رابطه همسرگزینی جمع‌گرا یا فردگرا با پایداری ازدواج در متون کهن حماسی

محورهای موضوعی : فصلنامه بهارستان سخن

مهرناز فیروزمند ¹ , جهاندوست سبزعلیپور ² , احمدرضا نظری چرده ³ , شهریار حسن زاده ⁴

1 - دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیّات فارسی، واحد خلخال، دانشگاه آزاد اسلامی، خلخال، ایران
2 - دانشیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران.
3 - استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، واحد آستارا، دانشگاه آزاد اسلامی، آستارا، ایران.
4 - گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد خوی، دانشگاه آزاد اسلامی، خوی، ایران.

تاریخ دریافت : 1399/12/07 تاریخ پذیرش : 1400/04/02 تاریخ انتشار : 1401/03/01

کلید واژه: دنیای مدرن, کلید واژه‌ها: سبک‌های همسرگزینی, کیفیّت ازدواج, متون کهن حماسی,

چکیده مقاله :

چکیدهﺣﻤﺎﺳـﻪ‌ﻫﺎی ﻣﻠّﻲ اﻳﺮان از ﻣﻴﺎن اﻧﺒـﻮﻫﻲ از اﻓﺴـﺎﻧﻪ‌ﻫﺎ و رواﻳﺖ‌ﻫﺎی ﻣﻜﺘـﻮب و ﺷﻔﺎﻫﻲ ﺑﺮآﻣـﺪه‌‌اﻧﺪ و برجسته‌ترین ﺳﻨﺪ ﺑﻪ ﺟﺎ ﻣﺎﻧﺪه از ﮔﺬﺷﺘﺔ ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻬﻦ اﻳﺮان و ﺑﺎزﺗﺎب زﻣﻴﻨﻪ‌ﻫﺎی ﻣﻬﻢّ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ، اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و اﻧﺴﺎن ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ اﻳﻦ ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر می‌آیند. هدف اصلی این تحقیق مقایسۀ رابطۀ سبک‌هاى همسرگزینى (جمع گرا و فردگرا) با کیفیّت و پایداری ازدواج در متون کهن حماسی است. پرسش این تحقیق آن است که سبک همسرگزینی در ایران باستان جمع گرا است یا فردگرا و کدام یک برای ثبات‌‌ و پایداری کیفیّت ازدواج و سازگاری زوج‌ها می‌تواند پیشنهاد ‌ گردد؟ محدوده و جامعۀ مورد مطالعه، متون کهن حماسیِ فرامرزنامه، بهمن نامه، گرشاسب نامه، سام نامه، شهریارنامه و کوش نامه هستند که به لحاظ محتوا و شکل، به ‌نوعی ادامه ‌ دهندة جریان حماسه‌سرایی بعد از شاهنامۀ فردوسی در ایران محسوب می‌شوند. یافته های تحقیق نشان می‌دهد که عشق متعهّدانه، رضایت‌مندی خانواده و بزرگان، آزادی فردی، بیشتر شدن علاقۀ زوجین بعد از گذشت زمان به همدیگر، فرزندآوری با هدف تداوم نسل نیاکان و به پای داشتن دین از جمله علل پایداری و بالاتر بودن کیفیّت ازدواج در همسرگزینی به سبک جمع گرا محسوب می‌گردد.

منابع و مأخذ:

فهرست منابع و مآخذ

الف- کتابنامه

• ابن ابی­الخیر، حکیم ایرانشاه، (1370)، بهمن­­نامه، ویراستۀ رحیم عفیفی، تهران: علمی و فرهنگی.


• ابن ابی­الخیر، حکیم ایرانشاه، (1377)، کوش­نامه،به کوشش جلال متینی، تهران: علمی و فرهنگی.


• اسدی طوسی، حکیم ابونصر علی­ابن احمد، (1398)، گرشاسب­نامه، تصحیح حبیب یغمائی، تهران: دنیای کتاب.


• بی‌نام (ناشناس)، (1392)، سام­نامه، تصحیح، وحید رویانی، تهران: میراث مکتوب.


• تریاندیس، هریس (1378)، فرهنگ و رفتار اجتماعی، ترجمه: نصرت فتی، تهران: رسانش.


• فردوسی، ابوالقاسم، (1388)، شاهنامه، ج1، به‌ کوشش سعید حمیدیان؛ تهران: قطره.


• کیکاووس، خسرو، (1395)، فرامرز­نامه، تصحیح میترا مهر آبادی، تهران: دنیای کتاب.


• مختاری غزنوی، عثمان، (1397)، شهریار­نامه، تصحیح رضا غفوری، تهران: سخن.

 

ب - مقالات

• پورمیدانی، سمیه؛ دشتی، مهرداد و حبیبی جوئی، زهرا، (1392)، «پیش­بینی سبک­های حل تعارض دانشجویان متأهل با استفاده از مؤلّفه­های فردگرایی ـ جمعگرایی در دانشگاه پیام نور واحد اصفهان» دانش و پژوهش در روان­شناسی کاربردی، سال 17، شمارة 2، تابستان 1395، (پاپی 64)، صص: 87-80.


• حسن رضایی، حسین و سیف، عبدالرضا، (1395)، «بررسی عشق در دنیای حماسه با نگاهی به شاهنامه» متن پژوهی ادبی؛ سال20 ، شمارۀ 70، صص: 58-86.


• سرّامی، حسن و اجاقلو، سجاد، (1392)، «مطالعۀ نسلی تغییر ارزش ازدواج در ایران (مطالعۀ موردی: زنان شهر زنجان)» مجلّۀ مطالعات توسعۀ اجتماعی ایران، سال پنجم، شمارۀ چهارم، صص: 42-19.


• شکیبا، عبّاس، (1390)، «بررسی سـاختار عـاملی تأییـدی و ویژگـی­هـای روان­سنجی مقیاس فردگرایی جمع­گرایی (AICS) اوکلند» دانش و پژوهش در روان ­شناسی کاربردی، 12، 3 (45)، صص: 20-30.


• صاحبدل، حسین، زهرا کارف کیانوش، دلاور، علی، (1394)، «شناسایی شاخص‌های ازدواج موفق (مطالعۀ کیفی)»، پژوهش‌های روان­شناسی بالینی و مشاوره، 5(2)، 1394، (پاپی 64)، صص: 46-32.


• مظاهری، علی، انصاری ­نژاد، فاطمه، عباسی، مریم، صادقی، منصوره السّادات، نصرآبادی، ام لیلی، (1388)، «رابطۀ سبک­هاى همسرگزینى با کیفیّت و پایدارى ازدواج»، راهبرد فرهنگ، سال پنجم، صص: 55-72.

 

ج- منابع خارجی

15-Abbasi-Shavazi, M.J & McDonald, R (2008). Family change in Iran: Religion, revolution, and the state international family change: ideational perspectives / [edited by] Rukmalie Jayakody, Arland Thornton, and William Axinn. Taylor & Francis Group, 270 Madison Avenue, New York, NY 10016.

16- Chiou, J.S. (2001). Horizontal and vertical individualism and collectivism among college students in the United States Taiwan, and Argentina. Journal of Social Psychology, 141(5), 667-678.

17- Fatehi, Kamal, L Priestley, Jennifer, Taasoobshirazi, Gita, (2020). The expanded view of individualism and collectivism: One, two, or four dimensions International Journal of Cross, Cultural Management, page(s): 7-24

18- Green, E.T., Deschamps, J.C., & Paez, D. (2005). Variation of individualism and collectivism within and between 20 countries: A typological analysis. Journal of Cross- cultural Psychology, 36(3), 321- 339.

19- Higgins, L. T. Zheng, M. Liu, Y. & Sun, S. H. (2002). Attitudes to Marriage and Sexual Behavior: A Survey OF Gender and Culture Differences in China and United Kingdon, sex rols. 46. (3-4): 75-89.

20- Martin, P. D., Martin, D. & Martin, M. (2001). Adolescent premarital sexual activity, cohabitation, and attitudes toward marriage. Adolescence. 36(143): 601-9.

21- Sprecher, S. (2002). Romantic Beliefs: their influence on relationship and patterns of change over time. Journal of social and personal relationship.

22- Oyserman, D., Coon, H.M., & Kemmelmeier, M. (2002). Rethinking individualism andcollectivism: Evaluation of theoretical assumptions and metaanalyses. Psychological Bulletin, 128(1), 3-72.