بررسی آثار اعمال مجازات جایگزین حبس برای جرائم مالی در فقه و حقوق ایران: با نگاهی به تجربیات دیگر کشورها
محورهای موضوعی : فقه و مبانی حقوق
عفت بابائی
1
(
کارشناسی ارشد، حقوق عمومی، واحد بوئین زهراء، دانشگاه آزاد اسلامی، بوئین زهراء، ایران.
)
کلید واژه: مجازات کیفری, مجازات جایگزین حبس, جرائم مالی, جرم اولی,
چکیده مقاله :
هدف پژوهش حاضر بررسی آثار اعمال مجازات جایگزین حبس، برای جرائم مالی در فقه و حقوق ایران و با نگاهی به تجربیات دیگر کشورها است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و نتایج نشان داد که با توجه به شمول حدّ در جرائم مالی، قابلیت تبدیل یا تخفیف مجازات وجود ندارد. اما در بررسی احکام فقهی مرتبط با تبدیل حدّ به تعزیر و یا محسوب نشدن مجازات حبس به عنوان حدّ، می‌توان برای جرم اولی‌های این حوزه، تبدیل مجازات را اعمال کرد. اصل مهم حقوق کیفری با عنوان تساوی مجازات ها نیز با اجرای این طرح رعایت شده و بدین صورت بدترین ضربه به مدیران متخلف وارد می‌گردد. در بررسی مثال‌های حقوقی کشورهایی که طرح مشابه را اعمال کرده‌اند، آثار مثبت این اقدام تائید شد. البته تاکید شده که در صورت تکرار جرم، می‌بایست مجازات اصلی حبس و یا حتی اعدام را برای آنان اعمال کرد که در فقه اسلامی نیز توصیه گردیده است. لذا، به مسئولین قضائی و قانون‌گذار کشور پیشنهاد می‌شود که نسبت به رسمیت قانونی طرح مذکور، اقدامات لازم را مبذول دارند.
The purpose of the present study is to explore the effects of alternative sentences to imprisonment in the case of financial crimes from the perspective of Islamic jurisprudence (Fiqh) and Iranian law considering other countries’ experiences in this regard. The method of study is descriptive analysis and the results showed that since Hadd (limitation) punishment also includes financial crimes, there is no possibility to change or mitigate the sentence. However, the exploration of jurisprudential rules relevant to changing Hadd to Ta’zir and/or exemption of imprisonment as a sort of Hadd show that turning the punishment can be executed for the first offenders in this field. The important principle in the criminal rights called the equality of punishments is also observed by this plan and thereby the worst blow is struck against the violator managers. A survey of the legal cases in other countries having executed the same plan confirmed the positive effects of this measure. Of course, it is emphasized that in case of crime repetition, the main sentence of imprisonment and/or even capital punishment must be executed for them as it is advised in Islamic jurisprudence (Fiqh). Therefore, it is suggested to the judiciary chiefs and lawmakers in the country to take necessary measures for the official acknowledgment of the above-mentioned plan.
قرآن کریم.
ابن قدامه (1388ق). المغنی. قم: دارالقلم، چاپ چهارم، ج10.
پرچمی، داود؛ درخشان، فاطمه (1397). بررسی مجازاتهای اجتماعی جایگزین حبس و کاهش جرم. مطالعات جامعه‌شناسی، 40(1)، ص 49-68.
حرّ عاملی، محمد بن حسن (1412ق). وسائل الشیعه. قم: آل‌البیت(ع)، چاپ سوم، ج18.
حلی، احمد بن ادریس (1408ق). السرائر. قم: موسسة النشر الاسلامی، ج3، چاپ دوم.
خمینی، سید روح‌الله (1379). تحریر الوسیله. قم: دارالقلم، چاپ سوم، ج2.
دهخدا، علی اکبر (1391). فرهنگ لغت. تهران: سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی.
شیخ صدوق، محمد بن علی (1414ق). من لایحضره الفقیه. قم: جماعة المدرسین، ج3، چاپ دوم.
طوسی، ابوجعفر (1410ق). النهایه. قم: نشر قدس، چاپ دهم، ج1.
علامه حلی (1389ق). تحریر الاحکام. قم: آل البیت(ع)، چاپ دهم، ج2.
عمید، حسن (1391). فرهنگ لغت. تهران: سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی.
غلامی، حسین؛ خاکسار، داوود (1398). عوامل مؤثر بر صدور مجازاتهای جایگزین حبس. پژوهش حقوق کیفری، 7(26)، ص 9-40.
فتاحی زفرقندی، سجاد (1395). بررسی مجازاتهای جایگزین حبس در اسناد بین‌المللی و ایران و کشورهای مختلف جهان. مطالعات حقوق، 1(1)، ص 53-70.
کلینی، محمد (1412ق). کافی. تهران: مطبعه الاسلامیه، چاپ سوم، ج7.
گلپایگانی، سید محمدرضا (1411ق). مجمع المسائل. قم: دارالفکر، چاپ پنجم، ج3.
معین، محمد (1391). فرهنگ لغت. تهران: سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی.
مهدویپور، اعظم؛ دارایی پناه، شهین؛ شهرانی کرانی، نجمه (1397). بررسی جایگزین‌های زندان با تکیه بر دیدگاه زندانیان. پژوهش حقوق کیفری، 6(23)، ص281-317.
والهی، حمید؛ احسان‌پور، سیدرضا (1395). جایگاه جایگزین‌های مجازات حبس با رویکرد فردی کردن آنها در نظام عدالت کیفری ایران. مجلس و راهبرد، 23(85)، ص248-278.
Bamberger, M. & Mabry, L. (2019). RealWorld evaluation: Working under budget, time, data, and political constraints. SAGE Publications, Incorporated.
Bhuller, M., Dahl, G.B., Løken, K.V. & Mogstad, M. (2020). Incarceration, recidivism, and employment. Journal of Political Economy, 128(4).
Daniel, M. (2019). Alternative measures to imprisonment in the criminal law of the Republic of Moldova. London: Itiza publication.
Gerwen, N.V., Blokland, A. & Rijken, A.J. (2019). Assessing the Accuracy of Life Event Calendar Data in an Offender Sample. Justice Quarterly, 36, P.35.
Ismail, N. (2020). The politics of austerity, imprisonment and ignorance: A case study of English prisons. Paris: Algeria publication.
Mehlhorn, H. (2019). Important Rivers and Their Worldwide Contributions to Epidemics on the Continents. In: Parasite and Disease Spread by Major Rivers on Earth (pp. 1-111). Springer, Cham.
Ouellet, F. (2019). Stop and go: Explaining the timing of intermittency in criminal careers. Crime & Delinquency, 65(5), P.630-656.
Salmi, E.F., Malinowska, A. & Hejmanowski, R. (2020). Investigating the post-mining subsidence and the long-term stability of old mining excavations: case of Cow Pasture Limestone Mine, West Midlands, UK. Bulletin of Engineering Geology and the Environment, 79(1), P.225-242.
_||_