مطالعه تنوع ژنتیکی ارقام تجاری گندم نان از نظر حرکت مجدد آسیمیلات ها به دانه در دو شرایط نرمال و تنش خشکی
محورهای موضوعی :
مجید طوسی مجرد
1
(کارشناس ارشد اصلاح نباتات دانشگاه آزاد اسلامی)
محمدرضا قنادها
2
(عضو هیأت علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران)
محمد صالحی
3
(کارشناس ارشد اصلاح نباتات دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج)
کلید واژه: تنوع ژنتیکی, گندم نان, آسیمیلات ها, شرایط نرمال و تنش خشکی,
چکیده مقاله :
این تحقیق به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی ژنوتیپ های تجاری گندم بهاره از نظر پتانسیل حرکت مجدد اسیمیلات ها به دانه در دو شرایط نرمال و تنش خشکی، در دو آزمایش جداگانه در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. در یک آزمایش آبیاری بر اساس شرایط آب و هوایی و نیاز ظاهری گیاه تا پایان دوره رشد صورت گرفت. در حالی که در آزمایش دیگر پس از انجام آبیاری در مرحله سنبله دهی، با عدم آبیاری در دوره پر شدن دانه، ژنوتیپ های مورد مطالعه در شرایط تنش خشکی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تفاوت ژنوتیپ ها از نظرمقدار ماده ی خشک انتقال یافته از پدانکل و میان گره دوم در هر دو شرایط محیطی نرمال و تنش خشکی معنی دار نبود، در حالی که تفاوت ژنوتیپ ها از نظر مقدار ماده ی خشک انتقال یافته از بقیه ی بخش های گیاه معنی دار گردید. تنوع ژنتیکی ژنوتیپ ها از نظر سهم حرکت مجدد ماده ی خشک در کلیه ی اندام ها معنی دار نبود. در شرایط نرمال، کارایی حرکت مجدد ماده ی خشک از پدانکل و میان گره دوم بدون اختلاف معنی دار و در مورد بقیه گیاه در سطح 5% معنی دار بود. در شرایط تنش خشکی بر عکس، کارایی حرکت مجدد ماده ی خشک پدانکل و میان گره دوم در سطح 5% دارای اختلاف معنی دار و در مورد بقیه گیاه بدون اختلاف معنی دار می باشد. با توجه به عدم همبستگی صفات وابسته به فرایند حرکت مجدد با عملکرد دانه، اگر چه این فرایند به عنوان یک منبع پشتیبانی کننده ی وزن دانه گندم ارزیابی می شود، اما با توجه به سهم نسبتاً اندک این فرایند در وزن دانه به نظر نمی رسد که در ژنوتیپ های نیمه پاکوتاه، انتخاب بر اساس صفات وابسته به این فرایند منجر به دست یابی ژنوتیپ هایی با عملکرد بالا گردد.
Genetice diversity of bread wheat genotypes in view point of assimilate remotion potential to seed in two normal and drought stress conditions, was evaluated in 2003. two experiment were conducted as RCBD design with four replications and eight genotypes. In one experiment, irrigation was done all growing season based on climate condition and plant need of plant. While, in other experiment irrigation was don only in spiklet stage and filling seed stage suffered drought stree condition. Result showed that there were no significant difference in dry matter transmission from peduncle and second medeian node in all genotypes in two normal and stress conditions. While all genotypes showed significant difference in dry matter transmission from other parts of plant. In normal condition, there was no significant difference in remotion of dry matter from peduncle and second medeian node, but in other parts of plant there was significant difference at 5% confidence level. otherwise in drought stree condition, there was significant difference in remotion of dry matter from peduncle and second medeian node in 5% confidence level. And in other parts of plant, there was no significant difference. Remotion dependent characteristics did not correlate with seed yield. Thus, though this process act as a support source of seed weight, due to their low contribution to seed weight, it dose not seem that Nariety selection based on mentioned characteristics result in high yield genotypes in semidwarf wheat genotypes
1- جهان بین، ش. 1382. بررسی اثر تنش های خشکی، دما و شوری بر شاخص های فیزیولوژیک و عملکرد ژنوتیپ های جو لخت. رساله دکتری رشته ی زراعت، دانشگاه تربیت مدرس.
2- نادری، ا. 1380. ارزیابی تنوع ژنتیکی و مدل سازی پتانسیل انتقال مجدد آسیمیلات ها و نیتروژن به دانه در ژنوتیپ های گندم در شرایط تنش خشکی. رساله دکتری رشته ی زراعت، واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی تهران.
3 - Beninati, N. F, and R. H. Busch. 1992. Grain protein inheritance and nitrogen ptake and redistribution in crosses. Crop sci. 32: 1471 –1475.
4- Blacklow, W. M., B. Darbyshire, and P. Pheloung. 1984. Fructans progressed and depolymerized in the internodes of winter wheat as grain filling progressed. Plant sci. Lett. 36: 213 –218.
5- Blum, A., H. Polarkova, G. Golan, and J. Mayer. 1983. Chemical desiccation of wheat plants as simulator of post anthesis stress. I. Effects on traslocation and kernel growth. Field crops res. 6: 51–58.
6- Clarke, J. M., R. A. Richards and A. G. Condon. 1996. Effect of drought stresss on residual transpiration and it's relationship with water use of wheat. Canadian journal of plant science, 1. 71: (3): 695–702.
7- Clarke, J. M., T. F. Townley, T. N. Smith, Mc C. Aig, and G. Green. 1984.Growth analysis of spring wheat cultivars of varing drought resistance. Crop sci. 24: 573– 970.
8 - Cooper, J. C. B. 1983. Factor analysis. an overview. Am. Statis. 37: 141–147.
9- Cox, M. C., C. O. Qualset, and D. W. Rains.1986. Genetic varition for nitrogen assimilation and translocation in wheat. Iii: nitrogen translocation in relation to grain yiled and protein. Crop sci. 26: 737–740.
10- Davidson, D. J., and P. M.Chevalier.1992. Storage and remobilization of water soluble carbohydrates in stems of spring wheat. Crop sci. 32: 186–190.
11- Entz, M. H., and D. B. Flower. 1990. Differential agronomic responses of winter wheat cultivars to postanthesis environmental stress. Crop sci. 30: 1119 –1123.
12- Flood, R. G., P. G. Martin., and W. K. Gardner. 1995. Dry matter accumulation and partitioning and its relationships to grain yield in wheat. Aust. J. Exp. Agric. Res. 35: 495–502.
13- Gent, M. P. N. and R. K. Kiyomoto. 1989. Assimilation and distribution of photosynthesis in winter wheat cultivars differing in harvest index. Crop sci. 29: 105–125.
14- Giunta, F., R. Motzo, and M. Deddia. 1995. Effect of drought on leaf development, biomass production and nitrogen uptake of durum wheat grown in mediterranean environment. Aust. J. Agric. Res. 46: 99-111.
15- Grant, R. F. 1992. Interactions between carbon dioxide and water deficits affecting canopy photosynthesis: simulation and testing. Crop sci. 32: 1322–1328.
16- Hossain, A. B. S., R. G. Sears, T. S. Cox, and G. M. Patterson. 1982. Dessication tolerance and it's relationship to assimilate partitioning in winter wheat. Corp sci. 30: 622–627.
17- Judel, G. K., and K. Mengel. 1982. Effect of shading on nonstructural cvarbohydrates and their turnover in clum and leaves during grain filling period of spring wheat. Crop sci. 22: 958 – 962.
18– Kiniry. R. J. 1993. Nonstructural carbohydrate utilization by wheat shaded grain growth. Agron. J. 85: 844–849.
19- Mc Caig. T.N., and J. M. Clark. 1982. Seasonal changes in nonstructural carbohydrates levels of wheat and out grown in semiarid environment. Crop sci. 22: 963–970.
20- Mc Kendry, A. L., P. B. E. Mcvetty, and L. E. Evans. 1995. Selection criteria for combining high grain yield and high grain protein concentration in bread wheat. Crop sci. 35: 1597– 1602.
21- Oscarson, P., T. Lundborg, M. Larsson, and C. M. Larsson.1995. Genotypic differences in nitrate uptake and nitrogen utilization for spring wheat grown hydroponically. Crop sci. 35: 1056–1062.
22- Palata, J. A., T. Kobata, N. C. Turner, and I. R. Fillery. 1994. Remobilzation of carbon and nitrogen in wheat as infulneced by postanthesis water deficits. Crop sci. 34: 118–124.
23- Papakosta, D. K. and A. A. Gayians. 1991. Nitrogen and dry matter accumulation, remobilization and losses for mediterranean wheat during grain filling. Agron. J. 83: 864– 870.
24- Vansanford, D. A. 1985. Variation in kernel growth characters among soft red winter. Crop sci. 25: 626 – 630.
25-Vansanford, D. A., and C. T. Mackown. 1987. Cultivar differences in nitrogen remobilization during grain filling in soft red winter wheat. Crop sci. 27: 295–300.
_||_