بررسی اثر صفات زراعی و شاخص های مقاومت به خشکی در تعیین لاین های حساس و متحمل آفتابگردان

محورهای موضوعی : پژوهش های به زراعی

بابک مقصودی دماوندی ¹ (دانشجوی دکتری، گروه زراعت، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران)
شهرام لک ² (گروه زراعت، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران)
مهدی غفاری ³ (مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران)
مجتبی علوی فاضل ⁴ (گروه زراعت، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران)
طیب ساکی نژاد ⁵ (گروه زراعت، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران)

تاریخ دریافت : 1398/06/12 تاریخ پذیرش : 1398/11/03 تاریخ انتشار : 1398/12/10

کلید واژه: همبستگی, تنش خشکی, آفتابگردان, لاین حساس و متحمل, تجزیه خوشهای,

چکیده مقاله :

به منظور تعیین لاینهای حساس و متحمل آفتابگردان به تنش خشکی آزمایشی به صورت بلوکهایکامل تصادفی با سه تکرار در مؤسسه تحقیقات دانههای روغنی کرج انجام شد. در این بررسی تعداد 12لاین مختلف آفتابگردان از نظر خصوصیات مرتبط با تحمل خشکی غربال شده و دو لاین حساس و متحملبه خشکی شناسایی شدند. برای این منظور ابتدا لاینهای اینبرد آفتابگردان در دو آزمایش جداگانه درشرایط آبیاری معمول و تنش خشکی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3تکرار کشت گردید. تنشخشکی از طریق قطع آبیاری در مرحله 2تا 8برگی انجام شد. صفات مورد بررسی شامل: ارتفاع گیاه، قطرطبق، قطر ساقه، میزان رطوبت نسبی، شاخص سطح برگ و عملکرد دانه بودند. نتایج تحقیق نشان دادصفات مذکور بجز قطر ساقه در شرایط تنش دارای اختلاف معنی دار بودند. پس از بررسی عاملهای موردآزمایش و تجزیه و تحلیل داده ها، نتایج به دست آمده از طریق بررسی درصد تغییر صفات مورد مطالعه،محاسبه شاخصهای تنش )شاخصهای تحمل به خشکی، حساسیت به خشکی( و رسم دندروگرام حاصل ازتجزیه خوشه ای ارقام مشخص گردید. بر این اساس در شرایط اعمال تنش کم آبی، از نظر عملکرد دانه،RGK26و RGK41بیشترین و کمترین عملکرد دانه در بوته را تولید نمودند. با مقایسه صفات میتوان ازبین 12لاین مورد مطالعه، BGK221را به عنوان لاین حساس و RGK46را به عنوان لاین متحمل معرفینمود. همچنین همبستگی بین صفات نیز نشان داد، شاخص تحمل به خشکی ) (STIتقریبا با تمامی صفاتدارای همبستگی مثبت بود. در ضمن عملکرد دانه با تمامی صفات بجز ارتفاع بوته دارای همبستگی مثبتبود

چکیده انگلیسی:

 In order to determine the susceptible and tolerant lines of sunflower to drought stress, acompletely randomized block design with three replications was conducted at Karaj seed OilResearch Institute. In this study, 12 different sunflower lines have been identified for thecharacteristics related to drought tolerance and were selected two susceptible and tolerantlines. Initially, sunflower lines were cultivated in two separate experiments under normalirrigation and drought stress conditions. Drought stress was carried out through stop irrigationin step 2 to 8 leaves formation. The studied traits included agronomic characteristics anddrought stress indices of sunflower, such as Plant height, Stem diameter, Head diameter, Seedyield, Leaf Area Index, Relative Water Content, SSI and STI. The studied traits weresignificantly different in water stress, except stem diameter. After analyzing the tested factorsand analyzing the data, the results were obtained by analyzing the percentage of variation ofstudied traits, calculating stress indices (drought tolerance indices, drought sensitivity) anddendrogram drawing from Cluster analysis of cultivars was identified. According to theresults, in terms of water deficit stress, RGK26 and RGK41 produced the highest and thelowest seed yield per plant. Comparison of traits can identify BGK221 as susceptible line andRGK46 as tolerant line among 12 studied lines. Also, correlation between traits showed thatdrought tolerance index (STI) was positively correlated with almost all traits. In addition,grain yield was positively correlated with all traits except plant height.