مطالعه بیوسیستماتیکی لاک پشت برکه ای (Emys orbicularis) در سواحل جنوبی دریای خزر
محورهای موضوعی : فصلنامه زیست شناسی جانوری
نسیم هزاوه
1
(دانشگاه اراک، دانشکده علوم پایه، گروه زیست شناسی)
ویدا حجتی
2
(دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان، گروه زیست شناسی)
کلید واژه: آذربایجان شرقی, مازندران, اردبیل, گلستان, مقایسه مورفولوژیک, Emys orbicularis,
چکیده مقاله :
لاک پشت برکه ای Emys orbicularis،یک گونه با پراکندگی وسیع، از شمال و غرب ایران تا دریای خزر و آرال می باشد. به منظور مطالعه تنوع جمعیت های این گونه، تعداد 30 نمونه لاک پشت برکه ای نر از استان های گلستان، مازندران، اردبیل و آذربایجان شرقی، در حد فاصل اردیبهشت 1387 تا شهریور 1388 جمع آوری گردید، تاریخچه طبیعی بررسی شد و 40 صفت مورفولوژیکی در چهار جمعیت مذکور اندازه گیری شد. آزمون آنالیز واریانس تک متغیره (ANOVA) نشان داد که جمعیت های آذربایجان شرقی و گلستان دارای بیشترین میانگین در اکثر صفات در مقایسه با سایر جمعیت ها می باشند.تجزیه مولفه های اصلی (PCA) جنس نر گونه Emys orbicularisمنجر به استخراج 4 مولفه معنی دار شد که به ترتیب 71.85 % ، 11.85 % ، 4.6% و 2.5% تغییرات را توجیه می کنند.پراکنش نمونه ها بر اساس مولفه اول و دوم نشان داد که جمعیت استان اردبیل توسط مولفه اول از بقیه جمعیت ها جدا شده است ولی بقیه جمعیت ها نزدیک به هم واقع شده اند. این نتایج می تواند بازتاب شرایط جغرافیایی، اکولوژیکی و زیستگاهی متفاوت مناطق مورد مطالعه باشد. تحلیل خوشه ای نیزجمعیت ها را بطور جداگانه دسته بندی کرد و یکی از نمونه های آذربایجان شرقی در خوشه ای جداگانه واقع شده است بطوری که می توان آن را بعنوان یک هاپلوتایپ جدید در نظر گرفت.
The European pond turtle, Emys orbicularis (L., 1758), is widespread. The distribution of this species has wide dispersal in the North and West of Iran and reaches eastwards to the Caspian and Aral Seas. In order to find out possible populations differentiations, a survey was conducted from Apr. 2008 to Sep. 2009 in the southern coastal of Caspian Sea including Golastan, Mazandaran, Ardebil and East Azarbaijan province. The natural history of specimens are presented. Forty morphometric characters in 30 adult males from four populations have been measured. Using ANOVA, it was showed East Azarbaijan and Golastan populations have the highest mean in the most of characters in comparison with the other populations. Principle Component Analysis (PCA), in males exploited four means components. The components expressed 71.85%, 11.65%, 4.6% and 2.5% changes, respectively. Dispersion of Specimens based on components showed that Ardebil population is separated from other populations based on the first component, completely, but the other populations closed to each other. It seems that habitat differences, geographical and ecological situation are the reason for this separation. Cluster analysis showed all of populations were placed separately, but one of specimens of East Azarbaijan was placed in separate branch. So this interesting finding can be inferred by new haplotype.