مکانیزم های تحمل تنش شوری در گیاهان از دیدگاه فیزیولوژیکی و مولکولی

محورهای موضوعی : فیزیولوژی گیاهی

امین باقی زاده ¹ , سعید میرزایی ² , آمنه استخری ³

1 - دانشیار، گروه بیوتکنولوژی، پژوهشگاه علوم و تکنولوژی پیشرفته و علوم محیطی، دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته، کرمان،
2 - استادیار، گروه بیوتکنولوژی، پژوهشگاه علوم و تکنولوژی پیشرفته و علوم محیطی، دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته، کرمان
3 - کارشناسی‌ارشد، گروه بیوتکنولوژی، دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته، کرمان، ایران،

تاریخ دریافت : 1397/09/27 تاریخ پذیرش : 1397/11/02 تاریخ انتشار : 1397/09/01

کلید واژه: عملکرد, شوری, بیوتکنولوژی, تنش,

چکیده مقاله :

تنش های محیطی مهم ترین عامل کاهش دهنده عملکرد گیاهان و محصولات کشاورزی در سطح ایران و جهان هستند. چنانچه تنش های محیطی حادث نمی‌شدند، عملکردهای واقعی باید برابر با عملکردهای پتانسیل گیاهان می بود؛ در حالی که در بسیاری از گیاهان زراعی و باغی متوسط عملکرد واقعی گیاهان 20-30 درصد عملکرد پتانسیل آنان است. در نقاط خاصی از کره زمین به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی، عوامل تنش زا در تولید محصولات کشاورزی تأثیر منفی بیشتری دارند و کشاورزی در آن مناطق با تحمل هزینه بیشتر و بازده کمتر صورت می گیرد. ایران یکی از این کشورهاست که در اکثر نقاط آن تنش های غیر زنده مهمی نظیر خشکی، شوری، باد، دما و تنش های زنده، موجب کاهش عملکرد و از بین رفتن حاصلخیزی خاک و در مواردی عدم امکان تداوم کشاورزی گردیده است. برای توسعه واریته های متحمل به شوری در مناطق شور یک رویکرد یکپارچه از ترکیب ابزارهای مولکولی با روش‌های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی ضروری است؛ بنابراین مطالعه جنبه‌های مختلف تنش و بررسی جامع از پیشرفت‌های تحقیقاتی بزرگ در مکانیسم‌های بیوشیمیایی، فیزیولوژیکی و مولکولی که سازگاری گیاه و تحمل به تنش شوری را تنظیم می‌کنند، می‌تواند کمک شایان توجهی به درک مکانیسم مقاومت و توسعه ارقام مقاوم به تنش نماید. بیوتکنولوژی، به عنوان روشی قدرتمند و مؤثر می‌تواند در کنترل تنش‌های مختلف، مفید باشد. تحقیقات بیوتکنولوژی و مهندسی ژنتیک با هدف افزایش بازده از یک سو و جلوگیری از خسارات و ضایعات از سوی دیگر، این امکان را می‌دهد تا با حداقل ضایعات زیست محیطی و صرف حداقل سرمایه، مشکلات این بخش را حل و موجبات افزایش تولید محصولات زراعی را در سطح کلان و با هدف توسعه پایدار فراهم کند. در این تحقیق سعی شده است تعریفی از تنش‌های محیطی و تأثیر تنش شوری بر روی گیاه و مکانیسم‌های مقابله گیاهان با این تنش مورد بحث قرار گیرد.