قسامه و نقش آن در اثبات جنایت از منظر فقه و حقوق موضوعه ایران

محورهای موضوعی : فقه و مبانی حقوق

احمد پورقاسمی ¹ , عصمت السادات طباطبایی لطفی ²

1 - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران
2 - گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران

تاریخ دریافت : 1397/01/20 تاریخ پذیرش : 1397/03/18 تاریخ انتشار : 1397/04/01

کلید واژه: "قسامه", "ادله اثبات", "جنایت", "لوث", "قتل",

چکیده مقاله :

قسامه به معنی سوگند‌ها از نهادهای پذیرفته شده در فقه و حقوق اسلامی است که با وجود ظنّ قوی و فقدان ادله اثباتی جنایت، در هر دو جنبه اثبات یا نفی اتهام کاربرد دارد. مشروعیت قسامه مبتنی بر روایات است و با توجه به جنبة بازدارندگی آن در قتل‌های پنهانی و یا اتهام بیجا، در جهت حفظ امنیت و احتیاط در دما و نفوس مورد امضای شارع و بنا بر قولی تأسیس گردیده است. دامنه کاربرد قسامه، چگونگی اجراء، تعداد سوگندها در قتل عمد و خطا و در جنایات مادون نفس، اعتبار یا عدم اعتبار تکرار سوگند در احراز نصاب و تکرار قسامه در فروض مختلف تعدد طرفین، شرایط ادا کنندگان سوگند و نحوه سوگند از مسائلی است که با اختلافاتی توسط فقها مطرح و در قانون مجازات اسلامی 1392 با تغییراتی نسبت به قوانین قبلی و با پیش بینی مهلت سه ماهه برای اقامه قسامه توسط مدعی یا مطالبه آن از متهم مصوب گردیده است.

چکیده انگلیسی:

Qasāmah, i.e. Oath taking, is an approved procedure in the Islamic fiqh and law, which is applicable both to verify and nullify the crime in the case of invalidity or lack of crime proofs. The legitimacy of oath taking is based on the Islamic traditions and considering its prohibitive force in concern with concealed murders or unjustified accusation, it has been approved and established for immunity of the society and acting cautiously in regard with the lives of the people. The oath taking procedure was proposed by the jurists and it was approved in the criminal law with minor changes in 2013 and it includes issues such as the domain of usage, the quality of performing oath taking, number of oaths in voluntary and involuntary murders and in crimes other than murder, validity or invalidity of repeating oaths to achieve the threshold, repeating oath taking in case of involvement of multiple parties, the characteristics of the ones to take oath and the manner of oath taking. In the criminal law of 2013, a period of three month has been considered for oath taking by the claimant or the accused.