مقابلة مقامی و کنشی حضرت محمد(ص) با دیگر پیامبران در شرح التعرف
محورهای موضوعی : عرفان اسلامی
سمانه جعفری
1
(استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران.نویسنده مسئول:
samanehjafari101@yahoo.com)
حسن شامیان
2
(استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران.)
کلید واژه: پیامبر(ص), شرح التعرف, مستملی بخاری, مقابلة مقامی, مقابلة کنشی, Sharh Al-Taarruf, Mustamli Bukhari, Prophet Muhammad (PBUH), status comparing, action comparing,
چکیده مقاله :
شرح التعرف، از جمله آثار پدید آمده در حوزة عرفان تعلیمی به زبان فارسی است که مستملی آن را بر التعرف کلابادی نوشته است. وی در این اثر، جهت تبیین دیدگاه ها و تشریح مبانی فکر و نظری خود، اثر خود را در پیوند بینامتنی با قرآن کریم قرار داده و از آیات و روایات قرآنی داستان انبیاء استفاده کرده است. داستانها و روایات منسوب به پیامبر(ص) از برجسته ترین موارد کاربردی در این اثر است که در بیشتر موارد به صورت تقابلی و مقایسه ای با داستان سایر پیغمبران آورده شده است. در این نوع کاربرد، مقایسه در دو حوزة کنش و مقام انجام شده که نوع مقابلة مقامی با بسامد بیشتری در این اثر آورده شده است. نویسنده در التعرف، بسیاری از پیامبران را در نقطة مقابل پیامبر(ص) قرار داده که این میزان تقابل با این دامنة تنوع در این اثر تقریباً کم نظیر است. هدف نهایی مستملی در استفاده از این شیوه، بیش از آنکه به منظور تشریح و تبیین اصول و مبانی و اصطلاحات عرفانی باشد تأکید صریح یا ضمنی بر برتری و فضیلت حضرت محمد(ص) بر سایر پیامبران و در نتیجه برتری امت او بر دیگر امتها است.
Sharh Al-Taarruf is one of the works created in the field of Islamic mysticism in Farsi, which was written by Mustamli on Kalabadi’s Al-Taaruf. In this work, in order to explain the views and to explain his principles of thought and theory, Mustamli has put his work in the intertextual link with the Holy Quran and used the Quranic verses and narrations of the prophets' story. The stories and narratives attributed to the Prophet Muhammad (PBUH) are among the most prominent applications in this work, which in most cases are in contrast and compared with the story of other prophets. In this type of application, the comparison is done in two areas of action and status, and the status comparing is more frequent in this work. The writer in Sharh Al-Taarruf is comparing many prophets with Prophet Muhammad (PBUH), which is almost unparalleled with this diversity. The ultimate goal of Mustamli in using this method is to emphasize explicitly or implicitly the superiority and virtue of Prophet Mohammad (PBUH) on other prophets, and thus the superiority of his nation over other nations, rather than to explain the principles and of mysticalism
_||_
