تأثیر مولفه های اقتصادی و اجتماعی بر گرایش نخبگان فرهنگی درمهاجرت به کشورهای توسعه یافته

محورهای موضوعی : خانواده

سید خلیل حسینی ¹ , حبیب صبوری خسرو شاهی ² , سعید معدنی ³

1 - دانشجوی دکتری جامعه شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - دانشیار گروه جامعه شناسی، واحد تهران شرق، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3 - استادیار گروه جامعه شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1399/04/06 تاریخ پذیرش : 1399/11/27 تاریخ انتشار : 1400/03/31

کلید واژه: گرایش به مهاجرت, عوامل اقتصادی و فرهنگی, نخبگان فرهنگی,

چکیده مقاله :

در این پژوهش تلاش گردیده تا تأثیر مؤلفه های اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی بر مهاجرت نخبگان مورد ارزیابی قرار گیرد. مهاجرت نخبگان فرهنگی به کشورهای توسعه یافته همواره یکی از مسائل مورد توجه در جامعه بوده است به طوری که در دهه های اخیر این پدیده در ایران تشدید شده است با توجه به نقش نیروی انسانی متخصص و تحصیل کرده در توسعه و پیشرفت جامعه اهمیت آن بیش از پیش آشکار می شود. این پژوهش ابتدا، گرایش نخبگان فرهنگی به مهاجرت را به کشورهای توسعه یافته مورد بررسی قرار داده و در مرحله بعد به عوامل اقتصادی و اجتماعی موثر بر آن می پردازد و همچنیین با استفاده از نظریه ها و رویکرد های متفاوت از جمله نظریه های جاذبه و دافعه، جهانی شدن، چرخش مغزها، نظریه مهاجرت بین المللی نیروی انسانی به تبیین این پدیده پرداخته است. تأکید این پژوهش بر روی نظریه جاذبه و دافعه بوده است و نهایتاً چهارچوب نظری پژوهش در دو بعد عوامل اقتصادی و اجتماعی دیده شده است روش تحقیق کمّی با محوریت پیمایش اجتماعی بوده است در این روش با انتخاب دانشگاه های دولتی و آزاد در سطح تهران و بصورت تصادفی با 405 نفر با استفاده از پرسشنامه ساختارمند متغیرهای تحقیق بررسی شده است. آزمون روایی و پایایی انجام شده مورد قبول بوده است. یافته های تحقیق نشان می دهد گرایش نخبگان فرهنگی به مهاجرت به کشورهای توسعه یافته در حد بالا وجود دارد و به ترتیب عوامل اجتماعی و سپس اقتصادی جامعه بسیار مؤثر بوده است. ضریب تعیین چند گانه نشان می دهد 17 درصد علل مهاجرت نخبگان به کشورهای توسعه یافته از ترکیب این دو عامل تشکیل شده است.

چکیده انگلیسی:

In this research has been tried to study the impact of economic and social components on the tendency of cultural elites to migrate to developed countries. Immigration of cultural elites to developed countries has always been important issues in society of Iran. This research is designed to study the attitude of cultural elites for immigration to developed countries. The theoretical framework based on “Pull and Push” theory. This study tries to examine the theory in four aspects including economic, political, social and cultural dimensions of immigrant motivations. The methodology of the research is mixed of quantitative and qualitative methods. The statistical sample covered professors, Ph.D and M.A students of universities of Tehran and 405 cases has been chosen as a sample size from universities. In addition, 30 cases are selected for deep interview for qualitative method as well. The finding shows attitude of cultural elites are related to all four aspects of immigrant motivations. The cases evaluated the developed countries for immigration has been evaluated appropriate and besides their country of origin has been evaluated inappropriate situation. It hints the theory of pull and push as a suitable explanation of immigrant elites. The multiple coefficient certainty explained 23 percent variances of cultural elite attitudes as a dependent variable.