بررسی فون کنه های آلوده کننده ی گاو و تغییرات فصلی جمعیت آن ها در استان آذربایجان غربی

محورهای موضوعی : بوم شناسی گیاهان زراعی

جابر داودی ¹ , ناصر حقوقی راد ² , شهرام شاهرخی خانقاه ³

1 - عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه
2 - استاد گروه تخصصی انگل شناسی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی تهران
3 - عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه

تاریخ دریافت : 1386/05/04 تاریخ پذیرش : 1386/09/20 تاریخ انتشار : 1386/07/01

کلید واژه: گاو, آذربایجان غربی, کنه, تغییرات فصلی جمعیت,

چکیده مقاله :

کنه ها انگل های اجباری و خون خوار مهره داران، به ویژه پستانداران می باشند. این تحقیق به منظور تعیین گونه های کنه ی سطح بدن گاوها و میزان تغییرات آلودگی بر حسب سن، جنس و فصل از فروردین ماه تا اواخر اسفند ماه سال 1385 در استان آذربایجان غربی انجام گرفت. در طی این مدت در 21 شهر تابعه ی این استان در مجموع از 1800 رأس گاو نر و ماده با سنین مختلف، نمونه برداری به عمل آمد. برای جمع آوری کنه ها ابتدا پنبه ی آغشته به الکل به مدت چند ثانیه روی کنه ها نگه داشته شد و سپس کنه ها با پنس برداشته شده و در مخلوطی از یک قسمت گلیسیرین و نه قسمت الکل قرار داده شدند. بر اساس نتایج به دست آمده، تعداد 183 رأس (16/10%) از گاوها آلوده به کنه بودند. بالاترین میزان آلودگی به کنه در خرداد ماه و کم ترین میزان آن مربوط به بهمن ماه بود. از تعداد 703 کنه ی بالغ و نوچه ی شناسایی شده به ترتیب 7 گونه کنه ی هیالوما آناتولیکم آناتولیکم (78/49%)، ریپی سفالوس بورسا (91/18%)، هیالوما آناتولیکم اکساواتوم (95/11%)، ریپی سفالوس سانگوینوس (37/13%)، درماسنتور مارژیناتوس (55/4%)، بوفیلوس آنولاتوس (71/0%) و ریپی سفالوس تورانیکوس (71/0%) بیشترین شدت آلودگی را داشتند. از نظر آلودگی قسمت های مختلف بدن گاوها به کنه، به ترتیب کشاله ران (26/50%)، پرینه (1/30%)، روی پستان (87/15%) و روی بیضه (7/3%) بیشترین فراوانی آلودگی به کنه را نشان دادند

چکیده انگلیسی:

Ticks are obligatory ectoparasites of animals especially mammalians. Tick species living on cow skin, their population variations and infection rate of cows according to age, gender and season were studied from March 2006 to February 2007 in Azarbayejan e qarbi province, Iran. Tick specimens were collected from 1800 male and female cows of different ages in 21 cities of the province and data were analyzed by SPSS software. As a result, 183 cows (%10.16) have been infected by ticks. The highest and lowest infection rates were observed in late May and February, respectively. Results of data analysis showed that there were significant differences between numbers of ticks isolated in different seasons. From 703 adult and larvae of identified ticks, Hyalomma anatolicum anatolicum (%49.78), Rhipicephalus bursa (%18.91), Hyalomma anatolicum excavatum (%11.95), Rhipicephalus sanguineous (%13.37), Dermacentor marginatus (%4.55), Boaphilus anulatus (%0.71) and Rhipicephalus thuranicus (%0.71) had highest abundance, respectively. Ticks on the cow body surface were observed on inguinal region (%50.26), perineum (%30.1), breasts (%15.87) and testis (%3.7).

منابع و مأخذ:

1- بهرامی، ع. 1377. بررسی انتشار جغرافیایی کنه‌های ایکسودیده و آرگازیده (کنه‌های سخت و نرم) در استان آذربایجان‌غربی. پایان نامه کارشناسی ارشد حشره شناسی پزشکی، دانشگاه تربیت مدرس.

2- بهگام، ع.1371. بررسی انتشار فصلی و جغرافیایی کنه های دامی در استان آذربایجان‌غربی. طرح تحقیقاتی مرکز تحقیقات منابع طبیعی و امور دام استان آذربایجان غربی.

3- حقوقی­راد، ن و ش. خرازی. 1375. شناسایی گونه های  کنه های خانواده ایکسودیده در گاوهای منطقه ی اهواز. مجله بهداشت ایران، سال بیست و پنجم، شماره 1-2

4- خزاعی، م. 1380. بررسی آلودگی گاوها به کنه های سخت در منطقه ارومیه. پایان نامه شماره 579 دانشگاه ارومیه، صفحات20-16 و 54-52.

5- رهبری، ص. 1364. بررسی آلودگی به کنه در دامداری های روستاها. طرح تحقیقاتی دانشگاه تهران، صفحات 25-20.

6- مشکینی، ا. 1379. بررسی انگل های خارجی گاو و گاومیش و اهمیت اقتصادی آن ها در شهرستان میاندوآب. پایان نامه دکترای دامپزشکی شماره 342، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه.

7- مظلوم، ا. 1350. انواع کنه های یافت شده در ایران و انتشار جغرافیایی آن ها. مجله دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران، جلد 7،  صفحات 31-1 .

8- نجف آبادی، ا. 1385. ناقلین (کنه ها) بیماری های تک یاخته ای در گاوهای بیمار شهرستان ارومیه. پایان نامه  دکتری حرفه ای دامپزشکی، شماره 750، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه، صفحات: 35-20.

 9- یخچالی، م. و حاجی حسن زاده، س.1382. کنه های دامی منطقه ی اشنویه. مجله پژوهش و سازندگی، شماره63 صفحات: 36-30 .

10- Allen, J. A. 1979. The immune response as a factor in management of acari of veterinary importance. Recent advances in acarology 11, Academic press, New York.

11- Azizi, S., and M. Yakhchali. 2006. Transitory lameness in sheep due to Hyalomma spp. Infestation in Urmia, Iran. Small ruminant research 63, 262-264.

12- Bayer. W. and U.S.A. Main. 1984. Seasonal pattern of tick cattle Loalin Bunaji in the sub humid zone of Nigeria. Review of applied entomology 73, 389-394.  

13- Hoogstral, H. 1980. Ixodidae from wild sheep and goats in Iran and medical and veterinary implication. Field museum of natural history, No. 6.

14- Mulilo, B. 1985. Species quantification and seasonal abundance of ticks in the eastern praince of Zambia. Review of applied entomology 74 (abst), 1265.

15- Norvol, R. A. L. 1980. The limiting effect of host availability for the immature stages on population growth of economically important Ixodid ticks. Vet. Bull. (Abst), 1365.

16- Ouhelli, H.V., S. Pandey, and T. Benzaout. 1985. Seasonal variations of cattle ticks in sub humid area of Morocco. Bulletin of animal health production of Africa 33, 207-210.

17- Punya, O.K.K. 1984. Dispersal and seasonal activity of unfed adult of Rhipicephalus appendiculatus in relation to some intrinsic and extrinsic, II. factors affecting vertical distribution of ticks in the habitat, Review of applied entomology 77. 154-162.

18- Rubina, M., A. Hadani, and M. Ziv. 1982. The life cycle of the tick H.anexcavatum koch, maintained under field conditions in Israel. Review of applied entomology 70, 1563.