ارزیابی تأثیر تنش خشکی بر روی برخی ویژگی¬های جوانه¬زنی و بنیه بذر چهار رقم تجاری سویا تولید شده در شرایط کم آبیاری با آزمون جوانه¬زنی استاندارد

محورهای موضوعی : پژوهش های به زراعی

زهرا سادات حسینی تهرانی ¹ , آیدین حمیدی ² , جهانفر دانشیان ³

1 - دانش¬آموخته کارشناسی ارشد، گروه زراعت، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران
2 - دانشیار پژوهش سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال، کرج، ایران
3 - استاد پژوهش بخش تحقیقات دانه¬های روغنی، مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، کرج، ایران

تاریخ دریافت : 1403/05/26 تاریخ پذیرش : 1403/05/26 تاریخ انتشار : 1403/05/26

کلید واژه: بنیه بذر, تنش خشکی, سویا, کم آبیاری, قابلیت جوانه زنی ,

چکیده مقاله :

به¬ منظور ارزیابی تأثیر تنش‌خشکی بر روی برخی ویژگی‌های جوانه¬زنی و بنیه بذر ارقام تجاری تنش‌ کم¬آبیاری دیده سویا در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج، آزمایشی در سال 1400 با استفاده از آزمون جوانه زنی استاندارد در آزمایشگاه تجزیه بذر مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال کرج به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک¬های کامل تصادفی با 4 تکرار اجرا شد. تیمارها شامل اعمال 4 سطح تنش‌خشکی پلی¬اتیلن¬گلیکول 6000 با پتانسیل¬های0 (بدون تنش) ، 3-، 6- ، 9- مگاپاسکال، بر بذرهای 4 رقم تجاری سویای ویلیامز، هامیلتون× ایسکس، TMSو بانتی تولید شده در 3 سطح تنش کم آبیاری گیاه مادری، آبیاری پس از مقادیر50 (آبیاری مطلوب و شاهد)، 100(تنش خفیف) و 150(تنش شدید) میلی¬متر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A) بودند. ویژگی¬های بررسی شده شامل: درصد جوانه¬زنی نهایی، درصد گیاهچه¬های عادی، درصد گیاهچه¬های غیر عادی، درصد بذر سخت، درصد بذر پوسیده، متوسط جوانه¬زنی روزانه، متوسط زمان جوانه زنی، طول گیاهچه و شاخص¬های طولی و وزنی بنیه گیاهچه بودند. نتایج نشان داد، اثر متقابل تنش‌خشکی، تنش کم آبیاری و رقم تأثیر معنی‌داری بر تمامی ویژگی¬های بررسی شده داشت. در تیمار تنش خشکی 9- مگاپاسکال و بدون تنش کم آبیاری، رقم ویلیامز نسبت به تیمار بدون تنش خشکی و بدون تنش کم آبیاری متوسط جوانه‌زنی 90/0 روز، درصد بذر پوسیده، بذرسخت و گیاهچه‌های غیرعادی به¬ترتیب 18/0 درصد، 750/5 درصد و 60/0 درصد افزایش و متوسط جوانه‌زنی روزانه 28/1روز، جوانه‌زنی نهایی و گیاهچه عادی به¬ترتیب 28/1 درصد و 92/4 درصد کاهش یافت. به¬طورکلی در میان ارقام مورد بررسی، رقم ویلیامز بهترین و رقم بانتی ضعیف‌ترین واکنش به تنش کم آبیاری و خشکی را نشان دادند.

چکیده انگلیسی:

In order to evaluation effects of drought stress on some seed germination and vigour of soybean commercial cultivars under low irrigation stress in Seed and Plant Improvement Institute (SPII) research field, an experiment was conducted as factorial based on randomized completely blocks design by 4 replications at seed analysis laboratory of Seed and Plant Certification and Registration Institute (SPCRI) in Karaj. Treatments was include 4 levels of drought stress in laboratory stress with Poly Etilen Glycol 6000, in potential of 0,-3,-6,-9 MPa, 3 levels of low irrigation stress on seeds mother plant that produced from parent plant irrigation of plants after 50 (normal irrigation), 100 (medium stress), 150 (severe stress) mm evaporation from pan class A, 4 soybean commercial cultivars Williams، Hamilton & Esex,TMS, Boutny.Studied traits including: Percentage (FGP), normal seedlings percent, abnormal seedlings percent, decay seeds percent, hard seeds percent, mean Germination time (MTG), mean daily germination (MDG), seedling length, seedling length and weight indices. Results showed that interaction of Low irrigation, drought stress, cultivar had significantly effects on all studied traits. Under -9 MPa drought stress in laboratory and normal irrigation of seeds that produced from parent plant in Williams as compared with no drought stress in laboratory and normal irrigation of seed that produced from mother plant MTG 0.90 days, percentage of decay seeds, hard seeds, abnormal seed respectively 0.18, 5.750, 0.60 have increased and MDG 1.28 days, percentage of FGP, normal seeds respectively 1.28 and 4.92 have decreased. Also the results showed that Williams and Boutny are respectively the best and the worst cultivars under drought stress in laboratory.