تخمین متغیرهای هیدرولیکی آبخوان دشت بجنورد با استفاده از دادههای سونداژ الکتریکی
محورهای موضوعی : فصلنامه زمین شناسی محیط زیستمجید الطافی دادگر 1 , حسین محمدزاده 2 , روح الامین بهرامی 3
1 - دانشجوی کارشناسی ارشد هیدروژئولوژی،دانشکده علوم پایه، دانشگاه فردوسی، مشهد
2 - استادیار، گروه زمینشناسی،دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد، مرکز تحقیقات آب، مشهد، ایران
3 - کارشناس، مجتمع عالی آموزشی و پرورشی صنعت آب و برق خراسان
کلید واژه: متغیرهای هیدرولیکی, تخمین, سونداژ الکتریکی, فاکتور سازند,
چکیده مقاله :
ارزیابی صحیح متغیرهای هیدرولیکی آبخوان ) (T,Kجهت مدیریت منابع آبهای زیرزمینی و ارائه راه کارهـای مـدیریتی مناسـبامری ضروری است. رایج ترین و مفید ترین روش در تعیین پارامترهای هیدرولیکی آبخوان، انجام آزمایش پمپاژ بر روی چـاههـایآب است. اما این روش نه تنها نیازمند شرایط لازم است بلکه دارای محدودیتهایی نظیر صرف وقت و هزینههای نسبتاً بـالا اسـت.تلفیق نتایج حاصل از دادههای ژئوالکتریکی با نتایج حاصل از تفسیر دادههای صحرایی اندازهگیری شده، اندکی از هزینهها را کاهشمیدهد. در این تحقیق تعداد 66سونداژ قائم الکتریکی به روش مقاومت ویژه با آرایه شـلومبرژه در دشـت بجنـورد برداشـت شـدهاست که از این تعداد، 26سونداژ جهت تعیین پارامترهای هیدرولیکی آبخوان انتخـاب شـده اسـت. دادههـای صـحرایی بـه کمـکنرم افزار ،IPIپردازش و تصحیح و با در نظر گرفتن ستون چینهشناسی چاهها، مقاومت واقعی و ضـخامت لایـههـای زیـر سـطحیتعیین گردید. با استفاده از اطلاعات سونداژهایی که در مجاورت چاههای آزمایش پمپاژ قرار داشـتند و مقاومـت آب انـدازه گیـریشده در این چاهها، مقاومت عرضی اصلاح شد و سپس قابلیت انتقال محاسبه گردیده ) (T =0 /503 × R'T -143/6که بـا قابلیـتانتقال حاصل از آزمایش پمپاژ انطباق قابل قبولی دارد. همچنین با محاسبه فاکتور سازند از روی کیفیت آبها، مقدار متغیـر هـدایتهیدرولیکی ) (K=0/02×F3/292برای سایر نقاط دشت تعیین و نقشه هم هدایت هیدرولیکی و نقشه هم قابلیت انتقال دشت بجنوردبا استفاده از ArcGISترسیم شده است
Assessment of aquifer hydraulic parameters (K, T) is very important in groundwater resource management andappropriate decision making. Analysis of pumping test data is the most common and useful method to evaluateaquifer hydraulic parameters. However, this method requires specific condition to do and it is a time consumingprocess with relatively high costs. Combination of geo electrical data with hydrogeological measurements willdecrease the costs somehow. In this study, 66 vertical electrical soundings (VES) with Schlumberger array wereperformed in Bojnourd plain and 26 of them were selected to determine the aquifer hydraulic parameters.The real resistance and the thickness of subsurface layers were determined by processing the field data using IPIsoftware and with respect to well logs. Using sounding data, which were performed in the vicinity of pumpingtest wells, and measured water resistivity data for these wells, the corrected transverse resistance and thentransmissivites were calculated, which has acceptable correlation with obtained transmissivites from pumpingtest analysis( T = 0.503 × R_T^′ - 143.6). In addition, the hydraulic conductivities were determined usingformation factor obtained from water quality data (K = 0.02 × F^3.292). Finaly, both iso-K and iso-T maps forBojnourd plain were illustrated using ArcGIS.
