موافقت نامه قواعد مبدأ سازمان جهانی تجارت
محورهای موضوعی : تحقیقات حقوقی بین المللیشیما جعفرمحمدی 1 , مهرزاد کیانی 2
1 - دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم شناسی دانشکده حقوق واحد تهران مرکز
2 - دانشیار دانشکده طب سنتی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
کلید واژه: قواعد مبدأ ترجیحی, قواعد مبدأ غیرترجیحی, هماهنگ سازی قواعد مبدأ, موافقت نامه قواعد مبدأ, سازمان جهانی تجارت مقدمه,
چکیده مقاله :
چکیده موافقت نامه قواعد مبدأ یکی از موافقت نامههای چند جانبه کالایی حاصل مذاکرات دور اروگوئه در سال‌های1986-94 است که با تشکیل سازمان جهانی تجارت لازم‌الاجرا گردید. تا پیش از این موافقت نامه، کشورها در وضع و اعمال قواعد مبدأ از آزادی عمل برخوردار بودند. در حال حاضر علی‌رغم پیش بینی نظامات دوره انتقالی در این موافقت نامه که شامل کلیات و اصول لازم‌الاجرا برای کشورها در دوره قبل از دست یابی به برنامه کار هماهنگ است، قواعد مبدأ غیرترجیحی هماهنگی که قابلیت اجرایی برای تمامی‌اعضاء سازمان جهانی تجارت داشته باشد، وجود ندارد. این قواعد در فرایند تبدیل به یک نظام چندجانبه الزام‌آور پس از تکمیل برنامه کار هماهنگ سازی قرار دارند. با وجود این، افزایش ترتیبات تجاری منطقه ای و دوجانبه در نتیجه گسترش کاربرد قواعد مبدأ ترجیحی، هماهنگ سازی قواعد مبدأ غیرترجیحی را تحت تأثیر قرارداده است. با بررسی روند اقدامات و سیاست‌های تجاری قدرت‌های برتر اقتصادی جهان از سویی و وضعیت قواعد مبدأ اجرایی توسط جمهوری اسلامی‌ایران از سوی دیگر، به نظر می‌رسد، مناسب‌ترین سیاست تجاری برای کشورمان، به منظور تسهیل در الحاق به سازمان جهانی تجارت، هماهنگی با تجارت جهانی و ورود به توافقات و مناطق تجاری ترجیحی و آزاد می‌باشد. زیرا علی‌رغم تاکید کشورهای درحال توسعه بر ضرورت تسریع در تکمیل برنامه کار هماهنگ سازی قواعد مبدأ، کماکان کشورهای توسعه یافته در صدد مذاکره و انعقاد موافقت نامههای تجاری دو و چند جانبه هستند. این پژوهش که به صورت توصیفی و تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌های و منابع منتشره در درگاه رسمی‌سازمان جهانی تجارت و سازمان جهانی گمرک، و سایر منابع در دسترس از طریق اینترنت انجام شده، در دو بخش تنظیم گردیده است: بخش اول به بررسی جایگاه و اعتبار قواعد مبدأ در دوره‌های زمانی مختلف اختصاص یافته است و در بخش دوم، آثار موافقت نامه قواعد مبداء بر روابط تجاری و گمرکی کشورها و جمهوری اسلامی‌ایران مورد بررسی قرار گرفته است.
فهرست منابع و مأخذ
منابع فارسی
1. امیدبخش، اسفندیار و دیگران، سازمان جهانی تجارت ساختار قواعد و موافقت نامهها، چاپ دوم، شرکت چاپ و نشر بازرگانی، سال1385
2. بیداد، بیژن و دیگران، تحلیل وضع موجود بازرگانی ایران و جهان، چاپ دوم، نشر موسسه مطالعات پژوهش‌های بازرگانی، سال1387
3. صادقی یارندی، سیف‌الله، توسعه تجارت دوجانبه ایران با اعضای گروه هشت کشور مسلمان، چاپ اول، موسسه مطالعات و بازرگانی، آبان 1384
4. طارم سری، مسعود و دیگران، بررسی لایحه امور گمرکی از دیدگاه سازمان جهانی تجارت (مطالعه تطبیقی)، چاپ اول، انجمن علمی‌بازرگانی ایران، خرداد 1386
5. مقررات صادرات و واردات 1394 و آیین نامه اجرایی آن، شرکت چاپ و نشر بازرگانی، تهران، 1394
6. ناصری، سیدمهدی و دیگران، پتانسیل‌های ایجاد و انحراف تجارت در تجارت ترجیحی دوجانبه ایران (مطالعه موردی سوریه، ترکیه و اندونزی(، فصل نامه اقتصادی و بازرگانی، سال1388، شماره 51
7. هالستی، کی جی، ترجمه بهرام مستقیمی‌‌و مسعود طارم سری، مبانی تحلیل سیاست بین الملل، چاپ اول، موسسه چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه، سال1373
منابع انگلیسی
8. Antoni Vadeordal and Cati Souminen , what are the effect of rules of origin on trade , world bank , 2005
9. Donner Abreu Maria, preferential rules of origin in regional trade arrangements , Staff Working Paper ERSD ,world trade organization, Economic Research and Statistics Division, 2013/
10. World trade report 2014 , world trade organization
سایت‌های خارجی
- http://www. wcoomd. org
سایت‌های ایرانی
اسناد و موافقت نامهها
- موافقت نامه قواعد مبدأ
- موافقت نامه عمومی‌‌تعرفه و تجارت
- گزارش رژیم تجاری ایران
- قانون برنامه چهار ساله پنجم توسعه کشور
- متن آیین نامه اجرایی قانون امور گمرکی جمهوری اسلامی ایران، مصوب 1392هیات وزیران
- گزارش رژیم تجاری ایران، ویرایش دهم، 1387
- موافقت نامه تجارت آزاد و ترجیحی بین جمهوری اسلامی ایران با سایر کشورها
پایان نامهها
دادوند، آذر، تبعات حقوقی الحاق ایران به سازمان جهانی تجارت در امور گمرکی، سال 1389 دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی