بررسی خصوصیات اعتقادی و فرهنگی بنیاسرائیل نسبت به خدا و نقش آن در تربیت جامعۀ انسانی از دیدگاه قرآنکریم
محورهای موضوعی : فرهنگ
یاسر خوشچهره
1
,
علیرضا عبدالرحیمی
2
*
,
مجتبی نورزاد کوهساره
3
1 - گروه علوم قرآن و حدیث، واحد اردبیل، دانشگاه آزاداسلامی، اردبیل، ایران.
2 - گروه علوم قرآن و حدیث، واحد اردبیل، دانشگاه آزاداسلامی، اردبیل، ایران.
3 - گروه فقه و مبانی حقوقاسلامی، واحد اردبیل، دانشگاه آزاداسلامی، اردبیل، ایران.
کلید واژه: قرآن, اعتقاد, فرهنگ, بنیاسرائیل, جامعۀ انسانی.,
چکیده مقاله :
قرآنکریم بیشاز هر قوم دیگری به واکاوی مشخصههای اعتقادی و فرهنگی بنیاسرائیل پرداخته است. هدف اصلی این بازخوانی، استخراج آموزههایی برای تربیت صحیح جامعۀ انسانی میباشد. روشتحقیق توصیفی-تحلیلی و مبتنیبر منابع کتابخانهای، بهبررسی تعامل ویژگیهای اعتقادی و عناصر فرهنگی بنیاسرائیل نسبت به خدا و انعکاس آن در منظومۀ تربیتی قرآن است. پرسش آن استکه - قرآنکریم چه باورهای اعتقادی و چه الگوهای رفتار فرهنگی مرتبط با نگرش آنان به خداوند را گزارش میکند و این دادهها چه پیامد تربیتی برای انسان امروز دارد؟ - یافتهها نشان میدهد که در کنار باورهای مادیگرایانه قوم بنیاسرائیل نسبت به خدا همچون جسمانیت الهی، نسبتدادن فرزند به خدا، رؤیتپذیری خدا، فهم مادی از علم، قدرت الهی، شرک و کفر، مجموعهای از رفتارها و الگوهای فرهنگی نیز در قرآن معرفی شده است؛ از جمله فرهنگ اعتراضگری مکرر نسبت به پیامبران، عادت به تجربهگرایی حسی در امر قدسی و تمایل به جایگزینی نمادهای مادی بهجای محتواهای معنوی. قرآن با نقد این باورها و رفتارها، اصولی همچون تنزیه خداوند از جسمانیت، نفی رؤیت حسی، بطلان هرگونه نسبت فرزند، و اصلاح فرهنگ دینی برپایۀ ایمان، عقلانیت و التزام عملی را بهعنوان محورهای تربیتی معرفی میکند. نتایج نشان میدهد پیوند میان باورهای اعتقادی و ساختارهای فرهنگی قوم بنیاسرائیل میتواند بهعنوان تبیینی هشداردهنده در تربیت جامعۀ انسانی مورد بهرهبرداری قرار گیرد.
The Qur’an has devoted more attention to the belief and cultural characteristics of the Children of Israel than to any other people. The primary aim of this study is to extract pedagogical insights for the proper education of human society. Employing a descriptive-analytical methodology based on library research, the study investigates the interaction between the belief systems and cultural elements of the Children of Israel regarding God and their reflection within the Qur’anic educational framework. The research question is: Which beliefs and cultural behaviors of the Children of Israel concerning God does the Qur’an report, and what are their pedagogical implications for contemporary humanity? The findings indicate that, alongside the materialistic beliefs of the Children of Israel—such as corporeal conception of God, attributing offspring to Him, the perceptibility of God, and a material understanding of divine knowledge and power—there exists a range of cultural behaviors highlighted in the Qur’an. These include repeated objections toward prophets, reliance on sensory experience in sacred matters, and a tendency to substitute material symbols for spiritual content. By critiquing these beliefs and behaviors, the Qur’an introduces pedagogical principles such as affirming God’s transcendence from corporeality, rejecting sensory perception of the divine, refuting any attribution of offspring, and reforming religious culture based on faith, rationality, and practical commitment. The results demonstrate that the interplay between belief systems and cultural structures among the Children of Israel can serve as a cautionary paradigm for the education of human society.