مسئلۀ عینیت: کانت و ویتگنشتاین از سوبژکتیویته تا اینترسوبژکتیویته
محورهای موضوعی : پژوهشهای معرفت شناختی
1 - گروه مطالعات علم، موسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران، تهران، ایران
کلید واژه: عقلانیت, صدق, عینیت, شاکلۀ مفهومی, فلسفۀ علم,
چکیده مقاله :
در این مقاله می کوشم پس از توصیفِ مسئلۀ عینیت، راه حل های دو فیلسوفِ برجسته، کانت و ویتگنشتاین، را دربارۀ آن بازسازی کنم، و سپس در بخشِ دوّم به پیامدهای متفاوت این دو نگرش دربابِ برخی از مهمترین مقولاتِ معرفتی-معناشناختی مان بپردازم. مسئلۀ عینیت ناظر به این است که چه عامل یا منبعی باورها یا بازنمودهای ذهنی یا زبانی مان را از حالتِ دلبخواهی و پدیدارِ صرف بودن خارج می کند و بدان ها نوعی اعتبار عینی یا واقعیت عینی می بخشد. پاسخِ کانت به این پرسش، ارجاع و اتّکاء به ساختارِ استعلاییِ ذهن بویژه مقولاتِ محضِ فاهمه، به منزلۀ شرایطِ امکانِ تجربۀ سوژه، است، و پاسخِ ویتگنشتاین به این مسئله، ارجاع و اتّکاء به ساختار هنجاریِ یک نهادِ اجتماعی؛ به عبارت دیگر، رجوع به سوبژکتیویته و اینترسوبژکتیویته برای توضیحِ عینیتِ بازنمودها و باورها. در ادامه، و در بخش سوّم، می کوشم نشان دهم که این دو پاسخِ متفاوت، تصویرهای کاملاً متفاوتی از مقولاتِ صدق، کاربست مفاهیم، شاکلۀ مفهومی، عقلانیت و درنهایت، شکلِ مقتضیِ فلسفۀ علم، به بار می نشانند.
In this paper, having described the problem of objectivity, I’ll try to reconstruct the solutions of two important philosophers, Kant and Wittgenstein, and then I’ll attempt to deal with the different consequences of these two divergent attitudes regarding some of our most significant epistemic-semantic concepts. The problem of Objectivity concerns with the question that, what is the source of the ‘objective validity’ or ‘objective reference’ of our representations (mental or linguistic), and what makes them something totally different from some ‘arbitrary impressions’ and ‘mere appearances’? Kant’s response to this question is to rely on the transcendental structure of human mind, particularly the pure categories of the understanding, and Wittgenstein’s response is to advert to the normative structure of social institution or practice; i.e. they try to explain the objectivity of our representations in terms of, respectively, the subjectivity and the intersubjectivity. And in the final part, I’ll try to show that these two different attitudes to the problem of objectivity, give rise to totally different pictures of some of our most important epistemic-semantic concepts: truth, concept-application, conceptual scheme, rationality, and the appropriate form of the field of philosophy of science.
-Biletzki, A., Matar, A. (2018). ‘Ludwig Wittgenstein’, Stanford Encyclopedia of Philosophy, https://plato.stanford.edu/entries/wittgenstein.
Bloor, D. (1983). Wittgenstein, A Social Theory of Knowledge, Macmillan and Columbia.
Bloor, D. (1974). ‘Popper's Mystification of Objective Knowledge,’ Science Studies, Vol. 4, No.1 (Jan., 1974), pp. 65-76.
-Caygill, H. (1995). A Kant Dictionary, Massachusetts: Wiley-Blackwell (1 edition).
-Davidson, D. (1985). ‘The Problem of Objectivity’, in (2004) Problems of Rationality, with introduction by Marcia Cavell and interview with Ernest Lepore, Oxford: Clarendon Press, pp. 3-18.
Ellenbogen, S. (2003). Wittgenstein’s Account of Truth, State University of New York Press (SUNY series in philosophy).
Friedman, M. (2002). ‘Kant, Kuhn, and the Rationality of Science’, Philosophy of Science 69 (2):171-90 (2002).
Guyer, P. (2006). Kant, London and New York: Routledge.
Kant, I. (1998). Critique of Pure Reason (CPR). Edited and translated by Paul Guyer and Allen W. Wood. Cambridge: Cambridge University Press, 1998.
Kant, I. (1997). Prolegomena to Any Future Metaphysics, That Will Be Able to Come Forward as Science,edited and translated byGary Hatfield, Cambridge University Press.
Korner, S. (1955). Kant, London: Penguin Books.
Kusch, M. (2002). Knowledge by Agreement: The Programme of Communitarian Epistemology, Oxford University Press.
Lynch, M. (2001). Truth in Context: An Essay on Pluralism and Objectivity, MIT Press.
Rorty, R. (1979). Philosophy and the Mirror of Nature, Princeton University Press.
Thorpe, L. (2015). The Kant Dictionary, London: Bloomsbury.
Williams, M. (1999). Wittgenstein, Mind, and Meaning: Toward a Social Conception of Mind, London: Routledge.
Wittgenstein, L. (2009). Philosophical Investigations (PI), 4th edition, 2009, P.M.S. Hacker and Joachim Schulte (eds. and trans.), Oxford: Wiley-Blackwell.
_||_