کاربست نظریهْ کارن هورنای در مطالعهْ روان‌شناختی شخصیت دادخواه در رمان «این مرد از همان موقع بوی مرگ میداد»
محورهای موضوعی : تطبيقي
1 - استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، واحد سوادکوه، دانشگاه آزاد اسلامی، سوادکوه، ایران.
کلید واژه: این مرد از همان موقع بوی مرگ میداد, محمد حنیف, کارن هورنای, اضطراب بنیادی, برتری‌طلبی.,
چکیده مقاله :
کارن هورنای از جمله روان‌کاوانی است که برخلاف فروید معتقد بود ارتباطات اجتماعی، نقش مؤثری در شکل‌گیری شخصیت ایفا می‌کنند. از دیدگاه او قرار‌گرفتن در بستر نامناسب اجتماعی، عاملی مهم برای ایجاد اضطراب بنیادی در فرد است. این پژوهش با بهره‌گیری از آرای هورنای به بررسی و تحلیل شخصیت دادخواه در رمان این مرد از همان موقع بوی مرگ میداد پرداخته‌است. تحقیق حاضر که به روش توصیفی-تحلیلی است درصدد است به این سوال اصلی پاسخ دهد که دادخواه از کدام مکانیسم دفاعی در برابر اضطراب بنیادی بهره گرفته‌است؟ نتایج پژوهش، بیانگر آن است که تجارب ناگوار شخصی و اجتماعی همچون شرایط نامناسب خانوادگی، تمسخر هم‌کلاسی‌ها، ناکامی عشقی، زندگی زناشویی نامناسب و خصوصا شکست از نصرت، اضطراب بنیادی را در دادخواه به وجود آورد. دادخواه برای مقابله با اضطراب، به مکانیسم برتری‌طلبی روی آورد اما در برخی موقعیت‌ها، نشانه‌هایی از تمایلات عزلت‌طلبانه نیز در رفتار او قابل تشخیص است که موجب بروز تضاد بنیادی در او شد.
Karen Horney is one of the psychoanalysts who, unlike Freud, believed that social relationships play an effective role in the formation of personality. From her point of view, being placed in an inappropriate social context is an important factor for causing fundamental anxiety in a person. This research has investigated and analyzed the character of Dadkhah in the novel "This man smelled like death from the beginning" by using Hornay's opinions. The current research, which is descriptive and analytical, aims to answer the main question, which defense mechanism did Dadkhah use against fundamental anxiety? The research results show that unfortunate personal and social experiences such as inappropriate family conditions, mocking of classmates, failure in love, inappropriate marital relation and especially the failure of Nosrat caused fundamental anxiety in Dadkhah. To deal with anxiety, Dadkhah turned to the superiority mechanism, but in some situations, signs of isolationist tendencies can also be recognized in his behavior, which caused a fundamental conflict in him.
الف: کتاب‌ها
1 - پاینده، حسین، (1385)، نقد ادبی و دموکراسی، تهران: انتشارات نیلوفر.
2 - حنیف، محمد، (1395)، این مرد از همان موقع بوی مرگ میداد، تهران: نشر اسم.
3 - دیچز، دیوید، (1388)، شیوه‌های نقد ادبی، ترجمۀ محمد‌تقی صدقیانی و غلامحسین یوسفی، چاپ ششم، تهران: انتشارات علمی.
4 - شولتز، دوان‌پی؛ شولتز، سیدنی الن، (1389)، نظریه‌های شخصیت، ترجمۀ یحیی سید‌محمدی، چاپ هفدهم، تهران: نشر ویرایش.
5 - شولتز، دوان، (1383)، نظریه‌های شخصیت، ترجمۀ یوسف کریمی و دیگران، چاپ چهارم، تهران: نشر ارسباران.
6 - فیست، جس؛ فیست، گریگوری جی و همکاران، (1400)، نظریه‌های شخصیت، چاپ بیست‌و‌دوم، تهران: روان.
7 - گنجی، حمزه؛ گنجی، مهدی، (1393)، نظریه‌های شخصیت، چاپ دوم، تهران: نشر ساوالان.
8 - لاندین، رابرت، (1378)، نظریه‌ها و نظام‌های روان‌شناسی، ترجمۀ یحیی سید‌محمدی، تهران: نشر ویرایش.
9 - منصور، محمود، (1375)، احساس کهتری، چاپ سوم، تهران: موسسۀ انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
منوچهریان، پرویز، (1368)، عقدۀ حقارت، تهران: گوتنبرگ.
10 - هورنای، کارن، (1369)، تضادهای درونی ما، ترجمۀ محمد جعفر مصفا، چاپ ششم، تهران: بهجت.
11 - هورنای، کارن، (1391)، عصبیت و رشد آدمی، ترجمۀ محمد جعفر مصفا، چاپ شانزدهم، تهران: بهجت.
12 - هورنای، کارن، (1365)، شخصیت عصبی زمان ما، ترجمۀ محمد جعفر مصفا، تهران: نشر گفتار.
ب: مقاله‌ها
1 - اکبر‌بالایی، نسیم؛ اکبری، ناهید و رضایی، رقیه (1398)، «تیپولوژی شخصیت‌های رمان مدرن شازده احتجاب بر مبنای رویکرد نوفرویدیسم کارن هورنای»، پژوهش‌نامه مکتب‌های ادبی، سال سوم، شمارۀ هفتم، صص 20-7.
2 - پورحبیبی زنی، ناصر؛ غلامرضایی، محمد؛ عقدایی، تورج و آریان، محمد، (1398)، «تحلیل روان‌شناختی شخصیت کودکان در داستان‌های هوشنگ مرادی کرمانی بر اساس نظریۀ کارن هورنای»، پژوهش‌های بین رشته‌ای ادبی، سال اول، شمارۀ دوم. صص 44-28.
3 - خدیوپور، روح‌الله؛ زیرک، ساره؛ فرزاد، عبدالحسین و رضا قربان‌جهرمی، (1401)، «تحلیل روان‌کاوانه شخصیت زن رمان دل فولاد بر اساس آرای کارن هورنای»، مطالعات بین‌رشته‌ای ادبیات، هنر و علوم انسانی، سال دوم، شمارۀ دوم (پیاپی4)، صص 144- 121.
4 - رضایی، محمدعلی؛ زیرک، ساره و آذر، امیر‌اسماعیل، (1399)، «تحلیل روان‌کاوانۀ شخصیت دو قهرمان زن و مرد در رمان سووشون بر مبنای نظریۀ عصبیت کارن هورنای»، پژوهش‌های بین رشته‌ای ادبی، سال دوم، شمارۀ چهارم. صص 220-191.
5 - شجاعت‌زاده، تهمینه؛ اسکویی، نرگس، (1396)، «تحلیل شخصیت محمود در رمان انگار گفته‌بودی
بر اساس آرای کارن هورنای»، پژوهش‌های نقد ادبی و سبک‌شناسی، شماره 3 (پی‌در‌پی 29)، صص 133- 115.