رویکرد هستی شناسانه و معرفت شناسانه در باب عالم عقل از منظر «صدرالدین شیرازی، ابن سینا و سهروردی»
محورهای موضوعی : اندیشه های فلسفی و کلامیسارا حسنوندی 1 , منیرالسادات پورطولمی 2
1 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج
2 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج
کلید واژه: سهروردی, ملاصدرا, ابن سینا, معرفت شناسی, عالم عقل, فیلسوفان مسلمان,
چکیده مقاله :
اعتقاد به وجود عالم عقل که عالمی حقیقی و مستقل از ماده، احکام و پایدار به نفس است، در اندیشه ی مشاء، اشراق و حکمت متعالیه، در شناخت انسان تأثیر مهمی دارد. از نظر ابن سینا، شناخت انسان بدون وجود عقلی مفارق و قدسی به سرانجام نمی‌رسد و روند شناخت و معرفت در تمام مراحل خود، به دستگیری و افاضه چنین موجودی نیازمند است. شیوۀ ارتباط نفس با عقل فعال از مقوله فعل و انفعال است که عقل فعال در سوی فعلیت، و نفس انسان در سوی انفعال این رابطه ایستاده اند. سهروردی، با حفظ و جایگاه و نقش استدلال عقلی، از آن گذر می کند و شهود و مشاهدات عقلی را به عنوان برهان قاطع بیان می کند. مطابق معرفت‌شناسی ملاصدرا، وی ادراک انسان را در مرحلۀ تعقل متأثر از برقراری ارتباط نفس با این موجودِ مجردِ مستقل از نفس انسانی می‌داند و بدین ترتیب عالم عقول در تمام مراتب وجودی و معرفتیِ حکمای مسلمان نقش بسزا دارد. در پژوهش فوق، برآنیم تا با روشی توصیفی_تحلیلی عالم عقول را در حوزه ی جهان شناسی و معرفت شناسی با نظر به آثار بزرگانی چون ابن سینا، شیخ اشراق و ملاصدرا مورد بررسی قرار دهیم تا از قِبل چنین بررسی به پاسخی قانع کننده در باب پرسش پژوهش دست یابیم.