اثر غلظت های مختلف اسید سالیسیلیک بر صفات مورفوفیزیولوژیک و عملکرد ماده خشک گیاه ریحان (Ocimum basilicum L.) تحت تاثیر محدودیت آب
محورهای موضوعی : پژوهش های به زراعی
ذبیح اله رستمی
1
,
سعید سیف زاده
2
,
سیدعلیرضا ولدآبادی
3
,
حمیدرضا ذاکرین
4
,
ناصر شهسواری
5
1 - گروه زراعت، واحد تاکستان، دانشگاه آزاد اسلامی، تاکستان، ایران
2 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان، گروه زراعت، تاکستان، ایران
3 - گروه زراعت، واحد تاکستان، دانشگاه آزاد اسلامی، تاکستان، ایران
4 - گروه زراعت، واحد تاکستان، دانشگاه آزاد اسلامی، تاکستان، ایران
5 - گروه تولیدات گیاهی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد حاجی اباد
کلید واژه: ریحان, اسید سالیسیلیک, تنش خشكی, کلروفیل, کاروتنویید, وزن خشک, ویژگیهای مورفولوژی,
چکیده مقاله :
به منظور بررسی اثر محلول‌پاشی اسید سالیسیلیک بر برخی صفات و عملکرد ماده خشک گیاه ریحان تحت تأثیر محدودیت آب، آزمایشی به صورت کرت¬های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار در مزرعه ای خصوصی واقع در منطقه ماهدشت شهرستان کرج در سال¬های زراعی 95-1394 و 96-1395 اجرا شد. آبیاری در 4 سطح: I1: 100 درصد حجم آب مورد نیاز، : I2: 80 درصد حجم آب مورد نیاز، I3: 60 درصد حجم آب مورد نیاز و : I4: 40 درصد حجم آب مورد نیاز در کرت های اصلی و اسید سالیسیلیک به عنوان عامل فرعی در 5 سطح: SA1: بدون کاربرد (محلول پاشی با آب خالص به عنوان شاهد)، SA2 : محلول پاشی با غلظت 50 میکرومولار، SA3: 100میکرومولار، SA4: میکرومولار و SA5: 200 میکرومولار در کرت های فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که اثرات ساده تنش خشکی و اسید سالیسیلیک بر صفات قطر ساقه، طول گل آذین، کلروفیل کل، کاروتنویید و وزن خشک بوته در 50% گلدهی در سطح 1% معنی دار و اثر متقابل این دو عامل نیز به جز قطر ساقه بر تمامی صفات مورد مطالعه در سطح 1% معنی دار بود. به طور کلی، اسید سالیسیلیک موجب افزایش قطر ساقه، طول گل آذین، کلروفیل کل و کاروتنویید شد و با محدودیت بیشتر آب، اسید سالیسیلیک اثرات مثبت¬تری در جهت افزایش صفات مذکور نشان داد. با افزایش غلظت اسید سالیسیلیک در تمامی تیمارهای تنش خشکی، وزن خشک بوته افزایش معنی دار نشان داد. بیشترین وزن خشک بوته 88/3144، 45/3105 و 67/3045 کیلوگرم در هکتار مربوط به غلظت 200، 150 و 100 میکرو مولار اسید سالیسیلیک تحت شرایط نیاز آبی 100% بود. بیشترین وزن خشک بوته در تنش شدید خشکی (40% نیاز آبی)، تنش شدید (60% نیاز آبی) و تنش ملایم خشکی (80% نیاز آبی) متعلق به دز 200 میکرو مولار اسید سالیسیلیک به ترتیب به میزان 45/1596، 65/2033 و 36/2327 کیلوگرم در هکتار بود. یافته¬های تحقیق نشان داد که محلول پاشی با اسید سالیسیلیک اثرگذاری بیشتری درجهت افزایش وزن خشک بوته در شرایط محدودیت آب دارد. بنابر نتایج حاصله، استفاده از اسید سالیسیلیک برای تولید گیاه ریحان جهت تعدیل تنش خشکی در مناطق نمیه خشک از نظر آب وهوایی مثل کرج، توصیه می¬شود.
In order to investigate the effect of foliar spraying of salicylic acid on some traits and dry matter performance of basil plants under the influence of water limitation, an experiment was conducted in the form of split plots based on randomized complete block design in 3 replications in a private farm located in Mahdasht area of Karaj city in 2015-2016 and 2016-2017 crop years. Irrigation in 4 levels: I1: 100%, I2: 80%, I3: 60% and: I4: 40%. The volume of water required in the main plots and salicylic acid in 5 levels: S1: No application (spraying solution with water net as control), S2: foliar spraying with a concentration of 50 μM, S3: 100 μM, S4: μM and S5: 200 μM were placed in the subplots. The results showed that the simple effects of drought stress and salicylic acid on the traits of stem diameter, inflorescence length, total chlorophyll, carotenoid and plant dry weight at 50% of flowering are significant at 1% level and the interaction effect of these two factors is also significant except for stem diameter. It was significant at 1% level on all studied traits. In general, salicylic acid increased stem diameter, inflorescence length, total chlorophyll and carotenoid, and with more water limitation, salicylic acid showed more positive effects in increasing the mentioned traits. With the increase in concentration of salicylic acid in all drought stress treatments, the dry weight of the bush showed a significant increase. The maximum dry weight of the bush was 3144.88, 3105.45 and 3045.67 kg per hectare related to the concentration of 200, 150 and 100 μM salicylic acid under the conditions of 100% water requirement. The highest dry weight of the bush in severe drought stress (40% water requirement), severe stress (60% water requirement) and mild drought stress (80% water requirement) belongs to the dose of 200 µmol/l salicylic acid, respectively, at the rate of 1596.45, 2033/2033 and 2327/36 kg per hectare. Our study showed that foliar spraying with salicylic acid is more effective in increasing the dry weight of the plant under water-limited conditions. According to the obtained results, it is recommended to use salicylic acid for the production of basil plants in order to adjust the drought stress in climatically semi-arid areas such as Karaj.