بررسی انواع دوگانسازی کامل در گویش سیرجانی بر اساس چارچوب نظریۀ بهینگی
محورهای موضوعی : سایر زبان ها، گویش ها و ادبیات حاضر در ایران
عباسعلی آهنگر
1
*
,
طاهره عزت‌آبادی‌پور
2
1 - استاد زبان‌شناسی همگانی، گروه زبان و ادبیات انگلیسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران.
2 - دانشجوی دکتری زبان‌شناسی همگانی، گروه زبان و ادبیات انگلیسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران.
کلید واژه: دوگان سازی کامل, بهینگی, محدودیت, تابلو, گویش سیرجانی,
چکیده مقاله :
پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی انواع فرایندهای دوگانسازی کامل در گویش سیرجانی می‌پردازد. این توصیف و تحلیل بر اساس ﻧﻈﺮﯾﮥ ﺑﻬﯿﻨﮕﯽ پرینس و اسمولنسکی (Prince & Smolensky, 1993/ 2004) که رویکردی محدودیت‌بنیاد به ساخت واجی، صرفی و نحوی دارد، انجام شده است. به منظور انجام این پژوهش، 20 گویشور مرد و زن کم‌سواد و 40-65 سالۀ سیرجانی به صورت تصادفی انتخاب شدند. داده‌های زبانی با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و مصاحبه با گویشوران سیرجانی جمع‌آوری گردید. سپس این داده‌ها بر اساس نوع فرایندی که در نتیجۀ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻣﺤﺪودﯾﺖﻫﺎی وفاداری و ﻣﺤﺪودﯾﺖﻫﺎی ﻧﺸﺎﻧﺪاری صورت می‌گیرد، طبقه‌بندی و رتبه‌بندی شدند. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﭘﮋوﻫﺶ نشان داد که فرایند دوگانسازی کامل در این گویش در قالبِ 1) دوگانسازی كامل ناافزوده و 2) دوگانسازی افزوده، تحقق می‌یابد. دوگانسازی كامل افزوده، به صورت 1) دوگانسازی كامل افزودۀ میانی با پسوند «-ا/-ā/ »، 2) دوگانسازی كامل افزودۀ میانی با بیناوندهای «-آ-/-ā-/ »، «-مُ-/-mo-/ »، «-تا--/tā-/ » و «-به-/-be-/» و 3) دوگانسازی كامل افزودۀ پایانی کاربرد دارد. همچنین، تحلیل داده‌ها حاکی از آن بود که به منظور تولید برون‌داد بهینه، هر یک از انواع دوگانسازی کامل، محدودیت‌ها و رتبه‌بندی خاص خود را در تابلوهای بهینگی به نمایش می‌گذارد.
The present research investigates the various types of total reduplication processes in Sirjani dialect using a descriptive-analytical approach. This description and analysis is based on Prince and Smolensky's (1993/2004) Optimality Theory, which employs a constraint-based approach to phonology, morphology, and syntax. Twenty male and female Sirjani speakers (aged 40 to 65) with little formal education were randomly selected for this study. Linguistic data were collected from library sources and interviews with Sirjani speakers. The data were then classified and ranked based on the type of processes that occur due to the interaction between faithfulness constraints and markedness constraints. The results showed that the total reduplication process in this dialect is realized in two main forms: 1) simple total reduplication and 2) total reduplication with morphological markers. The latter, in turn, appears in the following forms: 1) medial augmented total reduplication with the suffix /-ā/, 2) medial augmented total reduplication with the interfixes /-ā-/, /-mo-/, /-tā-/, and /-be-/, and 3) final augmented total reduplication. Furthermore, the data analysis indicated that to produce an optimal output, each type of total reduplication exhibits its own specific constraints and ranking in Optimality Theory tableaux.
تفرجی یگانه، مریم، و جهانفر، نعمت (1396). تكرار در گویش كردی كلهری بر اساس نظریۀ بهینگی. زبان فارسی و گویش¬های ایرانی، 2 (2)، 141-159.
doi:10.22124/plid.2017.281 حیدری، فرزانه(1395). تحلیل بهینگی فرایند دوگانسازی در گویش لکی دلفان. مطالعات زبان‌ها و گویش‌های غرب ایران، (15) 3، 55-72.
doi:10.22126/jlw.2017.1194 خلیفه‌لو، سید فرید، و عزت‌آبادی پور، طاهره (1399). بررسی فرایندهای سایشی‌شدگی، ناسوده‌شدگی و حذف در گونۀ زبانی سیرجانی: نظریۀ بهینگی. زبان‌شناسی گویش‌های ایرانی، 5 (2)، 1-24.
doi:10.22099/jill.2021.38003.1210 خلیفه‌لو، سید فرید، و عزت‌آبادی پور، طاهره (1401). بررسی فرایند تضعیف در گویش سیرجانی: واج شناسی خودواحد، ادبیات و زبان‌های محلی ایران زمین، (1) 12، 49-74.
doi:10.30495/irll.2022.1921575.1415 صیاد، ایمانه، و کردزعفرانلوکامبوزیا، عالیه (1400). فرایند تکرار در گویش شوشتری: نظریۀ بهینگی. زبان‌شناسی گویش‌های ایرانی، (2) 6، 289- 317.
doi:10.22099/jill.2021.41265.1262 عزت آبادی‌پور، طاهره، شهیدی، اشرف‌السادات، و سلیمانیان، مصطفی (1401). بررسی مولکول‌های معنایی نام حیوانات پربسامد در ضرب‌المثل های گویش سیرجانی: معنی‌شناسی شناختی، ادبیات و زبان‌های محلی ایران زمین، (4) 12، 113-141.
doi:10.30495/irll.2023.1962365.1514 عزت آبادی‌پور، طاهره، و شهیدی، اشرف‌السادات (1398). فرایند سایشی‌شدگی در گونۀ زبانی سیرجانی: واج‌شناسی زایشی، ادبیات و زبان‌های محلی ایران زمین، (2) 9، 47-66.
doi:10.30495/irll.2019.667860 مؤید محسنی، مهری(1381). گویش مردم سیرجان. مرکز کرمان‌شناسی.
Blutner, R. and Zeevat, H. (2004b) Editor’s Introduction: Pragmatics in Optimality Theory. In R. Blutner & H. Zeevat (Eds.), Optimality Theory and Pragmatics, (pp. 1–24). Houndmills, Basingstoke, Hampshire: Palgrave/ Macmillan. doi.org/10.1515/9781614512776.33 Féry, C., and Van De Vijver, R. (2003). The Syllable in Optimality Theory. Cambridge: Cambridge University Press Club. Hoek, J., & de Hoop, H. (2016). On the Optimal Interpretation of Yes and No in Dutch. In G. Legendre, M.T. Putnam, H. de Swart, & E. Zaroukian (Eds.), Optimality Theoretic Syntax, Semantics, and Pragmatics: From Uni- to Bidirectional Optimization, (Oxford Studies in Theoretical Linguistics; Vol. 61, pp.220-247). Oxford University Press. doi.org/10.1093/acprof:oso/9780198757115.003.0010 Kager, R. (2004). Optimality Theory. Cambridge University Press. McCarthy, J. J. (2008). Doing Optimality theory: Applying Theory to Data. Malden. MA: Blackwell. McCarthy, J. J., & Prince, A. ([1993a]/ 2001). Prosodic Morphology I: Constraint Interaction and Satisfaction. University of Massachusetts, Amherst. McCarthy, J. J., & Prince, A.)1995(. Faithfulness and Reduplicative Identity. UMOPL: Papers in Optimality Theory (University of Massachusetts), Linguistics, 18: 249-384. https://doi.org/10.7282/T31R6NJ9 Orhan Orgun, C. (1996). Sign-Based Morphology and Phonology with Special Attention to Optimality Theory. University Of California, Berkeley. Prince, A.,& Smolensky, P. (1993/2004). Optimality Theory: Constraints Interaction in Generative Grammar. Oxford: Blackwell. Reiss, C., (2003). Language Change without Constraint Reranking. In: Holt, (Ed.), Optimality Theory and Language Change, (pp. 143-168). Kluwer Academic Publishers, Dordrecht. doi.org/10.1075/cilt.162.05cho Wilson, C. (2001). Bidirectional Optimization and the Theory of Anaphora. In: G. Legendre, J. Grimshaw & S. Vikner, (Eds.), Optimality-Theoretic Syntax, (pp. 465–507). Cambridge, MA: MIT Press. doi.org/10.7551/mitpress/5161.003.0018