تأثیر تنش رطوبتی و مصرف پتاسیم بر عملکرد و اجزای عملکرد نخود معمولی در منطقه میانه

محورهای موضوعی : بوم شناسی گیاهان زراعی

اسمعلی آزادمنش ¹ , منوچهر فربودی ² , علی فرامرزی ³ , شهرام شاهرخی ⁴

1 -
2 - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه، دانشکده کشاورزی، میانه، ایران.
3 - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد میانه، دانشکده کشاورزی، میانه، ایران.
4 - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد میانه، دانشکده کشاورزی، میانه، ایران.

تاریخ دریافت : 1388/06/22 تاریخ پذیرش : 1390/02/12 تاریخ انتشار : 1390/02/01

کلید واژه: نخود, سولفات پتاسیم, Cicer arietinum, کارآیی مصرف کود,

چکیده مقاله :

در این تحقیق، تأثیر تنش رطوبتی و مصرف کود سولفات پتاسیم بر عملکرد و اجزای عملکرد نخود رقم ILC482، در مزرعه ای در شمال غرب شهرستان میانه مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل آبیاری در چهار سطح بدون آبیاری و آبیاری در 50، 75 و 100 درصد نیاز آبی نخود و کود سولفات پتاسیم در دو سطح مصرف 100 کیلوگرم کود در هکتار و عدم مصرف آن بودند. در این آزمایش، تعداد شاخه های فرعی در بوته، تعداد روز تا رسیدگی، تعداد غلاف در بوته، عملکرد بیولوژیک، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و شاخص برداشت در واحد سطح اندازه گیری شد. تیمارهای مختلف آبیاری از نظر کارآیی مصرف کود در سطح احتمال 5% تفاوت معنی داری داشته و بیشترین کارایی مصرف پتاسیم در تیمارهای آبیاری کامل (شاهد) و 75 درصد نیاز آبی مشاهده شد. با کاهش میزان آبیاری به طور معنی دار از میزان صفات تعداد شاخه فرعی، تعداد غلاف در بوته، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه و شاخص برداشت کاسته شد. تیمار آبیاری کامل همراه با مصرف کود پتاسیم بیشترین تعداد غلاف در بوته، عملکرد دانه و شاخص برداشت را داشته و کمترین مقادیر این صفات در تیمار بدون آبیاری و بدون مصرف کود مشاهده شد. بر اساس نتایج به‎دست آمده، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک در تیمار کود پتاسیم با 100 درصد نیاز آبی به‎ترتیب 12/69 و 11/33 درصد بیشتر از تیمار بدون کود بدون آبیاری بود. هم‎چنین استفاده از کود پتاسیم اثر منفی ناشی از تنش رطوبتی را روی عملکرد دانه کاهش داد.

چکیده انگلیسی:

   The effects of drought stress and potassium application on yield and yield components of chickpea were studied in Northwest of Miyaneh city. The experiment was carried out as factorial based on a randomized complete block design. The experimental factors were irrigation at four levels (0, 50, 75, and 100% of chickpea plant water requirement) and potassium sulfate fertilizer application at two levels (0 and 100 kg.ha-1). The recorded characteristics were number of lateral branches, days to ripening, pod numbers per plant, biomass, thousand kernel weight, yield and harvest index. Irrigation treatments had significantly different effects on potassium fertilizer use efficiency. The highest fertilizer use efficiency was observed at 75 and 100% plant water requirement levels. The number of lateral branches, number of pods per plant, biomass, yield and harvest index were decreased by irrigation levels decrement. The most pod number per plant, grain yield and harvest index were obtained in 100% water consumption along with potassium fertilizer application. The lowest values of the mentioned characteristics were observed in non-irrigated and no potassium application. The yield and biomass in fertilizer application and 100% irrigation were 69.12 and 33.11% more than non-potassium and non-irrigation treatments, respectively. The application of potassium slightly compensated the negative effect of drought stress on yield.

منابع و مأخذ:

Ahmadi N (1984) Plant physiology (photosynthesis and nutrition). University Publication Center (Markaze Nashre Daneshgahi).

Anonymous (1990) Food legume improvement program India. Annual Report. ICARDA.

Bagheri A, Nezami A, Ganjeali A, Parsa M (1997) Cropping and breeding of chickpea. Jahade Daneshgahi Publication, Mashhad University.

Farshi A, Jarollahi R, Shahabifar M, Tavallaei M, Shariati M, Ghaemi M (1997) Irrigation water estimation for Iranian general global crops and hort- plants. Nashree Amozeshe Keshavarzi, Iranian Research Institute of Soil and Plant.

Gaur BL, Choudhary MK (1993) Effects of irrigation and moisture  conserving substances on yield and water use efficiency of gram (C. arietinum). Indian Journal of Agricultural Sciences 63 (12): 833 – 835.

Ghassemi K, Movahhedi M, Rahimzadeh Khooie F,  Moghaddam M (1997). Effects of water deficit on growth and yield of two chickpea varieties at different plant densities. Agricultural Science Journal 7 (1): 59-75.

Majnoon- Hoseini N (1995) Legumes in Iran. Jahade Daneshgahi Publication, Tehran University.

Koocheki A, Banaian- Avval M (1993) Legumes cropping. Jahade Daneshgahi Publication, Mashhad University.

Koocheki A, Alizade A (1986) Cropping Principles in dry lands (Second Edition). Jahade Daneshgahi Publication, Mashhad University.

Kumaga FK, Adiku SGK, Ofori K (2003) Effect of post-flowering water stress on dry matter and yield of three tropical grain legumes. International   Journal  of   Agriculture and Biology 4: 405- 407.

Mendel A K, Bahl PN (1980) Estimates of variability and genetic correlation in chickpea. Annals of Agricultural Research 1:136-140.

Nielsen DC (2001) Production functions for chickpea, field pea, and lentil in the central great plains. Agronomy Journal 63: 563- 569.

Panday R K, Herrera WAJ, Pendelton JW (1984) Drought response of grain legumes under irrigation gradient. II. Plant water statues and canopy temperature. Agronomy Journal 76: 553- 557.

Pawar VS, Patit PO, Dahiwalker SD, Magar SS (1992) Effect of irrigation schedule based on critical growth stages on yield, quality and water use of chickpea (C. arietinum) on Vertis. Indian Journal of Agricultural Science 62 (6): 402 – 404

Rahimzadeh- khooie F (1991) Legumes cropping. Agricultural Colege of Tabriz University.

Sabbaghpoor H, Farshid M (2006) Dry farming legumes research results. Iranian Dry Farming Research Institue.

Salam MA, Ahmed S, Shahjahan M, Islam MS, Husain MF (2006) Response of chickpea varieties to different levels of irrigation in High Briand Tract. International Journal of Sustainable Agriculture Technology 2: 32-39.

Saxena MC (1984) Agronomic studies on winter chickpeas. In: Saxena MC, Singh KB (Eds) pp:123-139.  Aschochyta blight and winter sowing of chickpeas Martinus Nijhoff/Dr. W. Junk Publishers.

Singh P (1991) Influence of water – deficits on phenology, growth and dry – matter allocation in chickpea (C. arietinum). Field Crops Research 28: 1–15.

Singh A, Prasad R, Sharma RK (1988) Effects of  plant type and population density on growth and yield of chickpea. Journal of Agricultural Science. Camb.110: 1-3.

Tyagi P S, Singh B D, Jaiswal H K (1982) Path analysis of yield and protein content in chickpea. Indian Journal of Agricultural Science 52: 81-85.

Umar S, Rama Rao N, Sekhon GS (1993) Differntial effects of moisture stress and potassium levels on growth and K- uptake. Indian Journal Plant Physiology 36: 94-97.

Vander Meason LTG (1987) Origin, history and taxonomy of chickpea. In: Saxona MCS, Singh KB (Eds). The chickpea. CAB International, Oxon, U. K. 11 – 34.