بازخوانی تحلیلی سوگواره های ترکی شهریار
محورهای موضوعی : زبان، گویش ها و ادبیات آذریمهدی رمضانی 1 , شیرزاد طایفی 2
1 - دانشجوی دکتری رشته زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبایی تهران
2 - دانشیار رشته زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه علامه طباطبایی تهران
کلید واژه: شهریار, شعر ترکی, سوگواره, انواع مرثیه, جهان بینی مذهبی,
چکیده مقاله :
می توان مرثیه را یک نوع ادبی جهانی قلمداد کرد که محتوای آن در ادبیات تمامی ملل، مشترک و تاریخچۀ آن به امتداد عمر بشریت، طولانی است. چون در مرثیه، شاعر از احساسات و عواطف خود سخن می گوید، از نظر ماهیت جزو ادب غنایی و به شدت از روحیات و شرایط زندگی شاعر متأثر است. در متن و بطن کلیات اشعار ترکی شهریار، موضوعات و مضامین مختلفی وجود دارد که از جملۀ آن ها مراثی و سوگواره های مختلف با بسامد بالا است. تنوع و تعدّد این مراثی به حدّی است که ابتدا خواننده را برای کشف دلایل آن کنجکاو می کند و سپس به این فکر وا می دارد که آیا همۀ سوگواره های شهریار، ناشی از غوغا و غلیان درونی وی ا ست، یا در سرودن آن ها انگیزه دیگری داشته است؟ کوشیده ایم با بازخوانی دقیق کلیات اشعار ترکی شهریار و بهره گیری از شیوۀ استقرایی، همۀ سوگواره های او را تحلیل کنیم.. از جمله دلایل بسامد مراثی، می توان به شکست عاطفی، عشق به خانواده، تعدّد و تنوع دوستان، درخواست مرثیه از طرف دیگران، رقّت طبع، مجال شاعری وی و ... اشاره کرد.
Elegy can be considered as a type of world literature in which the content of all nations, common humanity and its history along the life is long. In the elegy, the poet says of his own emotions, the nature of the lyric literature, the spirit, and terms of the poet's life are affected severely. In the context of General Turkish lyrics of Shahriyar, there are several subjects, among them are elegies and laments with high frequency. General Turkish lyrics of Shahriyar are tried to precise readout and utilize inductive method. we analyzed all of his tragedy. Among the reasons for the frequency of Lamentations, we can refer to an emotional breakdown, love of family, friends' plurality and diversity, the question of requiem others, dilution nature, scope and pointed of his poetry.
کتابنامه
1. آلن ریچارد، تروی و ملکم، وینگنشتاین، (1383). نظریه و هنر. ترجمۀ فرزان سجودی. چ اول. تهران: فرهنگستان هنر.
2. افسری کرمانی، عبدالرّضا، (1371). نگرشیبهمرثیهسراییدرایران. تهران: اطلاعات.
3. امامی، نصرالله، (1369). مرثیهسرایی در ادبیات فارسی. اهواز: جهاد دانشگاهی.
4. دهخدا، علیاکبر، (1373). لغتنامه، ج7. تهران: دانشگاه تهران.
5. زرینکوب، عبدالحسین، (1363). شعر بیدروغ شعر بینقاب. چ چهارم. تهران: جاویدان.
6. شفیعی کدکنی، محمدرضا، (1381). موسیقی شعر. چ هفتم. تهران: آگاه.
7. شهریار، محمدحسین، (1383). کلیات اشعار ترکی شهریار. چ هجدهم. تهران: زرین و نگاه.
8. ضیف، شوقی، (1362). نقد ادبی. ترجمۀ لمیعه ضمیری. چ اول. تهران: امیر کبیر.
9. عظیمی، محمد، (1368). از پنجرههای زندگانی(برگزیدۀ غزل امروز ایران). تهران: آگاه.
10. مشرف، مریم، (1382). مرغ بهشتی(زندگی و شعر محمدحسین بهجت تبریزی). تهران: ثالث.
11. مظفری، علیرضا، (1387)، وصل خورشید(شرح شصت غزل از حافظ شیرازی)، چاپ اول، آیدین، تبریز.
12. مؤتمن، زینالعابدین، (1364). شعر و ادب فارسی. چ دوم. تهران: زرین.
13. مولوی، جلال‌الدین محمد، (1378). مثنوی معنوی (بر اساس نسخۀ تصحیح شدۀ رینولد نیکلسون)، 3 جلدی. چ سوم. تهران: ققنوس.
14. ناظرزادۀ کرمانی، فرهاد، (1367). نمادگرایی در ادبیّات نمایشی، جلد اوّل. چ اوّل. تهران: برگ.
15 . نرشخی، محمد بن جعفر، (1363). تاریخ بخارا. ترجمة ابونصر بن محمد بن نصرالقباوی. تلخیص محمد بن 14. زفر بن عمر. به تصحیح محمدتقی مدرس رضوی. تهران: توس.
16. نوابینژاد، شکوه، (1372). رفتارهای بهنجار و نابهنجار. چ سوم. تهران: کانون اولیا و مربیان جمهوری اسلامی ایران، صص 139-140.
17. یونگ، کارل گوستاو، (1384). انسان و سمبلهایش. ترجمۀ ابوطالب صارمی. چ اول. تهران: امیرکبیر.
مقالات
1. شریفیان، رشید و تیموری، شریف(1385). «بررسی فرایند نوستالوژی در شعر معاصر فارسی». کاوشنامه (مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه یزد)، سال هفتم، شمارۀ دوازدهم، صص 32-55.
_||_1. آلن ریچارد، تروی و ملکم، وینگنشتاین، (1383). نظریه و هنر. ترجمۀ فرزان سجودی. چ اول. تهران: فرهنگستان هنر.
2. افسری کرمانی، عبدالرّضا، (1371). نگرشیبهمرثیهسراییدرایران. تهران: اطلاعات.
3. امامی، نصرالله، (1369). مرثیهسرایی در ادبیات فارسی. اهواز: جهاد دانشگاهی.
4. دهخدا، علیاکبر، (1373). لغتنامه، ج7. تهران: دانشگاه تهران.
5. زرینکوب، عبدالحسین، (1363). شعر بیدروغ شعر بینقاب. چ چهارم. تهران: جاویدان.
6. شفیعی کدکنی، محمدرضا، (1381). موسیقی شعر. چ هفتم. تهران: آگاه.
7. شهریار، محمدحسین، (1383). کلیات اشعار ترکی شهریار. چ هجدهم. تهران: زرین و نگاه.
8. ضیف، شوقی، (1362). نقد ادبی. ترجمۀ لمیعه ضمیری. چ اول. تهران: امیر کبیر.
9. عظیمی، محمد، (1368). از پنجرههای زندگانی(برگزیدۀ غزل امروز ایران). تهران: آگاه.
10. مشرف، مریم، (1382). مرغ بهشتی(زندگی و شعر محمدحسین بهجت تبریزی). تهران: ثالث.
11. مظفری، علیرضا، (1387)، وصل خورشید(شرح شصت غزل از حافظ شیرازی)، چاپ اول، آیدین، تبریز.
12. مؤتمن، زینالعابدین، (1364). شعر و ادب فارسی. چ دوم. تهران: زرین.
13. مولوی، جلال‌الدین محمد، (1378). مثنوی معنوی (بر اساس نسخۀ تصحیح شدۀ رینولد نیکلسون)، 3 جلدی. چ سوم. تهران: ققنوس.
14. ناظرزادۀ کرمانی، فرهاد، (1367). نمادگرایی در ادبیّات نمایشی، جلد اوّل. چ اوّل. تهران: برگ.
15 . نرشخی، محمد بن جعفر، (1363). تاریخ بخارا. ترجمة ابونصر بن محمد بن نصرالقباوی. تلخیص محمد بن 14. زفر بن عمر. به تصحیح محمدتقی مدرس رضوی. تهران: توس.
16. نوابینژاد، شکوه، (1372). رفتارهای بهنجار و نابهنجار. چ سوم. تهران: کانون اولیا و مربیان جمهوری اسلامی ایران، صص 139-140.
17. یونگ، کارل گوستاو، (1384). انسان و سمبلهایش. ترجمۀ ابوطالب صارمی. چ اول. تهران: امیرکبیر.
مقالات
1. شریفیان، رشید و تیموری، شریف(1385). «بررسی فرایند نوستالوژی در شعر معاصر فارسی». کاوشنامه (مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه یزد)، سال هفتم، شمارۀ دوازدهم، صص 32-55.