مدل‌سازی کاهش تولید ضایعات ساختمانی با استفاده از مفهوم ساخت‌وساز ناب، تکنیک دیمتل و روابط علت و معلولی
محورهای موضوعی : آنالیز سازه - زلزله
علی پورنمازیان
1
,
محسن ایزدی نیا
2
*
1 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد
2 - گروه مهندسی عمران - واحد نجف آباد - دانشگاه آزاد اسلامی - نجف آباد - ایران
کلید واژه: تولید ضایعات ساختمانی, ساخت‌وساز ناب, تکنیک دیمتل , مدل علت و معلولی, تفکر سیستمی,
چکیده مقاله :
تولید ضایعات ساختمانی یکی از مهم‌ترین فاکتورهای مؤثر بر عملکرد و افزایش هزینه در پروژه‌های ساختمانی است. در این پژوهش ابتدا عوامل مؤثر بر تولید ضایعات از مقالات پیشین، پرسشنامه و مصاحبه شناسایی شد. مطالعه موردی پژوهش حاضر، سازمان مدیریت پسماند در شهرداری اصفهان بوده است. در مرحله بعدی به تهیه و توزیع 52 پرسشنامه پرداخته شد. پس از جمع‌آوری اطلاعات، روایی و پایایی پرسشنامه، بررسی شد. در مرحله آخر نیز پس از تأیید عوامل مؤثر در تولید ضایعات ساختمانی و نحوه ارتباط آن‌ها، به‌منظور تدوین چارچوب مفهومی، نمودارهای علت و معلولی ترسیم گردید. نتایج آماری نشان داد که رتبه اول تا سوم مهم‌ترین عوامل مؤثر بر کاهش ضایعات ساختمانی با رویکرد ساخت‌وساز ناب، دیدگاه جریان، شناسایی ضایعات از دیدگاه تبدیل یا تحول‌گرا و شناسایی ضایعات از دیدگاه ارزش دارای بیشترین اهمیت ازنظر کارشناسان و خبرگان در سازمان مدیریت پسماند بوده است. همچنین روابط علت و معلولی، از طریق روش دیمتل تأیید گردید. نحوه ارتباط بین متغیرها از طریق حلقه‌های علت و معلولی و تفکر سیستمی ریشه‌یابی شد. طبق یافته‌های تجزیه‌وتحلیل دیمتل، شاخص D نشان‌دهنده تأثیرگذاری معیارها است هر چقدر عدد D یک معیار بیشتر باشد آن معیار دارای تأثیرگذاری بیشتری در سیستم است که بر این اساس بهره‌وری در اجرای پروژه‌های ساخت دارای بیشترین تأثیرگذاری است. شاخص R نشان‌دهنده تأثیرپذیری معیارها است هر چقدر عدد R یک معیار بیشتر باشد آن معیار دارای تاثیرپذیری بیشتری در سیستم است که بر این اساس افزایش هزینه برای جبران خسارت‌های محیط‌زیستی بیشترین تأثیرپذیری را دارد.
Production of construction waste In this research, the factors affecting waste production have been identified from previous articles, preliminary questionnaires and interviews.aste is one of the most important factors affecting performance and cost increase in construction projects. In the next step, the final questionnaire was prepared. Then, the relationship between the variables and the cause-and-effect relationships was carried out through the system thinking approach and Dimtel technique to confirm the cause-and-effect relationships according to the pairwise comparison questionnaire among ten identified experts. Also, lean construction was used as a solution to reduce waste production. Lean construction follows new rules and without using new technologies or updating equipment with minimum use of resources, minimum waste and maximum productivity in construction projects. The main purpose of this article is to use the concept of lean construction and the system dynamics method to identify the main causes of waste production in construction projects. The main focus of lean construction is to analyze waste production processes, improve activities to reduce waste production and increase performance in construction projects. First, the effective factors on reducing the production of construction waste were identified through previous researches, and then a survey (interview and questionnaire) was conducted with experts in the case study of the waste management organization in the metropolis of Isfahan. In the next step, 52 questionnaires were prepared and distributed in the case study of the research. After collecting the information, the data obtained from the questionnaire was analyzed using statistics after checking its validity and reliability. In the last stage, after confirming the effective factors in the production of construction waste and how they are related, in order to develop a conceptual framework, cause-and-effect diagrams were drawn. The statistical results showed that the first to third most important factors affecting the reduction of construction waste with lean construction approach, flow perspective, identification of waste from the point of view of transformation and identification of waste from the point of view of value were the most important according to the experts in the waste management organization. Also, cause-and-effect relationships were confirmed through Dimtel's method. As a result, considering the relationship of correlation as well as cause and effect relationship, the way of communication between variables has been rooted through cause and effect circles and systemic thinking
1-استرمن،1393 جان د، پویایی‌شناسی کسب‌وکار، تفکر سیستمی و مدل‌سازی برای جهانی پیچیده، نشرسمت.
2- شاهین دبیریان، سید روح‌الله قریشی (1395). بررسی پتانسیل ناب سازی در پروژه‌های ساخت‌وساز با به‌کارگیری شبیه‌سازی در یک مطالعه‌ی موردی در فاز اجرا، دوازدهمین کنفرانس بین‌المللی مدیریت پروژه.
3- طالبی، محمدرضا، مهرداد حمصیان اتفاق، علی آقایی فر،1398، بررسی روش‌های تأمین منابع مالی پروژه‌های زیرساختی کشور با استفاده از رویکرد تفکر سیستمی (مطالعه موردی: پالایشگاه نفت اصفهان و پالایشگاه گاز لامرد)، سومین کنفرانس بین‌المللی پژوهش‌های کاربردی در مهندسی سازه و مدیریت ساخت.
4ـ قدوسی، پرویز؛ عباسیان حسینی، علیرضا؛ ضیاالحق، سیدحمید؛ نیکاختر، امین (1390). مدیریت نوین پروژه‌های عمرانی با به‌کارگیری تفکر ناب، تئوری موفق در تولید، ششمین کنگره ملی مهندسی عمران، سمنان، دانشگاه سمنان.
5ـ کریمی دستگردی، مجید؛ ملازاده، نسترن؛ حمصیان اتفاق، مهرداد (1397). شناسایی و رتبه‌بندی عوامل مؤثر بر مدیریت ضایعات ساختمانی با استفاده از روش تصمیم‌گیری چندمعیاره، کنفرانس بین‌المللی عمران، معماری و مدیریت توسعه شهری در ایران، تهران.
6- مرتهب، محمدمهدی، امیر احسان کاوسیان(1388)، تولید و سازمان‌دهی ضایعات ساختمانی در کشورهای در حال توسعه مطالعه‌ی موردی کلان‌شهر تهران، مجله علمی پژوهشی شریف،دوره25.
7- نادرالاصلی، شقایق، حمیدرضا امین الرعایائی، مهرداد حمصیان اتفاق،1398، بررسی چالش های اجرای بام سبز در ایران با استفاده از تحلیل آماری و رویکرد تفکر سیستمی، دومین کنفرانس عمران، معماری و شهرسازی کشورهای جهان اسلام.
8-Dabirian, Shahin, and Mehdi Saffar,2017, System dynamics modeling of construction safety management based on site corrective actions." Proceedings of the 35th International Conference of the System Dynamics Society and 60th Anniversary of System Dynamics Celebration. 2017.
9-Datta, MJ Rana, MN Assafi, NJ Mim (2022 ), Investigation on the generation of construction wastes in Bangladesh, Journal of Construction, Taylor & Francis, https://doi.org/10.1080/15623599.2022.2050977
10-Jingkuang Liu, Zhaowen Hua, Yongshi Pang & Xuetong Wang.2022, Risk sharing for PPP project in construction waste recycling industry in China, Environmental Science and Pollution Research volume 29, pages12614–12628 (2022), DOIhttps://doi.org/10.1007/s11356-021-15816-z
11- Musa ,Mohammed Mukhtar, Ibrahim Mallam Saleh, Yakubu Ibrahim and4 Mukhtar Adamu Dandajeh,2023, An Assessment of Awareness and Barriers to the Application of Lean Construction Techniques in Kano State, Nigeria, University of Cape Town,Journal of Construction Business and Management http://journals.uct.ac.za/index.php/jcbm.
12- Rashidian, Sara , Robin Drogemuller and Sara Omrani,2023, Building Information Modelling, Integrated Project Delivery,and Lean Construction Maturity Attributes: A Delphi Study, Buildings 2023, 13, 281. https://doi.org/10.3390/buildings13020281,
13- Shaqour, E.N. 2022, The impact of adopting lean construction in Egypt: Level of knowledge, application, and benefits, Ain Shams Engineering Journal 13 (2022) 101551, https://doi.org/10.1016/j.asej.2021.07.005.