تناسخ و مسخ در حکمت متعالیه

محورهای موضوعی :  پژوهشهای معرفت شناختی

علی ارشد ریاحی ¹ (دانشیار گروه الهیات دانشگاه اصفهان)
افسانه صباغان ² (دانشجوی کارشناسی ارشد فلسفه و کلام اسلامی گروه الهیات دانشگاه تهران)

تاریخ دریافت : 1394/03/01 تاریخ پذیرش : 1394/03/01 تاریخ انتشار : 1391/01/01

کلید واژه: تناسخ, مسخ, صور اخروی, ملکات نفسانی, تجسم اعمال,

چکیده مقاله :

در این مقاله سازگاری قول به استحاله تناسخ و اعتقاد به مسخ در حکمت متعالیه مورد بررسی قرار گرفته است به این منظور ضمن تعریف و ذکر اقسام تناسخ، محذوراتی که موجب شده است فلاسفه حکمت متعالیه تناسخ را محال بدانند، جمع آوری شده است و سپس با توجه به آراء این حکما در مورد حقیقت و واقعیت مسخ، مشخص شده است که هیچ یک از آن محذورات در مسخ وجود ندارد و در نتیجه قول به استحاله تناسخ با اعتقاد به مسخ کاملا سازگار است.

چکیده انگلیسی:

In this article the consistency of proving the absurdity of metempsychosis (tanāsukh) and believing in metamorphosis (maskh) will be surveyed. So, after defining the metempsychosis and mentioning its divisions, we collect all reasons why the transcendenttheosophists reject the idea of metempsychosis as absurd. Then, regarding the opinions of these philosophers about the nature and reality of the metamorphosis, we show that those reasons are not fit for rejecting the metamorphosis. Finally we come to this result that proving the absurdity of metempsychosis and believing in metamorphosis are completely consistent.

منابع و مأخذ:

1. قرآن مجید، با ترجمه استاد محی الدین مهدی الهی قمشه ای


2. جبران، مسعود ، فرهنگ الفبایی الرائد، ج 2 ، ترجمه دکتر رضا اترابی نژاد، انتشارات آستان قدس رضوی ، چاپ دوم ،مشهد ، 1376ش.


3. سبحانی،جعفر،الالهیات،ج4،المرکز العالمی للدراسات الاسلامیه، قم ریال 1413 ه.ق.


4. سبزواری ، هادی بن محمد ، اسرار الحکم، انتشارات قدس ،چاپ دوم، قم ، 1383ش.


5. شرح منظومه ، انتشارات علمیه اسلامیه تهران، 1367ش.


6. صدرالدین شیرازی ، محمد بن ابراهیم، الاسفار الاربعه ، ج9، انتشارات دارالاحیاء التراث العزلی، چاپ دوم ،بیروت ، 1335ش.


7. الشواهد العربیه ، به کوشش مصطفی محقق داماد، انتشارات بنیاد حکمت اسلامی صدرا، چاپ اول ،تهران ، 1382ش.


8. مبدا و معاد ، ترجمه احمد بن محمد الحسینی اردکانی ، مرکز نشر دانشگاهی، تهران ،1362ش.


9. طباطبایی ، محمد حسین ، المیزان ، ج1، ترجمه محمدباقر موسوی ، دفتر انتشارات اسلامی ، چاپ نوزدهم ،قم،1383ش.


10. فاخوری، حناوخلیل جر ، تاریخ فلسفه در جهان اسلامی ، ترجمه عبدالمحمد آیتی ، انتشارات علمی و فرهنگی ،چاپ چهارم، تهران ،1373ش.


11. کلینی ، محمد بن یعقوب ، اصول کافی ، ترجمه محمدباقر کمره ای، ج5، انتشارات اسوه، چاپ اول،تهران،1370ش.


12. مجلسی، محمدباقر،بحارالانوار ، ج 7 ، دارالکتب الاسلامیه ، تهران،1377ش.