تأثیر زبان عربی بر اشعار قرن پنجم
محورهای موضوعی : شعر
1 - استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری، ساری، ایران
کلید واژه:
چکیده مقاله :
زبان و ادبیات، بیان‌گر هویت و اصالت و شخصیت یک ملت است. پیوند و تأثیر و تأثیر میان زبان و ادبیات فارسی و زبان و ادبیات عربی دوسویه بوده است. تأثیر زبان عربی بر زبان فارسی به قبل از ظهور اسلام برمی‌گردد. اما با ظهور اسلام این تأثیرگذاری در اندیشه و فرهنگ ایرانیان گسترش یافت اما قرن پنجم هجری که از قرون درخشان دوره اسلامی است، در این قرن تأثیر قرآن و زبان عربی بر اشعار فارسی نسبت به دوره‌های قبل بیش‌تر نمایان است. از آنجایی که ادبیات عربی موجب غنای زبان و ادبیات فارسی است، تأثیرگذاری آن در زمینه‌های مختلف ار جمله الفاظ و جمل و خیال و اندیشه و سبک بوده است. زبان عربی چون زبان قرآن و متون مقدس هست، ایرانیان و ادب فارسی توجه ویژه‌ای به آن نشان دادند و از آن تأثیر فراوانی پذیرفتند. این پژوهش با عنوان تأثیر زبان عربی بر اشعار قرن پنجم در صدد است که به بررسی و تحلیل تأثیر زبان عربی بر اشعار قرن پنجم پرداخته و همچنین گونه‌های تأثیرگذاری را نیز مورد مداقه قرار دهد. نتایج حاصله نشان می‌دهد که گونه‌های تأثیرگذاری زبان عربی بر اشعار قرن پنجم عبارت‌اند از بکارگیری واژگان و ترکیبات عربی، بکارگیری مضامین ابیات عربی ترجمه ابیات عربی، بکارگیری آرایه‌های بلاغی مانند پی آوری، تضمین و تشبیه.
Language and literature express the identity, originality and personality of a nation. The connection and influence between Persian and Arabic language and literature has always been reciprocal. The influence of Arabic on Persian dates back to afore the advent of Islam. However, by manifestation of Islam, the mentioned influence spread in Iranian thought and culture, but the fifth century which is one of the brilliant centuries of the Islamic period, the influence of Qur'an and Arabic on Persian poetry is more visible than previous periods. Since Arabic literature enriches Persian language and literature, its influence has been in various fields including words, phrases, imagination, thought, and style. As Arabic is the language of Qur'an and sacred texts, Iranians and Persian literature paid special attention to it and were greatly influenced by it. The present research entitled "The Influence of the Arabic Language on Fifth Century's Poetries" seeks to study and analyze the impact of Arabic language on fifth-century poetry as well as to examine the influential genres. The results show that the types of influence of Arabic language on fifth century's poems include applying Arabic words and phrases, contents of Arabic concepts translated into Arabic verses, rhetorical figures of speech such as quotation and simile.
کتب عربی
أبی سلمی، زهیر. 1413ق، دیوان، بیروت: مؤسسه عز الدین.
بستانی، فؤاد افرام. 1419ق، المجانی الحدیثة، ج 1 و 3، قم: انتشارات ذوی القربی.
فیّومی، احمد بن محمد. 1425ق، المصباح المنیر، قم: مؤسسة دار الهجرة.
متنبّی، ابوالطیب. 1431ق، دیوان المتنبی، ج 2، بیروت: دار الکتاب العربی.
مصطفی، ابراهیم و دیگران. 1385ش، المعجم الوسیط، تهران: مکتبة المرتضوی.
معلقات سبع. 1382ش، مترجم عبدالمحمد آیتی، تهران: سروش.
کتب فارسی
اسعد گرگانی، فخرالدین. 1377ش، ویس و رامین، با مقدمه و تصحیح و تحشیه مجد روشن، تهران: صدای معاصر.
زاهدی، زین الدین. بی تا، روش گفتار در فن معانی، بدیع، بیان، مشهد: چاپخانه دانشگاه مشهد.
عنصری. 1363ش، دیوان، به تصحیح سید محمد دبیرسیاقی، تهران: کتابخانه سنایی.
فرخی سیستانی، ابوالحسن علی ابن جولوغ. 1371ش، دیوان فرخی، به کوششِ محمد دبیر سیاقی، تهران: زوّار.
محقق، مهدی. 1368ش، تحلیل اشعار ناصرخسرو، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
منوچهری دامغانی، ابوالنجم. 1370ش، دیوان منوچهری دامغانی، به اهتمام سید محمد دبیر سیاقی، تهران: زوّار.
نوروزی کرمانشاهی، محمدجواد. 1388ش، نهج الاعجاز، قم: بشرا.
مقالات
طایفی، شیرزاد و علیرضا پورشبانان. 1389ش، «بررسی تأثیر متقابل عرب و زبان عربی و شعر فارسی در قرون نخستین هجری»، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی، سال هجدهم، شماره شصت و هفتم، صص 93-71.
فلاحتی، صغری. 1393ش، «تأثیر زبان عربی بر شعر نظیری نیشابوری»، فصلنامه شبه قاره دانشگاه سیستان و بلوچستان، سال ششم، شماره نوزدهم، صص 84-65.
_||_
A'b Sulmi, Zahir (1413); Tribunal, Beirut: Ezuddin Institute.
Asad Gorgani, Fakhreddin (1998) Weiss and Ramin, with the introduction and correction of Majd Clear, Tehran: Contemporary Voice.
Falahati, Soghri. (1393), The Effect of Arabic on Poems Like Neyshabouri. Quarterly Quarterly Journal of Sistan and Baluchestan University, Year 6, No. 19. Pp. 84-65.
Farrokhi Sistani, Abolhassan Ali ibn Joloqah (1992); Divan Farrokhi, under the direction of Mohammad Debir Zahari, Tehran, Zavar Publishing House.
Fasani, Fuad Efram (1419); Al-Mojani al-Haditha, 1, 3, Qom: Zoya al-Qaribi publication.
The Divan of Eleanori (1363); Corrected by Seyyed Mohammad Dehir Siaqi, Tehran: Sana'a Library.
Zahedi, Zayn al-Din (Bi); Speech Method in Fan Mean, Badie, Expression, Mashhad: Mashhad University Press.
Manouchehri Damaghani, Abu al-Najm (1370); Manuchehri Damghani's Divan, by Sayyid Muhammad Debir al-Fatiqi, Tehran: Zawar.
Nowruz Kermanshahi, Mohammad Jawad (2009); Nahj al-Ajaz, Qom: Bashra.
Phoumy, Ahmed Bin Mohammad (1425); Al-Mayshab al-Namir, Qom: Daralledzhareh Institute.
Mutabi, Abu al-Ta'ib (1431); Diwan al-Mutanabi, c 2, Beirut: Dar al-Kitab al-Arabi.
Researcher, Mehdi (1989); Naser Khosrow's Poetry Analysis, Tehran: Tehran University Press.
Mostafa, Ibrahim and others (2006); Al-Mu'ayyim al-Wassat, Tehran: Mokhtve al-Martazavi.
Saba (2003); translator Abdolmohammad Ayati, Tehran, Soroush.
Ta'ifi, Shirzad. Pourshbanian, Alireza. (2010); Study of the Arabic Interaction and Arabic Language and Persian Poetry in the First Ages, Journal of the Faculty of Literature and Humanities, eighteenth year, number sixty and seventh. Pages 93-71.