سقراط سوفسطایی
محورهای موضوعی : پژوهشهای معرفت شناختی
1 - دانشیار گروه فلسفه ی دانشگاه تبریز
کلید واژه: سقراط, سوفسطاییان, آریستوفانس, افلاطون, روشن‌اندیشی آتنی,
چکیده مقاله :
سقراط را امروز فیلسوفی می‌شناسیم که مخالف بنیادی جریان سوفسطایی‌گری نیمه‌ی دوّم قرن پنجم پیش از میلاد و سرسلسله‌ی سنت فلسفی‌ای است که افلاطون و ارسطو رواج داده‌اند و در سرتاسر تاریخ فلسفه با تغییرات و تعدیل‌هایی به حیات خود ادامه داده است. امّا آتنیان معاصر سقراط او را به عنوان یکی از اعضای حلقه‌های سوفسطایی و به جرم بدعت در الهیات و اغوای جوانان به اعدام محکوم کردند و با خوراندن سم شوکران به جهان دیگرش فرستادند. آیا چیزهایی در منش و روش و رفتار و گفتار سقراط نبود که آتنیان را به سوی چنین کار سوق دهد؟ مقاله‌ی حاضر عهده‌دار پاسخ به این سؤال است. خلاصه‌ی پاسخ این است که سقراط از حیث موضوع مورد پژوهش، روش بحث، منش شخصی و محتوای آنچه تعلیم می‌داده شباهت‌هایی با سوفسطاییان داشته است و این شباهت‌ها را در آثار افلاطون نیز می‌توان دید.
Socrates is nowadays well-known as a philosopher, opponent of the Sophists of second half of the fifth century B.C., and the forerunner of a philosophical tradition cultivated by Plato and Aristotle, endured along with the whole history of philosophy with some alterations and moderations. But his contemporary Athenians sentenced him to death as a sophist, a heretic and a seducer of the youth. Was there anything in his character, method, behavior and sayings which led the Athenians to such a sentence? The present article answers this question. The conclusion is that there are some similarities between Socrates and the Sophists in the subject matter of discussion, in method, in individual character and in the content of teaching; these similarities can be seen in Plato’s dialogues too.
1- افلاطون،دورهی کامل آثار افلاطون (4 جلدی)،ترجمهی محمد حسن لطفی،انتشارت خوارزمی،چاپ دوّم،تهران،1366ش.
2- ارسطو،متافیزیک (مابعدالطبیعه)،ترجمهی دکتر شرفالدین خراسانی (شرف)،انتشارت نشر گفتار،چاپ دوّم،تهران،1367ش.
3- آریستوفان،ابرها (مجموعهی کمدیهای آریستوفان)،ترجمهی رضا شیرمرز،چاپ اول،تهران،1388ش.
4- کسنوفون،خاطرات سقراطی،ترجمهی محمد حسن لطفی،انتشارات خوارزمی،چاپ اوّل،تهران،1373ش.
5- گاتری،دبلیو. کی. سی.،تاریخ فلسفهی یونان (11)،سوفسطاییان (2)،ترجمهی حسن فتحی،انتشارات فکر روز،چاپ اول،تهران،1375ش.
6- همو،تاریخ فلسفهی یونان (12)،سقراط،ترجمهی حسن فتحی،انتشارات فکر روز،چاپ اول،تهران 1376ش.
7- همو،فیلسوفان یونان باستان از طالس تا ارسطو،ترجمهی حسن فتحی،نشر علم،تهران،1388ش.
8- دیوگنس لائرتیوس،فیلسوفان یونان،ترجمهی بهراد رحمانی،نشر مرکز،تهران،1387ش.
9- کاپلستن،فریدریک،تاریخ فلسفه،جلد یکم،یونان روم،ترجمهی سید جلالالدین مجتبوی،شرکت انتشارات علمی و فرهنگی و انتشارات سروش،تهران،1368ش.
10-Kerferd, G. B. (1981), the Sophistic Movement, Cambridge University Press.
11-Woodruff, P. (2006), ‘Socrates among the Sophists’ in Ahbel-Rappe and Kamtekar (2006), pp. 36- 47.
12-Ahbeel-Rappe, S. P. and Rachana Kamtekar (2006) (eds.), A Companion to Socrates, Blackwell Publishing.
13-Taylor, A. E. (1952), Socrates, USA, Doubleday Anchor Books, New York.
14-Xenophon, Memorabilia, Oeconomicus (tr. E.C. Marchant), Symposium and Apology (tr. O. j. Todd), Loeb Classical Library, 1923…1997, Harvard University Press et. al.
15-Taylor, C. C. W. (2006), “Socrates the Sophist”, in Judson and Karasmanis (eds.), Vassilis, (2006): 157- 168.
16-Sedley, D. (ed.) (2003), the Cambridge Companion to Greek and Roman Philosophy, Cambridge University Press.
17-Brodie, S., (2003), ‘The Sophists and Socrates’, in Sedley, D. (ed.) (2003), PP. 73- 97.
18-Brickhouse, T. C. and Smith, N. D. (2003), ‘Socrates’, in Schields (2003), PP. 55- 69.
19-Schilds, C. (ed.) (2003), the Blackwell Guide to Ancient Philosophy, UK, Blackwell Publishing Ltd.