معرفي نشريه
علمی
فصلنامۀ سیاستپژوهیِ اسلامیایرانی، به استنادِِ مصوبۀ سیوسومین جلسۀ کمیسیونِ تعیینِ اعتبارِ نشریاتِ حوزۀ علومِ انسانی و هنرِ دانشگاهِ آزادِ اسلامی، توسطِ دانشگاهِ آزادِ اسلامی، واحدِ اهواز و با همکاریِ انجمنِ مطالعاتِ سیاسیِ حوزه منتشر میشود.
فصلنامۀ سیاستپژوهیِ اسلامیایرانی، در ارزیابیِ شهریورِ 1402 دانشگاهِ آزادِ اسلامی، رتبۀ B با امتیاز 72 را به دست آورد.
تمرکزِ این فصلنامه، بر محورهایِ پژوهشیِ سیاسی در حوزههایِ اسلام و ایران، بهویژه، مباحثی است که این دو حوزه را به یکدیگر «پیوند» میدهد. گسترۀ وسیعِ تاریخی و مفهومیِ موضوعاتِ موردِ نظر، دستِ پژوهشگران را برایِ انتشارِ نوشتههایشان باز گذاشته است. در عینِ حال، تمرکزِ اصلی بر مسائلِ سیاسی در حوزههایِ اسلام و ایران، خواهد بود و فصلنامه از پذیرشِ مقالاتِ غیرِ سیاسی معذور است. فصلنامه، از کلیۀ پژوهشگران، دعوت میکند تا مقالاتِ خود را در زمینههایِ گوناگونِ موردِ نظر، ارسال فرمایند.
اهمِّ محورهایِ فصلنامۀ سیاستپژوهیِ اسلامیایرانی، عبارتند از:
ادبیاتِ سیاسی ایران
تحولاتِ سیاسیاجتماعی ایران
تاریخِ اندیشۀ سیاسی در ایران
تاریخِ اندیشۀ سیاسی در اسلام
تاریخِ سیاسیِ اسلام
مسائل توسعه سیاسی ایران و الگوی اسلامیایرانیِ پیشرفت
روششناسیِ اسلامیایرانی سیاست
مباحثِ حقوقِ اساسی و قانونِ اساسی و مشروطیتِ حکومت در ایران و مبانیِ آن
مباحثِ فقهیِ سیاست
مباحثِ الهیاتِ سیاسی در اسلام
الگویِ سیاستِ اسلامی و مبانیِ آن
اطلاعاتِ کلّیِ فصلنامه
نوعِ داوری: مخفی دو طرفه
میانگینِ زمان تا اولین اقدام: 2 روز
میانگینِ زمان تا اولین ارسال برایِ داوری: 10 روز
میانگینِ زمانِ داوری: 2 تا 3 ماه
درصد پذیرش:---
زبان نشریه فارسی: (چکیده: انگلیسی)
نوع انتشار: الکترونیکی
نوع دسترسی: رایگان (تمام متن)
از هر نویسنده، در طولِ یک دوره، تنها یک مقاله پذیرفته میشود.
اصولِ اخلاقی
این فصلنامه، با احترام به قوانینِ اخلاق در مجلات، تابعِ قوانینِ کمیتۀ اخلاق در انتشار (COPE) است و از آییننامۀ اجراییِ قانونِ پیشگیری و مقابله با تقلب، در آثارِ علمی پیروی میکند.
نویسندگانِ محترم، میتوانند برایِ مشابهتیابی از سامانۀ سمیمنور، برایِ ارسالِ گزارشِ مشابهتیابی به فصلنامه استفاده کنند و باید در هنگامِ بارگذاریِ مقاله، فایلِ پیدیافِ گزارش مشابهتیابی را به همراهِ دیگر فایلها ارسال کنند. همچنین نویسندگان محترم، فرم تعهدنامه نویسندگان و فرم تعارض منافع را هنگام بارگذاری فایل اصلی مقاله ارسال کنند.
در صورتِ هرگونه پرسش، با شمارۀ تماسِ مجله در شبکههایِ اجتماعی و نیز از طریقِ ایمیل، تماس بگیرید.
-
دسترسی آزاد مقاله
1 - تأثیر نهادهای آموزشی بر ارتقای جایگاه زنان دوره قاجار
فاطمه محبوب علی اصغر داودی حمید سعیدی جوادیشماره 4 , دوره 2 , زمستان 1402وضعیت زنان در دوره قاجار به گونهای بود که از کوچکترین حقوق اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی محروم بوده و تحت محدودیتهای شدید ناشی از جامعه مردسالار قرار داشتند. یکی از مهمترین دلایلی که زنان را در آن وضعیت قرار داده بود بیسوادی، عدم آگاهی و عدم ارتباط با جامعه بود. ب چکیده کاملوضعیت زنان در دوره قاجار به گونهای بود که از کوچکترین حقوق اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی محروم بوده و تحت محدودیتهای شدید ناشی از جامعه مردسالار قرار داشتند. یکی از مهمترین دلایلی که زنان را در آن وضعیت قرار داده بود بیسوادی، عدم آگاهی و عدم ارتباط با جامعه بود. به همین دلیل از جمله اولین اقداماتی که توسط زنان نوگرا صورت گرفت ساخت مدارس دخترانه و تلاش برای سوادآموزی دختران و زنان بود. اگرچه تأسیس مدارس دخترانه در آن محیط با اعتراض و واکنش جامعه سنتی مواجه شد، ولی به تدریج و بویژه بعد از انقلاب مشروطه گسترش یافت و تأثیرات مفیدی بر وضعیت زنان گذاشت. هدف پژوهش حاضر بررسی نتایج و پیامدهای تأسیس و گسترش تدریجی نهادهای آموزشی بر وضعیت زنان این مقطع است. از این رو پرسش این است که نهادهای آموزشی چه تأثیری بر وضعیت زنان دوره قاجار داشته است؟ فرضیه این است که نهادهای آموزشی از جمله مدارس دخترانه، باعث سوادآموزی و به تبع آن رشد آگاهی، تغییر نگرش و تلاش برای ایفای نقش بیشتر زنان در جامعه شده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد که زنانِ تسلیمپذیر و بیادعای دوره قاجار، با ورود به دوره پهلوی به زنانی مطالبهگر تبدیل شده که مطالباتی مانند حق ورود به جامعه و اشتغال را مطرح کردهاند. روش پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی است و دادهها به شیوه کتابخانهای گردآوری شدهاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - فانتزی، تروما، کاپیتون؛ کاربرد روانکاوی درعلوم سیاسی با تکیه بر مفاهیم بنیادین
آرش منشی زادگان سید حسین اطهریشماره 4 , دوره 2 , زمستان 1402یکی از رویکردهایی که اندیشمندان علوم سیاسی میتوانند برای بررسی ساختار و عملکرد حکومتها، فرهنگ سیاسی و ناخودآگاه جمعی ملل به ویژه در کشورهای در حال توسعه مورد بهرهبرداری قرار دهند رویکرد تحلیلی روان-کاوی سیاسی است. واکاوی نظریه روانکاوی سیاسی، تقلیل آن به مفاهیم بنیا چکیده کاملیکی از رویکردهایی که اندیشمندان علوم سیاسی میتوانند برای بررسی ساختار و عملکرد حکومتها، فرهنگ سیاسی و ناخودآگاه جمعی ملل به ویژه در کشورهای در حال توسعه مورد بهرهبرداری قرار دهند رویکرد تحلیلی روان-کاوی سیاسی است. واکاوی نظریه روانکاوی سیاسی، تقلیل آن به مفاهیم بنیادین و چگونگی نحوه استفاده از آن در یک پژوهش علمی از اهداف اصلی این پژوهش میباشد. سوال اصلی این پژوهش، پرسش از چگونگی استفاده و کاربرد رویکرد روانکاوی سیاسی در عرصه رشته علوم سیاسی است؟ مدعا و مفروض این تحقیق آن است که امکان بهره از دانش روانکاوی سیاسی در عرصههای مختلف علوم سیاسی امکانپذیر است و با حذف جوانب ناهمساز میتوان از این روش برای تجزیه و تحلیل پژوهشهای سیاسی استفاده نمود. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی ساماندهی شده است و مدعی است کاربرد رویکرد روانکاوی سیاسی در حوزه سیاست، افقهای تازهای را پیش روی پژوهشگران میگشاید و نتایج نظری مهمی را به بار میآورد. در این مقاله به کاربرد مفاهیم بنیادین و برخی از دستاوردهای معرفتشناختی رویکرد روانکاوری سیاسی میپردازیم همچنین نتیجه میگیریم برخی از ابعاد ناشناخته جوامع و اَعمال سیاسی با تکیه بر روان-کاوی سیاسی و مرکزیتزدایی از سوژه و قراردان آن در نظم نمادین، زبان و مجموعهای از نشانهها، درک عمیقتری از پدیدههای سیاسی حاصل میآورد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - نقش انقلاب اسلامی در میزان مشارکت سیاسی زنان در سطح نخبگان (مورد مطالعه: نمایندگان مجلس)
سهیلا افشارپور شیوا جلال پور فریدون اکبرزاده روحاله شهابیشماره 4 , دوره 2 , زمستان 1402مشارکت سیاسی زنان، دارای سطوح مختلفی است. یکی از مهمترینِ آنها مشارکت زنان نخبه در امور سیاسی است. برای فهم این مشارکت باید به عوامل مختلفی توجه داشت همچنین گونه های مختلف آن را نیز باید در نظر گرفت تا بتوان تحلیلی دقیق تر ارائه کرد. این مشارکت، فراتر از صرف شرکت در ا چکیده کاملمشارکت سیاسی زنان، دارای سطوح مختلفی است. یکی از مهمترینِ آنها مشارکت زنان نخبه در امور سیاسی است. برای فهم این مشارکت باید به عوامل مختلفی توجه داشت همچنین گونه های مختلف آن را نیز باید در نظر گرفت تا بتوان تحلیلی دقیق تر ارائه کرد. این مشارکت، فراتر از صرف شرکت در انتخابات و مسئله حق رأی یا شرکت در فعالیتهای سیاسی است. حضور در قامت نخبگی سیاسی (در این پژوهش مجلس شورای اسلامی) اهمیت بسیار زیادی برای سنجش مشارکت سیاسی زنان دارد. در این پژوهش، این نوع از مشارکت، با در نظر داشتن مدل مردسالارانه انقلاب که به تحلیل وضعیتِ زنان پس از انقلاب اسلامی معطوف است، سنجیده شده و با بهره گیری از روش تطبیقی، سه مؤلفه مهم این نظریه یعنی مردسالاری، نابرابری و خانهداری، با وضعیت مشارکت سیاسی زنان تطبیق پیدا خواهد کرد. یافتههای پژوهش نشان میدهد، علیرغم گسترش حضور زنان در جامعه، بهخصوص در سطح نخبگی (با توجه به بالا رفتن سطح تحصیلات و نیز اشتغال)، حضور زنان در سطح نخبگی سیاسی و مشارکت آنان در این سطح چندان گسترش پیدا نکرده است. ازاینرو، مؤلفههای نظریه مذکور، در وضعیتِ کلی زنان چندان با واقعیت منطبق نیست، اما در سطح مشارکت سیاسی زنان صدق میکند . پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - بحرانِ دموکراسی و لویاتان جدید (نقد و بررسی کتاب دمُکراسی و دعواهای اخلاقی )
بهنام جودیشماره 4 , دوره 2 , زمستان 1402در این مقاله به معرفی و ارزیابیِ کتابِ دمُکراسی و دعواهای اخلاقی نوشتة رابرت بی. تلیس می پردازیم. تلیس معتقد است در بحرانِ دموکراسیِ معاصر، که نوعی وضعِ طبیعیِ هابزی است، به جایِ دیدگاه هایِ معمولِ فیلسوفانِ سیاسی که دموکراسی را نشئت گرفته از مجموعه ای از تعهدات اخلاقی چکیده کاملدر این مقاله به معرفی و ارزیابیِ کتابِ دمُکراسی و دعواهای اخلاقی نوشتة رابرت بی. تلیس می پردازیم. تلیس معتقد است در بحرانِ دموکراسیِ معاصر، که نوعی وضعِ طبیعیِ هابزی است، به جایِ دیدگاه هایِ معمولِ فیلسوفانِ سیاسی که دموکراسی را نشئت گرفته از مجموعه ای از تعهدات اخلاقی می دانند، شرایطِ کنونی نشان می دهد که شهروندان بر سرهمین اصولْ اجماعی ندارند و این امر منجر به دعواهایِ اخلاقی شده است. ازهمین رو، تلیس به جای ورود به مباحث اخلاقی، سیاستی دموکراتیک را پیشنهاد می کند که برگرفته از اصول معرفتی - معرفت شناسی عامیانه – است. تلیس در سنتِ لیبرال دموکراسی می اندیشد؛ اما روش و پاسخ او به بحران دموکراسی معاصر، متأثر از تامس هابز است. هرچند، مانند هابز دولت مطلقه را راه حل بحران نمی داند؛ بلکه، تلیس دموکراسی گفتگویی را پیشنهاد می کند که در آن دولت موظف به ارتقاء معرفتی، نه اخلاقی، شهروندان است که همچنان راه حلی هابزی برای وضع طبیعی است. ترجمة فارسیِ این اثر نیز دارای نکاتی است که به آن ها اشاره کرده ایم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - مفاهیم و نهادهای حقوق عمومی در سفرنامه های قاجار؛ تحفه العالم، مسیر طالبی، سفرنامه میرزا صالح
رضا یعقوبیشماره 4 , دوره 2 , زمستان 1402چکیده: سفرنامه ها مجرایی مهم برای شناسایی و معرفی مناسبات حاکم بر دورانی است که سفرنامه نویس روایت می کند. بخش مهمی از این مناسبات، مفاهیم و نهادهایی است که سفرنامه نویس به عنوان نمادی از تفاوت ظاهری غرب با شرق تشریح نموده است. با توجه به شکاف معرفتی قابل توجه موجود بین چکیده کاملچکیده: سفرنامه ها مجرایی مهم برای شناسایی و معرفی مناسبات حاکم بر دورانی است که سفرنامه نویس روایت می کند. بخش مهمی از این مناسبات، مفاهیم و نهادهایی است که سفرنامه نویس به عنوان نمادی از تفاوت ظاهری غرب با شرق تشریح نموده است. با توجه به شکاف معرفتی قابل توجه موجود بین ظرف مکانیِ ذهنِ نویسندگان این سفرنامه ها با فضای تاریخی موضوع روایت سفرنامه نویسان و با توجه به جدید بودن بخش عمدۀ مفاهیم و نهادهای حقوقی مستقر و متعارف در حوزۀ زمان و مکان موضوعِ این سفرنامه ها، شناخت روایت سفرنامه ها از این مفاهیم و نهادها، امکان آشنایی ما با پیشینۀ تاریخیِ آنها را فراهم می کند. شرح نویسندگان این سفرنامه ها، توصیفی و محدود به ظواهر نهادها و مفاهیم حقوقی است و تمام سفرنامه نویسان موضوع این تحقیق، معرفتی به مبانی نظری و پیشینۀ این مفاهیم و نهادها نداشته اند و فقط عبداللطیف شوشتری اشاراتی پراکنده به گسست قدیم و جدید در اندیشه ها و مبانی نظری این مفاهیم و نهادها نموده است. در مجموع، غلبۀ شأن روایت گونه و تاریخی و فقدان تامّل نظری و تحلیلی، وجه مشترک تمام این سفرنامه هاست. کلید واژگان: مفاهیم، نهادها، سفرنامه، حقوق عمومی، تحول تاریخی پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - تکوین مفهوم نمایندگی سیاسی در ایران
اسداله ایزدخواه مسعود راعی منوچهر توسلی نایینیشماره 4 , دوره 2 , زمستان 1402امروزه نهاد نمایندگی سیاسی به عنوان یکی از مهمترین مبانی تئوریک و بنیادین در حوزه حقوق عمومی در تمامی نظامهای مبتنی بر دموکراسی مورد پذیرش قرار گرفته است. با ورود این مفهوم مدرن در حقوق عمومی ایران که هم زمان با دوران مشروطیت بوده، مباحث زیادی درخصوص چیستی این نهاد مدر چکیده کاملامروزه نهاد نمایندگی سیاسی به عنوان یکی از مهمترین مبانی تئوریک و بنیادین در حوزه حقوق عمومی در تمامی نظامهای مبتنی بر دموکراسی مورد پذیرش قرار گرفته است. با ورود این مفهوم مدرن در حقوق عمومی ایران که هم زمان با دوران مشروطیت بوده، مباحث زیادی درخصوص چیستی این نهاد مدرن مطرح گردیده که نتیجه حاصل از طرح چنین مباحثی آن است که معیار اغلب آنها برای پذیرش یا عدم پذیرش نهاد مدرن نمایندگی بر مبنای اصول و معیارهای فقهی بوده است. در یک دیدگاه متفاوت نگارندگان این مقاله را بر آن داشته است تا با در نظر گرفتن ویژگیهای مختص نهاد نمایندگی در حوزه حقوق عمومی به دنبال پاسخ بدین پرسش باشیم که اساسا حقوق عمومی ایران در عصر مشروطیت چه رویکردی نسبت به این نهاد مدرن داشته است؟ این پژوهش بر آن است تا با روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و بهرهگیری از منابع کتابخانهای به پرسش مذکور پاسخ دهد. یافتههای این تحقیق بیانگر آن است که مسأله مفهوم نهاد نمایندگی به عنوان یک تأسیس حقوقی مدرن در حقوق عمومی ایران و نظریات ارائه شده پیرامون آن دارای ایرادات و ابهامات مختلفی میباشد. فلذا آنچه که به عنوان فرضیه در اذهان نگارندگان مقاله حاضر جلوه نمایی مینماید، عدم تحلیل حقوقی از نهاد نمایندگی و پراکندگی مباحث مرتبط با آن به ویژه انطباق این نهاد مدرن با مفهوم وکالت بوده است. بنابراین، این پژوهش ضمن نگاهی اجمالی به مفهوم نهاد نمایندگی در ایران، زمینههای شکلگیری و بسترهای تکوین این نهاد مدرن را مورد تبیین و بررسی قرار داده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - جریانشناسی گفتمانهای هویتی؛ با تأکید منازعات معنایی و تحوّلات اجتماعی در ایران
ویدا یاقوتی مجید توسلی رکنآبادی علی اشرف نظریشماره 4 , دوره 2 , زمستان 1402خارج شدن یک گفتمان از نظم گفتمانی خود و ورود آن به نظم گفتمانی سیاسی، به واسطه تحریک شدن آن توسط یکی از گفتمانهای فعال در نظم گفتمانی سیاسی صورت میپذیرد. منظور از تحریک شدن، آن است که این گفتمانِ غیرفعال، در نظم گفتمانی سیاسی در رابطه-ای غیریتسازانه با گفتمانِ حاکم ق چکیده کاملخارج شدن یک گفتمان از نظم گفتمانی خود و ورود آن به نظم گفتمانی سیاسی، به واسطه تحریک شدن آن توسط یکی از گفتمانهای فعال در نظم گفتمانی سیاسی صورت میپذیرد. منظور از تحریک شدن، آن است که این گفتمانِ غیرفعال، در نظم گفتمانی سیاسی در رابطه-ای غیریتسازانه با گفتمانِ حاکم قرار میگیرد و گفتمانِ حاکم سعی میکند با طردِ آن، هویت پیدا کند. از فردای انقلاب مشروطه تا امروز روایتهای مختلف و متضادی از تحول مفهوم هویت ارائه میشود، در این میان، شاهد گسترش گروههای هویتپایه در قالب کنشگران و کارگزاران منفرد (سوژه کنشگر)، انجمنها، فرقهها، نحلهها و اشکال مختلف ملیگرایی و احساس تعلق مذهبی، فرهنگی، قومی و سیاسی هستیم. در این پژوهش رویکرد و درکی از سیاست در قالبِ الگوی تحول گفتمانی ارائه میشود که بنا بر آن، تحولات جامعهشناسی و نظمهای جدید در جامعه و آزادکردنِ تواناییهای سوژه که از طریق تأسیس هویتهای ازپیشمعیّن و روابط اجتماعی کاملاً عینی که سرکوب شدهاند. امکان ظهور مییابد. : متأثّر از اهمّیت یافتنِ ایدههای محوری در زمینۀ تحقّقِ حقوق فردی و مدنی، و نیز محوریتیابیِ اندیشههای نو و انتقادی در خصوصِ آزادی و حق انتخابِ شهروندان، شاهد افزایش بیش از پیشِ عطفِ نظر به فردیّتیابی شهروندان و سوژگی [فردی] آنها میباشیم . پرونده مقاله
-
دسترسی آزاد مقاله
1 - بررسی و نقد کتاب " سیاست خارجی: عرصه فقدان تصمیم و تدبیر؟!"
حسین کریمی فردشماره 3 , دوره 2 , پاییز 1402در عرصه سیاست خارجی ایران کتاب ها و مقالات متعددی توسط متفکران خارجی و داخلی نگاشته شده است.مطالعه هرکدام از آنها فهم و درک تازهای را در اختیار خوانندگان قرار میدهد.محمدرضا تاجیک در کتاب سیاست خارجی:عرصه فقدان تصمیم و تدببیر تلاش نموده است در قالب جابجایی رادیکال گفتم چکیده کاملدر عرصه سیاست خارجی ایران کتاب ها و مقالات متعددی توسط متفکران خارجی و داخلی نگاشته شده است.مطالعه هرکدام از آنها فهم و درک تازهای را در اختیار خوانندگان قرار میدهد.محمدرضا تاجیک در کتاب سیاست خارجی:عرصه فقدان تصمیم و تدببیر تلاش نموده است در قالب جابجایی رادیکال گفتمانها و بازی گفتمانها به بررسی سیاست خارجی ایران بپردازد.نگاه تاجیک در این کتاب آسیب شناسانه و عیان نمودن کاستی ها و نواقص سیاست خارجی ایران است.به عبارتی علاوه بر توصیف به نقد سیاست خارجی نیز پرداخته است.هرچند در این امر موفق عمل کرده است اما به دلایل تغییر گفتمان ها ارائه راهکار برای حل وفصل آسیب ها و مسائل سیاست خارجی نپرداخته است.همچنین در این کتاب بیشتر به توصیف گزارههای گفتمان های آرمان گرایی،عمل گرایی اقتصادی و عمل گرایی سیاسی- فرهنگی پرداخته شده است و به دلایل و چگونگی شکل گیری و نهادها و سازمان های مختلف در ایجاد آنها کمتر پرداخته است.تسلط تاجیک به مباحث نظری خصوصا بحث گفتمان و حضور و آگاهی از عرصه سیاست داخلی و خارجی در دوره اصلاحات باعث شده است این کتاب به یکی از منابع مهم فهم سیاست خارجی ایران تبدیل شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - بررسی تزاحم موضع ایدئولوژیک دینی نظام جمهوری اسلامی با منافع ملّی
حسین جماعتی گشتیشماره 1 , دوره 2 , بهار 1402مسئله عمده در پژوهش پیشه‎رو، بررسی تزاحم منافع ملّی جامعه ایرانی با موضع ایدئولوژیک دینی آن است؛ چرا که یکی از شبهات مطرح شده درباره ارتباط میان منافع ملی و ایدئولوژیک دینی کشور ایران، تزاحم منافع ملّی یک کشور با موضع ایدئولوژیک دینی در دوره بعد از پیروزی انقلاب ا چکیده کاملمسئله عمده در پژوهش پیشه‎رو، بررسی تزاحم منافع ملّی جامعه ایرانی با موضع ایدئولوژیک دینی آن است؛ چرا که یکی از شبهات مطرح شده درباره ارتباط میان منافع ملی و ایدئولوژیک دینی کشور ایران، تزاحم منافع ملّی یک کشور با موضع ایدئولوژیک دینی در دوره بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و تشکیل نظام جمهوری اسلامی، در محیط روابط سیاسی بین‎المللی است. پژوهش حاضر، با روش توصیفی - تحلیلی، و بهلحاظ ابزار گردآوری دادهها بهصورت کتابخانهای، به نقد و ارزیابی این مسئله پرداخته و به این پاسخ دست یافته است که: منافع ملّی جامعه ایرانی، با هویت و موضع ایدئولوژیک دینی آن، همگونی و پیوستگی دارد و در واقع، هویت اسلامی نظام و حکومت ایران، قوامدهنده و زیربنای منافع ملّی است. وانگهی، در صورت قبول تزاحم و تنافی با برخی از مؤلفههای منافع ملّی، میتوان از راه اجرای قواعد تزاحم در رویکرد عملی فقیهان؛ یعنی میسور و ترجیح اهم، تزاحم را برطرف نمود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - ریشههای امتناع مدرنیته و نازایی نمادین ایرانیان در عصر قاجار
آرش منشی زادگان سید حسین اطهریشماره 4 , دوره 1 , زمستان 1401برخورد ایران با تمدن غرب، بعد از برخورد ایران با اسلام، مهمترین پدیده فرهنگی تاریخ ایران است. در یکسو، غرب بود که میتاخت و در دیگر سو، یک امپراتوری کهنه ایلیاتی با شاهانی که صلاح را در نگهداشتن تعادل قدیم می-دانستند و از اینرو نیاز است به تحلیل مواجهه ایرانیان عصر ق چکیده کاملبرخورد ایران با تمدن غرب، بعد از برخورد ایران با اسلام، مهمترین پدیده فرهنگی تاریخ ایران است. در یکسو، غرب بود که میتاخت و در دیگر سو، یک امپراتوری کهنه ایلیاتی با شاهانی که صلاح را در نگهداشتن تعادل قدیم می-دانستند و از اینرو نیاز است به تحلیل مواجهه ایرانیان عصر قاجار با مدرنیته و عوارض آن پرداخته شود. این پژوهش با بهره از ابزار کتابخانهای و اسنادی و به روش پدیدارشناسی سامان یافته است و در پی بررسی این پرسش است که هجوم تدریجی مدرنیته چه تاثیری بر انگاره ایرانیان نسبت به مواجهه با این پدیده نوین داشته است؟ و بر این فرض استوار است که عوارض ورود مدرنیته منجر به امتناع کارکردی-هویتی خود ایرانی و نازایی نمادین ایرانیان در اتخاذ واکنشی درخور گشته است. بنابر یافتههای پژوهش، سوژه ایرانی متاثر از ورود دیگری غربی و مدرنیته، نازایی را متحمل گردید و به همانندسازی غیرنمادین با آن دست زد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - بررسی آراء سید احمد خمینی و متن رنجنامه براساس تحلیل انتقادی گفتمان
منصور عنبرمو فاطمه طباطباییشماره 3 , دوره 2 , پاییز 1402سید احمد مصطفوی خمینی (1373- 1324) فرزند آیت الله خمینی از کنش گران مهم سیاسی در زمان پیش و پس از انقلاب اسلامی است. اگرچه ایشان بواسطه حضور و فعالیت در دوران مبارزه، تبعید و رهبری امام ، از منابع دست اول تاریخ نگاری سیاسی معاصر محسوب می شود، اما در پژوهش های صورت پذیرف چکیده کاملسید احمد مصطفوی خمینی (1373- 1324) فرزند آیت الله خمینی از کنش گران مهم سیاسی در زمان پیش و پس از انقلاب اسلامی است. اگرچه ایشان بواسطه حضور و فعالیت در دوران مبارزه، تبعید و رهبری امام ، از منابع دست اول تاریخ نگاری سیاسی معاصر محسوب می شود، اما در پژوهش های صورت پذیرفته، کمتر به آرا و کیفیت حیات سیاسی وی اشاره شده است.مقاطع سیاسی برجسته شامل اداره بیت امام در زمانه تبعید، مبارزات و استقرار انقلاب اسلامی ، تحولات مربوط به جنگ تحمیلی، مباحث مربوط به عزل قائم مقام رهبری، نگارش رنجنامه و ابراز نقدهای سیاسی و اقتصادی در اواخر دهه 1360 از جمله نقاط عطف حیات سیداحمد محسوب می شوند.مساله اصلی این پژوهش فهم چرایی نگارش متن رنجنامه از سوی سیداحمد خمینی است.در پژوهش حاضر سعی بر این است که متن رنجنامه به عنوان یکی از نامه های سیاسی مهم در تاریخ ایران معاصر، با استفاده از رهیافت تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف مورد تحلیل و ناز این مجرا نقش سید احمد در تحولات دهه نخست انقلاب اسلامی تبیین گردد. یافته های پژوهش نشان می دهد سید احمد خمینی با توجه به وضعیت بیماری امام ، مناسبات قدرت در دهه شصت، مسائل جنگ و سایر تحولات سیاسی و اجتماعی، با تدوین رنجنامه سعی در ایجاد یک معنای نوین سیاسی و اعتقادی در ساحت سیاسی جامعه ایران در راستای هویت سازی ، بازتولید باورهای ایدئولوژیک انقلاب اسلامی و اقناع افکار عمومی در جهت تثبیت و سازماندهی رضایت عمومی برای انتخاب جانشین رهبری را داشت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - بررسی مؤلفههای رویکرد سیاسی سید قطب در تفسیر فی ظلال القرآن؛ بر اساس روش قصدگرای هرمنوتیک اسکینر
لیدا مددی حسین خوشدل مفرد محمد ناصحیشماره 3 , دوره 2 , پاییز 1402گرایش سیاسی به تفسیر قرآن مجید یکی از روشهای تفسیری و از نوآوریهای مفسران قرآن کریم در سدههای اخیر بوده است. بر طبق این گرایش ، مفسران به دنبال پیدا کردن جواب هایی برای مسائل سیاسی جوامع هستند و راه حل معضلات و مشکلات را از قرآن کریم می جویند.در این میان آراء و اندیشه چکیده کاملگرایش سیاسی به تفسیر قرآن مجید یکی از روشهای تفسیری و از نوآوریهای مفسران قرآن کریم در سدههای اخیر بوده است. بر طبق این گرایش ، مفسران به دنبال پیدا کردن جواب هایی برای مسائل سیاسی جوامع هستند و راه حل معضلات و مشکلات را از قرآن کریم می جویند.در این میان آراء و اندیشه های سید قطب در تفسیر فی ظلال القرآن ، شایسته بازخوانی است.دیدگاه های سید قطب در خصوص مسایل سیاسی در این تفسیر با چالش هایی مواجه است که چیستی آن، مساله این مقاله را سامان داده است.روش گردآوری اطلاعات در این تحقیق بصورت کتابخانه ای و اسنادی و با روش توصیفی و تحلیلی مورد نقد و بررسی و نقد قرار گرفته است.جهت نیل به این مقصود با استفاده از الگوی روش شناختی قصدگرای هرمنوتیک کوئنتین اسکینر به فهم و ِ رمزگشایی از معنای نهفته در پس آراء سید قطب پرداخته شد. بر اساس یافته ها و نتایج مقاله زمینه های دوگانه زبانی، فکری مانند،تاثیرخانواده سیاسی،بحران های داخلی جهان اسلام،پیوستن به اِخوان المسلمین،تاثیرفکری جریان المنار،تاثیر جریان سلفی معاصرو زندانی شدن از یکسو و بسترهای عملی و محیطی از قبیل، حاکمیت دینی،جامعه جاهلی،تاثیر گذاری بر گروه های رادیکال نگاه ابزاری به دین ،موضع شدید در باره اهل کتاب ونقد سختگیرانه تمدن غرب ازسوی دیگر،سبب اتخاذ روش تفسیر سیاسی از طرف سید قطب شد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - کیستی حکمران در حکومت ایران باستان
روح اله اسلامی وحید بهرامیشماره 3 , دوره 2 , پاییز 1402اندرزنامهنویسی میراث ارزشمندی است که به بازنمایی خرد سیاسی ایرانیان میپردازد. محتوای اندرزنامهها، همانگونه که از نامش پیداست، اندرزهای اخلاقی، مذهبی، سیاسی و اجتماعی نخبگان و مصلحان نسبت به شهریار زمان است. خطابوارگی اندرزنامهها، ترسیمکننده شاه ایدئال و آرمانی نخ چکیده کاملاندرزنامهنویسی میراث ارزشمندی است که به بازنمایی خرد سیاسی ایرانیان میپردازد. محتوای اندرزنامهها، همانگونه که از نامش پیداست، اندرزهای اخلاقی، مذهبی، سیاسی و اجتماعی نخبگان و مصلحان نسبت به شهریار زمان است. خطابوارگی اندرزنامهها، ترسیمکننده شاه ایدئال و آرمانی نخبگان ایرانی است. در اندرزنامههای انگاشتهشده به عنوان تبلور یکی از مهمترین صُور دانایی، میتوان یکی را که دارای دو ریشه ایرانی و باستانی شاه آرمانی است، شناسایی کرد. در این نوشتار انگارهها و سازههای داریوششاه با مطالعه کتیبه بیستون، آداب حکمرانی شاه آرمانی مورد واکاوی قرار میگیرد. در اینجا سازههای شهریار آرمانی کتیبه بیستون با استفاده از روش پدیدارشناسی و با توجه به چارچوب تئوریک نخبهگرای پارهتو، در دو بُعد ذهنی و عینی مورد بررسی قرار میگیرد و درصدد پاسخگویی به این سؤال است که بایستههای شاه آرمانی در کتیبه بیستون چیستند؟ و این شهریار باید دارای چه ویژگیهایی باشد تا علاوه بر کسب صلاحیت فرمانروایی، به عنوان شهریار آرمانی نیز شناخته شود؟واژگان کلیدی: شاه آرمانی، کتیبه بیستون، داریوش، انگارههای عینی و ذهنی پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - اهداف راهبردی و نقش راهبری ایران در محور مقاومت
مهدی لطفی علی شیرخانی مهدی جاودانی مقدمشماره 3 , دوره 2 , پاییز 1402هدف از تشکیل محور مقاومت، دفاع و حمایت از نهضت های آزادی بخش و مستضعفین جهان در مقابل سیاست های استعماری نظام سلطه بوده است که ایران از همان ابتدای پیروزی انقلاب خود با نفی سیاست نظام سلطه به تشکیل محور مقاومت پا فشاری نمود، در این تقابل همواره ایران متهم به صدور ایدئول چکیده کاملهدف از تشکیل محور مقاومت، دفاع و حمایت از نهضت های آزادی بخش و مستضعفین جهان در مقابل سیاست های استعماری نظام سلطه بوده است که ایران از همان ابتدای پیروزی انقلاب خود با نفی سیاست نظام سلطه به تشکیل محور مقاومت پا فشاری نمود، در این تقابل همواره ایران متهم به صدور ایدئولوژی اسلام انقلابی و تشکیل امپراتوری شیعه پارسی بوده است. پرسش اصلی این پژوهش آن است که ایران با حضور فعّال خویش در محور مقاومت چه هدفی را دنبال می کند؟ فرضیه پژوهش حاضر این است که انقلاب اسلامی ایران منطبق بر اصول قانون اساسی خود و با تأکید بر منافع ملّی از مستضعفین و جنبش های آزادی بخش جهان حمایت نموده و با حضور و نقش آفرینی در محور مقاومت به ماهیت و بقای آن معنا و مفهوم می دهد.چارچوب نظری این پژوهش براساس نظریات مکتب کپنهاگ تدوین گردیده است، روش پژوهش، با رویکرد توصیفی- تحلیلی و با خوانش منابع دست اول گردآوری شده و به این نتیجه می رسد ایفای نقش انقلاب اسلامی در محور مقاومت در راستای ماهیت ایدئولوژیکی خویش بوده است که با شناخت از ظرفیت های جهان شمول اسلام به رهبری این محور و سایر بازیگران آن پرداخته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
8 - تأثیر اصلاحات ارضی سال 1342 بر حاشیه نشینی و اعتراضات سیاسی – اجتماعی در ایران
گارینه کشیشیان سیرکی مهین نیرومند آلانکششماره 4 , دوره 1 , زمستان 1401سال های دهه 1340 و 1350 اوج سیاست های اصلاحات اقتصادی، توسعه و صنعتی شدن بود و برآوردهای رسمی نشان می داد که حکومت ایران به ثبات لازم برای تداوم اقتدار داخلی و منطقه ای رسیده است. اما درست در همین دوره مجموعه ای از اعتراضات و شورش ها آغاز شد که سرانجام به انقلاب 57 منجر چکیده کاملسال های دهه 1340 و 1350 اوج سیاست های اصلاحات اقتصادی، توسعه و صنعتی شدن بود و برآوردهای رسمی نشان می داد که حکومت ایران به ثبات لازم برای تداوم اقتدار داخلی و منطقه ای رسیده است. اما درست در همین دوره مجموعه ای از اعتراضات و شورش ها آغاز شد که سرانجام به انقلاب 57 منجر گشت. پرسشی که در این مقاله مطرح شده تا به آن پاسخ دهیم آنست که اصلاحات ارضی چگونه به اعتراضات سیاسی شهری تأثیر گذاشته است؟ فرضیه ای که ارائه می شود آنست که اصلاحات ارضی موجب تحرک اجتماعی و جابجایی جمعیتی شده و موجب پیدایش حاشیه نشینی در حومه شهرهای بزرگ گردید. از سویی، نوسازی با وجود توسعه یافتن مرکزِ شهرهای بزرگ، چیزی جز فقر و نابرابری و بی عدالتی برای بخش مهمی از مردم شهرها نبوده که خود منجر به شکلگیری زمینههایی برای قیامها و شورشها گردید. در این مقاله با استفاده از نظریههای والت ویتمن روستو، آندره گوندر فرانک و امانوئل والرشتاین، به بررسی موضوع در سه سطح تحلیل خُرد، میانه و کلان پرداخته و نتایج بحث مورد بررسی قرار گرفته است. این تحقیق کیفی و با روش جامعه شناسی تاریخی خواهد بود و متون و اسناد مربوط به اصلاحات ارضی ایران و اعتراضات دو دهه پیش از انقلاب را تحلیل می کند. یافته اصلی این تحقیق نشان می دهد که جدا از اراده حکومت ها، همواره یک سری تحولات ساختاری موجبات تغییر شرایط می شود که نقش ساختارها را فراتر از کارگزاران تحمیل می کند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
9 - بررسی چیستی و پیامدهای گفتمان جبهه مقاومت اسلامی در خاورمیانه
جواد بوستان افروز حامد محقق نیا روح الله شهابی فریدون اکبرزادهشماره 4 , دوره 1 , زمستان 1401از جنبش هایی که امروزه در تلاش است که در تحولات منطقه خاورمیانه تاثیرات موثری داشته باشد جبهه ی مقاومت اسلامی است. این جنبش در چند دهه ی اخیر در متن تحولات منطقه خاورمیانه و نظام بین الملل اثرگذار بوده و توانسته با الهام گیری از گفتمان انقلاب اسلامی بطور گسترده مطرح گرد چکیده کاملاز جنبش هایی که امروزه در تلاش است که در تحولات منطقه خاورمیانه تاثیرات موثری داشته باشد جبهه ی مقاومت اسلامی است. این جنبش در چند دهه ی اخیر در متن تحولات منطقه خاورمیانه و نظام بین الملل اثرگذار بوده و توانسته با الهام گیری از گفتمان انقلاب اسلامی بطور گسترده مطرح گردد. بر این اساس گفتمان جبهه ی مقاومت با قدرتی فزاینده توانسته تقابل جدی تری با نظام سلطه ایجاد نماید. بطوری که می توان گفت مقابله با نظام سلطه در کشورهایی مانند عراق، سوریه، لبنان، فلسطین و یمن منجر به تغییر چالش ها و شکست هژمونی استکبار در منطقه گردیده است. با توجه به روند تحولات جهانی و منطقه ای، در این مقاله سعی شده است در پاسخ به پرسش چگونگی تبیین گفتمان مقاومت و پیامدهای آن در خاورمیانه از نظریه لاکلا و موفق با روش تحلیلی - توصیفی و شیوه تحلیل گفتمان استفاده نماید. یافته های این پژوهش حاکی از آن است که می توان نشانه هایی را که در گفتمان مقاومت طبقه بندی شده اند را به دو دسته طبقه بندی نمود . بخش اول عوامل سلبی (نفی) و بخش دوم عوامل ایجابی (اثباتی) هستند. در مرکز بعد سلبی گفتمان مقاومت سلطه ستیزی قراردارد یعنی مهمترین نشانه ی سلبی نفی سلطه وسلطه ستیزی است . اما مهمترین وجوه اثباتی گفتمان مقاومت، مفاهیم عدالت خواهی، حق طلبی، صلح طلبی، عزت طلبی، اقتدار، معنویت گرایی و مصلحت گرایی می باشد . پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
10 - جامعهشناسی تاریخیِ تجدد بومی: بررسی تطبیقی آراءِ عباس میلانی و محمد توکلی طرقی
محمدجلال ماخانی سعید ماخانیشماره 3 , دوره 2 , پاییز 1402چیستی تجدد بومی در جامعهشناسی تاریخی ایران، همواره، یکی از مسائل مهم و کانونی بوده و تعاریف و توصیفهای متفاوتی از این مفهوم ارائه شده است. کثرتِ چنین توصیفهایی موجبشده تا این مفهوم، تاحد زیادی، به مقولاتی انتزاعی و تعریفگریز مبدل شوند. در نوشتار پیشرو، نگارندگان چکیده کاملچیستی تجدد بومی در جامعهشناسی تاریخی ایران، همواره، یکی از مسائل مهم و کانونی بوده و تعاریف و توصیفهای متفاوتی از این مفهوم ارائه شده است. کثرتِ چنین توصیفهایی موجبشده تا این مفهوم، تاحد زیادی، به مقولاتی انتزاعی و تعریفگریز مبدل شوند. در نوشتار پیشرو، نگارندگان میکوشند تا ضمن بررسی مقولۀ تجدد بومی، طرحی تطبیقی و انتقادی از محتوای آثار دوتن از دانشوران این عرصه، عباس میلانی (1328- خ.) و محمد توکلی طرقی (1336- خ.)، به دست دهند؛ میلانی و توکلی طرقی در زمرۀ کسانی هستند که معتقد به تجدد بومی در ایراناند. به همین سبب زوایای مختلفی از اندیشۀ ایشان را در سطور آتی با خوانشی از متون آنها مورد نقد و بررسی قرار خواهیم داد تا بتوانیم، دستکم، سیر تحول این مفهوم را بهنزدِ این دو نویسنده ایضاح کنیم و به این پرسش پاسخ بگوییم که چگونه این دو متفکر برآیند تجدد را تداومای بومی در راستای تحولات تاریخی-فرهنگی ایران میدانند و نه تحولای واردتی از جهان غرب . پرونده مقاله