اثر محیط کشت و غلظت‌های مختلف هورمون NAA بر ریشه‌زایی قلمه‌های گیاه دارویی اسطوخودوس

محورهای موضوعی : فیزیولوژی گیاهی

امین باقی زاده ¹ , بهروز سعیدی گراغانی ² , محمدعلی وکیلی شهربابکی ³

1 - دانشیار، گروه بیوتکنولوژی، پژوهشگاه علوم و تکنولوژی پیشرفته و علوم محیطی، دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته، کرمان،
2 - کارشناسی‌ارشد، گروه علوم باغبانی، واحد جیرفت، دانشگاه آزاد اسلامی، جیرفت، ایران
3 - دانشیار، گروه علوم باغبانی، واحد جیرفت، دانشگاه آزاد اسلامی، جیرفت، ایران

تاریخ دریافت : 1397/09/11 تاریخ پذیرش : 1397/12/02 تاریخ انتشار : 1397/12/01

کلید واژه: اسطوخودوس, محیط کشت, ریشه‌زایی, نفتالین استیک اسید,

چکیده مقاله :

اسطوخودوس با نام علمی Lavandula officinalis گیاهی است دولپه‌ای، همیشه سبز، چندساله و خشبی از خانواده Lamiaceae((Labiatae که به عنوان گیاهی دارویی و زینتی شناخته شده است. این گیاهدر اطراف چمن‌کاری‌ها به عنوان گیاه حاشیه‌ای استفاده می‌شود. ارقام خوابیده بر روی زمین، پوششی بر سطح زمین ایجاد کرده و به عنوان پوشش گیاهی مناسب درمناطق خشک، شنی و صخره‌ای قابل استفاده می‌باشند. تکثیر رویشی اسطوخودوس از طریق ریشه‌دار کردن ساقه‌های سبز و جوان یا ساقه‌های خشبی و انتقال آنها به زمین اصلی صورت می‌گیرد. جهت مطالعه اثر کاربرد سطوح مختلف هورمون نفتالین استیک اسید (NAA) و محیط کشت بر میزان ریشه‌زایی گیاه دارویی اسطوخودوس، آزمایشی در گلخانه آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت اجرا گردید. در این پژوهش اثر مقادیر NAA در غلظت‌های صفر،1000، 2000،3000 و 4000 ppm و محیط کشت‌های مختلف شامل پرلایت، ماسه، مخلوط پیت-پرلایت و ماسه-پرلایت در قالب یک آزمایش فاکتوریل با طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی و با چهار تکرار روی ریشه‌زایی قلمه‌های اسطوخودوس مورد بررسی قرارگرفت. صفات تعداد ریشه در قلمه، وزن تر و خشک ریشه، طول ریشه، طول جوانه، تعداد جوانه، تعداد قلمه ریشه‌زده و تعداد قلمه کالوس زا یادداشت و مورد تجزیه واریانس قرارگرفت. مقایسه میانگین تیمارها توسط آزمون چند دامنه‌ای دانکن انجام پذیرفت. از نرم‌افزارهای آماری SAS و SPSS جهت تجزیه‌های آماری این آزمایش استفاده گردید. نتایج حاصل نشان داد که محیط کشت و غلظت هورمون و اثرات متقابل آن‌ها تأثیر بسیار معنی‌داری بر صفات مورد مطالعه داشتند. بیشترین طول ریشه، وزن تر و وزن خشک ریشه، تعداد قلمه ریشه‌زده، تعداد جوانه و طول جوانه، با کاربرد غلظت ppm 4000 هورمون NAA و محیط کشت پرلایت بدست آمد و بیشترین تعداد ریشه در قلمه متعلق به اثر تیمارهای، غلظت ppm 4000 هورمون NAA و محیط کشت پیت– پرلایت بود.