ارزیابی بار میکروبی و PH شیر خام دامداری‏های سنتی شهرستان کاشمر در فصل‏های مختلف

محورهای موضوعی :

مهدی خسروی ¹ (کارشناس ارشد علوم دامی، عضو باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشمر)
احمد غزنوی ² (عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشمر)

تاریخ دریافت : 1386/09/06 تاریخ پذیرش : 1387/03/01 تاریخ انتشار : 1387/11/01

کلید واژه: بار میکروبی, دامداری, شیر خام, فصل, شهرستان کاشمر,

چکیده مقاله :

تغییرات میکروبی و شیمیایی شیر خام باعث اختلال در مراحل فرآوری، کاهش زمان ماندگاری محصولات لبنی و در نتیجه به خطر افتادن سلامت مصرف کنندگان و جامعه می گردد. در این تحقیق با هدف پیگیری تغییرات برخی از فاکتورهای ارزیابی شیر خام در مراحل مختلف تولید و وجود ارتباط بین این فاکتورها، 6 دامداری سنتی به صورت خوشه ای انتخاب و از مراحل مختلف تولید در طول یک سال از شیر خام نمونه گیری به عمل آمد. محل های مختلف نمونه برداری شامل پستان دام، ماشین شیردوشی، بیدون حمل شیر در مرکز جمع آوری، مخزن مرکز جمع آوری و تانکر حمل شیر در محل سکوی دریافت کارخانه بود. آزمایش های شمارش میکروبی کل و PH بر روی نمونه‌ها انجام شد. PH شیر در زمان تحویل شیر در محل سکوی کارخانه نسبت به مراحل قبل اختلاف معنی داری داشت (001/0 P<). متوسط هندسی شمارش میکروبی کل شیر در مراحل مختلف فوق به ترتیب 105× 6/1، 105×2/8، 106×1/3، 106×3/9، 106×2/7 واحد تشکیل دهنده کلنی در هر میلی لیتر(CFU/ml) بود. شمارش میکروبی کل در مرحله ماشین شیر دوش، بیدون در مرکز جمع آوری شیر و مخزن مرکز جمع آوری نسبت به مراحل قبل دارای افزایش معنی داری بود (001/0 P<)، بار میکروبی شیر خام و PH در فصل تابستان نسبت به زمستان افزایش معنی‌داری داشت (05/0 P<). با توجه به نتایج این تحقیق توصیه می شود دامداران به خصوص در تابستان به نکات بهداشتی بیشتر توجه نمایند.

چکیده انگلیسی:

Microbial and chemical changes in milk cause it’s processing disorder and so, decrease shelf life of dairy products which can lead to hazardous effects on consumers and society health. In present study, 6 traditional dairy farms were selected in order to evaluation milk changes in production sites. Samples of raw milk were harvested monthly for a year, in morning milking from cow teats, milking machine, buckets in collection centers, cooling tank of collection centers and transporting tanker in factory. Samples were examined for total microbial count and PH. Geometrical means of total microbial count of raw milk in above mentioned sites were 1.6×105, 8.2×105, 3.2×106, 9.3×106 and 7.2×106 cfu/ml. Total microbial count in milking machine, buckets and cooling tank of collection centers increased significantly in comparison to earlier sites (p<0.01). Total microbial count and PH in summer were significantly higher than winter (p<0.05). According to the results, more attention of milk producers to healthy principles was recommended especially in summer.

منابع و مأخذ:

1ـ قاسمی‏پور، ن.، م. موسوی، ج. مهدوی عادلی، و ر. توحیدی. 1384. بررسی کانون های آلوده‏کننده شیر خام از دوشش تا تحویل به کارخانه در استان کرمانشاه. مجموعه مقالات برگزیده اولین جشنواره شیر شمال کشور، ساری، صفحه 102.

2ـ کریم، گ. 1378. آزمون‏های میکروب مواد غذایی، چاپ سوم. انتشارات دانشگاه تهران، صفحه 47 ـ 15

3ـ میرزایی، ح. 1384. بررسی فلورباکتریایی و شمارش کلی باکتری‏های شیر خام مناطق مختلف تبریز. خلاصه مقالات چهاردهمین کنگره دام‏پزشکی ایران، تهران، صفحه186.

4ـ نیک فکر، م. 1380. بررسی آمار آلودگی میکروبی شیر خام تحویلی به کارخانه‏های شیر پاستوریزه در استان قم. مجموعه مقالات برگزیده نخستین همایش تخصصی صنعت شیر و فرآورده‏های آن، جلد اول. انتشارات آفتاب اندیشه، صفحه56.

5- هاردینگ، ا. 1380. بهبود کیفیت شیر، ترجمه. انتشارات نوربخش، تهران، 150 صفحه.

6- هاشمی، م. 1380. گزارشی از طرح کنترل کیفیت و بهبود شیر خام در استان فارس. مجموعه مقالات برگزیده نخستین همایش تخصصی صنعت شیر و فرآورده‏های آن، جلد اول، انتشارات آفتاب اندیشه، 285ـ 270.

7. McKinnon, C. H., G. J. Rowlands and A. J. Bramley. 1990. The effect of udder preparation before milking and contamination from the milking plant on bacterial number in bulk of eight dairy herds. Journal of Dairy Research 57: 307- 318.

8. Panker, J. W. 1989. Premilking under hygiene. Journal of Dairy Science 72: 1308-1312.