بازتاب‌هایی از کتاب مقدس در اشعار سهراب سپهری
محورهای موضوعی : شعر
مریم حقی
1
(استادیار رشته زبان و ادبیات فارسی پیام نور مرکز خوانسار)
کلید واژه:
چکیده مقاله :
سهراب سپهری(1307-1359) از شاعران برجسته معاصر است که در کنار دین اسلام، با سایر ادیان نیز آشنایی داشته است و همین آشنایی، شعر او را سرشار از تلمیحات متعدد و متنوع کرده است. بررسی تلمیحات در اشعار سپهری، نشان دهنده آشنایی او با ادیان مختلف است. این آشنایی را می توان مرهون مطالعات مداوم او در این خصوص و نیز مسافرت های فراوان او به کشورهای مختلف دانست. یکی از خاستگاه های عمده تلمیحات در شعر سپهری، کتاب مقدس عهد عتیق(تورات) و عهد جدید(انجیل) است. بسامد این تلمیحات در مجموعه های نخستین، اندک است و به تدریج افزونی می یابد. بیش‌ترین تلمیحات به کتاب مقدس در مجموعه های مسافر و حجم سبز آمده است. تلمیحات به تورات نسبت به تلمیحات به انجیل، بسامد بیش‌تری دارد. اغلب این تلمیحات، تلمیحاتی مضمر و با وابسته های اندک هستند. بیش‌ترین بازتاب کتاب مقدس در اشعار سپهری، مربوط به داستان آدم و حوّا و خوردن میوه ممنوعه است. هدف از این مقاله که به روش اسنادی و تحلیل محتوا انجام گرفته است، بررسی و تحلیل تلمیحات به کتاب مقدس در هشت کتاب سهراب سپهری است.
Sohrab Sepehri (1307 – 1357) is one of the well-known contemporary poets who has been acquainted with other religions along with Islam and this acquaintance has filled his poetry with numerous and varied allusions. A study on allusions in Sepehri's poetries shows his familiarity with various religions. This acquaintance can be attributed to his continuous studies in this regard as well as his numerous journeys to different countries. One of the main sources of allusions in Sepehri's poetries is Bible of the Old Testament (Torah) and the New Testament (Bible). The frequency of these allusions in the first collections is not much but gradually increases. Most of the allusions to Bible are found in the collections titled “The Traveler” and “The Green Space”. The allusions to Torah are more frequent than the ones to Bible. Most of these allusions are complex and lowly related. More reflection of Bible in Sepehri's poems is related to the story of Adam and Eve and eating the forbidden fruit. The purpose of the present article is to study and analyze the implications of the Bible in "Eight Books" by Sohrab Sepehri and the method is documental, content analysis.
قرآن کریم.
کتاب مقدس.
اقبال، فرزاد. 1386ش، «نقش تلمیح در اشعار سهراب(صفای باغ اساطیر)»، کیهان فرهنگی، فروردین و اردیبهشت 1386، شماره 246-247، صص 48-53.
اقبال، فرزاد. 1387ش، «من مسلمانم(گرایشات دینی در اشعار سهراب سپهری)»، کیهان فرهنگی، اردیبهشت 1387، شماره 359، صص 64-65.
اقبال، فرزاد. 1388ش، شرحه شرحه(شرح اشعار سهراب سپهری)، تهران: انجمن قلم ایران.
حسینی، صالح. 1375ش، نیلوفر خاموش(نظری به شعر سهراب سپهری)، چاپ چهارم، تهران: انتشارات نیلوفر.
خزائلی، محمد. 1389ش، اعلام قرآن، چاپ هشتم، تهران: امیرکبیر.
سپهری، سهراب. 1370ش، اتاق آبی به همراه دو نوشته دیگر، تهران: سروش.
سپهری، سهراب. 1384ش، هشت کتاب، تهران: مروارید.
شریفیان، مهدی و یوسف داربیدی. 1386ش، «بررسی سمبلهای سیب، کبوتر، گل سرخ و نیلوفر در اشعار سهراب سپهری»، نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی شهید باهنر کرمان، شماره 21(پیاپی 18).
شفیعی کدکنی، محمدرضا. 1390ش، با چراغ و آینه(در جست‌وجوی ریشههای تحول شعر معاصر ایران)، تهران: سخن.
شمیسا، سیروس. 1382ش، نگاهی به سپهری، چاپ نهم، تهران: صدای معاصر.
شمیسا، سیروس. 1389ش، فرهنگ تلمیحات، چاپ دوم، تهران: میترا.
شوالیه، ژان و آلن گربران. 1382ش، فرهنگ نمادها، ترجمه و تحقیق سودابه فضایلی، تهران: جیحون.
محمدی، محمدحسین. 1385ش، فرهنگ تلمیحات شعر معاصر، چاپ دوم، تهران: میترا.
مقدادی، بهرام. 1377ش، تحلیل و گزیده شعر سهراب سپهری، تهران: مؤسسه فرهنگی و انتشاراتی پایا.
مکارم شیرازی، ناصر و همکاران. 1385ش، تفسیر نمونه، چاپ سی و دوم، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
هاکس، جیمز. 1383ش، قاموس کتاب مقدس، چاپ دوم، تهران: اساطیر.
وحیدیان کامیار، تقی. 1383ش، بدیع از دیدگاه زیباییشناسی، تهران: سمت.
یاحقی، محمد جعفر. 1386ش، فرهنگ اساطیر و داستانوارهها در ادبیات فارسی، تهران: فرهنگ معاصر.
_||_
Quran.
Bible.
Eghbal, Farzad (1388) Sharhe Sharhe, Tehran: Ghalame Iran.
Eghbal, Farzad (1386) allusion in Sepehri’s poetry, Keyhane farhangi, No. 246-247, pp. 48-53.
Eghbal, Farzad (1387) I’m muslim, Keyhane farhangi, No. 359, pp. 64-65.
Hoseini, Saleh (1375) Nilufar-e khamush, ed. 4, Tehran: nilufar.
Khazaeli, Mohammad (1389) A’lam-e Quran, ed. 8, Tehran: Amir kabir.
Sepehri, Sohrab (1370) Blue Room, Tehran: Sorush.
Sepehri, Sohrab (1384) Eight-books, Tehran: Morvarid.
Sharifiyan, Mehdi; Darbidi, yosof (1386) “review of apple, bird, Red flower and nilufar in Sepehri’s poetry”, magazine of University of Kerman, No. 21.
Shafiee Kadkani, Mohammadreza (1390) With lamp and mirror, Tehran: Sokhan.
Shamisa, Sirus (1389) Encyclopedia of allusions, ed. 2, Tehran: Mitra.
Shamisa, Sirus (1382) A look on Sepehri, ed. 9, Tehran: Seday-e moaser.
Chevalier, Jean; Alain Gheerbrant (1382) Dictionary of Symbols, translation by Sudabe Fazaeli, Tehran: Jeyhoon.
Mohammadi, Mohammad Hossein (1385) Encyclopedia of allusions in contemporary poetry, ed. 2, Tehran: Mitra.
Meghdadi, Bahram (1377) analyze of Sepehri’s poetry, Tehran: paya.
Makarem Shirazi, Naser and others (1385) Tafsir-e Nemoone, ed. 32, Tehran: dar-ol kotobe eslamiye.
Vahidiyan Kamyar, Taghi (1383) Rhetorical From the erspective of Aesthetics, Tehran: Samt.
Hawkes, James (1383) dictionary of Bible, ed.2, Tehran: Asarir.
Yahaghi, Mohammad Ja’far (1386) dictionary of myths and stories in Persian literary, Tehran: Farhang-e Moaser.