مقایسه تطبیقی و تحلیل سه ظرف سیمین منسوب به دوره هخامنشی موجود در موزه هگمتانه
محورهای موضوعی : باستان شناسیزهرا السادات حسینی 1 , محمدرضا سعیدی 2 , احمد چایچی امیرخیز 3
1 - دانشجوی دکتری گروه باستانشناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 - دانشیار مدعو گروه باستانشناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران و دانشیار پژوهشکده تحقیق و توسعه سازمان سمت.
3 - استادیار مدعو گروه باستانشناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران و استادیار رشته باستانشناسی گروه پژوهشی اشیای فرهنگی تاریخی پژوهشکده باستانشناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، تهران. ایران.
کلید واژه: ظروف سیمین, موزه هگمتانه, دوره هخامنشی,
چکیده مقاله :
فلزکاری به عنوان یکی از کهن‌ترین صنایع در فرهنگ و تمدن ایران، از جمله شاخه‌های مهم هنری است که در دوره هخامنشی رو به توسعه و پیشرفت نهاد و هنرمندان چیره دست تمامی ذوق و دانش خود را، به منظور هر چه بهتر خلق نمودن شاهکارهای فلزگری، در قالب اشیاء فلزی پیاده نمودند. از این رو، این نوشتار بر آن است تا با بررسی و تحلیل سه کاسه سیمین (از مجموعه ظروف منسوب به دوره هخامنشی) موزه هگمتانه به این پرسش ها پاسخ دهد که: کاربرد این ظروف چه بوده است؟ آیا نمونه ظروف سیمین مورد مطالعه بر مبنای گونه شناسی، فنون ساخت و آرایه های تزیینی با سایر نمونه های مشابه مکشوفه از کاوش های علمی هخامنشی مطابقت دارند؟ با توجه به توقیفی بودن آثار مورد مطالعه و فقدان هر گونه مدارک تاریخی، در این پژوهش به روش تطبیقی و توصیفی- تحلیلی و به شیوه ی کتابخانه ای ضمن پاسخگویی به پرسش های مذکور، نسبت به مقایسه تطبیقی این ظروف با نمونه های مشابه به منظور گاهنگاری نسبی آن ها اقدام شد. نتایج بیان گر کاربردی بودن ظروف و نوعی یک دستی و وحدت نقوش بود. شکل و تزیینات این ظروف تأثیر فرهنگ‌های اقوام پیشین فلات ایران و سرزمین‌های همجوار به ویژه ماد، لرستان (ایلام نو) و آشور را نشان می دهد. مطالعات تطبیقی (شکل، فن ساخت و نقشمایه) نیز شباهت آن ها را با نمونه های سیمین هخامنشی مکشوفه از کاوش های علمی تأیید کرد. همچنین بر اساس مطالعه تطبیقی، گاهنگاری ظروف موزه هگمتانه منسوب به عصر هخامنشی و احتمالاً به قرن چهارم و پنجم ق.م (کاسه کم عمق) و قرن پنجم ق.م (دو کاسه عمیق) است.