معیار مبتنی برکارایی اقتصادی در احراز شخص متعارف
محورهای موضوعی :
تحقیقات حقوقی بین المللی
حجت مبین
1
,
سونیا مرتاض پور
2
1 - استادیار گروه حقوق خصوصی و اسلامی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران. رایانامه:
Hojjat.mobayen@gmail.com
2 - کارشناس ارشد حقوق خصوصی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران. (نویسنده مسئول). رایانامه:
Soniamortazpoor@gmail.com
تاریخ دریافت : 1400/11/17
تاریخ پذیرش : 1401/02/31
تاریخ انتشار : 1401/07/01
کلید واژه:
تقصیر,
مسئولیت مدنی,
کارایی اقتصادی,
شخص متعارف,
چکیده مقاله :
مسئولیت مدنی به واسطه تغییراتی که در زندگی انسان اتفاق می افتد همواره دچار تحولات اساسی شده است. نگرش های اقتصادی به حقوق و تحلیل اقتصادی حقوق از جمله مباحثی است که مسئولیت مدنی را تحت تاثیر خود قرارداده است. لذا در این تحقیق با روش تحلیلی- توصیفی به بررسی معیار مبتنی برکارایی اقتصادی در احراز شخص متعارف پرداخته شده است. در این تحلیل مفهوم اقتصادی شخص متعارف به بررسی دو رویکرد تحققی و هنجاری در راستای نیل به کارایی اقتصادی پرداخته است که معیار اقتصادی شخص متعارف مبتنی بر سنجش منافع و هزینه ها است و بدین وسیله قادر خواهد بود تا انگیزه ی لازم را در عاملین زیان و متضررین بالقوه برای در پیش گرفتن اقدامات احتیاطی مقتضی به منظور احتراز از ایراد ضرر به خویشتن و سایرین ایجاد نماید. علاوه بر این از پیامدهای نابسامان اقتصادی پیشگیری شده و بدین ترتیب گامی موثر در کاستن از میزان هزینه ها و تحقق کارایی اقتصادی برداشته است. در واقع تحلیل اقتصادی شخص متعارف در عین این که بسیاری از ابهامات مفهوم انتزاعی و کلی انسان متعارف را برطرف می کند، در صورتی می تواند معیاری مطلوب و کارا باشد که تنها مبنا و هدف شخص متعارف نباشد و مطلوب و هدفی باشد در کنار سایر اهداف و مبانی شخص متعارف. بدین ترتیب، در رویکرد تحققی به دلیل این که تحلیل اقتصادی مبنایی است .
چکیده انگلیسی:
مسئولیت مدنی به واسطه تغییراتی که در زندگی انسان اتفاق می افتد همواره دچار تحولات اساسی شده است. نگرش های اقتصادی به حقوق و تحلیل اقتصادی حقوق از جمله مباحثی است که مسئولیت مدنی را تحت تاثیر خود قرارداده است. لذا در این تحقیق با روش تحلیلی- توصیفی به بررسی معیار مبتنی برکارایی اقتصادی در احراز شخص متعارف پرداخته شده است. در این تحلیل مفهوم اقتصادی شخص متعارف به بررسی دو رویکرد تحققی و هنجاری در راستای نیل به کارایی اقتصادی پرداخته است که معیار اقتصادی شخص متعارف مبتنی بر سنجش منافع و هزینه ها است و بدین وسیله قادر خواهد بود تا انگیزه ی لازم را در عاملین زیان و متضررین بالقوه برای در پیش گرفتن اقدامات احتیاطی مقتضی به منظور احتراز از ایراد ضرر به خویشتن و سایرین ایجاد نماید. علاوه بر این از پیامدهای نابسامان اقتصادی پیشگیری شده و بدین ترتیب گامی موثر در کاستن از میزان هزینه ها و تحقق کارایی اقتصادی برداشته است. در واقع تحلیل اقتصادی شخص متعارف در عین این که بسیاری از ابهامات مفهوم انتزاعی و کلی انسان متعارف را برطرف می کند، در صورتی می تواند معیاری مطلوب و کارا باشد که تنها مبنا و هدف شخص متعارف نباشد و مطلوب و هدفی باشد در کنار سایر اهداف و مبانی شخص متعارف. بدین ترتیب، در رویکرد تحققی به دلیل این که تحلیل اقتصادی مبنایی است .
منابع و مأخذ:
- ابدالی، مهرزاد ، (1389)، "جایگاه اخلاق در تحلیل اقتصادی حقوق"، چاپ 82، نامه مفید، تهران
ابدالی، مهرزاد، (1391)، "بررسی کارآیی بیمه اجباری وسیله نقلیه با تحلیل اقتصادی"، چاپ 94، نامه مفید، تهران
اصغری، سید محمد، (1386) ، عدالت عقلانیت در فقه و حقوق، چاپ اول، انتشارات اطلاعات، تهران
باریکلو، علی رضا، (1387)، مسئولیت مدنی، چاپ میزان، تهران
بادینی، حسن، (1382)، "مبانی فلسفی نگرش اقتصادی به حقوق"، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی تهران
بادینی، حسن، (1384)، فلسفه مسئولیت مدنی، چاپ دوم، شرکت سهامی انتشار، تهران
شهابی، مهدی، مسعودی پور، آزاده، (1393)، تحلیل اقتصادی حقوق و احیاء اندیشه تقصیردر نظام جبران خسارت، فصلنامه حقوق اقتصادی، دوره جدید، چاپ نوزدهم، شماره4
صانعی دره بیدی، منوچهر، (1377)، فلسفه اخلاق و مبانی رفتار، چاپ اول، انتشارات سروش، تهران
صفایی، سید حسین، (1393)، الزامات خارج از قرارداد، چاپ هفتم، انتشارات سمت، تهران
قاسم زاده، سید مرتضی،( 1378)، مبانی مسئولیت مدنی، چاپ اول، نشر دادگستر، تهران
کاتوزیان، ناصر، (1382)، الزام های خارج از قرارداد، جلد اول و دوم، چاپ ششم، موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، تهران
کاتوزیان، ناصر، (1388)، تحول مفهوم تقصیر در مسئولیت مدنی، فصلنامه حقوق، دوره 39، شماره1، مجله حقوق و علوم سیاسی تهران
Calabresi, Guido. (1961). Some thoughts on risk distribution and the law oftorts. The Yale Law Jurnal, 70(4), 499-553.
http://fs2.american.edu/dfagel/www/Class%20Readings/Calabresi/Some%20Thoughts%20on%20Risk%20Distributions%20and%20the%20Law%20of%20Torts.pdf
Coase, Ronald. (1960). The problem of social costs. Journal of Law and Economics, 3, 1 – 44.
https://www.jstor.org/stable/724810
Coleman, Jules L. (1988). Markets, Morals and the Law. Oxford University Press.
Cooter, Robert & Ulen, Thomas. (1988). Law and Economics. Scott Foreman.
Daniel A. Farber. (2003). What (If Anything) Can Economics Say About Equity?.Michigan Law Review, 101(6), 1791 – 1823.
https://repository.law.umich.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1854&context=mlr
Emons, Winand. (1993). An introduction to the legal and economic theories of torts. Swiss Journal of Economics and Statistics, 129(5), 625 – 642.
https://ideas.repec.org/a/ses/arsjes/1993-iv-3.html
Epstein, Richard A. (1990). Cases and Materials on Torts. Little, Brown.
Fuller, Lon L. (1969). The Morality of Law. Yale UniversityPress.
(2003). Twentieth-Century Tort Theory. GEO, 1 – 92.
https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=347340
Grady, Mark F. (1983). A new positive economic theory of negligence. TheYale Law Journal, 92(5), 799-800.
https://www.jstor.org/stable/796145
Guido, Calabresi. (1984). First party, third party, and product liability systems: Caneconomic Analysis of Law tell us anything about them?. ECONOMIC ANAL YSIS OF LAW,69, 833 - 851
https://openyls.law.yale.edu/handle/20.500.13051/1303?show=full
Hart, Herbert L. (1968). Punishment and Responsibility: Essays in the Philosophy of Law. Oxford Oxford University Press.
Johnston, Jason Scott. (1990). Law, Economics, and Post-Realist Explanation. Law & Society Review, 24(5), 1217-1254.
https://www.jstor.org/stable/3053667
Klick, Jonathan & Parisi, Francesco. (1978). Social Sciences and Law: The Relevance of Economic Theories.
Coleman, Jules L. (1980). Efficiency, Utility and Wealth Maximization. Hofstra Law Review, 8(3), 1 – 44.
https://scholarlycommons.law.hofstra.edu/hlr/vol8/iss3/3/
Keating, Gregory C. (1995-1996). Reasonableness and rationality innegligence theory. Stanford Law Review, 48, 10 – 94.
https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=6131
Kyle D. Logue. (1994). Solving the Judgment-Proof Problem. TEX Low REV, 72(6), 75 – 94.
https://repository.law.umich.edu/articles/1741/
Mark A. Sargen. (2005). Utility, the Good, and Civic Happiness: A Catholic Critique of Law and Economics. Journal of Catholic Legal Studies, 44(1), 34 – 56.
https://scholarship.law.stjohns.edu/jcls/vol44/iss1/5/
Morton J. Horwitz. (1980). Law and Economics: Science or Politics. Hofstra Law Review, 8(4), 905 – 912. https://scholarlycommons.law.hofstra.edu/hlr/vol8/iss4/2/
Nicholas Mercuro and Steven G. (2003).Medema, The Jurisprudential Niche of Law and Economics. Legal Studies Research Paper Series Research Paper, 3(20), 1 – 80.
https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=889641
Richard A. Posner. (1979). Utilitarianism, Economics, and Legal Theory. Legal Studies, 30(3), 307-332. https://www.jstor.org/stable/825489
Schmalbeck, Richard. (1983). The justice of economics: an analysis of wealth Maximization as a normative goal. Columbia Law Rev, 83(2), 488-4522.
https://www.jstor.org/stable/1122106
Shavell, Steven. (1987). Economic Analysis of Accident Law. Harvard University Press.
Thomas S. Ulen. (1989). Law and Economics: Settled issues and open questions. Law and Economics.
Viner, Jacob. (1927). Adam Smith and Laissez Faire. Journal of PoliticalEconomy, 35(2), 198 – 232.
https://www.jstor.org/stable/i331669
_||_
