بررسی آسیاب آبی روستای دینه سر، تنها آسیاب پویا در دیار باوندیان
محورهای موضوعی : باستان شناسی
سهیل احمدى واستانى
1
(دکتری تخصصی باستان شناسی ( دوران تاریخی))
کلید واژه: پویا, دینه سر, آسیاب آبی, باوندیان,
چکیده مقاله :
آسیاب‌ها در ایران نقش مهمی را در فرآیند تولیدات کشاورزی بر عهده داشتند. آسیاب آبی دستگاهی برای آسیاب و خرد کردن گندم و سایر غلات برای تولید آرد است. این دستگاه با استفاده از فن سرعت آب‌کار می‌کند. آسیاب آبی یکی از گونه‌های مختلف معماری است که ارتباط مستقیم بازندگی اجتماعی و اقتصادی ساکنان گذشته ایران داشته است. آسیاب آبی روستای دینه سر در بخش دودانگه شهرستان ساری تنها آسیاب آبی این استان است که هم‌اکنون در حال فعالیت است. هدف اصلی از این پژوهش بررسی و تحلیل آسیاب آبی روستای دینه سر ازلحاظ نوع معماری، مصالح به‌کاررفته در بنا و چگونگی کارکرد آن است. یافته‌های این پژوهش بر اساس بررسی میدانی و منابع کتابخانه‌ای جمع‌آوری و موردبررسی قرارگرفته است. با توجه به هدف مطالعاتی، روش این پژوهش توصیفی _ تحلیلی و شیوه‌ی تجزیه‌وتحلیل اطلاعات از گونه‌ی کیفی بوده است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که معماری این آسیاب بر اساس روش‌های بومی منطقه با استفاده از مصالح چوب، سنگ، گل و مبتنی بر کارکرد مختص فرایند آسیاب شکل‌گرفته است. همچنین ساختار معماری این آسیاب شامل؛ کانال آب، چرخاب، سنگ‌های آسیاب، گندم نوکا، تک‌تکی، ناودانی، آرد نو، چار، کوچ کار، فیه تک، چار است.