رزماری: مروری بر گیاهشناسی، فیتوشیمیایی، فعالیت‌های زیستی و کاربردهای صنعتی
محورهای موضوعی :
گیاهان دارویی
علی صالحی ساردویی
1
(گروه اموزشی علوم باغبانی، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی گرکان)
تاریخ دریافت : 1400/07/26
تاریخ پذیرش : 1400/12/03
تاریخ انتشار : 1400/09/01
کلید واژه:
رزماری,
ضدباکتری,
اسانس,
آنتی اکسیدان,
رزماریک اسید,
چکیده مقاله :
رزماری (Rosmarinus officinalis) از تیره نعناع تقریبا در سراسر جهان پراکنده است و به طور خاصی در مناطق مدیترانه‌ای تجمع دارد و در ایران نیز کشت می‌شود. این گیاه دارای خواص درمانی گسترده می باشد. بنابراین به دلیل اهمیت این گیاه و توجه و علاقه فزاینده مردم مبنی بر استفاده کمتر از داروهای شیمیایی لذا بررسی مطالعات انجام شده در جهت بررسی خواص گیاه رزماری ضروری به نظر می‌رسد. کارنوسیک اسید (Carnosic acid) در حال حاضر یک ترکیب مهم است که از اجزای اصلی ترکیبات ثانویه رزماری است. اجزای کلیدی که از رزماری استخراج شد شامل سیرسیماریتین (cirsimaritin)، دیوسمین (diosmin) و ژنکوانین (genkwanin) بود. رزمارینیک اسید به شکل کارنوزول (carnosol) و اسید کارنوسیک دارای خواص آنتی اکسیدانی قابل توجهی است. اسانس گیاه رزماری دارای خاصیت ضد باکتریایی بسیار خوبی علیه بسیاری از باکتری‌ها می‌باشد. در سال‌های اخیر تحقیقات زیادی در زمینه اثرات بازدارندگی آن در برابر میکروارگانیسم‌ها صورت گرفته است. اسید اولئانولیک (Oleanolic acid) دارای خواص ضد ویروسی، آنتی اکسیدانی و ضد تکثیر در برابر حفاظت در برابر آپوپتوز اکسیداتیو است. اورسولیک اسید (Ursolic acid) در جلوگیری از سرطان نیز میتواند مفید باشد.گیاه رزماری برای انسان غیرسمی بوده و اثرات جانبی ندارد. به طوری که نسبت به برخی از آنتی بیوتیک‌های رایج این گیاه باارزش سرآمد بوده است. همچنین چندین مطالعه بررسی شده موید این مطلب بودند که افزودن عصاره رزماری به نمونه‌های غذایی تاثیر مناسبی در کاهش بار میکروبی و افزایش ماندگاری مواد غذایی داشته است. از آن جایی که فعالیت ضد التهابی، آنتی اکسیدانی و بسیاری خواص فارماکولوژیکی با دامنه وسیع، گیاه رزماری به اثبات رسیده است. لذا این گیاه میتواند گزینه مناسبی برای استفاده در حوزه داروسازی و صنایع غذایی باشد. لذا انجام مطالعات بیشتر در زمینه ارزیابی فعالیت‌های ضد‌میکروبی و آنتی اکسیدانی آن ضروری و مفید به نظر می‌رسد.
منابع و مأخذ:
Afsharypour, S., Sajjadi, S.E. and Erfan-Manesh, M. 1997. Volatile constituents of Origanum vulgare viride (syn. O. heracleoticum) from Iran. Planta Med. 63: 179-80.
Al-Attar, A. and Shawush, N.A. 2015. Influence of olive and rosemary leaves extracts on chemically induced liver cirrhosis in male rats. Saudi J. Biol. Sci. 22:157–163.
Ambrose, D.C.P., Manickavasagan, A. and Naik, R. 2016. Leafy medicinal herbs: botany, chemistry, postharvest technology and uses. Wallingford, UK. CAB International: xiii + 282 pp.
Arranz, E., Jaime, L., García-Risco, M.R., Fornari, T., Reglero, G. and Santoyo, S. 2015. Anti-inflammatory activity of rosemary extracts obtained by supercritical carbon dioxide enriched in carnosic acid and carnosol. Int. J. Food Sci. Technol. 50: 674–681.
Arraz, E., Mes, J., Wichers, H.J., Jaime, J.L., Mendiola, A., Reglero, R. and Santoyo, S. 2013. Anti-inflammatory activity of the baso-lateral fraction of Caco-2 cells exposed to a rosemary supercritical extract. J. Funct. Foods. 13:384–390.
Bakirel, T., Bakirel, U., Keleş, O.U., Ülgen, S.G. and Yardibi, H. 2008. In vivo assessment of antidiabetic and antioxidant activities of rosemary (Rosmarinus officinalis) in alloxan-diabetic rabbits. Journal of Ethnopharmacology. 116(1): 64-73.
Bandara, M.S., Tanino, K.K. and Acharya, S.N. 2007. Rosemary (Rosmarinus officinalis): a medicinal plant species. In: Advances in medicinal plant research 2007 [ed. by Acharya, S. N.\Thomas, J. E.]. Trivandrum, India: Research Signpost, 173-194.
Begum, A., Subarda Sandhya, Ali, S.S., Vinod, K.R., Swapna R. and David B. 2013. An in-depth review on the medicinal flora Rosmarinus officinalis(Lamiaceae). Acta Scientiarum Polonorum-Technologia Alimentaria. 12(1):61-73.
British herbal pharmacopoeia. 1989. bournemouth: British herbal medicine Association, 1989:1810.
Chakravarti, S. and Raghuvanshi, S.S. 2005. Rosemary (Rosemarinus officinalis): a useful medicinal herb. Vaniki-Sandesh. 29: 26-27.
Chandralega, N., Subha, D. and Geetha, N. 2015. Effect of geographical distributions on the phytochemical profile of methanolic extract of dried leaves of Rosmarinus officinalis World Journal of Pharmaceutical Research. 4(10):1959-1970.
Chevalier, A. 1996. The Encyclopedia of medicinal plants. 1996:125.
Chiej, R. 1988. The Macdonald encyclopedia of medicinal plants. London: Macdonald 8 CO. (publishers) Ltd. 1988:264.
Cui, L., Kim, M.O., Seo, J.H., Kim, I.S., Kim, N.Y., Lee, S.H., Park, J., Kim, J. and Lee, H.S. 2012. Abietane diterpenoids of Rosmarinus officinalis and their diacylglycerol acyltransferase-inhibitory activity. Food Chem. 132:1775–1780.
Del Bano, A.J., Lorente, J., Castillo, J., Benavente-Garcia, O. and Del Rio, J.A. 2003. Phenolic diterpenes, flavones, and rosmarinic acid distribution during the development of leaves, flowers, stems, and roots of Rosmarinus officinalis. Antioxidant activity. Journal of Agricultural and Food Chemistry 51: 4247-4253.
Devazdeh-Emami, S. 2007. Cultivation and production of some medicinal plants and spices. University of Tehran Press.
Duke, J.A. 2001. Hand Book of Medical Herbs. Boca Raton, FL: CRC press, p. 677.
Elhaak, M.A., Matter, M.Z., Zayed, M.A. and Gad, D.A. 201. Propagation Principles in Using Indole-3-Butyric Acid for Rooting Rosemary Stem Cuttings. J Horticulture. 2: 121.
Fatahi Siahkamaei, S., Azad Ghojbegloo, H., Salehi Sardoei, A., Falah Imani, A. and Babaei, K. 2020. The effect of water and salicylic acid deficiency stress on some growth traits, photosynthetic pigments and yield of peppermint essential oil. Iranian Plant and Biotechnology Journal. 15(2): 39-51.
Fernández-López, J., Zhi, N., Aleson-Carbonell, L., Pérez-Álvarez, J.A. and Kuri, V. 2005. Antioxidant and antibacterial activities of natural extracts: Application in beef meatballs Meat Sci. 69:371-380.
Govaris A, Florou-Paneri P, Botsoglou E, Giannenas I, Amvrosiadis I. and Botsoglou N. 2007. The inhibitory potential of feed supplementation with rosemary and/or α-tocopheryl acetate on microbial growth and lipid oxidation of turkey breast during refrigerated storage. LWT-Food Sci. Technol. 40:331– 337.
Hussain, M.S., Fareed, S., Ansari, S., Rahman, M.A., Ahmad, I.Z. and Saeed, M., 2012. Current approaches toward production of secondary plant metabolites. Journal of Pharmacy and Bioallied Sciences, 4(1): 10-21.
Inatani, R., Nakatani, N. and Fuwa, H. 1983. Antioxidative effect of the constituents of Rosemary (Rosmarinus officinalis) and their derivatives. Agric. Biol. Chem. 47:521–528.
Khaled, G. and El-Deen A. 2011. Protective effect of a natural herb (Rosmarinus officinalis) against hepatotoxicity in male albino rats. Comunicata Scientiae. 2(1): 9-17.
Khalil, O.A., Ramadan, KS, Danial, E.N., Alnahdi, H.S. and Ayaz, N.O. 2012. Antidiabetic activity of Rosmarinus officinalis and its relationship with the antioxidant property. African Journal of Pharmacy and Pharmacology. 6(14):1031-1036.
Khatam Saz, M. 1992. Book of Flora of Iran. Publications of Forests and Rangelands Research Institute.
Kompelly, A., Kompelly, S., Vasudha, B. and Narender, B. 2019. Rosmarinus officinalis L.: an update review of its phytochemistry and biological activity, Journal of Drug Delivery and Therapeutics. 9(1): 323-330.
Kontogianni, V., Tomic, G., Nikolic, I. and Nerantzaki, A.A. 2013. Phytochemical profile of Rosmarinus officinalis and Salvia officinalis extracts and correlation to their antioxidant and antiproliferative activity. Food Chemistry. 136(1):120-129.
Liu, X.Z., Zhao, Z.D., Bi, L.W., Huang, J.L. and Xu, P.X. 2004. Progress on research of natural rosemary antioxidant. Chemistry and Industry of Forest Products. 24:132-138.
Malakotian, M. and Hatami, B. 2013. Investigation of chemical composition and antibacterial properties of rosemary essential oil on Escherichia coli and determination of its kinetics. Health Dawn. 12(1): 1-13.
Mokhtari, T., Shahdadi, F. and Salehi Sardoei, A. 1400. The effect of different solvents on the percentage of free radical scavenging DPPH and antioxidant activity of native medicinal plants in Jiroft. Karafan Journal (Acceptance).
Myers, H.B. and Thines, C.H. 1975. Acion certain vallatile oils, joima. 89(32): 1834-1836.
Nada, P., Svjetlana, Z., Monika, T., Vinković, T. and Irma D. 2013. Influence of rooting powder on propagation of sage (Salvia officinalis) and rosemary (Rosmarinus officinalis l.) with green cuttings. Poljoprivreda. 19: 10-15.
Napoli, E.M., Curcuruto, G. and Ruberto, G. 2010. Screening of the essential oil composition of wild Sicilian rosemary. Biochemical Systematics and Ecology, 38(4): 659-670.
Omidbegi, R. 2009. Production and processing of medicinal plants. Volume three .Fourth edition. Quds Razavi Publications.
Petersen, M. and Simmonds, M.S. 2003. Rosmarinic acid. Phytochemistry, 62(2): 121-125.
Petiwala, S.M., Puthenveetil, A.G. and Johnson, J.J. 2013. Polyphenols from the Mediterranean herb rosemary (Rosmarinus officinalis) for prostate cancer. Front Pharmacol. 4(29): 25-35.
Salehi Sardoei, A. 2020. Introduction of Oxalis corniculata: Botany and Phytochemistry. Iranian Plant and Biotechnology Journal. 14(4): 21-28.
Salehi Sardoei, A., Falahaimani, A. and Gholamshahi, S. 2020. Effect of palm tree waste and its mixing with sand and perlite on rosemary growth indices. Iranian Plant and Biotechnology Journal. 14(3): 10-17.
Salehi Sardoei, A. and Khalili, H. 2020. Phytochemistry of medicinal plants (volume 1). Nowruzi Press. 374 p.
Salehi Sardoei, A., Shahdadi, F., Shahdadneghad and Sadeghi. T. 2014. Reducing Sugar Assessment on Three Medicinal Plants with Inoculation of Arbuscular mycorrhiza and Growth Regulators. International Journal for Pharmaceutical Research Scholars. 3(2): 396-402.
Salehi Sardoei, A., Shahdadnejad, M. and Khorshidi Jorjandi, F. 2019. Improving the rooting of semi-hard henna cuttings by growth regulators. Iranian Plant and Biotechnology Journal. 14(4): 21-28.
Salehi Sardoei,A., Zarinkolah M. and Alavi, S.M.H. 2018. Cutting Propagation of Oleander (Nerium Oleander ) Using Application of Salicylic Acid. International journal of Advanced Biological and Biomedical Research. 7(1): 121-124.
Sasaki, K., Omri, A.E., Kondo, S., Han, J. and Isoda, H. 2013. Rosmarinus officinalis polyphenols produce anti-depressant like effect through monoaminergic and cholinergic functions modulation. Behavioral Brain Research. 238: 86-94.
Sebranek, J.G., Sewalt, V.J.H., Robbins, K.L. and Houser, T.A. 2005. Comparison of a natural rosemary extract and BHA/BHT for relative antioxidant effectiveness in pork sausage. Meat Sci 2005; 69:289–296.
Seidi, A., Baluch Shahriari, A., Saffari, V.R. and Maghsoudi, A. 2007. Effect of culture medium, cutting length and indole butyric acid concentration on rooting percentage of rosemary. 6th Iranian Congress of Horticultural Sciences, University of Guilan.
Shahdadi, F., Payandeh, M. and Salehi Sardoei, A. 2021. Comparison of Antioxidant Activity of Dracocephalum polychaetum Bornm and Nepeta cataria and Their Effect on Probiotic Bacteria in a Simulated Gastrointestinal Environment. Journal of Medical Microbiology and Infectious Diseases. 9(1): 5-11.
Talia, M.A.C., Viola, F. and Forleo, L.R. 2004. Vegetative propagation of two species of the Mediterranean maquis (Rosmarinus officinalis, Viburnum tinus L.) for applications in naturalistic engineering. Italus Hortus. 11: 89-92.
Tantry, M.A., Syed, S., Reehana, K., Afsha, H. and Seema, A. 2012. Determination of essential oil composition of Rosmarinus officinalisgrowing as exotic species in Kashmir Valley. Chemistry of Natural Compounds. 47(6):1012-1014.
University of Hawaii. 2014. Department of Botany Vascular Plant Family Access Page: Lamiaceae (Labiatae). Honolulu, USA: University of Hawaii.
Yesil-Celiktas, O., Nartop, P., Gurel, A., Bedir, E. and Vardar-Sukan, F. 2007. Determination of phenolic content and antioxidant activity of extracts obtained from Rosmarinus officinalis’ J Plant Physiol. 164: 1536–1542.
Zandi, P. and Ahmadi, L. 2000. Antioxidant effect of plant extracts of Labiatae family. J Food Microbiol. 37: 436–439.
Zargari, A. 2014. Medicinal plants. University of Tehran Press. Volume Four. 370 p.
Zeng, H.H., Tu, P.F., Zhou, K., Wang, H., Wang, B.H. and Lu, J.F. 2001. Antioxidant properties of phenolic diterpenes from Rosmarinus officinalis. Acta Pharmacol Sin. 22:1094–1098.
