تحلیل نشانه- معناشناسی روایی گفتمان: بررسی موردی فیلم ملخ دریایی

محورهای موضوعی : شعر

احسان اعوانی ¹ , مجید پویان ²

1 - کارشناس ارشد پژوهش هنر، دانشگاه علم و هنر یزد(شعبه اردکان)
2 - استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه یزد

تاریخ دریافت : 1400/02/28 تاریخ پذیرش : 1400/02/28 تاریخ انتشار : 1400/02/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

در این پژوهش با بهره گیری از رویکرد تحلیلی نشانه- معناشناسی به بررسی حضور کنشگران در جریان شکل گیری معنا می‌پردازد تا شرایط تولید و دریافت معنا را در گفتمان نشان دهد. همچنین روابط معنایی موجود در داستان را، که علاوه بر نشانه‌های روایی، نشانه‌های گفتمانی نیز، در جهت دهی معنای داستان نقش دارد. از این رو در این پژوهش به بررسی فیلم ملخ دریایی بر اساس داستان ماهی نوشته هوشنگ مرادی کرمانی از قصه‌های مجید و به کارگردانی کیومرث پوراحمد خواهیم پرداخت. این داستان حول محور شخصیت مجید و کنش‌های او در محیط پیرامونش شکل می‌گیرد؛ در واقع کنشگر در طول داستان دچار بحران‌هایی می‌شود که به ترک وضعیت قبلی و نفی آن برای رسیدن به موقعیتی جدید است. هدف این پژوهش بررسی زنجیره‌های نشانه- معناشناسی گفتمان، مربع معناشناسی گریماس، فرآیند تنشی معنا، که با هدف نشانه- معناشناسی و روابط معنایی موجود در داستان که علاوه بر نشانه‌های روایی، نشانه‌های گفتمانی نیز در جهت دهی معنایی داستان نقش دارد.

چکیده انگلیسی:

In this research, the presence of actors during the formation of meaning is investigated using the analytical approach of sign-semantics in order to show the conditions of production and reception of meaning in discourse. Also, the semantic relations in the story, which in addition to narrative signs, also discourse signs, play a role in directing the meaning of the story. Therefore, in this research, we will examine the "Sea Locust" movie based on the story of "Fish" written by Houshang Moradi Kermani from "Majid Story" and directed by Kiomars Poorahmad. This story revolves around Majid's character and his actions in his surroundings; In fact, the actor experiences crises throughout the story that leave the previous situation and deny it to reach a new situation. The purpose of this study was to investigate the sign-semantics chains of discourse, the grimace semantic square, the stress process of meaning, with the purpose of sign-semantics and the semantic relationships in the story in addition to narrative signs, discourse signs also play a role in the semantic direction of the story.

منابع و مأخذ:

کتابنامه

شعیری، حمیدرضا. 1387ش، روش مطالعه گفته‌ای و گفتمانی در حوزه نشانه– معنا شناسی،مجموعه مقالات سومین هم اندیشی نشانه شناسی هنر، تهران:متن.

شعیری، حمیدرضا و ترانه وفایی. 1388ش، نشانه- معناشناسی سیال: با بررسی موردی «ققنوس» نیما، تهران: علمی فرهنگی.

شعیری، حمیدرضا. 1396ش، تجزیه و تحلیل نشانه- معناشناختی گفتمان، تهران: سمت.

شعیری، حمیدرضا. 1397ش،مبانی معناشناسی نوین، تهران: سمت.

مرادی کرمانی، هوشنگ. 1391ش، قصه‌های مجید، تهران: معین.

مکاریک، ایرنا ریما. 1390ش، دانشنامه نظریه‌های ادبی معاصر، ترجمه مهران مهاجر و محمد نبوی، تهران: آگه.

 

مقالات

بهمنی، کبری و ذوالفقار علامی و علی عباسی. 1395ش، «تحلیل نشانه- معناشناسی داستان سکینه بانو از مجموعه اسکندرنامه منوچهر خان حکیم»، کاوشنامه، سال 17، شماره 32، بهار، صص233-260.

پارسا، سیداحمد و منصور رحیمی. 1396ش، «بررسی نشانه معناشناختی داستان لیلی و مجنون جامی بر پایه تحلیل گفتمان»، فنون ادبی، سال9، شماره 1، پیاپی18، بهار، صص1-18. 

شعیری، حمیدرضا و سمیه کریمی نژاد. 1391ش، «تحلیل نظام بودشی گفتمان: بررسی موردی داستان داش آکل صادق هدایت»، فصلنامه مطالعات زبان و ترجمه، شماره 3، صص23-43.

عباسی، علی و هانیه یارمند.1390ش. «عبور از مربع معنایی به مربع تنشی: بررسی نشانه- معناشناختی ماهی سیاه کوچولو»،فصلنامه پژوهش‌های زبان و ادبیات تطبیقی، دوره 2، شماره 3، پیاپی7، صص147-172. 

 

Bibliography

Shaeiri, Hamid Reza 2008, Discourse Study Method in the Field of Sign-Semantics, Proceedings of the Third Symposium on Art Semiotics, Tehran: Matn.

Shaeiri, Hamidreza and Taraneh Vafaei. 2009, sign-fluid semantics: with a case study of "Phoenix" Nima, Tehran: cultural science.

Shaeiri, Hamid Reza 2017, Sign-Semantic Analysis of Discourse, Tehran: Samat.

Shaeiri, Hamid Reza 2018, Fundamentals of Modern Semantics, Tehran: Samat.

Moradi Kermani, Houshang. 2012, Majid Stories, Tehran: Moein.

Makarik, Irna Rima. 2011, Encyclopedia of Contemporary Literary Theories, translated by Mehran Mohajer and Mohammad Nabavi, Tehran: Agah.

 

Articles

Bahmani, Kobra and Zolfaqar Alami and Ali Abbasi. 2016, "Analysis of the sign-semantics of Sakineh Banoo's story from the collection of Iskandarnameh of Manouchehr Khan Hakim", Kavoshanameh, year 17, number 32, spring, pp. 233-260.

Parsa, Seyed Ahmad and Mansour Rahimi. 2017, "Study of the semantic sign of the story of Leily and Majnoon Jami based on discourse analysis", Literary Techniques, Year 9, Number 1, Consecutive 18, Spring, pp. 1-18.

Shaeiri, Hamidreza and Somayeh Kariminejad. 2012, "Analysis of the Buddhist System of Discourse: A Case Study of Dash Akel Sadegh Hedayat's Story", Quarterly Journal of Language and Translation Studies, No. 3, pp. 23-43.

Abbasi, Ali and Hanieh Yarmand. "Crossing the Semantic Square to the Tension Square: A Symbolic-Semantic Study of the Little Black Fish", Quarterly Journal of Comparative Language and Literature Research, Volume 2, Number 3, Series 7, pp. 147-172.