورهای عربی و انقلاب مشروطیت در ایران شعر زنان به تبلور قابل توجهی دست یافت و به نحوی معرف اندیشه زنان شاعر و جهان بینی آنان گشت. این پژوهش کوشیده است مضامین شعری دو شاعر فارسی و عربی، فروغ فرخزاد و نبیله الخطیب شاعر اردنی را از لحاظ محتوای شعری و نمود اندیشههای زنانه تحلیل و بررسی کند. شعر این دو شاعر دربردارنده مسائل زنان میباشد. در نگاهی اجمالی به آثار این دو شاعر نمود اندیشههای زنانه در رد کردن محدودیّتها و سنّتهای دست و پا گیر شخصی و اجتماعی زندگی زنان به ویژه در شرق مربوط میشود و همچنین مسائلی چون عشق، حس مادرانه و غیره را نیز شامل میشود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
781 - عقل و عشق از دیدگاه مولانا و حافظ
ریحانه کمانهعشق در خلق شاهکارهای ادبی نقش بسزایی داشته و خود نیز در این آثار جلوههای گوناگونی یافته است. مقاله حاضر به بررسی نظریه مولوی و حافظ درباره عقل و عشق است. طنازی شنیدنی و خاطر نوازی مکرر که ذائقه فرد را شیرین میکند. در این مقاله به شیوه تطبیقی، عشق در غزلیات دو شاعر برر چکیده کاملعشق در خلق شاهکارهای ادبی نقش بسزایی داشته و خود نیز در این آثار جلوههای گوناگونی یافته است. مقاله حاضر به بررسی نظریه مولوی و حافظ درباره عقل و عشق است. طنازی شنیدنی و خاطر نوازی مکرر که ذائقه فرد را شیرین میکند. در این مقاله به شیوه تطبیقی، عشق در غزلیات دو شاعر بررسی و بر مبنای گزینش برخی غزلیات آنان، ابیات حاوی نظرات مشترک و متفاوت بیان شده است. اگرچه میتوان گفت عشق زمینی و آسمانی دو رنگ اصلی عشق هستند و عشق به قدمت عمر و گستردگیاش، وسیع و مبهم است اما تطبیق عقاید بزرگان ادبیات همچون مولانا و حافظ درباره عشق میتواند در روشنگری پیچیدگیهای این موضوع جهانشمول مؤثر باشد. همچنین با بررسی دیدگاه آنان علت شهرت هر یک در گونهای از غزل عاشقانه مشخص خواهد شد. بحث عقل و عشق از مباحث بسیار مهم و کلیدی شعر مولانا و حافظ است. لذا در این نوشتار به بحث و تفحص در خصوص عقل و عشق در این دو اثر پرداخته شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
782 - بررسی و تطبیق دین و دنیا و جلوههای آن از منظر شاهنامه و کشف الأسرار
سید خلیل باقریضرورت دین در عصر ما بیش از هر عصر دیگری احساس میشود و آدمیان گاه در اثر توجه بیش از حد به دنیا از آخرت دور ماندهاند و گاه در اثر رویکرد به سوی آخرت دنیای خود را تباه ساختهاند. در این مقاله کوشش بر این بوده است. طبق گفتههای شاهنامه فردوسی و کشف الأسرار میبدی به خصوصی چکیده کاملضرورت دین در عصر ما بیش از هر عصر دیگری احساس میشود و آدمیان گاه در اثر توجه بیش از حد به دنیا از آخرت دور ماندهاند و گاه در اثر رویکرد به سوی آخرت دنیای خود را تباه ساختهاند. در این مقاله کوشش بر این بوده است. طبق گفتههای شاهنامه فردوسی و کشف الأسرار میبدی به خصوصیات دین و دنیا پی ببریم و این دو اثر گرانسنگ بدون هیچ گونه طرفداری و عناد مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد و هدف تنها درک دقیق وکشف چهره واقعی دنیا در نظر این بزرگان بوده است. با توجه به وسعت ادبیات حماسی و عرفانی حق مطلب را ادا کردن کار سختی است. فردوسی و میبدی هر دو معتقدند به جهانی که همه چیزش چون باد در گذر است نبایستی دل بست. میبدی معتقد است مال و حیات و عمر طولانی از مظاهری است که انسان را از آخرت بازمیدارد ولی فردوسی میگوید دنیا آغازش گنج و پایانش رنج است و دنیایی را به تصویر میکشد که سراسر درس عبرت است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
783 - تحلیل تجربه زیبایی شناسی تن-بنیاد شوسترمان در پرتو آراء اسپینوزا و لایبنیتز
حجت گودرزی حسین اردلانی محمدرضا شریف زادهفلسفه از افلاطون تا دوران پسامدرن ژیل دلوز همواره بیشتر معطوف و مشغول به ذهن(دوالیته سوژه و ابژه) بوده و التفات کمینه ای نسبت به عین(تن و بدن) داشته است. از شروع فلسفه زیبایی شناسی مدون با الکساندر بومگارتن تا مورد مطالعه اخیر، یا التفات کمی به تن و بدن شده یا ریشه این چکیده کاملفلسفه از افلاطون تا دوران پسامدرن ژیل دلوز همواره بیشتر معطوف و مشغول به ذهن(دوالیته سوژه و ابژه) بوده و التفات کمینه ای نسبت به عین(تن و بدن) داشته است. از شروع فلسفه زیبایی شناسی مدون با الکساندر بومگارتن تا مورد مطالعه اخیر، یا التفات کمی به تن و بدن شده یا ریشه این اندیشه به ارجاع اشتباهی حوالت شده است. مطالعه حاضر بر آن است تا آراء فلسفی ریچارد شوسترمان پیرامون زیبایی شناسی تن-بنیاد را مورد بررسی قرار دهد و با ارجاع به زیبایی شناسی تن کوشانه و تقلای لایب نیتز و اسپینوزا اولاً ریشه زیبایی شناسی تن-بنیاد را نه در اندیشه فلاسفه معاصری چون مرلو-پونتی و فوکو بلکه در سپهر اندیشه مونادولوژی لایب نیتز و تقلای اسپینوزا بر رسد؛ و ثانیاً نشان دهد زیبایی شناسی یا اساساً امری تنی-عاطفی است یا زیبایی شناسی نیست. بنابراین، کناتوس یا تقلای اسپینوزایی ریشه هرگونه جنبش و تن-آگاهی است و هر موضوع تنی بدون التفات به کناتوس از نقصان شدیدی رنج می برد. این مطالعه به روش تحلیلی-تطبیقی و با اسناد کتابخانه ای صورت گرفته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
784 - بررسی تطبیقی رویکرد وجودگرایی در آثار و اندیشه سهراب سپهری
فهیمه محمدپورسهراب یکی از شاعران عارفمسلک معاصر است که در سرایش هشت کتاب خود، به یک سفر درونی دست زده است. بررسی مضمونی اشعار سهراب سپهری، او را در زمره شاعران پدیدارنگری قرار میدهد که نخستین درها را به روی ادراک و آگاهی از هستی خویش میگشاید و در وحدت با جهان پیرامون، به سوی معر چکیده کاملسهراب یکی از شاعران عارفمسلک معاصر است که در سرایش هشت کتاب خود، به یک سفر درونی دست زده است. بررسی مضمونی اشعار سهراب سپهری، او را در زمره شاعران پدیدارنگری قرار میدهد که نخستین درها را به روی ادراک و آگاهی از هستی خویش میگشاید و در وحدت با جهان پیرامون، به سوی معرفتشناسی و نگاهی هستیشناسانه سوق مییابد. از میان مکاتب روانشناسی موجود، رویکرد وجودگرایی، تنها مکتبی است که به صورت مستقیم و با تأسی از فلاسفه و مؤلفین وجودی و پدیدارنگر، انواع مختلف هیجانات و اختلالات روانی را از نقطهنظر هستیشناسانه خود مینگرد. دیدگاه یالوم، با تمرکزش بر مسلمات هستی، یعنی مرگ، آزادی، انزوا و پوچی، و با تأکیدش بر رابطه به منظور گفتوگو درباره این مسلمات، نقشهای در اختیار درمان هستیگرا- انسانمدار قرار داد. اینها نقش بسیار مهمی در هر یک از سطوح ساختار روانی فرد برعهده دارند و در ارتباط تنگاتنگ با کار بالینیاند. به علاوه، به وجود آورنده یک اصل ساماندهنده محوری نیز هستند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
785 - سیره علوی در جنگ در آینه نهج البلاغه و شعر عبدالمسیح الانطاکی
نعمت اله حسنیشخصیت امام علی(ع) آنچنان رفیع است که وصف آن از دایره مذهب تشیّع فراتر رفته و علمای بزرگی از سایر مکاتب و ادیان را به إعجاب و تعظیم وا داشته است. از جمله آنها، عبدالمسیح انطاکی، ادیب و شاعر مسیحیِ معاصر با منظومهای در پنج هزار و ششصد بیت است. این پژوهش با کنکاش در نهج چکیده کاملشخصیت امام علی(ع) آنچنان رفیع است که وصف آن از دایره مذهب تشیّع فراتر رفته و علمای بزرگی از سایر مکاتب و ادیان را به إعجاب و تعظیم وا داشته است. از جمله آنها، عبدالمسیح انطاکی، ادیب و شاعر مسیحیِ معاصر با منظومهای در پنج هزار و ششصد بیت است. این پژوهش با کنکاش در نهج البلاغه و اشعار عبدالمسیح انطاکی، سیره و رأی آن امام همام و دیدگاه این ادیب مسیحی را در برخی ابعاد و مصادیق مهم جنگ و جهاد از جمله شجاعت، جنگاوری، تدبیر، هوشیاری، صلح حکیمانه و رعایت اصول الهی و اخلاقی در جنگ، مورد بررسی قرار داده و آشکار میسازد. بر اساس قرآن، از آنجا که سبیل الله مسیر رشد آدمی است، جهاد فی سبیل الله نیز قرارگرفتن و قراردادن انسانها در مسیر کمال و رشد است. بر خلاف سایر جنگها که غالباً با قصد منافع مادی افراد یا گروههای خاص است در سبک علوی یا اسلام حقیقی، نیت و هدف غایی درجنگ، تنها خشنودی پروردگار میباشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
786 - بررسی مقایسهای جهانبینی قدرت ستیزانه ناصرخسرو و سنایی
سید حسینعلی محمدی متکازینی محمد فاضلی رضا اشرف زادهدر شعر شاعران، کلماتی وجود دارند که میدان و عرصه شعر شاعر را به خود اختصاص میدهند. یکی از این کلمات و پربسامدترین آنان در شعر دو شاعر پرآوازه ایرانی، ناصرخسرو قبادیانی و سنایی غزنوی، کلمه جهان است. این واژه در هر فرهنگ و تمدنی به گونهای خاص ترسیم شده است. ولی در غالب چکیده کاملدر شعر شاعران، کلماتی وجود دارند که میدان و عرصه شعر شاعر را به خود اختصاص میدهند. یکی از این کلمات و پربسامدترین آنان در شعر دو شاعر پرآوازه ایرانی، ناصرخسرو قبادیانی و سنایی غزنوی، کلمه جهان است. این واژه در هر فرهنگ و تمدنی به گونهای خاص ترسیم شده است. ولی در غالب اشعار و آثار ایرانی از مفهومی یکسان برخوردار است. لذا در این مقاله، ما در پی آن هستیم تا تصویری از جهان که همان دنیا و گیتی و مافیهای آن میباشد، را از خلال اشعار این دو شاعر نشان داده و در حقیقت جهان بینی آنان را نشان دهیم و در پی آنایم نشان دهیم چرا این واژه تا این حدّ و اندازه ذهن شاعران بلندآوازه ایرانی، یعنی ناصرخسرو و غزنوی را به خود مشغول ساخته است؟ پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
787 - تحلیل عنصر فرهنگی بومشناسی در ترجمه عربی به فارسی بر اساس چارچوب نظری نیومارک
فاطمه کیادربندسری حامد صدقی لیلا قاسمی حاجی آبادی عزت ملاابراهیمیاختلاف زبان ها، یکی از مشکلات اساسی بشر است که مانعی برای ایجاد ارتباط انسان ها با یکدیگر به حساب می آید و یکی از راه های اصلی و مطمئن برای غلبه بر این مانع، استفاده از ترجمه است. نیومارک، یکی از نظریه پردازان شاخص معاصر، عناصر فرهنگی را به پنج دسته تقسیم می کند که متر چکیده کاملاختلاف زبان ها، یکی از مشکلات اساسی بشر است که مانعی برای ایجاد ارتباط انسان ها با یکدیگر به حساب می آید و یکی از راه های اصلی و مطمئن برای غلبه بر این مانع، استفاده از ترجمه است. نیومارک، یکی از نظریه پردازان شاخص معاصر، عناصر فرهنگی را به پنج دسته تقسیم می کند که مترجم باید برای انتقال درست بار فرهنگی زبان مبدأ به زبان مقصد آن ها را بشناسد و با پیشنهاد 17 روش در ترجمه این عناصر، سعی کرده تا راهکارهای مناسبی پیش روی مترجمان قرار دهد. در این راستا، نویسندگان مقاله بر آن شدند تا با روش توصیفی- تحلیلی نقش یکی از این عناصر فرهنگی به نام عنصر فرهنگی "بوم شناسی" را با تکیه بر چارچوب نظری نیومارک، شاخص تر کنند تا مشخص شود که مترجمان ایرانی برای انتقال این عنصر در ترجمه های خود بیشتر از کدام روش ها استفاده کرده و تا چه حد در انتقال درست آن به زبان مقصد موفق بوده اند. پرونده مقاله