مقایسه رساله لانگینوس با کتاب «چهار مقاله» نظامی عروضی

محورهای موضوعی : شعر

علی بازوند ¹ , آرش امرایی ²

1 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان، پردیس بحر العلوم شهرکرد
2 - استادیار گروه عمومی دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر

تاریخ دریافت : 1399/09/16 تاریخ پذیرش : 1399/09/16 تاریخ انتشار : 1399/10/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

این مقاله به بررسی شباهت‌های کتاب چهار مقاله نظامی عروضی و رساله لانگینوس می‌پردازد. لانگینوس یکی از بزرگ‌ترین منتقدان است که تالی ارسطو دانسته می‌شود. او در نظریه ادبی و انتقادی خود با طرح مقوله "نمطعالی"به طرح ویژگی های یک اثر ادبی برجسته می پردازد و در واقع خصیصه شاهکار ادبی را نشان می دهد. لانگینوس بر این باور است که اثر ادبی با داشتن ویژگی هایی می تواند به عنوان نمونه و نمط عالی مطرح شود و این نمط عالی هم منحصر به یک ژانر ادبی نمی‌شود. نظامی عروضی سمرقندی صاحب چهار مقاله هم در مقالت دبیری و هم در مقالت شاعری، معتقد است که شرایطی خاص می تواند به اثری ادبی تعالی بخشد. نوشتار حاضر تبیین آراء لانگینوس و انطباق آن با دیدگاه نظامی عروضی است. در این میان البته باید توجه داشت که دیدگاه‌های هنری و انتقادی شاعران و ادیبان ایرانی تابع اصول و مبانی بلاغی خاصی است که ممکن است با مبانی فکری و بلاغی ادیبان غربی تفاوت هایی نیز داشته باشد اما این پژوهش صرفاً به دنبال دریافت شباهت‌هایی است که در این دو اثر دیده می‌شود. شاید تحلیل این مشابهت ها بتواند بیانگر سرچشمه‌های مشترک در دو اثر و بیان کننده نشانه‌هایی از حضور و تاثیر آراء ارسطو در هر دو کتاب باشد.

چکیده انگلیسی:

This article examines the similarities between Nezami Oroozi's "Chahar Maghaleh" and Langinus' "Treatise". Langinus is one of the greatest critics known as Aristotle. In his literary and critical theory, he examines the characteristics of a literary work by proposing the category of "excellent model" and, in fact, shows the character of a literary masterpiece. Langinus believes that a literary work with its characteristics can be considered as an excellent example and model, and this excellent model is not limited to a literary genre. Nezami Oroozi Samarghandi, the author of "Chahar Maghaleh" in both the secretary's and poetic articles, believes that special circumstances can exalt a literary work. The present article explains Langinus' views and their conformity with the perspective of Nezami Oroozi. In the meantime, of course, it should be noted that the artistic and critical views of Iranian poets and writers are subject to certain rhetorical principles and foundations that may be different from the intellectual and rhetorical foundations of Western writers, but this study only seeks to find similarities that can be seen in these two works. Perhaps the analysis of these similarities can reveal the common sources in the two works and show signs of the presence and influence of Aristotle's views in both books.

منابع و مأخذ:

امامی، نصرالله. 1385ش، مبانی روش­های نقد ادبی، چاپ سوم، تهران: انتشارات جام.

ثروت، منصور. 1385ش، آشنایی با مکتب‌های ادبی، تهران: انتشارات سخن.

زرین­کوب، عبد الحسین. 1383ش، آشنایی با نقد ادبی، چاپ هفتم، تهران: انتشارات سخن.

ساجدی، طهمورث. 1390ش، از ادبیات تطبیقی تا نقد ادبی،چاپ دوم، تهران: انتشارات امیرکبیر.

سیدحسینی، رضا. 1387ش، در باب شکوه سخن، تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی.

شورل، ایو. 1389ش، ادبیات تطبیقی، ترجمه طهمورث ساجدی، چاپ دوم، تهران: انتشارات امیرکبیر.

کفافی، محمد عبدالسلام. 1382ش، ادبیات تطبیقی(پژوهشی در باب نظریه ادبیات و شعر روایی)، ترجمه سیدحسین حسینی، چاپ اول، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.

میرصادقی، جمال. 1394ش، عناصر داستان، چاپ نهم، تهران: انتشارات سخن.

نظامی عروضی سمرقندی، احمد. 1387ش، چهار مقاله، چاپ هفتم، به اهتمام دکتر محمد معین، تهران: انتشارات جام.

هارلند، ریچارد. 1388ش، درآمدی تاریخی بر نظریه ادبیات از افلاتون تا بارت، ترجمه علی معصومی و دیگران، چاپ سوم، تهران: نشر چشمه.

هال، ورنن. 1388ش، تاریخچه نقد ادبی، ترجمه هادی آقاجانی و دیگران، چاپ سوم، تهران: انتشارات رهنما.

 

مقالات

زرین­کوب، عبد الحسین. 1333ش، «رساله لانگینوس»، مجله یغما، شهریور، شماره74، صص 278-274.

Emami, Nasrallah 2006, Fundamentals of Literary Criticism Methods, Third Edition, Tehran: Jam Publications.

Servat, Mansour. 2006, Introduction to Literary Schools, Tehran: Sokhan Publications.

Zarrinkoob, Abdul Hussein 2004, Introduction to Literary Criticism, 7th Edition, Tehran: Sokhan Publications.

Sajedi, Tahmuras 2011, from comparative literature to literary criticism, second edition, Tehran: Amirkabir Publications.

Seyed Hosseni, Reza, 2008, on the glory of speech, Tehran: Publications of the Academy of Persian Language and Literature.

Shurel, Ivo. 2010, Comparative Literature, translated by Tahmuras Sajedi, second edition, Tehran: Amirkabir Publications.

Kafafi, Muhammad Abdul Salam 2003, Comparative Literature (research on the theory of literature and narrative poetry), translated by Seyed Hossein

Hosseini, first edition, Mashhad: Astan Quds Razavi Publications.

Mirsadeghi, Jamal 2015, Elements of the story, ninth edition, Tehran: Sokhan Publications.

Nezami Oroozi Samarghandi, Ahmad. 2008, Chahar Maghale, seventh edition, by Dr. Mohammad Moein, Tehran: Jam Publications.

Harland, Richard. 2009, A Historical Introduction to the Theory of Literature from Plato to Barthes, translated by Ali Masoumi et al., Third Edition, Tehran: Cheshmeh Publishing.

Hall, Vernon. 2009, History of Literary Criticism, translated by Hadi Aghajani and others, third edition, Tehran: Rahnama Publications.

 

Articles

Zarrinkoob, Abdul Hussein 1954, "Langinus Treatise", Yaghma Magazine, Shahrivar, No. 74, pp. 278-274.