بررسی فیلوژنتیک پنج گونه از کپور ماهیان دریای خزر با استفاده ازتوالی یابی ژن سیتوکروم b میتوکندریایی
محورهای موضوعی : فصلنامه زیست شناسی جانوری
مهتاب قریب خانی
1
(دانشگاه آزاد اسلامی، واحد آستارا، گروه شیلات، آستارا، ایران)
محمد پورکاظمی
2
(انستیتو تحقیقات بین المللی ماهیان خاویاری دکتر دادمان، رشت، ایران)
لیلا عزیززاده
3
(انستیتو تحقیقات بین المللی ماهیان خاویاری دکتر دادمان، رشت، ایران)
فریبا فلاح باقری
4
(دانشگاه صنعتی اصفهان، دانشکده منابع طبیعی، گروه شیلات، اصفهان، ایران)
مصطفی تاتینا
5
(دانشگاه آزاد اسلامی، واحد آستارا، گروه شیلات، آستارا، ایران)
کلید واژه: ایران, فیلوژنتیک, کپورماهیان, ژن سیتوکروم b,
چکیده مقاله :
خانواده کپورماهیان بزرگترین خانواده ماهیان آب شیرین محسوب می شود. تجزیه و تحلیل های سیستماتیک قبلی که جنس ها و گونه های مختلف خانواده کپورماهیان را مورد بررسی قرار می دادند بیشتر بر پایه خصوصیات ظاهری متکی بوده اند. اما امروزه از داده های مولکولی به طور گسترده ای برای این منظور استفاده می شود. هدف از این بررسی تعیین روابط فیلوژنی و خویشاوندی 5 گونه از کپورماهیان دریای خزر شامل: سیاه کولی(Vimba vimba persa)، ماهی سفید (Rutilus frisii kutum)، سس ماهی سر بزرگ (Barbus capito)، کلمه خزری (Rutilus rutilus caspicus) و کپور معمولی (Cyprinus carpio) با توالی یابی ژن سیتوکروم b(cytb) میتوکندریایی می باشد. بدین منظور تعداد 3 عدد نمونه بالغ از هر یک از گونه های ذکر شده از تالاب انزلی جمع آوری گردید. از هر ماهی حدود 2 گرم از بافت نرم باله پشتی جدا و در الکل 96 درصد نگهداری گردید. DNAژنومی هر یک از نمونه ها استخراج و واکنش زنجیره ای پلیمراز (PCR) با استفاده از یک جفت پرایمر ژن سیتوکروم bانجام گرفت. پس از الکتروفورز، محصولPCRهمراه با پرایمرهای مورد نظر برای توالی یابی به شرکت ژن فناوران فرستاده شد. جهت تمایز ژنتیکی و بررسی روابط فیلوژنی توالی های ژن سیتوکروم bنمونه های ماهیان ذکر شده از نرم افزار Mega 4استفاده گردید. نتایج این بررسی نشان داد که نمونه های کپور معمولی و کلمه خزری هر دو در یک کلاستر قرار گرفته اند و فاصله تکاملی نمونه های این دو گونه بسیار کم است. نمونه های ماهی سفید نیز با دارا بودن فاصله ژنتیکی قدری بیشتر، بر روی کلاستر مجزایی قرار دارند. به همین ترتیب سیاه کولی و سس ماهی سر بزرگ با دارا بودن فواصل تکاملی بیشتر بر روی کلاسترهای مجزایی قرار گرفته اند. از سوی دیگر تمامی این پنج گونه با فاصله تکاملی زیاد از گونه سوف سفید قرار گرفته اند که این امر می تواند تأیید کننده وجود جد مشترک برای این پنج گونه و به عبارت دیگر قرار داشتن آنها در یک خانواده مشترک باشد. از این رو نتایج این بررسی نشان داد که استفاده از روش توالی یابی ژن سیتوکروم bروشی مناسب و قابل اعتماد در تمایز گونه های کپورماهیان ایران است.
The family Cyprinidae is the biggest family of freshwater fishes in the world. Previous systematic studies on the genus and species of Cyprinidae were mainly based on morphological characters. But nowadays molecular data are used for these purposes extensively. The main objective of this study is determining phylogenetic relationships of 5 species of Caspian Sea Cyprinids including: Vimba vimba persa, Rutilus frisii kutum, Barbus capito, Rutilus rutilus caspicus andCyprinus carpio inferred from mitochondrial cytochrome b gene sequencing. For this purpose 3 adult fish of each species were from Anzali wetland. 2 g of each specimenand#39;s dorsal fin was removed and stored in 96% ethyl alcohol. Genomic DNA was extracted and Polymerase Chain Reaction (PCR) was conducted on them using one pairs of cytochrome b primers. After electrophoresis, PCR product and primers were sent to Genfanavaran Corp. for sequencing. The phylogenic relationships were assessed with Mega 4. The results of this study showed that both Cyprinus carpio and Rutilus rutilus caspicus are located in the same cluster and evolutionary distance of these two species is very low. Rutilus frisii kutum with a little more evolutionary distance was located in a distinct cluster. Vimba vimba persa and Barbus capito also were located in other distinct clusters. On the other hand, all these five species were located in a separate cluster from Sander lucioperca which confirm the common ancestor for these five species. As a conclusion the results of this study showed that sequencing mitochondrial cytochrome b gene is a reliable method to investigate phylogenetic relationships among Iranian cyprinids.