بررسی شاخص های تنوع‌‌زیستی گونههای زراعی و ارتباط آن با ویژگی‌‌های اجتماعی- اقتصادی مزارع خانوادگی در شهرستان بندرانزلی
محورهای موضوعی : بوم شناسی گیاهان زراعی
سمیه شیرازی
1
(دانشجوی دکترای اگرواکولوژی، پژوهشکده‌ی علوم محیطی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.)
کوروس خوشبخت
2
(دانشیار، پژوهشکده‌ی علوم محیطی دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران)
هادی ویسی
3
(استاد، پژوهشکده‌ی علوم محیطی دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران)
کلید واژه: کشاورزی پایدار, حفظ محیط زیست, باغ کشت, تنوع زراعی, گونه های بومی,
چکیده مقاله :
مزارع خانوادگی با حفاظت از غنای گونه‌ای، محلی مناسب برای حفاظت از تنوع زیستی کشاورزی در جهت استفاده‌ی پایدار از منابع طبیعی به جهت حفظ محیط زیست هستند. مطالعه‌ی تنوع زیستی گونههای مزارع خانوادگی با این هدف که تا چه حد تحت تاثیر عوامل فردی، اجتماعی- اقتصادی کشاورزان و نیز خانواده‌هایشان قرار می گیرند، انجام شد. در این مطالعه از 84 مزرعه خانوادگی در 10 روستا، اطلاعات مربوط به مزارع در قالب پرسشنامه، به صورت مصاحبه و مشاهده‌ی مستقیم مزارع، جمع‌آوری شد. بر اساس نتایج، عوامل اجتماعی- اقتصادی و خصوصیات مزرعه، می توانند به عنوان عوامل تاثیرگذار بر شاخص های تنوع زیستی مزارع، عمل کنند. عوامل سن، تجربه بیشتر مزرعه داری، مشارکت زنان، تعداد اعضاء خانوار، میزان ساعات کار در مزرعه، آگاهی از اهداف کشت گونه‌ها و مساحت خانه و مزرعه، دارای تاثیرات مستقیم و مثبت و عواملی مانند سواد سرپرست خانوار و فاصله‌ی زیاد با مرکز فروش، دارای تاثیرات منفی و معکوس بر تنوع زیستی بوده است. تشویق کشاورزان برای کاشت گونههای بیشتر در مزارع، بهره‌برداری مناسب از گونههای موجود در طبیعت جهت جلوگیری ازآسیب به محیط‌زیست، آموزش به کشاورزان جهت انجام تناوب زراعی و کشت مخلوط برای کنترل آفات و بهبود باروری خاک در جهت حفظ و گسترش تنوع‌‌زیستی، توصیه می شود.
Family farms with conservation of local species richness, are suitable for conservation of agricultural biodiversity for sustainable use of natural resources to protect the environment. The study of biodiversity of family farm species was conducted with the aim of how much they are affected by individual, socio-economic factors of farmers and their families. In this study, information about farms from 84 family farms in 10 villages was collected in the form of a questionnaire through interviews and direct observation of farms. Based on the results of socio-economic factors and farm characteristics can act as influential factors on biodiversity indicators of farms. Factors such as age, more farm experience, female participation, number of household members, number of working hours on the farm, knowledge of species cultivation goals and area of home and farm have a direct and positive effect and factors such as head of household literacy and distance from sales center have a negative effect on diversity. Encouraging farmers to plant more species on farms, proper use of species in nature to prevent damage to the environment, training farmers to do crop rotation and intercropping to control pests and improve soil fertility in maintaining and expanding biodiversity is recommended.
_||_