بررسی اثرات تراکم کشت بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام برنج (Oryza sativa L.) در شرایط اقلیمی غرب گیلان

محورهای موضوعی : بوم شناسی گیاهان زراعی

فرزین سعید‌زاده ¹ , رضا تقی زاده ² , داور ملازم ³

1 - عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد آستارا
2 - عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد آستارا
3 - عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد آستارا

تاریخ دریافت : 1387/11/25 تاریخ پذیرش : 1388/11/08 تاریخ انتشار : 1389/02/01

کلید واژه: عملکرد, اجزای عملکرد, ارقام برنج, تعداد نشاء در هر کپه,

چکیده مقاله :

به منظورتعیین مناسب‌ترین تراکم کشت بر روی عملکرد و اجزای عملکرد ارقام برنج، آزمایشی به صورت فاکتوریل با دو عامل تراکم کشت در پنج سطح (1 ، 3 ، 5 ، 7 و 9 نشاء در هر کپه) و پنج رقم برنج (هاشمی، درفک، لاین 338، ندا و سپیدرود)، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار در سال زراعی 1387در آستارا انجام گرفت. صفات ارتفاع بوته، طول پانیکول، وزن هزاردانه، تعداد پنجه در بوته، تعداد دانه در هر پانیکول، تعداد دانه پوک در هر پانیکول، تعداد دانه پر در هر پانیکول، عملکرد شلتوک هر کپه، بیوماس هر کپه، شاخص برداشت، بیوماس کل کرت، عملکرد شلتوک در واحد کرت و هکتار مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بین ارقام مورد مطالعه از لحاظ صفات ارتفاع بوته، طول پانیکول، تعداد پنجه در بوته، تعداد دانه در پانیکول، تعداد دانه پر و پوک در پانیکول، بیوماس کپه، بیوماس کرت، عملکرد شلتوک کرت و هکتار و بین تراکم‌های مورد مطالعه از لحاظ صفات طول پانیکول، تعداد پنجه در بوته، تعداد دانه در پانیکول، تعداد دانه پر در پانیکول، شاخص برداشت، بیوماس کل کرت، عملکرد شلتوک کرت و هکتار اختلاف معنی‌داری وجود دارد. اثر متقابل واریته در تراکم برای صفات طول پانیکول، وزن هزار دانه، شاخص برداشت، بیوماس کل کرت، عملکرد شلتوک کرت و هکتار معنی‌دار بود. بیشترین عملکرد مربوط به تراکم سه نشاء در هر کپه (4809 کیلوگرم در هکتار) بود. از نظر عملکرد، به غیر از لاین 338 که کمترین عملکرد (2859 کیلوگرم در هکتار) را داشت، بین سایر ارقام ( با عملکردی بین 3962 الی 4714 کیلوگرم در هکتار) اختلاف معنی‌داری مشاهده نگردید. رقم سپیدرود با تراکم نه نشاء و یک نشاء در هر کپه به ترتیب (600/ 6266 و 200/1372 کیلوگرم) بیشترین و کمترین عملکرد را داشت. در بین ارقام مورد مطالعه، تراکم کشت یک نشاء در هر کپه برای رقم ندا و نه نشاء در هر کپه برای رقم سپیدرود قابل توصیه بود.

چکیده انگلیسی:

This study was conducted to determine the most suitable plant density on the yield and yield components of rice varieties. A factorial experiment based on a randomized complete block design with three replications was performed in Astara region in 2008. Two factors were considered in this experiment, consisting of plant density at five levels (1, 3, 5, 7 and 9 seedling in each hill) and five varieties (Hashemi, Dorfac, Line 338, Neda and Sepidrood). Physiological and morphological characteristics like plant height, panicle length, 1000 seeds weight, number of tillers in plant, number of kernel per panicle, number of empty and filled seeds per panicle, paddy yield in hill, biomass in a hill, harvest index, biomass in eaach plot, paddy yield per plot and paddy yield per hectare were measured and recorded. The results showed significant differencees between varieties for plant height, length of panicle, number of tillers per plant, number of seeds per panicle, number of filled empty seeds per panicle, biomass at hill and plot levels, paddy yield at plot and hectare levels. Indeed, significant differencees were found between plant densities for length of panicle, number of tillers per plant, number of seed per panicle, number of filled seeds per panicle, harvest index, biomass per plot, yields (plot and hectare). Interaction effects of genotype and plant densities were also found, indicating significant differences for the panicle length, 1000 seed weight, harvest index, biomass of plot, paddy yield (plot and hectare). The highest grain yield (4809 kg/ha) was obtained for the three seedling density in a hill. In respect of yield production, there was no significant differencees between all varieties that ranged from 3962 to 4714 kg/ha, except the line 338 where produced the lowest paddy yield (2859 kg/ha). Sepidrood variety with nine and one seedlings in each hill presented the highest and the lowest yield, 6226.6 and 1372.2 kg/ha, respectively, among the varieties tested. It is concluded that plant densities of one seedling per hill for Neda and nine seedlings per hill for Sepidroud varieties are recommended..

منابع و مأخذ:

1. Abedi, M. 1992. The effect of plant density on yield and it’s components in Mazandaran. Journal of Royan 10: 83-90. [In Persian with English Abstract].


2. Amirahmadi, B., Dehgan, A. and Moghayad khomami, Z. 1994. Statistical surveys of rice in years 1982-1992. Department of Statistics and Information of Agriculture Ministry 2, PP.135-145. [In Persian with English Abstract].


3. Anonymous. 1994. The survey and determination of suitable plant density in cultivation of Anbarboo rice purified in seedling condition. Ministry of Agriculture, Institute of Rice Research, Rasht, Iran. [In Persian with English Abstract].


4. Asghari, J., Sharifi, M. and Alizadeh, M. R. 2004. The effect of plant density and spacing on weed density and yield of machine rice planting. Iranian Journal of Agricultural Science 35: 631-641. [In Persian with English Abstract].


5. Dhanraj, A., Jagadish, C. A. and Upre, V. 1987. Heritaability in segregation generation (F2) of selected crosses in rice (Oryza sativa L.). Journal of  Rice Research 15: 16-19.


6. Erfani, A. 1995. The survey of nitrogen effect and plant density on the yield and yield components of rice (line 6928). Final Report of Experimental Design. Tarbiat Modarres University, 85 Pp. [In Persian with English Abstract].


7. Ghadiri, H. and Kazemini, S.A.R. 2005. Interaction effects of Echinochloa crus-galli density and nitrogen levels on growth and yield of rice in Kooshkak of Fars province, Iran. Journal of Plant Diseases 41 (1): 212-219. [In Persian with English Abstract]


8. Gilany, A. A., Siyadat, A. and Fathi, G. 2003. The effect of density and seedling age on seed yield and it’s components of three rice cultivars in Khozestan. Iranian Journal of Agricultural Science 34(2): 427-438. [In Persian with English Abstract].


9. Honanejad, R. 1991. Specific plant breeding. Department of Agriculture, Gilan University, Iran. [In Persian with English Abstract].


10. Islam, M. S., Akhter, M. M., Rahman, M. S., Banu, M. B. and Khalequzzaman, K. M. 2008. Effect of nitrogen and number of seedligs per hill on yield and yield components of rice (IRRI Dhan 33). International Journal of Sustain Crop Production 3(3): 61-65. [In Persian with English Abstract].


11. Karami, M. 1999. The survey of effect of planting date and plant density on the yield and hollow kernel in Lorestan region. Agronomy Journal 20: 17-26. [In Persian with English Abstract].


12. Mirlohi, A. F. and Rajabzadeh, M. 1995. The effects of plant arrangement and plant density on the yield and yield components of rice in Esfahan. Journal of Agricultural Science and Natural Resources 2: 58-69. [In Persian with English Abstract].


13. Mohaddesi, A. 1996. The survey of best planting space in row and suitable density for planting of three rice cultivars. Journal of Zeytoon 13 (6): 32-36. [In Persian with English Abstract].


14. Mohammad, N. H. M., Sudarshan, T. and Abdur, R. S. 2004. Effect of number of seedling per hill and urea supergranules on growth and yield of the rice (cv. Bina Dhan 4.) Journal of Biological Science 4(2): 122-129.


15. Nahvi, M., Allahgolipour, M., Gorbanpor, M. and Mehregan, H. 2005. The effect of planting density and nitrogen fertilizer rates in rice hybrid (GRH 1). Pajoohesh and Sazandegi 66: 33-38. [In Persian with English Abstract].


16. Nematzadeh, G., Vahabian, M. A., Khajenori, K. and Kahnidavanloo, A. 1983. The effects of gene and combination ability for quantitative and qualitative characters in rice. The First Assembly of Rrice Planning in Iran, Gachsaran. [In Persian with English Abstract].


17. Rajabzadeh, M. 1996. The effects of plant density on yield and yield components of rice in Isfahan. M.Sc. Thesis, Faculty of Agriculture, Isfahan University of Technology, 71 Pp. [In Persian with English Abstract].


18. Rao, C. S. and Prasad, A. S. R. 1992. Effect of change in path coefficients on rice crop lodging. Oryza 29: 191-194.


19. Sabeti, A. and Jafarzadeh Kenarsari, M. 2006. The effect of history, density and planting pattern on yield of rice. Journal of Agricultural Science, Tehran University 8(2):13-22. [In Persian with English Abstract].


20. Saha, A. K., Nanda, S. K. and Khush, G. S. 1989. Correlation and path analysis of some yield contributing characters in some high yielding and local varieties of irrigated rice in Bangladesh. Journal of Plant breeding and Genetics 2 (1,2): 19-22.


21. Saiedzadeh, F., Taghizadeh, R., Molazem, D. and Valizadeh, M. 2007. Consistency check and comparison of the yield of rice cultivars and lines in Astara. Final Report of Experimental Design Islamic Azad University, Astara Branch. [In Persian with English Abstract].


22. Sanico, A., Peng, L., Laza, S. and Visperas, R. M. 2002. Effect of seedling age and Seedling number per hill on snail damage in irrigated rice. Crop, Soil and Water Science Division, International Rice Research Institue, MCPO, 1271 Makati City, Philippines.


23. Yosefnia, A. 2000. The survey of genetic diversity of indigenous and improvement rice cultivars. M.Sc. Thesis, Islamic Azad University, Ardabil Branch. [In Persian with English Abstract].