رویارویی سنایی و حافظ با جریان تصوف

محورهای موضوعی : شعر

مطلب غفاری ¹ , رضا حیدری نوری ² , منیژه فلاحی ³

1 - دانشجوی دکتری دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه
2 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه، ایران.
3 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه، ایران

تاریخ دریافت : 1399/01/31 تاریخ پذیرش : 1399/01/31 تاریخ انتشار : 1399/01/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

در این پژوهش تلاش شده است که تشابهات و تفاوت‌های رویکرد سنایی و حافظ در زندگی، شعر و نگرش صوفیانه بررسی شود؛ در اصل تصوف متغیر مستقل، و نحوه مواجهه سنایی و حافظ با آن متغیر وابسته این تحقیق را تشکیل می‌دهد. روح عرفان و معنویت برخاسته از تجربه‌های معنوی در زندگی و آثار هر دو شاعر متجلی است اما گواه صادقی بر انتساب هیچ یک به فرقه‌ها و سلسله‌های رسمی صوفیه یافت نشده و طریقت صوفیانه آن‌ها فرد-محور و مختص به خود آنان بوده و آنان را از سایر اشکال حیات اجتماعی نظیر شاعری و... دور نمی‌کرده است. از محتوای شعر و شیوه زندگی آزادانه آن‌ها نیز می‌توان تمایل به روح و پیام ملامتیه و قلندریه را دریافت کرد. سنایی پیش قراول ورود به موضوعات عرفانی در شعر است و حضور شاعرانه او سبب تحولی در فضای ادبیات فارسی از لحاظ فرم و محتوا شده است.

چکیده انگلیسی:

The present research attempts to study the similarities and differences between Sana'i and Hafiz's approaches to life, poetry and Sufism attitude; In fact, "Sufism" is an independent variable and the way in which Sana'i and Hafiz encounter that dependent variable constitutes this research. The spirit of mysticism and spirituality arises from unworldly experiences in both poets' lives and works; but there is no valid evidence that any of them belong to the official communion and dynasties of Sofia. The forms of social life, such as poetry, etc., have not been avoided. Their free method of life and contents of poetries proves their desire to spirit, message of reproach and Qalandaria. Sana'i is the pioneer of mystical themes in poetry and his poetic presence has revolutionized the field of Persian literature in terms of form and content.

منابع و مأخذ:

جامی، عبدالرحمان. 1373ش، نفحات الانس، تصحیح توحیدی پور، تهران: انتشارات محمودی.

حافظ، شمس الدین محمد. 1379ش، دیوان حافظ، تصحیح محمد قزوینی و قاسم غنی، تهران: انتشارات زوار.

رزمجو، حسین. 1375ش، انسان آرمانی و کامل، تهران: انتشارات امیرکبیر.

زرین کوب، سید عبدالحسین. 1369ش، جست‌وجو در تصوف ایران، چاپ چهارم، تهران: امیرکبیر.

سجادی، سید ضیاءالدین. 1373ش، مقدمه‌ای بر مبانی عرفان و تصوف، چاپ سوم، تهران: سمت.

سنایی، مجدالدین. 1336ش، دیوان سنایی، تصحیح مظاهر مصفا، تهران: امیرکبیر.

سنایی، مجدالدین. 1369ش، حدیقةالحقیقة، تصحیح مدرس رضوی، بی جا: بی نا.

سنایی، مجدالدین. 1380ش، مثنوی‌های سنایی، تصحیح مدرس رضوی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

صفا، ذبیح الله. 1378ش، تاریخ ادبیات در ایران، تهران: انتشارات امیرکبیر.

هجویری، علی بن عثمان. 1378ش، کشف المحجوب، تصحیح ژوکوفسکی، تهران: طهوری.

 

 

 

Hafiz, Shamsuddin Mohammad, Divan of Hafez, Correction of Mohammad Qazvini and Wazam Ghani, Tehran, Zavar Publication, 2000.

Jami, Abdolrahman, Nefat Elans, Tohidi Pour Correction, Tehran, Mahmoudi Publishing, 1373.

Razmjoo, Hossein, Armani & Perfect Human, Tehran, Amir Kabir Publishing, Printing, 1996.

Zarrin Kob, Sayed Abdol Hussein, Sufism in Iran, Tehran, Amir Kabir, Fourth Edition, 1369.

Sajjadi, Seyyed Ziaeddin, Introduction to the Basics of Sufism and Sufism, Tehran, S, Third Edition, 1373.

Sanai, Majdaddin, Hadijeh al-Hagiqah, correcting teacher Razavi, 1369.

Sanai, Majdaddin, Sanai court, correction of manifestations of Mosafa, Tehran, Amirkabir, 1336.

Sanai, Majduddin, Sanayi Masnavi, Razavi Tutor's Correction, Tehran University Press, 2001.

Safa, Zabihollah, History of Literature in Iran, Tehran, Amir Kabir Publishing, 1999.

Hojaviri, Ali ibn Uthman, Discovery of Al-Mahjub, Correction of Zhukovsky, Tehran, Taheri, 1999.