تأملی بر حکم استحباب زیارت سید الشهدا (علیه السلام)
محورهای موضوعی : فقه و مبانی حقوق
مهدی مهدوی امین
1
*
,
احمد مرادخانی
2
1 - مدیرعامل مرکز مطالعات مدیریت اسلامی امین
2 - دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران.
کلید واژه: زیارت امام حسین, ترک زیارت, فریضه, واجب, وجوب زیارت,
چکیده مقاله :
اصل زیارت اهل بیت و زنده کردن امر ولایت جزو واجباتی است که کتاب و سنت به ضرورت و آثار آن شهادت می‌دهد. اما در این میان در روایت وارد شده، بر زیارت امام حسین(ع) تأکید ویژه‌ای شده است. سؤالی که مطرح است اینکه آیا واقعا این تأکیدات تنها بر استحباب زیارت دلالت دارند یا ظرفیت دلالت بر وجوب را نیز دارا هستند؟ مقالۀ حاضر با هدف اثبات این دیدگاه با روش توصیفی-تحلیلی به بررسی روایات مربوطه می‌پردازد. با مراجعه به روایات صادرشده می‌توان دریافت که زیارت امام حسین(ع) برخلاف دیدگاهی که امروز مشهور شده است یعنی استحباب آن، به عنوان فریضه‌ای بر هر مؤمنی اعم از زن و مرد یک بار در عمر واجب می‌باشد. برای این برداشت یک‌سری ادله عام مانند تذکر به ایام الله و احیای امر ولایت وجود دارد. اما ادلۀ خاص روشنی نیز وارد شده است؛ روایاتی که تصریح دارند مانند روایاتی که زیارت را فریضه دانسته‌اند، روایاتی که ترک آن را موجب دخول در آتش بیان کرده‌اند. و روایاتی که ظهور در وجوب دارند؛ مانند روایات حسرت در روز حسرت، یا نقص ایمان برای تارک زیارت امام حسین(ع). اگرچه این دیدگاه خلاف نظر مشهور است اما قائلانی نیز همچون شیخ مفید و علامه مجلسی داشته است.
The principle of visiting the Ahl al-Bayt and reviving the issue of guardianship is among the obligatory acts that the Book and Sunnah testify to its necessity and effects. However, in the narrations that have been included, special emphasis has been placed on the visitation of Imam Hussein (AS). The question that arises is whether these emphases really only indicate the desirability of pilgrimage or do they also have the capacity to indicate its obligation? The present article examines the relevant narrations with the aim of proving this point of view using a descriptive-analytical method. By referring to the narrations, it can be seen that, contrary to the popular view today that it is recommended, the pilgrimage to Imam Hussein (AS) is an obligatory duty upon every believer, both male and female, once in a lifetime. There are a number of general arguments for this view, such as the reminder of the days of Allah and the revival of the cause of guardianship. But clear specific evidence has also been included; narrations that are explicit, such as narrations that consider pilgrimage as obligatory, narrations that state that leaving it causes entering the Fire. And narrations that are evident in the obligatory; such as narrations of regret on the Day of Regret, or the lack of faith for those who leave the pilgrimage of Imam Hussein (AS). Although this view is a popular one, it has also had proponents such as Sheikh Mufid and Allama Majlisi.
قرآن کریم
1. ابن قولويه، جعفر بن محمد، كامل الزيارات، مصحح: امينى، عبد الحسين، دار المرتضوية، نجف اشرف، 1356ش.
2. ابن فارس، احمد، معجم مقاییس اللغة، مصحح: عبدالسلام محمد، هارون، مکتب الاعلام الاسلامی، قم، 1404ق.
3. ابن¬منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، دار صادر، بیروت، 1414ق.
4. بحرانی، یوسف بن احمد، الحدائق الناضرة في أحكام العترة الطاهرة، تصحیح الإيرواني، محمدتقي، مؤسسة النشر الاسلامي التابعة لجماعة المدرسين، قم، بی‌تا.
5. حر عاملى، محمد بن حسن، وسائل الشيعة، مؤسسة آل البيت عليهم السلام، قم، 1409ق.
6. عسكرى، حسن بن عبدالله، الفروق في اللغة، دار الآفاق الجديدة، بيروت، 1400ق.
7. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، محقق حسینی اشکوری، احمد، نشر مرتضوی، تهران، 1375ش.
8. طوسى، محمد بن الحسن، تهذيب الأحكام( تحقيق خرسان)، مصحح: خرسان، حسن الموسوى، دار الكتب الإسلاميه، تهران، 1407ق.
9. كلينى، محمد بن يعقوب، الكافي( ط- الإسلامية)، مصحح: غفارى على اكبر و آخوندى، محمد، دار الكتب الإسلامية، تهران، 1407ق.
10. مجلسى، محمدباقر، بحار الأنوار( ط- بيروت)، دار إحياء التراث العربي، بيروت، 1403ق.
11. _________، تحفه الزائر، مؤسسه پیام امام هادی(ع)، 1386ش.
12. مفيد، محمد بن محمد، كتاب المزار- مناسك المزار، مصحح: ابطحى، محمدباقر، كنگره جهانى هزاره شيخ مفيد، قم، 1413ق.