عوامل فرهنگی موثر بر توسعه مولفه های رفتار شهروندی اسلامی در کلان شهر تهران
محورهای موضوعی : مطالعات رفتاری در مدیریت
محسن نایبی
1
(دکتری مدیریت ، مدرس دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی)
کلید واژه: فرهنگ, عوامل فرهنگی, رفتار شهروندی اسلامی,
چکیده مقاله :
این تحقیق در راستای بررسی عوامل فرهنگی موثر بر توسعه مولفه های رفتار شهروندی اسلامی در در کلان شهر تهران انجام شده است. روش تحقیق به کار گرفته شده در این پژوهش از نظر هدف کاربردی، از نظر نوع داده ها کمی و از نظر نحوه گردآوری داده ها، توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری این تحقیق عبارت از کلیه کارکنان سازمان های فرهنگی شهر تهران می باشند که تعداد آنها حدودا 2500 نفر می باشد. روش نمونه گیری در این پژوهش روش نمونه گیری ساده می باشد. از جامعه آماری مذکور با توجه به ضوابط نمونه گیری (براساس شیوة نمونه گیری مندرج در جدول مورگان( تعداد 308 نفر به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شده و سپس با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته در چهار بعد و 29 گویه تنظیم براساس مقیاس پنج گزینه ای لیکرت، و گویه های مستخرجه در نمونه آماری تحقیق مورد پرسش قرار گرفته است. در بخش آمار توصیفی نیز، توصیف داده ها در دو بخش متغیرهای زمینه ای و متغیر های اصلی ارائه گردیده و در بخش آمار استنباطی، جهت بررسی فرضیه ها از آزمون ناپارامتری همبستگی اسپیرمن استفاده شده است. با توجه به داده های تحقیق می توان گفت، عوامل فرهنگی (آموزه های دینی و اعتقادی ، عدالت و برابری اجتماعی ، صلح و دوستی ، مسئولیت پذیری اجتماعی ، خود آگاهی) بر توسعه مولفه های رفتار شهروندی اسلامی در کلان شهر تهران اثر مثبت و معنی داری دارد.
The aim of the current applied, descriptive and correlational study was to investigate effect of cultural factors on Islamic citizenship behavior in Tehran. The research population comprised 2500 students of the Tehran out of whom a sample 400 was randomly selected, based on Morgan Table, to participate in the study. The research data were collected using a researcher-made five-point level Likert scale questionnaire comprising 6 factors and 29 items tapping the participants’ responses were. Therefore, 308 questionnaires were distributed among members of the target population. Having distributed and collected the questionnaires, we analyzed descriptively and inferentially. Descriptively, features like absolute and relative frequency, mean, standard deviation and variance of background and main variables were estimated. Inferentially, correlational tests, multiple regression and F-Test used indicated that cultural factors had a significant effect on Islamic citizenship behavior in Tehran.
قرآن مجید
احمدیفر، م و صادقزاده قمصری، ع. ر. (1389). چالشها و فرصتهای پیشروی تربیت دینی در عصر جهانی شدن. ماهنامه مهندسی فرهنگی، سال پنجم، شماره 45 و 46، مهر و آبان.
اسماعیلی، ر. (1390). اصل عدالت اجتماعی در مدیریت اسلامی و شاخصههای آن، معرفت، سال بیستم، شماره 171، اسفند.
افتخارزاده، ف. (1384). بررسی چارچوب تربیت شهروندی برای قرن 21، نشریه همشهری، نمایه کتابخانه دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت.
پهلوان، م؛ باباییطلاتپه، م.ب و آقاجانزاده، ر.ا. (1392). بنیان نظری حقوق شهروندی، پژوهشنامه 107؛ حقوق شهروندی، تهران: مرکز تحقیقات راهبردی.
جوادی آملی، ع. (1385). دینشناسی، قم: مرکز نشر اسراء.
حسینی، ح. (1390). بررسی چالشهای تربیت دینی در عصر جهانی شدن، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی.
ذکاوتیقراگزلو، ع. (1388). آموزش صلح، تهران، مؤسسه فرهنگی هنری نوروز هنر.
شربتیان، م.ح و میامی، ح. (1391). تأملی بر فرآیند جامعهپذیری مسئولیت اجتماعی جوانان، نشریه مهندسی فرهنگی، سال هفتم، شماره 73 و 74، بهمن و اسفند.
ضیائیبیگدلی، م.ر. (1368). اسلام و حقوق بینالملل، تهران: شرکت سهامی انتشار.
طارمیان، ف؛ ماهجویی، م و فتحی، ط. (1378). مهارتهای زندگی، راهنمای معلم، تهران: انتشارات تربیت.
طاهری، نرجس. (١٣٩٠) تأثیر رفتارهای حمایت گرایانه بر ایجاد صلح پایدار منطقه‌ای، مجموعه مقالات پنجمین همایش امام خمینی (ره) و سیاست خارجی، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه
عسکریان، م (1385)، «جایگاه فرهنگهای قومی در تربیت شهروندی»، فصلنامه نوآوریهای آموزشی، شماره 17، سال پنجم.
علوی، ک. (1383). بررسی روند تحول قدرت بالقوه خلاقیت کودکان و اثرات آموزش مهارتهای زندگی در پرورش آن، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی تربیت مدرس.
عمید زنجانی، ع.ع. (1384). فقه سیاسی، چ هفتم، تهران: انتشارات امیرکبیر.
فتحی، س و علافبهبهانی، ز. (1390). تحقق شهرداری به عنوان نهاد اجتماعی با تأکید بر آموزش شهروندی، مجموعه مقالات همایش علمی شهرداری به منزله نهاد اجتماعی، جلد پنجم، معاونت امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران، تهران: تیسا.
فرمهینیفراهانی، م. (1393). اخلاق شهروندی: مقولهای بین رشتهای، فصلنامه اخلاق و فرهنگ در پرستاری و مامایی، دانشگاه شاهد، دوره اول، شماره 1، پیاپی 1، بهار، صص 9-22.
قادری، ح (1379)، شهر «شهروند خوب، انسان خوب»، مجله پیام آباد گردان، شماره 9.
کیزکن. (1376). آگاهی برتر، ترجمه شهد ارژنگ، تهران: انتشارات البرز، چاپ اول.
مطهری، م. (1362). امدادهای غیبی در زندگی بشر (خورشید دین هرگز غروب نمیکند)، تهران: انتشارات صدرا.
مطهری، م. (1385). مجموعه آثار شهید مطهری، ج 24، تهران: انتشارات صدرا.
منافی شرفآباد، ک. (1391). تبیین حقوق شهروندی از دیدگاه قرآن، مجموعه مقالات اولین همایش ملی مدیریت شهری در افق چشمانداز 1404، تهران: مرکز مطالعات تکنولوژی دانشگاه صنعتی شریف.
منافی شرفآباد، ک؛ زمانی، ا و مهدویخواه، ع. (1392). تربیت شهروندی، تهران: انتشارات سبزرایانگستر.
منافی شرفآباد، ک؛ زمانی، ا و مهدویخواه، ع. (1393). تربیت شهروند جهانی، تهران: مرکز ملی مطالعات جهانی شدن، چاپ اول.
منافیشرفآباد، ک و زمانی، ا (1391)، شهروندی در گستره جهانی شدن (گذار از شهروند کلاسیک به شهروند جهانی)، مجموعه مقالات کنفرانس علمی- بینالمللی آموزش و جهانی شدن، تهران: مرکز مطالعات ملی جهانی شدن.
موتایی، ف و نوری، ر. (1385). مهارتهای زندگی، تهران: انتشارات طلوع دانش، چاپ دوم.
نرگسیان، ع. (1393). مطالعات شهروندی: رویکرد شهروندمدار به مدیریت دولتی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول.
نوری قاسمآبادی، ر. (1377). «ارتباطات و پیوندهای اجتماعی ضامن سلامت فرد در جامعه«، نشریه کار و کارگر.
نیکپرور، ر (1383). آشنایی با برنامه آموزش مهارتهای زندگی، تهران: انتشارات امور فرهنگی سازمان بهزیستی کشور.
هاشمی، ا (1389)، بررسی میزان استفاده از مفاهیم تربیت شهروندی در محتوای کتاب‌های تعلیمات اجتماعی دوره راهنمایی از دیدگاه دبیران، فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی، سال چهارم، شماره 1، بهار، صص 160-141.
منابع لاتین
Carroll, A., & Shabana, K. (2010). The business case for corporate social responsibility: A review of concepts, researches and practice. International Journal of Management Reviews
Husted, B.W. (2003), Governance choices for corporate social responsibility: to contribute, collaborate or internalize?, Long Range Planning, Vol.36, No.5, pp.481-498.
Kama, J., Hansen, E., & Justin, H. (2003). Social responsibility in environmental marketing planning. European Journal o f Marketing, 37 5/6. 848, 871.
Pierson, C (1996). the Modern State, Routledge, London
Skouloudis, A., Evangelinos, K., and Nikolaou, I. (2011), An overview of corporate social responsibility in Greece: perceptions, developments and barriers to overcome, Business Ethics: A European Review, Vol.20, No.2, pp.205-226.
Turker, D. (2015). An Analysis of Corporate Social Responsibility in the Turkish Business Context. In Corporate Social Responsibility in Europe (pp. 483-499). Springer International Publishing
Turner, B. (1986). Citizenship and capitalism. The debate over reformism. London: Allen & Unwin.
Turner, B.S. (2001). Outline of a General Theory of Cultural Citizenship, in Nick Stevenson, Culture and Citizenship, London, Sage Publication.
UNESCO, International Bureau of Education. (1999). Educational Innovation and Information. Geneva: IBE. http://www.ibe.unesco.org/ fileadmin/ user_ upload/Publications.
World Health Organization. (2004). Life Skill Based Education for Drug use Prevention Training Manuel 290, available at: http
Boubakary, D. (2016). The influence of the implementation of CSR on business strategy: An empirical approach based on Cameroonian enterprises, Arab Economic and Business Journal,2,162-171.
_||_قرآن مجید
احمدیفر، م و صادقزاده قمصری، ع. ر. (1389). چالشها و فرصتهای پیشروی تربیت دینی در عصر جهانی شدن. ماهنامه مهندسی فرهنگی، سال پنجم، شماره 45 و 46، مهر و آبان.
اسماعیلی، ر. (1390). اصل عدالت اجتماعی در مدیریت اسلامی و شاخصههای آن، معرفت، سال بیستم، شماره 171، اسفند.
افتخارزاده، ف. (1384). بررسی چارچوب تربیت شهروندی برای قرن 21، نشریه همشهری، نمایه کتابخانه دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت.
پهلوان، م؛ باباییطلاتپه، م.ب و آقاجانزاده، ر.ا. (1392). بنیان نظری حقوق شهروندی، پژوهشنامه 107؛ حقوق شهروندی، تهران: مرکز تحقیقات راهبردی.
جوادی آملی، ع. (1385). دینشناسی، قم: مرکز نشر اسراء.
حسینی، ح. (1390). بررسی چالشهای تربیت دینی در عصر جهانی شدن، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی.
ذکاوتیقراگزلو، ع. (1388). آموزش صلح، تهران، مؤسسه فرهنگی هنری نوروز هنر.
شربتیان، م.ح و میامی، ح. (1391). تأملی بر فرآیند جامعهپذیری مسئولیت اجتماعی جوانان، نشریه مهندسی فرهنگی، سال هفتم، شماره 73 و 74، بهمن و اسفند.
ضیائیبیگدلی، م.ر. (1368). اسلام و حقوق بینالملل، تهران: شرکت سهامی انتشار.
طارمیان، ف؛ ماهجویی، م و فتحی، ط. (1378). مهارتهای زندگی، راهنمای معلم، تهران: انتشارات تربیت.
طاهری، نرجس. (١٣٩٠) تأثیر رفتارهای حمایت گرایانه بر ایجاد صلح پایدار منطقه‌ای، مجموعه مقالات پنجمین همایش امام خمینی (ره) و سیاست خارجی، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه
عسکریان، م (1385)، «جایگاه فرهنگهای قومی در تربیت شهروندی»، فصلنامه نوآوریهای آموزشی، شماره 17، سال پنجم.
علوی، ک. (1383). بررسی روند تحول قدرت بالقوه خلاقیت کودکان و اثرات آموزش مهارتهای زندگی در پرورش آن، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی تربیت مدرس.
عمید زنجانی، ع.ع. (1384). فقه سیاسی، چ هفتم، تهران: انتشارات امیرکبیر.
فتحی، س و علافبهبهانی، ز. (1390). تحقق شهرداری به عنوان نهاد اجتماعی با تأکید بر آموزش شهروندی، مجموعه مقالات همایش علمی شهرداری به منزله نهاد اجتماعی، جلد پنجم، معاونت امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران، تهران: تیسا.
فرمهینیفراهانی، م. (1393). اخلاق شهروندی: مقولهای بین رشتهای، فصلنامه اخلاق و فرهنگ در پرستاری و مامایی، دانشگاه شاهد، دوره اول، شماره 1، پیاپی 1، بهار، صص 9-22.
قادری، ح (1379)، شهر «شهروند خوب، انسان خوب»، مجله پیام آباد گردان، شماره 9.
کیزکن. (1376). آگاهی برتر، ترجمه شهد ارژنگ، تهران: انتشارات البرز، چاپ اول.
مطهری، م. (1362). امدادهای غیبی در زندگی بشر (خورشید دین هرگز غروب نمیکند)، تهران: انتشارات صدرا.
مطهری، م. (1385). مجموعه آثار شهید مطهری، ج 24، تهران: انتشارات صدرا.
منافی شرفآباد، ک. (1391). تبیین حقوق شهروندی از دیدگاه قرآن، مجموعه مقالات اولین همایش ملی مدیریت شهری در افق چشمانداز 1404، تهران: مرکز مطالعات تکنولوژی دانشگاه صنعتی شریف.
منافی شرفآباد، ک؛ زمانی، ا و مهدویخواه، ع. (1392). تربیت شهروندی، تهران: انتشارات سبزرایانگستر.
منافی شرفآباد، ک؛ زمانی، ا و مهدویخواه، ع. (1393). تربیت شهروند جهانی، تهران: مرکز ملی مطالعات جهانی شدن، چاپ اول.
منافیشرفآباد، ک و زمانی، ا (1391)، شهروندی در گستره جهانی شدن (گذار از شهروند کلاسیک به شهروند جهانی)، مجموعه مقالات کنفرانس علمی- بینالمللی آموزش و جهانی شدن، تهران: مرکز مطالعات ملی جهانی شدن.
موتایی، ف و نوری، ر. (1385). مهارتهای زندگی، تهران: انتشارات طلوع دانش، چاپ دوم.
نرگسیان، ع. (1393). مطالعات شهروندی: رویکرد شهروندمدار به مدیریت دولتی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول.
نوری قاسمآبادی، ر. (1377). «ارتباطات و پیوندهای اجتماعی ضامن سلامت فرد در جامعه«، نشریه کار و کارگر.
نیکپرور، ر (1383). آشنایی با برنامه آموزش مهارتهای زندگی، تهران: انتشارات امور فرهنگی سازمان بهزیستی کشور.
هاشمی، ا (1389)، بررسی میزان استفاده از مفاهیم تربیت شهروندی در محتوای کتاب‌های تعلیمات اجتماعی دوره راهنمایی از دیدگاه دبیران، فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی، سال چهارم، شماره 1، بهار، صص 160-141.
منابع لاتین
Carroll, A., & Shabana, K. (2010). The business case for corporate social responsibility: A review of concepts, researches and practice. International Journal of Management Reviews
Husted, B.W. (2003), Governance choices for corporate social responsibility: to contribute, collaborate or internalize?, Long Range Planning, Vol.36, No.5, pp.481-498.
Kama, J., Hansen, E., & Justin, H. (2003). Social responsibility in environmental marketing planning. European Journal o f Marketing, 37 5/6. 848, 871.
Pierson, C (1996). the Modern State, Routledge, London
Skouloudis, A., Evangelinos, K., and Nikolaou, I. (2011), An overview of corporate social responsibility in Greece: perceptions, developments and barriers to overcome, Business Ethics: A European Review, Vol.20, No.2, pp.205-226.
Turker, D. (2015). An Analysis of Corporate Social Responsibility in the Turkish Business Context. In Corporate Social Responsibility in Europe (pp. 483-499). Springer International Publishing
Turner, B. (1986). Citizenship and capitalism. The debate over reformism. London: Allen & Unwin.
Turner, B.S. (2001). Outline of a General Theory of Cultural Citizenship, in Nick Stevenson, Culture and Citizenship, London, Sage Publication.
UNESCO, International Bureau of Education. (1999). Educational Innovation and Information. Geneva: IBE. http://www.ibe.unesco.org/ fileadmin/ user_ upload/Publications.
World Health Organization. (2004). Life Skill Based Education for Drug use Prevention Training Manuel 290, available at: http
Boubakary, D. (2016). The influence of the implementation of CSR on business strategy: An empirical approach based on Cameroonian enterprises, Arab Economic and Business Journal,2,162-171.