اثر مقادیر مختلف آبیاری بر عملکرد کمی و کیفی دو رقم ریحان (Ocimum basilicum L.)

محورهای موضوعی : پژوهش های به زراعی

علیرضا زین الدینی پور ¹ , محمدنبی ایلکایی ² , فرزاد پاک نژاد ³

1 - گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران
2 - گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران
3 - گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران

تاریخ دریافت : 1402/03/24 تاریخ پذیرش : 1402/06/22 تاریخ انتشار : 1403/08/23

کلید واژه: ارقام ریحان, رنگیزه¬های فتوسنتزی, عملکرد ماده خشک, کم آبیاری, گیاهان دارویی,

چکیده مقاله :

یکی از مهم‌ترین عوامل محیطی که رشد و تولید گیاهان را تحت تأثیر قرار می‌دهد، میزان آب در دسترس گیاه است. بدین منظور پژوهشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار در سال 1402 در کرج روی گیاه ریحان (Ocimum basilicum L.) اجرا شد. عامل¬های پژوهش شامل میزان مصرف آب در چهار سطوح مختلف 4000 ، 5000 ، 6000 و 7000 متر مکعب در هکتار و عامل دوم شامل دو رقم مختلف ریحان سبز و بنفش بود. نتایج حاصل نشان داد که تیمارهای آبیاری بر تمامی صفات مورد مطالعه اثر معنی¬داری داشت. به¬طوری که با افزایش مقدار آبیاری (آبیاری7000 متر مکعب در هکتار) تمامی صفات مورد مطالعه افزایش معنی¬داری نسبت به سایر تیمارهای آبیاری داشتند. رقم سبز ریحان دارای بیشترین مقدار عملکرد ماده خشک نسبت به رقم بنفش بود و با افزایش مقدار آبیاری عملکرد ماده خشک افزایش یافت. اما رنگیزه¬های فتوسنتزی در رقم ریحان بنفش بیشتر از رقم ریحان سبز بود. به-طوری که بیشترین عملکرد ماده خشک (09/177 گرم بر متر مربع) مربوط به برهمکنش آبیاری 7000 متر مکعب در هکتار و ریحان سبز بود. کمترین مقدار عملکرد ماده خشک (35/75 گرم بر متر مربع) در برهمکنش آبیاری 4000 متر مکعب در هکتار و ریحان بنفش مشاهده شد. بنابراین رقم سبز به دلیل بالا بودن عملکرد ماده خشک بیشتر نسبت به رقم بنفش مناسب¬تر برای کشت بوده و صرفه اقتصادی بالاتری دارد. لذا کشت رقم سبز با آبیاری 7000 متر مکعب در هکتار جهت افزایش عملکرد کمی و کیفی گیاه ریحان قابل توصیه است.

چکیده انگلیسی:

One of the most important environmental factors that affect the growth and production of plants is the amount of available water. For this purpose, a factorial research was carried out in the form of a completely randomized design with three replications in Karaj during 2023 on the basil (Ocimum basilicum L.). Research factors included water consumption amounts at four different levels 4000, 5000, 6000 and 7000 m3/ha and the second factor included two different varieties (green and purple basil). The results of present study showed that irrigation treatments had a significant effect on all studied traits. So, with increase in irrigation amount (irrigation of 7000 m3/ha), all studied traits had a significant increase compared to others. The green basil variety had the highest dry matter yield compared to the purple variety, and dry matter yield increased with increase in irrigation amount. But the photosynthetic pigments were more in the purple variety than green. Thus, the highest dry matter yield (177.09 g/m2) was related to interaction effect of 7000 m3/ha water consumption and green basil. The lowest amount of yield dry matter (75.35 g/m2) was observed in 4000 m3/ha and purple basil. Therefore, due to high yield of dry matter, the green variety is more suitable for cultivation than the purple and has a higher economic efficiency. So, it is recommended to cultivate the green variety with 7000 m3/ha water using to get the highest quantitative and qualitative yield of basil.