بازتاب فرهنگ کار در ضرب‌المثل‌های ترکی آذری

محورهای موضوعی : زبان، گویش ها و ادبیات شمال کشور (گیلکی، مازنی، طبری و غیره))

سید جواد طاهر اجارود ¹ , جواد نظری مقدم ^{2 *} , روشن بابایی ³

1 - کارشناس ارشد پژوهش اجتماعی، مؤسسه غیرانتفاعی کوشیار، رشت، ایران.
2 - استادیار فرهنگ و ارتباطات، پژوهشکدۀ گیلان‌شناسی دانشگاه گیلان، رشت، ایران
3 - استادیار جغرافیا پژوهشکدۀ گیلان‌شناسی دانشگاه گیلان، رشت، ایران.

تاریخ دریافت : 1403/11/27 تاریخ پذیرش : 1404/05/26 تاریخ انتشار : 1404/05/26

کلید واژه: فرهنگ عامه, ادبیات عامه, ضرب‌المثل, ترکی آذری, فرهنگ کار,

چکیده مقاله :

ضرب‌­المثل‌ها به عنوان میراث شفاهی برجای‌مانده از فرهنگ جوامع مختلف، می‌تواند بازتابی از اعتقادات و باورها و ارزش­ها و هنجارها و دیگر ابعاد هویتی جوامع باشد. کار و کارآفرینی در بستر و محیطی گسترش می‌­یابد که ارزش­‌ها و باورهای آن محیط، متناسب با فرهنگ کار و کارآفرینی باشد. فرهنگ کار می‌­تواند در مثل‌ها و فرهنگ شفاهی جامعه بازتاب پیدا کند. بنابراین در این پژوهش تلاش شده است تا با رویکرد توصیفی- تحلیلی و با روش تحلیل محتوا، بازتاب فرهنگ کار در ضرب­‌المثل‌های ترکی آذری بررسی و تحلیل شود. بدین منظور، تعداد 4751 ضرب‌المثل مطالعه شد. پس از خوانش ضرب­‌المثل‌ها، مثل‌های ترکی آذری مرتبط با حوزۀ فرهنگ کار، ذیل هشت مقوله دسته‌بندی و تحلیل شد. یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد که ارزش کار، تخصص و مهارت­محوری، یاریگری و مشارکت، دوراندیشی و آینده‌نگری، توجه به زمان و نظم، ثروت، فردگرایی و تقدیرگرایی از مهم‌ترین مؤلفه‌های مربوط به فرهنگ کار هستند که در ضرب‌المثل‌های ترکی بازتاب پیدا کرده‌اند. بازتاب قابل توجه مؤلفه‌های فرهنگ کار در این ضرب­‌المثل‌ها که در واقع، نمایانندۀ فرهنگ، هویّت، باورها و اعتقادات بخشی از جامعۀ ایرانی است حاکی از وجود نگرش مثبت نسبت به کار در فرهنگ عامۀ مردمان این مناطق است.

چکیده انگلیسی:

Proverbs, as an integral part of the oral heritage preserved across diverse cultures, serve as a reflection of the beliefs, values, norms, and other identity-related dimensions of societies. Work and entrepreneurship thrive in environments where the prevailing values and beliefs align with the culture of work and entrepreneurial spirit. The culture of work can be vividly observed in the proverbs and oral traditions of a society. Consequently, this study aims to explore the reflection of work culture in Azerbaijani Turkish proverbs through a descriptive-analytical approach and content analysis methodology. For this purpose, a total of 4,751 proverbs were examined. After a thorough review of the proverbs, those related to the domain of work culture were categorized into 8 distinct categories and subjected to detailed analysis. The findings of this research reveal that key components of work culture, such as the value of work and effort, expertise and skill orientation, cooperation and collaboration, foresight and future-oriented thinking, attention to time and discipline in work, wealth, individualism, and fatalism, are prominently reflected in Azerbaijani Turkish proverbs.

منابع و مأخذ:

آزاد ارمکی، تقی، ترکارانی، مجتبی، و حق‌ندری، ایرج(1392). تحلیل کیفی نگرش توسعه‌ای در ادبیات عامیانه: با تأکید بر ضرب‌المثل‌های لری. جامعه‌شناسی نهادهای اجتماعی، 1(1)، 34-9.
احمدی، سیروس(1391). بررسی فرهنگ کار و عوامل مؤثر بر آن. جامعه‌شناسی کاربردی،23(2) ،40-21.
dor: 20.1001.1.20085745.1391.23.2.2.7 ازکیا، مصطفی و پاک سرشت، سلیمان (1377). فرهنگ توسعه در ادبیات کرد. نامه علوم اجتماعی، 12(12)،41-25.
پیران، پرویز(1384). نظریه راهبرد و سیاست سرزمینی جامعه ایران. اندیشه ایرانشهر، 6(4)، 34-22.
جعفری، مصطفی و حبیبی، محمد (1381). فرهنگ کار. تدبیر، (125)، 70 – 73.
حاجی محمدیاری، رقیه(1395). تجلی کار و یادگیری در سنت¬های گفتاری. فرهنگ مردم ایران، 9(28-29)، 168 – 149.
دلاور، علی(1395). مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی. تهران : رشد.
دهقانی باغی، آسیه، رضایی¬منش، بهروز، و رشیدی، محبوبه(1397). فرهنگ سازمانی در آینه ضرب‌المثل‌های فارسی، مدیریت سازمانهای دولتی،6(3) ،48-31. Doi: 20.1001.1.2322522.1397.6.0.12.1
راجردی،و، و دومینیک،ج.آ (1384). تحقیق در رسانه‌های جمعی. ترجمه کاووس سیدامامی. تهران: سروش و مرکز تحقیقات مطالعاتی و سنجش برنامه¬ای صدا و سیما.
روشه،گی(1392). تغییرات اجتماعی. ترجمه منصور وثوقی. تهران: نشر نی.
ساداتی پایین رودپشتی، سید یوسف، و حاجی تبار،عاطفه (1399). تحلیل محتوای کتاب‎‌های درسی مطالعات اجتماعی پایه سوم و چهارم دوره ابتدایی درخصوص جهت گیری فرهنگ کار. پیشرفت‌های نوین در روان‌شناسی،3(24) ،43-24
ساروخانی،باقر، و قبادی، علیرضا (1386). روایت اجتماعی-فرهنگی قصه‌های ترکمنی. مطالعات ملی،8(13)، 119-136.
سبحانی‌نژاد، مهدی، و همایی، رضا (1383). میزان توجه به نگرش فرهنگ کار در کتاب‌های درسی دوره راهنمایی کشور. دانشور رفتار، 12(15)،20-1.
سریع‌القلم، محمود (1386). فرهنگ سیاسی ایران. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
سلیمی، محمد حسین(۱۳۷۲). مدیریت کار و تأثیر آن در ارتقاء فرهنگ کار. نخستین سمینار علمی و پژوهشی تکامل فرهنگ کار. موسسه کار و تامین اجتماعی.
سید نورانی، سید محمدرضا، و وفایی یگانه، رضا(1389). فرهنگ کارآفرینی. ماهنامه مهندسی فرهنگی، 5(45-46)، -46 ، 75-68.
ظاهری عبدوند، ابراهیم(1397). بازنمایی فرهنگ کار و کارآفرینی در ضرب المثل‌های بختیاری. فرهنگ و ادبیات عامه، 6(24)، 19-45.Doi: 20.1001.1.23454466.1397.6.24.4.1
عربی، سید هادی، و شیخیانی، حمزه (1389). فرهنگ کار و نگرش‌های جوانان (مطالعه موردی شهر قم). اسلام و علوم اجتماعی، 2(4)، 164-143.
عزّتی، فاطمه(1391). مؤلفه‌های سنتی کار در ادبیات شفاهی. فرهنگ مردم ایران.(28)،60-45.
فاستر،جرج. م.(1375). جوامع سنتی و تغییر ساختی. ترجمه مهری ثریا. تهران: مرکز پژوهشهای بنیادی وزارت ارشاد.
فرهادی، مرتضی(1388). انسان‌شناسی یاریگری. تهران: نشر ثالث.
قاضی‌مرادی، حسن(1389). پیرامون خودمداری ایرانیان. تهران: آمه.
کدیور، جمیله(1374). اقتدارگرایی از منظر فرهنگ عامه. فصلنامه راهبرد، 8(3)، 44-13.
گیدنز، آنتونی(1373).جامعه‌شناسی. ترجمه منوچهر صبوری. تهران: نشر نی.
مجتبوی نائینی، سید مهدی(۱۳۷۲). فرهنگ اصطلاحات کار و تامین اجتماعی. تهران: موسسه کار و تأمین.
محسنی، منوچهر، و جاراللهی، عذرا (1382). مشارکت اجتماعی در ایران. تهران: آرون.
محمدی،عبدالله(1397). گلگشتی در ادبیات شفاهی آذربایجان ایران. اردبیل: خط هشت.
معیدفر،سعید(1385). اخلاق کار و عامل مؤثر بر آن در کارکنان ادارات دولتی. رفاه اجتماعی، 6(23)، 321-341.
ملکی،بهنام(1391). ضرب¬المثل‌های اقتصادی. حافظ، (94)، 9-12.
موسوی بازرگانی، جلال(1386). مؤلفه‌های کارآفرینی. تهران: رویش.
نراقی، حسن(1380). جامعه‌شناسی خودمانی. تهران: نشر اختران.
نهاوندی، مریم، و مقدم اصل، مریم(1395). بررسی تطبیقی عوامل مؤثر بر فرهنگ کار در ایران و چهار کشور آسیایی. علوم اجتماعی، 25(2)، 209-171.doi: 10.22054/qjss.2018.29112.1724
Smith, A. & Noble, C. (۲۰۰٤). The Impact of Organizational Chang. Journal of Training & Development, Vol. 8 (2), 94-110.