تبیین مبانی و اصول فلسفه زیبایی شناختی قیام عاشورا و دلالت های آن در تربیت زیبایی شناسانه

محورهای موضوعی : نشریه پژوهشنامه معارف اهل بیت علیه السلام

سید حسام حسینی ¹ , مریم السادات طباطبایی حصنی ² , هتاو سعدی ³

1 - دکتری فلسفه تعلیم و تربیت، مدرس دانشگاه جامع علمی کاربردی کردستان، ایران.
2 - دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت، دانشگاه شاهد تهران، ایران.
3 - کارشناس ارشد شیمی- فیزیک، دبیر آموزش و پرورش کردستان، ایران.

تاریخ دریافت : 1403/01/13 تاریخ پذیرش : 1403/03/15 تاریخ انتشار : 1403/03/15

کلید واژه: زیبایی¬شناسی, عاشورا, امام حسین(ع), تربیت زیبایی شناسانه.,

چکیده مقاله :

زمینه و هدف: این پژوهش با هدف تبیین مبانی، اصول و رهیافت¬های تربیت زیبایی شناسانه در قیام عاشورا صورت گرفت. روش: این پژوهش از حیث هدف، کاربردی و از لحاظ رویکرد، کیفی و جهت جمع¬آوری داده¬ها و برای نیل به هدف پژوهش از سه روش تحلیل اسنادی، گراندد تئوری و استنتاج عملی فرانکنا بهره گرفته شد. جامعه آماری و منابع جمع¬آوری داده¬های پژوهش شامل نامه¬ها، مقاتل، مقالات، آثار و نوشته¬ها و روایت¬های تاریخی مرتبط با قیام عاشورا بوده است. یافته‌ها و نتایج : براساس یافته های پژوهش هدف غایی قیام امام حسین (ع) و واقعه عاشورا در بعد زیبایی¬شناختی، حرکت در راستای زیبایی مطلق و خداگونگی است. و برای نیل به این هدف چهار مبنا ( زیبایی اعتقادی، زیبایی عمل، نگرش متعالی به زیبایی¬ها و زیبایی بینش و بصیرت )، هفت اصل ( تعالی¬جویی و کمال¬گرایی، ایثار و شهادت، عزت طلبی، عدالت خواهی، تبیینی نو از مرزهای زیبایی، تبیینی نو از مفهوم آزادگی و روشن¬گری و بیداری اذهان ) و هفت رهیافت تربیتی ( شناخت مصادیق و جهت¬دهی صحیح، ترویج فرهنگ ایثار و شهادت، بیان توانایی¬ها و تغافل از ضعف¬ها، الگو برداری و آگاهی بخشی از اسوه¬های زیبا، تحول در زیبایی بینش متربیان، مرزشناسی آزادی و حریت طلبی و بصیرت دهی و روشن¬گری ) استنباط و استنتاج گردید.

چکیده انگلیسی:

Looking at the scene of the Āshūrá uprising in its entirety, we will see the manifestation of beautiful manifestations of love, knowledge and chivalry among ugliness and cruelty. This research was applied in terms of purpose and in terms of approach, quality and to collect data and to achieve the purpose of the research, three methods of documentary analysis, grounded theory and practical inference were used. The statistical population and sources of research data collection included letters, opponents, articles, works and historical narratives related to the Āshūrá uprising. To collect information, appropriate samples from sources related to the research topic were purposefully selected and to record the data, a receipt form was used and the data obtained during the research were continuously analyzed and interpreted. For this purpose, first, all historical narrations about the Āshūrá event were examined by documentary analysis method, and words that contained aesthetic concepts (53 words) were extracted and recorded in fish-taking forms. Then, the objectives and basics were explained and classified using the data foundation method and thematic coding. In the next step, Frankenna's practical inference method was used to extract the principles and approaches using the obtained goals and principles as a prelude. The ultimate goal of the uprising of Imam Hussein (as) and the event of Āshūrá in the aesthetic dimension is to move in the direction of absolute beauty and godliness. And to achieve this goal, four bases, seven principles, new frontiers of beauty, new explanations of the concept of freedom and enlightenment and awakening of minds and seven educational approaches were inferred.

منابع و مأخذ:

1. قرآن کريم، (1392).ترجمة محمدمهدی فولادوند ، تهران: دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی.
2. ابن اثیر، علی (۱۴۰۷ه.ق). الکامل فی التاریخ، تحقیق: قاضی علی، بیروت: دار الکتاب العلمیه.
3. ابن طاووس، علی بن موسی (1378). لهوف، ترجمه عقیق بخشایشى، چاپ پنجم، قم، دفتر نشر نوید اسلام.
4. استراس، آنسـلم و كـوربين، جوليـت (1390) اصـول روش تحقيـق كيفـي: نظريـه مبنايي، رويه¬ها و شيوه¬ها. متـرجم: بيـوك محمـدي، تهـران: پژوهشـگاه علـوم انسـاني و مطالعات فرهنگي.
5. اصفهانی، ابوالفرج (1992). مقاتل الطالبیین، تحقیق احمد صقر، بیروت، دارالمعرفه.
6. اکبریان، سید محمد؛ بهروز، محمد رضا و محمد سبحانی (۱۳۸۶). پاسخ‌های برگزیده، تهران: چاپ دوم، نشر هستی‌نما.
7. انصاری، و همکاران (1393). تحلیلی بر نظریه تجربه زیبایی شناسی جان دیویی.پژوهش در برنامه ریزی درسی 11 (14). 51-62.
8. آیت میردامادی، محمد باقر (1375). پیام عاشورا، تهران: انتشارات مفید.
9. باقری، خسرو (۱۳۸۳). نگاهی دوباره به تربیت اسلامی، ج اول، چاپ هفدهم، تهران: انتشارات مدرسه.
10. باقری، محمد حسین (۱۳۸۷). آموزه‌ها و پیام‌های قیام عاشورا، بی‌جا: مجموعه مقالات همایش امام حسین (ع).
11. جعفری، سید حسین محمد (۱۳۹۸). تشیع در مسیر تاریخ. ترجمه سید محمد تقی آیت اللهی. چاپ چهارم تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
12. جوادی آملی، عبدالله (۱۳۷۵). فلسفه حقوق بشر، قم: مرکز نشر اسرا.
13. حرعاملی، محمد بن الحسن (1367). وسائل الشیعه، جلد 11، قم: مؤسسه آل البیت لا حیاء التراث.
14. خمینی (ره)، روح الله (۱۳۷۳)، ولایت فقیه، تهران: مرکز نشر آثار امام خمینی (ره).
15. خوارزمی، محمد بن احمد (۱۴۲۳ق ). مقتل الحسین علیه‌السلام، قم: انوار الهدی.
16. دلشاد تهرانی، مصطفی (1379). سیره‌ی نبوی، تهران: انتشارات دریا.
17. دهقانی و همکاران (۱۳۹۵). بررسی مبانی نظری اندیشه های آیزنر و دلالتهای تربیتی آن: با نقدی بر نظرات وی. فصلنامه پژوهشهای کیفی در برنامه درسی،۱ (4). 1-26.
18. دورانت، ويليام جيمز، (۱۳۷۴) تاريخ تمدن، ترجمه احمد آرام، ج. ۱، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
19. طبرسی، احمد بن علی(1403). الاحتجاج، ج۲، مشهد، نشر مرتضی، چاپ اول.
20. طبری، محمد بن جریر(1967). تاریخ الامم و الملوک (تاریخ طبری)، ج۵، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، دارالتراث، چاپ دوم.
21. فضل‌الله، سید محمد حسین (۱۳۸۶). حدیث عاشورا، ترجمه فرزاد اسدی، چاپ دوم، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
22. کوفی، ابن اعثم(1991). الفتوح، ج۵، تحقیق علی شیری، بیروت، دارالاضواء، چاپ اول.
23. مجلسی، محمدباقر (۱۴۰۴ ه.ق) حضرت زینب علیها السلام در دوران اسارت. بی‌جا.
24. مطهری، مرتضی (۱۳۷۳). حماسه حسینی. چاپ پنجم، قم: انتشارات صدرا.
25. مطهری، مرتضی (1377). حق و باطل. قم: انتشارات صدرا.
26. مطهری، مرتضی(١٣٧٧). مجموعه آثار، فلسفۀ حجاب، قم: انتشارات صدرا.
27. مفید، محمد بن نعمان (بی‌تا). الارشاد فی معرفه الله علی العباد، ج۲.
28. نجمی، محمد صادق (1393). سخنان حسین بن علی (ع) از مدینه تا کربلا، چاپ نوزدهم، تهران: انتشارات بوستان کتاب.
29. نورى، میرزا حسین (1364). لؤلؤو مرجان، تهران: انتشارات فراهانى.
30. ورعی، سیدجواد (۱۳۸۱). عنصر آزادگی در نهضت حسینی، نشریه حکومت اسلامی، شماره۲۵.
31. یزدی، عصمت. (۱۳۸۸). مبانی نهضت‌ها عاشورا در قرآن، مجله بینات، شماره۶۴.
32. یمینی، محمود (۱۳۸۹). نهضت عاشورا ماندگارترین الگوی حق علیه باطل (ماهنامه علمی ـ فرهنگی ـ سیاسی و اجتماعی حوزه اندیشه) مشهد. دانشگاه علوم اسلامی رضوی. سال۱۶. ش۵.
33. Eisner, E. W. (2002). What can education learn from the arts about the practice of education? Journal of Curriculum and Supervision, 18(1), 4-16
. 34. Jitender, P. S. (2018). Understanding the Relationship between Aesthetics and Product Design. International Journal of Engineering Technology Science and Research, 5(3), 2394-3386.